فراتحلیلی بر پژوهشهای انجام شده با موضوع کیفیت زندگی شهری در سکونتگاههای غیررسمی در ایران به منظور ارائه پرسشنامة استاندارد
محورهای موضوعی : آمایش محیط
علی اسکوئی ارس
1
,
فریدون بابائی اقدم
2
,
ایرج تیموری
3
1 - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشکده برنامهریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
2 - دانشیار گروه برنامهریزی شهری و منطقهای، دانشکده برنامهریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
3 - دانشیار گروه برنامهریزی شهری و منطقهای، دانشکده برنامهریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
کلید واژه: کیفیت زندگی شهری, سکونتگاههای غیررسمی, فراتحلیل, برنامهریزی شهری, تحلیل عاملی,
چکیده مقاله :
توجه به کیفیت زندگی شهری در سکونتگاههای غیررسمی در ایران میتواند به عنوان رهیافتی اثربخش در تقلیل مشکلات ساکنین این سکونتگاهها قلمداد شود. هدف این پژوهش، فراتحلیلی بر پژوهشهای انجام شده با موضوع کیفیت زندگی شهری در سکونتگاههای غیررسمی در ایران به منظور ارائه پرسشنامة استاندارد جهت ارزیابی کیفیت زندگی شهری در این سکونتگاهها است. روش پژوهش، ترکیبی (کمی و کیفی) بوده و اطلاعات لازم از بررسی مطالعات و پرسشنامههای محقق ساخته پیشین جمعآوری شد. برای تحلیل اطلاعات از رویکرد فراتحلیل و تحلیل عاملی اکتشافی استفاده شد. روش جمعآوری دادهها در پژوهشهای مورد مطالعه از طریق پیمایش و پرسشگری بود. یافتههای پژوهش نشانگر آن بود که چهار بعد؛ اجتماعی (با 6 عامل = 983/74)، کالبدی (با 8 عامل = 194/74)، اقتصادی (با 4 عامل =227/72) و در نهایت بهداشتی و زیست محیطی (با 2 عامل = 917/69) به عنوان مهم ترین عوامل اندازهگیری و شاخصهای کیفیت زندگی شهری استاندارد شده در سکونتگاههای غیررسمی ایران معرفی شدند. نتایج پژوهش حاکی از آن است که با بهرهگیری از نماگرهای کیفیت زندگی شهری در سکونتگاههای غیررسمی در ایران میتوان یک ابزار اندازهگیری استاندارد به منظور سنجش شاخصهای کیفیت زندگی شهری در سکونتگاههای غیررسمی تدوین نمود.
Improving the quality of urban life in informal settlements is crucial for addressing the socio-economic and environmental challenges faced by their residents. This study conducts a meta-analysis of research on the quality of urban life in informal settlements in Iran, aiming to develop a standardized questionnaire for its assessment. Employing a mixed-methods approach (quantitative and qualitative), this research systematically reviews previous studies and researcher-designed questionnaires. Data analysis is performed using meta-analysis techniques and exploratory factor analysis. Surveys and structured interviews were the primary data collection methods in the reviewed studies. The findings identify four key dimensions essential for measuring urban quality of life in informal settlements: social (six factors, score = 74.983), physical (eight factors, score = 74.194), economic (four factors, score = 72.227), and health & environmental (two factors, score = 69.917). These results highlight the importance of a structured framework for assessing and improving urban life in these settlements. By utilizing standardized indicators, this study proposes a comprehensive tool to evaluate and enhance the quality of urban life in informal settlements in Iran.
