بررسی تأثیر آینده‌نگاری‌راهبردی بر برنامه‌‌ریزی شهری (موردمطالعه: شهر اصفهان)

محورهای موضوعی : فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری

محبوبه خلفی ¹ (دکتری آینده‌پژوهی، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران.)
ناصر براتی ² (دانشیار گروه مهندسی شهرسازی دانشکده شهرسازی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران.)
روح اله بیات ³ (دانشیار گروه آینده‌پژوهی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران.)

تاریخ دریافت : 1399/09/15 تاریخ پذیرش : 1400/06/22 تاریخ انتشار : 1402/05/01

کلید واژه: برنامه‌ریزی شهری, آینده‌نگاری راهبردی, ضریب لاوشه, ماتریس میک مک,

چکیده مقاله :

شهری و تنوع ذینفعان شده که به عدم‌قطعیت‌های آن افزوده است. شهر خلاق صنایع‌دستی یونسکو (اصفهان) نیاز به نگاهی آینده‌نگرانه دارد تا بتواند روندی رو به رشد را رقم بزند اما عدم قطعیت‌ها منجر به مبهم شدن آینده بلندمدت آن شده است. می‌توان در برنامه‌های راهبردی شهر اصفهان مشاهده کرد که باوجود سابقه 24 ساله در برنامه‌ریزی، همچنان با مشکلات بسیاری ازجمله: خشک‌سالی، کاهش رونق اقتصادی به‌واسطه بیماری کرونا، ترافیک، آلودگی دست و پنجه نرم می‌کند. هدف این پژوهش تعیین مؤلفه‌های آینده‌نگاری راهبردی به‌عنوان رویکردی ظرفیت ساز برای شهر اصفهان به‌منظور تقویت برنامه راهبردی است. در مدل عمومی وروس 6 گام: ورودی، تحلیل، تفسیر، چشم‌انداز سازی، خروجی و راهبرد برای این رویکرد تعریف‌شده است. در این پژوهش که درسال 1399 انجام شده است، با استفاده از روش مطالعه کتابخانه‌ای و به روش فراترکیب، مؤلفه‌ها در هریک از گام‌های مدل عمومی استخراج شد. پس‌ازآن با استفاده از نظر 26 خبره و با استفاده از ضریب لاوشه روایی مدل سنجش شد و درنهایت با استفاده ازنظر 86 کارشناس در اصفهان و به کمک روش تحلیل عاملی تأییدی که به کمک نرم‌افزار PLS  مؤلفه‌های نهایی به دست آمد. در انتها با استفاده از ماتریس MICMAC نقش هریک از این مؤلفه‌ها ارزیابی شد. مدل تحلیل عاملی تأییدی نهایی نشان داد که مؤلفه‌های آینده‌نگاری راهبردی می‌تواند در کارآمد کردن برنامه‌های شهر اصفهان بسیار اثرگذار باشد.

چکیده انگلیسی:

Isfahan in terms of geography, industry, history has a strategic position in the world. The city has experienced many power, ethnic and demographic changes throughout history, and this has led to the complexity of urban issues and the diversity of stakeholders, which has added to its uncertainties. The creative city of UNESCO handicrafts (Isfahan) needs a forward-looking look to be able to figure out a growing trend, but the uncertainties have led to the ambiguity of its long-term future. It can be seen in the strategic plans of Isfahan that despite 24 years of experience in planning, it still suffers from many problems such as: drought, reduced economic prosperity due to Covid-19, traffic, pollution and so on. The purpose of this study is to determine the components of strategic foresight as a capacity-building approach for the city of Isfahan in order to strengthen the strategic plan. This approach, by examining strategic issues, while preparing the capacities, can prepare the city to enter the field of competition. In the general model, 6 steps: input, analysis, interpretation, visioning, output, and strategy are defined for this approach. In this study, components in each step of the general model were extracted using the library study method and the meta-synthetzing method. After that, the validity of the model was assessed using the opinions of 26 experts and using the Lasse coefficient, and finally, using the opinions of 86 experts in Isfahan, and using the confirmatory factor analysis method, the final components were obtained with the help of PLS software. Finally, the role of each of these components was evaluated using the MICMAC matrix. Identifying key issues, uncertainties and drivers, strategic directions and scenario logic are key components in determining the pillars of the plan. The final confirmatory factor analysis model showed that the components of strategic foresight can be very effective in making Isfahan city plans efficient.

منابع و مأخذ:

1. Bibri, S. E. 2018. “Backcasting in futures studies: a synthesized scholarly and planning approach to strategic smart sustainable city development.” European Journal of Futures Research 6(1).pp.13.


2. Black, R., & Rebello, S. (2021). Towards Sustainable Futures-Using strategic foresight in the design of transformative sustainability.‏ OCAD University Open Research Repository. http://openresearch.ocadu.ca/id/eprint/3169/.


3. Bowden, M. (2020). Australian futures: The Swinburne foresight program. In Knowledge Base of Futures Studies 2020 (pp. 264-279). Association of Professional Futurists.‏


4. Buehring, J., & Bishop, P. C. (2020). Foresight and Design: New Support for Strategic Decision Making. She Ji: The Journal of Design, Economics, and Innovation, 6(3), 408-432.‏


5. Cromartie, A. (Ed.). (2015). Liberal Wars: Anglo-American Strategy, Ideology and Practice. Routledge.‏


6. Dixon, T., Montgomery, J., Horton-Baker, N., & Farrelly, L. (2018). Using urban foresight techniques in city visioning: Lessons from the Reading 2050 vision. Local Economy, 33(8), 777-799.‏


7. Duijne, F. V., & Bishop, P. (2018). Introduction to strategic foresight. Future Motions.‏


8. Durance, P., Gerber, A., & Godet, M. (2007). Strategic foresight, problems and methods.‏


9. De la Luz Hernández-Flores, M., Otazo-Sánchez, E. M., Galeana-Pizana, M., Roldán-Cruz, E. I., Razo-Zárate, R., González-Ramírez, C. A., ... & Gordillo-Martínez, A. J. (2017). Urban driving forces and megacity expansion threats. Study case in the Mexico City periphery. Habitat International, 64, 109-122.‏


10. Fernandez Guell .J. M and Redondo .L (2012) Linking Territorial Foresight And Urban Planning, Emerald Group Publishing Limited, 4:14, 316-335.


11. Friedman, A. (2008). Partial differential equations of parabolic type. Courier Dover Publications.‏


12. Greenblott, J. M. T. O’Farrell, R. Olson, and B. Burchard. (2019). Strategic foresight in the federal government: a survey of methods, resources, and institutional arrangements. World futures review, 11(3).pp.245-266.‏


13. Güell, J. M. F., & López, J. G. (2016). Cities futures. A critical assessment of how future studies are applied to cities. Foresight, Vol. 18 No. 5, pp. 454-468.


14. Haarhaus, T., & Liening, A. (2020). Building dynamic capabilities to cope with environmental uncertainty: The role of strategic foresight. Technological Forecasting and Social Change, 155, 120033.‏


15. Horton, A., (1999), A simple guide to successful foresight, Foresight, 1, pp.5-9.


16. Imani, B., (2020), Future Regional Balanced Development Research Based on Scenario Planning Case Study: Ardabil Province, Quarterly Journal of Geography and Development, 18(58), pp. 17-44. [In Persion]


17. Kaza, N. (2019). Vain foresight: Against the idea of implementation in planning. Planning Theory, 18(4), 410-428.‏


18. Kuosa, T. (2016). The evolution of strategic foresight: navigating public policy making. Routledge.‏


19. Lopez-Arce, P., Altamirano-Medina, H., Berry, J., Rovas, D., Sarce, F., & Hodgson, S. (2020, October). Building moisture diagnosis: Processing, assessing and representation of environmental data for root cause analysis of mould growth. In Building Simulation (Vol. 13, No. 5, pp. 999-1008). Tsinghua University Press.‏


20. Mintzberg, H. (1989). Mintzberg on management: Inside our strange world of organizations. Simon and Schuster.‏


21. Parlakyildiz, Y., & Guzel, T. (2020). REBUILT CITIES IN THE FUTURE. URBAN FORESIGHT. Management & Marketing Journal, 18(2)


22. Pereira, L. M. T. Hichert, M. Hamann, R. Preiser, and R. Biggs. 2018. “Using futures methods to create transformative spaces.” Ecology and Society 23(1).


23. Peterson, G. D., Carpenter, S. R., & Brock, W. A. (2003). Uncertainty and the management of multistate ecosystems: an apparently rational route to collapse. Ecology, 84(6), 1403-1411.‏


24. Pollastri, S. N. Dunn, C. D. Rogers, C. T. Boyko, R. Cooper, and N. Tyler. 2018. “Envisioning urban futures as conversations to inform design and research.” Proceedings of the Institution of Civil Engineers-Urban Design and Planning 171(4):146-156.‏ doi: 10.1680/jurdp.18.00006.


25. Porter, M., & Collins, J. (1980). Strategy competitive. Harvard: USA.‏


26. Prawiradinata, I. R. S., Subandi, I., Riyati, T., Rahma Iryanti, M. T., Ratman, D. R., Jalal, F., ... & Mayangsari, A. P. (2012). REPORT ON THE ACHIEVEMENT OF MILLENNIUM DEVELOPMENT GOALS IN INDONESIA.‏


27. Szpilko, D. (2020). Foresight as a tool for the planning and implementation of visions for smart city development. Energies, 13(7), 1782.‏


28. Szpilko, D., Glinska, E., & Szydlo, J. (2020). STEEPVL and structural analysis as a tools supporting identification of the driving forces of city development.‏ European Research Studies Journal, 23(3), 340-363.


29. Usafa, R. J. L. (2018). Strategic Foresight Methods in the Public and Private Sectors. Air & Space Power Journal, 32(2), 60-73.‏


30. Voros, J. (2003). A generic foresight process framework. Foresight.‏ 5 ( 3) , pp. 10-21.


31. Voros, J. (2017). Big History and anticipation: Using Big History as a framework for global foresight. Handbook of anticipation: Theoretical and applied aspects of the use of future in decision making.‏ Springer International, 2017, chapter 95, 40 pp.


32. Wu, W. Y., Chou, C. H., & Wu, Y. J. (2004). A study of strategy implementation as expressed through Sun Tzu's principles of war. Industrial Management & Data Systems.‏


33. Zali, Nader (2011). "Strategic Forsight and Regional Policy with Scenario Writing Approach", Quarterly Journal of Strategic Studies, Volume 14, Number 4, 54-33.[In Persion]


34.