بررسی روش‌‌های فرارتبه‌ای PROMETHEE و ELECTRE در تصمیم‌گیری‌های محیط‌زیستی صنعت نفت و پتروشیمی
محورهای موضوعی : آب و محیط زیست
سولماز عموشاهی
1
(دانشجوی کارشناسی ارشد محیط‌زیست دانشگاه یزد، *( مسئول مکاتبات).)
فرهاد نژادکورکی
2
(دانشیار گروه محیط‌زیست دانشکده منابع‌طبیعی و کویرشناسی دانشگاه یزد.)
شراره پورابراهیم
3
(استادیار گروه محیط‌زیست دانشکده منابع‌طبیعی دانشگاه تهران.)
کلید واژه: تصمیم‌گیری‌های محیط زیستی, تصمیمگیری چندمعیاره, صنعت نفت و پتروشیمی, Promethee, Electre,
چکیده مقاله :
امروزه با توجه به آلودگی ها و اختلالات محیط زیست و عوارض آن برای انسان و سایر موجودات، مسایل محیط زیستی یکی از جدی ترین مشکلات کره زمین را به خود اختصاص داده است. این مشکلات روز به روز نیاز بشر را برای یافتن راهکارهایی جهت حل آن افزایش می دهد. یکی از مهم ترین مشکلات پیش رو، آلودگی های صنایع موجود از جمله صنعت نفت بوده که نقش به سزایی در پیشرفت و اقتصاد کشورها دارد. برای ارزیابی و کاهش اثرات ناشی از این صنایع راهکارهای گوناگونی وجود دارد. یکی از راهکارها، روش تصمیم گیری چندمعیاره است. در روش چندمعیاره، گزینه ها بر اساس میزان ارزششان مرتب می شوند. این عمل با توجه به معیارهای موجود انجام می پذیرد. در مطالعه اخیر دو مورد از مهم ترین روش های رتبه بندی مورد مطالعه قرار گرفت و مزایا و معایب آن ها بررسی شد. هم چنین مطالعه ای موردی با استفاده از روش PROMETHEE بر روی پتروشیمی اراک صورت گرفت و گزینه های مرحله ساختمانی بر اساس درجه اهمیت رتبه بندی گردید.. پس از مطالعه موردی صورت گرفته و بررسی سایر مطالعات انجام شده در این زمینه، روش PROMETHEE نسبت به روش ELECTRE به دلیل عواملی از جمله راحت و قابل فهم بودن، توانایی مقابله با عدم قطعیت، ارزش دادن به تصمیم گیران، قدرت نمایش دیداری داده ها، اعتبار و انعطاف پذیری بیش تر به عنوان روش برتر انتخاب گردید. روش ذکر شده می تواند در مورد تصمیم گیری های محیط زیستی و نیز تصمیم گیری های حیطه صنعت نفت و پتروشیمی که دارای داده های کیفی و کمی توام و نیز عدم اطمینان هستند به کار رفته و نتایج مطلوبی را در اختیار محققین قرار دهد.
Nowadays one of the most important global issues is environmental problems that can cause harm to human and other organisms. This problem is caused due to various factors like pollutants and other environmental disturbances. Because of these factors we need to find strategies for solving such problems. One of the most important problems in the world is the pollution produced by different industries like oil industry that has a significant role in the nations economic and progress. There are many solutions and methods for surveying and mitigating the industries effects.Multiple Criteria Decision-Making (MCDM) is one of these methods that order alternatives based on their importance. Ranking problems consist in rank ordering of all alternatives from the worst to the best, looking at their evaluations on the considered criteria.In present study two more important outranking methods (PROMETHEE and ELECTRE) were assessed and their advantages and disadvantages were surveyed. Also a study was done in Arak petrochemical industry by PROMETHEE method as an case study and construction phase alternatives were ranked by mentioned method.Case study investigation and review on other studies showed that the PROMEHTEE method because of some features like being easy to use, understandable, Ability to cope with uncertainty, importance the decision makers, ability of visual representation, validity and flexibility is more applicable than ELECTRE.So the suggested method can be applied for making environmental decisions and also oil and petrochemical industries that simultaneously deal with qualitative and quantitative data and uncertainty. The researchers hope that it would have desirable results
- جعفری. ح، 1380، کاربرد سیستماتیک مدل تخریب در ارزیابی اثرات توسعه بر روی حوضه آبخیز سد لتیان، مجله محیطشناسی، شماره 27، ص 109-120.
- Kiker, G.A., Bridges, T.A., Varghese, A., Seager, T.P., Linkov, I., 2005. Application of multi-criteria decision analysis in environmental decision making. Integrated Environmental Assessment Management 1 (2), 95–108.
