• فهرست مقالات Urban planning

      • دسترسی آزاد مقاله

        1 - واکاوی عوامل فرهنگی وهویتی در شهرسازی و معماری دوره پهلوی (مطالعه موردی:شهر اهواز)
        دکتراحمد رضا کابلی
        فرهنگ یک مرزو بوم بر روی شهرسازی و معماری آن بسیار تاثیرگذار بوده و با محفوظ داشتن عوامل بنیادی، فرهنگي و هنری در بناها یک اثربخشی ویژه‌ای به جا می‌گذارد. غرب‌گرایی در شهرسازی و معماری دوره پهلوی مشهود است تاجایی‌که تحولات زیادی در فرم پلان‌ها دراین‌دوره شاهدهستیم. روش چکیده کامل
        فرهنگ یک مرزو بوم بر روی شهرسازی و معماری آن بسیار تاثیرگذار بوده و با محفوظ داشتن عوامل بنیادی، فرهنگي و هنری در بناها یک اثربخشی ویژه‌ای به جا می‌گذارد. غرب‌گرایی در شهرسازی و معماری دوره پهلوی مشهود است تاجایی‌که تحولات زیادی در فرم پلان‌ها دراین‌دوره شاهدهستیم. روش اين پژوهش، از نظر هدف کاربردي و بر اساس روش تحقیق پیمایشی با تاکید بر پرسشنامه می باشد. هدف اصلی تحقیق ارزیابی ارتباط عوامل فرهنگی (نما و پلان) در شهرسازی و معماری در شهر اهواز و به طور متمرکز بر روی سه بنا از بناهای مهم ساخته شده دوره پهلوی از جمله بنای دانشکده سه گوش، ساختمان سیلو و هتل قو با معماری عصر مدرنسیم اروپایی می باشد. داده های تحقیق براساس پرسشنامه گردآوری و برای ارزیابی پایایی ابزار پژوهش، از روش کرونباخ استفاده شده است. تعداد و نوع نمونه گیری از طریق روش گلوله برفی(41 نفر از کارشناسان خبره) بوده است. تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS وآزمون های کلموگروف – اسمیرنوف(KS) و علامت(Sing Test) انجام شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد، بر اساس آزمون (KS) مقدار سطح معناداری آزمون در تمامی موارد کمتر از 05/0 شده است. بنابراین فرض نرمال بودن داده‌ها رد شده است. همچنین براساس آزمون علامت میزان ارتباط شاخص نما با مقدار 739/1 و سطح معناداری 082/0 وشاخص پلان با مقدار 562/1 و سطح معناداری 118/0 در سه بنای مورد مطالعه معنادار نبوده و استفاده از هر دو شاخص (نما و پلان) در معماری دوره پهلوی نسبت به معماری مدرنیسم اروپایی یک اندازه بوده است. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        2 - تبیین چهارچوب مفهومی خلاقیت اجتماعی و کاربست آن در نظریه شهر خلاق
        راضیه رضابیگی ثانی بهناز امین زاده
        در نظریه شهر خلاق، خلاقیت امری در انحصار نوابغ و هنرمندان است. این رویکرد فردگرایانه به خلاقیت سبب نادیده انگاشتن ابعاد، ســطوح و کارکردهای اجتماعی خلاقیت شده است. مطالعات صورت گرفته بیانگر نمود اجتماعی خلاقیت در بستر گروه های اجتماعی، سازمان ها و شهر است. لازم است تا خ چکیده کامل
        در نظریه شهر خلاق، خلاقیت امری در انحصار نوابغ و هنرمندان است. این رویکرد فردگرایانه به خلاقیت سبب نادیده انگاشتن ابعاد، ســطوح و کارکردهای اجتماعی خلاقیت شده است. مطالعات صورت گرفته بیانگر نمود اجتماعی خلاقیت در بستر گروه های اجتماعی، سازمان ها و شهر است. لازم است تا خلاقیت به عنوان پدیده ای اجتماعی که حاصل تعامل افراد با محیط پیرامون است، مفهوم پردازی گردد. در این مقاله با بهره گیری از متون تخصصی، چهارچوبی تحلیلی برای خلاقیت اجتماعی پیشــنهاد شده است. روش تحقیق بهره گیری از ابزار کتابخانه ای با تکیه بر تحلیل محتوای اســناد اســت. یافته هــای تحقیق دربردارنده تحلیل نمودار مفهومی ســطوح و فرایند خلاقیت اجتماعی و تفسیر ارتباط میان کنشــگران، بستر و نتایج خلاقیت است. بروز خلاقیت اجتماعی در نظریه شــهر خلاق نیازمند نگرش به شهرسازی به مثابه کنشی اجتماعی و اتخاذ فرایندی مبتنی بر ارتقای گفتمان، مشارکت و تجارب روزمره است. در انتها پیشنهاد هایی جهت کاربست خلاقیت اجتماعی در نظریه شهر خلاق ارائه شده است. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        3 - تحلیل آموزش شهرسازی در ایران و رابطه آن با نقش متخصص شهرسازی
        سید حسین بحرینی الهام فلاح منشادی
        محتوای آموزشی هر حرفه از نقش و جایگاه آن حرفه در جامعه ناشی می‌شود و آموزش شهرسازی نیز از این قاعده مستثنا نیست. درواقع آموزش شهرسازی باید در عمل پاسخگوی نیازهای متخصصان شهرسازی باشد. در همین راستا، این مقاله ابتدا به بررسی نقش متخصص شهرسازی در ایران پرداخته و سپس با تع چکیده کامل
        محتوای آموزشی هر حرفه از نقش و جایگاه آن حرفه در جامعه ناشی می‌شود و آموزش شهرسازی نیز از این قاعده مستثنا نیست. درواقع آموزش شهرسازی باید در عمل پاسخگوی نیازهای متخصصان شهرسازی باشد. در همین راستا، این مقاله ابتدا به بررسی نقش متخصص شهرسازی در ایران پرداخته و سپس با تعیین مهم‌ترین دانش و مهارت‌های متخصص شهرسازی، به ارزیابی میزان انطباق این نقش با محتوای آموزش شهرسازی می‌پردازد. نقش متخصص شهرسازی با مصاحبه با 12 فرد حرفه‌ای و مهم‌ترین دانش، مهارت و اهمیت ارزش‌ها در آموزش شهرسازی با تکمیل 341 پرسشنامه مشخص گردیده است. بررسی نقش متخصص شهرسازی در ایران مبین غلبه دیدگاه تکنسین و یا مشاور در فرایند تصمیم‌گیری بوده و تأکید اصلی بر تهیه طرح‌های توسعه در مقیاس‌های مختلف است. نمود نقش متخصص شهرسازی در محتوای آموزش شهرسازی غلبه دانش رویه‌ای/کاربردی، مهارت‌های تکنیکی و تحلیلی بوده و ارزش‌ها بی‌اهمیت است که نشان‌دهنده انطباق نقش متخصص شهرسازی با محتوای آموزشی در ایران است. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        4 - بررسى تاثیر نقش بازرگانى پیرانشهر بر شاخص هاى استراتژى توسعه شهرى
        محمد رحیم رهنما لیلی ابراهیمی
        هدف این مقاله بررسى و تحلیل شاخص هاى استراتژى توسعه شهر و میزان تأثیرگذارى نقش شهر بر آنها و شناخت روند وعملکرد کنونى پیرانشهر در ارتباط با شاخص هاى یادشده است. داده هاى موردنیاز با استفاده از پرسش نامه با نظرخواهى از سهگروه شهروندان، مدیران و نخبگان شهرى با حجم نمونه 4 چکیده کامل
        هدف این مقاله بررسى و تحلیل شاخص هاى استراتژى توسعه شهر و میزان تأثیرگذارى نقش شهر بر آنها و شناخت روند وعملکرد کنونى پیرانشهر در ارتباط با شاخص هاى یادشده است. داده هاى موردنیاز با استفاده از پرسش نامه با نظرخواهى از سهگروه شهروندان، مدیران و نخبگان شهرى با حجم نمونه 474 نفر گردآورى شده است. تجزی هوتحلیل اطلاعات با استفاده ازنرم افزارهاى SPSS و SmartPLS انجام شد. به دنبال تائید روایى مناسب پرسش نامه با استفاده از تحلیل عاملى تأییدى، فنمعادلات ساختارى به روش حداقل مربعات جزئى، جهت بررسى روابط بین متغیرهاى پژوهش به کار گرفته شد. نتایج نشان دادنقش بازرگانى شهر تأثیر مثبتى بر هر یک از ابعاد چهارگانه استراتژى توسعه شهرى (قابلیت زندگى، حکمروایى، بانکى بودن،رقابت پذیرى) اعمال کرده است. قابلیت زندگى با ضریب مسیر 798 / 0 و رقابتى بودن با ضریب مسیر 325 / 0 به ترتیب بیشترینو کمترین تأثیر را از نقش بازرگانى شهر پذیرفت هاند. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        5 - واکاوی ویژگی های تئوری های پیچیدگی در طرح جامع (راهبردی-ساختاری) شهر تهران
        اسفندیار زبردست محمد امین سعیدی
        امروزه، شهرها، به عنوان یک سیستم باز، پویا و همراه با تغییرات مداوم پذیرفته شده اند. برنامه ریزی برای چنین پدیده ای نیازمند نگرشی است که توانایی رویارویی با این تغییر و تحول دائمی را داشته باشد. محوریت تئوری پیچیدگی بحث درباره این فرایند تغییر و دگرگونی دائمی است. در ا چکیده کامل
        امروزه، شهرها، به عنوان یک سیستم باز، پویا و همراه با تغییرات مداوم پذیرفته شده اند. برنامه ریزی برای چنین پدیده ای نیازمند نگرشی است که توانایی رویارویی با این تغییر و تحول دائمی را داشته باشد. محوریت تئوری پیچیدگی بحث درباره این فرایند تغییر و دگرگونی دائمی است. در این تحقیق، با استفاده از ویژگی های سیستم های پیچیده، ماهیت شهر، مورد بررسی و شناسایی قرار می گیرد. با استفاده از بررسی و مرور نظرات صاحبنظران تئوری های پیچیدگی شهری، هشت مفهوم "مشارکت"، " پیش بینی کیفی"، " تکامل تدریجی"، ارتباط کنشگر و مکان"، خودسازماندهی"، " قوانین بازدارنده"، "بازنگری و اصلاح"و " تکامل تدریجی"به عنوان ویژگی های طرح های توسعه شهری برای رویارویی با عدم قطعیت وتغییرات دائمی شهر معرفی شده است. سپس با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی تلخیصی، این مفاهیم در طرح جامع (ساختاری_راهبردی) شهر تهران مورد بررسی قرار گرفته اند. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        6 - کنترل و هدایت ساخت و ساز شهری؛ طراحی نظام کارآمد
        شهریار مشیری
        مشاهده شهرهایی با مشکلات فزاینده چون تراکم جمعیت، فقر، بیکاری، کمبود مسکن، نا رسایی خـدمات، کمبـودزیرساخت، آلودگیهای زیستمحیطی، ناکارآمدی اقتصادی و بروز ناهنجاری های اجتمـاعی ایـن دغدغـه فکـری رابرای متخصصان در امور ساخت وساز شهری، مدیریت شهری و نیز بهره برداران اصلی شه چکیده کامل
        مشاهده شهرهایی با مشکلات فزاینده چون تراکم جمعیت، فقر، بیکاری، کمبود مسکن، نا رسایی خـدمات، کمبـودزیرساخت، آلودگیهای زیستمحیطی، ناکارآمدی اقتصادی و بروز ناهنجاری های اجتمـاعی ایـن دغدغـه فکـری رابرای متخصصان در امور ساخت وساز شهری، مدیریت شهری و نیز بهره برداران اصلی شهر یعنی مردم به وجـود آوردهاست که علت اصلی ناکارآمدی الگوهای ارا ئه شده در چیست و راه حل کدام است . این تحقیق به منظور بررسی نقاطضعف و گسست در نحو مدیریت ساخت و ساز صورت گرفته است. در انجام این تحقیق از نظام های ساخت و سـاز ،برنامهریزی و مدیریت تعدادی از کشورها نیز بهره گرفته شـده اسـت . نتـایج مطالعـات انجـام شـده نـشان مـی دهـدنارسائیها و مشکلات موجود موجب عدم کارائی نظام ساخت و ساز شهری در کشور شده است . بـه نظـر مـی رسـدتغییر و بازنگری در قوانین و مقررات امور شهرسازی و معماری ، بهرهگیری از نظام بیمه کیفیت ساختمان ،حفظ حقـوقهمسایگی و شهروندی و تطبیق نظام ساخت و ساز با معیارهای قا بل دسترسی با توجه به نیازهای منطقـه ای در نظـامشهرسازی کنونی ضروری خواهد بود. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        7 - سیر تحول در اندیشه مرمت شهری
        ناصر بنیادی
        پرداختن به مرمت شهرهاى تاریخى در دوره هاى مختلف، با توجه به شرایط اقتصادى- اجتماعى و تاریخى و با اهداف گوناگونى صورت گرفته است. ارتقا و تشویق صنعت گردشگرى، حل معضلات و کمبودهاى مناطق تاریخى شهر، بازآفرینى شهرى و حتى کمک به قرارگیرى در زمره شهرهاى جهانى، از اهدافى است که چکیده کامل
        پرداختن به مرمت شهرهاى تاریخى در دوره هاى مختلف، با توجه به شرایط اقتصادى- اجتماعى و تاریخى و با اهداف گوناگونى صورت گرفته است. ارتقا و تشویق صنعت گردشگرى، حل معضلات و کمبودهاى مناطق تاریخى شهر، بازآفرینى شهرى و حتى کمک به قرارگیرى در زمره شهرهاى جهانى، از اهدافى است که مرمت هاى شهرى بر مبناى آنها انجام شده است. از طرف دیگر دو رویکرد حفاظت و توسعه همواره در انجام مداخلات شهرى حاکم بوده و به تعادل رساندن این دو رویکرد چشم انداز اصلى مرمت در بافت هاى تاریخى گردیده است. نگاه به مرمت شهرى در کشورهاى در حال توسعه، به علت مشکلات موجود در آن شهرها، عمدتاً از زاویه حل معضلات و کمبودهاى مناطق تاریخى صورت گرفته و شهرهاى ایران هم از این قاعده مستثنى نبوده است. بر این اساس با استفاده از مطالعات اسنادى به گردآورى و تدوین مبانى و بیانیه هاى نشست هاى بین المللى اقدام و تلاش گردیده تا یک دوره بندى تاریخى بر مبناى تأثیرگذارى اهداف توسعه و حفاظت ارائه گردد. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        8 - Explaining the Concepts of Organizing Desirable Housing in the Corporate Town (Case S‌tudy: New site and AB & Bargh Residential Complexes)
        Sajad Memardezfouli Mohammad Ebrahim Mazhari
        Need to solve the housing problem, the formation of experimental projects and the design and construction of new organized concepts have been done. One of the areas that, due to the development of industries, contains various examples of corporate housing is the city of چکیده کامل
        Need to solve the housing problem, the formation of experimental projects and the design and construction of new organized concepts have been done. One of the areas that, due to the development of industries, contains various examples of corporate housing is the city of Ahvaz. The present study intends to explain these concepts by recognizing the components of optimal housing containing internal and external characteristics in these complexes. The research method in terms of applied-developmental goal and mixed technique includes; Descriptive methods and content analysis in the theoretical and correlational sections are comparative, and field in the case studies section. The type of simultaneous variable design combines quantitative and qualitative approaches with a theoretical framework. Finally, based on the conceptual model, In the first step to finding descriptive statistics, questionnaires with answers from the Likert spectrum according to the sample size are provided to the residents of 105 units on the news site and 66 units in the water and electricity dormitory for analysis by SPSS software In the next step, interviews based on research questions from a community of 10 experts who were selected by snowball method are compiled and inferential statistics are extracted by analyzing them. After introducing the results of two areas, quantitative and qualitative, and to achieve the desired housing components, a link between human factors, physical-social factors, and decision-making factors should be established. Strategies should be presented in the short, medium, and long term. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        9 - The Conditions of New Cities in Iran and the Important Role of Urban Planning in Constructing New Cities (Case of Study: District 14 of Tehran Municipality)
        Mohammad Reza Zandmoghadam
        Along with the increase in urban population, Iran’s new cities have faced many problems and these cities have been constructed to absorb the population overflow in the domain of these cities. The new cities are discussed as a novel experience in Iran’s urban چکیده کامل
        Along with the increase in urban population, Iran’s new cities have faced many problems and these cities have been constructed to absorb the population overflow in the domain of these cities. The new cities are discussed as a novel experience in Iran’s urban system. At first, these cities were constructed to solve Iran’s urban problems, but later, they faced peoples’ lack of satisfaction. Human’s needs can be defined in two material and mental dimensions, in which such needs must be met in an environment he is living in, and lack of meeting these needs can disrupt his life system in two physical and mental dimensions, therefor, studying the issue which is concerned with this point that where the humans can basically live in order not to disrupt his health and happiness are so crucial. According to his divine creation, the human fancies beauty and discipline, so will he have more physical and mental health and shine more efficiently in his personal and social role if he is in a neat and organized environment? What are the negative effects of life in cities where no attention has been paid to people’s needs and how will be its effectiveness? In the present research, we are after achieving and realizing the growth conditions of new cities and their negative and positive consequences through studying and generalizing the urban development of Tehran municipality, district 14. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        10 - امکان‌سنجی اجرای الگوهای نوین برنامه‌ریزی شهری با تأکید بر حکمروایی شهری (مطالعة موردی‌: شهر گرمدره، استان البرز)
        ناصر محمدی حسین مجتبی زاده خانقاهی علی توکلان
        شهرهای جهان بی شک با مسائلی رو به رو هستند که در عین تشابه با چالش های سایر شهرهای جهان دارای تفاوت های بنیادین می باشد. پژوهش حاضر سعی دارد با بررسی مهم ترین الگوهای مطرح شده در آمایش شهری جهان(رشد هوشمند، شهر خلاق، حکمروایی شهری، رشد پراکنده، شهر اکولوژیک)، سازگاری ای چکیده کامل
        شهرهای جهان بی شک با مسائلی رو به رو هستند که در عین تشابه با چالش های سایر شهرهای جهان دارای تفاوت های بنیادین می باشد. پژوهش حاضر سعی دارد با بررسی مهم ترین الگوهای مطرح شده در آمایش شهری جهان(رشد هوشمند، شهر خلاق، حکمروایی شهری، رشد پراکنده، شهر اکولوژیک)، سازگاری این الگوها را با توجه به شرایط کشورمان بررسی کند. نوشتار حاضر از نظر هدف با رویکردی کاربردی و از نظر روش توصیفی-تحلیلی می باشد که پس از تشریح الگوهای نوین آمایش شهری، با استفاده از نظر متخصصان و اساتید دانشگاه به تعیین معیارهای سازگاری این الگوها با وضعیت کشورمان پرداخته و با استفاده از مدل AHP نسبت به وزن دادن معیارها اقدام گشته است و سپس با طرح پرسشنامه و بهره بردن از مدل ELECTRE سعی در رتبه بندی الگوهای آمایش شهری از نظر سازگاری شده است. نتایج نشان میدهد الگوی حکمروایی شهری با امتیاز 3 بالاترین میزان سازگاری و پس از آن الگوی شهر اکولوژیک با یک امتیاز قرار دارد. الگوی شهر خلاق و رشد پراکنده نیز در پایین ترین درجه سازگاری با شرایط کشور می باشند. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        11 - بررسی و ارزیابی پایداری محلات شهر با تاکید بر شاخص‌های شهرسازی نوین(مطالعة موردی شهر بندرعباس)
        پریوش باوقار مرضیه موغلی محمد ابراهیم عفیفی
        هدف از انجام این پژوهش بررسی و ارزیابی پایداری محلات شهر شهر بندرعباس با تاکید بر شاخص های شهرسازی نوین می باشد.تحقیق حاضر از نظر هدف از نوع مطالعات کاربردی و رویکرد غالب آن توصیفی- تحلیلی است و برای گردآوردی داده ها از روش های کتابخانه ای و میدانی(پرسشنامه) استفاده شده چکیده کامل
        هدف از انجام این پژوهش بررسی و ارزیابی پایداری محلات شهر شهر بندرعباس با تاکید بر شاخص های شهرسازی نوین می باشد.تحقیق حاضر از نظر هدف از نوع مطالعات کاربردی و رویکرد غالب آن توصیفی- تحلیلی است و برای گردآوردی داده ها از روش های کتابخانه ای و میدانی(پرسشنامه) استفاده شده است جامعه آماری پژوهش شامل 152862 خانوار ساکن در شهر بندرعباس است که برای تعیین حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران حجم نمونه 383 خانوار انتخاب گردید. سپس ابعاد مختلف توسعه پایدار(اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی) با استفاده از نظرات سرپرستان خانوار در محلات مختلف شهر بندرعباس مورد ارزیابی قرار گرفت .نتایج بررسی ها نشان می دهد که بین محلات شهر بندرعباس از نظر پایداری اجتماعی محلات گل شهر، آزادگان و شاه حسینی بهترین عملکرد و محلات پشت شهر، سورو و دو هزار از پایداری اجتماعی کمتری برخوردارند. همچنین نتایج در مورد ابعاد پایداری اقتصادی نیز محلات گل شهر، آزادگان و نایبند دارای پایداری بیشتر و محلات توحید، چاهستانی و بهشت زهرا دارای پایداری کمتری نسبت به دیگر محلات هستند. در بررسی شاخص زیست محیطی توسعه پایدار محلات نیز محله های شاه حسینی، درخت سبز و گل شهر از بیشترین پایداری زیست محیطی و محله های نایبند، پشت شهر و سورو از کمترین پایداری زیست محیطی برخوردارند. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        12 - جایگاه نوشهرسازی ایرانی _ اسلامی در تحقق زیست پذیری شهری (مورد مطالعه اطراف حرم حضرت عبدالعظیم(ع))
        علیرضا جعفری حمیدرضا صارمی آرش بغدادی
        چکیدهامروزه شهرهای بزرگ با فرآیند ایستایی، زوال و افت مواجه شده‌اند که به ایجاد فضاهای ناکارآمد و فرسوده در شهرها انجامیده است. الگوهای متعدد و انبوهی برای مقابله با این معضل شهری ارائه‌شده است و این پژوهش نیز با هدف دستیابی به راه حلی مناسب در این زمینه، پیرامون الگوی چکیده کامل
        چکیدهامروزه شهرهای بزرگ با فرآیند ایستایی، زوال و افت مواجه شده‌اند که به ایجاد فضاهای ناکارآمد و فرسوده در شهرها انجامیده است. الگوهای متعدد و انبوهی برای مقابله با این معضل شهری ارائه‌شده است و این پژوهش نیز با هدف دستیابی به راه حلی مناسب در این زمینه، پیرامون الگوی بازآفرینی نوشهرسازی ایرانی _ اسلامی بر پایه شاخص‌های عدالت محور به نظریه‌پردازی می‌پردازد. این پژوهش به‌منظور شناسایی شاخص‌ها و شناسه‌های ایده اصلی، از روش تئوری زمینه‌ای و در راستای تحلیل داده‌ها از روش تحلیل محتوا بهره برده است. شاخص‌ها از طریق روش مک گراناهان تعیین وزن و به‌صورت نزولی مرتب‌شده‌اند تا مشخص شود کدامیک از اصول و شاخص‌ها در هدف تحقیق نقش بسزایی دارد. سپس چارچوب مطروحه در بستر پژوهشی با روش‌های مطالعه اسنادی، مشاهده و مصاحبه مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته است. نتایج یافته‌ها نشان می‌دهد که رسالت نوشهرسازی، ارزش‌گذاری مجدد به زیست خالص انسانی در چنین مکان‌های ناکارآمد و مسئله‌دار شهری است که آثار آن افزایش رضایتمندی و احساس آرامش و تعالی شهروندان از زندگی در شهرها بوده و از اهداف اصلی و منظومه عملکرد شهر ایرانی _ اسلامی می باشد؛ از این‌رو پیاده‌سازی الگوی نوشهرسازی ایرانی _ اسلامی در پرتو شهرسازی عدالت‌محور به‌عنوان الگوی موفق بومی و جامع برای مدیریت شهری ایران در دوره معاصر است که با زمینه قرار دادن عدالت در طرح‌ها و برنامه‌های شهری محقق می‌گردد. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        13 - سیاست ها،استراتژیها و روشهای برخورد با خودروهای فرسوده
        رحیم مشیری علیرضا سلیمانی
        امروزه در برنامه ریزیهای شهری و همچنین در طرحهای توسعه ساختار شهرها، توجه به دیدگاههای زیست محیطی و انرژی دارای اهمیت ویژه ای است . چنانچه آلودگیهای زیست محیطی، پایان انرژی و پیامدهای ناشی از آن توسعه پایدار شهری را با مشکلات متعددو غیر قابل جبران روبرو خواهد کرد. خودرو چکیده کامل
        امروزه در برنامه ریزیهای شهری و همچنین در طرحهای توسعه ساختار شهرها، توجه به دیدگاههای زیست محیطی و انرژی دارای اهمیت ویژه ای است . چنانچه آلودگیهای زیست محیطی، پایان انرژی و پیامدهای ناشی از آن توسعه پایدار شهری را با مشکلات متعددو غیر قابل جبران روبرو خواهد کرد. خودروهای فرسوده یکی از عوامل موثر آلودگی هوا و محیط زیست می باشند . در کشورهای جهان سوم، تلاش مهم و کارآمدی در زمینه خودروهای فرسوده صورت نگرفته است . و با توجه به روند افزایش سریع تولید خودرو، لزوم برنامه ریزی برای خودروهای فرسوده آشکارتر شده است . در این میان متناسب با رشد سریع تولید خودرو و وجود تعداد بیشماری خودرو فرسوده در کشور ایران، برنامهء منسجمی برای کنترل و بازیافت خودروهای فرسوده ارایه نشده است. در پژوهش حاضر برنامه ها، سیاستها ، استراتژیها و روشهای برنامه ریزی خودروهای فرسوده در کشورهای مختلف پیشرفته بررسی و مطالعه شده تا با مطالعه تطبیقی و کمک گرفتن از دیدگاههای کشورهای مختلف و آشنایی با روشها و شیوهای مقابله با خودروهای فرسوده، راهکارهای مناسب برخورد با خودروهای فرسوده در ایران اتخاذ گردد. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        14 - ارزیابی شاخص‌های راهبرد توسعه شهری(CDS) در زنجان
        امید مبارکی هونگ سرور فتح اله حاتمی
        مقدمه و هدف پژوهش: یکی از رویکردهای نوین در طرح های توسعه شهری، رویکرد راهبرد توسعه شهری (CDS) می باشد که در سال 1999 با هدف کاهش فقر، توسعه پایدار، ارتقای مشارکت و ایجاد حکمرانی خوب شهری ایجاد گردید. این طرح اساساً بر رشد اقتصادی شهرها تأکید داشته و با شناسایی و به کار چکیده کامل
        مقدمه و هدف پژوهش: یکی از رویکردهای نوین در طرح های توسعه شهری، رویکرد راهبرد توسعه شهری (CDS) می باشد که در سال 1999 با هدف کاهش فقر، توسعه پایدار، ارتقای مشارکت و ایجاد حکمرانی خوب شهری ایجاد گردید. این طرح اساساً بر رشد اقتصادی شهرها تأکید داشته و با شناسایی و به کارگیری پتانسیل ها و امکانات بالقوه اقتصادی شهر، مبنایی برای توسعه در سایر جوانب را نیز، فراهم می کند. راهبرد توسعه شهر، ابزاری است که در آن، تکنیک های مشارکتی به کار گرفته شده و هدف اصلی آن، تأمین توسعه پایدار شهری از طریق ظرفیت سازی اجتماعی برای تدوین چشم انداز مشارکتی و اقدام همگانی می باشد. روش پژوهش: نوع تحقیق کاربردی و روش آن توصیفی_تحلیلی می باشد لذا تجزیه تحلیل داده های پرسش نامه از نرم افزار SPSS، و به منظور تدوین استراتژی جهت توانمند سازی آتی شهر از مدل تحلیلی SWOT و برای طراحی نقشه های محدوده مورد مطالعه از GIS استفاده گردیده است یافته‌ها: بنابراین بررسی های بعمل آمده و نتایج حاصله توسط رگرسیون گام به گام نشان می دهد شاخص بانک پذیری با بتای 436/ بیش ترین تأثیر، رقابت پذیری با 340/، حکمروایی خوب شهری با بتای 259/ و شاخص قابلیت زندگی با بتای 255/ کمترین تأثیر، را بر توسعه شهر زنجان داشته اند. و با استفاده از آزمون تی (T) تک نمونه ای برای شهروندان 65/2 و برای متخصصین 70/2 بدست آمده که در کل با سطح اختلاف معناداری 713/ می باشد. نتیجه گیری: با استفاده روش های وزن دهی به شاخص ها و معیارهای ارزیابی، توسط روش عکس پذیری رتبه ای، شاخص بانک پذیری رتبه اول، شاخص رقابت پذیری رتبه دوم، شاخص قابلیت زندگی رتبه سوم و شاخص مدیریت شهری رتبه چهارم را کسب کردند. و با تکنیک سوات (SWOT) نشان می دهد که بهترین راهبرد برای شهر زنجان راهبرد (تهاجمی) می باشد که با بهره گیری از نقاط قوت از فرصت ها استفاده می شود. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        15 - نقش مدیریت شهری در پیشگیری از جرایم زیست‌محیطی در استان گیلان
        مریم باقری کچلامی امیرحسین پورجوهری
        هدف این تحقیق توصیفی- پیمایشی، بررسی نقش مدیریت شهری در پیشگیری از جرایم زیست محیطی است. جامعه آماری تحقیق شامل کارشناسان شهرداری های 16 شهرستان استان گیلان (256=N) است که حجم نمونه با استفاده از جدول حداقل حجم نمونه بارتلت و همکاران تعیین شد (120=n). ابزار جمع آوری داد چکیده کامل
        هدف این تحقیق توصیفی- پیمایشی، بررسی نقش مدیریت شهری در پیشگیری از جرایم زیست محیطی است. جامعه آماری تحقیق شامل کارشناسان شهرداری های 16 شهرستان استان گیلان (256=N) است که حجم نمونه با استفاده از جدول حداقل حجم نمونه بارتلت و همکاران تعیین شد (120=n). ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه ای بود که روایی صوری و محتوایی آن با نظر اساتید و کارشناسان تأیید گردید. پایایی آن با آلفای کرونباخ 869/0 مورد تأیید قرار گرفت. تجزیه و تحلیل داده ها در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی با نرم افزار های SPSS19و LISREL8.80 انجام شد. نتایج برازش مدل نشان داد که میانگین توان دوم خطای تقریب (RMSEA) برابر با 00/0، سطح معنی داری P-Value برابر 695/0 و همچنین نسبت X2/df برابر با 958/0 است می باشند. براساس میزان ضرایب استاندارد به دست آمده برای عوامل مورد مطالعه، نقش آموزشی (14/1)، نقش نظارتی (87/1) و زیرساختی (75/0)، هر 3 عامل دارای همبستگی مناسب با نقش مدیریت شهری می باشند، همچنین نشان داده است که عامل نظارتی قوی ترین نقش را در رابطه با نقش مدیریت شهری در پیشگیری از جرایم زیست محیطی داشته و نقش های آموزشی و زیرساختی در رتبه‌های بعدی قرار می گیرند. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        16 - خصوصی‌سازی خدمات شهری فرصت‌ها و چالش‌های فراروی آن در اقتصاد شهری
        علی عسگری علی حاجی‌نژاد
        خصوصی‌سازی یک پدیده جهانی و فراگیر است. در سالیان اخیر تمامی دولت‌ها جهت کاهش میزان هزینه‌ها شروع به واگذاری فعالیت‌هایی به بخش خصوصی کرده‌اند که تا قبل از این توسط نهادهای دولتی صورت می‌گرفت. سرعت خصوصی‌سازی بسته به تعاملات موجود در جامعه، تابعی از وضعیت عمومی حاکم بر چکیده کامل
        خصوصی‌سازی یک پدیده جهانی و فراگیر است. در سالیان اخیر تمامی دولت‌ها جهت کاهش میزان هزینه‌ها شروع به واگذاری فعالیت‌هایی به بخش خصوصی کرده‌اند که تا قبل از این توسط نهادهای دولتی صورت می‌گرفت. سرعت خصوصی‌سازی بسته به تعاملات موجود در جامعه، تابعی از وضعیت عمومی حاکم بر اقتصاد جامعه و میزان اجازه‌ای است که حکومت به مشارکت مردم و نهادهای خصوصی می‌دهد. هرچند در عمل ملاحظاتی نظیر کیفیت خدمات، عدالت اجتماعی و شرایط اشتغال، جریان خصوصی‌سازی را مورد تردید قرار می‌دهند لیکن اغلب تجارب جهانی حکایت از تحرک بیشتر اقتصاد شهری و ایجاد کارایی و بهره‌وری بیشتردولت در جریان خصوصی‌سازی دارد. در این میان خصوصی‌سازی خدمات شهری به‌عنوان یکی از زمینه‌های مشارکت بخش خصوصی در نظام مدیریت شهری، چند دهه‌ای است که به ادبیات برنامه‌ریزی شهری نیز وارد شده است و کشورهای مختلف (توسعه‌یافته یا در حال توسعه) به نوعی آن را تجربه کرده‌اند. در این مقاله تلاش می‌شود ضمن ارائه مفاهیم پایه خصوصی سازی، فرایند خصوصی‌سازی خدمات شهری (بعنوان یکی از وظایف دولت‌های محلی) مورد بررسی قرار گرفته و فرصت‌ها و چالش‌های فراروی آن، با توجه به تجارب صورت گرفته ارائه شود. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        17 - دلایل حاشیه نشینی در کلان شهر تهران
        علیرضا لادن هادی رزقی شیرسوار
        این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش اجراء توصیفی(همبستگی) است.جامعه آماری شامل کلیه اساتید،متخصصان و مدیران در حوزه مدیریت ،علوم اجتماعی و فرهنگی می باشند.در این پژوهش از روش نمونه گیری تصادفی استفاده شد و تعداد 200 پرسشنامه در میان نمونه مورد پژوهش توزیع شد که در چکیده کامل
        این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش اجراء توصیفی(همبستگی) است.جامعه آماری شامل کلیه اساتید،متخصصان و مدیران در حوزه مدیریت ،علوم اجتماعی و فرهنگی می باشند.در این پژوهش از روش نمونه گیری تصادفی استفاده شد و تعداد 200 پرسشنامه در میان نمونه مورد پژوهش توزیع شد که در این میان 157 پرسشنامه بصورت کامل تکمیل و به پژوهشگر عودت داده شد.ابزار گردآوری داده ها در این مطالعه بصورت پرسشنامه‌ ای بوده است.پرسشنامه های مذکور در دوبخش الف)مشخصات فردی و ب)گویه ها با 24 گویه می باشد.مطابق نظرات ارائه شده از سوی خبرگان ضعف ساختار اقتصادی مهمترین مولفه و در جایگاه نخست ،ضعف نظام برنامه ریزی و مدیریت شهری در رتبه دوم ، عدم حمایت و هدایت دولتی در جایگاه سوم ، حوداث سیاسی در جایگاه چهارم ، بلایای طبیعی در جایگاه پنجم و حوادث اجتماعی در جایگاه ششم تاثیر گذار در گسترش حاشیه نشینی در کلانشهر تهران معرفی شده اند. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        18 - جایگاه تکنیک دلفی درمدیریت و برنامه ریزی شهری
        رحیم سرور طاهر پریزادی حسن حسینی امینی
        مقدمه و هدف پژوهش:در این مقاله با نگاهی به جامعیت برنامه ریزی شهری از نظر موضوع واز نظر گروه های ذی نفع و هدف و نیاز موکد به تصمیم گیری چند بعدی کارشناسان در مراحلمختلف به تشریح فن دلفی و جایگاه آن در فرایندکلان برنامه ریزی و برنام هریزی و مدیریتشهری پرداخته می شودروش پ چکیده کامل
        مقدمه و هدف پژوهش:در این مقاله با نگاهی به جامعیت برنامه ریزی شهری از نظر موضوع واز نظر گروه های ذی نفع و هدف و نیاز موکد به تصمیم گیری چند بعدی کارشناسان در مراحلمختلف به تشریح فن دلفی و جایگاه آن در فرایندکلان برنامه ریزی و برنام هریزی و مدیریتشهری پرداخته می شودروش پژوهش:برای بررسی جایگاه تکنیک یادشده در فراین  د برنامه ریزی و مدیریت شهری ازروش ترکیبی اسنادی،کتابخانه ای و تحلیلی، استفاده شده است.یافته ها:با توجه به اینکه شهر جزو سیستم های احتمال آمیز پیچیده است و برنامه ریزی یکاقدام با ماهیت سیاسی می باشد که که نحوه تخصیص قدرت و منابع را در بین گروهها وبازیگران شهری تحت تاثیر قرار می دهد تکنیک دلفی یکی از ابزارهای کارآمد در اصلاحروند های تصمیم گیری و مدیریت و برنامه ریزی صحیح امور شهری می باشد.نتیجه گیری: با توجه به جامعیت برنامه ریزی شهری از نظر موضوع و از نظر گروه های ذینفع ونیاز موکد به تصمیم گیری چند بعدی مدیران، این تکنیک می تواند در بررسی مسایل وموضوعات شهری و در تصمیمات کمیسیون های مختلف شهری موثر افتد و از حداکثر مشارکتشهروندان در برنام ههای شهری استفاده نماید این فن بادرگیرکردن مردم و نمایندگان منتخبآنها و احزاب و اصناف مختلف درفرایندتصمیم گیری و مدیریت شهری دغدغه چگونگیبهره مندی از مشارکتهای مردم را کاهش می دهد. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        19 - ساخت مدل مفهومی تاب‌آوری کاربری اراضی شهری در برابر بلایا با رویکرد توسعه پایدار
        یاسر معرب اسماعیل صالحی محمدجواد امیری جهانبخش بالیست
        زمینه و هدف: شهر، با شکل و شمایل کنونی اش، با توجه به تاریخ سکونت گاهی انسان (حداقل ده هزار سال)، موجودیتی نو- زاده- شده است. این موجود نو ظهور، اگر چه وسعت اندکی از کل سرزمین را اشغال کرده است، اما اکثریت جمعیت انسانی را درون خویش بلعیده است. از سوی دیگر انسان همواره چکیده کامل
        زمینه و هدف: شهر، با شکل و شمایل کنونی اش، با توجه به تاریخ سکونت گاهی انسان (حداقل ده هزار سال)، موجودیتی نو- زاده- شده است. این موجود نو ظهور، اگر چه وسعت اندکی از کل سرزمین را اشغال کرده است، اما اکثریت جمعیت انسانی را درون خویش بلعیده است. از سوی دیگر انسان همواره با بلایا و بحران های طبیعی و انسان ساخت روبه رو است. هر چند اجتناب از بحران ممکن نیست اما با طراحی مناسب می توان از صدمات این بحران ها کاست. لذا بررسی تاب آوری شهری یکی از موارد حیاتی برای آمادگی شهر در برابر بلایای طبیعی و انسان ساخت است. با افزایش میزان تاب آوری شهرها می توان خسارات ناشی از مخاطرات را به حداقل ممکن رساند. اهمیت این موضوع تا جایی است که، برخی از آن به عنوان الگوی جدیدی در تحولات شهرسازی یاد می کنند. روش بررسی: در پژوهش حاضر سعی بر آن است تا از روش قیاسی همراه با نگرش سیستمی استفاده شود. یافته‌ها: به منظور تعیین ابعاد و مولفه های پیشنهادی تاب آوری کاربری اراضی شهری، مطالعات فراوان و متعددی در این زمینه صورت گرفته است. تا در نهایت ابعاد و معیارهای که از لحاظ کارشناسان(خبرگان متخصص در حوزه برنامه ریزی محیط زیست، شهرسازی، جغرافیا و برنامه ریزی شهری) شاخص تر بوده اندبرای تاب آوری کاربری زمین پیشنهاد شده اند. بحث و نتیجه‌گیری: ابعاد و معیارهای تاب آوری کاربری اراضی شهری با رویکرد توسعه پایدار شناخته و تعیین شد و مدل مفهومی آن ترسیم گردید تا بتوان در راستای کاهش آسیب پذیری و تقویت تا ب آوری شهرها و ساماندهی آن ها گام های موثری برداشت. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        20 - شناسایی رهیافت‌های برنامه ریزی شهری در مواجهه با فعالیت‌های صنعتی درون‌شهری و ‌کاربست آن در تجارب کشورهای مختلف
        فاطمه سادات حسینی نژاد حسن اکبری
        زمینه و هدف: فعالیت های صنعتی دارای اثرات مثبت و منفی بر سیستم شهری می باشند. این امر موجب گردیده که در سیستم برنامه‌ریزی شهری در کشورهای مختلف، سیاست های متفاوتی در مواجهه با این فعالیت‌ها در مقیاس شهر اعمال گردد. هدف این مقاله شناسایی انواع رهیافت های به کار گرفته شده چکیده کامل
        زمینه و هدف: فعالیت های صنعتی دارای اثرات مثبت و منفی بر سیستم شهری می باشند. این امر موجب گردیده که در سیستم برنامه‌ریزی شهری در کشورهای مختلف، سیاست های متفاوتی در مواجهه با این فعالیت‌ها در مقیاس شهر اعمال گردد. هدف این مقاله شناسایی انواع رهیافت های به کار گرفته شده در مواجهه سیستم برنامه ریزی شهری با فعالیت های صنعتی درون‌شهری و نیز شناخت چگونگی ارتباط میان دو قلمروی گسترده "برنامه ریزی شهری" و "برنامه ریزی فعالیت های صنعتی" در دست‌یابی به توسعه پایدار می باشد. روش بررسی: روش تحقیق در این مقاله روش توصیفی ـ تحلیلی بر مبنای مطالعات اسناد موجود در برنامه ریزی فعالیت های صنعتی درون‌شهری در کشورهای مختلف می باشد. یافته ها: بررسی تجارب کشورهای مختلف جهان در زمینه برنامه‌ریزی فعالیت های صنعتی درون شهری، نشان دهنده به‌کارگیری سیاست های متفاوتی در این زمینه است که عمده‌ترین آن شامل سیاست های پیشگیری از آلودگی، تولید پاک‌تر، برزن بندی صنعتی، احیای ساختمان‌های متروک صنعتی(بدون فعالیت) از طریق تبدیل کارکردی و در آخر، احیای محوطه های متروک صنعتی با اقداماتی مانند برزن بندی ویژه و به‌کارگیری سیاست های تشویقی حفظ و جذب فعالیت صنعتی در شهر، ایجاد کاربردهای مختلط برای تنوع و جذابیت محوطه و نیز خوشه سازی فعالیت‌های صنعتی و تاکید بر برنامه‌ریزی یکپارچه است. نتیجه گیری: در این مقاله سه رهیافت اصلی به عنوان زمینه اتخاذ سیاست های مواجهه با فعالیت های صنعتی درون‌شهری شناسایی شده است: رهیافت تثبیت کننده فعالیت صنعتی در محل، رهیافت جابجا کننده فعالیت صنعتی از محل و رهیافت جذب کننده فعالیت صنعتی به‌محل. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        21 - مروری بر برخی مدل‌های پیش‌بینی رشد شهری
        فاطمه حاجی زاده عبدالرسول سلمان ماهینی
        جمعیت انسانی همچنان به تجمع در مراکز شهری ادامه می دهد که به ناچار رد پای شهری را از طریق ایجاد پیامدهای مهم برای تنوع زیستی، آب و هوا، و منابع محیط زیستی افزایش می دهد. مدل های پیش بینی رشد شهری برای کمک به مدیریت پایدار مناطق شهری به طور گسترده مورد مطالعه قرار گرفته چکیده کامل
        جمعیت انسانی همچنان به تجمع در مراکز شهری ادامه می دهد که به ناچار رد پای شهری را از طریق ایجاد پیامدهای مهم برای تنوع زیستی، آب و هوا، و منابع محیط زیستی افزایش می دهد. مدل های پیش بینی رشد شهری برای کمک به مدیریت پایدار مناطق شهری به طور گسترده مورد مطالعه قرار گرفته اند. با وجود تحقیقات گسترده، این مدل ها اغلب در فرایند تصمیم گیری گنجانده نمی شوند. هدف این بررسی مروری بر مدل های موجود، از جمله مزایا و محدودیت های آن ها است. همچنین، به شکل کلی به دلایل عدم اقبال به این مدل ها در فرایند تصمیم گیری پرداخته می شود. بر اساس آمار و بررسی های انجام شده مشخص گردید که در حال حاضر سلول های اتوماتا از روش های مدل سازی غالبی است که در اکثر آثار منتشر شده بکار گرفته شده است. همچنین، از دلایل عدم استفاده از این مدل ها در فرایند تصمیم گیری، نا آشنا بودن تصمیم گیران با آن ها و نیز عدم مقبولیت و محبوبیت مدل برای پژوهش یکپارچه قابل ذکر هستند. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        22 - الگوی شهرهای حساس به آب رویکردی نوین به سوی توسعه شهری پایدار
        محمود جمعه پور خلیل کلانتری گلشن همتی
        با پی بردن به اثرات گرم شدن زمین و تغییرات آب و هوایی، جوامع شهری به دنبال رسیدن به انعطاف‌پذیری در تغییرات آتی مرتبط با منابع آب شهری، تنوع زیستی، رشد جمعیت و تغییرات آب‌وهوا می‌باشند، اما باوجود توسعه زیرساخت‌های موجود و پیدایش فناوری‌های جدید در خدمت اهداف پایداری آب چکیده کامل
        با پی بردن به اثرات گرم شدن زمین و تغییرات آب و هوایی، جوامع شهری به دنبال رسیدن به انعطاف‌پذیری در تغییرات آتی مرتبط با منابع آب شهری، تنوع زیستی، رشد جمعیت و تغییرات آب‌وهوا می‌باشند، اما باوجود توسعه زیرساخت‌های موجود و پیدایش فناوری‌های جدید در خدمت اهداف پایداری آب شهری، طی 20 سال گذشته این تغییرات بیش‌ازحد کند باقی‌مانده است .اکنون به‌خوبی پذیرفته‌شده که رویکرد مدیریت سنتی آب شهری برای پرداختن به مسایل پایداری فعلی و آینده مناسب نیست و تغییراتی اساسی در ساختار فنی و مدیریتی سامانه‌های آب شهری و به‌کارگیری نگرش‌های نوین در برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده برای توسعه پایدار آب شهری را تبیین می‌نماید، در همین راستا مفهوم نسبتاً جدیدی درزمینه ی مدیریت آب شهری که دو دهه از پیدایش آن گذشته تحت عنوان شهرهای حساس به آب مطرح‌شده است این مفهوم به ارایه یک‌راه حل اکولوژیکی برای دست یابی به پایداری در توسعه شهری پرداخته و شهرها را نیازمند تغییرات اساسی در بخش‌های مدیریتی، اجتماعی و فنی نسبت به روش‌های متداول می داند. در این راستا تحقیق حاضر به مطالعه شهرهای حساس به آب پرداخته و در قالب بررسی ضوابط، اهداف و معیارهای طراحی شهری حساس به آب ، برنامه ریزی شهری حساس به آب و در نهایت شهر حساس به آب ارایه داده شده است و در آخر برای نمایش بهتر این الگو به تجربه استفاده از این الگو در شهر ملبورن و مونی ولی پرداخته شده است. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        23 - مفهوم فلسفه شهرهاى اسلامى بر مبناى اصول پنج گانه اسلام و قرآن
        سیدمحمدرضا طلاکش مهدى جمالى نژاد جمال محمدى
        امروزه در جهان اسلام، اهالى شهرها بیشتر مسلمان هستند. اختلاف طبقاتى شدید،آسیب هاى اجتماعى، آشفتگى جوامع و نظایر آن ها نیز حاکى از این موضوع است. این موضوع به خاطر عدم بکارگیرى مبانى ناب اسلامى و همچنین احاطه فرهنگ غرب برزندگى مسلمانان است. دین اسلام داراى اصولى است که م چکیده کامل
        امروزه در جهان اسلام، اهالى شهرها بیشتر مسلمان هستند. اختلاف طبقاتى شدید،آسیب هاى اجتماعى، آشفتگى جوامع و نظایر آن ها نیز حاکى از این موضوع است. این موضوع به خاطر عدم بکارگیرى مبانى ناب اسلامى و همچنین احاطه فرهنگ غرب برزندگى مسلمانان است. دین اسلام داراى اصولى است که مبناى هر حرکتى در جهان که م ىتوانند به نبوت، امامت، عدل، توحید و معاد اسلام است. این اصول عبارتند ازمنظور دستیابى به چهارچوبى مطمئن بکار گرفته شوند؛ در حالى که در شهرهاى جهان اسلام امروزى، اصول برنامه ریزى شهرى بیشتر از فرهنگ غربى مشتق م ىشود. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        24 - The Inefficiency of Urban Planning and Management in Organizing Worn-out Textures and its role in Sustainable Tourism Development (Case study:Kremanshah)
        Yahya Shahbazi Alireza Pourshikhian Hossein Asghari Shahram Amir entekhabi Rafat shahmari
        The present study seeks to answer the question that to what extent have worn-out textures created obstacles for the flow of tourism? The present research is applied-developmental in terms of descriptive-descriptive-analytical (survey) method. The sampling method used in چکیده کامل
        The present study seeks to answer the question that to what extent have worn-out textures created obstacles for the flow of tourism? The present research is applied-developmental in terms of descriptive-descriptive-analytical (survey) method. The sampling method used in this study is simple random sampling. Including the number of employees and city managers, staff and employees of hotels and taxi companies and residents of the dilapidated area of ​​Kermanshah, the sample size is 384 people. Gathering information of the area (physical, social, economic, historical), through survey operations and then this information from They have been turned into maps through Arc GIS and Auto Cad software. The results show that due to the effect of beautifying the city landscape on the mental image of tourists of the city, the decision to visit tourist places, walking and wandering in the city, the experience of tourists and the connection of tourists with the place are connected to each other like a chain and the urban landscape connects the components of this chain. In fact, the urban landscape, which is desirable for tourists, can lead to the flourishing and development of urban tourism in all the mentioned dimensions. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        25 - ارزیابی سیاستگذاری های شورای اسلامی شهرها در توسعه کالبدی- فضایی محیطهای شهری (نمونه موردی: شهر شیراز)
        عبدالجلیل شریفی محمد علی شهریاری نفیسه واعظ
        شوراها به عنوان نهادی که مشروعیت و مقبولیت خود را از مردم می‌گیرند، می‌توانند نقش مهمی را بر اثر بخشی سیاست‌گذاری‌های شهری داشته باشند. بخشی از این سیاستگذاری در حوزه کالبد شهر به ویژه حوزه شهرسازی و معماری است. تحقیق حاضر با هدف ارزیابی سیاستگذاری های شهری شورای اسلامی چکیده کامل
        شوراها به عنوان نهادی که مشروعیت و مقبولیت خود را از مردم می‌گیرند، می‌توانند نقش مهمی را بر اثر بخشی سیاست‌گذاری‌های شهری داشته باشند. بخشی از این سیاستگذاری در حوزه کالبد شهر به ویژه حوزه شهرسازی و معماری است. تحقیق حاضر با هدف ارزیابی سیاستگذاری های شهری شورای اسلامی شهر شیراز در حوزه شهرسازی و معماری از منظر توسعه پایدار انجام شده است. روش تحقیق توصیفی- پیمایشی با استفاده از ابزار پرسشنامه است. جامعه‌ی آماری این پژوهش مدیران و سرپرستان بخش‌های مختلف شهرداری شیراز (خبرگان اجرایی) و اساتید دانشگاهی آشنا به موضوع تحقیق (خبرگان دانشگاهی) بوده است. حجم نمونه از طریق جدول مورگان 113 نفر محاسبه شد. روایی و پایایی بازار پرسش نامه تایید شد. یافته های تحقیق نشان داد که برای ارزیابی سیاستگذاری های شهری شورای اسلامی، می توان از الگوی مراحل هاگوود و گان (1984) مشتمل بر 5 بعد تشخیص مسایل،تدوین سیاست،تصمیم گیری،اجرای سیاست و ارزشیابی سیاست بهره گرفت که برای سنجش ابعاد مزبور از 19 مولفه بنا به نظر خبرگان دانشگاهی و اجرایی حوزه شهری استفاده گردید. نتایج نشان داد در سطح کمتر از 05/0، ابعاد و مولفه های مرتبط با سیاستگذاری شهری معنادار بوده اند. جهت معناداری نشان داد که وضعیت ابعاد و مولفه های سیاستگذاری شورای اسلامی، متوسط ارزیابی می شود. نتیجه آزمون فریدمن جهت رتبه بندی ابعاد و مولفه های سیاستگذاری نشان داد که در میان ابعاد، بعد تشخیص مسائل و در میان مولفه ها نیز میزان تفویض قدرت و منابع به اعضای شورای اسلامی شهر، بیشترین رتبه را کسب نموده اند. همچنین نتیجه آزمون تی تک نمونه از عملکرد شورای اسلامی ازنظر سیاستگذاری های حوزه شهرسازی و معماری در سطح کمتر از 05/0 اشاره دارد. در حوزه شهرسازی بهترین عملکرد شورای اسلامی مربوط به شاخص مشورت و اعمال نظارت قانونی بر معاونت شهرسازی و واحدهای وابسته به آن با مقدار 803/0 و در حوزه معماری نیز شاخص مشورت و تصویب مقررات و مصوبات حوزه معماری با مقدار 705/3 بوده است. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        26 - An overview of urban planning experiences in Kuala Lumpur with emphasis on wayfinding
        Shima Abedi Elham Honarmand
        Malaysia has seen many changes in the urban planning system and is one of the countries with a zoning system. Given the country's current success, the present study seeks to examine the current system in Malaysia. In this regard, we will first describe the general chara چکیده کامل
        Malaysia has seen many changes in the urban planning system and is one of the countries with a zoning system. Given the country's current success, the present study seeks to examine the current system in Malaysia. In this regard, we will first describe the general characteristics of this country and then we will investigate the background and urban planning system at different levels. The research method of this research is descriptive analytical and the library-documentary method has been used to collect theoretical foundations. Therefore, this study was conducted by analyzing the content of sources and texts worked in this field, including articles and doctoral dissertations on wayfinding, and at the end, to review the research conducted in the doctoral program to analyze the wayfinding component by searching for sources. Various doctoral dissertations on the topic of wayfinding the blind in urban areas have been selected and also the article on wayfinding techniques for the blind in downtown Kuala Lumpur will be reviewed. In thefollowing, the content of the selected dissertation has been analyzed according to the theoretical foundations and theoretical framework of the research. Among the research findings, we can mention the influence of environmental factors, the direction of the path and the attractiveness of the environment in wayfinding healthy people, Also, the use of the senses, sound signs, and verbal explanations are among the factors influencing the choice of the path of the blind. It is hoped that by identifying and more attention to the components extracted from the study of experiences in the context of wayfinding in the better grounding and fabric for the presence of citizens and tourists to take an effective step in a sustainable economy and society. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        27 - A Contrastive Analysis of Urban Resilience Theories in Urban Planning and Urban Design
        sanaz saeidi mofrad mojdeh bastani
        The present research investigates the resilience and its theories from the perspective of urban design and urban planning. Resonance is not only an increase in the power of tolerance and adaptability of an individual in dealing with the problem, but also what is being d چکیده کامل
        The present research investigates the resilience and its theories from the perspective of urban design and urban planning. Resonance is not only an increase in the power of tolerance and adaptability of an individual in dealing with the problem, but also what is being discussed in the planning of the world. It is of great importance because it can easily affect the life and durability of a city. Resonance is that the cities gain more capability in such a way that they can respond in the shortest time to the crises and show the best response. The data collection tool in the research is the study of documents and literature texts and valid papers in the field of resilience, and the method of analysis is based on content analysis and comparative studies. The research findings show that the theory of resilience and the spatial theory are is content-based, explanatory, normative, structural and functional. Also, social resilience theory is a prescriptive, procedural, normative theory, based on multilevel, democratic and social programming. The approach is to resonate the place where the urban design has a social problem that is characterized by urban planning Sue is coming. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        28 - Participatory Planning; Providing Conceptual Model of Factors Affecting Children's Participation in Urban Planning
        Hadi Sarvari
        This paper aims to present a conceptual model for analyzing the factors affecting the participation ofchildren in urban planning. One of the effective ways to implement urban development projects is toincrease citizens’ participation in the preparation and impleme چکیده کامل
        This paper aims to present a conceptual model for analyzing the factors affecting the participation ofchildren in urban planning. One of the effective ways to implement urban development projects is toincrease citizens’ participation in the preparation and implementation of such schemes. Due to the age andawareness of children from the city, their participation is associated with a particular sensibility in the city.Therefore, the accompaniment of children in urban affairs requires a comprehensive and holistic view.Although urban planning research has emphasized the need for the participation of all segments of society,including children, so far, but few has comprehensively provided a conceptual framework for theparticipation of children in urban planning. The participation of children is influenced by many factors;however, most research has focused on limited aspects. This paper discusses the history of children'sparticipation in the widespread expression of theorists in this field. The methodology is based ondocumentary research methodology, which mainly contains information and results provided by previousauthors and researchers in the respective filed discussed. Documentary research method has beenconsidered as a comprehensive and technical way to strengthen other qualitative methods. Finally, theconceptual model is presented. The proposed model covers the field of software including rules andeducation, and hardware domain, including planning institutions and urban management institutions. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        29 - سیاست گذاری تطبیقی با تاکید بر شهر اکولوژیک؛ نمونه موردی رودخانه زاینده رود
        انیس یزدان پناه عبدالملکی غلامرضا لطیفی هانیه آل سعیدی
        هدف از این پژوهش بررسی سیاست های برنامه ریزی شهری در راستای تقویت شبکه های اکولوژیکی و استفاده از رویکرد تلفیقی برای برنامه ریزی، طراحی و مدیریت محیط زیست رودخانه زاینده رود است. روش پژوهش توصیفی - تحلیلی و جمع آوری اطلاعات به صورت مطالعات اسنادی و کتابخانه ای انجام و ض چکیده کامل
        هدف از این پژوهش بررسی سیاست های برنامه ریزی شهری در راستای تقویت شبکه های اکولوژیکی و استفاده از رویکرد تلفیقی برای برنامه ریزی، طراحی و مدیریت محیط زیست رودخانه زاینده رود است. روش پژوهش توصیفی - تحلیلی و جمع آوری اطلاعات به صورت مطالعات اسنادی و کتابخانه ای انجام و ضمن تبیین نقش و جایگاه رودخانه ها به عنوان پارادایم شاخصه های طبیعی، در حوزه پیمایش منطقه مورد مطالعه از روش های مشاهده مستقیم و روش بررسی بصری در بستر مطالعات میدانی و همچنین نقشه های GIS شهر اصفهان استفاده و به شناسایی کلیه سیاست ها و متغیرهای اصلی حفاظت از رودخانه ها پرداخته و در انتها کلیه سیاست های اقتباس شده از تجارب جهانی، ملی، طرح های فرادست و... طبق نظرات کارشناسان و مدیران شهری، با استفاده از تکنیک دلفی، ارزش گذاری و اولویت بندی شده و راهبرد های تحقق پذیر و خاص رودخانه زاینده رود در مقیاس های مختلف ملی، منطقه ای و شهری ارائه گشته است. یافته ها نشان داد؛ عارضه بخشی نگری در عملکرد دستگاه های اجرایی بر مشکلات زاینده رود افزوده است. وجود برخی ناهماهنگی های مدیریتی به ویژه در حوضه آبریز زاینده رود موجب شده نتوان در واقع راه حل بلند مدتی برای ایجاد پایداری در آن ایجاد نمود. تبیین و استقرار نظام مدیریتی و عملکردی واحد در این حوضه ی آبریز می تواند یکی از اهداف مهم سیاست های کنترل منابع آب در سال های آتی برای این حوضه ی آبریز خواهد باشد. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        30 - بررسی پراکندگی مراکز اداری شهر اردبیل با اصول پدافند غیر عامل
        صالح پیدایش حسین نظم فر محمد تقی معصومی
        مطالعه تاریخی شهرها بیانگر نوعی دیدگاه دفاعی در بافت و ساخت شهرهاست. امروزه نیز در اکثر کشورهای دنیا، علی رغم تغییرات اساسی در الگوهای جنگی، موضوع دفاع در مقابل تهاجم و اقدامات خصمانه در بطن برنامه ریزیهای شهری و منطقه ای از جایگاه ویژه ای برخوردار است. پدافند غیرعامل ب چکیده کامل
        مطالعه تاریخی شهرها بیانگر نوعی دیدگاه دفاعی در بافت و ساخت شهرهاست. امروزه نیز در اکثر کشورهای دنیا، علی رغم تغییرات اساسی در الگوهای جنگی، موضوع دفاع در مقابل تهاجم و اقدامات خصمانه در بطن برنامه ریزیهای شهری و منطقه ای از جایگاه ویژه ای برخوردار است. پدافند غیرعامل به مجموعه اقداماتی اطلاق می گردد که مستلزم بکارگیری جنگ افزار نبوده و اجرای آن کاهش تلفات انسانی و خسارات مالی به تجهیزات و تاسیسات حیاتی و حساس را به دنبال داشته و با بکارگیری آن می توان در صورت بروز تهدید و حمله و وارد آمدن آسیب و صدمه ، سریعاً اقدام به بازسازی یا جایگزینی نیرو و امکانات نموده و به تداوم خدمات پرداخت. هدف اصلی این تحقیق ، مطالعه و بررسی میدانی پراکندگی مراکز اداری شهر اردبیل با اصول پدافند غیر عامل در مقابل تهدیدات بوده و برای این منظور به مطالعه جغرافیای تاریخی شهر اردبیل از جنبه های دفاعی و امنیتی و ملاحظات دفاعی صورت گرفته برای شهر در ادوار گذشته پرداخته و اقدامات پدافند غیرعامل در سابقه تمدنی شهر اردبیل بررسی گردیده است. روش پژوهش در مقاله حاضر بصورت توصیفی-تحلیلی است ؛ یکی از مهمترین ابزارها جهت گردآوری اطلاعات ، مطالعه و بررسی میدانی پراکندگی ادارات و مراکز حساس و مهم را مورد بررسی و تجزیه تحلیل قرار داده و پراگندگی آنها را در محیط GIS مورد بررسی قرار می گیرد وضعیت فعلی شهر از نظر پراکندگی ادارات ، مراکز مهم و حساس با تهیه نقشه های GIS برای شهر اردبیل بررسی شده و در نهایت به ارائه راهکار عملی در رعایت اصول پدافند غیرعامل در برنامه ریزی شهری اردبیل پرداخته شده است.نتایج تحقیق بیانگر عدم رعایت اصول پدافند غیر عامل در پراکندگی ادارات شهر اردبیل می باشد پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        31 - تبیین مدل تجزیه و تحلیل کاربری اراضی برای برنامه ریزی مناطق پیراشهری
        مهران رفیعی
        پیراشهری که گاهی به آن حاشیه شهری هم اطلاق می‌شود می‌تواند بر فرم شهری و چالش‌های برنامه‌ریزی فضایی قرن بیست‌ویک غالب شود. در کشورهای صنعتی یا پساصنعتی، پیراشهر قلمرو تغییرات اقتصادی، اجتماعی و دگرگونی ساختار فضایی است، درحالی‌که در کشورهای به‌تازگی صنعتی شده و بیش‌تر ک چکیده کامل
        پیراشهری که گاهی به آن حاشیه شهری هم اطلاق می‌شود می‌تواند بر فرم شهری و چالش‌های برنامه‌ریزی فضایی قرن بیست‌ویک غالب شود. در کشورهای صنعتی یا پساصنعتی، پیراشهر قلمرو تغییرات اقتصادی، اجتماعی و دگرگونی ساختار فضایی است، درحالی‌که در کشورهای به‌تازگی صنعتی شده و بیش‌تر کشورهای درحال‌توسعه، غالباً منطقه شهری پر هرج‌ومرجی است که سبب‌ساز پراکندگی و توسعه ناهماهنگ شهری می‌شود. شناخت و تحلیل برنامه‌ریزی کاربری اراضی برای این مناطق می‌تواند به مدیریت بهتر این مناطق بیانجامد. ازاین‌رو، پژوهش حاضر باهدف شناخت و تحلیل این عوامل برای مناطق پیراشهری در شعاع 8 کیلومتری مابین کلان‌شهر تهران و شهر اسلامشهر بر اساس داده‌ها و نقشه‌های سال 1399 و بر مبنای 3 دسته‌بندی کلی کاربری اراضی یعنی شهری، کشاورزی و حفاظتی با لحاظ کردن ناسازگاری بین آن‌ها به انجام رسیده است. روش پژوهش مبتنی بر رویکرد کاربردی و توصیفی – تحلیلی است که با در نظر گرفتن الگوی تحلیل استراتژی تشخیص ناسازگاری کاربری اراضی (LUCIS) و پیاده‌سازی آن در محیط (GIS) توانست میزان مطلوبیت عوامل تأثیرگذار هر یک از کاربری‌های اراضی مذکور در جهت برنامه‌ریزی برای مناطق پیراشهری را برای محدوده موردمطالعه ارائه نماید. یافته‌های این تحقیق بیانگر این موضوع است که پراکندگی ناموزون شهری به هر دلیلی که به وجود آمده باشد می‌تواند تأثیری مستقیم و غیرمستقیم در شکل‌گیری و پایداری مناطق پیراشهری داشته باشد. بر این اساس ظرفیت‌سازی برنامه‌ریزی مطلوب، بهترین ایده برای پاسخگویی به مداخلات ایجادشده در روند توسعه بی‌برنامه این مناطق است. از طرفی به این دستاورد می‌توان اشاره کرد که فضاهای پیراشهری که عموماً به شکلی خودجوش و بی‌برنامه در اطراف شهرها و کلان‌شهرها به وجود آمده و می‌آیند نیاز به برنامه‌ریزی و آینده‌نگری دارند تا ضمن از بین نرفتن اراضی کشاورزی در اطراف شهرها؛ اراضی با کاربری حفاظتی موجود نیز موردتوجه و حفاظت قرار گیرند تا درمجموع توسعه شهری برنامه‌ریزی‌شده‌ای را در این مناطق شاهد باشیم. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        32 - A National Guideline for Transit-Oriented Development: Challenges and Prospects for the Iranian Edition
        Mahta Mirmoghtadaee Mohammad Hamed Abdi
        Outstanding consequences of transport land-use integration under the label of transit-oriented development (TOD) approach in pioneer countries have spurred several newcomers to apply such a policy. Of which, Iran with a centralized planning system has recently provided چکیده کامل
        Outstanding consequences of transport land-use integration under the label of transit-oriented development (TOD) approach in pioneer countries have spurred several newcomers to apply such a policy. Of which, Iran with a centralized planning system has recently provided a TOD national guideline with the purpose of curbing traffic-caused challenges. This study attempts to describe the process applied for the guideline preparation and discover operational challenges and future prospects for TOD successful implementation offering a local edition in Iran. The research has a qualitative approach, based on the case study. Critical analysis of Iranian existing situation together with review of five-year process which ends up with final approval of the guideline, are basic tools applied to investigate the situation. The results demonstrated that although the guideline as a turning point pinpointed the policy of the integration in Iranian policymaking efforts, there are still several barriers to realize TOD policies in Iran including inconsistent urban policies, profit making from TOD potentials, no practical experience, lacking public support and weak local authorities. This study also offers some lessons for such countries with a similar system of urban planning and/or policy challenges, which are planning transport and land use integration. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        33 - Integrating Climate Change Adaptation and Mitigation with Urban planning for a Livable city in Tehran
        Mojtaba Rafieian Saba Sheikhi
        Climate change impacts are seen within growing numbers of cities in low- and middle-income countries, so there is growing interest in the adaptation and mitigation plans and programs put forward by city authorities. This paper aims to provide a better understanding of t چکیده کامل
        Climate change impacts are seen within growing numbers of cities in low- and middle-income countries, so there is growing interest in the adaptation and mitigation plans and programs put forward by city authorities. This paper aims to provide a better understanding of the constraints which cities face them in this subject by analyzing the case of Tehran. City has a commitment to decentralization, transparency, accountability and participation. There are some new programs and plansin urban planning which has evolved to include a broad vision of urban challenges and responses, a commitment to environmental sustainability and a strategic plan that has involved multiple stakeholders. This paper describes the principles for integrating climate change adaptation and mitigation with urban planning which can be useful for urban authorities. Then it analysesthe many measures implemented in Tehran over the last years, which provide a solid foundation for more systematically addressing adaptation. It also describes the significant challenges faced by the city’s administration, especially around funding, data and the challenge of responding to pressing and competing interests.Tehran city is still struggling to complete greenhouse gas inventories andit has, however, implemented several specific mitigation measures and tries continuously to place this issue on the government’s agenda.However, Tehran’s particular way of responding to current development challenges has put in place the flexibility, creativity and commitment needed for adaptation, regardless of whether this is made explicit or not. The results of this study reveal thatTehran’s policies have had continuity and consistency, despite being frequently revised over years, because each administration has built upon the progress of its predecessor. This is quite unusual; it is more common for there to be a revision of all that has been accomplished and for the need to point out the negative aspects of the previous administration and to differentiate from it. But according to policies that developed and leading countries in field of climate change adaptation and mitigation, Tehran can create a basis for including adaptation measures in local environmental and development plans. Some solutions in this area are: effective governance; institutional capacity; innovative planning and legal frameworks; holistic approaches to urban environmental problems and local development issues; a capacity to work with the urban poor; and an engaged civil society. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        34 - A Comparative study on the Role of Energy Efficiency in Urban Planning Instruments of Iran and Germany
        Mahta Mirmoghtadaee Ing. Seelig
        In recent years energy efficiency in different levels become of prime importance. Studies have been shown that urban planning can play a critical role in this area. At the same time in oil-producing countries like Iran, energy efficiency has not been considered as a nat چکیده کامل
        In recent years energy efficiency in different levels become of prime importance. Studies have been shown that urban planning can play a critical role in this area. At the same time in oil-producing countries like Iran, energy efficiency has not been considered as a national priority. However, in recent years with increase in the population growth, rapid urbanization and acceleration of environmental degradation, the issue is gaining more importance. Iran has adopted its first national building code on energy efficiency in 90’s. However, as the country lacks a hierarchical energy planning system, its achievements were below the expectations. To improve the situation, it is important to study the experiences of other countries. Germany with a solid and successful energy planning in different scales can be considered as one of the pioneering countries, and its programs could be used as a guideline to achieve similar goals in other countries. Recently the German government has adopted a highly ambitious energy program, called “Energy transition” (Energiewende). The program will affect all planning instruments and ordinances in the country. As a comprehensive and upper level plan, "Energy transition" can be studied form different viewpoints. In the current study, its influence on urban planning instruments will be the main focus. The main objective is to compare the role of energy in urban planning instruments of Iran and Germany, and to develop some solutions and strategies to be considered in Iran. The first step in this study is the introduction of urban planning systems and instruments in the two countries, then the role of energy in each country will be introduced and with an analytical review, some suggestion for Iranian planning instruments will be made. Using comparative study as the research methodology, the study will focus on "comprehensive plan" and "detailed plan" as two main urban planning instruments in Iran, and "binding land use plan" and “preparatory land use plan" as formal planning instruments in Germany together with informal and other supporting instruments. The study will show how urban planning in Germany achieves the federal goals on energy efficiency and how it can work as a model for other countries. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        35 - مؤلفه های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی در شهرسازی اشکانی
        بهاره رشتی محمد کریم یوسف جمالی ناصر جدیدی فیض‌اله بوشاسب گوشه
        دورۀ اشکانی یکی از مهمترین دوران تاریخ شهرسازی و معماری ایران است. آنها تحول عظیم در زمینه شهرسازی و معماری ایجاد کردند. در این دوره طولانی پایه و شالوده و معماری ایران ریخته می‌شود. زیرا در این دوران شهرهای زیادی ساخته یا دوباره مورد بازسازی و مرمت قرار گرفته شدند که د چکیده کامل
        دورۀ اشکانی یکی از مهمترین دوران تاریخ شهرسازی و معماری ایران است. آنها تحول عظیم در زمینه شهرسازی و معماری ایجاد کردند. در این دوره طولانی پایه و شالوده و معماری ایران ریخته می‌شود. زیرا در این دوران شهرهای زیادی ساخته یا دوباره مورد بازسازی و مرمت قرار گرفته شدند که در دوران بعد این سبک شهرسازی و معماری به اوج خود رسید و به سیر تکاملی خود ادامه داد. از طراحی این دوره به دلیل کمبود مدارک یکی از تاریکترین دوران تاریخی از نظر مطالعات باستان شناسی است. متأسفانه تا کنون مطالب پراکنده و بعضاً ضد و نقیض فراوانی دربارۀ شهرسازی و معماری این دوران نوشته شده است.با رویکردی جامعه شناسی تحلیلی به دنبال تبیین و تحلیل شهرسازی اشکانی با رویکردی سیاسی، اجماعی و فرهنگی مورد بررسی قرار گرفته و از نظر هدف جزو پژوهشهای نظری بوده و به لحاظ ماهیت و روش کار، در ردیف پژوهشهای تاریخی قرار می‌گیرد و به روش توصیفی تحلیلی تنظیم گردیده است. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        36 - تحلیل تأثیر رشد شهرنشینی بر تغییر کاربری زمین در شهر تهران با استفاده از رویکرد پویایی شناسی سیستم
        لیلا نصرالهی وسطی محمدرضا جلیلوند
        شهرنشینی سریع منجر به تغییر در کاربری زمین در مناطق شهری شده است. هدف این پژوهش بررسی تأثیر شهرنشینی بر تغییر کاربری در شهر تهران با استفاده از تفکر سیستمی است تا بتوان به درک بهتری از پیامدهای شهرنشینی دست یافت. شهر یک سیستم پیچیده، باز، و پویا است که بررسی آن مستلزم ی چکیده کامل
        شهرنشینی سریع منجر به تغییر در کاربری زمین در مناطق شهری شده است. هدف این پژوهش بررسی تأثیر شهرنشینی بر تغییر کاربری در شهر تهران با استفاده از تفکر سیستمی است تا بتوان به درک بهتری از پیامدهای شهرنشینی دست یافت. شهر یک سیستم پیچیده، باز، و پویا است که بررسی آن مستلزم یک رویکرد میان رشته ای می باشد. روش پویایی شناسی سیستم، این الزامات را برای پرداختن به شهر فراهم می آورد. لذا مدلی دینامیکی طراحی شد که با استفاده از رویکرد پویایی شناسی سیستم مورد ارزیابی کمی قرار گرفت. این مطالعه نشان داد که با افزایش جمعیت شهر تهران، کاربری زمین های کشاورزی و باز به تدریج تا سال 1404 تغییر کرده و پیش بینی می شود که زمین های با کاربری ساخت و ساز افزایش خواهد یافت. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        37 - شهر و همه‌گیری کرونا؛ بررسی پیامدهای اجتماعی و فضایی اقداماتِ شهری مرتبط با سلامت
        کسری کتاب اللهی
        گسترش سریع بیماری کووید-۱۹، یک بحران بهداشت عمومی جهانی ایجاد کرده است که در مقیاس‌های مختلف محلی و جهانی از طریق اقدامات و دستورالعمل‌های فاصله‌گذاری اجتماعی مورد توجه قرار گرفته است. این موضوع با موضوعاتی در مورد ماهیت الگوهای زندگی و کار از طریق استفاده فشرده از فناو چکیده کامل
        گسترش سریع بیماری کووید-۱۹، یک بحران بهداشت عمومی جهانی ایجاد کرده است که در مقیاس‌های مختلف محلی و جهانی از طریق اقدامات و دستورالعمل‌های فاصله‌گذاری اجتماعی مورد توجه قرار گرفته است. این موضوع با موضوعاتی در مورد ماهیت الگوهای زندگی و کار از طریق استفاده فشرده از فناوری های اطلاعاتی و مخابراتی همراه است که منجر به پذیرش اجتماعی و نهادی این الگوها به عنوان "عادی جدید" می شود.از نظر روش‌شناسی، بحث بر اساس چارچوبی فرا رشته‌ای است که برای تحلیل مفهومی مورد استفاده قرار می‌گیرد و با شناسایی و گفتمان مفاهیم طراحی و برنامه‌ریزی عملیاتی می‌شود.این مقاله بر موارد ذیل تأکید دارد: الف) مسائل مربوط به پویایی شهری از منظر جغرافیای شهری و انسانی، طراحی و برنامه‌ریزی شهری، و مهندسی حمل‌ونقل ترسیم می‌شوند. ب) پرسش‌هایی که به مفاهیم اجتماعی-فضایی و دیالکتیک فضای شهری/زندگی شهری مربوط می‌شوند از حوزه روان‌شناسی محیطی ناشی می‌شوند. و ج) بحث در مورد محیط‌های جدید که سبک‌های زندگی/کار جدید را در خود جای می‌دهند، از دیدگاه‌های قوم‌نگاری و مردم‌شناختی فراتر می‌رود. این مقاله با چشم‌اندازی به پایان می‌رسد که جنبه‌های کلیدی هم‌افزایی مورد نیاز بین آموزش معماری و شهری، تحقیق و عمل و سلامت عمومی در دنیای مجازی و جهانی پس از همه‌گیری را نشان می‌دهد. براین اساس شهر و شهرسازی در دورة همه-گیری و پس از آن، از طریق اقدامات در سه حوزة الگوهای کار، فاصله‌گذاری و پویایی شهری می‌تواند در تاب‌آوری شهر و شهرنشینی مؤثر باشد.این مقاله با چشم‌اندازی به پایان می‌رسد که جنبه‌های کلیدی هم‌افزایی مورد نیاز بین آموزش معماری و شهری، تحقیق و عمل و سلامت عمومی در دنیای مجازی و جهانی پس از همه‌گیری را نشان می‌دهد. براین اساس شهر و شهرسازی در دورة همه-گیری و پس از آن، از طریق اقدامات در سه حوزة الگوهای کار،فاصله‌گذاریو پویایی شهری می‌تواند در تاب‌آوری شهر و شهرنشینی مؤثر باشد. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        38 - تأثیر اندیشه های خواجه نصیرالدین طوسی در معماری و شهرسازی دوره ایلخانی
        حنانه فیاض مقدم لیدا بلیلان
        قرون هفت و هشت عصر شکوفایی معماری و شهرسازی ایران پس از فروکش شدن حمله مغول و تشکیل حکومت ایلخانی است. یکی از افراد تأثیرگذار در این دوره، خواجه نصیرالدین طوسی است که با درایت خود توانســت نظر هولاکوخان را به خود جلب کند و در مقام وزارت، در برخی از فعالیت‌های عمرانی و ن چکیده کامل
        قرون هفت و هشت عصر شکوفایی معماری و شهرسازی ایران پس از فروکش شدن حمله مغول و تشکیل حکومت ایلخانی است. یکی از افراد تأثیرگذار در این دوره، خواجه نصیرالدین طوسی است که با درایت خود توانســت نظر هولاکوخان را به خود جلب کند و در مقام وزارت، در برخی از فعالیت‌های عمرانی و نظارت بر امور ساخت حضور داشته باشد. خواجه در علوم مختلف از جمله ادبیات که شاخه‌ای از هنر محسوب می‌شود صاحب نظر بود‌؛ و عمق مطالب وی می‌تواند در بر گیرنده‌ سایر انواع هنری باشد. هدف مقاله بررسی مفاهیم هنری و هندسی خواجه نصیرالدین طوسی و بیان اندیشه‌های نشات گرفته از مفاهیم و مبانی فلسفی و حکمی خواجه؛ سعی در تبیین ویژگی‌های معماری و شهرسازی متأثر از این اندیشه‌ها دارد. این پژوهش در پی پاسخگویی به پرسش‌هایی چون چگونگی تأثیر خواجه نصیر در معماری و شهرسازی دوره ایلخانی با توجه به جایگاه علمی و حکومتی، و چگونگی ارتباط این اندیشه‌ها با معماری و شهرسازی دوره ایلخانی است. نتایج این تحقیق بر پیوند میان معماری و شهرسازی دوره ایلخانی با اندیشه‌های فلسفی و هندسی خواجه تاکید دارد. نوع تأثیرگذاری به نحوی است که خواجه توانسته به یاری جایگاه علمی و حکومتی خود، سه موضوع سیاست، علم و مذهب را باهم تلفیق کند و علاوه بر استفاده نظری از اندیشه‌های حکمی و فلسفی شیعه در قالب شهر آرمانی، بصورت مستقیم نیز با استفاده از علومی مانند ریاضی، هندسه و نجوم در ساخت و تزئینات بناهای دوره ایلخانی و ارتباط دادن وقف با شهرسازی اثرگذار باشد. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        39 - ارزیابی مولفه‌های شهر سالم در مواجه با بیماری‌های پاندمیک مطالعه موردی: تحلیل تطبیقی مناطق پنج‌گانه شهر ارومیه
        میثم ساکت حسنلوئی شاهین آقابگلو عاطفه قنبری علی رضایی
        امروزه رویکرد شهر سالم به دنبال گسترش بی‌رویه و فزاینده جمعیت جوامع شهری و ظهور تبعات منفی سلامت عمومی شهروندان، به طور مداوم و مستمر سعی در آفرینش و بهبود بخشی به محیط‌های کالبدی و اجتماعی متنوعی را دارد که از این طریق مردم را قادر می‌سازد تا یکدیگر را در راستای اجرای چکیده کامل
        امروزه رویکرد شهر سالم به دنبال گسترش بی‌رویه و فزاینده جمعیت جوامع شهری و ظهور تبعات منفی سلامت عمومی شهروندان، به طور مداوم و مستمر سعی در آفرینش و بهبود بخشی به محیط‌های کالبدی و اجتماعی متنوعی را دارد که از این طریق مردم را قادر می‌سازد تا یکدیگر را در راستای اجرای مطلوب عملکردهای مختلف زندگی و به حداکثر رساندن توان شهروندان جهت مقابله با بحران‌های پاندمیک پشتیبانی نماید. مطالعه حاضر با هدفی کاربردی و روشی توصیفی-تحلیلی، سعی در ارزیابی تطبیقی مولفه‌های مفهوم شهر سالم در مناطق پنج‌گانه شهر ارومیه با تأکید بر مقابله با بیماری‌های پاندمیک را دارد. جامعه آماری و حجم نمونه تحقیق مبتنی بر دو گروه متخصصین و مدیران شهری و شهروندان ساکن در شهر می‌باشد که با بهره‌گیری از ابزار پرسشنامه به گردآوری داده‌های موردنیاز پرداخته شده است. داده‌های حاصل جهت تجزیه و تحلیل در روش‌ها و آزمون‌های کمی سوارا و کوکوسو پیاده شده است تا از این طریق اهمیت و اولویت هر یک از مولفه‌های پیشنهادی و رتبه‌بندی گزینه‌های مطالعاتی تحقیق مشخص گردد. یافته‌های حاصل حاکی از آن است که مولفه‌های عملکرد نهادها و ارگان‌های زیربط در حوزه بهداشت و سلامت و میزان مطلوبیت امنیت شغلی ساکنان، به ترتیب بیشترین و کمترین سطح اهمیت و ارزش را کسب نموده‌اند. همچنین منطقه پنج و دو شهر ارومیه به ترتیب در مطلوب‌ترین و نامطلوب‌ترین شرایط محیطی نسبت به برخورداری از سطوح کیفی مولفه‌های مفهوم شهر سالم جای گرفته‌اند. به علاوه، منطقه 5 شهر ارومیه در ابعاد امنیت عمومی و آسایش و منطقه 2 شهر نیز در ابعاد زیبایی و بهداشت عمومی به ترتیب مناسب‌ترین و نامناسب‌ترین وضعیت محیطی را کسب نموده‌اند. در نهایت جهت بهبود وضع موجود به ارائه راهبردها، برنامه‌ها و پیشنهاداتی کارساز و موثر اقدام شده است. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        40 - واکاوی میزان رضایتمندی شهروندان مناطق 6 و 8 و 14 کلانشهر اصفهان از اجرای ضوابط و مقررات شهرسازی طرح تفصیلی
        حمید قدیری مدرس مهدی مومنی حمید صابری
        ضوابط و مقررات شهرسازی یکی از مولفه‌های اصلی شکل‌دهنده سکونتگاههای شهری است. این امر بیانگر این مطلب است که هرچه اجرای این ضوابط در امر ساخت و ساز بیشتر رعایت گردد، بستر و کالبد سکونتگاه‌های شهری کیفیت بیشتری پیدا نموده و به تبع آن رضایتمندی شهروندان افزایش می‌یابد. در چکیده کامل
        ضوابط و مقررات شهرسازی یکی از مولفه‌های اصلی شکل‌دهنده سکونتگاههای شهری است. این امر بیانگر این مطلب است که هرچه اجرای این ضوابط در امر ساخت و ساز بیشتر رعایت گردد، بستر و کالبد سکونتگاه‌های شهری کیفیت بیشتری پیدا نموده و به تبع آن رضایتمندی شهروندان افزایش می‌یابد. در کلانشهرها و شهرهای کشور ما ایران، شهرداری مرجع اصلی بکارگیری ضوابط و مقررات شهرسازی می‌باشد. بنابر این میزان الزام شهرداریها به صدور پروانه ساختمانی منطبق با ضوابط شهرسازی، نقش اساسی در شکل گیری کالبد و بستر مناسب و مطلوب محلات شهری و ارتقای رضایتمندی شهروندان دارد. در این پژوهش با تقسیم بندی ضوابط شهرسازی به ده مولفه ضوابط ارتفاعات، ضوابط دسترسی و گذربندی، ضوابط پارکینگ، ضوابط پیش زدگی و بالکن، ضوابط کاربری، ضوابط نما وسیما و منظر شهری، ضوابط مناسب سازی معلولین، ضوابط مسیرهای پیاده، ضوابط مشرفیت و فضاهای نورگیری، ضوابط مساحت و سطح اشغال، میزان رضایتمندی شهروندان مناطق 6 و 8 و 14 اصفهان از اجرای این ضوابط بوسیله پرسشنامه و به صورت طیف لیکرت 5 گزینه‌ای (بسیار کم=1، کم=2، متوسط=3، زیاد=4، بسیار زیاد=5) مورد بررسی قرار گرفت. با استفاده از آزمون تی تک نمونه نتایج نشان داد با توجه به حد متوسط پاسخ 3، سطح معناداری همه متغیرها کمتر از 05/0 بوده و میزان رضایتمندی شهروندان از اجرای ضوابط و مقررات شهرسازی در مناطق هدف پائین‌تر از حد نرمال بوده و در سطح مطلوبی قرار ندارد. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        41 - ارزیابی شاخص های کیفیت زندگی در شهر هرسین
        علی شماعی مهناز حسینی سیاه گلی سعید حیدری نیا
        کیفیت زندگی شهری دارای ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی ،سیاسی، زیست محیطی است. ارزیابی شاخص های کیفیت زندگی در پایش سیاست‌ها و مدیریت شهری بعنوان ابزاری کارآمد از اهمیت و ضرورت قابل توجهی برای تصمیم گیری مدیران شهری می باشد. هدف این پژوهش بررسی و ارزیابی شاخص های ک چکیده کامل
        کیفیت زندگی شهری دارای ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی ،سیاسی، زیست محیطی است. ارزیابی شاخص های کیفیت زندگی در پایش سیاست‌ها و مدیریت شهری بعنوان ابزاری کارآمد از اهمیت و ضرورت قابل توجهی برای تصمیم گیری مدیران شهری می باشد. هدف این پژوهش بررسی و ارزیابی شاخص های کیفیت زندگی در شهر هرسین به منظور ارتقا کیفیت زندگی ساکنین می باشد. در این راستا از 10 شاخص کلی و 46 زیر شاخص استفاده شده، همچنین روش این پژوهش توصیفی- تحلیلی و پیمایشی می باشد که با بهره گیری از آزمون‌های آماری میانگین پاسخ‌ها، T تک نمونه‌ای و ضریب همبستگی پیرسون در قالب نرم افزار SPSS انجام گرفته است. داده‌ها و اطلاعات مورد نیاز به دو شیوه کتابخانه‌ای و پیمایشی جمع‌آوری گردیده و جامعه نمونه نیز 253 نفر از ساکنان شهر هرسین می باشد. نتایج پژوهش مشخص می سازد که شاخص درآمد وضعیت نامناسب تری نسبت به دیگر شاخص ها دارد و از نظر شهروندان شاخص امنیت بهترین وضعیت را دارا می باشد. همچنین تحلیل میزان ارتباط درونی شاخص های کیفیت زندگی با ضریب همبستگی پیرسون در شهر هرسین نشان می دهد غیر از ارتباط درونی بالای 5/0 شاخص بهداشت و مسکن بقیه متغیرها علی رغم معنادار بودن ارتباط درونی آنها ارتباط قوی درونی مابین خود دارا نیستند. بنابراین می توان گفت که بیشترین دغدغه ساکنین شهر هرسین در تامین نیاز های پایه ای و اساسی از جمله امید به آینده شغلی و تامین هزینه های پایه ای می باشد. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        42 - مدل ارزیابی تحقق پذیری برنامه ریزی راهبردی در شهرسازی ایران
        گشتاسب کیانی کوروش افضلی کرامت ا... زیاری
        ارزیابی تحقق‌پذیری طرح‌های شهری، قبل از اجرای آنها مهم است. تحقق‌پذیری طرح‌های شهری، یکی از چالش‌های بزرگ برنامه‌ریزی شهری در ایران است. پژوهش‌های شهری نشان می‌دهد که"توسعه شهری" در جهان امروز فرآیندهای پیچیده‌ای را طی می‌کند و گذرگاه اصلی آن از پیچ و خم‌های "اقتصاد سیا چکیده کامل
        ارزیابی تحقق‌پذیری طرح‌های شهری، قبل از اجرای آنها مهم است. تحقق‌پذیری طرح‌های شهری، یکی از چالش‌های بزرگ برنامه‌ریزی شهری در ایران است. پژوهش‌های شهری نشان می‌دهد که"توسعه شهری" در جهان امروز فرآیندهای پیچیده‌ای را طی می‌کند و گذرگاه اصلی آن از پیچ و خم‌های "اقتصاد سیاسی "و از میان رویکردهای مختلف ایدیولوژیک می‌گذرد. این نظریه در برخورد با برنامه‌ریزی ناگزیر درگیر مباحث مربوط به قدرت دولت سالاری، منابع مالی و حمایت از مردم یا شهروندان می‌شود. زیرا برنامه‌ریزی شهری از آغاز ابزاری در دست دولت بوده تا با خصلتی آمرانه به ساماندهی شهرها بپردازد و امروز در رقابت با بخش خصوصی، روز به روز از اقتدار آن کاسته شده است. در این میان مردم، یعنی ساکنان شهرها با جامعه شهری اغلب ناظر سلطه سرمایه بر عرصه شهرها می‌باشند و اعتراض آنها به جایی نمی‌رسد. این تحقیق از روش توصیفی، بررسی اولیه و مصاحبه‌های ساختاریافته با کارشناسان در پروژه‌های توسعه شهری برای شناسایی معیارها و شاخص‌های تحقق‌پذیری برای ارزیابی تحقق‌پذیری برنامه‌ریزی راهبردی استفاده کرده است. داده‌های این تحقیق با استفاده از نرم افزار SPSS و Amos تجزیه و تحلیل شده اند.. یافته‌های به دست آمده نشان می‌دهد که عامل کالبدی بیشترین بار عاملی را با 98/0 به خود اختصاص داده است و بیشتر از سایر عوامل بر تحقق پذیری طرح راهبردی موثر بوده است. بعد از عامل بودجه بندی قرار دارد که با بار عاملی 94/0 در رتبه دوم قرار گرفته است. عامل های سیاسی و محیطی نیز با بارهای عاملی 93/0 و 88/0 در رتبه‌های بعدی قرار گرفته‌اند. بنابراین می‌توان گفت عامل کالبدی بیشترین تأثیر را در تحقق پذیری طرح‌های راهبردی داشته است. همچنین عامل اقتصادی با بار عاملی 34/0 کمترین اثرگذاری را داشته است. مدل ارزیابی تحقق‌پذیری چند بعدی که در این مطالعه ارائه شده است می‌تواند برای افزایش امکان اجرای برنامه‌ریزی‌های راهبردی شهری موجود در آینده مورد استفاده قرار گیرد و از این رو مزایایی برای نسل آینده در ایران داشته باشد. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        43 - اندیشه حق به شهر؛ تحولی مفهومی و بنیادین در مبارزات شهری برای زندگی خوب شهری مطالعه موردی: تحلیل تطبیقی مناطق پنج‌گانه شهر ارومیه
        مرتضی بخشی گرمی میثم ساکت حسنلوئی عاطفه قنبری مریم حیدری فنونی
        امروزه مفهوم حق به شهر واکنشی به روند پرشتاب توسعه شهری نامتعادل و طرح‌های کمتر اندیشیده شده برنامه‌ریزی شهری جهت تحقق پذیری و دستیابی به شهری قابل زیست، پویا و پایدار می‌باشد. شهروندمدارتر کردن بستر زندگی شهری، عدالت شهری، شهرسازی عدالت محور و دموکراسی شهری مسائل اساسی چکیده کامل
        امروزه مفهوم حق به شهر واکنشی به روند پرشتاب توسعه شهری نامتعادل و طرح‌های کمتر اندیشیده شده برنامه‌ریزی شهری جهت تحقق پذیری و دستیابی به شهری قابل زیست، پویا و پایدار می‌باشد. شهروندمدارتر کردن بستر زندگی شهری، عدالت شهری، شهرسازی عدالت محور و دموکراسی شهری مسائل اساسی برنامه‌ریزی شهری امروزی بوده که رویکرد حق به شهر از طریق اعمال تغییرات اجتماعی-فضائی شهر به تحقق آن‌ها می‌پردازد. پژوهش حاضر با هدفی کاربردی-توسعه‌ای و ماهیتی توصیفی-تحلیلی سعی دارد تا با اتخاذ پیش‌زمینه‌ای انسان‌مدارانه، به ارزیابی میزان تحقق شاخص‌های حق به شهر در هر یک از مناطق پنج‌گانه شهر ارومیه بپردازد. شیوه‌های مورد استفاده در گردآوری و تحلیل اطلاعات، بهره‌گیری از روش‌های سندگزینی و کتابخانه‌ای، شناسایی میدانی و مصاحبه (حجم نمونه هدفمند) و استفاده از تکنیک‌های آنتروپی شانون و کوپراس در تحلیل کمی می‌باشد. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل حاکی از آن است که مناطق 2 و 4 شهر ارومیه به ترتیب بیشترین و کمترین سطح سازگاری و مطلوبیت را به خود اختصاص داده‌اند. در نهایت جهت دستیابی به شرایطی مناسب در حوزه برنامه‌ریزی شهری، به ارائه پیشنهاداتی منسجم و هدفمند پرداخته شده است. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        44 - بررسی میزان هماهنگی برنامه‌های شهرسازی شهر خرم‌آباد با شرایط اقلیمی در راستای توسعه پایدار شهری
        مهدی کاکولوند عباس ملک حسینی
        در دهه‌ی آخر قرن 21 مفهوم توسعه پایدارشهری به عنوان یکی از موضوع‌های روز دنیا مطرح می‌شود. ایران سرزمینی با چهار اقلیم متفاوت است که در هر اقلیم با توجه به شرایط و ویژگی‌های اقلیمی، پدیده‌های زیست‌محیطی و انسان ساخت مطابق با آن شرایط اقلیمی مشاهده می‌شود. تحقیق حاضر برر چکیده کامل
        در دهه‌ی آخر قرن 21 مفهوم توسعه پایدارشهری به عنوان یکی از موضوع‌های روز دنیا مطرح می‌شود. ایران سرزمینی با چهار اقلیم متفاوت است که در هر اقلیم با توجه به شرایط و ویژگی‌های اقلیمی، پدیده‌های زیست‌محیطی و انسان ساخت مطابق با آن شرایط اقلیمی مشاهده می‌شود. تحقیق حاضر بررسی میزان هماهنگی برنامه‌های شهرسازی شهر خرم‌آباد را با توجه به شرایط اقلیمی در راستای توسعه پایدار شهری مورد بررسی قرار داده است. در این پژوهش از روش تحقیق توصیفی از نوع پیمایشی استفاده شده است. برای اندازه‌گیری متغیر‌های این تحقیق از پرسشنامه استفاده می‌شود و همچنین روش‌های آماری مورد استفاده در این پژوهش آزمون همبستگی اسپیرمن و آزمون تی استودنت و آزمون کولموگرف – اسمیرنوف می‌باشد. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که در شهر خرم‌آباد هماهنگ سازی اقلیمی در مقیاس منطقه‌ای برای کاهش مصرف بهینه انرژی در جهت رسیدن به توسعه پایدار انجام‌ نشده است. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        45 - سیر تحول در برنامه‌ریزی شهری ایران نمونه موردی: شهر ارومیه
        محمد علی پورعلی جواد شریف نژاد میرسعید موسوی
        با پیشرفت جوامع و گسترش شهرها، روش‌های برنامه‌ریزی شهری دیگر پاسخگوی نیازها و مشکلات شهرها نبوده و نیاز به توسعه این روش‌ها بیشتر می‌شود. این تحقیق به عنوان یک تحقیق تحلیلی، به روش توصیفی، مقایسه‌ای- تطبیقی انجام شده است. جهت جمع‌آوری اطلاعات از روش کتابخانه‌ای و روش دل چکیده کامل
        با پیشرفت جوامع و گسترش شهرها، روش‌های برنامه‌ریزی شهری دیگر پاسخگوی نیازها و مشکلات شهرها نبوده و نیاز به توسعه این روش‌ها بیشتر می‌شود. این تحقیق به عنوان یک تحقیق تحلیلی، به روش توصیفی، مقایسه‌ای- تطبیقی انجام شده است. جهت جمع‌آوری اطلاعات از روش کتابخانه‌ای و روش دلفی و ابزارهای مشاهده، مطالعات میدانی، پرسشنامه متخصصان استفاده شده است. بررسی‌ها نشان داد که روند توسعه برنامه‌ریزی شهری در شهر ارومیه از کشور تبعیت می‌کند و از نظر تنوع و سلسله مراتب طرح‌های تهیه شده، در تمامی سطوح اقدام به تهیه برنامه شده است. همچنین با وجود اینکه در بسیاری از موارد برنامه‌های تهیه شده از برنامه‌های فرادست خود تبعیت می‌کنند، ولی این تبعیت در برخی موارد با نقایصی مواجه است. از سوی دیگر بررسی‌ها نشان داد با وجود اینکه برنامه‌ریزی شهری در طول چند دهه اخیر از نظر تهیه برنامه‌های مختلف پیشرفت داشته است، ولی به دلیل عدم دقت و تمرکز کافی در بررسی نیازها، مسائل و مشکلات شهر، این برنامه‌ها نتوانسته‌اند به اندازه کافی مؤثر واقع شوند. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        46 - تبین مدل NBS در برنامه‌ریزی شهری برای تاب‌آور نمودن مناطق شهری
        حسین شیرمحمدی مجید شمس
        شهرها با چالش‌های زیست‌محیطی، اجتماعی و اقتصادی فزاینده‌ای مواجه بوده که در کنار هم تاب‌آوری شهری را تهدید می‌کنند. مناطق شهری و ساکنانی که در آنجا زندگی و کار می‌کنند، همواره در معرض استرس‌های مزمن، حاد و شوک‌ها، بوده که با تأثیرات محیط طبیعی از جمله تغییر اقلیم، زلزله چکیده کامل
        شهرها با چالش‌های زیست‌محیطی، اجتماعی و اقتصادی فزاینده‌ای مواجه بوده که در کنار هم تاب‌آوری شهری را تهدید می‌کنند. مناطق شهری و ساکنانی که در آنجا زندگی و کار می‌کنند، همواره در معرض استرس‌های مزمن، حاد و شوک‌ها، بوده که با تأثیرات محیط طبیعی از جمله تغییر اقلیم، زلزله، سیل و... تقویت می‌شوند و از آن جایی که جمعیت جهان در حال افزایش است و از 7.7 میلیارد در سال 2020 به 9.7 میلیارد در سال 2050 تخمین زده می‌شود، مشکلات و چالش‌های بی‌شمار دیگری نیز از جمله شیوع اپیدمی‌های فرگیر را پیش رو خواهد داشت. در این بین برنامه‌ریزی شهری در پی آن است که با تغییر رویکرد به تاب‌آوری شهری کمک نماید. لذا تاب‌آوری شهری مفهومی است که با برنامه‌ریزی شهری تقویت می‌شود. یکی از این راه حل‌های افزایش تاب‌آوری مجموعه اقداماتی با عنوان راه‌حل‌های مبتنی بر طبیعت NBS ست این راه حل‌ها برگرفته از یک رویکرد سیستمی برای تقویت نگهداری، بهبود و احیای تنوع زیستی و اکوسیستم‌ها در مناطق شهری، گسترش منابع زیرساخت سبز و سازگاری اقلیم مبتنی بر اکوسیستم است. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        47 - تحلیل نقش کنشگران طرح‌های توسعه شهری در ساماندهی و توسعه کالبدی-فضایی شهری با مدل مکتور (مطالعه موردی: منطقه 3 شهر زنجان)
        مجید حضرتی محمدتقی حیدری جعفر مهدیون
        یکی از اهرم‌های اصلی در موفقیت طرح‌ها و برنامه‌های توسعه شهری، هماهنگی میان سازمان‌ها و کنشگران توسعه شهری است. چرا که، تمرکزگرایی یا تعدد سازمان‌ها و نهادهای اداره کننده شهری موجب سردرگمی و اتلاف منابع شهری و ناموفق بودن تهیه و اجری طرح‌های توسعه شهری خواهد شد. این مقا چکیده کامل
        یکی از اهرم‌های اصلی در موفقیت طرح‌ها و برنامه‌های توسعه شهری، هماهنگی میان سازمان‌ها و کنشگران توسعه شهری است. چرا که، تمرکزگرایی یا تعدد سازمان‌ها و نهادهای اداره کننده شهری موجب سردرگمی و اتلاف منابع شهری و ناموفق بودن تهیه و اجری طرح‌های توسعه شهری خواهد شد. این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی بدنبال تحلیل نقش کنشگران طرح‌های توسعه شهری در ساماندهی و توسعه کالبدی-فضایی در منطقه3 شهر زنجان است. گردآوری داده‌ها با مطالعات میدانی و کتابخانه‌ای انجام شد. جامعه آماری با روش نمونه‌گیری گلوله برفی 30نفر انتخاب شد. برای تحلیل داده‌ها از تحلیل عاملی، مدل معادلات ساختاری و مدل چندموضوع-چندبازیگر با نرم‌افزارSPSS، SmartPLS و Mactor استفاده شد. نتایج نشان داد که شاخص‌های الگوی توسعه شهری مطلوب با ضریب 824/0؛ آلودگی با ضریب 833/0 ؛ توسعه گردشگری با ضریب 837/0؛ و تقویت امنیت با ضریب 829/0 بیشترین ارتباط و همبستگی را با تهیه و اجرای طرح‌های توسعه شهری داشته است. همچنین، بیشترین تأثیر کنشگران برای سازه اجتماعی با ضریب تأثیر 801/0 و سازه‌ زیست‌محیطی با ضریب 592/0 است. علاوه‌براین، شهرداری رابطه مستقیم با اداره راه‌و‌شهرسازی و شرکت‌های مهندسین مشاور در تهیه و اجرای طرح‌های شهری دارد و نهادهای محلی و شهروندان چندان مورد توجه قرار نگرفته‌اند. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        48 - طراحی منظر شهری پایدار مبتنی بر مشارکت مردمی در مدیریت نوین کلان‌شهرها (نمونه موردی: پهنه رودکی واقع در منطقه یازده شهر تهران)
        ایمان درودی محمدرضا زندمقدم زینب کرکه آبادی
        بدون تردید مواجه شدن با حجم عظیمی از داده‌ها و اطلاعات و مطرح شدن زمان به عنوان مهمترین سرمایه در مدیریت‌های نوین شهری راهی جز تمسک به استفاده از تکنولوژی و فناوری‌های نوین باقی نخواهد گذاشت. در فرآیند تصمیم‌گیری مشارکتی به یاری سیستم‌های زیست محیطی مجازی می‌توان پس از چکیده کامل
        بدون تردید مواجه شدن با حجم عظیمی از داده‌ها و اطلاعات و مطرح شدن زمان به عنوان مهمترین سرمایه در مدیریت‌های نوین شهری راهی جز تمسک به استفاده از تکنولوژی و فناوری‌های نوین باقی نخواهد گذاشت. در فرآیند تصمیم‌گیری مشارکتی به یاری سیستم‌های زیست محیطی مجازی می‌توان پس از ارزیابی در شبیه سازی ایده یا راه‌حل‌ها، موارد عملی و مناسب را برگزید و از تصمیم‌گیری نادرست پیشگیری کرد. هدف اصلی این پژوهش می‌تواند دستیابی به دیدگاهی جدید در شهرسازی ایران که در آن اولویت طراحی منظر بر اساس دسترسی به منظر پایدار شهری با تکیه بر مشارکت و سهیم نمودن ساکنین محلی در فرآیند طراحی منظر در نظر گرفته شود. در این مقاله روش نمونه‌گیری، گلوله برفی انتخاب شده. مؤلفه‌های تأثیرگذار بر دو عامل شهرسازی مشارکتی و محیط مجازی اشتراکی شناسایی و با استفاده از روش دلفی مورد تجریه و تحلیل قرار گرفتند و عواملی که دارای تأثیر کمتری بر روی مدل تحقیق خواهند بود با استفاده از نظر خبرگان حذف شدند و سپس با توجه به مدل‌ها و پرسشنامه پر شده توسط پاسخگویان یک مدل مفهومی تشکیل گردید. در تشکیل این مدل مفهومی از نظرات خبرگان با روش طوفان مغزی بهره گرفته شد تا امکان استنتاج یک مدل متناسب با روش ANP فراهم گردد. در این صورت می‌توان در محدوده پهنه رودکی که از پتانسیل مناسبی به لحاظ هویت تاریخی و فرهنگی برخوردار است، سیستم پایدار منظر شهری را با توجه به اولویت‌های بدست آمده از فرآیند تحلیل شبکه‌ای، طراحی و از آن خروجی‌های مفید در پروسه تصمیم‌سازی‌ها دریافت خواهد شد. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        49 - بررسی مفهوم «پراکسیس» در کاهش شکاف میان نظریه و عمل: ضرورت توسعه مهارت‌های «نرم/سیاسی» در کنار مهارت‌های «سخت/تکنیکی» بر پایه آموزش‌های نوین برنامه‌ریزی شهری
        فرشاد نوریان محسن اسماعیلی
        شکاف میان تئوری و عمل، به یکی از چالش های اساسی نظام آموزش برنامه ریزی شهری در دو دهه اخیر جهان تبدیل شده است. تحقیقات دونالد شون[1]، جان فارستر[2]، بنت فلوبرگ[3]، جین هیلیر[4]، ‌هاو و لنگدون[5] و دیگران به واکاوی این شکاف از منظرگاه سیاسی پرداخته و ریشه اصلی آن را نا چکیده کامل
        شکاف میان تئوری و عمل، به یکی از چالش های اساسی نظام آموزش برنامه ریزی شهری در دو دهه اخیر جهان تبدیل شده است. تحقیقات دونالد شون[1]، جان فارستر[2]، بنت فلوبرگ[3]، جین هیلیر[4]، ‌هاو و لنگدون[5] و دیگران به واکاوی این شکاف از منظرگاه سیاسی پرداخته و ریشه اصلی آن را نادیده گرفتن زمینه های سیاسی و روابط قدرت از سوی برنامه ریزان تکنیکی می داند. در این مقاله کوشیدیم در ابتدا به الزامات مهارتی مورد توجه نظریه های فوق در برنامه ریزی پرداخته و سپس با رویکردی توصیفی-تحلیلی رهیافت های جدید آموزش برنامه ریزی در دانشگاه های مطرح جهان را مورد بررسی قرار دهیم و در مرحله نهایی راهکارهای توسعه مهارت های جدید در سرفصل های آموزش کارشناسی ارشد کشورمان ارائه گردد. به منظور دستیابی به این اهداف داده های مورد نیاز با استفاده از مطالعات کتابخانه ای، پرسشنامه و مصاحبه ساختاریافته با حرفه مندان و اساتید دانشگاهی جمع آوری شده و تحلیل داده ها با روش کمی و با استفاده از آزمون کروسکال ولیس[6] صورت گرفته است. یافته های تحقیق نشان می دهد آموختن مهارت های نرم چون مذاکره، میانجی گری، مدیریت تعارضات و تسهیل گری علاوه بر مهارت های سخت یا تکنیک های برنامه ریزی می تواند به کاهش این شکاف کمک نماید.1John Forester2 Bent Flyvbjerg3 Jean Hillier4 Howe and Langdon5 Kruskal Wallis test پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        50 - بررسی ارتباط بین ناکارآمدی ساختار اجتماعی با تخریب بیشتر مولفه‌های کالبدی با رویکرد توسعة پایدار در بافت فرسودة تبریز (مطالعه موردی محلات سیلاب قوشخانه، احمد آباد، ملازینال و خلیل آباد)
        فرشته بابااوغلی میرسعید موسوی علیرضا سلطانی
        شهر به عنوان محیط زیست ‌بشر در معرض تهدیدهای جدی است و این مسئله به دلیل اهمیت روزافزون مطالعات توسعة پایدار در پایش سیاست های عمومی است. در این مقاله نیز هدف، شناسایی مولفه های کلیدی و تاثیرگذار و سپس ارائه راهبرد در فرایند تدوین الگوی پایدار شهری و توسعة شهری می باشد. چکیده کامل
        شهر به عنوان محیط زیست ‌بشر در معرض تهدیدهای جدی است و این مسئله به دلیل اهمیت روزافزون مطالعات توسعة پایدار در پایش سیاست های عمومی است. در این مقاله نیز هدف، شناسایی مولفه های کلیدی و تاثیرگذار و سپس ارائه راهبرد در فرایند تدوین الگوی پایدار شهری و توسعة شهری می باشد. بنابراین در محلات هدف تحلیلی به منظور استخراج شاخص‌های مناسب برای سنجش و ارزیابی پایداری و کیفیت محیط شهری با استفاده از پرسشنامه و بعد برای حجم نمونه نیز از تکنیک کوکران استفاده شده و در نهایت تحلیل آماری توصیفی انجام گرفته و داده های اجتماعی-اقتصادی و کالبدی به وسیله نرم افزار SPSS وتکنیک SWOT مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است و در آخر این نتیجه حاصل شد که شاخص‌های کالبدی بیشترین تاثیر فنی را دارند اما شاخص‌های اجتماعی در سطح قابل‌قبول و گاها رضایتمند هستند این موضوع را می‌توان اینگونه بیان کرد که مشکلات کالبدی از جمله فرسوده بودن ابنیه، عدم رعایت ضوابط در ساخت و سازها همگی باعث تاثیر منفی از این شاخص شده و در مقابل وجود روابط خانوادگی بین ساکنان، وجود ریشه های قومی و ارتباطات و خاطرات مربوط به نسل‌های قبلی که در آن محدوده ساکن بوده اند معمولا نوعی حس دلبستگی مکانی ایجاد می کند که مطلوب بودن شاخص‌های اجتماعی را توجیه می‌کند. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        51 - ساختار نظام شهرسازی در سنجه آسیب اجتماعی شناسی(زمیولوژی)
        جواد اعظم صادقی عباس شیخ الاسلامی حمیدرضا میرزاجانی
        نظریه¬ی آسیب اجتماعی¬شناسی (زمیولوژی) با نگرشی فراتر از گفتمان «بزه» و «بزهکار»، آسیب¬های مهم جسمانی، روانی و اقتصادی ناشی از ساختارها را مطالعه می¬کند و راهکارهای اصلاح و تغییر نظام کیفری و نیز راهکارهای پیشگیرانه مبتنی بر اصلاح ساختار را ارائه می¬دهد. علیرغم اسکان اکث چکیده کامل
        نظریه¬ی آسیب اجتماعی¬شناسی (زمیولوژی) با نگرشی فراتر از گفتمان «بزه» و «بزهکار»، آسیب¬های مهم جسمانی، روانی و اقتصادی ناشی از ساختارها را مطالعه می¬کند و راهکارهای اصلاح و تغییر نظام کیفری و نیز راهکارهای پیشگیرانه مبتنی بر اصلاح ساختار را ارائه می¬دهد. علیرغم اسکان اکثریت جمعیت کشور در شهرها و نیز آثار ناشی از آسیب¬های حوزه شهرسازی، تحقیقی مشاهده نمی¬گردد که ساختار نظام شهرسازی، شامل نظام برنامه¬ریزی و مدیریت شهری را از منظر آسیب اجتماعی¬شناسی مورد مطالعه قرار داده باشد. در این نوشتار، ساختار حوزه شهرسازی بررسی ‌شده است؛ ساختار مبتنی بر تعارض منافع سازمانی که نظام شهرسازی را در دو راهی «مقابله با تخلف» و یا «کسب درآمد» از محل مذکور قرار داده است؛ ساختار منتهی به تصویب طرح¬های توسعه شهری که منشأ بسیاری از تخلفات منتهی به آسیب در حوزه شهرسازی شده است. رویکرد واکنش¬مدار قانونگذار و دستگاه¬های ذیربط در مقابله با تخلفات و جرائم حوزه¬ی شهرسازی و نیز فقدان¬ساز و کارهای پیشگیرانه در خصوص ساختمان¬های در حال احداث و در حال بهره ¬برداری، ازجمله مهمترین علل ساختاری در نظام شهرسازی است که به ایجاد و افزایش عوامل آسیب¬زا همچون: حاشیه¬¬نشینی، احداث و بقای ساختمان¬های نا¬ایمن و غیراستاندارد، آلودگی¬ هوای شهرها و نیز افزایش آسیب¬ها و تلفات ناشی از زلزله، سیل¬، آتش‌سوزی و غیره در شهرها منتهی شده است. کاهش آسیب¬های ناشی از حوزه شهرسازی، مستلزم اصلاح ساختار حوزه مذکور است که در این نوشتار، برخی از مهمترین راهکارهای اصلاحی تبیین و پیشنهاد گردیده است. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        52 - واکاوی رویکردها و سیاست‌های دو دهه مداخله در بافت‌های فرسوده شهری تهران مبتنی بر نظریه زمینه‌ای
        راما قلمبر دزفولی‌ مریم حسینی مقدم
        فرسودگی و زوال شهری یکی از مسائل جدی و پدیده‌های غیرقابل‌اجتناب است که مدیریت شهری در بسیاری از شهرهای جهان، الگوواره‌ها و سیاست‌های گوناگونی برای تعدیل این پدیده و پیامدهای آن به کار گرفته‌اند. لذا سؤال اصلی این پژوهش در این زمینه این است که کدام‌یک از رویکردها و سیاست چکیده کامل
        فرسودگی و زوال شهری یکی از مسائل جدی و پدیده‌های غیرقابل‌اجتناب است که مدیریت شهری در بسیاری از شهرهای جهان، الگوواره‌ها و سیاست‌های گوناگونی برای تعدیل این پدیده و پیامدهای آن به کار گرفته‌اند. لذا سؤال اصلی این پژوهش در این زمینه این است که کدام‌یک از رویکردها و سیاست‌ها در احیای بافت‌های فرسوده و ناکارآمد شهری موفق ارزیابی‌شده است؟ و سیاست بهینه در روند مداخله در نوسازی بافت فرسوده شهری تهران چگونه است؟. هدف اصلی پژوهش مطالعه رویکردها و مداخلات به‌منظور شناخت رویکردهای غالب و تأثیرگذار در زمینه نوسازی و بهسازی بافت‌های فرسوده شهری بوده و تعیین سیاست و رویکرد بهینه در مداخله بافت‌های فرسوده شهر تهران بر اساس تجربیات به‌عنوان فرعی دنبال شده است. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی بوده و از نظریه زمینه‌ای (Grounded Theory) که روشی کیفی بوده در این پژوهش استفاده‌شده است. ابزار جمع‌آوری داده‌ها و اطلاعات، مصاحبه عمیق با متخصصین بوده و از نرم‌افزار Maxquda جهت تجزیه‌وتحلیل اطلاعات استفاده‌شده است. تنظیم تئوری زمینه‌ای برای دو دهه مداخله در بافت‌های فرسوده شهری تهران تحت تأثیر چهار شرایط علی، زمینه‌ای، تداوم و پیامدها بوده که هرکدام از این شرایط شامل زیرمجموعه‌هایی است که به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم تأثیرگذاری داشته‌اند. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که هیچ‌یک از رویکردهای مداخله، فرایند کاملی نبوده و دارای نواقصی جهت تحقق اهداف بوده است. نهایتاً رویکرد و سیاست بهینه برای مداخله بافت فرسوده بر مبنای تئوری زمینه‌ای با عنوان اختصاری «نوسازی متوازن» شکل‌گرفته که از ویژگی‌های آن می‌توان به مشارکت مردم، هزینه کرد مدیریت شهری برای تملک جهت تأمین خدمات و املاک دارای تعارض و یکپارچگی اجرای سیاست‌ها در سازمان‌‌های متولی (خودمحور نبودن) اشاره کرد. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        53 - ارزیابی ساختار کالبدی- فضایی شهرهای ایران از دیدگاه مدرنیسم و پست مدرنیسم (مطالعه موردی: کلانشهر تهران)
        یوسف زین العابدین نوبخت سبحانی فرانک سعیدی فرد مجید اکبری
        بررسی مراحل رشد و توسعه کالبدی شهرهای جهان حاکی از تأثیر دو پارادایم مدرنیسم و پست‌مدرنیسم بر سازمان و ساختار فضایی شهرها می‌باشد. به‌گونه‌ای که تأثیرات این دو پارادایم منجر به توسعه شهرها، ایجاد و توسعه شبکه ارتباطی و بزرگراه‌ها، ایجاد شهرک‌های اقماری و حومه شهرها شده چکیده کامل
        بررسی مراحل رشد و توسعه کالبدی شهرهای جهان حاکی از تأثیر دو پارادایم مدرنیسم و پست‌مدرنیسم بر سازمان و ساختار فضایی شهرها می‌باشد. به‌گونه‌ای که تأثیرات این دو پارادایم منجر به توسعه شهرها، ایجاد و توسعه شبکه ارتباطی و بزرگراه‌ها، ایجاد شهرک‌های اقماری و حومه شهرها شده و بیش‌ترین تأثیر را در حوزه فضایی و کالبدی شهرها برجای گذاشته است. مدرنیسم و اثر آن مدرنیته، تأثیراتی بنیادی در حوزه‌های اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و کالبدی فضایی داشته است و بیش از همه، تحول جامعه شهری، آن‌هم در ابعاد کالبدی-فضایی شهر، را هدف قرار داده و مفاهیم کهن شهرسازی را به‌شدت دگرگون کرده است. از سویی دیگر پست‌مدرنیسم نیز در زمینه ی اقتصادی، اجتماعی، سیاست و درزمینه روش‌شناسی نیز تأثیراتی بر سازمان فضایی شهر داشته است. در همین راستا هدف از پژوهش حاضر ارزیابی ساختار فضایی کلان‌شهر تهران از دیدگاه مدرنیسم و پست‌مدرنیسم می‌باشد. روش این تحقیق توصیفی- تحلیلی بوده و جمع‌آوری اطلاعات بر اساس مطالعات کتابخانه‌ای و اسنادی تدوین‌شده است. یافته‌ها حاکی از آن است که در مدرنیسم مؤلفه‌های دیدگاه کالبدی و شهرسازی تک‌بعدی، ایجاد فضاخورها نظیر؛ ایجاد بزرگراه‌ها، شبکه‌های هوایی و معماری و ساخت‌وساز بلند مرتبه و دانه‌دار به ترتیب در جایگاه‌های اول تا سوم و در پست‌مدرنیسم مؤلفه‌های؛ ترکیب کاربری‌ها و وجود تنوع در ساخت مسکن، وجود اصل اختیار در کالبد شهر و تراکم متوسط و کاربری ترکیبی اشاره کرد که در جایگاه‌های اول تا سوم ازلحاظ تأثیرگذاری بر ساختار فضایی بر کلان‌شهر تهران نقش داشته‌اند. بنابراین تلفیق دانش و تجربیات بومی، مدرن و پسامدرن می‌تواند ضمن حفظ هویت شهری، ایمنی، زیبایی، توسعه پایدار شهری را تحقق بخشد. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        54 - تحلیل تطبیقی آموزه‌های نظام شهرسازی دورۀ صفویه در ایران با نظام شهرسازی دورۀ رنسانس در اروپا
        علی علیمرادی حسن احمدی وحید قبادیان
        در دورۀ صفویه به واسطه امنیت، رونق اقتصادی وتفکرات اسلامی زمینه مناسبی برای اعتلای فرهنگ ایرانی - اسلامی فراهم شد. این مساله باعث تشخّص و بالندگی هنر ایرانی - اسلامی خاصه شهرسازی و معماری دورۀ صفوی نسبت به دیگر دوره‌ها در ایران شد، چنان که حاصل آن را می‌توان در شکل‌گیری چکیده کامل
        در دورۀ صفویه به واسطه امنیت، رونق اقتصادی وتفکرات اسلامی زمینه مناسبی برای اعتلای فرهنگ ایرانی - اسلامی فراهم شد. این مساله باعث تشخّص و بالندگی هنر ایرانی - اسلامی خاصه شهرسازی و معماری دورۀ صفوی نسبت به دیگر دوره‌ها در ایران شد، چنان که حاصل آن را می‌توان در شکل‌گیری کالبدی نظام شهرسازی صفویه به صورت باغشهر، تمثیلی از بهشت روی زمین جست. نظام شهرسازی رنسانس نیز ریشه در مکتب اصالت انسان که الهام‌بخش و مبنای طراحی در همه سطوح کالبدی از اجزای معماری تا فضای شهری شد. هدف این پژوهش بررسی تطبیقی آموزه‌های شهرسازی دورۀ صفویه و رنسانس و شناخت عناصر مؤثر در شکل‌گیری کالبدی شهر می‌باشد. لذا پژوهش حاضر با توجه به ماهیت موضوع از روش‌های ترکیبی اعم از تاریخی، تحلیل تطبیقی و پدیدارشناسی مورد استفاده قرار گرفته است. ابزار گردآوری داده‌ها، روش کتابخانه‌ای می‌باشد.تجزیه و تحلیل داده‌های آن به شیوه کیفی و استنباطی صورت گرفته است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد شهر آرمانی نظام شهرسازی دورۀ صفویه و رنسانس متأثر از نوع جهان‌بینی ناظر بر آن ها بوده است. تبلور کالبدی فضاهای شهری در معنا و شکل جدید از دل سازمان کهن در یک فرایند تاریخی و طبیعی پدیده آمده است. در حقیقت گذار از شهر - مکان به شهر - زمان بوده است. بنابراین نتیجه‌گیری می‌شود شهر مقوله‌ای فلسفی است چون ابعاد ذهنی - هویتی شهر در محدوده ارزش‌های فکری - اعتقادی مقام می‌گیرد. از سوی دیگر شهر پدیده‌ای "مکانی – زمانی" است که در هر مقطعی از تاریخ بتواند دگرگونی‌های کمی خود را با تغییرات کیفی موردنیاز عصر خویش تبدیل کند و مفهوم مکان و زمان را در همسویی با یکدیگر قرار دهد. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        55 - نقش آرام سازی ترافیک در برنامه ریزی شهرهای دوستدار– کودک و انسان محور(مورد مطالعه: زنجان)
        سعید امانپور سمیرا مرادی مفرد اکبر حسین زاده
        با رشد سریع شهرنشینی، سلامت کودکان یکی از مهمترین مشکلات در بسیاری از کشورها است که از آن به عنوان یکی از دلایل اصلی فقدان محیط دوستدار کودک در شهر یاد شده است. یک شهر دوست داشتنی برای همه ساکنان آن دوستانه است. ایجاد یک شهر دوستدار کودک شامل تخصیص زیرساخت ها و امکانات چکیده کامل
        با رشد سریع شهرنشینی، سلامت کودکان یکی از مهمترین مشکلات در بسیاری از کشورها است که از آن به عنوان یکی از دلایل اصلی فقدان محیط دوستدار کودک در شهر یاد شده است. یک شهر دوست داشتنی برای همه ساکنان آن دوستانه است. ایجاد یک شهر دوستدار کودک شامل تخصیص زیرساخت ها و امکانات عمومی (فضای سبز، زمین بازی، فضاهای مشارکتی) به نفع کودکان است. هدف این تحقیق، شناسایی و برنامه ریزی برای فضاهای دوستدار کودک شهری زنجان می‌باشد. روش تحقیق به لحاظ هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی- تحلیلی می‌باشد. به منظور تحلیل داده ها و نمایش نتایج از سیستم اطلاعات جغرافیایی استفاده شده است. نتایج نشان داد که محلاتی چون بهارستان، امیرکبیر، زیبا شهر و اراضی پایین کوه به دلیل وجود معابر فرعی و محلی مسدود(بن بست) همراه با دوربرگردان جهت گردش وسایل نقلیه، درصد تصادفات کمتری داشته و از سویی کودکان بیشتری از فضای خیابان به عنوان زمین بازی استفاده می‌کنند. از طرف دیگر، محله اسلام آباد با داشتن شبکه معابر شطرنجی بیشترین درصد تصادفات در خیابان‌های محلی را به خود اختصاص داده است. این در حالی است که این محله به دلیل داشتن تراکم بالای جمعیت، اشغال و حاکمیت طبقه کم درآمد در آن، همچنان از خیابان‌ها به عنوان فضای اصلی بازی کودکان استفاده می‌کنند که این امر نیاز به توجه و بازنگری اساسی دارد. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        56 - تحلیلی بر توان‌های بالقوّه برندسازی بندرانزلی، با تأکید بر مؤلفه‌های کالبدی و فضایی، از منظر تصاویر ذهنی سهامداران برند مکانی
        آرین مینائی حمید ماجدی زهراالسادات زرآبادی
        در دو دهه اخیر، برندسازی شهری، به عنوان راهبردی کلان جهت مدیریت حُسن شهرت شهری و اصلاح تصاویر مکانی، در راستای نیل به ارتقاء جوانب متنوع رقابت‌پذیری شهری، از سوی مدیران و سیاست‌گذاران شهری مورد توجه قرار گرفته است. لیکن بنا به دلایل متعدد، این رویکرد کمتر در مدیرت شهرها چکیده کامل
        در دو دهه اخیر، برندسازی شهری، به عنوان راهبردی کلان جهت مدیریت حُسن شهرت شهری و اصلاح تصاویر مکانی، در راستای نیل به ارتقاء جوانب متنوع رقابت‌پذیری شهری، از سوی مدیران و سیاست‌گذاران شهری مورد توجه قرار گرفته است. لیکن بنا به دلایل متعدد، این رویکرد کمتر در مدیرت شهرهای ایران تجلّی یافته است. تحقیق پیش‌رو، در روش توصیفی - تحلیلی، همراه با مطالعات کتابخانه‌ای و میدانی، کوششی جهت سنجش ظرفیت‌های بالقوه برندسازی شهر بندرانزلی از منظر مخاطبان بیرونی برند احتمالی مکانی می‌باشد. در اثبات فرضیه اصلی و پرسش نخست این تحقیق، مبتنی بر آزمون فریدمن با مقدار آماره X2محاسبه شده (435/73) و درجه آزادی 4، با 95 درصد اطمینان، نتایج نشان از آن داشت که ظرفیت‌ها و توان‌های بندرانزلی، از منظر تصاویر ذهنی مخاطبان بیرونی، قابلیت مبدل شدن به یک فرایند برندسازی شهری را دارد. در پاسخ به پرسش دوم این تحقیق نیز، این نتیجه حاصل شد که عناصر کالبدی و فضایی بندرانزلی، از منظر میزان یادآورسازی نام بندرانزلی، در تصاویر ذهنی مخاطبان بیرونی دارای اثرات همسان نیستند. لذا تأثیرات آن ها نیز در فرایند برندسازی بندرانزلی یکسان نخواهد بود. پاسخ به پرسش دوم با روش تاپسیس، نشان از آن داشت که عناصر طبیعی یا مصنوع مرتبط با سواحل دریا و تالاب از مهمترین مؤلفه‌های کالبدی و فضایی می‌باشند که تصاویر ذهنی مخاطبان بالقوّۀ برند بندرانزلی را از نام این شهر، شکل داده‌اند. همچنین هویت رقابتی برند بندرانزلی منطبق بر سه فعالیت کلان اقتصادی با اولویت‌های "بازرگانی و حمل‌ونقل دریایی"، "گردشگری" و "صید و صنعت شیلات" است که امکان رقابت با سایر برندهای شهری را می‌یابد. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        57 - تدوین چارچوب برنامه‌ریزی و طراحی توسعه‌ی فضاهای عمومی شهری (مطالعه موردی: شهر تبریز)
        مسعود توپچی خسروشاهی آرش ثقفی اصل داریوش ستارزاده حسن ستاری ساربانقلی
        مقدمه: امروزه طراحی و مدیریت مناسب فضاهای عمومی شهری با توجه به نقش تأثیرگذار آنها در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی، سلامت روحی-جسمی، سرزندگی و به‌طور کلی ارتقاء کیفیت زندگی به‌عنوان یک ضرورت اساسی در برنامه‌ریزی‌های توسعه‌ی شهری تبدیل شده است.هدف: هدف از پژوهش حاضر شناس چکیده کامل
        مقدمه: امروزه طراحی و مدیریت مناسب فضاهای عمومی شهری با توجه به نقش تأثیرگذار آنها در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی، سلامت روحی-جسمی، سرزندگی و به‌طور کلی ارتقاء کیفیت زندگی به‌عنوان یک ضرورت اساسی در برنامه‌ریزی‌های توسعه‌ی شهری تبدیل شده است.هدف: هدف از پژوهش حاضر شناسایی معیارهای تأثیرگذار برنامه‌ریزی و طراحی بر توسعه‌ی فضاهای عمومی در شهر تبریز و تدوین چارچوبی استاندارد می‌باشد.روش‌شناسی تحقیق: روش تحقیق در پژوهش حاضر کاربردی- توسعه‌ای و روش گردآوری اطلاعات پیمایشی و پرسشگری از مدیران، مسئولان و کارشناسان مسائل شهری و همچنین نخبگان دانشگاهی می‌باشد. قابل ذکر است با توجه به مشخص نبودن حجم جامعه‌ی آماری، با استفاده از روش نمونه‌گیری دلفی هدفمند، 100 نفر به‌عنوان حجم نمونه تعیین شده است که نحوه‌ی دسترسی به آنها بر مبنای روش گلوله‌برفی می‌باشد. همچنین به‌منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات تحقیق از مدل‌یابی معادلات ساختاری در نرم‌افزار Amos استفاده شده است.قلمرو جغرافیایی پژوهش: فضاهای عمومی شهری شهر تبریز در گونه‌های مختلف و مناطق 10گانه‌ی آن قلمرو جغرافیایی پژوهش حاضر محسوب می‌شوند.یافته ها: یافته‌های تحقیق حاکی از آن است که بیشترین اثرگذاری در توسعه‌ی فضاهای عمومی شهر تبریز مربوط به مؤلفه‌های توجه به محتوای طرح‌ها و برنامه‌ها در برنامه‌ریزی‌ها و طراحی مناسب عملکردی فضاهای عمومی به ترتیب با ارزش 92/0 و 78/0 بوده است. همچنین در بین متغیرهای فرعی، موضوع شناسی و بررسی دقیق متغیرهای تأثیرگذار بر ارتقای فضاهای عمومی؛ انسجام و ارتباط مناسب بین اجزا و عناصر برنامه‌ریزی فضاهای عمومی در ابعاد مختلف اجتماعی، کالبدی، زیست‌محیطی و عملکردی؛ همه‌شمولی و طراحی بر مبنای گروه‌های سنی و جنسی؛ و قابلیت شخصی‌سازی (حس تعلق مکانی) به ترتیب با ارزش 91/0، 87/0، 84/0 و 83/0 دارای بیشترین تأثیرگذاری بر توسعه‌ی فضاهای عمومی شهر می‌باشند.نتایج: متأسفانه در شهر تبریز و سایر شهرهای ایران توجه به ارتقای کیفی فضاهای عمومی از رویکرد برنامه‌ریزی نامناسبی برخوردار است و بایستی محتوای طرح‌ها و برنامه‌ها، فرایند برنامه‌ریزی‌ها و اجرای طرح‌ها و برنامه‌ها مورد بازنگری اساسی قرار گیرد. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        58 - تحلیل تناسب زمین جهت توسعه کالبدی با استفاده از روش تحلیل تصمیم چند معیاره (MCDA) مبتنی بر سیستم اطلاعات جغرافیایی (نمونه مورد مطالعه: شهر بابلسر)
        صدیقه لطفی کیومرث حبیبی
        توسعه کالبدی بدون برنامه و اندیشیده نشده یکی از مهمترین معضلاتی می باشد که شهرهای کشورهای جهان سوم با آن مواجه هستند. این مسأله در کشور ما نیز در اکثر شهرها دیده می شود. شناخت و مکانیابی اراضی مناسب برای توسعه کالبدی شهرها می تواند اقدامی مهم و اساسی در جهت کاهش مشکلات چکیده کامل
        توسعه کالبدی بدون برنامه و اندیشیده نشده یکی از مهمترین معضلاتی می باشد که شهرهای کشورهای جهان سوم با آن مواجه هستند. این مسأله در کشور ما نیز در اکثر شهرها دیده می شود. شناخت و مکانیابی اراضی مناسب برای توسعه کالبدی شهرها می تواند اقدامی مهم و اساسی در جهت کاهش مشکلات ناشی از توسعه کالبدی بدون برنامه و لجام گسیخته باشد. این شناخت می بایست با درنظر گرفتن مهمترین پارامترهای محیطی، اجتماعی، اقتصادی و همچنین لحاظ کردن اهمیت هر کدام از این پارامترها صورت بگیرد تا توسعه کالبدی شهر کمترین تبعات زیست محیطی، اجتماعی، اقتصادی و ... را بر شهروندان و منطقه تحمیل کند. این پژوهش به دنبال آن است تا مدلی را جهت تحلیل تناسب زمین جهت توسعه کالبدی شهرها با استفاده از روش تحلیل تصمیم چند معیاره (MCDA) در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) ارائه داده و در ادامه از این مدل جهت مکانیابی مناسبترین اراضی برای توسعه کالبدی شهر بابلسر استفاده کند. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        59 - تحلیلی بر برنامه ریزی توسعه شهر سردشت با رویکرد استراتژی توسعه شهری (CDS)
        علی شماعی اوات عبدالهی محسن یوسفی فشکی
        استراتژی توسعه شهری (CDS) فرایندی است که چشم انداز بلندمدت توسعه همه جانبه شهر را مشخص می سازد. در این طرح ها علاوه بر رویکرد کالبدی بر تقویت اقتصاد شهر، حفظ محیط زیست‌، ارتقاء ساختار شهر نیز تاکید داشته و برنامه‎های کوتاه مدت اجرایی مسیردستیابی به اهداف برنامه تعیی چکیده کامل
        استراتژی توسعه شهری (CDS) فرایندی است که چشم انداز بلندمدت توسعه همه جانبه شهر را مشخص می سازد. در این طرح ها علاوه بر رویکرد کالبدی بر تقویت اقتصاد شهر، حفظ محیط زیست‌، ارتقاء ساختار شهر نیز تاکید داشته و برنامه‎های کوتاه مدت اجرایی مسیردستیابی به اهداف برنامه تعیین می گردد. مشارکت مردم، برنامه ریزان و مدیران شهری در کلیه مراحل تهیه، اجرا و نظارت از معیارهای تحقق پذیری این استراتژی است. سردشت از جمله شهرهایی است که رویکرد حاکم بر برنامه ریزی آن؛ رویکرد بالا به پایین بوده که مشارکت مردم در توسعه شهری ضعیف می باشد. هدف این پژوهش شناخت نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدها شهر بر اساس رویکرد فوق است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی با بهره گیری از مدل SWOTبه منظور ارائه استراتژی های مناسب است. بدین منظور در پژوهش حاضر، عوامل اصلی تأثیرگذار بر توسعه شهر با استفاده از پرسش نامه توسط کارشناسان شهری و شهروندان شناسایی شده و پس از ارزیابی و تشکیل ماتریس SWOTو وزن دهی عوامل مذکور استراتژ ی های مناسب ارائه شده است. نتایج حاصله از ارزیابی نشان می دهد که مناسب ترین استراتژی توسعه شهر سردشت SO(استراتژی های توسعه ای) با مشارکت فعال مردم است. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        60 - بررسی و تحلیل توزیع جغرافیایی مراکز آموزشی منطقه تهران با استفاده از GIS
        رحیم سرور مهدی نادری فر
        نحوه ارائه و توزیع خدمات عمومی در بسیاری از شهرهای بزرگ کشورهای در حال توسعه به صورت ناقص و نامطلوب می باشد که چرایی این مسئله را م ی بایست در عوامل متعددی مانند عدم توزیع مناسب کاربری ها، عدم توجه به آستانه های جمعیتی، تراکم بالای جمعیت و تقاضای روز افزون استفاده از خد چکیده کامل
        نحوه ارائه و توزیع خدمات عمومی در بسیاری از شهرهای بزرگ کشورهای در حال توسعه به صورت ناقص و نامطلوب می باشد که چرایی این مسئله را م ی بایست در عوامل متعددی مانند عدم توزیع مناسب کاربری ها، عدم توجه به آستانه های جمعیتی، تراکم بالای جمعیت و تقاضای روز افزون استفاده از خدمات، عدم امکان تهیه زمین مناسب و ... جستجو نمود که در این میان کاربری های آموزشی به عنوان یکی از مهم ترین این خدمات از این مهم مستثنی نمی باشند. تهران به عنوان یکی از کلانشهرهای کشورهای در حال توسعه، در ارایه خدمات در زمینه های مختلف دچار نارسایی هایی به جهت کمبود و در برخی موارد به علت توزیع فضایی نامناسب می باشد و منطقه 15 نیز به عنوان جزیی از این بدنه درگیر چنین مشکلاتی است. هدف این تحقیق تجزیه و تحلیل نحوه توزیع فضاهای آموزشی با استفاده نرم افزار GIS و ارائه الگوی پیشنهادی توزیع بهینه این مراکز می باشد. نتایج این تحقیق بیانگر آن است که اکثر مراکز آموزشی در سطح منطقه بر اساس شاخص سازگاری، مطلوبیت و ظرفیت در وضعیت نسبتا مناسبی به سر می برند ولی توزیع فضایی این مراکز در سطح هر یک از نواحی منطقه 15 به صورت یکسان و متناسب با جمعیت لازم التعلیم آن ها نمی باشد. لذا احداث مراکز آموزشی در شعاع دسترسی مناسب، انتقال کاربری های ناسازگار واقع شده در مجاورت فضاهای آموزشی، کنترل و تقلیل آلودگی صوتی موجود در مراکز آموزشی مجاور بزرگرا هها از مهم ترین پیشنهادات می باشد. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        61 - بومی‌سازی فرآیند برنامه‌ریزی شهری با رویکرد شهرسازی دانش‌بنیان مطالعه موردی: شهر ارومیه
        میثم ساکت حسنلوئی هیوا اسدی شاهین آقابگلو عاطفه قنبری
        طی چند دهه اخیر مفهوم شهر دانش‌بنیان به عنوان یکی از مهم‌ترین مفاهیم در حوزه شهرسازی مطرح شده است. تحقیق حاضر با هدف کاربردی و توسعه‌ای و با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی سعی دارد از طریق ارزیابی قابلیت بومی‌سازی شاخص‌های برنامه‌ریزی شهری در شهر ارومیه و تعیین سطح مطلوبی چکیده کامل
        طی چند دهه اخیر مفهوم شهر دانش‌بنیان به عنوان یکی از مهم‌ترین مفاهیم در حوزه شهرسازی مطرح شده است. تحقیق حاضر با هدف کاربردی و توسعه‌ای و با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی سعی دارد از طریق ارزیابی قابلیت بومی‌سازی شاخص‌های برنامه‌ریزی شهری در شهر ارومیه و تعیین سطح مطلوبیت شاخص‌های شهر دانش‌بنیان، به ارائه سیاست‌ها و راهبردهای منسجم جهت تحقق‌پذیری ابعاد توسعه پایدار و نیل به شهری دانش‌بنیان اقدام نماید. جهت تجزیه و تحلیل داده‌های تحقیق، از طریق آزمون t تک نمونه‌ای در نرم‌افزار SPSS برای سنجش قابلیت بومی‌سازی ابعاد برنامه‌ریزی شهری در شهر ارومیه استفاده شده است و به منظور بررسی میزان همبستگی و بار عاملی هر یک از شاخص‌های برنامه‌ریزی شهری از تحلیل عاملی تاییدی توسط نرم‌افزار PLS Smart بهره گرفته شده است. همچنین با استفاده از تکنیک Swara به ارزیابی و تحلیل سطح مطلوبیت و ارجحیت شاخص‌های شهر دانش‌بنیان پرداخته شده است. نتایج حاصل از تحقیق بیانگر این است که هر یک از ابعاد اقتصادی، اجتماعی، کالبدی، زیست‌محیطی و مدیریتی برنامه‌ریزی شهری قابلیت بومی‌سازی را در شهر ارومیه دارد. همچنین وضعیت شهر ارومیه در برخی از جنبه‌ها از نظر میزان تحقق‌پذیری سیاست‌های شهر دانش‌بنیان در شرایط ناسازگاری قرار دارد که جهت بهبود وضع موجود و تحقق‌پذیری اهداف مورد نظر به ارائه پیشنهاد‌اتی در ابعاد مختلف پرداخته شده است. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        62 - بررسی جامعه‌شناختی برنامه‌ریزی شهری بارویکرد زنان با توجه به توسعه پایدار در شهر تهران
        زهرا عزیزآبادی فراهانی ساسان ودیعه زهرا حضرتی صومعه
        برنامه ریزی شهری برای زنان، می تواند گونه ای از برنامه ریزی وکالتی انگاشته شود که از این طریق حقوق فراموش شده و صدای خاموش زنان را در شهر یاد آوری می کند. برنامه ریزی فضای شهری برای زنان، ایدۀ اصلی خود را از نظریات فمنیستی اقتباس می کند. در این راستا پژوهش حاضر با هدف ا چکیده کامل
        برنامه ریزی شهری برای زنان، می تواند گونه ای از برنامه ریزی وکالتی انگاشته شود که از این طریق حقوق فراموش شده و صدای خاموش زنان را در شهر یاد آوری می کند. برنامه ریزی فضای شهری برای زنان، ایدۀ اصلی خود را از نظریات فمنیستی اقتباس می کند. در این راستا پژوهش حاضر با هدف ارزیابی برنامه ریزی شهری با رویکرد زنان جهت تدوین الگوی توسعه پایدار شهر تهران انجام گرفته است. روش این تحقیق از نظر رویکرد تحقیق توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری در این پژوهش کلیه زنان شهر تهران می باشد. برآورد حجم جامعه درحدود یک صد هزار نفر می باشد. به روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی سیستماتیک 384 نفر از زنان شهر تهران به عنوان نمونه آماری تعیین شد. برای جمع آوری اطلاعات از طریق پرسشنامه محقق ساخته و از آزمون معتبر کلموگروف- اسمیرنوف جهت بررسی نرمال بودن توزیع متغیرهای اصلی استفاده شد نتایج حاکی از آن است که زنان در برنامه ریزی مربوط به توسعه پایدار در رویکرد اجتماعی- اقتصادی، رویکرد منابع برنامه‌ریزی,‌ رویکرد مشارکت برنامه ریزی توسعه پایدار شهر تهران از جایگاه چندانی برخوردار نیستند. همچنین نتایج تحقیق نشان داد که امنیت شهری برای توسعه پایدار دارای اهمیت بسزایی می‌باشد، اما جایگاه زنان در برقراری امنیت شهری توسعه پایدار در شهر تهران کمرنگ می باشد پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        63 - بافتارِ زمان درگفتمان¬های حکمی-فلسفی معماری و شهرسازی دوران معاصر مبتنی بر نظریۀ تولید فضا
        مژده   جمشیدی
        زمان و فضا در هر گفتمان حکمی-فلسفی به عنوان موضوع محوری، همواره مورد چالش بوده است. هر نظام فلسفی در هر دوره، مبتنی بر نیروهای مسلط گفتمانی، دیدگاه های متفاوتی را برای زمان و فضا ارائه داده اند. خوانش مولفه های اندیشه ای پیرامون این دو، چشم انداز روشن تری را از آیندۀ زی چکیده کامل
        زمان و فضا در هر گفتمان حکمی-فلسفی به عنوان موضوع محوری، همواره مورد چالش بوده است. هر نظام فلسفی در هر دوره، مبتنی بر نیروهای مسلط گفتمانی، دیدگاه های متفاوتی را برای زمان و فضا ارائه داده اند. خوانش مولفه های اندیشه ای پیرامون این دو، چشم انداز روشن تری را از آیندۀ زیستگاه های انسان، نشان می دهد. خوانش مولفه های فضا و زمان در گفتمان-های معماری و شهرسازی در هر دورۀ تاریخی؛ در عینی ترین سطح در انواع عناصر عینی، شامل نشانه ها، نمادها، عناصر کالبدی-غیرکالبدی، ملموس-غیرملموس و در سطوح پنهان در اشکال الگوها و طرح واره های ذهنی موثر در تجلی مکان؛ نقش مهمی در تجسد، تجسم و معناداری محیط زیست انسان دارد. این پژوهش، در راستای شناسایی بافتار زمانی در تولید فضا، با تأکید بر مولفه های شکل دهندۀ ساختار تفکر در گفتمان های فلسفی-حکمی و عقلانیت حاکم بر دوران معاصر معماری و شهرسازی ایران می باشد؛ که به واسطۀ جریانات اجتماعی-سیاسی-اقتصادی در زندگی روزمرۀ مردم ایران تجلی یافته است. در این راستا با محدودکردن عوامل دخیل؛ به دو عامل متفکران و جریانات برنامه ریزی در سطح جهانی؛ به شناسایی نشانه های بافتار زمان در ساخت فضا پرداخته می شود. روش این پژوهش کیفی و از نوع پژوهش های تفسیرگرایی است و با تاکید بر تحلیل های استقرایی با محوریت اندیشه ها و آثار متفکران معاصر از یکسو و تحلیل جریانات و جنبش های اجتماعی از سویی دیگر می باشد. نتایج، حاکی از آن است که بنیان های زمان در تولید فضا در ایران معاصر، ناشی از دو حوزۀ روان شناسی و جامعه شناسی و هنوز در آغاز اندیشه ورزی برای تبدیل به یک عنصر و متغییر کلیدی در شکل دهی به نظریات مسلط بر تولید فضا می باشد. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        64 - ارائه الگوی مناسب تامین مسکن جامعه ایثارگری از منظر شاخص‌های پایداری مسکن– مطالعه موردی پروژه نصیرشهر بنیادشهید و امور ایثارگران
        محسن قاسم پور شلمانی حسین دهقانی پوده رحیم سرور
        مسکن به عنوان سرپناه جهت مصونیت، آرامش، سلامت و شادابی ساکنان، بهترین شیوه سرمایه‌گذاری و عنصر جدایی ناپذیر اقتصاد مردم است که باعث ثبات و همبستگی خانواده، کاهش مشکلاتی نظیر بزهکاری، طلاق، از هم گسیختگی اجتماعی، خیابان‌خوابی، زاغه‌نشینی و تکدی‌گری می‌شود تا حدی که حق بر چکیده کامل
        مسکن به عنوان سرپناه جهت مصونیت، آرامش، سلامت و شادابی ساکنان، بهترین شیوه سرمایه‌گذاری و عنصر جدایی ناپذیر اقتصاد مردم است که باعث ثبات و همبستگی خانواده، کاهش مشکلاتی نظیر بزهکاری، طلاق، از هم گسیختگی اجتماعی، خیابان‌خوابی، زاغه‌نشینی و تکدی‌گری می‌شود تا حدی که حق برخورداری از مسکن مناسب به عنوان جزئی از حق استاندارد زندگی در بسیاری از اسناد بین‌المللی حقوق بشر قید شده است. رشد روز افزون شهر نشینی، مسائل و مشکلات جدید و خاصی را در زندگی و روابط انسان ها به وجود آورده است.یکی از عمده ترین مشکلات مسئله مسکن می باشد شهرهای کشورهای در حال توسعه از منظر برنامه ریزی شهری، با شرایط نامطلوبی مواجه اند، به گونه ای که هال و فایفر چشم انداز آن را با طرح سؤالی، چنین توصیف می کنند که آیا در شهرهای جهان در حال توسعه می توان به رهیافت هایی از برنامه ریزی شهری دست یافت و از طریق آن امید به افزایش درآمد و بهبود شرایط محیطی همة شهروندان داشت؟ مطابق با مطالب ارائه شده هدف کلی تحقیق عبارت است از ارائه الگوی مناسب تامین مسکن جامعه ایثارگری از منظر شاخص‌های پایداری مسکن (مطالعه موردی: پروژه نصیرشهر بنیادشهید و امور ایثارگران) می‌باشد. جنبه جدید بودن و نوآوری در تحقیق به لحاظ پرداختن به ارائه الگوی تامین مسکن مناسب برای جامعه ایثارگری که یک بحث و راهبرد جدید و مورد تأکید مقام عظمای ولایت است همچنین به لحاظ نبود عقبه تحقیقاتی خاص با این روش تحقیق در خصوص ارائه الگوی تامین مسکن مناسب جامعه ایثارگری تحقیق جدید محسوب شده و نوآوری خاص ارائه الگویی مناسب جهت تامین مسکن جامعه ایثارگری در سطح کشور می‌باشد.جنبه جديد بودن و نوآوري در تحقيق به لحاظ پرداختن به ارائه الگوی تامین مسکن مناسب برای جامعه ایثارگری که یک بحث و راهبرد جدید و مورد تأکید مقام عظمای ولایت است، پرونده مقاله