تحلیل حساسیت فرایندهای تصفیه فاضلاب شهری با استفاده از AHP
محورهای موضوعی : مدیریت محیط زیستمهناز حسین زاده کلخوران 1 , شهناز حسین زاده 2 , ابراهیم فتایی 3
1 - کارشناس ارشد مهندسی محیط زیست ، دانشکده محیط زیست و انرژی ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات ، تهران، ایران .
2 - کارشناس ارشد ایمنولوژی پزشکی ، دانشکده پزشکی ، دانشگاه علوم پزشکی اردبیل ، ایران .
3 - استادیار گروه مهندسی محیط زیست ، دانشکده محیط زیست ، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اردبیل ، ایران .
کلید واژه: تحلیل حساسیت, فرایند تحلیل سلسله مراتبی, معیار فنی, معیار اقتصادی, معیار محیط زیستی, فرایندهای تصفیه فاضلاب,
چکیده مقاله :
زمینه و هدف: یکی از مهم ترین موضوعات پیش از طراحی و احداث هر تصفیه خانه فاضلاب، انتخاب فرایند بهینه تصفیه است، به طوری که انتخاب نادرست تاثیر زیادی در افزایش هزینه ها و همچنین عدم دست یابی به نتیجه موردنظر دارد. روش بررسی: در این مطالعه به منظور تعیین حساسیت معیارهای موثر بر اولویت بندی فرایندها و انتخاب فرایند مناسب تصفیه فاضلاب شهری در شهرهای اردبیل، تبریز و ارومیه از آزمون حساسیت بر اساس مدل AHP استفاده شد. فرایندهای تصفیه این شهرها شامل لاگون هوادهی، لجن فعال و بیولاک می باشد. این فرایندها، بر اساس معیارهای فنی ، اقتصادی و محیط زیستی و زیرمعیارهای مربوطه از طریق مقایسه زوجی وزن دهی شد و نتایج با استفاده از نرم افزار Expert Choice بررسی شد. یافته‌ها: بر این اساس فرایند بیولاک در اولویت اول قرار گرفت و فرایندهای لجن فعال و لاگون هوادهی به ترتیب در اولویت های دوم و سوم قرار گرفتند. در نهایت، تحلیل حساسیت برای معیارهای اصلی انجام گرفت تا حساسیت اولویت بندی گزینه ها را نسبت به تغییرات وزن معیارها مشخص نماید.
Background and Objective: One of the main issues before the design and construction of any wastewater treatment plant is the selection of the optimal wastewater treatment process, since the wrong choice can have considerable effect in increasing expense, and also led to unattainable and undesired result. Method: The current study used the Analytic Hierarchy Process (AHP) model to determine the effective criteria in the selection of the appropriate wastewater treatment process, are developing in cities such as Ardebil, Tabriz, and Uremia in order to prioritize and choose the most appropriate treatment process. In such cities the treatment process involved: Aerated Lagoon, Activated sludge, and Biolak. Based on the technical, economic and environmental criteria and related sub-criteria, the processes are weighted through pair wise comparison and the results obtained are assessed using the Expert Choice software. Findings: Finally, Biolak was selected as the optimal process and Activated Sludge and Aerated Lagoon were respectively placed in the next priorities. Sensitivity Analysis is performed on the major factors to investigate the sensitivity of the alternatives in order to apply changes in the priorities of the criteria.
1- احمدی،مهدی و همکاران،"مقایسه فنی و اقتصادی روشهای متداول تصفیه فاضلاب صنایع قند در ایران"،مجله آب و فاضلاب،1384، شماره 53.
2- جزایری، راشدوهمکاران، " تعیین پارامترهای طراحی تصفیه خانه های فاضلاب شهری درمناطق سردسیر کشور"، مجه دانشگاه علوم پزشکی شهر کرد ،1388، شماره 4.
3- سعیدی،محسن،"مکان یابی محل مناسب دفن موادزلید خطرناک با استفاده از تکنیکهای GIS،اولویت بندی سایتها و استفاده از تحلیلهای سلسله مراتب(AHP) (مطالعه موردی نیروگاه شهید رجایی)" ، مجله علوم و تکنولوژی محیط زیست، 1388، شماره 1.
4- Huang, I.B., Keisler, J., Linko.J. 2011. Multi-criteria decision analysis in environmental sciences: ten years of applications and trends. J. Science of the total environment, Vol.409, pp. 3578-3594.
5- Abrishamchi, A., Ebrahimian, A., Tajrishi, M. 2005. Case Study: Application of multicriteria decision making to urban water supply.J. Water Resources Planning and Management, Vol. 131(4), pp.326-335.
6- کریمی،عبدالرضاوهمکاران،" انتخاب فرایند بهینه تصفیه فاضلاب با استفاده از روش AHP "،مجله آب و فاضلاب،1389، شماره4.
7- Dabaghian, M.R., Hashemi, H., Ebadi, T.Maknoon, R.2008. The best available technology for small electroplating plants applying analytical hierarchy process.J. Environmental Science Technology, Vol.5 (4), pp.479-484.
8- احمدی،مهدی، بررسی فنی و اقتصادی سیستمهای تصفیه فاضلاب صنایع غذایی در ایران، پایان نامه کارشناسی ارشد مهندسی محیط زیست، دانشگاه صنعتی شریف،دانشکده مهندسی عمران،1383 .
9- تاج، سعید و همکاران،" بهینه یابی اقتصادی سیستم لجن فعال، مجله آب و فاضلاب، 1380 ، شماره 38.
10- Kalbar, P.P., Karmakar, S., Asolekar, S.R. 2012. Selection of an appropriate wastewater treatment technology: A scenario-based multiple-attribute decision-making approach. J.Environmantal Management, Vol.113, pp.158-169.
11- Pophali, G.R., Chelani, A.B., Dhodapkar, R.S. 2011.Optimal selection of full scale tannery effluent treatment alternative using integrated AHP and GRA approach. J.Expert Systems with Applications, Vol.38, pp.10889-10895.
12- Guangming, Z., Ru, J., Guohe, H., Min, X., Jianbing, L.2007. Optimization of wastewater treatment alternative selection by hierarchy grey relational analysis.J .Environmental Management, Vol. 82, pp. 250 -259.
13- Saaty, T.L. 2000. Fundamentals of decision making and priority theory, 2nd Ed., PA: RWS Pub, Pittsburgh.
14- قدسی پور، حسن،" فرایند تحلیل سلسله مراتبی"،انتشارات دانشگاه صنعتی امیر کبیر، 1385.
15- کریمی،عبدارضا، بررسی جامع تصفیه خانه های فاضلاب شهرکهای صنعتی ایران و ارائه مدل انتخاب فرایند تصفیه مناسب، پایان نامه دکتری تخصصی مهندسی محیط زیست، دانشگاه تهران ،دانشکده محیط زیست، 1389.
