-
دسترسی آزاد مقاله
1 - بررسی پایداری محیط زیستی با استفاده از شاخص جای پای اکولوژیک (مطالعه موردی: شهر آبادان، استان خوزستان)
سعید محتشم نیامقدمه: رشد و تراکم بالای جمعیت در مناطق شهری و به تبع آن تولید انواع آلاینده‌های خانگی و صنعتی پیامدهای بسیاری بر پایداری محیط‌زیست و ظرفیت زیستی آن و همچنین کیفیت زندگی انسان در جوامع شهری به همراه داشته است. ارزیابی جای پای اکولوژیک یکی از روشهای اندازه‌گیری توسعه پ چکیده کاملمقدمه: رشد و تراکم بالای جمعیت در مناطق شهری و به تبع آن تولید انواع آلاینده‌های خانگی و صنعتی پیامدهای بسیاری بر پایداری محیط‌زیست و ظرفیت زیستی آن و همچنین کیفیت زندگی انسان در جوامع شهری به همراه داشته است. ارزیابی جای پای اکولوژیک یکی از روشهای اندازه‌گیری توسعه پایدار در جوامع شهری است که در دنیا جهت سنجش پایداری استفاده می‌شود. جای پای اکولوژیک، نشانگر مقدار مصرف (تقاضای مردم برای کالاهای طبیعی و خدمات) و معادل مقدار زمین یا آبی است که نیازهای مصرفی جامعه را تأمین کرده، یا آنکه پسماندهای تولیدی آنها را جذب می‌کند. هدف از این پژوهش, سنجش پایداری شهر آبادان با استفاده از روش جای پای اکولوژیک است مواد و روشها: این پژوهش با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی و با کاربرد الگوی محاسبه جای پای اکولوژیک پیشنهادی ریس و واکرناگل به منظور تعیین میزان زمین مورد نیاز ساکنان شهر آبادان انجام گرفته است. داده‌های این پژوهش به طور عمده از نوع کمی و به دو روش اسنادی و میدانی جمع آوری گردید. جامعه مورد بررسی شامل 384 خانوارهای ساکن شهر آبادان و استفاده از آمار و داده‌های ارگان‌های ذیربط با موضوع تحقیق و آمارو سالنامه‌های کشوری بوده است. روش نمونه گیری از نوع تصادفی خوشه‌ای براساس تقسیم بندی شهرآبادان به ده منطقه برحسب مناطق شهرداری و انتخاب محلات به صورت قرعه کشی صورت گرفت. سپس اقدام به محاسبه شاخص جای پای اکولوژیک مصرف مواد غذایی، میزان دی‌اکسید کربن تولید شده ناشی از حملونقل و گرمایش حاصل از گاز‌های طبیعی، میزان مصرف آب، مقدار برق مصرفی و مقدار پسماند تولیدی شد. نتایج و بحث: یافته‌های تحقیق نشان داد بیشترین جای پای اکولوژیک مربوط به مصرف برق(4252 مترمربع) به ازاء هر نفر و کمترین مربوط به پسماند (21 مترمربع) برای هر شهروند بوده است. جای پای شاخص آب 56، گاز طبیعی450، گازوئیل3770، بنزین 1484 و غذا 1232 مترمربع به ازاء هر شهروند و مجموع جای پای اکولوژیک محاسبه شده در شهر آبادان 12/1 هکتار محاسبه گردید. نتیجه‌گیری: نتایج تحقیق نشان داد به دلیل اقلیم خاص منطقه و فعالیت صنایع نفتی مصرف نهاده انرژی در فصول گرم سال افزایش یافته و به دلیل صنایع موجود در منطقه و تردد خودرو‌های دیزلی جهت انتقال محصولات و فرآورده‌های نفتی موجب شده تا مصرف سوخت گازوییل بیش از بنزین باشد. هر چند مجموع سرانه جای پای اکولوژیکی شهر آبادان کمتر از میانگین جهانی(8/1 هکتار) است، اما مجموع جای پای اکولوژیکی آن به ازاء کل جمعیت 5/5 % بیش از توان تحمل محیط زیست شهری بوده و این امر نیازمند مدیریت بهینه منابع و تطبیق این پتانسیل با جمعیت و مصرف منابع می‌باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
2 - تأثیرآموزش محیط زیست با رویکرد تنوع زیستی و تأکید بر حفظ حیات وحش بر نگرش مردان روستایی ساکن روستای میرآباد واقع در حاشیه پارک ملی قمیشلو
فیروزه سادات سعادتی محمدعلی نادیامروزه، بخش عمده مشکلات محیط زیستی، ریشه در فقدان آگاهی لازم و ضعف فرهنگی در زمینه ارتباط انسان و طبیعت دارد و در واقع نوعی مشکل فرهنگی محسوب می‌شود. لذا نیازمند عزم ملی و بین‌المللی برای تقویت فرهنگ حفاظت از محیط زیست در سطح اقشار مختلف جامعه است. این پژوهش با هدف بررس چکیده کاملامروزه، بخش عمده مشکلات محیط زیستی، ریشه در فقدان آگاهی لازم و ضعف فرهنگی در زمینه ارتباط انسان و طبیعت دارد و در واقع نوعی مشکل فرهنگی محسوب می‌شود. لذا نیازمند عزم ملی و بین‌المللی برای تقویت فرهنگ حفاظت از محیط زیست در سطح اقشار مختلف جامعه است. این پژوهش با هدف بررسی تاثیر آموزش محیط زیست با رویکرد تنوع زیستی و تأکید بر حفظ حیات وحش بر نگرش مردان روستایی با روش نیمه آزمایشی با طرح پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری انجام شد. جامعه آماری 746 نفر مرد روستایی ساکن روستاهای حاشیه مناطق تحت مدیریت حفاظت محیط زیست استان اصفهان بود. نمونه مورد مطالعه 50 نفر بودند که به روش غیرتصادفی انتخاب شدند. به منظور گردآوری داده‌های پژوهش از پرسشنامه نگرش سنج محقق ساخته متناسب با هدف پژوهش که دارای روایی (صوری، محتوایی و سازه) و پایایی (80/0= α) مطلوب بود، استفاده گردید. به منظور تجزیه و تحلیل داده‌ها از آزمون تحلیل واریانس اندازه‌های تکراری استفاده شد. نتایج آزمون تحلیل واریانس اندازه‌های تکراری نشان داد که آموزش‌های ارائه شده در محورهای فرهنگ و آگاهیهای محیط زیستی، معیشت و اقتصاد منطقه و زیست بوم و کارکردهای اکولوژیک تاثیر به سزایی بر نگرش روستائیان نسبت به حفاظت محیط زیست داشت، ولی در سه محور کشاورزی، دامپروری و قوانین و مقررات محیط زیستی، آموزش‌ها اثربخش نبود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
3 - تحلیل محتوای مقالات بین المللی طراحی شهری طی دوره 8 ساله (2012 - 2005 ) میلادی : موضوع و روشهای پژوهش
سینا رزاقی اصل زهرا رستمی نیکو زیباییبا رشد و توسعه کمی و یکفی مجلات علمی، امروزه تحلیل محتوای مقالات منتشر شده از حیث موضوعی و رو ششناسیبه عنوان دو الگوواره قدرتمند فرایند تحقیق، ضروری است. کشف موضوعات و رو ششناسی مقالات منتشر شده در حوزهطراح یشهری مهم ترین هدف این مقاله به شمار می رود. بدین منظور با استف چکیده کاملبا رشد و توسعه کمی و یکفی مجلات علمی، امروزه تحلیل محتوای مقالات منتشر شده از حیث موضوعی و رو ششناسیبه عنوان دو الگوواره قدرتمند فرایند تحقیق، ضروری است. کشف موضوعات و رو ششناسی مقالات منتشر شده در حوزهطراح یشهری مهم ترین هدف این مقاله به شمار می رود. بدین منظور با استفاده از پایگاه اطلاعاتی SCOPUS مقالاتی کهدر عنوان آنها عبارت طراح یشهری آمده است، در بازه نمونه زمانی ) 2012 - 2005 ( که واجد جدید ترین رویکردهای نظریمی باشد، جمع آوری و مورد بررسی قرار گرفت هاند. یافت ههای این نوشتار نشان م یدهد که مباحث طراح یشهری بو مشناختی ومحیط زیستی واجد بیشترین میزان فراوانی موضوعی در میان 241 مقاله منتشر شده بوده و روش نمونه موردی نیز به عنوانپرکاربردترین روش تحقیق در میان مقالات به چاپ رسیده می باشد. استخراج 33 طیف موضوعی مورد کاربرد از جمله دیگرنتایج این مقاله به شمار م یرود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
4 - ساخت و هنجاریابی آزمون ارزیابی عملکرد نظام‌های مدیریت بهداشت، ایمنی و محیط زیست پیمانکاران بخش صنعت
حامد یگانه حسین پرورش محسن دهقانی محمدرضا سلیمانیمقدمه: ارزیابی عملکرد همواره فرایندی اساسی و مهم برای همه سازمان‌ها و به خصوص برای نظام‌های مدیریت بهداشت، ایمنی و محیط زیست پیمانکاران بخش صنعت بوده است. هدف از تحقیق حاضر ساخت و تعیین ویژگی‌های روان‌سنجی پرسشنامه‌ی ارزیابی عملکرد نظام‌های مدیریت بهداشت، ایمنی و محیط ز چکیده کاملمقدمه: ارزیابی عملکرد همواره فرایندی اساسی و مهم برای همه سازمان‌ها و به خصوص برای نظام‌های مدیریت بهداشت، ایمنی و محیط زیست پیمانکاران بخش صنعت بوده است. هدف از تحقیق حاضر ساخت و تعیین ویژگی‌های روان‌سنجی پرسشنامه‌ی ارزیابی عملکرد نظام‌های مدیریت بهداشت، ایمنی و محیط زیست پیمانکاران بخش صنعت است. روش پژوهش: روش اجرای این پژوهش از نوع کیفی و کمی است که در بخش کمی جامعه آماری شامل کلیه اساتید که در زمینه موضوع سابقه کار پژوهشی دارند بود که بوسیله در دسترس نمونه‌ها انتخاب شدند روش جمعآوری در بخش کیفی شامل مصاحبه و مرور مقالات موجود بود. در بخش کمی جامعه آماری شامل کلیه کارشناسان HSE بودند که بوسیله نمونه‌گیری خوشه‌ای تعداد 350 نفر بر اساس فرمول کوکران انتخاب شدند. اطلاعات پژوهش از طریق پرسشنامه محقق ساخته بر اساس بخش کیفی جمعآوری گردید. برای بررسی روایی مقیاس از روشهای روایی محتوا، همگرا و تحلیل عوامل استفاده شد. پایایی مقیاس به به‌وسیله روشهای همسانی درونی و پایایی تنصیفی بررسی گردید. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از روشهای آمار توصیفی و استنباطی با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه 22 و لیزرل نسخه 8 استفاده گردید. یافته‌ها: نتایج تحلیل عاملی اکتشافی نشان داد که پرسشنامه محقق ساخته از هفت عامل تشکیل‌شده و روایی آن در دامنه 80 تا 100 درصد و پایایی با روش آلفای کرونباخ 0/91 به دست آمد. تحلیل عاملی تأییدی مرتبه دوم نیز مدل هفت عاملی را تأیید کرد. این پرسشنامه به همراه فرم کوتاه مقیاس ارزیابی عملکرد HSE پیمانکاران بخش پتروشیمی اجرا شد که با 65 آیتم از پایایی و روایی مناسبی برخوردار بود. نتیجه‌گیری: در مطالعه حاضر مدل ارزیابی عملکرد نظام های مدیریت بهداشت، ایمنی و محیط زیست پیمانکاران بخش صنعت ارائه گردید. گویه‌های تدوین شده قادر است عملکرد نظام های مدیریت بهداشت، ایمنی و محیط زیست پیمانکاران بخش صنعت را ارزیابی نماید. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
5 - کاربرد های روش ارزیابی چرخه حیات با هدف حفاظت از انرژی در صنعت ساختمان
کیانا راسخ مامک صلواتیان مرضیه کاظم زادهامروزه با افزایش آگاهی از اثرات محیط‌زیستی ساختمان‌ها و همچنین ظهور ابزارهای توانمند برای ارزیابی آنها علاقه فزاینده‌ای به مطالعه ارزیابی چرخه‌‌حیات در تمام صنایع از جمله صنعت ساختمان در کشورهای پیشرفته به‌وجود آمده‌است. با وجود انتشار مقالات متعدد در این زمینه، هیچ یک چکیده کاملامروزه با افزایش آگاهی از اثرات محیط‌زیستی ساختمان‌ها و همچنین ظهور ابزارهای توانمند برای ارزیابی آنها علاقه فزاینده‌ای به مطالعه ارزیابی چرخه‌‌حیات در تمام صنایع از جمله صنعت ساختمان در کشورهای پیشرفته به‌وجود آمده‌است. با وجود انتشار مقالات متعدد در این زمینه، هیچ یک بر چالش‌های روش ارزیابی چرخه حیات، مطالعات مربوطه و راهکارهای بالقوه برای رسیدگی به چالش‌ها تمرکز نداشته است. هدف مقاله حاضر ارایه گزارشی سیستماتیک از مطالعات کاربردی روش ارزیابی چرخه حیات در صنعت ساخت‌و‌ساز برای ارائه راه‌حل بالقوه جهت انجام تحقیقات هدفمند آتی است. روش تحقیق این مقاله شامل بررسی مختصر ادبیات موضوع برای ارائه نمای کلی از روش ارزیابی چرخه حیات و انتخاب و مطالعه سیستماتیک مقالات/کتاب های مروری جهت بررسی مزایا و چالش‌های تحقیقات ارزیابی چرخه حیات بود. با بررسی مقاله های معتبر پژوهشی از سال 2000 تا 2023 در مجموعه مقالات ISI و مقاله های علمی- پژوهشی فارسی، در مجموع 72 مقاله مرتبط مورد‌مطالعه قرار گرفت. با توجه به تنوع فاکتورهای تاثیرگذار بر ارزیابی چرخه حیات در ساخت وساز، ابتدا گزارش های آماری از نحوه پراکندگی جغرافیایی و موضوعی ارائه شد و سپس اهداف مورد مطالعه، حوزه‌های عمل، بانک‌های اطلاعاتی، ابزارها و اثرات محیط زیستی مورد مطالعه مقاله های معتبر منتشر شده مورد بررسی قرارگرفت و نقاط قوت و ضعف پژوهش‌های اخیر را نمایان ساخت. یافته‌ها نشان داد استفاده از بانک‌های اطلاعاتی یکپارچه و همچنین اصول محاسباتی و نرم‌افزار‌های محاسبه‌گر هماهنگ در کنار یکسان‌سازی واحدهای عملکردی به همسویی پژوهش‌ها در چارچوب استانداردهای واحد و نیز امکان مقایسه و بسط نتیجه گیری‌ها می‌انجامد و در نتیجه ارایه تصویر جامع‌تر از اثرات محیط‌زیستی محصولات و سیستم‌های ساختمانی را برای حرفه‌مندان فراهم می آورد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
6 - بررسی دیدگاه شهروندان یزدی در مورد وضعیت بهداشت، ایمنی و محیط‌زیست (HSE) پارک‌های این شهر
مریم جعفری نجف آبادی حمید سودانی زادهزمینه و هدف: تلطیف فضای سبز شهری، فراهم نمودن آرامش برای افراد ساکن در شهر و گذران اوقات فراغت در پارک ها از ویژگی پارک های شهری می باشد و از سویی با تمرکز جمعیت شهری، توجه به مسایل بهداشتی، ایمنی و محیط‌زیستی در پارک های شهری از اهمیت ویژه ای برخوردار است. هدف از این چکیده کاملزمینه و هدف: تلطیف فضای سبز شهری، فراهم نمودن آرامش برای افراد ساکن در شهر و گذران اوقات فراغت در پارک ها از ویژگی پارک های شهری می باشد و از سویی با تمرکز جمعیت شهری، توجه به مسایل بهداشتی، ایمنی و محیط‌زیستی در پارک های شهری از اهمیت ویژه ای برخوردار است. هدف از این پژوهش بررسی و تعیین دیدگاه مردم نسبت به مسایل بهداشت، ایمنی و محیط‌زیستی پارک شهر محل سکونت بوده تا نهایتاً نتایج برای مدیریت شهری مطلوب‌تر و ارتقا شاخص های ایمنی، بهداشتی و محیط‌زیست پارک های شهر یزد مورد استفاده قرار گیرد. روش بررسی: پس از تعیین عوامل موثر بر ایمنی، بهداشت و محیط زیست پارک های شهری از طریق مطالعات کتابخانه ای و فعالیت های پیشین انجام شده، برای دریافت نظرهای شهروندان در مورد وضعیت بهداشت، ایمنی و محیط‌زیست تعدادی از پارک های مهم شهر یزد (کوهستان، آزادگان، شهرداری، هفت‌تیر، غدیر، بزرگ شهر) از روش پرسش نامه ای استفاده شد و نتایج نظرات به کمک نرم افزار آماری SPSS تجزیه‌وتحلیل گردید. یافته ها: نتایج نشان داد که میزان مطلوبیت شاخص های محیط‌زیستی از دیدگاه مردم 2/69 %، میزان مطلوبیت شاخص های بهداشتی 67 % و میزان مطلوبیت شاخص های ایمنی 4/62 % می باشد. بحث و نتیجه گیری: با توجه به اهمیت موضوع بهداشت، ایمنی و محیط زیست در مکان ها و فضاهای شهری، تدوین سندی جامع و چارچوبی مشخص در زمینه مدیریت بهداشت، ایمنی و محیط زیست و نظارت و پایش مستمر این عوامل گامی موثر برای حل مشکلات و مسایل پیش روی مسئولان و برنامه ریزان شهری می باشد و مسیر رسیدن به توسعه پایدار شهری را هموارتر می کند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
7 - تحلیل شاخص‌های زیست محیطی در پارک ساعی تهران
مریم احسانی اکرم الملوک لاهیجانیان فرزام بابایی سمیرمیزمینه و هدف : با افزایش جمعیت و توسعه و گسترش شهر نشینی انسانها به تدریج از طبیعت دور شده و تراکم بی از حد جمعیت و دخالت در محیط طبیعی و ایجاد محیط های انسان ساخت ،نیاز های محیط زیستی ، و روحی انسان را بیشتر بروز داده است برای رفع این نیاز ها انسان شهر نشین اقدام به ایج چکیده کاملزمینه و هدف : با افزایش جمعیت و توسعه و گسترش شهر نشینی انسانها به تدریج از طبیعت دور شده و تراکم بی از حد جمعیت و دخالت در محیط طبیعی و ایجاد محیط های انسان ساخت ،نیاز های محیط زیستی ، و روحی انسان را بیشتر بروز داده است برای رفع این نیاز ها انسان شهر نشین اقدام به ایجاد باغ ها و فضای سبز مصنوعی در داخل شهر ها کرده است. هدف این تحقیق بررسی شاخص های مدیریت محیط زیستی در پارک ساعی تهران است روش بررسی: ابتدا جامعه اماری جامعه آماری از بازدیدکنندگان پارک ساعی تشکیل شده و حجم نمونه مورد نظر 384 نفر تعیین گردید. ابزار جمعآوری اطلاعات، پرسش نامه شامل دو بخش با ویژگی‌های فردی و حرفه ای پاسخ گویان و شاخص های مدیریت محیط زیستی بوده است.. روایی پرسش نامه با نظرخواهی از اساتید و متخصصین و صاحبنظران مجرب صورت پذیرفت و قابلیت اعتماد و پایایی پرسش نامه از طریق آلفای کرونباخ تعیین گردید .. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزارSPSS نسخه 20صورت گرفت. جهت رتبه بندی شاخص ها از روش سلسله مراتبی(AHP) استفاده شد یافته ها: نشان داد که شاخص های "آلودگی های صوتی" و "کیفیت و کمیت کود" در بالاترین و "وضعیت رسیدگی و نگهداری حیات وحش" و "دفع آب های سطحی و سیستم فاضلاب" در پایین‌ترین رتبه ها قرار گرفتند. یافته های دیگر تحقیق نشان داد که ویژگی های فردی و حرفه ای شهروندان در شاخص های مدیریت محیط زیست تاثیرگذار بوده است .و بین دیدگاه های گروه های مختلف نیز بر اساس این ویژگی ها تفاوت وجود داشته است بین شاخص های مدیریت محیط زیستی پارک ساعی تهران رابطه معنی دار وجود داشته و بین میزان مشارکت مراجعه کنندگان در شاخص های مدیریت زیست محیطی پارک ساعی تهران بر اساس جنسیت و گروه های سنی تفاوت معنی دار بوده است . بحث و نتیجه گیری: آزمون های مقایسه ای نیز نشان داد بین میزان رضایت شهروندان از شاخص های وضعیت رسیدگی و نگهداری حیات وحش، تنوع گونه های گیاهی، کیفیت و کمیت کود، وضعیت آبیاری و پایه چراغ های سولار تفاوت معنی دار وجود داشت و در نهایت بین میزان رضایت شهروندان از شاخص های کیفیت و کمیت کود، پایه چراغ های سولار، تنوع گونه های گیاهی، وضعیت رسیدگی و نگهداری حیات وحش و دفع آب‌های سطحی و سیستم فاضلاب تفاوت معنی دار وجود داشت. بنابراین، بایستی در برنامه ریزی های صورت گرفته در حوزه مدیریت محیط زیست به ویژگی های فردی و حرفه ای گروه های مختلف مراجعه کنندگان توجه شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
8 - بررسی دانش و عوامل موثر بر رفتار محیط زیستی گردشگران شمال کشور (مطالعه موردی: استان‌های زنجان و گلستان)
محمد آبادی پرستو بیگ وردی عباسعلی زمانی عبدالحسین پری زنگنهمقدمه و هدف: امروزه هدف نهایی حفاظت از محیط‌زیست در پیوند با محیط اجتماعی، افـزایش آگاهیهای محیط زیستی در سطح جامعه و تقویت فرهنگ محیط زیستی در بخش‌های مختلف اجرایی است. در این مقاله به بررسی میزان دانش محیط زیستی جامعه گردش گران ایرانی و عوامل موثر بر رفتار محیط زیستی چکیده کاملمقدمه و هدف: امروزه هدف نهایی حفاظت از محیط‌زیست در پیوند با محیط اجتماعی، افـزایش آگاهیهای محیط زیستی در سطح جامعه و تقویت فرهنگ محیط زیستی در بخش‌های مختلف اجرایی است. در این مقاله به بررسی میزان دانش محیط زیستی جامعه گردش گران ایرانی و عوامل موثر بر رفتار محیط زیستی آن ها و بررسی دیدگاه مردم نسبت به توسعه پایدار در سطح کشور ایران پرداخته شده است. روش بررسی: جامعه آماری این تحقیق گردش گران مناطق شمالی کشور در استان‌های زنجان و گلستان بوده است. بدین منظور یک هزار پرسش نامه به روش مصاحبه و به صورت تصادفی از میان گردش گران در چند نقطه توریست پذیر واقع در محدوده مورد مطالعه توزیع، تکمیل و جمع آوری گردید. پس از تکمیل پرسش نامه ها، داده‌ها طبقه‌بندی و در جداول فراوانی‌های چندبعدی خلاصه گردید و به کمک تجزیه‌وتحلیل روش های آماری توصیفی و تحلیلی هم چون تحلیل واریانس(ANOVA)، دانکن(Duncan) و مان ویتنی(Mann _Whitney) روابط و تفاوت فی‌مابین متغیرهای محیط زیستی موثر بر میزان آگاهیهای فردی مشخص گردید. در تحلیل داده های بدست آمده از نرم افزارهای اس پی اس اس (SPSS) و اکسل(Excel) استفاده شد. یافته ها: یافته های پژوهش حاکی از وجود مجموعه‌ای از فاکتورهای مختلفی است که در میزان آگاهیهای محیط زیستی افراد جامعه تاثیرگذار می‌باشند، ازجمله می‌توان به فاکتورهای سطح سواد، طول دوران تحصیل و سن اشاره نمود. هم چنین بین فاکتورهایی چون جنس، وضیعت تاهل و سطح درآمد و نوع اشتغال رابطه معناداری مشاهده نشد. بحث و نتیجه گیری: شناسایی و ارزیابی فاکتورهای موثر در افزایش میزان دانش فردی به ویژه در مسایل و مشکلات محیط زیستی در سطح کشور، برنامه‌ریزی صحیح و تلاش فراگیر، حفظ و ارتقا محیط زیست کشور را همراه با افزایش مشارکت‌های افراد جامعه تضمین می‌نماید. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
9 - رهیافتی نو در آموزش صحیح دانشجویان برای آگاهی افزایی محیط زیستی(مطالعه موردی: دانشکده تخصصی، وابسته و مرتبط دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات)
مرضیه فریدیان شال مهران فرج اللهی فروزان ضرابیان فاطمه فریدیان شالزمینه و هدف: امروزه توجه به کیفیت آموزش عالی و تربیت نیروی متخصص و کارآمد یکی از ارکان اساسی برنامه ریزی‌ها محسوب می‌شود. برنامه ریزی جهت بالا بردن سطح کیفیت آموزشی مراکز آموزش عالی زمینه ساز تربیت افرادی متخصص و ماهر می‌باشد که بتواند نیازهای اقتصادی و صنعتی جامعه را چکیده کاملزمینه و هدف: امروزه توجه به کیفیت آموزش عالی و تربیت نیروی متخصص و کارآمد یکی از ارکان اساسی برنامه ریزی‌ها محسوب می‌شود. برنامه ریزی جهت بالا بردن سطح کیفیت آموزشی مراکز آموزش عالی زمینه ساز تربیت افرادی متخصص و ماهر می‌باشد که بتواند نیازهای اقتصادی و صنعتی جامعه را برآورده سازند و کشور را در مسیر پیشرفت و توسعه ملی قرار دهند. پژوهش حاضر با هدف رهیافتی نو در آموزش صحیح دانشجویان برای آگاهی افزایی محیط زیستی از دیدگاه اعضا هیات علمی (مطالعه موردی: دانشکده‌های تخصصی، وابسته و مرتبط با محیط زیست در دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران) انجام گرفته است. روش بررسی: این تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر روش پژوهش توصیفی-پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش کلیه اعضا هیات علمی دوره کارشناسی ارشد دانشکده علوم و مهندسی صنایع غذایی، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست و دانشکده مکانیک، برق وکامپیوتر واحد علوم و تحقیقات تهران به تعداد 149 نفر در سال تحصیلی 1400-1399 است. حجم نمونه با استفاده از جدول مورگان 107 نفر براساس روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شده است. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه محقق‌ساخته شامل 30 سوال بسته پاسخ با طیف لیکرت تنظیم شده است. پایایی پرسشنامه براساس ضریب آلفای کرونباخ 793/0 به‌دست آمد و برای تعیین روایی پرسشنامه از روایی صاحبنظران استفاده شده است. داده‌ها با استفاده از آمار توصیفی (درصد، فراوانی، میانگین، انحراف معیار) و آمار استنباطی (آزمون t تک متغیره و آزمون فریدمن برای تعیین سهم هر یک از عوامل در بهبود کیفیت آموزش و یادگیری) با بکارگیری نرم افزار SPSS تحلیل گردیده است. یافته‌ها: نتایج نشان می‌دهد که عوامل علاقه دانشجویان به رشته تحصیلی خود، میزان مشارکت دانشجویان در فعالیت‌های آموزشی، روش تدریس اعضای هیات علمی، سازماندهی‌محتوای آموزشی، تجهیزات و امکانات دانشگاه در آموزش صحیح دانشجویان برای آگاهی‌افزایی محیط زیستی بیش از سطح متوسط موثر بوده است. بحث و نتیجه‌گیری: دانشگاهها به منظور تربیت دانشجویانی آگاه به مسائل زیست محیطی، باید آموزشی اصولی را در دستور کار خود قرار دهند. این آموزش باید از جهات مختلف بررسی شود و کیفیت آن رو به بهبود باشد. در این بررسی بیشترین رتبه مربوط به عامل میزان مشارکت دانشجویان در فعالیت‌های آموزشی و کمترین رتبه مربوط به عامل سازماندهی محتوای آموزشی بوده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
10 - بررسی درستی فرضیه پناهندگی آلودگی در صنعت چوب ایران و شرکای تجاری آن
زهره خلیلی اردلی کامران عادلی حامد نقوی مریم اصغریزمینه و هدف: افزایش حجم تجارت منجر به کاهش کیفیت محیط زیست و در واقع انتشار بیش تر گاز دی اکسید کربن می شود. در این راستا اثرات مربوط به جهانی شدن و آزادسازی تجارت در بخش صنعت چوب موجب رشد اقتصادی گردیده است. مطابق با ادبیات موضوعی به دنبال آزادسازی تجاری، انتقال صنایع چکیده کاملزمینه و هدف: افزایش حجم تجارت منجر به کاهش کیفیت محیط زیست و در واقع انتشار بیش تر گاز دی اکسید کربن می شود. در این راستا اثرات مربوط به جهانی شدن و آزادسازی تجارت در بخش صنعت چوب موجب رشد اقتصادی گردیده است. مطابق با ادبیات موضوعی به دنبال آزادسازی تجاری، انتقال صنایع آلاینده از کشور هایی با سیاست های زیست محیطی شدید به سمت کشور هایی با سیاست های زیست محیطی ملایم افزایش می یابد. هدف از این پژوهش بررسی فرضیه پناهندگی آلودگی صنعت چوب می باشد. روش بررسی: روش کار این پژوهش استفاده از روش پانل دیتا و رهیافت اثرات ثابت در کشور ایران و 16 شریک تجاری چوبی آن، طی بازه زمانی 2015-1995 می باشد. یافته ها: نتایج تصریح مدل دلالت بر این دارد که اثر متقابل شدت تجارت و درآمد سرانه دارای ضریب مثبت و مقدار50/6 می باشد. همچنین ضریب متغیر اثر متقابل شدت تجارت با مجذور درآمد منفی می باشد و به ازای هر واحد افزایش این متغیر، سطح آلودگی سرانه به میزان 54/7 کاهش خواهد یافت. بحث و نتیجه گیری: از این رو مطابق با پایه تئوریِ یافته های مقاله، فرضیه پناهندگی مورد تایید قرار می گیرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
11 - استفاده از روش ارزیابی چرخه‌ی حیات برای مقایسه آثار محیط زیستی بام سبز و بام معمولی
الما محمدی سید حامد میرکریمی مرجان محمدزادهزمینه و هدف: بام سبز از جمله گزینه های بهبود مشکلات محیط زیست شهری است. اما برخی نگرانی ها پیرامون آثار محیط زیستی ایجاد بام های سبز وجود دارد، زیرا برخلاف فواید محیط زیستی بی شمار پوشش گیاهی آن ها، لایه هایی چون عایق رطوبتی در بام های سبز اکثراً از مواد پلیمری ساخته چکیده کاملزمینه و هدف: بام سبز از جمله گزینه های بهبود مشکلات محیط زیست شهری است. اما برخی نگرانی ها پیرامون آثار محیط زیستی ایجاد بام های سبز وجود دارد، زیرا برخلاف فواید محیط زیستی بی شمار پوشش گیاهی آن ها، لایه هایی چون عایق رطوبتی در بام های سبز اکثراً از مواد پلیمری ساخته می شود. در این تحقیق آثار محیط زیستی یک بام سبز گسترده در طی حیاتش با یک بام معمولی مقایسه گردید. روش بررسی: در این مطالعه از روش ارزیابی چرخه ی حیات استفاده شد. با توجه به تعدد روش های ساخت بام سبز ابتدا روش های متفاوت ایجاد و مواد مختلف مورد استفاده در لایه های آن بررسی و گردآوری شد. سپس آثار محیط زیستی چند روش ساخت با یک دیگر مقایسه و گزینه ی بهینه ساخت انتخاب شد، و در مرحله ی بعد ارزیابی چرخه ی حیات گزینه ی بهینه با بام معمولی انجام گرفت. مقایسه ی آثار محیط زیستی بین روش های مختلف ساخت و هم چنین گزینه ی بهینه با بام معمولی به وسیله ی نرم افزار openLCA انجام شد. یافته ها: نتایج نشان داد که بام سبز در طول حیات خود به نسبت بام معمولی آثار محیط زیستی منفی کم تری دارد. هم چنین مشخص شد که بیش تر بودن آثار منفی محیط زیستی بام سبز نسبت به بام معمولی در برخی طبقات اثر به دلیل استفاده از عایق پی وی سی و ورق ژئوتکستایل (فایبرگلاس و پلی استر) در لایه های آن بوده است. بحث و نتیجه گیری: نتایج این تحقیق را می توان با اندازه گیری فواید ایجاد بام سبز (برای مثال کاهش کمی و کیفی میزان رواناب) و نیز استفاده از مواد جایگزین با آثار منفی محیط زیستی کم تر در لایه های آن بهبود داد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
12 - تدوین چارچوبی منسجم برای ارزیابی راهبردی محیط زیستی بر اساس مفاهیم و تئوری های تفکر تاب آوری
پرستو پریور آیدا احمدی فرانه وکیلی احد ستودهچکیده زمینه و هدف: امروزه ارزیابی راهبردی محیط‌زیستی به عنوان ابزاری برای وارد کردن ملاحظات محیط‌زیستی در مراحل اولیه تصمیم‌گیری مورد توجه برنامه‌ریزان قرار گرفته است. اندیشمندان مشخصه‌هایی مانند توجه به ارتباط بین لایه‌های مختلف تصمیم‌گیری از سطح سیاست تا اجرا، توجه ب چکیده کاملچکیده زمینه و هدف: امروزه ارزیابی راهبردی محیط‌زیستی به عنوان ابزاری برای وارد کردن ملاحظات محیط‌زیستی در مراحل اولیه تصمیم‌گیری مورد توجه برنامه‌ریزان قرار گرفته است. اندیشمندان مشخصه‌هایی مانند توجه به ارتباط بین لایه‌های مختلف تصمیم‌گیری از سطح سیاست تا اجرا، توجه به بستر فرهنگی- سیاسی و ساختار سازمانی توسعه و نیز در نظر گرفتن ملاحظات اقتصادی- اجتماعی را به ارزیابی راهبردی محیط‌زیستی نسبت داده اند. روش بررسی: علی‌رغم برشماری این خصوصیات، فرایند معمول ارزیابی راهبردی محیط‌زیستی، توانایی ارزیابی جامع اثرات در بستر فرهنگی، اجتماعی و اکولوژیکی را ندارد. همچنین برای سنجش پایداری انواع توسعه، از معیارهایی استفاده می شود که نتیجه شفافی را در اختیار تصمیم‌گیران قرار نمی‌دهد. به همین دلیل در این مطالعه فرایند و ساختار ارزیابی راهبردی محیط‌زیستی بر اساس مبانی نظری رویکرد تاب‌آوری ارتقاء یافته است. بر اساس رویکرد تاب‌آوری، عدم قطعیت‌ها و اختلالات در سیستم‌های اجتماعی-اکولوژیکی قابل تحلیل است. همچنین با استناد به رویکرد تاب‌آوری مفهوم چند مقیاسی در فرایند ارزیابی وارد می‌شود. یافته ها: در این مطالعه فرایند سه مرحله ای برای ارزیابی راهبردی محیط‌زیستی پیشنهاد شده است. هر یک از مراحل بر اساس مفاهیم اصلی رویکرد تاب‌آوری تنظیم شده است. بحث و نتیجه گیری: مجموع این خصوصیات ارزیابی‌های محیط‌زیستی را بر اساس آینده غیر قابل پیش بینی، اجتناب ناپذیر بودن تغییر و آسیب پذیریِ سیستم‌های اکولوژیکی امکان پذیر می سازد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
13 - اثرات محیط‌زیستی تولید سیب زمینی در استان همدان با روش ارزیابی چرخه حیات
مجید دکامین احسان خدارضاییزمینه و هدف: در سال های اخیر بحث بر سر پایداری محیط زیستی تولیدات کشاورزی به‌طور گسترده ای افزایش‌یافته است. در این راستا اثرات محیط زیستی تولید سیب زمینی در استان همدان (بزرگ‌ترین تولیدکننده سیب‌زمینی) بررسی شد.روش بررسی: در این مطالعه از روش ارزیابی چرخه حیات برای شنا چکیده کاملزمینه و هدف: در سال های اخیر بحث بر سر پایداری محیط زیستی تولیدات کشاورزی به‌طور گسترده ای افزایش‌یافته است. در این راستا اثرات محیط زیستی تولید سیب زمینی در استان همدان (بزرگ‌ترین تولیدکننده سیب‌زمینی) بررسی شد.روش بررسی: در این مطالعه از روش ارزیابی چرخه حیات برای شناسایی اثرات محیط زیستی استفاده شد. اطلاعات در شهرستان نهاوند و سال 1400-1399 از طریق پرسشنامه و مصاحبه حضوری با کشاورز جمع آوری شد. ارزیابی اثر بر اساس روش CML IA انجام شد و اثرات محیط زیستی برای گروه های تاثیر پتانسیل تخلیه منابع سوخت فسیلی، پتانسیل گرمایش جهانی، پتانسیل اسیدی شدن،پتانسیل اختناق دریاچه ای و پتانسیل سمیت برای انسان مورد بررسی قرار گرفت. واحد عملکردی تولید یک تن سیب زمینی مدنظر قرار گرفت.یافته ها: نتایج نشان داد به ازای تولید هر تن سیب زمینی MJ75/1774 انرژی مصرف می شود و معادل kg CO252/125، kg SO204/5، kg PO4 34/1 و kg1,4-DB4/69 آلاینده به محیط وارد می شود که به ترتیب در طبقات اثر پتانسیل تخلیه منابع سوخت فسیلی، پتانسیل گرمایش جهانی، پتانسیل اسیدی شدن، پتانسیل مغذی شدن دریاجه و پتانسیل سمیت برای انسان نقش دارند.بحث و نتیجه گیری: تجزیه و تحلیل نشان داد فرآیند تولید کودهای شیمیایی و الکتریسیته بالاترین نقش را در طبقه اثرهای گرمایش جهانی، تخلیه سوخت های فسیلی و سمیت برای انسان داشتند. انتشارات مستقیم از مزرعه به علت انتشار ترکیبات نیتروژن و فسفر ناشی از کودها، بیشترین تأثیر را در مغذی شدن دریاجه و اسیدی شدن داشت. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
14 - کمی سازی معیارهای بصری پوشش اراضی با استفاده از سنجه‌های سیمای سرزمین (مطالعه موردی: جنگلهای دو هزار سه هزار تنکابن)
کبری مل حسینی دارانی ثمر مرتضوی سید محسن حسینی کامران شایسته سامره فلاحتکارزمینه و هدف: در ایران با وجود روند فزاینده فعالیت های توسعه ای که سبب تغییر ساختار و در نهایت تغییر یا از بین بردن عملکردها و فرآیندهای سیمای سرزمین می شوند، لزوم در نظرگیری اثرات بصری در مطالعات EIA به ویژه در اکوسیستم های شمالی کشور احساس می شود. این مطالعه با هدف ک چکیده کاملزمینه و هدف: در ایران با وجود روند فزاینده فعالیت های توسعه ای که سبب تغییر ساختار و در نهایت تغییر یا از بین بردن عملکردها و فرآیندهای سیمای سرزمین می شوند، لزوم در نظرگیری اثرات بصری در مطالعات EIA به ویژه در اکوسیستم های شمالی کشور احساس می شود. این مطالعه با هدف کمی سازی معیارهای بصری پوشش اراضی با استفاده از سنجه های سیمای سرزمین انجام شده است. روش بررسی: این مطالعه در سال 1395، با هدف کمی سازی معیارهای بصری طبیعی بودن و پیچیدگی با استفاده از سنجه های SHDI، SHEI، PLAND، LPI، PR، PD و NP در حوزه آبخیز دو هزار و سه هزار تنکابن از دو نقطه دید ناظر صورت گرفت. پس از تهیه نقشه کاربری اراضی و تولید DSM و انتقال نقاط دید به GIS با استفاده از دستور Visibility در GIS، محدوده قابل دید به دست آمد و مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: با توجه به شاخص PLAND که بیشترین مقدار آن مربوط به کاربری جنگل بود و مقادیر آن برای کاربری های جنگل، کشاورزی و مرتع به ترتیب 1499/0، 0001/0 و 0021/0 به دست آمد ، مشخص شد که طبیعی بودن در محدوده دید نقطه اول بیشتر از نقطه دوم است و این منطقه دید، کمتر دستخوش مداخلات انسانی بوده است. در نقطه دوم به جز ارزش SHEI که کمتر از نقطه اول (0927/0) بود، مقادیر شاخص های SHDI (0927/0)، PR (70000)، PD (507/2)، NP (2058000) بیش از نقطه دوم به دست آمد. بحث و نتیجه گیری: استفاده از متریک های سیمای سرزمین با توجه به قابلیت های آن ها، می تواند گامی مفید در راستای شناسایی زود هنگام اثرات توسعه بر ساختار سیمای سرزمین باشد. رویکرد ارائه شده می تواند پایه ای برای توسعه یک روش جدید در درک اثرات تغییر سیمای سرزمین در زمینه برنامه ریزی و مدیریت باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
15 - ارزیابی پایداری زیست‌محیطی شهرستان‌های استان آذربایجان شرقی
حسین نظم فر علی عشقی چهاربرج محمدحسین اصلانی غلامرضا احمدزادهزمینه و هدف: ارزیابی پایداری محیط زیستی، به‌عنوان یکی از مهمترین ابزار در فرآیند برنامه‌ریزی توسعه پایدار بوده و لذا توجه به آن در سیاست‌گذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌ها امری اجتناب‌ناپذیر است. به همین منظور پژوهش حاضر باهدف سنجش و ارزیابی میزان پایداری محیط زیستی در بین شهرس چکیده کاملزمینه و هدف: ارزیابی پایداری محیط زیستی، به‌عنوان یکی از مهمترین ابزار در فرآیند برنامه‌ریزی توسعه پایدار بوده و لذا توجه به آن در سیاست‌گذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌ها امری اجتناب‌ناپذیر است. به همین منظور پژوهش حاضر باهدف سنجش و ارزیابی میزان پایداری محیط زیستی در بین شهرستان‌های استان آذربایجان شرقی انجام‌شده است.روش بررسی: روش پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی باهدف کاربردی می‌باشد. جامعه آماری تحقیق 20 شهرستان استان آذربایجان شرقی است. به‌منظور ارزیابی و رتبه‌بندی پایداری محیط زیستی 13 شاخص از مؤلفه‌های زیست‌محیطی شهرستان‌های استان از سال نامه آماری 1391 انتخاب شدند، این متغیرها با استفاده از روش آنتروپی شانون وزن دهی شدند و برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها و رتبه‌بندی و تعیین درجه پایداری شهرستان‌ها از روش تصمیم‌گیری چند معیاره ویکور استفاده گردید.یافته ها: یافته‌های تحقیق بیان گر تفاوت در پایداری محیط زیستی در بین شهرستان‌های استان می باشد. به گونه ای که از 20 شهرستان، 4 شهرستان پایدار(عجب‌شیر، بناب، ورزقان و مرند به ترتیب با امتیاز 0271/0، 1510/0، 1810/0 و 2144/0) ، 2 شهرستان نسبتاً پایدار(بستان‌آباد و جلفا به ترتیب با امتیاز 2795/0 و 3846/0) ، 6 شهرستان نیمه پایدار(تبریز، مراغه، ملکان، شیستر، خداآفرین و میانه به ترتیب با امتیاز 4755/0، 5145/0، 5793/0، 5832/0، 5933/0و 6459/0) ، 5 شهرستان نسبتاً نیمه ناپایدار(چاراویماق، هریس، کلیبر، سراب و آذرشهر به ترتیب با امتیاز 6879/0، 7424/0، 7496/0، 7660/0و 8125/0) و 3 شهرستان (اسکو، اهر و هشترود به ترتیب با امتیاز 8436/0، 9001/0و 9499/0) جزء شهرستان‌های محروم استان از لحاظ شرایط محیط زیستی می‌باشند که از پایداری محیط زیستی کم تری برخوردارند.بحث و نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان‌دهنده این است که شهرستان‌های استان آذربایجان شرقی از لحاظ پایداری محیط زیستی در موقعیت نیمه پایدار قرار دارد. در کل می‌توان دریافت کرد که بیش تر شهرستان‌ها در فرآیند پایداری محیط زیستی در وضعیت نیمه پایدار و نسبتاً ناپایدار قرار دارند و نیازمند اولویت بیش تری برای اجرای برنامه‌های هدف مند توسعه پایدار می‌باشند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
16 - بررسی وضعیت آموزش محیط زیست در سازمان های مردم نهاد محیط زیستی ایران
ندا محمدی فرزام بابایی علی محمدی داوود حیات غیبزمینه و هدف: تحقیق کاربردی حاضر با بررسی شاخص‌های آموزش محیط زیست در سازمانهای مردم نهاد زیست محیطی، بنا دارد با استناد به مطالعات آماری، وضع موجود این سازمان ها را مورد بررسی و مداقه قرار دهد و با استفاده از نتایج بدست آمده علل عقب افتادگی این سازمان ها از آموزش مؤث چکیده کاملزمینه و هدف: تحقیق کاربردی حاضر با بررسی شاخص‌های آموزش محیط زیست در سازمانهای مردم نهاد زیست محیطی، بنا دارد با استناد به مطالعات آماری، وضع موجود این سازمان ها را مورد بررسی و مداقه قرار دهد و با استفاده از نتایج بدست آمده علل عقب افتادگی این سازمان ها از آموزش مؤثر محیط زیست به جوامع هدف و مخاطبین را مشخص کند تا خلأهای موجود بین این سازمان‌ها و نهاد دولت و علل عدم اقبال عمومی به سمن ها، شناخته شده و رفع شوند.روش بررسی: آموزش محیط زیست و NGOs از متغیرهای مورد بررسی هستند. به منظور گردآوری داده‌ها، یک پرسش نامه‌ی محقق ساخته جهت دریافت اطلاعات از فعالیت‌های آموزشی سمن‌ها و پرسش نامه‌ی دیگری جهت دریافت نظرات فرهیختگان امر آموزش محیط زیست و سمن‌های محیط زیستی طراحی شد. جامعه‌ی آماری پژوهش، تعداد 760 سمن محیط زیستی بودند که با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی از تعداد 125 سمن به عنوان نمونه، درخواست شد پرسش نامه‌ی مربوطه را تکمیل کنند و تعداد 26 نفر از کارشناسان آشنا با عملکرد سمن‌های محیط زیستی نیز، نسبت به تکمیل پرسش نامه‌ی فرهیختگان مبادرت ورزیدند. در ادامه با توجه به روابط دو متغیره، روابط چند متغیره و رگرسیونی نسبت به تحلیل داده‌ها اقدام شد.یافته ها: نتایج نشان داد که فرضیه‌ی احتمالا وضع آموزش محیط زیست سمن‌ها نمی‌تواند تمامی آموزش‌های مورد نیاز شهروندان جهت حفاظت از محیط زیست را برطرف کند، با سطح معنی داری 000/0 به اثبات رسید. وضع موجود کیفیت آموزش محیط زیستی ارایه شده توسط سمن‌ها، با سطح معنی داری 000/0 نیاز به بازنگری دارد. شناسایی و تعیین شاخص‌های ارزیابی، موجب ارتقاءکیفیت آموزش محیط زیستی سمن‌ها خواهد شد.بحث و نتیجه گیری :با توجه به نتایج به دست آمده از شاخص های مورد بررسی در این مطالعه، کیفیت و کمیت آموزش های ارایه شده توسط سمن های محیط زیستی، متوسط رو به بالا بوده لیکن همچنان رافع نقص و کمبود آگاهی و اطلاعات محیط زیستی شهروندان نیست. همچنین تعیین شاخص های ارزیابی و رتبه بندی سمن های محیط زیستی، سبب افزایش کیفیت آموزش های محیط زیستی ارایه شده به شهروندان می شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
17 - بررسی تاثیر آگاهی و آموزش های محیط زیستی در اصلاح الگوی مصرف انرژی در بخش خانگی و رابطه آن با سن و جنس شهروندان(مطالعه موردی: منطقه 6 شهرداری تهران)
مهسا نصراله زاده مریم فراهانیزمینه و هدف: آموزش های محیط زیستی در مورد منابع انرژی از بهترین روش ها در افزایش کیفیت محیط زیست شهری می باشد. تحقیق حاضر با هدف تعیین تاثیر آگاهی و آموزش های محیط زیستی در اصلاح الگوی مصرف انرژی در بخش خانگی و رابطه آن با سن و جنس شهروندان انجام گرفته است. روش بررسی: چکیده کاملزمینه و هدف: آموزش های محیط زیستی در مورد منابع انرژی از بهترین روش ها در افزایش کیفیت محیط زیست شهری می باشد. تحقیق حاضر با هدف تعیین تاثیر آگاهی و آموزش های محیط زیستی در اصلاح الگوی مصرف انرژی در بخش خانگی و رابطه آن با سن و جنس شهروندان انجام گرفته است. روش بررسی: تحقیق حاضر در پاییز سال 1396 انجام گرفته است. روش تحقیق توصیفی پیمایشی و جامعه آماری مورد مطالعه شهروندان منطقه 6 شهرداری تهران بودند. تعداد نمونه با استفاده از فرمول کوکران 390 نفر محاسبه شد. روش نمونه گیری تصادفی و روش جمع آوری اطلاعات نیز پرسشنامه بود. تجزیه تحلیل داده ها با استفاده از روش های آمار توصیفی و استنباطی در نرم افزار SPSS نسخه 22 انجام گرفت. یافته ها: میانگین نمره دانش محیط زیستی شهروندان این منطقه 21/4 از 5 نمره به دست آمد و بیانگر آن است که آنها از نگرش و عملکرد محیط زیستی متوسط به بالا برخوردارهستند. تفاوت معنی داری بین دانش ، نگرش و عملکرد محیط زیستی زنان و مردان این منطقه مشاهده نشد. در حالی که متغیر سن تاثیر معنی داری بر میزان دانش ، نگرش و عملکرد محیط زیستی شهروندان منطقه 6 نشان داد. بحث و نتیجه گیری: بین دانش و رفتار محیط زیستی و نگرش و رفتار محیط زیستی شهروندان منطقه 6 رابطه وجود دارد. لذا پیشنهاد می گردد جهت اصلاح نگرش و رفتار محیط زیستی شهروندان این منطقه از شیوه های آموزشی مناسب استفاده گردد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
18 - ارزیابی و برازش مدل خط‌مشی‌گذاری عمومی محیط زیست در کشور
سید حسین حسینی کرم الله دانش‌فرد غلامرضا معمارزاده طهران هومن بهمن پورزمینه و هدف: با توجه به اهمیت مقوله محیط زیست در خطمشیهای عمومی کشور و با در نظر گرفتن مشکلات متعدد در حوزه محیط زیست، هدف از این پژوهش ارزیابی و برازش مدل پیشنهادی برای تدوین خطمشیهای عمومی محیط زیست در کشور می‌باشد. روش بررسی: این پژوهش از نوع توصیفی و تحلیلی بو چکیده کاملزمینه و هدف: با توجه به اهمیت مقوله محیط زیست در خطمشیهای عمومی کشور و با در نظر گرفتن مشکلات متعدد در حوزه محیط زیست، هدف از این پژوهش ارزیابی و برازش مدل پیشنهادی برای تدوین خطمشیهای عمومی محیط زیست در کشور می‌باشد. روش بررسی: این پژوهش از نوع توصیفی و تحلیلی بوده که در بازه زمانی 98-1397 انجام شده است و با استفاده از طراحی مدل مفهومی اولیه و تعیین ابعاد سه‌گانه اصلی (ساختاری، محتوایی و زمینهای) و نیز سی مولفه فرعی اقدام به تعیین روایی و پایایی مدل و برازش آن گردید.مدل اولیه تحقیق با استفاده از روش معادلات ساختاری (SEM) و با کمک نرم‌افزار Smart PLS 2 مورد بررسی و آزمون قرار گرفت. در ادامه، برازش مدل در سه سطح صورت گرفت: برازش مدل اندازه‌گیری، برازش مدل ساختاری و برازش کلی مدل (GOF). یافته‌ها: مقادیر t برای تمام سؤالات بزرگتر از 96/1 بوده و معنی‌دار بودن روابط تعیین گردید. از سوی دیگر، روایی همگرا (AVE) مدل و روایی واگرا به ترتیب با (91/0 و 8368/0) تایید گردیدند. همچنین؛ مقدار R2 (91/0) نشان از تأیید مدل با استفاده از معیار مذکور می‌باشد و قدرت بالای پیش‌بینی متغیرهای درون‌زا را تایید می‌کند. بحث و نتیجه‌گیری: بُعد ساختاری (ضریب مسیر= 5227/0) بیشترین اثر را بر شبکه خط‌مشی‌گذاری عمومی محیط زیست کشور دارد و پس از آن بعد زمینهای/محیطی (با ضریب مسیر= 4597/0) و سپس بُعد محتوایی/رفتاری (ضریب مسیر= 0397/0) در جایگاه سوم قرار دارد. همچنین مقدار معیار GOF معادل 5235/0 حاصل گردید که نشان از برازش قوی مدل کلی پژوهش دارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
19 - برآورد میزان تمایل به پرداخت برای بهبود کیفیت هوا در شهر تهران
احسان اصغرزاد کامبیز هژبر کیانی علی امامی میبدی فرید عسگریزمینه و هدف: با توجه به ضرورت آگاهی شهروندان در خصوص ارزش هوای پاک و شناخت تاثیر آلودگی بر دارایی ایشان و همچنین امکان تحلیل بهتر پروژه‌ها و مقایسه آن ها با هم و انتخاب بهترین و کم هزینه ترین پروژه برای سیاست‌گذاران و برنامه ریزان اقتصادی، این مطالعه با هدف برآورد ارزش چکیده کاملزمینه و هدف: با توجه به ضرورت آگاهی شهروندان در خصوص ارزش هوای پاک و شناخت تاثیر آلودگی بر دارایی ایشان و همچنین امکان تحلیل بهتر پروژه‌ها و مقایسه آن ها با هم و انتخاب بهترین و کم هزینه ترین پروژه برای سیاست‌گذاران و برنامه ریزان اقتصادی، این مطالعه با هدف برآورد ارزش هوای پاک و میزان تمایل به پرداخت جهت بهبود کیفیت هوا توسط شهروندان در کلان شهر تهران انجام گرفته است. روش بررسی: در مقابل روش مرسوم اقتصادی که ارزش یک کالا برای تمام موجودیت کالا محاسبه می‌شود، هدانیک روشی است که به وسیله آن ارزش لذت حس شده را از ویژگی‌های یک کالا معین می‌نماید، روش قیمت‌گذاری هدانیک عبارت است از رگرسیون قیمت مشاهده شده یک کالا بر روی صفات کیفی آن، بنابراین می‌توان گفت روش هدانیک تقاضای یک محصول و یا نهاده را به صورت تابعی از خصوصیات آن در نظر می‌گیرد. در این تحقیق با استفاده از داده‌های معاملات انجام شده در بازار مسکن شهر تهران، در مقطع زمانی سال 1395 و براساس سه دسته ویژگی ساختاری، همسایگی و محیط زیستی به برآورد تابع قیمت هدانیک شهر تهران پرداخته‌ایم. براین اساس تعداد 7141 نمونه از معاملات واقعی به صورت نمونه گیری تصادفی ساده از میان مناطق 22 گانه شهر تهران جمع آوری گردید. یافته‌ها: نتایج نشان می‌دهد 81 درصد از تغییرات لگاریتم قیمت مسکن به وسیله متغیرهای منتخب در مدل لگاریتمی دو طرفه، توضیح داده می‌شود. بیشتر متغیرهای به کار گرفته شده معنی دار و دارای علامت مورد انتظار می‌باشند. همچنین با استفاده از مشتق ضمنی، ضریب شاخص کیفیت هوا از تابع قیمت هدانیک، برآورد گردیده است. بحث و نتیجه گیری: میل نهایی به پرداخت برای یک واحد کاهش در شاخص کیفیت هوا (بهبود شاخص کیفیت هوا) برای هر خانوار، در تهران برابر با رقمی در حدود 3 میلیون ریال است. با توجه به میانگین متراژ خرید 72 متر مربع در شهر تهران، میل نهایی به پرداخت براساس هر متر مربع مبلغ 42 هزار ریال می‌باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
20 - آسیب شناسی فرآیند تدوین خط مشی های محیط زیست ( مورد مطالعه سنجش محیط زیست طبیعی- دریاچه ارومیه)
شهرام شیران زائی دردانه آقاجانیزمینه و هدف: در شرایط کنونی برنامه ریزی و سیاستگذاری لازم برای جلوگیری از گسترش فجایع محیط زیست بسبار حایز اهمیت است و یکی از مهمترین مسائل حاضر کشور مساله دریاچه ارومیه می باشد که در سالهای گذشته خط مشی های زیادی درباره آن تصویب شده که اثربخشی کافی را نداشته است. هدف پ چکیده کاملزمینه و هدف: در شرایط کنونی برنامه ریزی و سیاستگذاری لازم برای جلوگیری از گسترش فجایع محیط زیست بسبار حایز اهمیت است و یکی از مهمترین مسائل حاضر کشور مساله دریاچه ارومیه می باشد که در سالهای گذشته خط مشی های زیادی درباره آن تصویب شده که اثربخشی کافی را نداشته است. هدف پژوهش فعلی آسیب شناسی خط مشی های وضع شده برای معضلات دریاچه ارومیه براساس رویکرد تحلیل تدوین خط مشی آن می باشد. روش بررسی: استراتژی پژوهش، از لحاظ هدف کاربردی بوده و با توجه به ماهیت مساله مورد هدف، رویکرد پژوهش کیفی انتخاب گردید. روش پژوهش مطالعه موردی با هدف توصیف و گردآوری داده ها مصاحبه نیمه ساختاریافته و روش تحلیل داده ها، تحلیل محتوای کمی می باشد. مشارکت کنندگان عبارتند از خبرگان محیط زیستی که دارای دانش و تجربه مرتبط در موضوع می باشند. مدل مبنایی براساس نمودار فرایندی تحلیل خط مشی عمومی شامل تعیین مشکل، تعیین اهداف، تصمیم گیری در مورد معیارها، انتخاب گزینه ها، تحلیل گزینه ها و مقایسه گزینه ها می باشد. یافته ها: یافته های پژوهش و بررسی های انجام شده مورد مطالعه سنجش دریاچه ارومیه که بر گرفته از نظرات جامعه آماری خط مشی گذاران و خبرگان در سال ۱۴۰۰بوده، اذعان داشتند اگر چه روند تخریب در حوضه دریاچه ارومیه کند شده، اما تخریب محیط زیست در کشور، 20 درصد ناشی از تصویب قوانین و مقررات ضعیف، 60 درصد بر گرفته از عدم پایبندی به اجرای کامل قوانین و عدم ارزشگذاری اقتصادی محیط زیست و 20 درصد باقی مانده ناشی از نحوه ارزیابی خط مشی ها می باشد. بحث و نتیجه گیری: همانطورکه 100درصد جامعه اماری این پژوهش مشتمل بر خط مشی گذاران و خبرگان اذعان داشتند روند تخریب در حوضه دریاچه ارومیه کند شده است اما از دلایل اصلی روندرو به گسترش تخریب محیط زیست در کشور عدم پایبندی به اجرای قوانین و عدم ارزشگذاری اقتصادی محیط زیست طی سالهای گذشته بوده است. این پژوهش به منظور تعیین مشکل و اهداف خط مشی های موجود در سازمان حفاظت محیط زیست انجام پذیرفته در همین راستا پیشنهاد می گردد آن را در محدوده بزرگتر سایر دستگاه های موثر در حوزه آبریز دریاچه ارومیه به جهت احیاء و حفاظت تالاب و تامین حقابه، مشتمل بر وزارت نیرو، وزارت جهاد کشاورزی و سازمان برنامه و بودجه و واحدهای استانی آنها به وقوع بپیوندد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
21 - تحکیم جایگاه دادخواه خصوصی در دعاوی محیط زیستی علیه دولت
روح اله کریمی عباس پهلوان زاده حسین جلالیاگرچه امروزه حفاظت و حمایت از محیط زیست بسیار حائز اهمیت بوده و جلوه حمایتی قانونی از آن را شاهد هستیم، اما دعاوی محیط زیستی در کشور ما هنوز جایگاه منحصر به خود را پیدا نکرده است. اگرچه اصل پنجاهم قانون اساسی و سایر قوانین حمایت از محیط زیست را در چارچوب خود دارند، اما چکیده کاملاگرچه امروزه حفاظت و حمایت از محیط زیست بسیار حائز اهمیت بوده و جلوه حمایتی قانونی از آن را شاهد هستیم، اما دعاوی محیط زیستی در کشور ما هنوز جایگاه منحصر به خود را پیدا نکرده است. اگرچه اصل پنجاهم قانون اساسی و سایر قوانین حمایت از محیط زیست را در چارچوب خود دارند، اما نظام حقوقی جامع با کارکرد مسئولیت و رویکرد حمایتی از دادخواهی خصوصی متبلور نشده است. از این رو، نیل به تثبیت ذینفع خصوصی و تبیین اصل دادخواهی دعاوی زیست محیطی، پژوهش را هدف مند می سازد. این پژوهش بر اساس منابع کتابخانه ای به روز و به صورت فیش برداری و توصیفی- تحلیلی به نقش قلم آراسته شده است. در پژوهش حاضر این پرسش مطرح گردیده که قدرت مطالبه گری و دادخواهی اشخاص خصوصی مطابق چارچوب های قانونی به چه صورت است؟ در این راستا یافته ما این است که مطالبه گری اشخاص خصوصی با وضعیت موجود و جایگاه دادخواه خصوصی در دعاوی محیط زیستی نزد محاکم و مراجع قضایی و شبه قضایی قوت گرفته و در فراز های قانونی و رویه ای تبلور یافته است. با این توصیف در این پژوهش با تشریح جایگاه دادخواه خصوصی، چارچوب های جبران خسارت و همچنین نقش مراجع صالح حل اختلاف نیز مورد مداقه قرار گرفته و ذینفع خصوصی در مقام خواهان می تواند علیه دولت به طرح دعوی بپردازد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
22 - بررسی شیوه حفاظت محیط زیستی در طرح های توسعه شهری با استفاده از رویکرد انتقال حق توسعه
مجتبی رفیعیان زهراالسادات اردستانیزمینه و هدف: از زمان پذیرش اعلامیه ریو در سال 1992 مفهوم کاربرد رویکرد مشارکتی در زمینه های مختلف توسعه و حفاظت محیط زیستی در سطح بین المللی پذیرفته شده است. این اعلامیه رویکرد مشارکتی را به عنوان امری مهم در مدیریت محیط زیست و تصمیم گیری در توسعه پایدار ارایه می کند و چکیده کاملزمینه و هدف: از زمان پذیرش اعلامیه ریو در سال 1992 مفهوم کاربرد رویکرد مشارکتی در زمینه های مختلف توسعه و حفاظت محیط زیستی در سطح بین المللی پذیرفته شده است. این اعلامیه رویکرد مشارکتی را به عنوان امری مهم در مدیریت محیط زیست و تصمیم گیری در توسعه پایدار ارایه می کند و مسوولین را تا حد ممکن به بکارگیری این رویکرد ملزم می کند. روش بررسی: براساس رجوع به اسناد معتبر بین المللی و علمی و با استناد به پروژه های در حال انجام در جهان در این زمینه، سازوکارهای مداخلاتی در رویکرد انتقال حق توسعه مورد شناخت و بازبینی قرار خواهد گرفت و همچنین چگونگی بکارگیری معیارها، مولفه ها و شاخص های مورد توجه این موضوع برای حفاظت محیط زیستی بیان خواهد شد. یافته ها: رشد فزاینده برنامه های توسعه، چه آگاهانه و چه خود به خودی، به هشدارهای محیط زیستی، اقتصادی و اجتماعی منجر شد. در پاسخگویی به مسایل و بحران های ناشی از آن ها، مفاهیم و رویکردهای جدیدی برای توسعه های آتی مطرح گردید که یکی از آن ها رویکرد انتقال حق توسعه می باشد. بحث و نتیجه گیری: این رویکرد باعث می شود تا مالکان داوطلبانه در حفاظت مناطق طبیعی و حساس محیطی و فضاهای باز و زمین های کشاورزی شرکت کنند و دولت نیز مجبور به پرداخت غرامتی نشود. در این مقاله سعی بر تشریح این رویکرد، اهداف و مکانیزم های آن گردیده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
23 - آنالیز هزینه های اقتصادی و محیط زیستی جایگزینی آبگرمکن های گازی و برقی با آبگرمکن های خورشیدی
حسین یوسفی یونس نوراللهی سمیه طغیانیزمینه و هدف : به دنبال بحران نفت در دهه هفتاد میلادی و افزایش قیمت سوخت های فسیلی، استفاده از انرژی های تجدید‌پذیر رونق گرفت. به دنبال کشف مشکلات و موارد محیط زیستی پدیده گرمایش جهانی و تغییرات آب و هوایی، مسألهحفاظت از محیط زیست و تامین انرژی پایدار و پاک جوامع حایز ا چکیده کاملزمینه و هدف : به دنبال بحران نفت در دهه هفتاد میلادی و افزایش قیمت سوخت های فسیلی، استفاده از انرژی های تجدید‌پذیر رونق گرفت. به دنبال کشف مشکلات و موارد محیط زیستی پدیده گرمایش جهانی و تغییرات آب و هوایی، مسألهحفاظت از محیط زیست و تامین انرژی پایدار و پاک جوامع حایز اهمیت شد. به کارگیری انرژی های نو و تجدید پذیر به ویژه انرژی خورشید، این منبع لایزال الهی به دلیل دریافت آسان تر و در دسترس بودن آن، در طی سال های اخیر بیش تر مورد توجه دانشمندان و دانشجویان مرتبط با رشته های انرژی قرار گرفته است. روش های گوناگونی برای استفاده از این انرژی پاک و لایزال الهی وجود دارد، اما گرم کردن آب با استفاده از آبگرمکن های خورشیدی، شاید از آسان ترین و اقتصادی ترین روش های موجود باشد. روش بررسی: دراین تحقیق امکان سنجی اقتصادی و محیط زیستی استفاده از سیستم های آبگرمکن خورشیدی در ساختمان مسکونی 6 واحدی (خانوارهای 4 یا 5 نفره) در تهران با استفاده از اطلاعات واقعی و در محیط نرم افزار Retscreen مورد بررسی قرار گرفته و مدلسازی شده است. یافته ها و نتایج: نتایج این تحقیق نشان می دهد که با جایگزینی آبگرمکن های گازی با آبگرمکن های خورشیدی، میزان صرفه جویی سالیانه در مصرف گاز طبیعی برای کل خانوارها برای تامین آب گرم مصرفی مورد نیاز 5820 مترمکعب می باشد و میزان صرفه جویی اقتصادی سالیانه برابر با 6،402،000 ریال خواهد بود و در اثر جایگزینی آبگرمکن های برقی با آبگرمکن های خورشیدی، میزان صرفه جویی سالیانه در انرژی الکتریکی 22995 کیلو وات ساعت و میزان صرفه جویی اقتصادی سالانه 120،244،000 ریال می باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
24 - مدیریت بهداشت، ایمنی و محیط زیست در پارک های شهری
رضا ارجمندی سیدعلی جوزی جعفر نوری آزاده افشارنیابا توجه به اهمیت وجود پارک ها در فضای شهری، موضوعات بهداشت، ایمنی و محیط زیست، از جمله موارد مهمی است که قبل از بروز حوادث و همچنین اثرات نامطلوب و جهت رفع نیازهای استفاده کنندگان از پارک ها و به نوعی تمام شهروندان ، باید در حوزه طرح ریزی، اجرا ، مدیریت و نگه داری مورد چکیده کاملبا توجه به اهمیت وجود پارک ها در فضای شهری، موضوعات بهداشت، ایمنی و محیط زیست، از جمله موارد مهمی است که قبل از بروز حوادث و همچنین اثرات نامطلوب و جهت رفع نیازهای استفاده کنندگان از پارک ها و به نوعی تمام شهروندان ، باید در حوزه طرح ریزی، اجرا ، مدیریت و نگه داری مورد توجه قرار گیرد. هدف از این پژوهش، تعیین و بررسی عوامل موثر بر مدیریت بهینه بهداشت، ایمنی و محیط زیست پارک های شهری و ارایه راهکارهای مدیریتی جهت بهبود وضعیت موجود می باشد. بدین منظور، پس از تعیین عوامل موثر در مدیریت بهداشت ، ایمنی و محیط زیست پارک های شهری از طریق مطالعات کتابخانه های و بررسی های میدانی ، از روش پرسشنامه ای جهت دریافت نظرات مسئولین پارک ها در مورد وضعیت بهداشت، ایمنی و محیط زیست تعدادی از پارک های منطقه پنج تهران، استفاده گردیده و نتایج آن به کمک نرم افزارهای آماری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج بیانگر آن است که میزان مطلوبیت شاخص های بهداشتی پارک های تحت مطالعه با 9/58% از میزان مطلوبیت شاخص های ایمنی آن ها با 2/59% کمتر و از میزان مطلوبیت شاخص های محیط زیستی آن ها با 1/46% بیشتر است. همچنین شاخص های وضعیت مناسب بهداشتی اتاق کارکنان پارک، وضعیت اطلاع رسانی و نصب علایم هشدار دهنده در هنگام عملیات سم پاشی در پارک و وضعیت اقدامات صورت گرفته جهت کاهش آلودگی صوتی در پارک، در سه بخش بهداشت، ایمنی و محیط زیست، به ترتیب با 35%، 3/3% و 3/28%، کمترین میزان مطلوبیت را در پارک های تحت مطالعه به خود اختصاص داده اند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
25 - ارزیابی توان محیط زیستی منطقه حفاظت شده ورجین به منظوراستقرار کاربری گردشگری با استفاده از روش ارزیابی چند معیاره مکانی(SMCEM)
سید علی جوزی سحر رضایان کاوه آقامیریمنطقه حفاظت شده ورجین با مساحت 26907 هکتار، منطقه ای است کوهستانی که در بخش لواسانات و رودبار قصران از توابع شهرستان شمیرانات واقع شده است. این منطقه به دلیل جاذبه های طبیعی و نزدیکی آن به کلان شهر تهران از جمله عرصه هایی است که واجد توان مناسب جهت توسعه کاربری گردشگری چکیده کاملمنطقه حفاظت شده ورجین با مساحت 26907 هکتار، منطقه ای است کوهستانی که در بخش لواسانات و رودبار قصران از توابع شهرستان شمیرانات واقع شده است. این منطقه به دلیل جاذبه های طبیعی و نزدیکی آن به کلان شهر تهران از جمله عرصه هایی است که واجد توان مناسب جهت توسعه کاربری گردشگری است. این مطالعه با هدف تعیین توان محیط زیستی منطقه به منظور استقرار کاربری گردشگری به انجام رسیده است. بدین منظور پس از شناسایی منابع اکولوژیکی عرصه تحت بررسی در مقیاس 1:100000، اطلاعات لایه های نقشه ای به محیط نرم افزار9.2 Arc GIS معرفی شد. با عنایت به این که برای استقرار کاربری توریسم به ارزیابی همزمان چندین معیار یا متغیّر نیاز است، در این پژوهش از روش ارزیابی چند معیاره مکانی(SMCEM) استفاده گردید. بدین منظور، نخست به تولید نقشه های معیار و استاندارد سازی آن ها مبادرت شد. این مهم با کمک روش فازی و توابع S شکل به انجام رسید. در مجموع از اطلاعات شانزده لایه به عنوان نقشه های معیار برای سنجش توان کاربری تفرج گسترده و هفده لایه برای ارزیابی مکانی کاربری تفرج متمرکز استفاده شد. کار وزن دهی به معیارها با توجه به نوع کاربری ها، با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی(AHP) در محیط نرم افزار Expert Choice به انجام رسید. در ادامه رابطه ریاضی توسعه کاربری های تفرج گسترده و متمرکز استخراج شد. با هدف تحلیل تناسب سرزمین برای توسعه کاربری های مورد انتظار از روش ترکیب خطی وزن دار استفاده و نقشه نهایی کاربری های تفرج گسترده و متمرکز از روی هم گذاری اطلاعات نقشه های معیار تولید گردید. نتایج این مطالعه نشان می دهد در حدود 46/4641 هکتار معادل 25/17 % از منطقه حفاظت شده ورجین برای توسعه کاربری تفرج گسترده دارای شرایط مناسب(امتیاز بالاتر از 200) و در عین حال حدود 12/7 % معادل 78/1915 هکتار از این منطقه نیز واجد شرایط ایده آل (امتیاز بیشتر از 200) جهت توسعه کاربری تفرج متمرکز است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
26 - مقایسه کارایی دو روش NOAA و IMO برای شناسایی مناطق حساس محیط زیستی در سواحل استان سیستان و بلوچستان
لیدا داور افشین دانه کارمناطق ساحلی نواحی پویایی از عملکرد متقابل زمین، آب و اتمسفر هستند که در عین حال تحت تاثیر تغییرات دائم طبیعی و دست کاری انسان قرار دارند. سواحل از مهم ترین مناطقی در جهان به شمار می روند که انسان در آن ساکن شده است و از منابع آن به شدت استفاده می کند. مانگروها، صخره های چکیده کاملمناطق ساحلی نواحی پویایی از عملکرد متقابل زمین، آب و اتمسفر هستند که در عین حال تحت تاثیر تغییرات دائم طبیعی و دست کاری انسان قرار دارند. سواحل از مهم ترین مناطقی در جهان به شمار می روند که انسان در آن ساکن شده است و از منابع آن به شدت استفاده می کند. مانگروها، صخره های مرجانی، پرتگاه های ساحلی، دریاکنار ماسه ای، پهنه های جزرومدی، مصب ها و شاخابه ها تنها بخشی از منابع ارزشمند مناطق ساحلی هستند که تحت فشارهای ناشی از تراکم بالای جمعیت در این مناطق قرار دارند. این، همان واقعیت ساده است که ضرورت توجه ویژه به حفاظت از مناطق ساحلی را نشان می دهد. شناسایی مناطق حساس ساحلی-دریایی از جمله روش هایی است که برای حفاظت از مناطق حساس محیط زیستی سواحل، به کار برده می شود. در تحقیق حاضر، مناطق حساس محیط زیستی سواحل استان سیستان و بلوچستان با استفاده از دو روش شاخص حساسیت محیط زیستی(ESI)[1] اداره اقیانوسی و هواشناسی آمریکا(NOAA)[2] و معیارهای شناسایی مناطق به ویژه حساس دریایی(PSSAs)[3] سازمان بین المللی دریانوردی(IMO)[4]- که از جمله روش های آزمون شده در سطح جهانی برای شناسایی مناطق حساس ساحلی به ویژه در برابر انتشار مواد آلاینده از جمله مواد شیمیایی و نفتی می باشند- مورد شناسایی قرار گرفت و به منظور مقایسه کارایی این دو روش در شناسایی مناطق حساس ساحلی منطقه مورد مطالعه، از دو ماتریس عوامل داخلی(IFE)[5] و عوامل خارجی(EFE)[6] مربوط به روش تجزیه و تحلیل [7]SWOT استفاده گردید. نتایج حاصل، نشان داد هر دو روش NOAA و IMO با کسب امتیاز بالای 3 در ماتریس های ذکر شده، از قابلیت مناسبی برای شناسایی مناطق حساس ساحلی منطقه مورد مطالعه برخوردار هستند، لیکن روش NOAA با اختصاص امتیاز وزن دار 70/3 در ماتریس IFE در مقابل امتیاز وزن دار 59/3 ماتریس IFE روش IMO و همچنین کسب امتیاز وزن دار 57/3 در ماتریسEFE ، در برابر امتیاز وزن دار ماتریس EFE روش IMO، یعنی 22/3، در مجموع، از کارایی بیشتری برای شناسایی مناطق حساس ساحلی استان سیستان و بلوچستان که در کرانه های دریای عمان واقع شده است، برخوردار می باشد. [1] -Environmental Sensitivity Index [2]- National Oceanic and Atmospheric Administration [3]- Particularly Sensitive Sea Areas [4]- International Maritime Organization [5]- Internal Factor Evaluation [6]- External Factor Evaluation [7]- S: Strengths, W: Weaknesses, O: Opportunities, T: Threats پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
27 - ارزیابی آگاهی، نگرش و عملکرد دانشجویان دانشگاه صنعتی امیرکبیر در خصوص محیط زیست
سید محمدرضا علوی مقدم رضا مکنون عطا بابازاده ناصری محمدرضا خانمحمدی هزاوه یونس افتخاری یگانههدف از انجام این تحقیق، بررسی آماری آگاهی های محیط زیستی دانشجویان ، نوع نگرش آنان به مسایل و مشکلات مربوط به محیط زیست و همچنین میزان پایبندی آنان در عمل به دانسته های خود بوده است. به این منظور، پرسشنامه ای طراحی و بین 75 دانشجو به روش تصادفی توزیع گردید که از این تعد چکیده کاملهدف از انجام این تحقیق، بررسی آماری آگاهی های محیط زیستی دانشجویان ، نوع نگرش آنان به مسایل و مشکلات مربوط به محیط زیست و همچنین میزان پایبندی آنان در عمل به دانسته های خود بوده است. به این منظور، پرسشنامه ای طراحی و بین 75 دانشجو به روش تصادفی توزیع گردید که از این تعداد 70 پرسشنامه تکمیل شده توسط شرکت کنندگان عودت داده شد. در این تحقیق مشخص شد که مشکلات مربوط به مسایل محیط زیست در اولویت آخر دانشجویان قرار دارد. هم چنین نتایج حاصل حاکی از آن است که میزان اطلاعات دانشجویان دانشگاه صنعتی امیرکبیر در این زمینه به طور متوسط کمتر از 50 % می باشد که در این میان میزان پاسخ گویی به سوالات مربوط به موضوع محیط زیست در بین دانشجویان دانشکده مهندسی مکانیک از دانشجویان سایر دانشکده های منتخب بیشتر بود. با توجه به نتایج این تحقیق پیشنهاد می شود تا یک برنامه جامع و کامل به منظور ارتقای جایگاه فرهنگ محیط زیست در برنامه ریزی درسی دانشگاه های کشور تدوین گردد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
28 - تأثیر آموزش محیط زیست بر آگاهی، نگرش و رفتار طرف دار محیط زیست در دختران مقطع متوسطه دوم (مطالعه موردی: ناحیه 4 اهواز)
فرزانه ولی پور چهارده چریک فروزان فرخیانچکیده زمینه و هدف: افزایش مشکلات و بحران های محیط زیستی در جهان باعث شده تا اهمیت بحث در مورد محیط زیست و مسایل محیط زیستی افزایش یابد. از آن جا که گسترش آگاهی نیازمند آموزش بوده و آموزش محیط زیست بنیادی ترین شیوه در حفاظت از محیط زیست می باشد، لذا این پژوهش، با هدف برر چکیده کاملچکیده زمینه و هدف: افزایش مشکلات و بحران های محیط زیستی در جهان باعث شده تا اهمیت بحث در مورد محیط زیست و مسایل محیط زیستی افزایش یابد. از آن جا که گسترش آگاهی نیازمند آموزش بوده و آموزش محیط زیست بنیادی ترین شیوه در حفاظت از محیط زیست می باشد، لذا این پژوهش، با هدف بررسی تأثیر آموزش های محیط زیستی بر تغییر نگرش محیط زیستی، آگاهی محیط زیستی و رفتار محیط زیستی دانش آموزان در حفاظت از محیط زیست صورت پذیرفت.روش بررسی: روش تحقیق، شبه آزمایشی و جامعه آماری مطالعه، کلیه ی مدارس دخترانه ی متوسطه دوم در ناحیه 4 اهواز بود. نمونه آماری مطالعه بر اساس نمونه گیری تصادفی خوشه ای 180 نفر تعیین گردید. ابزار جمع آوری داده ها پرسش نامه بوده و تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 21 انجام گرفت.یافته ها: یافته های حاصل از مقایسه ی سه سطح نگرش ، آگاهی و رفتار گروه گواه و آزمایش نشان داد که پیش از مداخله ی آموزشی بین میانگین های دو گروه تفاوت معنی دار وجود نداشته اما پس از مداخله ی آموزشی تفاوت معنی دار (021/0P=) در آگاهی، تفاوت معنی دار (042/0P=) در نگرش و نیز تفاوت معنی دار (001/0P<) در رفتار دانش آموزان به وجود آمد.بحث و نتیجه گیری: نتایج این تحقیق تأثیر آموزش های تئوری و عملی بر تغییر نگرش، آگاهی و رفتار حفاظت از محیط زیست دانش آموزان را مثبت ارزیابی نمود، لذا به نظر می رسد با آموزش مناسب دانش آموزان متوسطه ی دوم، علاوه بر فرهنگ سازی در جهت حفظ و استفاده بهینه از منابع طبیعی و محیط زیست، با بکارگیری آن ها به عنوان کارشناسان در آینده می توان به کاهش مشکلات و بحران های محیط زیستی امیدوار شد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
29 - بررسی تاثیر متغیرهای محیط زیستی بر نحوه پراکنش سه گونه دارکوب (سیاه، خالدار بزرگ و سبز) در جنگل شصت کلاته، گرگان
سرور کریمی حسین وارسته مرادی حمیدرضا رضایی مجتبی قدیمیزمینه و هدف: جنگل ها یکی از منابع مهم تنوع زیستی در دنیا محسوب می شوند. امروزه مهم ترین نقش حفاظتی بر عهده‌ی جنگل‌ها است. اکوسیستم های جنگلی زیستگاه تعداد زیادی از گونه های حیات وحش است که در میان آن ها می توان به گونه های متنوعی از پرندگان از جمله دارکوب ها اشاره کرد. چکیده کاملزمینه و هدف: جنگل ها یکی از منابع مهم تنوع زیستی در دنیا محسوب می شوند. امروزه مهم ترین نقش حفاظتی بر عهده‌ی جنگل‌ها است. اکوسیستم های جنگلی زیستگاه تعداد زیادی از گونه های حیات وحش است که در میان آن ها می توان به گونه های متنوعی از پرندگان از جمله دارکوب ها اشاره کرد. دارکوب‌ها به عنوان نماینده و شاخص تنوع زیستی پرندگان جنگل مطرح هستند. از جمله متغیرهای محیط زیستی مهم اثرگذار بر نحوه پراکنش اعضای این خانواده ساختار جنگل و ارتفاع است.روش کار: در این تحقیق سه طبقه ارتفاعی شامل: طبقه ارتفاعی 400-0 متر با تیپ پوشش گیاهی آمیخته (انجیلی- ممرز- بلوط)، 700-400 متر با تیپ پوشش گیاهی ممرز- انجیلی و بالعکس و طبقه ارتفاعی 1000-700 متر که در آن درخت راش به عنوان گونه غالب مطرح است، در جنگل شصت کلاته انتخاب شدند. نمونه برداری از پرندگان به روش نقطه ای انجام پذیرفت و نوع و تعداد گونه های دارکوب مشاهده شده در 103 پلات نمونه برداری در فصل های تابستان و پاییز ثبت گردید.یافته ها: نتایج حاصل از نمودار رسته بندی تحلیل تطبیقی متعارف برای گونه های دارکوب با متغیرهای محیط زیستی و ارتفاع از سطح دریا نشان داد که بیشترین فراوانی دارکوب سیاه و سبز به ترتیب در محدوده 1000-700 و 700 -400 متری سطح دریا بوده است. همچنین رابطه ی معنی داری بین فراوانی دارکوب خال دار بزرگ و ارتفاع مشاهده نشد.بحث و نتیجه گیری: با توجه به نتایج مشخص شد که دارکوب سبز و خال دار بزرگ انعطاف پذیری بالاتری در نحوه انتخاب زیستگاه داشته و دارکوب سیاه بر خلاف دو گونه دیگر به زیستگاه‌های جنگلی با تیپ پوششی راشستان و ساختار جنگلی بالغ وابسته است، بنابراین لزوم کنترل بهره‌برداری شدید از چنین زیستگاه‌هایی امری ضروری است پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
30 - تحلیل حساسیت فرایندهای تصفیه فاضلاب شهری با استفاده از AHP
مهناز حسین زاده کلخوران شهناز حسین زاده ابراهیم فتاییزمینه و هدف: یکی از مهم ترین موضوعات پیش از طراحی و احداث هر تصفیه خانه فاضلاب، انتخاب فرایند بهینه تصفیه است، به طوری که انتخاب نادرست تاثیر زیادی در افزایش هزینه ها و همچنین عدم دست یابی به نتیجه موردنظر دارد. روش بررسی: در این مطالعه به منظور تعیین حساسیت معیارهای م چکیده کاملزمینه و هدف: یکی از مهم ترین موضوعات پیش از طراحی و احداث هر تصفیه خانه فاضلاب، انتخاب فرایند بهینه تصفیه است، به طوری که انتخاب نادرست تاثیر زیادی در افزایش هزینه ها و همچنین عدم دست یابی به نتیجه موردنظر دارد. روش بررسی: در این مطالعه به منظور تعیین حساسیت معیارهای موثر بر اولویت بندی فرایندها و انتخاب فرایند مناسب تصفیه فاضلاب شهری در شهرهای اردبیل، تبریز و ارومیه از آزمون حساسیت بر اساس مدل AHP استفاده شد. فرایندهای تصفیه این شهرها شامل لاگون هوادهی، لجن فعال و بیولاک می باشد. این فرایندها، بر اساس معیارهای فنی ، اقتصادی و محیط زیستی و زیرمعیارهای مربوطه از طریق مقایسه زوجی وزن دهی شد و نتایج با استفاده از نرم افزار Expert Choice بررسی شد. یافته‌ها: بر این اساس فرایند بیولاک در اولویت اول قرار گرفت و فرایندهای لجن فعال و لاگون هوادهی به ترتیب در اولویت های دوم و سوم قرار گرفتند. در نهایت، تحلیل حساسیت برای معیارهای اصلی انجام گرفت تا حساسیت اولویت بندی گزینه ها را نسبت به تغییرات وزن معیارها مشخص نماید. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
31 - مقایسه کاربرد روش مدلسازی بیزین و روشهای تصمیم گیری چند معیاره در ارزیابی ریسک محیط زیستی سدها (مطالعه موردی: سد طالقان)
نگار طیب‌زاده مقدم بهرام ملک محمدی احمدرضا یاوریزمینه و هدف: ارزیابی ریسک محیط زیستی (ERA) ابزاری مهم در راستای دستیابی به توسعه پایدار به شمار می رود. هدف از این تحقیق کاربرد روش مدل سازی بیزین مبتنی بر ساختار سلسله مراتبی به منظور اولویت بندی، ارزیابی و ارائه راهکارهای مدیریتی به جهت کاهش خطرات ناشی از ریسک های محی چکیده کاملزمینه و هدف: ارزیابی ریسک محیط زیستی (ERA) ابزاری مهم در راستای دستیابی به توسعه پایدار به شمار می رود. هدف از این تحقیق کاربرد روش مدل سازی بیزین مبتنی بر ساختار سلسله مراتبی به منظور اولویت بندی، ارزیابی و ارائه راهکارهای مدیریتی به جهت کاهش خطرات ناشی از ریسک های محیط زیستی سد طالقان می باشد. روش بررسی: در روش اول ارزیابی ریسک محیط زیستی سد طالقان با استفاده از شبکه بیزین(BN) و بهره گیری از نرم افزارNetica صورت پذیرفت.به منظور مقایسه نتایج حاصل از این روش با روش های متداولی چون روش های تصمیم گیری چند معیاره (MCDM)، ارزیابی ریسک محیط زیستی سد طالقان با روش MCDM و بهره گیری از نرم افزارExpert Choice نیز صورت پذیرفت. یافته‌ها: بر اساس نتایج این تحقیق، در میان توزیع های احتمالاتی گره تصمیم BN، تغییر کاربری اراضی، اثر بر جمعیت و فرسایش و رسوبگذاری مهم ترین ریسک ها هستند و آلودگی، لرزه خیزی، سیلاب، گردشگری و آسیب پذیری اکولوژیکی در اولویت های بعدی می باشند. بحث و نتیجه‌گیری: BNs به عنوان روشی جدید با دارا بودن مزیت هایی چون در نظر گرفتن روابط بین متغیرها و شرایط عدم قطعیت از مدل های انعطاف پذیر با توانایی بالا در ERA محسوب می شوند. از اینرو به منظور دست یابی به یک راه حل جامع برای بررسی مسائل پیچیده ای چون ERA پروژ ه های عمرانی از جمله سدسازی، بکارگیری BNs می تواند از کارایی بالایی برخوردار باشد پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
32 - راهکارهای تحقیق کیفی برای علوم محیط زیستی
پژمان رودگرمی عباس اکبرزادهعلوم محیط زیستی به عنوان علومی میان رشته ای از گرایش های مختلف علوم طبیعی، علوم اجتماعی و علوم کاربردی شکل گرفته اند. حل مسایل محیط زیستی نیاز به تخصص در چندین گرایش علمی دارد. این چالش ریشه در ماهیت رشته های محیط زیستی دارد که علومی میان رشته ای[1] هستند. اغلب رشته های چکیده کاملعلوم محیط زیستی به عنوان علومی میان رشته ای از گرایش های مختلف علوم طبیعی، علوم اجتماعی و علوم کاربردی شکل گرفته اند. حل مسایل محیط زیستی نیاز به تخصص در چندین گرایش علمی دارد. این چالش ریشه در ماهیت رشته های محیط زیستی دارد که علومی میان رشته ای[1] هستند. اغلب رشته های علمی روش شناسی تحقیقی ویژه خود را دارا هستند، اما رشته های محیط زیستی به چند نوع روش شناسی تحقیقی نیازمند می باشند. هدف این مقاله، ارایه روش شناسی تحقیق کیفی برای حل مسایل محیط زیستی و پاسخ دهی به سوالات می باشد و راهکارهای گوناگون تحقیق کیفی معرفی شده است. با ارایه مطالعات گوناگون و ماهیت روش های کیفی، قابلیت این روش ها در تحقیقات محیط زیستی ارایه شده است. تحقیق کیفی قادر به پاسخگوئی به بسیاری از سوالات در تهیه گزارش های حرفه ای محیط زیست می باشد. تحقیق کیفی این مزیت را دارد که با حداقل برنامه ریزی و تجهیزات قابل اجرا است. در بسیاری از مطالعات محیط زیستی که دارای پیچیدگی زیادی هستند، طراحی تحقیق کمی بسیار مشکل یا غیر ممکن است. دراین وضعیت، استفاده از روش تحقیق کیفی گزینه ای مناسب است. 3- Interdisciplinary پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
33 - طرق حل و فصل اختلافات محیط زیستی ناشی از معاهدات بین المللی
مهری فضلعلی سرکانی سبحان طیبیهدف امروزه با رشد مسایل مربوط به محیط زیست، اختلافات محیط زیستی هم افزایش پیدا کرده است. دولت ها همواره تلاش کرده اند تا بر اساس اصل بنیادین حل اختلافات که در بند 3 ماده 2 منشور سازمان ملل متحد آمده با روش های مسالمت آمیز یا با استفاده از قدرت نظامی به حل و فصل آنها بپر چکیده کاملهدف امروزه با رشد مسایل مربوط به محیط زیست، اختلافات محیط زیستی هم افزایش پیدا کرده است. دولت ها همواره تلاش کرده اند تا بر اساس اصل بنیادین حل اختلافات که در بند 3 ماده 2 منشور سازمان ملل متحد آمده با روش های مسالمت آمیز یا با استفاده از قدرت نظامی به حل و فصل آنها بپردازند. غالبا در زمان انعقاد معاهدات روش های حل اختلافاتی که ممکن است در تفسیر یا اجرای معاهده به وجود بیاید آمده است.روش بررسی این پژوهش بر اساس مطالعات کتابخانه ای و بر پایه مطالعات معاهداتی فیش برداری و به روش توصیفی ارائه گردیده است. یافته ها در معاهدات محیط زیستی که بخشی از معاهدات بین المللی هستند نیز این روش ها بیان شده است. در ابتدا توصیه شده که طرفین اختلاف موضوع را به یکی از طرق مسالمت آمیز حل نمایند. در صورت عدم حصول نتیجه، طرفین با توافق یکدیگر موضوع را به مراجع قضایی ارجاع می دهند. عمده ترین دلیل مطرح شده، تخصصی بودن مسایل زیست محیطی است.بحث و نتیجه گیری دیوان بین المللی دادگستری بعنوان سازوکار قضایی به بسیاری از اختلافات بین المللی پرداخته که ناشی از معاهدات نیز بوده است. هرچند به نظر می رسد ایجاد مرجعی تحت عنوان دیوان بین المللی محیط زیست می تواند در سطح بین المللی به عنوان ابزاری قدرتمند در راه حفظ محیط زیست و اجرای قوانین مربوط به آن و حل اختلافات ناشی از آن باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
34 - ارزیابی اطلاعات تغییرات اقلیمی و محیط زیستی دانش آموزان مقطع دبیرستان شهر تبریز و تاثیر آموزش بر افزایش آگاهی آنها
سجاد قنبری مصطفی جعفری ذبیح اله نعمتی جواد حاتمیزمینه هدف: افزایش اطلاعات کودکان و نوجوانان از راههای مختلفی از قبیل محیط خانواده، وسایل ارتباط جمعی، ارتباط با دوستان، محیط اطراف و آموزش در کلاس درس صورت می‌گیرد. آموزش در کلاس درس و سایر برنامه های آموزشی اجرا شده در محیط‌های آموزشی و غیرآموزشی به عنوان یکی از مهمتری چکیده کاملزمینه هدف: افزایش اطلاعات کودکان و نوجوانان از راههای مختلفی از قبیل محیط خانواده، وسایل ارتباط جمعی، ارتباط با دوستان، محیط اطراف و آموزش در کلاس درس صورت می‌گیرد. آموزش در کلاس درس و سایر برنامه های آموزشی اجرا شده در محیط‌های آموزشی و غیرآموزشی به عنوان یکی از مهمترین روشها برای بهبود درک مفاهیم تغییرات اقلیمی و مباحث محیط زیستی می‌باشد. هدف تحقیق بررسی اطلاعات محیط زیستی و تغییرات اقلیمی دانشآموزان مقطع دبیرستانی و سنجش تاثیر آموزش بر افزایش آگاهی آنها بود. روش بررسی: داده‌ها از طریق تکمیل پرسشنامه از 113 نفر از دانشآموزان مقطع دبیرستانی شهرستان تبریز در طی سال تحصیلی 1397-1396 جمعآوری شد.یافته‌ها: نتایج تحقیق نشان داد که نگرش دانش آموزان در مراحل قبل و بعد از آموزش تفاوت معنی‌داری دارد. نگرش دانشآموزان نسبت به اهمیت وجودی جنگلهای ارسباران در دو مرحله قبل و بعد از اموزش تفاوت معنی‌دار نشان داد. در بین چهار منبع کسب اطلاعات محیط‌زیستی، بعد از تلویزیون (4/65 درصد)، اینترنت (50 درصد) به عنوان دومین منبع کسب اطلاعات محیط زیستی بیان شد. در مرحله قبل از اموزش 3/31 درصد از دانش اموزان بیان کردند که تغییر اقلیم چیز مهمی نیست در حالیکه بعد از اموزش هیچ کدام از افراد چنین عقیده ای نداشتند. در مرحله قبل از آموزش، 25 درصد از افراد نسبت به تغییر موضوع تغییر اقلیم احساس خطر نداشتند در حالیکه بعد از تبیین موضوع، این میزان به 8/3 درصد کاهش یافت. مقایسه میانگین درک محیط زیستی در مرحله قبل و بعد از آموزش نشان داد که هر دو عامل ابزار حفاظتی شامل هدف حمایتی و لذت بردن از منابع موجود افزایش معنی‌داری داشتند. از عوامل ابزار بهره‌برداری، عامل تغییر طبیعت و غلبه بشر مولفه بهره-برداری کاهش داشتند ولی تنها در عامل تغییر طبیعت کاهش معنی‌دار مشاهده شد. بحث و نتیجه گیری: می‌توان نتیجه گیری نمود کارگاه‌های آموزشی نقش معنی‌داری در افزایش اطلاعات محیط زیستی و تغییرات اقلیمی دانشآموزان داشتند. تلویزیون و اینترنت به عنوان دو ابزار مهم آموزش بوده که می توان آموزش های مرتبط با محیط زیست و تغییرات اقلیم را از این طریق انجام داد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
35 - بررسی رفتار محیط زیستی دانشآموزان دختر (مطالعه موردی دانشآموزان دوره دوم متوسطه شهر همدان)
محبوبه عطایی اسد رضا موحدیزمینه و هدف: رفتار محیط‌زیست‌گرایانه یا طرفدار محیط‌زیست یکی از عوامل مهم و نقش آفرین در حفاظت از محیط زیست است. این رفتار تحت تاثیر عوامل گوناگونی از جمله ویژگی‌های فردی، دانش و نگرش محیط زیستی افراد قرار دارد. همچنین عوامل اجتماعی-اقتصادی و فرهنگی نیز می‌تواند بر رفتا چکیده کاملزمینه و هدف: رفتار محیط‌زیست‌گرایانه یا طرفدار محیط‌زیست یکی از عوامل مهم و نقش آفرین در حفاظت از محیط زیست است. این رفتار تحت تاثیر عوامل گوناگونی از جمله ویژگی‌های فردی، دانش و نگرش محیط زیستی افراد قرار دارد. همچنین عوامل اجتماعی-اقتصادی و فرهنگی نیز می‌تواند بر رفتار محیط‌زیست‌گرایانه افراد موثر باشد. بر همین سبب، پژوهش حاضر با هدف شناسایی عوامل موثر بر رفتار محیط زیستی دانشآموزان دختر شهر همدان انجام شده است. روش بررسی: این پژوهش از نوع پیمایشی بوده و جامعه آماری آن را 3000 نفر از دانشآموزان دختر دوره دوم متوسطه شهر همدان تشکیل دادند که از بین آنان 320 نفر بر اساس جدول مورگان به صورت تصادفی به عنوان نمونه‌های پژوهش گزینش شدند. داده‌های تحقیق با استفاده از ابزار پرسشنامه و مرور ادبیات گسترده گردآوری شد و تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم افزارهای SPSS SmartPLS انجام شد. روایی ظاهری و محتوایی پرسشنامه توسط اساتید گروه ترویج و آموزش کشاورزی و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ با مقدار (83/0) تایید شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد در کل رفتار محیط زیستی دانش آموزان مورد مطالعه با میانگین 15/3 وضعیت متوسطی دارد. همچنین نتایج نشان داد که 31 درصد از رفتار محیط زیستی دانشآموزان دختر دبیرستانهای همدان وابسته به میزان دانش با ضریب بتای (217/0)، نگرش با ضریب (238/0)، ویژگی‌های فردی با ضریب ( 105/0)، عوامل اجتماعی‍ با ضریب (271/0)، عوامل اقتصادی با ضریب (067/0) و رسانه‌ها با ضریب (071/0) می باشد.. بحث و نتیجه‌گیری: نتایج به دست آمده در پژوهش حاضر به درک بهتر و عمیق‌تر رفتارهای محیط زیستی دانش آموزان دختر مدارس در راستای حفظ محیط زیست کمک می‌کند، همچنین با آگاه‌سازی و ارائه اطلاعات زیست محیطی می توان دانش و نگرش آنان را نسبت به محیط‌زیست افزایش داد. این مساله در نهایت منجر به بروز رفتارهای مثبت و طرفدار محیط‌زیست خواهد شد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
36 - رژیم حقوقی مسئولیت مدنی ناشی از خسارات محیط زیستی
مریم افشاری سبحان طیبی روح اله کریمیزمینه هدف: امروزه جایگاه حفاظت از محیط زیست بعنوان یک امر مهم و مطلوب محسوب می گردد. این مساله تا آنجایی اهمیت پیدا می کند که شاخص های قانونی برای آن در نظر گرفته می شود. تبیین و بحث مسوولیت مدنی و تشخیص درستی و نادرستی و انتخاب هر یک از مباحث آن از جمله نظریه تقصیر یا چکیده کاملزمینه هدف: امروزه جایگاه حفاظت از محیط زیست بعنوان یک امر مهم و مطلوب محسوب می گردد. این مساله تا آنجایی اهمیت پیدا می کند که شاخص های قانونی برای آن در نظر گرفته می شود. تبیین و بحث مسوولیت مدنی و تشخیص درستی و نادرستی و انتخاب هر یک از مباحث آن از جمله نظریه تقصیر یا خطر و همچنین استناد به نظریات فقهی همچون لاضرر از جمله امور مهم مورد بررسی در این ساختار می باشد. هدف از انجام این پژوهش بررسی مسایل محیط زیست در چارچوب مبانی مسوولیت مدنی و رویه ابزار و مسوولیت و همچنین رژیم حقوقی موجود است. این پژوهش به دنبال ارائه و تحلیل مبانی نظری ضرورت تحول مسوولیت مدنی ناشی از تخریب محیط زیست با استفاده از منابع ومبانی موجود در نظریات مسوولیت مدنی با امعان نظر به رژیم حقوقی موجود است. روش بررسی: پژوهش حاضر بر اساس مطالعات کتابخانه ای و به روش توصیفی و تحلیلی و بر اساس یافته های مروری نگارش گردیده است. یافته ها: ضعف ضمانتهای حقوق مسوولیت مدنی و عدم کفایت تدابیر اداری، ضرورت یاد شده را تقویت می کند با این حال کاربست حقوق مسوولیت مدنی برای حمایت از محیط زیست مستلزم ملاحظه بایسته هایی است که بدون توجه به آن ها نمی توان به تو فیق این حقوق امیدوار شد. بحث و نتیجه گیری: در این پژوهش سعی گردیده است تا نشان بدهد که چرا مسوولیت مدنی در حوزه خسارات محیط زیستی به ویژه بر مبنای آموزه های فقهی و حقوقی نیازمند تحول است. مهم ترین دستاورد این پژوهش بازشناسی آن دسته از نظریات مسوولیت مدنی حفاظت از محیط زیست از منظر فقه و حقوق است که با فلسفه بنیادین حفاظت حداکثری از محیط زیست سازگار است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
37 - بررسي اولويت های محيط زيستي به منظور پياده سازی سيستم مديريت محيط زيست در دانشگاهها (مطالعه موردی دانشگاه آزاد اسلامي واحد علوم و تحقيقات تهران)
مونا کریمی اصل اکرم الملوک لاهیجانیان معصومه شجاعیزمینه و هدف: دانشگاه ها همانند صنایع در آلودگی های محیط زیستی نقش دارند. به همین علت بایستی به کمک استانداردهایی مشابه صنایع، به پناهگاهی امن برای سلامتی انسان تبدیل شوند. روش بررسی: پژوهش حاضر با هدف مشخص نمودن عوامل و فاکتورهای محیط زیستی و اولویت بندی آن ها، ملزم ب چکیده کاملزمینه و هدف: دانشگاه ها همانند صنایع در آلودگی های محیط زیستی نقش دارند. به همین علت بایستی به کمک استانداردهایی مشابه صنایع، به پناهگاهی امن برای سلامتی انسان تبدیل شوند. روش بررسی: پژوهش حاضر با هدف مشخص نمودن عوامل و فاکتورهای محیط زیستی و اولویت بندی آن ها، ملزم به شناسایی مجموعه ای از عوامل کلیدی در پیاده سازی سیستم مدیریت محیط زیستی در دانشگاه ها بوده است. یافته ها: جامعه آماری پژوهش حاضر شامل 15 نفر از خبرگان دانشگاهی با مدرک دکتری در زمینه محیط زیست می باشند. که به روش غیرتصادفی هدفمند انتخاب شدند. با استفاده از نظر خبرگان 5 معیار اصلی و 26 زیر معیار، شناسایی و سپس پرسشنامه مقایسات زوجی طراحی گردید. و برای پاسخ دهی به فرضیه ها و محاسبه اوزان از روش AHP و نرم افزار Expert choice بهره گرفته شده است. بحث و نتیجه گیری: پس از تجزیه و تحلیل اطلاعات، فرضیه های "صرفه جویی در مصرف انرژی و کاهش آلودگی هوا از عوامل مؤثر بر EMS هستند"، "خط مشی دانشگاه و تعهد مدیریت از عوامل مؤثر بر EMS هستند"، "معیارهای مؤثر بر سیستم مدیریت محیط زیستی در دانشگاه ها دارای رتبه بندی متفاوتی هستند" و "زیر معیارهای، معیار آموزش و فرهنگ سازی در راستای سیستم مدیریت محیط زیستی در دانشگاه ها اولویت بندی متفاوتی دارند" اثبات گردید. نتایج این پژوهش، نشان می دهد که معیار " تخصیص اعتبارات و بودجه"، "زیر ساخت ها"، " آموزش و فرهنگ سازی"، " اقدامات بهبود وضع محیط زیست" و "ساختمان ها و محوطه" برای پیاده سازی سیستم مدیریت محیط زیستی به ترتیب دارای اولویت هستند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
38 - بررسی منابع، ساختار شیمیایی، اثرات بهداشتی و محیط زیستی فلزات سنگین در خاک
حمید عباسی تبار عیسی سلگی کامران شایسته ثمر مرتضویزمینه و هدف : خاک یکی از مهمترین اجزاء اکوسیستم است که محیطی مناسب برای ذخیره عناصر غذایی و انجام فرآیندهای بیولوژیکی و شیمیایی می باشد و به عنوان یک فیلتر طبیعی با نگهداری و انتقال آلاینده ها، اثرات مضر آنها را کاهش می دهد. این پژوهش با هدف بررسی منابع، ساختار شیمیایی چکیده کاملزمینه و هدف : خاک یکی از مهمترین اجزاء اکوسیستم است که محیطی مناسب برای ذخیره عناصر غذایی و انجام فرآیندهای بیولوژیکی و شیمیایی می باشد و به عنوان یک فیلتر طبیعی با نگهداری و انتقال آلاینده ها، اثرات مضر آنها را کاهش می دهد. این پژوهش با هدف بررسی منابع، ساختار شیمیایی و اثرات بهداشتی و محیط زیستی برخی فلزات سنگین موجود در خاک انجام گرفت.روش بررسی : روش تحقیق به صورت نظری و استفاده از منابع کتابخانه ای بود. در ابتدا منابع و سپس ساختار و اثرات بهداشتی و محیط زیستی فلزات سنگین در خاک بررسی گردید.یافته ها : نتایج نشان می دهد که فلزات سنگین بر خلاف آلوده کننده های آلی، تغییر ناپذیر و غیر قابل تجزیه و دارای اثرات فیزیولوژی بر موجودات زنده می باشند و در غلظت های کم حائز اهمیت می باشد. فلزات سنگین به طور طبیعی در خاک بر اثر فرآیندهای پدوژنیک ایجاد می شوند. عواملی انسانی همچون توسعه مناطق صنعتی، پسماندهای معدنی، استفاده از کودهای شیمیایی، آفت کشها، لجن فاضلاب و آبیاری زمینهای کشاورزی با فاضلاب، باقی مانده های ناشی از سوختن زغال سنگ، پتروشیمی ها و رسوبات اتمسفری می توانند غلظت این فلزات را افزایش داده و باعث آلودگی خاک به فلزات سنگین شوند.بحث و نتیجه گیری : خاک نقش بسیار مهمی در تامین غذا برای انسان و دیگر موجودات دارد و آلوده شدن آن توسط فلزات سنگین می تواند اثرات جبران ناپذیری به همراه داشته باشد. شناخت کافی از غلظت، منابع، ساختار شیمیایی و پتانسیل خطرات بهداشتی و محیط زیستی فلزات سنگین، برای پیشگیری از آلودگی و انتخاب روش مناسب جهت اصلاح و بازسازی خاک ضروری است. ایجاد منابع قابل دسترس برای تولیدات کشاورزی و افزایش امنیت غذایی از اهداف اصلاح خاک های آلوده می باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
39 - بررسی رابطه بین حس زیبایی‌شناسی و باورهای مذهبی با رفتارهای محیط زیستی (مورد مطالعه شهر کرمان)
علی مرادی جمیله اسفندیار پورزمینه و هدف: بحران محیط زیستی در قالب تغییر در آب و هوا، کاهش تنوع زیستی، تخریب محیط‌زیست، فجایع به وجود آمده ناشی از آن، کمبود آب و بسیاری دیگر از مشکلات، واقعیت‌هایی هستند که تغییراتی را در الگوهای زندگی نسل حاضر ایجاد کرده‌اند و آینده را نیز تحت تأثیر قرار خواهند داد چکیده کاملزمینه و هدف: بحران محیط زیستی در قالب تغییر در آب و هوا، کاهش تنوع زیستی، تخریب محیط‌زیست، فجایع به وجود آمده ناشی از آن، کمبود آب و بسیاری دیگر از مشکلات، واقعیت‌هایی هستند که تغییراتی را در الگوهای زندگی نسل حاضر ایجاد کرده‌اند و آینده را نیز تحت تأثیر قرار خواهند داد. سؤال اصلی این پژوهش این است که رابطه بین حس زیبایی‌شناسی و باورهای مذهبی با رفتارهای محیط زیستی با تأکید بر شهر کرمان چیست؟ هدف این پژوهش بررسی رابطه بین حس زیبایی‌شناسی و باورهای مذهبی با رفتارهای محیط زیستی است. روش بررسی: روش مطالعه پیمایشی و ابزار گردآوری داده‌ها، پرسشنامه می‌باشد. جامعه آماری شهروندان بالای ۱۶ سال شهر کرمان است. بر اساس فرمول نمونه‌گیری کوکران تعداد 374 پرسشنامه مبنای تحلیل قرار گرفتند. تحلیل‌های آماری با استفاده از دو نرم‌افزار SPSS و AMOS انجام گرفت. یافته ها: نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل (SPSS) نشان می‌دهد که حس زیباشناختی محیط زیستی و باورهای دینی مردم با رفتارهای محیط زیستی رابطه معنادار دارند. به این معنا که با ارتقای حس زیبایی‌شناسی مردم و همچنین تقویت باورهای دینی آنها، گرایش به انجام صحیح رفتارهای محیط زیستی افزایش می‌یابد. نتایج حاصل از رگرسیون چندگانه نشان می‌دهد که حس زیبایی‌شناسی با (21/7 T=) و معنی‌داری (000/0Sig.T=) توانسته است به تنهایی 35/0 درصد از تغییرات درونی رفتارهای محیط زیستی را تبیین نمایند. نتایج حاصل از مدل معادله ساختاری (AMOS) نشان می‌دهد که میزان استفاده از رسانه‌ها با ضریب رگرسیون 175/0، حس زیبایی‌شناسی با مقدار 183/0 و پایگاه اقتصادی اجتماعی با مقدار ضریب رگرسیون استاندارد برابر 160/0- بر متغیر وابسته تأثیر معنادار دارند. بحث و نتیجه گیری: استنباط می‌شود که در جامعه‌ای که افراد از ذوق و سلائق زیبایی‌شناسی برخوردار باشند و نسبت به محیط‌زیست خود علاقه نشان دهند، رفتارهای مسئولانه و صحیح خود را در برابر طبیعت و زیست‌بوم خود انجام خواهند داد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
40 - بررسی تاثیر آموزش محیط زیست بر ارتقاء آگاهی محیط زیستی دانش آموزان ( نمونه موردی: دبیرستانهای شهر کرج )
محمدمهدی ضرابی سودابه مفاخری محیا احمدیان ندا زرکشزمینه و هدف: آموزش محیط زیست بنیادی ترین شیوه در حفاظت از محیط زیست بوده که هدف از آن یافتن مناسبترین و بهترین نظام و شیوه ارائه مطالب و اجرای ساختاری است که زمینه ساز ارتقاء آگاهی های محیط زیستی در سطح جامعه می باشد. در پژوهش حاضر، تاثیر آموزش در ارتقاء آگاهی دانش آموز چکیده کاملزمینه و هدف: آموزش محیط زیست بنیادی ترین شیوه در حفاظت از محیط زیست بوده که هدف از آن یافتن مناسبترین و بهترین نظام و شیوه ارائه مطالب و اجرای ساختاری است که زمینه ساز ارتقاء آگاهی های محیط زیستی در سطح جامعه می باشد. در پژوهش حاضر، تاثیر آموزش در ارتقاء آگاهی دانش آموزان درباره اهمیت مسائل محیط زیستی بررسی شده است. روش بررسی: تحقیق حاضر از نوع کاربردی و به روش توصیفی، همبستگی، ارتباطی می باشد و شیوه اجرای آن به صورت میدانی و با استفاده از پرسشنامه و تجزیه و تحلیل داده به وسیله نرم افزار SPSS صورت می گیرد. جهت بررسی، تعداد 150 پرسشنامه به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای از میان دانش آموزان مقطع پیش از یازده شهر کرج و 150 نفر از دانش آموزان مقطع یازده جمع آوری شد. یافته ها: نتایج حاصل از ضریب همبستگی اسپیرمن به این شرح است: دانش آموزان مقطع یازده که کتاب انسان و محیط زیست را جز دروس خود داشته اند، آگاهی آنان نسبت به محیط زیست افزایش یافته است. بحث و نتیجه گیری: هر چه سطح تحصیلات پدر دانش آموزان بیشتر بوده است، آگاهی دانش آموزان نسبت به محیط زیست افزایش پیدا کرده است. نتایج حاصل از ضریب همبستگی بین دو متغیر تحصیلات مادر دانش آموزان و میزان آگاهی دانش آموزان نسبت به محیط زیست حاکی از آن است که بین دو متغیر مذکور در سطح 5% خطا رابطه معنی داری وجود دارد. به عبارت دیگر هر چه سطح تحصیلات مادر دانش آموزان بیشتر بوده است، آگاهی دانش آموزان نیز نسبت به محیط زیست بیشتر می باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
41 - بررسی روشهای فرارتبه‌ای PROMETHEE و ELECTRE در تصمیم‌گیری‌های محیط‌زیستی صنعت نفت و پتروشیمی
سولماز عموشاهی فرهاد نژادکورکی شراره پورابراهیمامروزه با توجه به آلودگی ها و اختلالات محیط زیست و عوارض آن برای انسان و سایر موجودات، مسایل محیط زیستی یکی از جدی ترین مشکلات کره زمین را به خود اختصاص داده است. این مشکلات روز به روز نیاز بشر را برای یافتن راهکارهایی جهت حل آن افزایش می دهد. یکی از مهم ترین مشکلات پ چکیده کاملامروزه با توجه به آلودگی ها و اختلالات محیط زیست و عوارض آن برای انسان و سایر موجودات، مسایل محیط زیستی یکی از جدی ترین مشکلات کره زمین را به خود اختصاص داده است. این مشکلات روز به روز نیاز بشر را برای یافتن راهکارهایی جهت حل آن افزایش می دهد. یکی از مهم ترین مشکلات پیش رو، آلودگی های صنایع موجود از جمله صنعت نفت بوده که نقش به سزایی در پیشرفت و اقتصاد کشورها دارد. برای ارزیابی و کاهش اثرات ناشی از این صنایع راهکارهای گوناگونی وجود دارد. یکی از راهکارها، روش تصمیم گیری چندمعیاره است. در روش چندمعیاره، گزینه ها بر اساس میزان ارزششان مرتب می شوند. این عمل با توجه به معیارهای موجود انجام می پذیرد. در مطالعه اخیر دو مورد از مهم ترین روش های رتبه بندی مورد مطالعه قرار گرفت و مزایا و معایب آن ها بررسی شد. هم چنین مطالعه ای موردی با استفاده از روش PROMETHEE بر روی پتروشیمی اراک صورت گرفت و گزینه های مرحله ساختمانی بر اساس درجه اهمیت رتبه بندی گردید.. پس از مطالعه موردی صورت گرفته و بررسی سایر مطالعات انجام شده در این زمینه، روش PROMETHEE نسبت به روش ELECTRE به دلیل عواملی از جمله راحت و قابل فهم بودن، توانایی مقابله با عدم قطعیت، ارزش دادن به تصمیم گیران، قدرت نمایش دیداری داده ها، اعتبار و انعطاف پذیری بیش تر به عنوان روش برتر انتخاب گردید. روش ذکر شده می تواند در مورد تصمیم گیری های محیط زیستی و نیز تصمیم گیری های حیطه صنعت نفت و پتروشیمی که دارای داده های کیفی و کمی توام و نیز عدم اطمینان هستند به کار رفته و نتایج مطلوبی را در اختیار محققین قرار دهد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
42 - بررسی و مقایسه قابلیت های روش های معمول ارزیابی اثرات محیط زیستی و روش تصمیم-گیری چند معیاره ELECTRE-TRI
مجتبی برزه کار نرگس کارگری نغمه مبرقعی دینانارزیابی اثرات محیط زیستی (EIA)[1] فرآیند شناسایی، پیش بینی و کاهش اثرات منفی پروژه های توسعه بر محیط های فیزیکی- شیمیایی، بیولوژیکی، اجتماعی- اقتصادی و فرهنگی است. هدف اصلی فرآیند ارزیابی اثرات محیط زیستی اطلاع رسانی به تصمیم گیران از اثرات احتمالی یک پیشنهاد قبل از یک چکیده کاملارزیابی اثرات محیط زیستی (EIA)[1] فرآیند شناسایی، پیش بینی و کاهش اثرات منفی پروژه های توسعه بر محیط های فیزیکی- شیمیایی، بیولوژیکی، اجتماعی- اقتصادی و فرهنگی است. هدف اصلی فرآیند ارزیابی اثرات محیط زیستی اطلاع رسانی به تصمیم گیران از اثرات احتمالی یک پیشنهاد قبل از یک تصمیم گیری است. ارزیابی اثرات محیط زیستی فرصتی را برای شناسایی مسائل کلیدی و ذینفعان در اوایل حیات یک پیشنهاد فراهم می کند، به طوری که اثرات بالقوه نامطلوب می تواند آدرس دهی شود قبل از این که تصمیم نهایی تایید شود. روش های مختلفی برای اجرای یک پروژه ارزیابی اثرات محیط زیستی وجود دارد. بهترین روش، روشی است که می تواند اثرات را کمی و اثرات را به طور سریع ارزیابی کند. این مقاله در تلاش برای بررسی و مقایسه قابلیت های روش های معمول ارزیابی اثرات محیط زیستی شامل چک لیست، ماتریس، تجزیه و تحلیل سیستمی، رویهم گذاری نقشه ها، شبکه ها و روش تصمیم گیری چند معیاره ELECTRE-TRI است. این مقاله نشان می دهد که روش تصمیم گیری چند معیاره ELECTRE-TRI یک روش مناسب برای پروژه های ارزیابی اثرات محیط زیستی است. با این حال، قضاوت نهایی انتخاب روش ارزیابی اثرات محیط زیستی وابسته به نظرات کارشناسان ارزیابی اثرات محیط زیستی است. [1] -Environmental Impact Assessment پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
43 - ارزیابی ریسک محیط زیستی مجتمع کشت و صنعت شهدای خلیج فارس با استفاده از روش TOPEFMEA
سحر رضایان سید علی جوزی صدف عطائیهدف مطالعه، ارزیابی ریسک محیط زیستی مجتمع کشت و صنعت شهدای خلیج فارس واقع در کیلومتر 75 جاده اهواز-خرمشهر می باشد. در این تحقیق، پس از بررسی فعالیت ها، اندازه گیری پارامترهای آلاینده و فرآیندهای سالن تولیدی این مجتمع که فعالیت آن تولید شکراست، کار ارزیابی ریسک محیط زیست چکیده کاملهدف مطالعه، ارزیابی ریسک محیط زیستی مجتمع کشت و صنعت شهدای خلیج فارس واقع در کیلومتر 75 جاده اهواز-خرمشهر می باشد. در این تحقیق، پس از بررسی فعالیت ها، اندازه گیری پارامترهای آلاینده و فرآیندهای سالن تولیدی این مجتمع که فعالیت آن تولید شکراست، کار ارزیابی ریسک محیط زیستی آن به روش TOPEFMEA به انجام رسید. این روش یک روش هیبرید در ارزیابی ریسک محیط زیستی می باشد که از تلفیق دو روش EFMEA[1] و TOPSIS[2] تشکیل شده است. بدین منظور نخست، مطابق با روش تجزیه و تحلیل حالات شکست و اثرات آن بر محیط زیست، کاربرگ هایی به منظور ارزیابی ریسک محیط زیستی طراحی و در آن متغیرهایی چون شناسایی فرآیند، حالت خرابی بالقوه، آثار بالقوه خرابی، علل بالقوه خرابی، اقدام کنترلی و ارزیابی ریسک به عنوان جنبه های محیط زیستی مورد بررسی قرار گرفتند. سپس با استفاده از روش طوفان ذهنی، اثرات محیط زیستی تاثیر گذار هر فعالیت توسط پرسنل و کارشناسان مربوطه شناسایی و ارزیابی شد. نتایج به دست آمده از مقایسه اعداد مرتبط با رتبه بندی ریسک های محیط زیستی محاسبه شده نشان داد که ورود آلاینده ها و مواد شیمیایی ناشی از فرآیند تولید شکر به محیط آبی با عدد اولویت ریسک 16 اولویت اول را در میان سایر فعالیت ها را به خود اختصاص داده است. با توجه به این که زهاب مجتمع بیش ترین پیامدها را به دنبال خود داشت، احداث تصفیه خانه ی صنعتی و به کارگیری روش های پیشرفته تصفیه فاضلاب از موارد پیشنهادی برای کاهش مهم ترین عوامل ریسک بود. [1]- Environment Failure Modes and Effects Analysis [2]-Technique for Order Preference by Similarity to Ideal Solution پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
44 - معرفی مدل DPSIR و قابلیت کاربرد آن در تصمیم گیری های محیط زیستی
عطیه خطیبی افشین دانه کار شراره پورابراهیم مجید وحیدهدف از پژوهش حاضر، معرفی روش DPSIR و بررسی کاربرد آن در محیط زیست و تصمیم‌گیری‌های این حوزه و لزوم استفاده از این روش برای حل مشکلات محیط زیستی است. از آن جایی که در دهه های اخیر، مشکلات محیط زیستی که بیش تر بر اساس جنبه های اقتصادی فعالیت های انسانی بوده است، محققان و چکیده کاملهدف از پژوهش حاضر، معرفی روش DPSIR و بررسی کاربرد آن در محیط زیست و تصمیم‌گیری‌های این حوزه و لزوم استفاده از این روش برای حل مشکلات محیط زیستی است. از آن جایی که در دهه های اخیر، مشکلات محیط زیستی که بیش تر بر اساس جنبه های اقتصادی فعالیت های انسانی بوده است، محققان و تصمیم گیران با چالش مواجه شده اند. این مشکلات در مقیاس ها ی متفاوتی از تغییر اقلیم جهانی تا تأثیرات فعالیت های انسانی بر سیستم های اکولوژیکی جای گرفته اند. در حال حاضر، به دلیل اهمیت این مشکلات نیاز به استفاده از روش های انعطاف پذیر برای مقابله کارآمد با مشکلات محیط زیستی بیش‌ازپیش احساس می شود؛ روش هایی که هم فاکتورهای اقتصادی و اجتماعی و هم فاکتورهای محیط زیستی را در نظر بگیرند. با توجه به هدف این مطالعه، روش پژوهش، مروری بر مقالات و یافته های قبلی درباره کاربرد مدل DPSIR و منافع و معایب آن در تصمیم گیری های محیط زیست بود. چارچوب DPSIR یا مدل(نیروی محرکه- فشار- وضعیت- تاثیر- پاسخ) ابزاری است که از طریق تعیین روابط میان فعالیت های انسانی و محیط زیست به توصیف مشکلات محیط زیستی می پردازد. این چارچوب زمینه ای را فراهم می کند تا انواع شاخص های متفاوت با یکدیگر ترکیب شوند و نه تنها تأثیرات محیط زیستی بلکه، تأثیرات اقتصادی- اجتماعی ناشی از تغییرات در وضعیت اکوسیستم ها را نیز در نظر می گیرد. نتایج این مطالعه نشان داد که مدل DPSIR می تواند اطلاعات متنوع درباره سیستم محیط زیستی را طبقه بندی و ساده سازی کند تا این اطلاعات برای پاسخ های احتمالی در اختیار سیاست گذاران قرار گیرند و به همین دلیل این روش در دهه های اخیر با سرعت فزاینده ای توسط محققان و سیاست گذاران در حال استفاده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
45 - دادخواهی و مسئولیت بین المللی؛ ابزار مقابله با عدم ایفای تعهدات در خصوص تغییرات آب و هوایی
سید عباس پورهاشمی سبحان طیبی شیما نادریایجاد و تبیین «حق» های بشری در زندگی فردی و اجتماعی انسان ها امری اجتناب ناپذیر است. بدین لحاظ حقوق بشر در برخورد با معضلات محیط زیست، بیتفاوت نمانده و با جدیتر شدن مسایل و موضوعات محیط‌زیستی در پرتو ملاحظات بین‌المللی چارچوبهای قانونی خاصی را نهادینه کرده است چکیده کاملایجاد و تبیین «حق» های بشری در زندگی فردی و اجتماعی انسان ها امری اجتناب ناپذیر است. بدین لحاظ حقوق بشر در برخورد با معضلات محیط زیست، بیتفاوت نمانده و با جدیتر شدن مسایل و موضوعات محیط‌زیستی در پرتو ملاحظات بین‌المللی چارچوبهای قانونی خاصی را نهادینه کرده است. یکی از مهمترین معضلات محیط‌زیستی جهان امروز تغییرات آب و هوایی ناشی از نقض تعهدات بین المللی دولتها می باشد. در این راستا با امعان نظر به وجود کنوانسیونها ،پروتکلها و دیگر اسناد بین‌المللی در خصوص تغییرات آب و هوایی با تاکید بر جلوگیری از آلودگیهای آب و هوا به نظر می رسد هنوز کشورهای توسعه یافته، در حال توسعه و کمتر توسعه یافته در اجرای این اسناد و مقررات حقوقی دچار مشکل هستند و توافقات بین المللی کارآیی لازم و مثبتی ندارند. با این توصیف ضروری می نماید با هدف آسیب شناسی عدم ایفای تعهدات بین المللی در خصوص تغییرات آب و هوایی،به بررسی چارچوب های موثر قانونی و ابزارهای موثر در این خصوص پرداخته شود. در این پژوهش تلاش شده است تا با بررسی اصول و قواعد حقوقی در خصوص تغییرات آب و هوایی به ابزارهای مقابله با عدم ایفای تعهدات در این زمینه بپردازد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
46 - بررسی وضعیت رویکرد محیط زیستی زنان خانه‌دار شهر ایلام
مریم عزیزی حسین مهدی زاده سید محمد شبیریاین پژوهش با هدف بررسی رویکرد محیط زیستی زنان خانه‌دار شهر ایلام و مقایسه آن در گروه‌های مختلف زنان انجام گرفته است. جامعه آماری پژوهش حاضر را کلیه زنان خانه‌دار 45-20 ساله ساکن شهر ایلام تشکیل داده‌اند که نمونه‌ای به حجم 400 نفر از آن ها انتخاب گردید. ابزار جمعآوری د چکیده کاملاین پژوهش با هدف بررسی رویکرد محیط زیستی زنان خانه‌دار شهر ایلام و مقایسه آن در گروه‌های مختلف زنان انجام گرفته است. جامعه آماری پژوهش حاضر را کلیه زنان خانه‌دار 45-20 ساله ساکن شهر ایلام تشکیل داده‌اند که نمونه‌ای به حجم 400 نفر از آن ها انتخاب گردید. ابزار جمعآوری داده‌ها، یک پرسشنامه محقق ساخته بوده که پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ برای همه مولفه‌های رویکرد محیط زیستی قابل قبول برآورد گردیده است. رویکرد محیط زیستی شامل علاقه‌مندی به محیط زیست، مسئولیت‌پذیری در قبال محیط زیست و رفتار محیط زیستی بوده است. نتایج حاکی از میزان بالای علاقه‌مندی، میزان کم مسئولیت‌پذیری و انطباق کم رفتارهای محیط زیستی زنان خانه‌دار با اصـول محیط زیستی می باشد. در مجموع می توان گفت که زنان خانه دار از میزان علاقه مندی زیادی به محیط زیست برخوردار بــوده اند. وضعیت رفتـــارهــای محیط زیستی آن ها نسبتاً خوب و میزان مسئولیت پذیری آنان در قبال محیط زیست کم ارزیابی شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
47 - معرفی راهنمای نقشه سازی شاخص حساسیت محیط زیستی (ESI)- ارایه شده توسط اداره هواشناسی و اقیانوسی ملی امریکا (NOAA)
لیدا داور افشین دانه کار برهان ریاضیمناطق ساحلی از جمله آسیب پذیرترین بخش های اقیانوسی به شمار می روند. موقعیت اکوتونی مناطق ساحلی اگرچه سبب می شود این مناطق از تنوع و غنای بیولوژیکی هر دو سیستم دریایی و زمینی بهره مند شوند، در عین حال در معرض تهدید آلودگی ها و عوامل مخرب هر دو سیستم نیز قرار می گیرند. از چکیده کاملمناطق ساحلی از جمله آسیب پذیرترین بخش های اقیانوسی به شمار می روند. موقعیت اکوتونی مناطق ساحلی اگرچه سبب می شود این مناطق از تنوع و غنای بیولوژیکی هر دو سیستم دریایی و زمینی بهره مند شوند، در عین حال در معرض تهدید آلودگی ها و عوامل مخرب هر دو سیستم نیز قرار می گیرند. از مهم ترین عوامل تهدید کننده مناطق ساحلی، احتمال بالای وقوع تصادفات دریایی و در نتیجه انتشار مقادیر زیادی مواد آلاینده به ویژه نفت می باشد. به همین دلیل شناسایی مناطق حساس ساحلی به منظور حفاظت از این مناطق در برابر نشت نفت مورد توجه کشورهای ساحلی قرار دارد. هدف از تحقیق حاضر، معرفی راهنمای نقشه سازی شاخص حساسیت محیط زیستی (ESI)[1] به عنوان ابزاری مناسب برای شناسایی مناطق حساس ساحلی در برابر نفت می باشد که توسط اداره هواشناسی و اقیانوسی ملی آمریکا (NOAA)[2] ارایه شده است. هدف از این شناسایی انجام واکنش سریع به هنگام وقوع نشت نفت برای حفاظت از اکوسیستم های گوناگون ساحلی است. امروزه استفاده از شاخص حساسیت محیط زیستی، برای شناسایی مناطق حساس ساحلی، به عنوان بخشی از تلاش های ملی در بسیاری از کشورها و در طول هزاران کیلومتر از کرانه های ساحلی سراسر جهان به منظور فراهم آوردن سیستم واکنشی در برابر انتشار نفت و بر پایه ی دانش علمی به خوبی توسعه یافته است. 4- Environmental Sensitivity Index 5- National Oceanic and Atmospheric Administration پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
48 - کاربرد ارزیابی چرخه‌ی حیات در بررسی آثار محیط زیستی محصولات
الما محمدی سید حامد میرکریمی مرجان محمدزادهگسترش مشکلات محیط زیستی جوامع را به سوی استفاده صحیح و آگاهانه از منابع سوق می دهد. ارزش واژه هایی چون محصولات دوست دار محیط زیست و تکنولوژی های سبز در بین مصرف کنندگان و مدیران روز به روز در حال افزایش است. در این راستا روش ارزیابی چرخه ی حیات با هدف بررسی آثار محیط چکیده کاملگسترش مشکلات محیط زیستی جوامع را به سوی استفاده صحیح و آگاهانه از منابع سوق می دهد. ارزش واژه هایی چون محصولات دوست دار محیط زیست و تکنولوژی های سبز در بین مصرف کنندگان و مدیران روز به روز در حال افزایش است. در این راستا روش ارزیابی چرخه ی حیات با هدف بررسی آثار محیط زیستی یک محصول تمام فرآیندها و مواد مورد استفاده برای ایجاد و استفاده و مرحله ی بعد از استفاده آن را در نظر می گیرد. با توجه به افزایش میزان استفاده از این روش در جامعه علمی و صنعتی جهانی و عدم توجه کافی به آن در کشور، این مجموعه با هدف معرفی بیش تر این روش گردآوری شده است. در بخش های مختلف این مقاله ابتدا مراحل تکوین و تکمیل این روش، برخی از کاربردهای آن در بخش های مختلف اقتصادی و نحوه ی انجام 4 مرحله ی انجام آن شرح داده شده است. سپس برخی نرم افزارهای مورد استفاده در این روش با یکدیگر مقایسه شده اند. در نهایت چشم انداز آینده ی روش ارزیابی چرخه ی حیات شرح داده شده است که طبق آن به نظر می رسد ارزیابی چرخه ی حیات به سوی در نظر گرفتن مولفه های توسعه پایدار (مردم، سیاره زمین و رشد) پیش می رود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
49 - نگرش محیط زیستی و استفاده از سموم شیمیایی در بین برنج‌کاران (مطالعه موردی: دهستان اسفیورد- شورآب شهرستان ساری)
محمد رضا محبوبی حسین احمدی گرجیبا توجه به ماموریت ترویج کشاورزی زمینه کاهش مصرف سموم در سطح مزارع، سنجش نگرش تولیدکنندگان کشاورزی در زمینه مصرف سموم در سطح مزارع مهم تلقی می شود. این تحقیق با هدف سنجش نگرش محیط زیستی برنج کاران در استفاده از سموم شیمیایی انجام شد. تحقیق توصیفی و از نوع پیمایشی و جامع چکیده کاملبا توجه به ماموریت ترویج کشاورزی زمینه کاهش مصرف سموم در سطح مزارع، سنجش نگرش تولیدکنندگان کشاورزی در زمینه مصرف سموم در سطح مزارع مهم تلقی می شود. این تحقیق با هدف سنجش نگرش محیط زیستی برنج کاران در استفاده از سموم شیمیایی انجام شد. تحقیق توصیفی و از نوع پیمایشی و جامعه آماری 200 نفر از برنج کاران ساکن در دهستان اسفیورد- شورآب بخش مرکزی شهرستان ساری در استان مازندران بودند که 130 نفر از آنان به عنوان نمونه تحقیق انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از پرسش نامه استفاده شد. اعتبار محتوایی ابزار گردآوری با نظر پانل متخصصان انجام شد و قابلیت اعتماد آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ تایید شد که مقدار آن 71/0 به دست آمد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS19 انجام شد. یافته های پژوهش نشان داد کشاورزان از نگرش محیط زیستی متوسط رو به بالا در زمینه کاهش مصرف سموم در مزرعه برخوردارند. نتایج همبستگی نشان داد میان تجربه کار کشاورزی، سن، درک اهمیت کنترل بیولوژیک و مشارکت در کلاس های ترویجی با میزان مصرف سموم در مزرعه همبستگی مثبتی وجود دارد. همچنین نتایج مقایسه میانگین نشان داد اختلاف معنی داری بین نگرش محیط زیستی مصرف سموم بر حسب هزینه خرید سموم مصرفی در یک فصل زراعی وجود دارد. استمرار تشکیل کلاس های ترویجی با هدف ایجاد نگرش های مثبت محیط زیستی کاهش مصرف سموم در کشاورزان از جمله پیشنهادهای این مطالعه بوده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
50 - سنجش و ارزیابی پیامدهای جغرافیایی –زیست‌محیطی خزش شهری در شهرستان شهرکرد
قربانعلی کریمی دهکردی رحمت الله منشی زاده بیژن رحمانیگسترش شتابان شهرها و رشد فیزیکی ناموزون آنها، که اصطلاحاً "خزش شهری" نامیده می شود، موجب خورندگی روستاها و اراضی پیرامونی آنها، تبدیل بی رویه اراضی کشاورزی و تخریب منابع محیط زیست گردیده است. این وضعیت در شهرستان شهرکرد مرکز استان چهارمحال وبختیاری نیز نمود گسترده ای دا چکیده کاملگسترش شتابان شهرها و رشد فیزیکی ناموزون آنها، که اصطلاحاً "خزش شهری" نامیده می شود، موجب خورندگی روستاها و اراضی پیرامونی آنها، تبدیل بی رویه اراضی کشاورزی و تخریب منابع محیط زیست گردیده است. این وضعیت در شهرستان شهرکرد مرکز استان چهارمحال وبختیاری نیز نمود گسترده ای داشته است. هدف پژوهش توصیفی –پیمایشی حاضر تعیین تحولات کالبدی سکونتگاههای روستایی پیرامون شهرستان شهرکرد با تاکید بر خزش شهری بود. جامعه آماری سرپرستان خانوار روستاهای شهرستان شهرکرد (15000 نفر) بودند. که با استفاده از جدول کرجسی و مورگان تعداد 400 نفر به عنوان نمونه انتخاب گردیدند. ابزار مورد استفاده پرسشنامه محقق ساخته در سه بعد پیامدهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و محیط زیستی-کالبدی بود. تجزیه و تحلیل اطلاعات از آزمونt تک نمونه ای و فریدمن استفاده شد. نتایج نشان داده که پیامدهای ناشی از خزش شهری به ترتیب عبارتند از:پیامدهای محیط زیستی- کالبدی(3.98)، پیامدهای اقتصادی(3.96 )و اجتماعی –فرهنگی(3.89). مهمترین پیامدهای محیط زیستی-کالبدی افزایش آلودگی محیط زیست، از بین رفتن معماری سنتی، تخریب تنوع زیستی؛ مهترین پیامدهای اقتصادی بورس بازی و افزایش قیمت زمین و مسکن، کاهش رغبت روستاییان به فعالیت های تولیدی (کشاورزی و دامی)، فرار سرمایه از روستاها و پس انداز آنها در شهر و افزایش هزینه های زندگی و در بین پیامدهای اجتماعی-فرهنگی تجمل گرایی و گرایش به مصرف کالاهای لوکس، کاهش همبستگی(ارتباطات انسانی ) و مشارکت، ازدحام و تراکم جمعیت در شهرها، الگو پردازی از زندگی و فرهنگ شهرنشینی بوده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
51 - ارزیابی وضعیت بیابان‌زایی در حوضه آبخیز سفیددشت- بروجن (استان چهارمحال و بختیاری) با استفاده از مدل مدالوس
فاطمه نفر عطاالله ابراهیمی علی اصغر نقی پور برجپیشینه و هدف تخریب منابع در بسیاری از نقاط جهان، با توجه به روند روزافزون آن تهدیدی جدی برای بشریت است. بیابان‌زایی که یکی از مظاهر این تخریب است، اکثر کشورها را تحت تأثیر قرار داده و به عنوان سومین چالش قرن بیست و یکم بعد از دو چالش تغییر اقلیم و کمبود آب شیرین معرفی ش چکیده کاملپیشینه و هدف تخریب منابع در بسیاری از نقاط جهان، با توجه به روند روزافزون آن تهدیدی جدی برای بشریت است. بیابان‌زایی که یکی از مظاهر این تخریب است، اکثر کشورها را تحت تأثیر قرار داده و به عنوان سومین چالش قرن بیست و یکم بعد از دو چالش تغییر اقلیم و کمبود آب شیرین معرفی شده است. بیابان‌زایی، تخریب زمین در مناطق خشک، نیمه‌خشک و نیمه مرطوب است. این وضعیت در نتیجه یک سرى فرآیندهاى مهم ایجاد می‌شود که مهمترین این فرآیندها، دو عامل فعالیت‌هاى بشرى و تغییرات اقلیمى هستند. روشهای متعددی برای تعیین روند بیابان‌زایی توسعه‌یافته است که یکی از آنها که کاربرد زیادی دارد، روش مدالوس است. ارزیابی وضعیت فرآیندهای بیابان‌زایی (تخریب زمین) در یک روستا، منطقه یا کشور از آن جهت حائز اهمیت است که این ارزیابی امکان اتخاذ تصمیماتی آگاهانه در خصوص ابعاد مالی و میزان سرمایه گذاری مورد نیاز برای کنترل آن را فراهم می‌آورد. از آنجا که حوضه آبخیز سفیددشت-بروجن یکی از دشت‌های حاصلخیز استان چهارمحال و بختیاری می‌باشد و با توجه به وسعت آن و همچنین تمرکز صنایع و بخش زیادی از جمعیت استان چهارمحال و بختیاری در این دشت، مطالعه پدیده بیابان‌زایی در این منطقه از اهمیت زیادی برخوردار است. با توجه به توسعه پدیده بیابان‌زایی در منطقه سفیددشت-بروجن و لزوم توجه به اهمیت نتایج این پدیده مخرب در آینده، هدف از پژوهش حاضر، ارزیابی بیابان‌زایی با استفاده از مدل مدالوس در حوضة آبخیز سفیددشت-بروجن به مساحت 92565 هکتار، واقع در استان چهارمحال و بختیاری است. مواد و روش ها ابتدا در این پژوهش، با استفاده از مدل سلول خودکار مارکوف سنجش از دوری و تصاویر ماهواره لندست سالهای 1998، 2009 و 2018 به بررسی و آشکارسازی تغییرات کاربری اراضی پرداخته شد. میزان تغییرات طی این دوره زمانی مشخص شد، نقاطی که در آن بیشترین تغییرات رخ داده بود را انتخاب و با استفاده از این نقاط، در مدل مدالوس عوامل مؤثر در بیابان‌زایی و وضعیت فعلی آن مدنظر قرار گرفت. سپس، پارامترهای مؤثر در بیابان‌زایی به تفکیک در این نقاط بررسی و مدل مدالوس در این نقاط اجرا شد. برای این منظور، طبق روش مدالوس، توسط تیم کارشناسی مجرب متشکل از اساتید و کارشناسان منابع طبیعی عوامل مؤثر در بیابان‌زایی منطقه شناسایی شده و هر کدام به عنوان یک معیار شامل اقلیم، پوشش گیاهی، خاک، آب زیرزمینی و مدیریت و سیاست در نظر گرفته شدند. سپس خصوصیات معیارهای مذکور که در بیابان‌زایی منطقه مؤثرند، به عنوان شاخص، مد نظر قرار گرفتند. هر شاخص در رابطه با تأثیر آن در بیابان‌زایی وزنی دریافت کرد و با ارزیابی آنها، میزان تأثیر معیار در فرآیند بیابان‌زایی مشخص شد. سپس، نقشه معیارها و در نهایت نقشه بیابان‌زایی از میانگین هندسی آن ها به دست آمد. به منظور بررسی معیار اقلیم سه شاخص بارندگی، جهت و شاخص خشکی در نظر گرفته شد. بررسی ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎی اقلیم ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ نقاط نمونه در ایستگاه‌های ﺳﺎزﻣﺎن هواشناسی و آب ﻣﻨﻄﻘﻪای استان که به صورت نقطه‌ای برداشت می‌شود، ارزیابی شد. جهت ارزیابی وضعیت خاک، برخی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی از جمله بافت خاک، اسیدیته، هدایت الکتریکی و میزان مواد آلی، انتخاب شدند. برای تعیین ویژگی‌های خاک ابتدا 170 نقطه نمونه‌برداری در منطقه مورد مطالعه مشخص و از سطح 0 تا 20 سانتیمتری خاک، نمونه‌برداری انجام و به آزمایشگاه منتقل شد.نتایج و بحث پس از ارزیابی و امتیازدهی شاخص‌ها نتایج نشان داد که معیار اقلیم با امتیاز 1.80 در دو کلاس شدید و خیلی شدید، بیشترین نقش را در بیابان‌زایی منطقه دارد. وضعیت معیار مدیریت و سیاست، پوشش گیاهی و خاک منطقه به ترتیب با امتیاز 1.76، 1.71 و 1.55 در دو کلاس شدید و خیلی شدید و معیار آب زیرزمینی در کل سطح منطقه با امتیاز 1.33 در کلاس متوسط قرار گرفت. بر اساس مدل مدالوس، امتیاز وضعیت فعلی بیابان‌زایی 1.63 برآورد شد. بر اساس این نقشه، وضعیت بیابان‌زایی منطقه در دو کلاس شدید و خیلی شدید قرار گرفت. در نهایت مشخص شد 56 درصد از سطح منطقه با وضعیت بیابان‌زایی شدید و 44 درصد با وضعیت خیلی شدید مواجه است. نتایج نشان داد که قسمت شمالی منطقه مورد مطالعه بسیار آسیب‌پذیر است، در حالی که قسمت جنوبی منطقه کمتر در معرض بیابان‌زایی هستند با این حال، این منطقه از شدت بیابان‌زایی بالایی برخوردار است. نتایج نشان داد بخش شمالی منطقه مورد مطالعه به شدت در معرض منطقه مورد مطالعه نسبت به پدیده بیابان‌زایی است. بیابانی شدن واقع شده حال آنکه در قسمت جنوبی منطقه این وضعیت شرایط بهتری دارد؛ هر چند در این منطقه نیز فرایند بیابانی شدن در حال وقوع با شدت بالایی است. در این مدل معیارهای اقلیم، خاک، پوشش گیاهی، آب زیرزمینی، مدیریت و سیاست انتخاب شدند. طبق نتایج حاصل از این پژوهش، به ترتیب معیارهای اقلیم و مدیریت و سیاست بیشترین تأثیر را در بیابان‌زایی حوضه مطالعاتی داشتهاند و در مقابل معیارهای پوشش‌گیاهی، خاک و آب زیرزمینی دارای کمترین تأثیر بودند. با توجه به میزان پایین بارندگی و خشکسالی‌های سالهای اخیر، صدور مجوزهای غیر مجاز چاه در سفیددشت و به دنبال آن برداشت‌های بی‌رویه بیش از توان سفره‌های آب زیرزمینی باعث خشک شدن اکثر چاه‌های این منطقه شده است همچنین خشک شدن تالاب دهنو در این منطقه دلیل دیگر شدت بیابان‌زایی منطقه مطالعاتی می‌باشد.نتیجه گیری در پژوهش با توجه به نتایج به دست آمده پدیده بیابان‌زایی در این منطقه رو به افزایش است و پیامدهای مخربی برجای گذاشته است. منطقه مطالعاتی بر طبق تعریف ارائه‌شده از بیابان‌زایی، دارای هر دو شرایط بیابان‌زایی طبیعی و انسانی است. عوامل طبیعی چون شرایط نامساعد اقلیمی از جمله کمبود ریزش‌های جوی، خشکسالی‌های پیاپی، محدودیت منابع آبی، از یک سو و عوامل مخرب انسانی از جمله نظام سنتی کشاورزی، چرای بی‌رویه دام، بهره برداری بیش از حد از آب‌های زیرزمینی، تبدیل مراتع به اراضی کشاورزی، صنایع، معادن و تأسیسات، تخریب پوشش‌گیاهی و بوته‌کنی از سوی دیگر باعث نابودی مراتع و منابع طبیعی و تسریع روند بیابان‌زایی در منطقه شده است. از جمله راههای مقابله با بیابان‌زایی در منطقه، می‌توان بهره‌برداری اصولی از مراتع و چراگاه‌ها با توجه به ظرفیت آنها در زمان مناسب، قرق منطقه به طور دائم تحت فعالیت‌های بیابان‌زدایی بیولوژیکی و مکانیکی، بهره‌برداری مناسب از آب‌های زیرزمینی و جلوگیری از تغییر کاربری اراضی اشاره کرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
52 - ارزیابی پتانسیل محیط زیستی و جغرافیایی کشاورزی منطقه زیرآب در توسعه گردشگری
آزیتا زند سحر دهیوری معصومه ارفعی مهدی شکوهی فرهدف این تحقیق ارزیابی پتانسیل محیط زیستی و جغرافیایی کشاورزی منطقه زیرآب در توسعه گردشگری می باشد. تحقیق حاضر از نوع تحقیقات کاربردی و به روش توصیفی، همبستگی می باشد. جامعه آماری این تحقیق شامل 1192 نفر سرپزستان خانوار های روستایی و12نفر از دهیاران روستاهای بخش زیراب می چکیده کاملهدف این تحقیق ارزیابی پتانسیل محیط زیستی و جغرافیایی کشاورزی منطقه زیرآب در توسعه گردشگری می باشد. تحقیق حاضر از نوع تحقیقات کاربردی و به روش توصیفی، همبستگی می باشد. جامعه آماری این تحقیق شامل 1192 نفر سرپزستان خانوار های روستایی و12نفر از دهیاران روستاهای بخش زیراب می باشد که 100 نفر از سرپرستان خانوار ودهیاران به کمک روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شده اند. پس از جمعآوری داده‌ها، با بهره گیری از نرم‌افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند که این امر در دو بخش آماری توصیفی و آمار تحلیلی انجام شده است.نتایج رگرسیون ساده نشان می‌دهد متغیر عوامل اقتصادی حدود 39 درصد از تغییرات متغیر وابسته توسعه بخش زیراب را تبیین نموده است که این مقدار در حد زیاد می باشد. یافته های تحقیق حاکی از آن است که بین آگروتوریسم وتوسعه روستاها رابطه مثبت ومعناداری وجود دارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
53 - ارزیابی ریسک محیط زیستی خطوط لوله انتقال گاز با استفاده از روش کنت مولبایر
محسن گودرزی حمیدرضا جعفری سعید گیوه چیهدف از انجام ایم مطالعه استخراج ریسک های محیط زیستی منتج از خط لوله انتقال گاز دلیجان-قزوین بر محیط زیست اطراف آن با استفاده از روش کنت مولبایر می باشد.در روش کنت مولبایر شاخص مجموع،معرف احتمال وقوع خطر و فاکتور نشت،مبین شدت اثر می باشد.نمره نهایی خطر نسبی در روش کنت مو چکیده کاملهدف از انجام ایم مطالعه استخراج ریسک های محیط زیستی منتج از خط لوله انتقال گاز دلیجان-قزوین بر محیط زیست اطراف آن با استفاده از روش کنت مولبایر می باشد.در روش کنت مولبایر شاخص مجموع،معرف احتمال وقوع خطر و فاکتور نشت،مبین شدت اثر می باشد.نمره نهایی خطر نسبی در روش کنت مولبای از تقسیم شاخص مجموع بر فاکتور نشت حاصل می شود.با توجه به نتایج 32%خط لوله سطح ریسک بسیار زیاد،11%خط لوله ربسک زیاد،23%خط لوله سطح ریسک متوسط و 34%از کل خط لوله دارای سطح ریسک کم می باشد.مهم ترین معیارها و زیر معیارهای تصویر کننده ریسک محیط زیستی در خط لوله مورد مطالعه عبارتند از:سطح فعالیت زیاد،عمق پوشش نامناسب،نبود آموزش کافی،نبود سیستم پیام اضطراری،مجاورت و تقاطع گسل های متعدد با خط لوله،وجود بافت شهری،تراکم جمعیت و وجود مناطق ارزشمند طبیعی ملی. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
54 - ارزیابی ریسک زیست محیطی در منطقه کوهستانی و تفرجی درکه تهران
سپیده محبی سید مصطفی طیبی ثانی افشین جعفری باقر مرسلهدف از انجام این تحقیق، شناسایی و اولویت‌بندی جنبه‌های ریسک محیط‌زیستی در منطقه گردشگری – ورزشی درکه تهران می‌باشد. از طریق مطالعات کتابخانه‌ای و بررسی سوابق اقدام به گردآوری داده‌های مورد نیاز برای ارزیابی گردید. ارزیابی توان محیطی منطقه به منظور توسعه گردشگری با چکیده کاملهدف از انجام این تحقیق، شناسایی و اولویت‌بندی جنبه‌های ریسک محیط‌زیستی در منطقه گردشگری – ورزشی درکه تهران می‌باشد. از طریق مطالعات کتابخانه‌ای و بررسی سوابق اقدام به گردآوری داده‌های مورد نیاز برای ارزیابی گردید. ارزیابی توان محیطی منطقه به منظور توسعه گردشگری با استفاده از روش ترکیبی (مدل مخدوم و مدل فایو) و تکنیک رویهم‌گذاری لایه‌های اطلاعاتی با کمک ابزار GIS صورت گرفت. در ادامه، روشهای کمی و کیفی ارزیابی ریسک برای تعیین درجه و سطوح ریسک هر یک از فاکتوهای بیست‌گانه استفاده شد. از روش ویلیام فاین برای ارزیابی نهایی استفاده شد. نتایج بیانگر آن بود که 118.73 هکتار از منطقه برای تفرج متمرکز و 487.72 هکتار نیز برای تفرج گسترده مناسب است و مابقی ارزش حفاظتی دارد. فاکتورهای تغییرات آب و هوا و پتانسیل وقوع بلایای طبیعی بیشترین سطوح ریسک را در اختیار داشتهاند. از سوی دیگر، فاکتور آلودگی آب و خاک با سطح ریسک بالا و آلودگی هوا با سطح کم ارزیابی گردیدند. همچنین، درجه فاکتور ریسک به خطر افتادن سلامت اکوسیستم 3A می‌باشد. سطح ریسک برای انتشار آلینده‌های در هوا معادل 20 و برای انتشار در خاک و آب برابر با 270 است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
55 - واکاوی مفاهیم اخلاق و فرهنگ محیط زیستی از دیدگاه شهروندان مورد پژوهی: شهر اسلام آباد غرب
سعید ملکی صفیه دامن باغشهر اسلام آباد غرب نیز با مسائل و مشکلات محیط زیستی فراوانی روبرو است که برخی از آنها ناشی از عدم برخورداری از فرهنگ و اخلاق محیط زیستی از سوی شهروندان این شهر می‌باشد. بر این اساس بررسی و واکاوی مفاهیم فرهنگ و اخلاق محیط زیستی از دیدگاه شهروندان این شهر ضرورت می‌یابد چکیده کاملشهر اسلام آباد غرب نیز با مسائل و مشکلات محیط زیستی فراوانی روبرو است که برخی از آنها ناشی از عدم برخورداری از فرهنگ و اخلاق محیط زیستی از سوی شهروندان این شهر می‌باشد. بر این اساس بررسی و واکاوی مفاهیم فرهنگ و اخلاق محیط زیستی از دیدگاه شهروندان این شهر ضرورت می‌یابد. پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ روش شناسی به صورت توصیفی- تحلیلی می‌باشد. برای گردآوری داده‌های توصیفی از اسناد کتابخانه-ای وبرای داده‌های تحلیلی پژوهش به روش پیمایشی و از ابزار پرسشنامه استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل شهروندان شهر اسلام آباد غرب بوده و نمونه مورد بررسی322 نفر از شهروندان این شهر بر اساس فرمول کوکران می‌باشد. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات به دست آمده نیز از نرم افزار SPSS استفاده شده است. یافته‌های پژوهش نشان داد که میان مؤلفه‌های نگرش محیط زیستی و ارزش محیط زیستی با مؤلفه ی رفتار محیط زیستی شهروندان رابطه‌ی خطی مستقیم و معنادار وجود دارد. همچنین بین دانش محیط زیستی و رفتار محیط زیستی شهروندان رابطه خطی مستقیم و غیرمعنادار وجود دارد. لیکن عدم ارتباط معنادار میان این دو مؤلفه را می‌توان در متغیرهای واسط دیگری جست. همچنین جهت تشخیص و آگاهی از میزان تأثیرگذاری مؤلفه‌های پژوهش بر حفاظت از محیط زیست، از مدل برازش رگرسیونی استفاده شده است. بر اساس نتایج این آزمون نیز همه مؤلفه‌ها معنی‌دار بوده و ارتقاء و بهبود وضعیت آنها در حفاظت مطلوب از محیط زیست، تأثیر‌گذار می‌باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
56 - ارزیابی ابعاد کالبدی- محیطی تاب آوری شبکه حمل و نقل درون شهری و ارتباط آن با توسعه پایدار محیط زیستی
اکرم علی محمدی صدرالدین متولی آزیتا رجبیهدف مقاله حاضرارزیابی ابعاد تاب‌آوری کالبدی- محیطی تاب‌آوری شبکه حمل و نقل درون شهری و ارتباط آن با توسعه پایدار محیط‌زیستی در منطقه یک شهر تهران بود. تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه جمع آوری اطلاعات پیمایشی از نوع توصیفی- تحلیلی است. نمونه مورد مطالعه 100 نفر ا چکیده کاملهدف مقاله حاضرارزیابی ابعاد تاب‌آوری کالبدی- محیطی تاب‌آوری شبکه حمل و نقل درون شهری و ارتباط آن با توسعه پایدار محیط‌زیستی در منطقه یک شهر تهران بود. تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه جمع آوری اطلاعات پیمایشی از نوع توصیفی- تحلیلی است. نمونه مورد مطالعه 100 نفر از خبرگان و متخصصان حوزه مدیریت حملونقل درون شهری منطقه یک شهر تهران به روش نمونه‌گیری هدفمند و 400 نفر از ساکنین نواحی ده‌گانه شهرداری منطقه یک شهر تهران در سال 1398 بودند که به روش نمونه‌گیری طبقه‌ای- نسبتی و از طریق فرمول کوکران در تحقیق شرکت کردند. روش گردآوری اطلاعات روش کتابخانه ای از طریق پرسشنامه محقق ساخته بود. برای ارزیابی ابعاد تاب‌آوری از تکنیک تحلیل عاملی اکتشافی؛ برای تعیین وضعیت موجود از آزمون t تک نمونه ای و برای رتبه بندی ابعاد از آزمون فریدمن استفاده شد. نتایج نشان داد: ابعاد پنجگانه تاب‌آوری کالبدی- محیطی تاب‌آوری شبکه حمل و نقل درون شهری در ارتباط با توسعه پایدار محیط‌زیستی شامل: پایداری محیط زیستی، زیرساخت‌ها و مقاوم سازی، بافت شهری، دسترسی، کاربری اراضی منطقه ارزیابی شدند. نتایج آزمون تی تک‌نمونه‌ای نشان داد وضعیت تاب‌آوری کالبدی- محیطی شبکه حملونقل درون شهری و ابعاد آن در رابطه با توسعه پایدار محیط زیستی در محدوده مورد مطالعه در سطح متوسط یا پایین می‌باشد. با توجه به نتایج به دست آمده و ارزیابی وضعیت موجود منطقه می‌توان گام‌های موثری در برنامه‌ریزی صحیح و کارآمد در جهت رفع ضعف‌های موجود در عوامل کالبدی-محیطی جهت افزایش ارتباط با توسعه پایدار محیط زیستی برداشت. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
57 - بررسی ارتباط عملکرد زیست محیطی شهرداری شاهرود با رفتار شهرومندی محیط زیستی شهروندان
جواد وفایی احسان کریمییکی از مهمترین موضوعات سال های اخیر مسائل زیست محیطی پیرموان زندگی شهروندان در محیط شهری بوده است. شهرداری ها به عنوان یکی از ارکان مهم در حفظ محیط زیست شهری شناخته می شود که عملکرد زیست محیطی شهرداری ها نقش مهمی در حفظ محیط زیست شهرها دارد. بنابراین می توان انتظار داشت چکیده کاملیکی از مهمترین موضوعات سال های اخیر مسائل زیست محیطی پیرموان زندگی شهروندان در محیط شهری بوده است. شهرداری ها به عنوان یکی از ارکان مهم در حفظ محیط زیست شهری شناخته می شود که عملکرد زیست محیطی شهرداری ها نقش مهمی در حفظ محیط زیست شهرها دارد. بنابراین می توان انتظار داشت عملکرد مناسب شهرداری ها در این حیطه منجر به توجه بیشتر شهروندان به محیط زیست شهری خواهد شد. از این رو تحقیق حاضر با هدف بررسی رابطه عملکرد زیست محیطی شهرداری شاهرود با رفتارهای شهروندی محیط زیستی شهروندان شهر شاهرود انجام شد. به منظور جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. جامعه آماری شهر شاهرود بود. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از روش معادلات ساختاری صورت گرفت که نتایج نشان داد از دیدگاه شهروندان عملکرد زیست محیطی شهرداری شاهرود در وضعیت مناسبی قرار دارد. همچنین ارتباط مثبت و معنی داری بین عملکرد زیست محیطی شهرداری با رفتارهای شهروندی محیط زیستی شهروندان مشاهده شد. با توجه به نتایج بدست آمده انتظار بر این است در جهت حفظ و توسعه پایدار شهرها و همچنین توجه به ساکنین شهر، وضعیت زیست محیط شهری در توسط شهرداری شاهرود با جدیت بیشتری ادامه پیدا کند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
58 - تعیین کننده‌های اجتماعی رفتار زیست محیطی مسئولانه (مورد مطالعه: شهروندان شهر شوش) با تأکید بر مدل KAP
کریم رضا دوست عبدالرضا نواح علی بوداقی ندا علیدادیهدف اصلی پژوهش حاضر بررسی تعیین‌گرهای اجتماعی رفتار مسئولانه زیست محیطی شهروندان شهر شوش با تأکید بر متغیرهای مستقل آگاهی زیست محیطی، نگرش زیست محیطی و احساس تعلق مکانی می‌باشد. روش پژوهش از نوع پیمایشی بوده و نمونه آماری شامل 382 نفر از شهروندان 15 تا 65 سال شهر شوش اس چکیده کاملهدف اصلی پژوهش حاضر بررسی تعیین‌گرهای اجتماعی رفتار مسئولانه زیست محیطی شهروندان شهر شوش با تأکید بر متغیرهای مستقل آگاهی زیست محیطی، نگرش زیست محیطی و احساس تعلق مکانی می‌باشد. روش پژوهش از نوع پیمایشی بوده و نمونه آماری شامل 382 نفر از شهروندان 15 تا 65 سال شهر شوش است که به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شده‌اند. ابزار گردآوری اطلاعات پژوهش پرسشنامه بوده است. یافته‌های توصیفی پژوهش نشان داد که میانگین رفتارهای مسئولانه زیست محیطی شهروندان شهر شوش در حد متوسط (88/59) است. نتایج تحلیل مسیر نشان داد بین متغیرهای احساس تعلق مکانی شهروندان، نگرش زیست محیطی و رفتارهای مسئولانه زیست محیطی آنان رابطه مثبت و معنی‌داری وجود دارد. نتایج تحلیل مسیر نشان داد که متغیرهای احساس تعلق مکانی (194/0)، آگاهی زیست محیطی (456/0)، نگرش زیست محیطی (225/0) به صورت مستقیم بر رفتار مسئولانه زیست محیطی تاثیر دارند. طبق یافته های تحقیق، متغیر احساس تعلق مکانی از طریق نگرش زیست محیطی 176/0 درصد اثر غیر مستقیم بر مسئله تحقیق داشته است. در مجموع، متغیرهای وارد شده در مدل توانستند 35/0 درصد تغییرات رفتار مسئولانه زیست محیطی را تبیین نمایند. مقایسه ضرایب بتاها نشان می‌دهد که اثر کل آگاهی زیست محیطی (476/0) در مقایسه با سایر متغیرهای وارد شده در مدل، بیشتر بوده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
59 - تحلیل جامعه شناختی نقش عوامل فرهنگی بر رفتارهای زیست محیطی شهری مورد مطالعه (شهروندان شهر کرمانشاه)
داریوش احمدیان منصور حقیقتیاندر قرن حاضر، رفتارهای زیست محیطی به عنوان یکی از مهمترین و تأثیرگذارترین عوامل بر محیط زیست مورد توجه بسیاری از جامعه شناسان محیط زیست قرار گرفته است. رفتارهای زیست محیطی ضمن اینکه بر بیشتر مسائل و تهدیدهای زیست محیطی تأثیر می گذارند خود نیز از عواملی تاثیر می پذیرند. پ چکیده کاملدر قرن حاضر، رفتارهای زیست محیطی به عنوان یکی از مهمترین و تأثیرگذارترین عوامل بر محیط زیست مورد توجه بسیاری از جامعه شناسان محیط زیست قرار گرفته است. رفتارهای زیست محیطی ضمن اینکه بر بیشتر مسائل و تهدیدهای زیست محیطی تأثیر می گذارند خود نیز از عواملی تاثیر می پذیرند. پژوهش حاضر با هدف شناخت میزان تأثیر عوامل فرهنگی بر رفتارهای زیست محیطی مسئولانه انجام گرفته است. چارچوب نظری تحقیق، نظریه کنش معقولانه آیزن و فیش بین، مدل فیتکائو و کسل و مدل اوالندر و توجرسون است. جامعه ی آماری شامل شهروندان بالای 15 سال شهرکرمانشاه بوده که بر طبق فرمول کوکران و با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای تعداد 410 نفر به عنوان نمونه ی آماری انتخاب شده اند. این تحقیق با رویکرد کمی و با روش پیمایش انجام شده و ابزار گرداوری داده، پرسشنامه بوده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که میانگین رفتارهای زیست محیطی شهروندان متوسط رو به بالا (1/3 ) است و بین متغیرهای ارزش، باور و آگاهیهای زیست محیطی با رفتار زیست محیطی رابطه ی معنا داری وجود دارد در حالی که متغیر تحصیلات با آن رابطه نداشت. همچنین رفتارهای زیست محیطی برحسب جنسیت، تاهل و گروه های سنی متفاوت است. نتایج تحلیل رگرسیون نیز نشان می دهد متغیرهای مستقل تحقیق13/0 درصد از واریانس متغیر وابسته را تبیین می‌کنند. در یک نتیجه ی کلی می توان گفت که عوامل فرهنگی در واقع می توانند پیش بینی کننده ی سیاست های ترویج رفتارهای زیست محیطی مسئولانه باشند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
60 - سنجش و ارزیابی پیامدهای جغرافیایی –زیست‌محیطی خزش شهری در شهرستان شهرکرد
قربانعلی کریمی دهکردی رحمت الله منشی زاده بیژن رحمانیگسترش شتابان شهرها و رشد فیزیکی ناموزون آنها، که اصطلاحاً "خزش شهری" نامیده می شود، موجب خورندگی روستاها و اراضی پیرامونی آنها، تبدیل بی رویه اراضی کشاورزی و تخریب منابع محیط زیست گردیده است. این وضعیت در شهرستان شهرکرد مرکز استان چهارمحال وبختیاری نیز نمود گسترده ای دا چکیده کاملگسترش شتابان شهرها و رشد فیزیکی ناموزون آنها، که اصطلاحاً "خزش شهری" نامیده می شود، موجب خورندگی روستاها و اراضی پیرامونی آنها، تبدیل بی رویه اراضی کشاورزی و تخریب منابع محیط زیست گردیده است. این وضعیت در شهرستان شهرکرد مرکز استان چهارمحال وبختیاری نیز نمود گسترده ای داشته است. هدف پژوهش توصیفی –پیمایشی حاضر تعیین تحولات کالبدی سکونتگاههای روستایی پیرامون شهرستان شهرکرد با تاکید بر خزش شهری بود. جامعه آماری سرپرستان خانوار روستاهای شهرستان شهرکرد (15000 نفر) بودند. که با استفاده از جدول کرجسی و مورگان تعداد 400 نفر به عنوان نمونه انتخاب گردیدند. ابزار مورد استفاده پرسشنامه محقق ساخته در سه بعد پیامدهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و محیط زیستی-کالبدی بود. تجزیه و تحلیل اطلاعات از آزمونt تک نمونه ای و فریدمن استفاده شد. نتایج نشان داده که پیامدهای ناشی از خزش شهری به ترتیب عبارتند از:پیامدهای محیط زیستی- کالبدی(3.98)، پیامدهای اقتصادی(3.96 )و اجتماعی –فرهنگی(3.89). مهمترین پیامدهای محیط زیستی-کالبدی افزایش آلودگی محیط زیست، از بین رفتن معماری سنتی، تخریب تنوع زیستی؛ مهترین پیامدهای اقتصادی بورس بازی و افزایش قیمت زمین و مسکن، کاهش رغبت روستاییان به فعالیت های تولیدی (کشاورزی و دامی)، فرار سرمایه از روستاها و پس انداز آنها در شهر و افزایش هزینه های زندگی و در بین پیامدهای اجتماعی-فرهنگی تجمل گرایی و گرایش به مصرف کالاهای لوکس، کاهش همبستگی(ارتباطات انسانی ) و مشارکت، ازدحام و تراکم جمعیت در شهرها، الگو پردازی از زندگی و فرهنگ شهرنشینی بوده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
61 - ارزیابی ریسکهای محیط زیستی پروژه ساختمانی با استفاده از روش EFMEA با تاکید بر ریسکهای موثر بر آلودگی آب
ابراهیم نوحانی ایرج چهارلنگ بدیلهدف از انجام این مقاله ارزیابی ریسکهای محیط زیستی پروژه ساختمانی با استفاده از روش EFMEA با تاکید بر ریسکهای موثر بر آلودگی آب بود. در این پژوهش، ایتدا از طریق بازدیدهای میدانی صورت گرفته از پروژه ساختمانی، فعالیت های طرح به صورت کامل شناسایی و سپس ریسک های محیط زیستی م چکیده کاملهدف از انجام این مقاله ارزیابی ریسکهای محیط زیستی پروژه ساختمانی با استفاده از روش EFMEA با تاکید بر ریسکهای موثر بر آلودگی آب بود. در این پژوهش، ایتدا از طریق بازدیدهای میدانی صورت گرفته از پروژه ساختمانی، فعالیت های طرح به صورت کامل شناسایی و سپس ریسک های محیط زیستی مشخص گردید. به منظور برآورد مقادیر ریسک ها، از نظر خبرگان، چک و روش جداول روش EFMEA استفاده گردید. در ادامه روند کار راهکارها و اقدامات کنترلی ارائه و مجددا عدد ریسک محاسبه شد. براساس نتایج حاصل از این پژوهش، بیشترین عدد ریسک مربوط به حوادث ثانویه (250) و کمترین مقدار عدد ریسک مربوط به فعالیت حمل و نقل دستی بار (8) بود. پس از ارائه اقدامات کنترلی مشاهده گردید، مقدار عددی ریسک های محیط زیستی به ویژه ریسک های موثر بر آلودگی آب کاهش یافته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
62 - کاربرد روش های تصمیم گیری چند شاخصه در مطالعات مخاطرات زیست محیطی در تالاب شادگان
سید علی جوزی شبنم صفاریانوجود تالاب ها و پهنه بندی آبی منحصر به فردی نظیر تالاب شادگان با ویژگی های منحصر به فرد خود یک ثروت ملی بشمار می آید اما متاسفانه این اکوسیستم ها امروزه با تگناهای بسیاری از جمله ریسک های ناشی از فعالیت های انسانی همراه هستند با توجه به اهمیت موضوع و تعیین مهم ترین ریسک چکیده کاملوجود تالاب ها و پهنه بندی آبی منحصر به فردی نظیر تالاب شادگان با ویژگی های منحصر به فرد خود یک ثروت ملی بشمار می آید اما متاسفانه این اکوسیستم ها امروزه با تگناهای بسیاری از جمله ریسک های ناشی از فعالیت های انسانی همراه هستند با توجه به اهمیت موضوع و تعیین مهم ترین ریسک های محیط زیستی (مهم ترین محیط پذیرنده) نیروگاه گازی آبادان و تاثیر آنها بر تالاب شادگان، به مثابه مطالعه موردی در این تحقیق پرسشنامه ای به روش دلفی تهیه گردید و در اختیار جمعی از خبرگان و کارشناسان صنعت برق و محیط زیست قرارگرفت. در این تحقیق جهت تجزیه و تحلیل ریسک های محیط زیستی نیروگاه گازی آبادان بر تالاب شادگان از روش های تصمیم گیری چند معیاره از جمله TOPSISو تکنیک بردار ویژه استفاده شد. به این منظور، بعد از اولویت بندی ریسک های هرمحیط به طور جداگانه با روش TOPSIS، با استفاده از آزمون آماریآنالیز واریانس یک طرفه مهم ترین اولویت محیط پذیرنده ریسک نیروگاه گازی آبادان در تالاب تعیین گردید. نتایج بدست آمده از محاسبه ریسک نیروگاه گازی آبادان حاکی از آن است که در محیط های بیولوژیکی، فیزیکی_شیمیایی و فرهنگی به ترتیب اثر برکیفیت هوا با وزن918/0، اثر برجمعیت گیاهی وجانوری با وزن866/0و اثر برچشم اندازهاومناظر با وزن796/0 از مهم ترین ریسک های اثر گذار فعالیت های نیروگاه برتالاب است. در ادامه راهکارهایی جهت کنترل و کاهش ریسک های شناسایی شده بر اکوسیستم حساس تالاب وپناهگاه حیات وحش شادگان ارائه گردید. از جمله این راهکارها: انجام فعالیت های مختلف در محدوده محصور شده ،ایجاد و توسعه فضای سبز با گونه های سازگار با محیط می باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
63 - تجزیه و تحلیل ریسک های محیط زیستی منطقه حفاظت شده حله بوشهر با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی(AHP)
سید علی جوزی محسن شفیعیاین تحقیق با هدف تجزیه و تحلیل ریسک های زیست محیطی منطقه حفاظت شده حله بوشهر با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی(AHP) به انجام رسیده است. منطقه حفاظت شده حله با وسعت معادل82/48940 هکتار در مختصات جغرافیایی( ً24، ´38، 50) تا ( ً23،´ 56، 50) طول شرقی و ( چکیده کاملاین تحقیق با هدف تجزیه و تحلیل ریسک های زیست محیطی منطقه حفاظت شده حله بوشهر با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی(AHP) به انجام رسیده است. منطقه حفاظت شده حله با وسعت معادل82/48940 هکتار در مختصات جغرافیایی( ً24، ´38، 50) تا ( ً23،´ 56، 50) طول شرقی و ( ً24، ´03، 29) تا ( ً50، ´16، 29) عرض شمالی واقع است. در این تحقیق ابتدا جهت شناسایی ریسک های موجود در منطقه از روش دلفی استفاده شد. همچنین با توجه به بازدید های میدانی، مصاحبه با بومیان منطقه و در نهایت مطالعه اطلاعات پایه مربوط به منطقه، تعدادی ریسک به عوامل و فاکتور های که توسط روش دلفی شناسایی شده بودند، اضافه شد. در نهایت 26 عامل ریسک در دو گروه حوادث طبیعی و ریسک های محیط زیستی، مشخص گردید. در مرحله بعد جهت تجزیه و تحلیل و اولویت بندی ریسک های شناسایی شده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی(AHP)استفاده شد. در این بررسی عوامل ریسک با استفاده از سه شاخص شدت اثر، احتمال وقوع و حساسیت محیط پذیرنده ارزیابی شدند. با احداث سد رئیسعلی دلواری در بالادست منطقه حفاظت شده حله تقریبا 232300 متر مکعب از آب شیرین تالاب حله قطع گردیده و تنها، آب رودخانه دالکی که شور هم می باشد به تالاب می ریزد. این امر موجب تهدید تالاب، جانوران و گیاهان وابسته به تالاب می گردد. بنابراین آبگیری سد رییسعلی دلواری با وزن0.116 در اولویت اول قرار می گیرد. بقیه عوامل ریسک در اولویت دوم تا بیست و ششم جای گرفتند. از جمله راهکارهای کنترلی که جهت کنترل ریسک ها پیشنهاد شده شامل متوقف کردن پمپاژ آب از تالاب و رعایت طول فصل شکار، تعداد و نوع مجاز شکار می باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
64 - ارزیابی حساسیت فیزیکی نوار ساحلی تالاب میانکاله بر اساس شاخص حساسیت محیط زیستی (ESI)
رویا نزاکتی بهروز بهروزی راد سعید ملماسی فروز اسماعیلیمحدوده ساحلی میانکاله در بخش جنوب شرقی دریای مازندران، در بر دارنده خلیج گرگان و تالاب میانکاله به عنوان یکی از تالاب های بین المللی ثبت شده در کنوانسیون رامسر می باشد و از جمله عرصه هایی است که واجد پتانسیل مناسب جهت فعالیت های گردشگری است. از سوی دیگر افزایش روند توسع چکیده کاملمحدوده ساحلی میانکاله در بخش جنوب شرقی دریای مازندران، در بر دارنده خلیج گرگان و تالاب میانکاله به عنوان یکی از تالاب های بین المللی ثبت شده در کنوانسیون رامسر می باشد و از جمله عرصه هایی است که واجد پتانسیل مناسب جهت فعالیت های گردشگری است. از سوی دیگر افزایش روند توسعه اقتصادی به ویژه در فعالیت های نفتی در کشورهای حوزه مورد بررسی، بر لزوم مدیریت و حفاظت از این سواحل می افزاید. هدف از انجام این تحقیق مدیریت خط ساحلی با استعانت از مدل های ارائه شده توسط NOAA و تعیین شاخص حساسیت محیط زیستی (ESI) می باشد. بدین منظور با توجه به بازدیدهای میدانی صورت گرفته، استفاده از تصاویر ماهواره ای و سامانه اطلاعات جغرافیایی(GIS)، تقسیم بندی حساسیت فیزیکی سواحل انجام شد. طبق نتایج حاصل از بررسی پارامترهای فیزیکی انرژی موج، شیب و جنس بستر مشخص شد که در بازه مورد مطالعه، قسمت غربی سواحل میانکاله در طبقه 4 دسته بندی NOAA، جای می گیرد. بخش مرکزی این سواحل در طبقه B9 قرار دارد و محدوده های گمیشان، خواجه نفس، چالاشت و خلیج گرگان دو در طبقه D10 مطابق دسته بندی NOAA قرار می گیرند. نتایج این بررسی ها بیانگر این مطلب می باشند که در این سواحل، به دلیل پایین بودن تنوع فیزیکی به لحاظ ویژگی های ژئومورفولوژیکی و جنس بستر ساحل، هم چنین وجود منابع زیستی حساس، در صورت بروز آلودگی نفتی، احتمال باقی ماندن آلاینده ها به مدت طولانی وجود دارد که این خود دلیلی بر لزوم توجه بیشتر به مدیریت سواحل در این استان می باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
65 - ارزیابی ریسک محیط زیستی سد بالارود خوزستان در مرحله ساخت با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی(AHP)
سید علی جوزی سید محسن حسینی مهرنوش طبیب شوشتریاین تحقیق با هدف شناسایی و ارزیابی ریسکهای احتمالی ناشی از عملیات ساختمانی سد بالارود، به انجام رسید. بدین منظور پس از شناسایی فعالیت‌ها و محیط زیست محدوده مطالعاتی با توجه به شدت اثر،احتمال وقوع و پیامدهای احتمالی مواجهه آن بر انسان، محیط زیست و تجهیزات، کار شناسایی چکیده کاملاین تحقیق با هدف شناسایی و ارزیابی ریسکهای احتمالی ناشی از عملیات ساختمانی سد بالارود، به انجام رسید. بدین منظور پس از شناسایی فعالیت‌ها و محیط زیست محدوده مطالعاتی با توجه به شدت اثر،احتمال وقوع و پیامدهای احتمالی مواجهه آن بر انسان، محیط زیست و تجهیزات، کار شناسایی و طبقه بندی ریسک هادر قالب متدولوژی دلفی به انجام رسید. سپس عوامل مولد ریسک در قالب رویداد‌های طبیعی، بیوفیزیکی و انسانی طبقه بندی گردید. روش مورد استفاده در این پژوهش، فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) بوده، که پس از ایجاد ساختار سلسله مراتبی ریسکهای ناشی از سد بالارود، ماتریس‌های مقایسه های زوجی با توجه به احتمال وقوع خطرو شدت اثر (شاخص‌های اصلی ریسک)، برای هر یک از معیارها و زیر معیارها نسبت به یکدیگر تشکیل شد. همچنین به منظور دست یابی به وزن نسبی و نهایی هر یک از این عوامل، از طریق وارد کردن مقادیر ترجیحات به نرم افزار Expert Choice اقدام گردید. نتایج بدست آمده حاکی از آن است که عامل خاکبرداری و خاکریزی با وزن نهایی277/0، مهمترین ریسک زیست محیطی در منطقه مورد مطالعه می‌باشد. همچنین عوامل حفاری و انفجار با وزن‌های نهایی160/0و111/0 اولویت‌های دوم وسوم می‌باشد. سایر عوامل نیزدر اولویت‌های بعدی قرار گرفته‌اند. در ادامه راهکارهایی جهت کنترل و کاهش ریسک های شناسایی شده ارائه گردید . پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
66 - بررسی اثربخشی برنامه آموزش محیط زیستی بر مهارت‌های محیط زیستی کارکنان شرکت نفت فلات قاره ایران (مطالعه موردی: کارکنان جزیره سیری)
محمد فارابی محبوبه سادات فدوی زهرا جوهریهدف این پژوهش بررسی اثربخشی برنامه آموزش محیط زیستی بر اساس روش سخنرانی و نمایش فیلم و روش تلفیقی (سخنرانی و نمایش فیلم) بر مهارت‌های محیط زیستی کارکنان شرکت نفت فلات قاره ایران (مطالعه موردی: کارکنان جزیره سیری) بود. جامعه آماری شامل کلیه کارکنان شرکت نفت فلات قاره ایر چکیده کاملهدف این پژوهش بررسی اثربخشی برنامه آموزش محیط زیستی بر اساس روش سخنرانی و نمایش فیلم و روش تلفیقی (سخنرانی و نمایش فیلم) بر مهارت‌های محیط زیستی کارکنان شرکت نفت فلات قاره ایران (مطالعه موردی: کارکنان جزیره سیری) بود. جامعه آماری شامل کلیه کارکنان شرکت نفت فلات قاره ایران جزیره سیری به تعداد 600 نفر بود که تعداد 45 نفر انتخاب شده به طور تصادفی در سه گروه قرار گرفتند. این پژوهش به روش نیمه تجربی بوده و جهت گردآوری داده‌های مورد نیاز از پرسشنامه مهارت‌های محیط زیستی 20 گویه استفاده شده است. پایایی پرسشنامه نیز با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ 85/0 برآورد شد. جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها از دو سطح آمار توصیفی و استنباطی تحلیل کوواریانس استفاده گردید. نتایج نشان داد که نمرات مهارت‌های محیط زیستی نرمال بوده و در راستاي فرضيه پژوهش كه مبتني بر مقايسه روشهای آموزش سخنرانی، نمایش فیلم و روش تلفیقی (روش سخنرانی و نمایش فیلم) بوده. نمرات در سه روش آموزشی در مرحله پس‌آزمون تفاوت معنی‌دار وجود داشته، یعنی آموزش توانسته است نمرات مهارت‌های محیط زیستی کارکنان شرکت نفت فلات قاره ایران جزیره سیری را در مرحله پس‌آزمون افزایش دهد. پرونده مقاله
سکوی نشر دانش
سند یا سکوی نشر دانش ،سامانه ای جهت مدیریت حوزه علمی و پژوهشی نشریات دانشگاه آزاد می باشد
پیوندهای سایت
مراکز مرتبط
پشتیبانی
صفحات رسمی
حقوق این وب‌سایت متعلق به سامانه مدیریت نشریات دانشگاه آزاد اسلامی است.
حق نشر © 1403-1400