شناسایی و اولویت بندی عوامل ریشه ای تأثیرگذار در ارتقای رقابت پذیری منطقه ای مورد مطالعاتی: استان کردستان
الموضوعات :
فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای
هاشم داداش پور
1
,
مهدی ده ده جانی
2
1 - استادیار برنامه ریزی شهری و منطقهای، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
2 - کارشناس ارشد برنامه ریزی منطقهای، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
تاريخ الإرسال : 22 الجمعة , شعبان, 1435
تاريخ التأكيد : 16 الثلاثاء , ذو الحجة, 1436
تاريخ الإصدار : 10 الأربعاء , ذو الحجة, 1436
الکلمات المفتاحية:
توسعه منطقه ای,
برنامه ریزی,
رقابت پذیری منطقه ای,
مزیت رقابتی,
استان کردستان,
ملخص المقالة :
با رشد جهانیشدن و تغییرات سریع در فضای جهانی، موضوع رقابتپذیری منطقهای از اهمیت فزاینده‌ای برای شتاب بخشیدن به توسعه منطقهای برخوردار شده است. یکی از پیامدهای جهانیشدن، ظهور اقتصادهای منطقهای قدرتمندی است که تولید ناخالص منطقهای برخی از آن‌ها زیادتر از تولید ناخالص ملی بیشتر کشورهاست. از این رو، از دهه 1990 میلادی، مفهوم رقابتپذیری منطقهای در محافل عمومی کشورهای توسعه‌یافته و برخی کشورهای در حال توسعه به یک موضوع غالب تبدیل شده است تا کشورها از طریق آن به مجموعه روشنی از سیاست‌ها برای تقویت توسعه مناطق خود دست یابند. با این ذهنیت، هدف مقالهی حاضر شناسایی و اولویتبندی مهمترین عوامل رقابتپذیری است، که در توسعه استان کردستان تأثیرگذار هستند. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی است، که با استفاده از دادههای کمی و کیفی انجام میگیرد. دادههای کمی پژوهش به روش اسنادی و دادههای کیفی به روش پیمایشی و از طریق توزیع پرسشنامه گردآوری شده است. این پژوهش در گام نخست، عوامل ارزیابی رقابتپذیری منطقهای را متشکل از 4 عامل اصلی، 26 معیار و 62 زیرمعیار، تدوین کرده و در گام بعدی با کاربست این عوامل و مدل تحلیلی MSA و نرمافزار اکسل ضمن تحلیل دادههایی که از طریق توزیع پرسشنامه در میان 29 نفر از نخبگان 8 پیشران اصلی منطقه، گردآوری شده بود، به شناسایی و اولویتبندی عوامل مؤثر در رقابتپذیری استان کردستان پرداخته است. نتایج یافتهها نشان میدهد که در سطح عاملها، عامل اقتصادی با 24/0 و عامل نهادی- سیاسی با 18/0 و در سطح دوم معیارهایی چون کارآمدی نظام تولید با 44/0 و سیاستگذاری دولتی با 43/0 بیشترین تأثیر را در ارتقای رقابتپذیری منطقهای استان کردستان دارند و در بخش پیشرانهای اقتصادی منطقه هم بخشهای جنگلداری، ساختمان و کشاورزی به ترتیب با 32/1، 17/1 و 04/1 رقابتپذیرترین بخشهای فعالیتی استان محسوب میشوند.
المصادر:
اکبری، نعمتالله و زاهد مرادی (1387): «بررسی اقتصادی و تعیین اولویتهای سرمایهگذاری صنعتی در استان کردستان»، پژوهشنامه علوم انسانی و اجتماعی علوم اقتصادی، سال 8، شماره 3 (پیاپی 30)، تهران، صص 33- 58.
جواهری، بختیار و بهروز هادی زنوز (1387): «بررسی کمی اشتغالزایی بخشهای اقتصادی استان کردستان در چارچوب جدول داده- ستانده (I-O)»، پژوهشنامه اقتصادی، شماره 3، تهران، صص 163- 189.
خاکی، غلامرضا (1388): روش تحقیق با رویکردی به پایان نامه نویسی، انتشارات بازتاب، چاپ پنجم، تهران.
داداشپور، هاشم و فرانک احمدی (1389): «رقابتپذیری منطقهای به مثابه رویکردی نوین در توسعه منطقهای»، مجله راهبرد یاس، شماره 22، تهران، صص 51-80.
داداشپور، هاشم و آرمان فتح جلالی (1392): «تحلیلی بر الگوهای تخصصی شدن منطقهای و تمرکز فضایی صنایع در ایران»، فصلنامه برنامهریزی منطقهای، سال 3، شماره 11، مرودشت، صص 18- 1.
داداشپور، هاشم؛ علیزاده، بهرام و بهاره مدنی (1390): «بررسی و تحلیل روند توسعهیافتگی و نابرابریهای فضایی در شهرستانهای آذربایجان غربی»، فصلنامه علوم اجتماعی، شماره 11، تهران، صص 171- 205.
داداش پور، هاشم؛ علیزاده، سمانه و مجتبی رفیعیان (1392): «سنجش توسعهیافتگی و نابرابریهایی فضایی در استان خراسان شمالی با استفاده از مدل منطق فازی»، دو فصلنامه جغرافیا و توسعه ناحیهای، شماره 21، مشهد، صص 103- 120.
دینی ترکمانی، پوریا (1391): «مروری بر نظریههای تجارت بینالملل»، دو ماهنامه مجله اقتصادی، سال 12، شماره 2، تهران، صص 99-104.
صباغ کرمانی، مجید (1380): اقتصاد منطقهای (تئوری و مدلها)، انتشارات سمت، چاپ اول، تهران.
عطایی، محمد (1389): تصمیم گیری چندمعیاره، انتشارات دانشگاه صنعتی شاهرود، چاپ اول، شاهرود.
قربانیان، مهدی (1390): تحلیل و برآورد جدول داده- ستانده استان کردستان، پایاننامه کارشناسی ارشد رشته علوم اقتصادی، گروه علوم اقتصادی دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه پیام نور تهران.
مجیدی، فریبرز (1388): فرهنگ تلفظ نامهای خاص، انتشارات فرهنگ معاصر، چاپ اول، تهران.
Bellu, L., Cistulli, V., Marta, S., & Timpano, F. (2011): Assessing regional competitiveness: analysis of stock indicators and flows variables. http://www-sre.wu.ac.at/ersa/ersaconfs/ersa11/e110830aFinal00765.pdf.
Borozan, D. (2008): Regional Competitiveness: Some Conceptual Issues and Policy Imlications. Interdisciplinary Management Research, 4 (May), pp 50-63.
Bronisz, U., Heijman, W., & Miszczuk, A. (2008): Regional competitiveness in Poland: Creating an index. Jahrbuch fur Regional wissenschaft, 28 (2), pp 133–143.
Dijkstra, L., Annoni, P., & Kozovska, K. (2011): A New Regional Competitiveness Index: Theory, Methods and Findings. European Commission. http://www.ec.europa.eu/regional_policy/sources/docgener/work/2011_02_competitiveness.pdf
Huggins, R. (2003): Creating a UK Competitiveness Index: Regional and Local Benchmarking. Regional Studies , 37 (1), pp 89-96.
Huovari, J., Kangasharju, A., & Alanen, A. 29th August - 1st September, (2000): Regional Competitiveness in Finland. ERSA 40th European Congress.
Kitson, M., Martin, R., & Tyler, P. (2004): Regional Competitiveness: An Elusive yet Key Concept? Regional Studies , 38 (9), pp 991–999.
Lengyel, I. (2007): Economic growth and competitiveness of Hungarian regions. 2nd Central European Conference in Regional Science (CERS ). pp 587-608.
Martin, R. L. (2004): A Study on the Factors of Regional Competitiveness. Cambridge: University of Cambridge.
Martin, R. L. (2005): Thinking about Regional Competitiveness: Critical Issues. East Midlands Development Agency.
Porter, M. E. (1990): The Competitive Advantage of Nations. New York: The Free Press.
Stimson, R. J., Stough, R. R., & Roberts, B. H. (2006): Regional Economic Development: Analysis and Planning Strategy. Canberra: Springer.
Tirtosuharto, D. (2009): Regional Competitiveness in Indonesia: The Incentives of Fiscal Decentralization on State Efficiency and Economic Growth, Ph.D. Dissertation. George Mason University.
