-
دسترسی آزاد مقاله
1 - برآورد ارزش اقتصادی کارکرد حفظ و نگهداری عناصر غذایی خاک در بوم‌سازگان جنگلی زاگرس (مطالعه موردی: منطقه دالاب ایلام)
فرشید کرمی عبدالعلی کرمشاهی امیر مدبری علی مهدوی جلال هناره خلیانیدر این پژوهش یکی از مهم ترین کارکردها و خدمات جنگل، کارکرد حفظ و نگهداری عناصر غذایی خاک در جنگل های حوزه آبخیز دالاب در استان ایلام ارزش گذاری شده است. ابتدا میزان فرسایش و رسوب در منطقه مورد مطالعه با استفاده از مدل پسیاک اصلاح شده در وضعیت موجود بررسی شد. در این پ چکیده کاملدر این پژوهش یکی از مهم ترین کارکردها و خدمات جنگل، کارکرد حفظ و نگهداری عناصر غذایی خاک در جنگل های حوزه آبخیز دالاب در استان ایلام ارزش گذاری شده است. ابتدا میزان فرسایش و رسوب در منطقه مورد مطالعه با استفاده از مدل پسیاک اصلاح شده در وضعیت موجود بررسی شد. در این پژوهش با تدوین دو سناریو مبنی بر تبدیل جنگل طبیعی (فعلی) با تاج پوشش متوسط 30 تا 50 درصد به زمینی بدون پوشش درختی از طریق امتیازدهی به مدل، تغییرات در میزان فرسایش و رسوب تخمین زده شد. در ادامه با انجام نمونه‌برداری از خاک و تجزیه و تحلیل آزمایشگاهی میزان مواد مغذی خاک تعیین شد. سپس با در نظر گرفتن اختلاف میزان فرسایش در وضعیت جنگل طبیعی (فعلی) با تاج پوشش متوسط 30 تا 50 درصد و زمین بدون پوشش درختی، مقدار هر یک از عناصر مغذی در خاک و همچنین مقدار هدر رفت عناصر مغذی خاک محاسبه شد. با به کارگیری روش هزینه جایگزینی، ارزش خدمت نگهداری از مواد مغذی خاک اکوسیستم جنگلی برآورد شد. نتایج نشان داد جنگل مورد مطالعه می تواند سالانه 2/52 تن فسفر، 35/55 تن پتاسیم و 251/96 تن نیتروژن در سال به ارزش تقریبی 2,275,700 میلیون ریال در سال را حفظ کند و از هدر رفتن آن در اثر فرسایش جلوگیری کند. همچنین ارزش هر هکتار از جنگل برای این کارکرد 88/13 میلیون ریال برآورد شد. برآورد ارزش این خدمت اکوسیستمی در جنگل‌های زاگرس حاکی از نقش بسیار موثر اکوسیستم‌های جنگلی در کنترل فرسایش و حفاظت از مواد مغذی خاک است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
2 - بررسی کارکرد وتوانایی مدل های تجربی در تخمین فرسایش و تولیدرسوب (مطالعه موردی حوزه قلعه بنی شهرستان کهگیلویه)
منصوره قوام محمود دره رودی علی البوعلیفرسایش خاک ازجمله فرآیندهایی است که منابع آب و خاک یک کشور را مورد تهدید قرار می دهد. فرآیند فرسایش بسیار پیچیده است و عوامل زیادی در آن دخیل بوده که مهمترین آنها عوامل اقلیمی، شیب زمین، پوشش‌گیاهی، مدیریت و نحوه کاربری اراضی می باشد. به دلیل عدم وجود اطلاعات در منطقه چکیده کاملفرسایش خاک ازجمله فرآیندهایی است که منابع آب و خاک یک کشور را مورد تهدید قرار می دهد. فرآیند فرسایش بسیار پیچیده است و عوامل زیادی در آن دخیل بوده که مهمترین آنها عوامل اقلیمی، شیب زمین، پوشش‌گیاهی، مدیریت و نحوه کاربری اراضی می باشد. به دلیل عدم وجود اطلاعات در منطقه از بین روش های تجربی، چهار روش MPSIAC،EPM،FAO، BLM انتخاب و ارزیابی این چهار مدل در یکی از حوزه های استان کهگیلویه و بویر احمد-(حوزه قلعه بنی) انجام پذیرفت. ازبین چهار مدل مذکور دو مدل اولیه فرسایش و رسوب را به صورت کمی و دو مدل دیگر، فرسایش را به صورت کیفی برآورد می کنند. براساس روش MPSIAC میزان فرسایش سالانه حوزه 59/3 تن بر هکتار بر سال و روش EPM این مقدار 76/2 تن بر هکتار بر سال بدست آمد. در روش FAO، BLM امتیازهای نهایی مربوط به فرسایش برای کل حوزه به طور میانگین به ترتیب 9/55 و 9/47 محاسبه گردید. براین اساس در روش FAOمیزان فرسایش در کلاس چهارم قرار می گیرد که نیاز به تغییرات وسیع و همه‌جانبه در اداره اراضی و محدود‌کردن عملیات ساختمانی دارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
3 - بررسی رابطه بین تراکم زهکشی ومقدارفرسایش (مطالعه موردی: پنج حوزه آبخیز در استان اردبیل)
ابوالفضل معینی نازآفرین کرمی زرندی ابراهیم پذیرافرسایش خاک توسط آب یکی ازمسائل مهم و اصلی تخریب منابع زیست محیطی است .پیشگیری و مهارآن درگستره حوزههای آبخیز یک نیاز اساسی است. یکی از پارامترهایی که میتواند به عنوان شاخصی از فرسایش مطرح باشد، تراکم‌زهکشی است که طول کلی آبراهه در هر واحد سطح حوزه‌آبخیز میباشد. هدف چکیده کاملفرسایش خاک توسط آب یکی ازمسائل مهم و اصلی تخریب منابع زیست محیطی است .پیشگیری و مهارآن درگستره حوزههای آبخیز یک نیاز اساسی است. یکی از پارامترهایی که میتواند به عنوان شاخصی از فرسایش مطرح باشد، تراکم‌زهکشی است که طول کلی آبراهه در هر واحد سطح حوزه‌آبخیز میباشد. هدف از این تحقیق اندازه‌گیری تراکم زهکشی و بررسی رابطه آن با فرسایش خاک درحوزه‌های آبخیز نرقشلاقی درشهرستان بیله‌سوار، برگچای در شمال شهر رضی، سیاهپوش در جنوب شهرکورائیم، سقزچی‌چای در شرق اردبیل، آلوچه‌‌فولادلو درجنوب‌شرقی شهرستان اردبیل همگی واقع در استان اردبیل میباشند. در این تحقیق با دریافت تصاویرماهواره‌ای و عکس‌هوایی از سازمان‌های مربوطه و با استفاده از نقشههای توپوگرافی و نرم‌افزارArcGIS، تراکم زهکشی درحوضه‌های مورد مطالعه محاسبه و تدقیق گردید و پس از تهیه نقشههای پایه از روش Mpsiac برای تعیین مقدارفرسایش مورد استفاده قرار‌گرفت و سپس همبستگی بین تراکم زهکشی ومقدار فرسایش محاسبه شد. نتایج نشان‌داد که با درنظرنگرفتن تیپ‌های فرسایشی سطحی، مکانیکی، توده‌ای درحوضه‌های مربوطه و ترسیم نمودار مربوط به تراکم زهکشی و فرسایش، رابطه بین این دوعامل بهتر شده و دراکثرحوضهها بین تراکم زهکشی و فرسایش همبستگی بالایی وجود دارد. در نهایت رابطه معنیداری بین تراکم زهکشی و مقدار فرسایش درتمام حوضهها ملاحظه گردید. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
4 - پهنه بندی و برآورد کیفی فرسایش خاک در حوضه‌ی آبریز مارون با استفاده ازمدل F.A.O
حمید بابلی موخر کورش شیرانی مرتضی خداقلیتهیۀ نقشۀ فرسایش خاک در حوضهها آبخیز مبنای اولویت‌بندی برنامه‌ی حفاظت خاک است. هدف ازاین پژوهش بکارگیری مدل فرسایشی F.A.Oو ارزیابی متغیرهای آن بااستفاده از قابلیت GIS و تهیۀ نقشۀ فرسایش خاک حوضه آبخیز مارون میباشد. بدین‌منظور پس‌از رقومی‌کردن نقشههای حوضه به مقیاس1: چکیده کاملتهیۀ نقشۀ فرسایش خاک در حوضهها آبخیز مبنای اولویت‌بندی برنامه‌ی حفاظت خاک است. هدف ازاین پژوهش بکارگیری مدل فرسایشی F.A.Oو ارزیابی متغیرهای آن بااستفاده از قابلیت GIS و تهیۀ نقشۀ فرسایش خاک حوضه آبخیز مارون میباشد. بدین‌منظور پس‌از رقومی‌کردن نقشههای حوضه به مقیاس1:50000 و تلفیق آنها با‌همدیگر در محیط نرم‌افزار Arc GIS10.3 ، نقشه واحدهای کاری یا همگن تهیه گردید. سپس باتوجه به جداول امتیازدهی عوامل مورد استفاده در مدل و بازدیدهای میدانی با به‌کارگیری GPS در عرصه و اعمال امتیازات عوامل در هر یک از واحدهای همگن در محیط GIS، امتیاز نهائی هر عامل و نیز نمرۀ شدت میزان فرسایش در واحدهای کاری برآورد گردید. درنهایت نقشه وزنی حاصل براساس جدول طبقه‌بندی کلاسهای فرسایشی مدل F.A.O و باتوجه به دامنه حداقل و حداکثر نمره ارزیابی شده برای عوامل در واحدهای کاری به چهار رده فرسایشی با وضعیت‌های نسبتاً متوسط، متوسط، زیاد و خیلی‌زیاد طبقه‌بندی گردید. نتایج نشان میدهد 95 درصد از وسعت منطقه مورد بررسی در فرسایش متوسط (49/06 درصد) تا زیاد (45/98 درصد) و تنها 5 درصد مساحت منطقه در رده فرسایش نسبتاً متوسط (3/66 درصد) و خیلی زیاد (1/30 درصد) قرار می‌گیرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
5 - شناخت مناطق حساس به فرسایش از طریق بررسی مدل Fargas (مطالعه موردی : حوزه آبخیز سنگاب)
حسن احمدی علی اصغر محمدیجهت شناخت منابع بحرانی رسوبزا در سطح حوزه های آبخیز بزرگ، میتوان براحتی از اطلاعات در دسترس زمینی در مقیاس منطقه ای استفاده کرد. روش تحقیق حاضر جهت کسب ارزیابی های لازم به صورت کمی برای مدیریت محیطی تهیه شده است. لذا تلاش میکند روش Fargas و همکارانش را مطالعه و استفاده چکیده کاملجهت شناخت منابع بحرانی رسوبزا در سطح حوزه های آبخیز بزرگ، میتوان براحتی از اطلاعات در دسترس زمینی در مقیاس منطقه ای استفاده کرد. روش تحقیق حاضر جهت کسب ارزیابی های لازم به صورت کمی برای مدیریت محیطی تهیه شده است. لذا تلاش میکند روش Fargas و همکارانش را مطالعه و استفاده نماید. این روش در یکی از زیرحوزه های، حوزه آبخیز حبله رود به نام سنگاب با سطح 71/7684 هکتار در شمال شرقی ایران و در قسمتهای اقلیمی خشک و نیمه خشک ایران واقع شده، اعمال شده است. هدف اصلی از این مدل، استفاده از داده های پایه زمینی که منجر به فرسایش شده و شامل تولید، انتقال و تجمع رسوبات از طریق مسیرهای آبی(آبراهه ها) در سطح حوزه آبخیز، میباشد. این مدل بر پایه انتخاب مناطق همگن تراکم آبراهه و سنگ شناسی بوسیله اتصال واحدهای پایه، سیستم نسبتی بدست می آید. ارزش های تراکم زهکشی بر اساس کلاس فرسایش و سنگ شناسی نیز بوسیله شاخص های فرسایش برگرفته از FAO(1997) نسبت دهی میشوند. ترکیب و کلاسه بندی مجدد نتایج تقریبا پنج کلاس خطر رسوب را بر اساس مدل Fargas و همکارن(1997) بدست می دهد. مزیت این روش اینست که تنها از دو عامل اصلی فرسایش که شامل سنگ شناسی و تراکم آبراهه است، استفاده میکند. بطوریکه این عاملها در نقشه های زمین شناسی و توپوگرافی در کشورمان ایران وجود دارد. مقیاس نقشه ها 1:50000 بوده و مدل از طریق پایه وکتوری GIS (نرم افزار Arc GIS9.2) اجرا شده است. روش کار مورد آزمون نشان داده است که جهت تحقیقات اولیه برای ارزیابی فرسایش و طرحهای حفاظت خاک در سطح منطقه ای میتواند مفید باشد. همچنین جهت تعیین مناطقی که نیاز به تجزیه و تحلیل های بیشتری داشته و در نهایت مدیریت محیطی قابلیت ارتقاء را دارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
6 - بررسی عوامل موثر و ارائه مدل جهت تعیین پتانسیل رشد طولی خندقها (مطالعه موردی: حوزه آبخیز حبله رود)
حسن احمدی علی اصغر محمدی جمال قدوسی علی سلاجقهفرسایش خندقی یکی از مخرب ترین و پیچیده ترین انواع فرسایش آبی می باشد. برای مبارزه با این نوع فرسایش در ابتدا باید عوامل موثر در توسعه آن شناخته شوند. لذا این تحقیق، در یکی از زیرحوضه های حوزه آبخیز حبله رود به نام ده نمک در اقلیم خشک ونیمه خشک انجام شد. ابتدا با استفاده چکیده کاملفرسایش خندقی یکی از مخرب ترین و پیچیده ترین انواع فرسایش آبی می باشد. برای مبارزه با این نوع فرسایش در ابتدا باید عوامل موثر در توسعه آن شناخته شوند. لذا این تحقیق، در یکی از زیرحوضه های حوزه آبخیز حبله رود به نام ده نمک در اقلیم خشک ونیمه خشک انجام شد. ابتدا با استفاده از عکسهای هوایی مربوط به سال1335 و اندازه گیری طول خندق ها طی مطالعات میدانی سال 1384، میزان رشد طولی خندق ها طی دوره زمانی 1335 تا 1384 بدست آمد. سپس عوامل موثر در رشد طولی خندق ها که بر گرفته از چهار مدل پیش بینی رشد طولی خندق: Thompson، مدل اول سرویس حفاظت خاک آمریکا، مدل دوم سرویس حفاظت خاک آمریکا وFAO بوده اند و شامل عوامل: مساحت حوزه آبخیز بالادست خندق، میزان درصد رس، درصد شیب کف خندق، و همچنین عواملی چون درصد نمک های محلول، میزان درصد سیلت و میزان درصد ماسه در نظر گرفته شدند. در نهایت میزان معنی داری برای هر کدام از عوامل موثر با میزان رشد طولی خندق ها در سطح 95% طی دوره زمانی 1384-1335 بررسی شد. نتایج حاصل از انجام مطالعات آماری حاکی از این است که عواملی چون مساحت حوزه آبخیز بالادست خندق با ضریب همبستگی 0/98، درصد نمک های محلول با ضریب همبستگی 0/97 و میزان درصد رس با ضریب همبستگی 0/96 به ترتیب بیشترین معنی داری را در سطح 95% داشته اند. سپس ارائه مدل با استفاده از عوامل موثر ذکر شده و نرم افزار آماری SPSS از دو روش Enter و Backward صورت گرفت و پتانسیل رشد طولی خندق ها در سال های آتی از طریق مقایسه مقادیر برآورد شده توسط مدل و مقادیر اندازه گیریشده توسط عکس های هوایی بررسی شد. در نهایت با توجه به اختلاف دقت 0.001درصدی بین دو روش Enter و Backward روش Backward پیشنهاد شد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
7 - مطالعه ژئومورفولوژی و فرسایش در حوضه آبریز الموت رود
شهاب قهرمانی محمد رضا ثروتیحوضه ی آبریز الموت رود واقع در رشته های میانی واحد کوهستانی البرز مرکزی، یکی از سر شاخه های رودخانه شاهرود و در نهایت زیر حوضه ای از حوضه ی وسیع سفید رود، در شمال شرقی قزوین، در بخش معلم کلایه واقع گردیده است. سالانه چندین میلیون متر مکعب رسوب از سطح این حوضه منفک گشته چکیده کاملحوضه ی آبریز الموت رود واقع در رشته های میانی واحد کوهستانی البرز مرکزی، یکی از سر شاخه های رودخانه شاهرود و در نهایت زیر حوضه ای از حوضه ی وسیع سفید رود، در شمال شرقی قزوین، در بخش معلم کلایه واقع گردیده است. سالانه چندین میلیون متر مکعب رسوب از سطح این حوضه منفک گشته و توسط جریان های رودخانه ای حمل و در سطح اراضی پایین دست قبل از دریاچه سد و در مخزن سد سفیدرود انباشته می شوند. سازندهای مربوط به دوره نئوژن شامل رسوبات تبخیری و تخریبی، در قسمت میانی ، سازندهای آذرآواری پالئوژن(سازند کرج) در ارتفاعات جنوبی و سازندهای مربوط به کرتاسه و اینفرا کامبرین، در ارتفاعات شمالی حوضه ، لند فرم هایی چون مخروط افکنه های قدیمی، دره ها و پرتگاه های فرسایشی، زمین لغزش ها و فرو ریختگی های متعددی را باعث شده اند. لند فرم های واریزه ای در رسوبات ریزدانه قرمز رنگ و کنگلومرا های نئوژن از پدیده های غالب قسمت میانی می باشد. بدین ترتیب 16 درصد از منطقه که در سازند های نئوژن قرار گرفته است، دارای فرسایش آبی شدید و تحت تأثیر فرایند های شکل زایی قرار دارد. با توجه به عوامل ژئومورفولوژیکی موثر بر فرسایش و رسوب در حوضه، شیب و توپوگرافی، به عنوان مهم ترین عامل، زمین شناسی و جنس سنگ، به عنوان عامل بعدی و پوشش گیاهی که خود شامل تغییر کاربری اراضی و چرای بی رویه دام می شود، به عنوان آخرین عامل فرسایشی حوضه مطرح می باشند پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
8 - بررسی تاثیر کاربری اراضی و پوشش گیاهی بر اشکال فرسایش و میزان تولید رسوب (مطالعه موردی حوزه آبخیز رود ورس استان قزوین)
مهرداد اسفندیاری ابوالفضل معینی راحله مقدسیدر سال های اخیر، تاثیر متقابل تغییر کاربری اراضی و فرسایش خاک تبدیل به یک نگرانی عمده زیست محیطی شده و تاثیرات مهمی در فرسایش خاک و تولید رسوب داشته است. نتایج بدست آمده از مطالعات نشانگر این امر است که از بین عوامل موثر بر فرسایش آبی و تولید رسوب عامل استفاده از وضعیت چکیده کاملدر سال های اخیر، تاثیر متقابل تغییر کاربری اراضی و فرسایش خاک تبدیل به یک نگرانی عمده زیست محیطی شده و تاثیرات مهمی در فرسایش خاک و تولید رسوب داشته است. نتایج بدست آمده از مطالعات نشانگر این امر است که از بین عوامل موثر بر فرسایش آبی و تولید رسوب عامل استفاده از وضعیت زمین و پوشش گیاهی نقش اساسی در ایجاد اشکال مختلف فرسایش و مقدار رسوب تولید شده در حوزه آبخیز دارد. به این دلیل این تحقیق به منظور بررسی تعیین تاثیر کاربری اراضی و پوشش گیاهی بر اشکال فرسایش و مقدار تولید رسوب در حوزه آبخیز رود ورس در استان قزوین صورت گرفته است. در این تحقیق برای برآورد فرسایش و رسوب حوزه از مدل MPSIAC[1] استفاده شده، و با بهره گیری از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)[2] نقش کاربری ها درایجاد اشکال فرسایش و تولید رسوب مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج نشان می دهد که کاربری های مختلف در منطقه مورد مطالعه نه تنها بر پیدایش اشکال مختلف فرسایش، بلکه بر شدت آنها و میزان تولید رسوب تاثیر گذار است. در این حوزه انواع فرسایش شیاری، خندقی، کناری و آبراهه ای به صورت متوسط تا شدید به چشم می خورد. میزان رسوب برآورد شده از مدل برای کل حوزه 7/1 تن در هکتار در سال و مقدار فرسایش ویژه در حوزه 04/7 تن در هکتار در سال برآورد گردیده است. کاربری زراعت دیم با 14/2 تن در هکتار در سال تولید رسوب بیشترین تاثیر را در ایجاد فرسایش و رسوب در بین کاربری های حوزه دارد. در کاربری مرتع تیپ 3 و زراعت دیم مقدار رسوب برآورد شده بسیار بالا است که نشان دهنده استفاده نادرست از اراضی حوزه باشد. مقدار رسوب تولید شده در کاربری مرتع تیپ 1 کمتر از باغ بوده که نشان دهنده تاثیر مثبت پوشش گیاهی مرتعی خوب در کاهش مقدار فرسایش و رسوب است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
9 - ناپایداری دامنه های غربی کوههای تالش و اثرات مورفولوژیکی آن بر دشت انباشته اردبیل
نادر گلزاد ننه کران جمشید جداری عیوضیدشت اردبیل بعداز دوره ائوسن، توسط گسل ها ( نئور، هیر ، عنبران و... ) به صورت یک چاله فرو افتاده در آمده است و تشکیلات حساس به فرسایش دوران کواترنری روی آنها را پر کرده است. از اویل تا اوسط دوران الیگوسن نیز، ارتفاعات منطقه مرتفع گردیده و دوره بعدی فرسایش آغاز گردیده است چکیده کاملدشت اردبیل بعداز دوره ائوسن، توسط گسل ها ( نئور، هیر ، عنبران و... ) به صورت یک چاله فرو افتاده در آمده است و تشکیلات حساس به فرسایش دوران کواترنری روی آنها را پر کرده است. از اویل تا اوسط دوران الیگوسن نیز، ارتفاعات منطقه مرتفع گردیده و دوره بعدی فرسایش آغاز گردیده است. کوهزایی پاسادنین موجب گسل خوردگی، روراندگی ملایم و مرتفع شدن منطقه شده است. وجود کنگلومرا باسیمان سست و قطعات ولکانیکی جنوب اردبیل در پلیوکواترنر نشانه بارندگی های شدید در اوایل کواترنرمی باشد. نهشته های جدید کواترنر (هولوسن) توسط آبراهه های ارتفاعات به دشت اردبیل حمل شده اند و این عمل باز هم توسط آبراهه های منطقه انجام می گیرد. پادگانه های رودخانه ای، مخروط واریزه ها و... نشانه ناپایداری دامنه های غربی کوههای تالش و اثرات مورفولوژی آنها بردشت اردبیل باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
10 - ژئومرفولژی لسهای جنوب و شرق آق بند در شمال استان گلستان
محمد رضا ثروتی محمدرضا زند مقدمدر این مقاله به بررسی فرایندهاو فرمهای پدیده آمده در لسهای جنوب و شرق آق‌بند در شمال استان گلستان پرداخته شده است. منطقه مورد مطالعه قطب کشاورزی استان گلستان است، بدین ترتیب بررسی و شناخت رخسارهای فرسایشی از جمله فرسایش خندقی، بدلند، فرسایش تونلی، لغزش در آن اهمیت دارد. چکیده کاملدر این مقاله به بررسی فرایندهاو فرمهای پدیده آمده در لسهای جنوب و شرق آق‌بند در شمال استان گلستان پرداخته شده است. منطقه مورد مطالعه قطب کشاورزی استان گلستان است، بدین ترتیب بررسی و شناخت رخسارهای فرسایشی از جمله فرسایش خندقی، بدلند، فرسایش تونلی، لغزش در آن اهمیت دارد. از مهمترین فرآیندهای اصلی تشکیل دهندة این اشکال خصوصیات اقلیمی منطقة خشک و نیمه خشک بوده که به همراه سایر عوامل طبیعی دخالت لازم را صورت داده اند. با استفاده از روشهای آزمایشگاهی که در تجزیه و تحلیل خاکهای منطقه مورد مطالعه صورت گرفته، این نتیجه حاصل شد که وجود آهک، سیلت، رس و کچ در لس های منطقه رخساره های فرسایش خندقی در نواحی خشک مرکزی، پایپنگ در نواحی نیمه خشک شمالی، لغزش در نواحی مرطوب جنوبی و بدلند را تقریبا در اکثر بخشهای شمالی و مرکزی بوجود آورده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
11 - مطالعه و برآورد کیفی فرسایش در رخساره های ژئومرفولوژی با روش FAO در حوضه آبخیز ناورود
طاهره فتح الله زاذه محمدرضا ثروتیفرسایش وکاهش حاصلخیزی خاک از جمله مسائلی است که دستیابی به توسعه کشاورزی پایدار و حفظ محیط زیست را با مشکلروبرو می سازد. مطالعه کمی وکیفی فرسایش در حوضه های آبخیزکشور و جلوگیری از به هدررفتن یکی از غنی ترین و با ارزشترین منابع طبیعی کشور یعنی خاک و مبارزه با این فرایند چکیده کاملفرسایش وکاهش حاصلخیزی خاک از جمله مسائلی است که دستیابی به توسعه کشاورزی پایدار و حفظ محیط زیست را با مشکلروبرو می سازد. مطالعه کمی وکیفی فرسایش در حوضه های آبخیزکشور و جلوگیری از به هدررفتن یکی از غنی ترین و با ارزشترین منابع طبیعی کشور یعنی خاک و مبارزه با این فرایند کمال اهمیت را دارد. هدف از این تحقیق بررسی انواع فرسایش، شدتفرسایش، تولید رسوب و عوامل موثر در این رابطه است در این خصوص ویژگی های فیزیوگرافی، توپوگرافی، اقلیمی، زمینشناسی، ژئومرفولوژی، خاک، کاربری اراضی، پوشش گیاهی، خاک، فرسایش و تولید رسوب به طور کلی بررسی شد. این حوضهدارای مساحتی در حدود 265/46کیلومتر مربع است. بررسی شدت فرسایش و تولید رسوب در هر زیر حوضه با استفاده از روشتجربیFAO (کیفی) صورت گرفت. نتایج بدست آمده از به کار گیری روشFAOدر منطقه تحقیق نشان می دهد که ازکلمساحت حوضه آبخیز 0/002درصد سطح حوضه درکلاس فرسایش ال 10/592 درصداز سطح حوضه درکلاس فرسایش ااا 78/811 درصد از حوضه درکلاس فرسایش IV و 10/595درصد سطح حوضه درکلاس فرسایش Vمی باشد. از دلایل آن می توان به شیب زیاد و تغییرکاربری، تخریب جنگل ومراتع، جاده سازی و سازند حساس به فرسایش است. به طور کلی نتایج این بررسینشان می دهد که در هر زیر حوضه شیب مهمترین عامل فرسایش بوده و این مورد تقریبا در بیشتر زیرحوضه ها صادق است. عمدهترین عامل ایجاد فرسایش در حوضه تغییرکاربری و تخریب جنگل و مراتع و جاده سازی و شیب بسیارزیاد می باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
12 - تحلیل مورفومتری گالی ها در منطقه صلوات آباد بیجار، استان کردستان
رضا اسماعیلی روناک شوکتییکی از مهمترین منابع هر کشوری خاک می باشد. امروزه فرسایش خاک و تولید رسوب معضلی است که روزبه روزروند افزایشی پیدا می کند و موجب از دست رفتن خاک سطحی دامنه ها، انباشت رسوب در مخازن سدها،رسوب گذاریدر کانال ها و خسارت هنگفت به اقتصاد کشور می شود. در این تحقیق گالیهای منطقه چکیده کاملیکی از مهمترین منابع هر کشوری خاک می باشد. امروزه فرسایش خاک و تولید رسوب معضلی است که روزبه روزروند افزایشی پیدا می کند و موجب از دست رفتن خاک سطحی دامنه ها، انباشت رسوب در مخازن سدها،رسوب گذاریدر کانال ها و خسارت هنگفت به اقتصاد کشور می شود. در این تحقیق گالیهای منطقه صلوات آباد- بیجار که یکی ازسرشاخه های قزل اوزن و سفیدرود می باشد، مورد تحقیق و مطالعه قرار گرفت. با استفاده از نقشه برداری زمینی ابعادگالی های بر روی زمین اندازه گیری شد. پارامترهای شیب، عرض، عمق، نسبت عرض به عمق، زاویه کف کانال و شکلگالی از مقاطع عرضی برداشت شده محاسبه گردید. سپس داده های مذکور با استفاده از نرم افزارspssخوشه بندی شدند و با آنالیز واریانس تأثیر هر متغیر در خوشه ها مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت.بر اساس خوشه بندی انجام شده گالی ها درسه خوشه تقسیم بندی شدند.نتایج آزمون همگنی نشان میدهد که از بین عوامل مختلف فقط شیب در خوشهبندیگالی-های منطقه تأثیرگذار بوده است و بقیه پارامترها به عنوان عامل مستقیم در گالیها تأثیرگذار نبوده اند.برای بررسی تفاوتیا عدم تفاوت هر یک از متغیرها با سنگ شناسیمنطقه از آزمون یومن ویتنی استفاده شد که از پارامترهای فوق عامل شیبو عمق گالی تفاوت معنیداری را با سنگشناسی نشان میدهند. همچنین تفاوت بین تعداد گالیهای محدوده موردمطالعه با فاکتورهای شکل دامنه، کاربری اراضی، شیب و جهت دامنه با استفاده از آزمون کروسکال-والیس موردبررسی قرار گرفت، نتایج این آزمون نشان داد که بین تعداد گالیها با عامل های نامبرده در سطح معنی داری 0/05تفاوتمشخصی وجود دارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
13 - پهنه‌بندی فرسایش خندقی در حوزه آبخیز طرود فیروزکوه
زهرا عرب قشقایی داود نیک کامی صمد شادفر ابوالفضل معینیفرسایش خندقی از اشکال پیشرفته و حاد فرسایش آبی است که دلالت بر حجم عظیمی از خاک اراضی دارد.شناسایی عوامل موثر در وقوع فرسایش خندقی و پهنه‌بندی آن یکی از ابزارهای اساسی و مهم جهت مدیریت و کنترل این پدیده میباشد. این تحقیق با هدف شناسایی عوامل موثر بر ایجاد فرسایش خندقی چکیده کاملفرسایش خندقی از اشکال پیشرفته و حاد فرسایش آبی است که دلالت بر حجم عظیمی از خاک اراضی دارد.شناسایی عوامل موثر در وقوع فرسایش خندقی و پهنه‌بندی آن یکی از ابزارهای اساسی و مهم جهت مدیریت و کنترل این پدیده میباشد. این تحقیق با هدف شناسایی عوامل موثر بر ایجاد فرسایش خندقی و پهنه‌بندی آن در حوزه آبخیز طرود انجام شده است. مهمترین عوامل موثر در وقوع فرسایش خندقی چون شیب، جهت شیب، سنگشناسی، کاربری اراضی، فاصله از شبکه راه‌های ارتباطی، مدیریت اراضی و تاج پوشش انتخاب و سپس این لایه ها، در سیستم اطلاعات جغرافیایی تهیه گردیدند. سه خندق موجود در منطقه انتخاب گردیدند و نمونه برداری خاک از محل 25، 50 و 75 درصد طول آن ها و هم چنین، سه نمونه شاهد در کنار محل خندق ها صورت گرفت. این نمونه‌ها از نظر گچ، ماده آلی، شوری، درصد اشباع، آهک، نسبت جذب سدیم و اسیدیته مورد بررسی قرار گرفتند. پهنه بندی مناطق تحت تاثیر فرسایش خندقی با استفاده از عکس های هوایی 1:40000 سال 1380 و انجام عملیات میدانی به کمک GPS تهیه شد. با روی هم‌گذاری لایه پهنه بندی خندقها با هر یک از لایه های مربوط به عوامل موثر در وقوع فرسایش خندقی، عرصه‌های خندقی شده در هر کدام از طبقات عوامل، بهدست آمد. بهکمک روش Multi Class Maps وزن دهی عوامل و طبقات در لایه مربوطه صورت گرفت. نتایج نشان داد که 88 درصد از محدوده خندقی در پهنه های با ریسک‌پذیری زیاد و خیلی‌زیاد قراردارند. نتایج آزمایش های خاک نیز بیان کننده این واقعیت بودند که میزان شوری، گچ و نسبت جذب سدیم در خندق های منطقه نسبت به شاهد بیش تر و میزان ماده آلی آن ها کم تر بوده ولی از نظر درصد اشباع، آهک و اسیدیته تفاوت معنیداری با هم ندارند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
14 - بررسی عوامل مؤثر بر ویژگی های ژئومورفولوژیکی و گسترش اشکال فرسایشی با استفاده از RS و GIS (مطالعه موردی حوضه میرده چراغ ویس کردستان)
محسن رنجبر فاضل ایرانمنشویژگی های ژئومورفولوژی پایه و اساس بررسی های منابع طبیعی حوزه های آبخیز به شمار می رود. زیرا این ویژگی ها تحت تأثیر عوامل زیادی مانند اقلیم، خاک، هیدرولوژی، اکولوژی، زمین شناسی و غیره قرار دارند که می توانند اشکال فرسایشی را بوجود بیاورند. بدون شک اشکال فرسایشی نیز متنا چکیده کاملویژگی های ژئومورفولوژی پایه و اساس بررسی های منابع طبیعی حوزه های آبخیز به شمار می رود. زیرا این ویژگی ها تحت تأثیر عوامل زیادی مانند اقلیم، خاک، هیدرولوژی، اکولوژی، زمین شناسی و غیره قرار دارند که می توانند اشکال فرسایشی را بوجود بیاورند. بدون شک اشکال فرسایشی نیز متناسب با خصوصیات و ویژگیهای ژئومورفولوژی توسعه خواهند یافت. در این تحقیق سعی شده است با استفاده از داده های سنجش از دور و GIS و با یک روش ترکیب نگر عوامل مؤثر بر ویژگی های ژئومورفولوژیکی و اشکال فرسایشی مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرند در این رابطه ابتدا با استفاده از نقشه های توپوگرافی محدوده مورد مطالعه مشخص گردید. سپس کلیه لایه های اطلاعاتی مورد نیاز مانندزمین شناسی، شیب، نقشه کاربری و قابلیت اراضی و غیره رقومی گردیدند. از تصاویر سنجنده ETM+ ماهواره ای لندست سال 2002 نیز پس از پردازش های لازم برای تفکیک واحدها و تیپ های ژئومورفولوژی و همچنین تفسیر اشکال فرسایشی استفاده شد. نتایج نشان داد، سیمای ژئومورفولوژی منطقه مورد مطالعه بر اساس مشخصات ارتفاعی، شیب و تظاهرات شکل شناسی عوارض زمین به ترتیب به واحدهای کوهستان(1)، تپه ماهور(2)و نهشته های رودخانه ای(3) قابل تفکیک هستند. در مجموع 8 رخساره مشخص گردید که از این میان، رخساره توده سنگی با پوشش مواد منفصل از واحد کوهستان با تیپ دامنه منظم با مساحتی معادل 04/74 هکتار(45 درصد از کل مساحت حوضه) بیشترین سطح را به خود اختصاص داده است. از بین اشکال فرسایشی، فرسایش سطحی به نحو چشمگیری در منطقه وجود دارد که به صورت لکه های پراکنده و سفید رنگی که فاقد پوشش گیاهی و یا با پوشش گیاهی ضعیف است، در سمت هایی از ارتفاعات منطقه قابل مشاهده است. علاوه بر عوامل طبیعی، عوامل انسانی مانند وضعیت معیشتی و دامپروری می توانند در گسترش چنین اشکالی مؤثر واقع شوند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
15 - تأثیرسناریوهای مختلف مدیریت کاربری اراضی بر میزان فرسایش خاک با مدل USLE در حوضه کلیبرچای
حبیب نظرنژاد اسلام قهرمان‌نژاد میرحسن میریعقوبزادهفرسایش خاک یکی از مشکلات محیطی است که تهدیدی برای منابع طبیعی، کشاورزی و محیط زیست به‌شمار می‌رود. اطلاعات زمانی و مکانی فرسایش خاک در اقدامات مدیریتی، کنترل فرسایش و مدیریت حوزه های آبخیز نقش مؤثری دارد. امروزه عدم استفاده صحیح از اراضی و تغییر کاربری اراضی از قبیل چکیده کاملفرسایش خاک یکی از مشکلات محیطی است که تهدیدی برای منابع طبیعی، کشاورزی و محیط زیست به‌شمار می‌رود. اطلاعات زمانی و مکانی فرسایش خاک در اقدامات مدیریتی، کنترل فرسایش و مدیریت حوزه های آبخیز نقش مؤثری دارد. امروزه عدم استفاده صحیح از اراضی و تغییر کاربری اراضی از قبیل تبدیل جنگل‌ها و مراتع به اراضی کشاورزی؛ چرای مفرط؛ و شخم در شیب‌های تند باعث افزایش میزان فرسایش خاک و رسوب شده است. کاربری‌های مختلف اراضی مقادیر متفاوت فرسایش را ایجاد می‌کنند و مدیریت اراضی نقش به‌سزایی در جلوگیری از فرسایش خاک دارد. در مطالعه حاضر، هدف برآورد میزان فرسایش خاک در کاربری‌های مختلف در وضعیت فعلی و پیش‌بینی فرسایش در دو سناریوی اصلی میباشد که هر سناریوی اصلی شامل سه سناریوی فرعی (50،25 و 75 درصد سطح) تغییر کاربری اراضی در حوزه آبخیز کلیبرچای استان آذربایجان شرقی با مساحت 452 کیلومترمربع میباشد. برای پیش‌بینی موارد ذکر شده با استفاده از معادله جهانی هدررفت خاک (USLE) درچارچوب سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) و با به‌کارگیری تصویر ماهوارهای Landsat5 سال2011 و سنجنده TM، نقشه کاربری با استفاده از نرم‌افزار ENVI4.3 تهیه شد. پس از تهیه عوامل مدل USLE شامل R،K ،LS ،C وP مدل اجرا شد و مقادیر متوسط هر کدام از فاکتورها محاسبه و از حاصل‌ضرب آنها نقشه فرسایش خاک تهیه گردید. براساس نتایج به‎دست آمده، متوسط فرسایش خاک در کاربری فعلی3/12 تن درهکتار در سال برآورد گردید. همچنین کمترین و بیشترین مقدار متوسط فرسایش خاک در سناریوی تبدیل مرتع طبیعی به پوشش درختی و سناریوی تبدیل مرتع طبیعی به دیمزار به‌ترتیب03/9 و 43/15 تن در هکتار در سال برآورد شد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
16 - بررسی ارتباط بین برخی متغیرهای خاکی و زمین شناسی با تراکم زهکشی (مطالعه موردی: چهار حوزه آبخیز در استان اردبیل)
کیوان جعفرزاده خطیبانی ابوالفضل معینی حسن احمدیفرسایش خاک یک مشکل جدی زیست محیطی شناخته شده است. تراکم زهکشی از مهم ترین پارامترهای ژئومورفولوژیکی حوزه آبخیز است که از آن به عنوان شاخصی برای بیان وضعیت آبراهههای حوضه، بارندگی، رواناب، ظرفیت نفوذپذیری، تکامل توپوگرافی و فرسایش حوضه استفاده میشود. با دانستن رابطه د چکیده کاملفرسایش خاک یک مشکل جدی زیست محیطی شناخته شده است. تراکم زهکشی از مهم ترین پارامترهای ژئومورفولوژیکی حوزه آبخیز است که از آن به عنوان شاخصی برای بیان وضعیت آبراهههای حوضه، بارندگی، رواناب، ظرفیت نفوذپذیری، تکامل توپوگرافی و فرسایش حوضه استفاده میشود. با دانستن رابطه دقیق خصوصیات حوضه با تراکم زهکشی، می توان با در اختیار داشتن تراکم زهکشی سایر خصوصیات حوضه را پیش بینی نمود. هدف از این تحقیق بررسی تأثیر خصوصیات خاک و سازند روی تراکم زهکشی در بخشی از استان اردبیل بود. بدین منظور اطلاعات پایه، گردآوری و محدوده همه حوضهها روی نقشه توپوگرافی مشخص و نقشه اجزای واحد اراضی و زمین شناسی تهیه و در هر اجزاء، نقاطی جهت حفر پروفیل تعیین شد. تراکم زهکشی از نرم‌افزار Arc GIS محاسبه و در نهایت رابطه بین خصوصیات خاک و سازند با تراکم زهکشی از طریق ترسیم نمودار تعیین و میزان همبستگی این دو فاکتور با تراکم زهکشی با نرم‌افزارSPSS بررسی شد. نتایج نشان داد که ارتباط بین تراکم زهکشی و خصوصیات خاک در سازندهای زمینشناسی و اجزای واحد اراضی در سطح اطمینان 95 درصد معنیدار میباشد. بنابراین تراکم شبکه زهکشی متأثر از جنس سازندها، میزان شیب و برخی خصوصیات خاک نظیر آهک، درصد سیلت، کربن آلی و ضریب فرسایش پذیری هستند. همچنین بیش ترین تراکم زهکشی مربوط به سازندهای دوره کواترنر، بدون پوشش گیاهی مناسب و سازند Ngm و کم ترین تراکم زهکشی مربوط به توف و سنگ آهک بود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
17 - ارزیابی قابلیت گیاهان مؤثر در مهار فرسایش آبکندی (مطالعه موردی: منطقه کنارتخته استان فارس)
اکبر فرهادی حسن احمدی بهارک معتمدوزیری ابوالفضل معینیزمینه و هدف: فرسایش آبکندی ازجمله انواع فرسایش آبی و تشدید شونده است که وقوع آن موجب تغییرات بارز در منظر زمین و محیط‌زیست می شـود. گرچه روش های مهندسی برای مهار فرسایش مهم است، اما روش های زیستی از روش های بسیار کارآمد و کم هزینه برای مهار فرسایش خاک است. بنابراین، توج چکیده کاملزمینه و هدف: فرسایش آبکندی ازجمله انواع فرسایش آبی و تشدید شونده است که وقوع آن موجب تغییرات بارز در منظر زمین و محیط‌زیست می شـود. گرچه روش های مهندسی برای مهار فرسایش مهم است، اما روش های زیستی از روش های بسیار کارآمد و کم هزینه برای مهار فرسایش خاک است. بنابراین، توجه به ویژگی اندام های گیاه برای مهار فرسایش بسیار مهم است که کمتر موردمطالعه قرارگرفته است. ازاین رو، هدف از مطالعه حاضر ارزیابی قابلیت گیاهان بومی به منظور مهار فرسایش آبکندی در منطقه نیمه‌خشک کنار تخته در استان فارس است.روش پژوهش: بر اساس چهار معیار مقاومت در برابر جریان فرسایشی متمرکز، قابلیت پایدارسازی دیواره ها، آستانه خمیدگی بر اثر جریان آب و توان جذب بار معلق و با کاربست پنج شاخص کمی توان گیاهان به منظور مهار فرسایش آبکندی ارزیابی شد. مقایسه و امتیازدهی گیاهان بر مبنای معیارهای فوق و بر اساس تجزیه‌وتحلیل چند معیاره انجام شد. پس از اندازه گیری شاخص های تراکم ساقه (SD)، پتانسیل جذب رسوب و مواد آلی (SOP)، شاخص سختی ساقه (MEI)، میزان نسبی جدا شدن خاک (RSD) و انسجام ریشه (Cr) هر شاخص با توجه به مقیاس به پنج امتیاز (صفر کم ترین و چهار بالاترین) تقسیم بندی شد. در ادامه، نمره هر شاخص در نمودار ستاره ای نشان داده شد. درنهایت، برای ارزیابی بهتر گونه های مختلف برای مهار فرسایش آبکندی، سطح اشغال شده در نمودار ستاره ای موردبررسی قرار گرفت.یافته ها: نتایج اندازه گیری شاخص های SD، SOP، MEI، RSD و Cr برای گونه Ziziphus spina-christi به ترتیب برابر با 0027/0، 097/0، 108، 398/0 و 34/8 کیلو پاسکال بود که بهترین عملکرد را در مقایسه با سایر گونه ها نشان می دهد. درمجموع با 18 امتیاز، این مناسب ترین گونه برای مهار فرسایش آبکندی است. گونه Atriplex canescens با 13 امتیاز در جایگاه دوم و سایر گونه ها با عملکردی پایین تر در جایگاه های بعدی قرار گرفتند.نتایج: گونه هایی مانند Ziziphus spina-christi و Atriplex canescens به دلیل سازگاری با اقلیم، شرایط خشک منطقه، مقاومت در برابر جریان های متمرکز و نیز تثبیت دیواره آبکندها ممکن است در احیاء و توسعه پوشش گیاهی منطقه سودمند باشند. استفاده از ترکیبی از گونه های گیاهی به دلیل قابلیت متفاوت در مهار فرسایش کمک کننده می باشد. لذا، استفاده از گونه های بومی مقاوم علفی و چندساله برای مبارزه زیستی با فرسایش های تشدید شونده بهویژه فرسایش آبکندی در مناطق نیمه خشک توصیه می شود. استفاده از یافته های پژوهش حاضر در سایر مناطق نیمه خشک کشور پیشنهاد می شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
18 - بررسی حساسیت واحدهای سنگی به فرسایش با استفاده از ویژگی های کانی شناسی
سید سعید غیاثی سادات فیض نیا علیرضا مقدم نیا سمیه ناجی رادلازمه حفاظت از منابع خاک، مدیریت و ارائه راهکارهای مناسبی میباشد که با شناخت ماهیت واحدهای سنگی و اطلاع از اهمیت نسبی منابع اصلی رسوب حاصل میشود. هدف از مطالعه حاضر تعیین سهم هرکدام از واحدهای سنگی در تولید رسوب و تشخیص وضعیت فرسایشی آنها میباشد. بدین منظور پس از نم چکیده کامللازمه حفاظت از منابع خاک، مدیریت و ارائه راهکارهای مناسبی میباشد که با شناخت ماهیت واحدهای سنگی و اطلاع از اهمیت نسبی منابع اصلی رسوب حاصل میشود. هدف از مطالعه حاضر تعیین سهم هرکدام از واحدهای سنگی در تولید رسوب و تشخیص وضعیت فرسایشی آنها میباشد. بدین منظور پس از نمونه‌برداری از منابع رسوب و رسوبات موجود در بستر آبراهههای حوزه آبخیز خیاوچای، اقدام به عملیات دانه‌بندی ذرات به روش خشک شد. سپس الک‌های 600 میکرون و چهار میلیمتر به‌عنوان الک‌های شاخص انتخاب شدند و با انتخاب 100 دانه رسوبی از هر نمونه، بررسی‌های کانی‌شناسی با استفاده از بینوکلر با بزرگنمایی 40 برابر و با توجه به واقعیت رسوبی منطقه، صورت پذیرفت و جنس کانی‌ها و خرده‌سنگ‌ها تعیین و با شمارش تعداد آنها و تعیین سهم هرکدام از کانی‌ها و خرده‌سنگ‌ها، نتایج را با واحدهای سنگشناسی مقایسه و تطبیق داده، سنگ و واحد تولیدکننده هرکانی و خرده‌سنگ و درصد سهم هر واحد سنگی در تولید رسوب مشخص شد. نتایج نشان داد واحد سنگی Qvl با 51/45 درصد بیشترین سهم را در تولید رسوب حوضه دارد که با نمره کل شاخص فرسایش 14/1053 در وضعیت فرسایشی خیلی شدید قرار دارد که به‌دلیل تخریب مکانیکی گسترده و نیز گسترش آن در دو طرف زهکش اصلی کاملاً توجیه‌پذیر است. پس از واحد سنگشناسی Qvl ، واحد Qds2 و Qvb به‌ترتیب با 87/30 و 54/10 درصد بیشترین سهم در تولید رسوب را داشته و واحد Qtaslبا 22/1 درصد کمترین سهم را دارا میباشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
19 - شناسایی علل وقوع فرسایش خندقی با تاکید بر خصوصیات خاک(مطالعه موردی حوزه آبخیز آق امام)
مریم محمدابراهیمیفرسایش خندقی از جمله انواع فرسایش آبی و تشدید شونده است که رخداد و گسترش آن موجب تغییرات بارز در منظر زمین و پسرفت اراضی می شود. هدف از انجام این تحقیق بررسی اثر عوامل خاکی مؤثر بر وقوع فرسایش خندقی در حوزه آبخیز آق امام میباشد. این حوزه آبخیز با مساحت 45/5442 هکتار در چکیده کاملفرسایش خندقی از جمله انواع فرسایش آبی و تشدید شونده است که رخداد و گسترش آن موجب تغییرات بارز در منظر زمین و پسرفت اراضی می شود. هدف از انجام این تحقیق بررسی اثر عوامل خاکی مؤثر بر وقوع فرسایش خندقی در حوزه آبخیز آق امام میباشد. این حوزه آبخیز با مساحت 45/5442 هکتار در شرق استان گلستان واقع شده است که از نظر فرسایش خندقی دارای معضلات و مشکلات قابل‌ملاحظه‌ای میباشد. در این تحقیق با استفاده از بازدیدهای میدانی، خندق‌های موجود در منطقه شناسایی و مورد بررسی قرارگرفتند. سپس تعداد پنج خندق معرف انتخاب شدند و تعداد 10 نمونه خاک در داخل و 10 نمونه خاک در خارج از محدوده خندقها (منطقه‌ای واقع در اراضی مجاور در بالادست خندقها) در دو عمق 0-30 و 30-60 سانتی‌متری تهیه و مورد آنالیز آزمایشگاهی قرار گرفتند. از آزمون مقایسه میانگین دو جامعه آماری جهت بررسی نقش خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک در دو عمق مطالعاتی در ایجاد فرسایش خندقی استفاده به عمل آمد. نتایج نشان داد که اختلاف معنیداری در سطح 5 درصد، بین برخی از خصوصیات در خاک سطحی و زیر سطحی وجود داشته است. به‌طوری‌که در این بین میزان درصد سیلت (در هر دو عمق در مناطق خندقی)، درصد رطوبت اشباع (در هر دو عمق در مناطق خندقی)، هدایت الکتریکی(عمق زیر سطحی در مناطق خندقی)، مواد خنثی شونده (در هر دو عمق در مناطق خارج از خندق)، درصد کاتیون تبادلی (عمق زیر سطحی در مناطق خندقی)، نسبت جذب سدیم (عمق زیر-سطحی در مناطق خندقی)، درصد سدیم تبادلی (عمق زیر سطحی در مناطق خندقی)، به‌دلیل مقادیر بیشتر و اختلاف معنیدار آماری توانستند نقش مؤثری در ایجاد فرسایش خندقی از خود نشان دهند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
20 - بررسی میزان پس‌روی و حجم رسوب فرسایش پسرونده در مجاری با شیب تند
امیررضا سالمیان محمود شفاعی بجستان امیر خسروجردی حسین بابازاده حسین صدقیفرسایش پسرونده، در اثر یک تغییر ناگهانی در بستر آبراهههای با شیب تند شکل می‌گیرد و به سمت بالادست حرکت میکند. وقوع پدیده فرسایش پسرونده در آبراهه‌ها موجب گود افتادگی بستر و ناپایدار شدن سواحل خواهد شد، درنتیجه رودخانه تعریض شده و حاصل این پدیده انتقال حجم زیاد رسوب چکیده کاملفرسایش پسرونده، در اثر یک تغییر ناگهانی در بستر آبراهههای با شیب تند شکل می‌گیرد و به سمت بالادست حرکت میکند. وقوع پدیده فرسایش پسرونده در آبراهه‌ها موجب گود افتادگی بستر و ناپایدار شدن سواحل خواهد شد، درنتیجه رودخانه تعریض شده و حاصل این پدیده انتقال حجم زیاد رسوب به پایین‌دست و مخزن سدها میباشد. در تحقیق حاضرتعداد پنج نمونه خاک چسبنده شامل رس و سیلت با درصد اختلاط متفاوت برای شیب بالادست 25 و پایین دست پنج درصد برای دبی، سرعت و عمق‌های جریان مختلف مورد بررسی و آزمایش قرار گرفت. میزان حجم رسوب تولید شده به‌صورت لحظه‌ای و متوسط و نرخ پس‌روی و نیز دبی رسوب اندازه‌گیری شد. از جمله پدیده‌هایی که در این تحقیق مشاهده شد و نقش مهمی در تولید حجم رسوب و نرخ پس‌روی داشت عبارتند از وقوع پرش هیدرولیکی در محل اتصال شیب تند به ملایم، در سطح خاک و افزایش شیب بستر در حین آزمایش به‌دلیل فرسایش بود. بر اساس نتایج بهدست آمده تغییر سه پارامتر میزان درصد رس و سرعت جریان با حجم فرسایش و نیز افزایش نرخ مهاجرت رسوبات و سرعت پس‌روی رابطه مستقیم دارد. در حالت رس خالص با افزایش سرعت جریان به میزان 5/1 برابر، حجم متوسط فرسایش13درصد، سرعت پس‌روی 40 درصد و دبی رسوب 21 درصد افزایش یافت. با افزایش درصد رس به میزان 50 درصد، متوسط حجم فرسایش 12 درصد، سرعت پس‌روی 38 درصد و دبی رسوب 19 درصد افزایش یافت. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
21 - وابستگی خصوصیات رواناب به ابعاد کرت در کشتزار دیم تحت باران های منطقه نیمه خشک
علی رضا واعظی مژگان نوقان مجید فرومدیرواناب عامل مهم فرساینده خاک است که تولید آن تحت تأثیر عوامل متعدد از جمله طول دامنه قرار می گیرد. آگاهی از این موضوع می تواند در برنامه ریزی حفاظتخاک بهویژه در کشتزارهای دیم سودمند باشد. هدف از این مطالعه تعیین اثر طول دامنه بر خصوصیات رواناب (حجم کل رواناب، رواناب در چکیده کاملرواناب عامل مهم فرساینده خاک است که تولید آن تحت تأثیر عوامل متعدد از جمله طول دامنه قرار می گیرد. آگاهی از این موضوع می تواند در برنامه ریزی حفاظتخاک بهویژه در کشتزارهای دیم سودمند باشد. هدف از این مطالعه تعیین اثر طول دامنه بر خصوصیات رواناب (حجم کل رواناب، رواناب در واحد سطح و ضریب22 متر) با عرض یکسان بر اساس معادله جهانی / رواناب) در منطقه نیمه خشک در شمال غرب ایران بود. برای این منظور، تعداد 22 کرت با طول های مختلف ( 1 تا 1هدررفت خاک در زمینی دیم با شیب یکنواخت 10 درصد احداث شدند. مشخصات رواناب تحت باران طبیعی برای یک دوره چهارده ماهه از فروردین 1394 تا خردادهم چنین تولید رواناب در کرتهای .(p <0/ 1395 اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که تفاوتی معنیدار بین کرتها از نظر حجم کل رواناب تولید شده وجود داشت ( 00122 متر) تفاوت معنی دار از نظر تولید رواناب نداشتند. به طور کلی رابطه ای / با این حال کرت های با طول بزرگ تر (از 9 تا 1 (p <0/ تا طول 8 متر نیز متفاوت بود ( 01وجود داشت. ضریب رواناب طی رخدادهای بارندگی دچار تغییرات زیاد شد با این وجود رابطه ای بین ضریب (R² =0/ معنی دار بین حجم رواناب و طول کرت ( 97رواناب و شدت بارندگی مشاهده نشد. رواناب در واحد سطح نیز با افزایش طول کرت تا طول 8 متر به شدت افزایش یافته و از آن پس دچار کاهش تدریجی شد. بر ایناساس کرت با طول 8 متر را می توان کرتی مناسب برای مطالعات رواناب در کشتزارهای دیم در نظر گرفت. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
22 - تعیین سطح بهینه کاربری اراضی و عملیات بیولوژیک برای کاهش فرسایش و رسوب (مطالعه موردی:حوزه آبخیز سقزچی استان اردبیل)
ابوالفضل معینی معصومه نجفی ثانی شیوا محمدیان خراسانی سپیده مفیدیامروزه فرسایش خاک، یکی از بزرگترین مشکلات کشورهای جهان به‌خصوص ایران میباشد. خطرات و عوارض ناشی از فرسایش در حوزههای آبخیز، از عمدهترین مشکلات و مسائلی است که به‌طور همه جانبه تعادل اکولوژیک آبخیزها را تحت تأثیر قرار داده است. هدف اصلی این تحقیق، تعیین سطح بهینه کا چکیده کاملامروزه فرسایش خاک، یکی از بزرگترین مشکلات کشورهای جهان به‌خصوص ایران میباشد. خطرات و عوارض ناشی از فرسایش در حوزههای آبخیز، از عمدهترین مشکلات و مسائلی است که به‌طور همه جانبه تعادل اکولوژیک آبخیزها را تحت تأثیر قرار داده است. هدف اصلی این تحقیق، تعیین سطح بهینه کاربری اراضی به‌منظور کاهش میزان فرسایش و بالا بردن درآمد ساکنین حوزه آبخیز سقزچی واقع در استان اردبیل بود. برای این کار، مدل برنامه‌ریزی خطی برای سه وضعیت کنونی کاربری‌ها، کاربری استاندارد و کاربری استاندارد با اعمال عملیات بیولوژیک مطابق با اصول و معیارهای علمی مورد استفاده قرار گرفت. نتایج نشان داد که سطح کاربری‌های فعلی برای کاهش میزان فرسایش و افزایش درآمد ساکنین حوضه مناسب نبوده و در شرایط بهینه باید تغییر کند. در شرایط بهینه سطوح اراضی باغی از 29/132 هکتار به 83/1902 هکتار (4/1438 درصد افزایش)، مرتعی بدون تغییر، کشت آبی از 94/319 هکتار به 6/57 هکتار (99/81 درصد کاهش) و سطح اراضی کشت دیم نیز از 1549 هکتار به 8/40 هکتار (36/97 درصد کاهش) تغییر می‌یابد. علاوه بر این، نتایج نشان داد که با بهینه‌سازی کاربری اراضی، در شرایط فعلی میزان فرسایش خاک و سوددهی کل حوضه به‌ترتیب 07/0 درصد کاهش و 7/7 درصد افزایش، در شرایط استاندارد کاربری‌ها به‌ترتیب 72/3 درصد کاهش و 7/7 درصد افزایش و در شرایط استاندارد با اعمال عملیات بیولوژیک کاربری‌ها، میزان فرسایش خاک و سوددهی کل حوضه به‌ترتیب 48/5 درصد کاهش و 65/30 درصد افزایش می‌یابد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
23 - استفاده از الگوریتم تلفیق تصاویر برای افزایش صحت برآورد رسوبدهی در مدل WaTEM/SEDEM (مطالعه موردی: حوزه آبخیز درکش)
عاطفه بهزادفر عبدالواحد خالدی درویشان علیرضا قره گوزلوامروزه آگاهی از میزان فرسایش خاک یکی از بخش های مهم در مدیریت جامع حوزه های آبخیز است. با توجه به عدم وجود آمار و اطلاعات کافی مربوط به دبی آب ورسوب در حوزه های آبخیز، میزان فرسایش خاک با استفاده از مدل های کاربرپسند و فناوری های نوین برآورد می شود. هدف از انجام این تحق چکیده کاملامروزه آگاهی از میزان فرسایش خاک یکی از بخش های مهم در مدیریت جامع حوزه های آبخیز است. با توجه به عدم وجود آمار و اطلاعات کافی مربوط به دبی آب ورسوب در حوزه های آبخیز، میزان فرسایش خاک با استفاده از مدل های کاربرپسند و فناوری های نوین برآورد می شود. هدف از انجام این تحقیق بررسی و برآورد میزانو الگوریتم ادغام تصاویر RS ،GIS و بهره گیری از قابلیت های WaTEM/SEDEM فرسایش و رسوب حوزه آبخیز درکش استان خراسان شمالی با استفاده از مدلبرای تلفیق تصاویر چندطیفی لندست 7 و 8 با تصاویر پانکروماتیک و از دو دوره تصویر ماهوارهای با اختلاف Gram-Schmidt است. ابتدا با استفاده از الگوریتمزمانی 12 ساله ( 2003 و 2015 ) با مقیاس 1:25000 نقشه عامل مدیریت زراعی مطابق با نقشه های کاربری اراضی منطقه تهیه شد. سپس نقشه سایر عوامل ورودیتهیه و مدل اجرا گردید و میزان فرسایش و رسوب برای حوزه مورد مطالعه در مقیاس 1:25000 و همچنین با ENVI و ArcGIS مدل با استفاده از نرم افزارهایاستفاده و بدون استفاده از الگوریتم ادغام تصاویر برآورد و با مقادیر مشاهده ای مقایسه گردید. مقایسه داده های رسوب مشاهداتی در حوزه آبخیز درکش با مقادیر برآوردشده نشان داد که نقشه نهایی طبقه بندی فرسایش حاصل از اعمال الگوریتم تلفیق تصاویر بهتر و دقیق تر قادر به شناسایی نقاط حساس به خطر فرسایش است. با توجهدر برآورد تولید رسوب اثبات و مشخص شد که اعمال الگوریتم تلفیق تصاویر منجر به افزایش WaTEM/SEDEM به یافته های پژوهش حاضر، کارایی بالای مدلصحت نتایج مدل می شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
24 - بررسی شاخصهای فرسایش سطحی خاک و ارتباط آنها با خصوصیات دامنه در مراتع منطقه نیمه‌خشک
علی رضا واعظی زهرا بیات مجید فرومدیفرسایش سطحی یکی از مهمترین عوامل تخریب خاک و کاهش تدریجی باروری خاک میباشد. مطالعات اندکی در مورد شاخصهای فرسایش سطحی در دامنه‌های مرتعی منطقه نیمه‌خشک انجام گرفته است. این مطالعه به‌منظور بررسی شاخصهای فرسایش سطحی و رابطه آنها با خصوصیات دامنه در منطقه‌ای نیمه‌خشک چکیده کاملفرسایش سطحی یکی از مهمترین عوامل تخریب خاک و کاهش تدریجی باروری خاک میباشد. مطالعات اندکی در مورد شاخصهای فرسایش سطحی در دامنه‌های مرتعی منطقه نیمه‌خشک انجام گرفته است. این مطالعه به‌منظور بررسی شاخصهای فرسایش سطحی و رابطه آنها با خصوصیات دامنه در منطقه‌ای نیمه‌خشک انجام شد. برای این منظور پنج دامنه جنوبی تحت فرسایش سطحی با شیب‌های متفاوت (9، 13، 17، 31 و 33 درصد) در زنجان مورد بررسی قرار گرفت. نمونه‌های خاک از دو عمق (صفر تا 5 و 5 تا 15 سانتیمتر) در چهار موقعیت با فاصله دو متر در طول شیب در دو تکرار تهیه و در کل 80 نمونه خاک برای آزمایشهای توزیع اندازه ذرات برداشت شدند. شاخصهای فرسایش سطحی بر اساس نسبت قطر ذرات خاک در فراوانی معین در خاک سطحی به خاک زیرسطحی بیان شد و بر این اساس نسبت قطر ذرات خاک در فراوانی40 (d401/d402)، 50 (d501/d502)، 60 (d601/d602) و 70 درصد (d701/d702) بهدست آمد. همچنین نسبت میانگین وزنی قطر ذره (MWDp1/MWDp2)، میانگین هندسی (dg1/dg2) و انحراف معیار هندسی (δg1/δg2) در خاک سطحی به خاک زیرسطحی تعیین شد. بر اساس نتایج حاصل از این پژوهش تفاوت‌های معنیدار بین دامنه‌ها از نظر شاخصهای فرسایش سطحی وجود داشت اما بین موقعیت‌ها روی دامنه، تفاوت چشمگیری مشاهده نگردید. در دامنه‌های با شیب بالا، فراوانی ذرات ریزدانه (سیلت و رس) و مواد آلی در خاک سطحی به شدت کم بود. تجزیه و تحلیل نتایج رگرسیون خطی نشان داد که نسبت میانگین وزنی قطر ذرات (MWDp1/MWDp2) رابطه‌ای قوی با شیب دامنه (001/0P< و51/0R2=) دارد. این پژوهش نشان داد که نسبت میانگین وزنی قطر ذرات (MWDp1/MWDp2) شاخصی مناسب برای ارزیابی فرسایش سطحی در دامنه‌های منطقه نیمه‌خشک مورد بررسی است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
25 - توزیع اندازه ذرات حاصل از فرسایش خاکهای اطراف دریاچه ارومیه جمع‌آوری شده بوسیله نمونه‌گیر BSNE
فاطمه ذبیحی مهرداد اسفندیاری محمدرضا دلالیان ابوالفضل معینیدر سالهای اخیر دریاچه ارومیه بعلت کاهش شدید تراز آب خود، به یکی از منابع اصلی گرد و غبار در ایران تبدیل شده است. یکی از اطلاعات ضروری برای تصمیم‌گیری درخصوص چگونگی رفتار با این مسأله، آگاهی از توزیع اندازه ذراتی است که در ارتفاعات مختلف از سطح زمین در حال حرکت است. جهت چکیده کاملدر سالهای اخیر دریاچه ارومیه بعلت کاهش شدید تراز آب خود، به یکی از منابع اصلی گرد و غبار در ایران تبدیل شده است. یکی از اطلاعات ضروری برای تصمیم‌گیری درخصوص چگونگی رفتار با این مسأله، آگاهی از توزیع اندازه ذراتی است که در ارتفاعات مختلف از سطح زمین در حال حرکت است. جهت به تله انداختن ذرات گرد و غبار حاصل از فرسایش بادی خاکهای اطراف دریاچه ارومیه یکی از کانون‌های گرد و غبار واقع در جنوب شرق دریاچه ارومیه در فاصله 30 کیلومتری جاده تبریز- آذرشهر انتخاب و از نمونه‌گیرهای BSNE (Big Spring Number Eight) استفاده گردید. 14 عدد دیرک که بر روی هر کدام چهار نمونه‌گیر در ارتفاع‌های 15/0، 5/0، 1 و 2 متری از سطح زمین قرار گرفته شده بود، در الگویی دایره‌ای شکل نصب گردید. نمونه‌گیرها در 12 دوره زمانی (از اسفند 1394 تا بهمن 1395) تخلیه شده و و توزیع اندازه ذرات و نیم‌رخ عمودی ذرات جمع‌آوری گردیده تعیین شد. نتایج نشان داد مقدار درصد ذرات ریز (15/0 - 053/0 میلیمتر) بیشتر از ذرات درشت (1- 25/0 میلیمتر) است. بیشترین مقدار ذرات ریز در ارتفاعات 100 و200 سانتی-متری و بیشترین مقدار ذرات درشت در ارتفاع 15 سانتی‌متری از سطح زمین دیده شد. با افزایش ارتفاع از سطح زمین، وزن ذرات جمع-آوری شده کاهش یافت. رابطه توانی بهترین تابع برای تشریح تغییرات وزن ذرات جمع‌آوری شده و ارتفاع از سطح زمین بود. نتایج نشان-دهنده همبستگی منفی بین مجموع بارندگی ماهانه و وزن ذرات جمع‌آوری شده بود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
26 - ارزیابی پایداری برآوردهای مدل بیشینه آنتروپی برای مدلسازی فرسایش شیاری
مریم پورنادر سادات فیض نیا حسن احمدی حاجی کریمی حمیدرضا پیروانلازمه مدیریت فرسایش خاک، ارائه راهکارهای مناسبی میباشد که با شناخت از وضعیت فرسایش خاک حاصل میشود. هدف از مطالعه حاضر، مدلسازی پتانسیل فرسایش شیاری با استفاده از مدل بیشینه آنتروپی و بررسی پایداری مدل به-منظور آگاهی از حساسیت‌پذیری این فرسایش در حوضه آبخیز گل‌گل استا چکیده کامللازمه مدیریت فرسایش خاک، ارائه راهکارهای مناسبی میباشد که با شناخت از وضعیت فرسایش خاک حاصل میشود. هدف از مطالعه حاضر، مدلسازی پتانسیل فرسایش شیاری با استفاده از مدل بیشینه آنتروپی و بررسی پایداری مدل به-منظور آگاهی از حساسیت‌پذیری این فرسایش در حوضه آبخیز گل‌گل استان ایلام است. بدین منظور، فاکتورهای زمین- محیطی برای استفاده در فرایند مدلسازی انتخاب شد. افزون بر این، موقعیت 157 واقعه فرسایش شیاری با استفاده از سیستم موقعیت‌یاب جغرافیایی (GPS) ثبت شد. این وقایع در قالب دو گروه آموزش و اعتبارسنجی با نسبت 70 به 30 کلاس‌بندی شد. به‌منظور ارزیابی پایداری مدل، کلاس‌بندی‌های مذکور سه بار تکرار شد و بنابراین، سه نمونه مجموعه داده (D1، D2 و D3) آماده شد. ارزیابی کارایی مدل با استفاده از سطح زیر منحنی ROC صورت پذیرفت. با توجه به نتایج پایداری، تمامی مجموعه دادهها مقادیر سطح زیر منحنی خوبی را کسب نمودند و ازنظر کارایی برازش (3/1 = RAUC) و پیش‌بینی (1/3 = RAUC) پایدار میباشند. به‌بیان‌دیگر، نتایج ثابت نمود زمانی که داده‌های کالیبراسیون و اعتبارسنجی تغییر پیدا نمود مدل کاملاً پایدار باقی ماند. علاوه بر این، مشخص شد که مدل حداکثر آنتروپی (MaxEnt) قادر به تولید نقشه حساسیت‌پذیری فرسایش شیاری است. از سوی دیگر، برمبنای آنالیز حساسیت، مشخص شد که مهمترین اجزا در مدل-سازی حساسیت‌پذیری فرسایش شیاری سنگشناسی و فاصله از آبراهه میباشد. روش‌شناسی تطبیق‌یافته به‌عنوان یک رویکرد مؤثر برای برنامه‌ریزی کاربری اراضی و مدیریت ریسک فرسایش سودمند میباشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
27 - کارایی فرآیند رسوب میکروبی کربنات کلسیم در مقاوت سطحی ماسه بادی منطقه جبل کندی
کاظم بدو فرزانه دوزالی جوشین محسن برینبا پیشروی به سمت دریاچه ارومیه، فرسایش بادی خاک به وضوح دیده می شود و کانون فعال ریزگرد در منطقه به شکل تل ماسه های روان، خودنمایی می کند. فرسایش بادی از عوامل اصلی تخریب خاک و محیط زیست است. هزینه زیاد مالچ های نفتی و آثار مخرب آنها در محیط زیست، منجر به استفاده چکیده کاملبا پیشروی به سمت دریاچه ارومیه، فرسایش بادی خاک به وضوح دیده می شود و کانون فعال ریزگرد در منطقه به شکل تل ماسه های روان، خودنمایی می کند. فرسایش بادی از عوامل اصلی تخریب خاک و محیط زیست است. هزینه زیاد مالچ های نفتی و آثار مخرب آنها در محیط زیست، منجر به استفاده از مواد سازگار با محیط زیست و ارزانتر شده است. در این تحقیق، مهار فرسایش بادی با بررسی مقاومت برشی با استفاده از دستگاه برش پره ای در ماسه بادی تثبیت یافته با فرآیند رسوب میکروبی کربنات کلسیم در منطقه جبل کندی دریاچه ارومیه ارزیابی گردید. رسوب میکروبی کربنات کلسیم، با واکنش یون کربنات تولید شده در اثر هیدرولیز اوره توسط باکتری (Sporosarsina pasteurii) کشت داده شده در محیط صنعتی عصاره ذرت در حضور منبع کلسیم محلول سیمانتاسیون (کلریدکلسیم و اوره) ایجاد شد. پارامترهای مورد بررسی شامل غلظت باکتری، زمان نگهداشت، اثر تزریق مجدد محلول باکتری و سیمانتاسیون با فاصله زمانی هفت روز، تأثیر شرایط محیطی بر عملکرد باکتری و میزان مقاومت سطحی بودند. نتایج آزمایش ها نشانگر بهبود مقاومت برشی خاک نسبت به زمان بود و بیشترین مقاومت برشی برابر 0.65 کیلوگرم بر سانتیمتر مربع بدست آمد. نتایج نشان داد تزریق مجدد محلول باکتری و سیمانتاسیون تأثیر چشمگیری در افزایش مقاومت نمونه ها به اندازه 60 درصد نسبت به حالت یکبار تزریق داشته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
28 - ارزیابی آزمایشگاهی پروفیل طولی و عرضی آبشستگی در بستر کانال با قوس 180 درجه: کاربرد آبشکن مثلثی نفوذپذیر
محمدرضا کلامی زاده امیرعباس کمان بدست علیرضا مسجدی محمود شفاعی بجستان هوشنگ حسونی زادهزمینه و هدف: یکی از روشهای جدید جهت کنترل فرسایش در ساحل خارجی قوس رودخانه‌ها استفاده از صفحات متصل به ساحل میباشد. صفحات متصل به ساحل از جمله سازه‌های زیست‌محیطی هستند که برای کنترل فرسایش سواحل، انحراف جریان از سواحل به طرف مرکز مجرا، بهتر شدن وضعیت انتقال رسوب، توس چکیده کاملزمینه و هدف: یکی از روشهای جدید جهت کنترل فرسایش در ساحل خارجی قوس رودخانه‌ها استفاده از صفحات متصل به ساحل میباشد. صفحات متصل به ساحل از جمله سازه‌های زیست‌محیطی هستند که برای کنترل فرسایش سواحل، انحراف جریان از سواحل به طرف مرکز مجرا، بهتر شدن وضعیت انتقال رسوب، توسعه رودخانه جهت قایقرانی، ترمیم و توسعه زیستگاه آبزیان رودخانه استفاده میشوند. علیرغم مزایای فراوان صفحات متصل به ساحل اما اطلاعات دقیقی در رابطه با وضعیت فرسایش و رسوبگذاری و الگوی جریان در اطراف آنها تحت شرایط هیدرولیکی و هندسی مختلف وجود ندارد و تحقیقات بسیار اندکی صورت گرفته است. در تحقیق حاضر تأثیر سناریوهای مختلف نصب آبشکنهای نفوذپذیر مثلثی بر تغییرات پروفیل طولی و عرضی رسوب بستر در کانال آزمایشگاهی با قوس 180 درجه ارزیابی شده است.روش پژوهش: در این تحقیق هدف اصلی بررسی الگوی رسوبگذاری و فرسایش در قوس رودخانه ها با استفاده از صفحات مثلثی متصل به ساحل می باشد؛ که در این راستا در مورد تأثیر فاصله بین صفحات مثلثی و طول مؤثر صفحات مثلثی و نیز عدد فرود جریان بر کنترل فرسایش دیواره خارجی قوس 180 درجه تمرکز شده است. آزمایش‌ها در یک فلوم آزمایشگاهی با قوس 180 درجه ملایم با نسبت و مقطع عرضی مستطیلی به عرض 0.6 متر انجام می‌پذیرد. زاویه نصب صفحات مثلثی ثابت برابر با 60 درجه نسبت به ساحل بالادست، ارتفاع صفحات مثلثی نفوذپذیر از سطح رسوب ثابت برابر 10cm و نفوذپذیری صفحات مثلثی ثابت برابر 12 درصد در نظر گرفته شد. آزمایش-ها در حالت آب زلال انجام شد. طول مؤثر صفحات تهیه شده برابر با W/L=5، W/L=4 و W/L=3 (W= عرض مقطع جریان برابر 60 سانتیمتر ، L= طول مؤثر به ترتیب برابر 12 و 15 و 20 سانتیمتر) و با فواصل نصب برابر با D/L=5 ( D= فواصل نصب به ترتیب 60، 75 و 100 سانتیمتر برای 3 طول مؤثر) در نظر گرفته شد و در دو دبی ورودی مختلف اجرا گردید.یافته‌ها: بررسی تأثیر تغییرات فاصله قرارگیری صفحات مثلثی نفوذپذیر بر توپوگرافی بستر نشان میدهد در هر عدد فرود با افزایش فاصله صفحات از یکدیگر، حداکثر عمق آبشستگی افزایش می‌یابد، نتایج مطالعه نشان می دهد استفاده از صفحات مثلثی نفوذپذیر باعث انحراف جریان از قوس بیرونی به‌طرف مرکز و سپس قوس داخلی فلوم خواهد شد که این مزیت در عمل باعث کنترل فرسایش در قوس بیرونی رودخانه ها میشود. با افزایش دبی جریان ورودی و افزایش طول مؤثر صفحات مثلثی (طول عمود بر جریان) و فاصله صفحات مثلثی از یکدیگر در قوس 180 درجه، حداکثر عمق آبشستگی و حجم آبشستگی افزایش پیدا کرده است، نصب صفحات مثلثی با طول مؤثر برابر و فاصله صفحات مثلثی برابر 5L، باعث انحراف جریان از ساحل بیرونی به‌طرف دماغه صفحات و میانه فلوم و در نتیجه تنش برشی بستر در میانه فلوم کاهش می یابد و این امر سبب کاهش حداکثر عمق آبشستگی کانال فرسایشی و ایجاد خط‌القعر در دماغه صفحات خواهد شد.نتایج: نتایج نشان داد که با نصب آبشکن، تپه‌های رسوبی در حدفاصل بین آنها ایجاد میشوند. بنابراین در طول مؤثر برابر با W/L=5 معادل 12 سانتیمتر حداکثر ارتفاع تپه رسوبی در دیواره خارجی برابر با 30 و 31 درصد عمق آب، به ترتیب بین زاویه‌های صفر تا 170 درجه و 7/68 تا 115 درجه معادل 11 برابر و 3 برابر فاصله بین صفحات به ترتیب برای دبی‌های 5/13 و 5/15 لیتر بر ثانیه بوده است. همچنین برای شرایط ذکر شده عرض تپه رسوبی در دیواره خارجی به ترتیب به 85 و 75 درصد طول مؤثر صفحات رسید. آبشکنهای مثلثی نفوذپذیر شش پایه برای رودخانههای مئاندری مانند کارون و در قوس 90 و 180 درجه توصیه میشوند. این رودخانه‌ها دارای پیچش و انحنای زیاد و همچنین عمق جریان زیاد و سرعت جریان در آنها کم که حاوی رسوبات معلق زیاد میباشند و شیب این نوع رودخانه‌ها 001/0 یا کمتر بوده و به‌واسطه شیب کم پتانسیل حمل رسوب آنها کم و بار رسوبی عمدتاً ریزدانه دارند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
29 - الگوی مکانی تولید رسوب با استفاده از مدل ساختاری اتصال رسوب در حوضه آبخیز طالقان، ایران
محمد علی هیلو سید عباس حسینی احمد شرافتیزمینه و هدف: امروزه با توجه به اهمیت رسوبات در حوضه ها، مدیریت جامع حوضه های آبخیز کشور نیازمند چارچوبی مشخص در برنامه ریزی های مربوط به پایش و کنترل رسوبات می باشد. یکی از موثرترین روش‌ها، استفاده از شاخص اتصال رسوبی (IC) است. فرایند اتصال یک مفهوم نوظهور برای درک بهتر چکیده کاملزمینه و هدف: امروزه با توجه به اهمیت رسوبات در حوضه ها، مدیریت جامع حوضه های آبخیز کشور نیازمند چارچوبی مشخص در برنامه ریزی های مربوط به پایش و کنترل رسوبات می باشد. یکی از موثرترین روش‌ها، استفاده از شاخص اتصال رسوبی (IC) است. فرایند اتصال یک مفهوم نوظهور برای درک بهتر از فرآیندهای رخ‌داده در سطح حوضه آبخیز است که بر جریان آب و حرکت رسوب در مقیاس‌های مکانی-زمانی مختلف تاثیر می‌گذارند. این شاخص درجه اتصال جریان رسوب در سرتاسر آبخیز مخصوصاً بین منبع رسوب و منطقه پایین دست را تبیین کرده و به نوعی بیانگر نسبت تحویل رسوب می باشد. بنابراین پژوهش حاضر با هدف بررسی اتصال رسوب در آبخیز طالقان استان البرز در قالب استخراج نقشه شاخص اتصال رسوب و نیز صحت سنجی نتایج با بازدیدهای میدانی صورت گرفته است.روش پژوهش: در این پژوهش به منظور بررسی الگوی مکانی تولید رسوب در حوضه، از روش ارائه شده توسط بورسلی و همکاران و تعریف شاخص اتصال (IC) نقشه اتصال رسوبی حوضه استخراج گردید. بدین منظور ابتدا داده های توپوگرافی از مدل رقومی ارتفاعی 30 متر و داده‌های پوشش گیاهی در دو دقت مکانی 10 و 30 متری به ترتیب با تصاویر Sentinel-2A و Landsat 8 تهیه و با استفاده از لایه‌های اطلاعاتی از جمله میانگین تندی شیب، میانگین عامل وزنی و سطح مشارکتی مقادیر جزء فراشیب مسیر شروع جریان در انتقال رسوب محاسبه گردید. سپس با استفاده از لایه‌های طول مسیر به سمت پایین‌دست، عامل وزنی هر سلول و درنهایت تندی شیب هر سلول، جزء فروشیب در شبکه اتصال رسوبی محاسبه و با مرجع قرار دادن خروجی آبخیز در محیط نرم‌افزار ArcGIS 10-2-2 شاخص اتصال برای تمام پیکسل‌ها محاسبه و نقشه اتصال رسوبی ترسیم گردید. محدوده IC از (∞- تا ∞+) است و هنگامی‌که IC به سمت ∞+ سیر میکند، اتصال افزایش می‌یابد و در نهایت بمنظور ارزیابی نتایج مدل، شاخص اتصال میدانی (FIC) در 30 نقطه از سطح حوضه اجرا و همبستگی بین شاخص IC و FIC در این نقاط مورد ارزیابی قرار گرفت.یافته‌ها: بر اساس یافته های این پژوهش و برازش شاخص اتصال رسوبی (IC) با شاخص اتصال رسوب میدانی (FIC) در 30 نقطه، رابطه بین این دو شاخص از نوع خطی می باشد. ضریب تعیین در دقت مکانی 10 متر با مقدار عددی 86/0 بیشتر از ضریب تعیین خروجی مدل با دقت مکانی 30 متر با مقدار عددی 62/0 به دست آمد که نشان از دقت بالاتر نتایج حاصل از شاخص اتصال رسوب با قدرت تفکیک مکانی 10 متر نسبت به 30 متر است. هر چند پراکنش نقاط در مواردی دچار بینظمی شده اما روند کلی نتایج نشان میدهد که با افزایش میزان اتصال رسوب (IC)، میزان اتصال رسوب محاسباتی میدانی (FIC) نیز به صورت خطی افزایش پیدا کرده است. در محاسبه شاخص اتصال عواملی از قبیل شکل، شیب و زبری حوضه که به سهولت قابل دسترس می باشند به دلیل نیاز دادهای کم و کارایی بالا می توانند زمینه ساز بهبود برآورد مدلهای رسوبدهی شوند.نتایج: در این پژوهش نتایج نشان داد که شاخص اتصال رسوب با دقت مکانی 10 متر دقت بالاتری نسبت با شاخص اتصال با دقت مکانی 30 متر دارد. همچنین نتایج نشان داد که شیب و عامل پوشش گیاهی از پارامترهای بسیار مهم در رسوبدهی آبخیز طالقان هستند. شایان ذکر است که جهت بررسی اثر مساحت و طول آبراهه اصلی، میتوان نتایج شاخص اتصال رسوب را در سطح زیرحوضه و حتی دامنه مورد ارزیابی دقیقتر قرار داد. لحاظ کردن نقشه جهت جریان و جریان تجمعی در فرضیات این مدل با توجه به اهمیت این موارد در رسوبدهی هر زیرحوضه، از مزایای این مدل به حساب میآید. یکی دیگر از مزایای بسیار مهم این مدل نیاز دادهای کم آن میباشد که میتواند مشکل پیچیده بودن و نیازهای دادهای فراوان مدلهای فرسایش و رسوب موجود را تا حد زیادی کاهش دهد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
30 - تأثیر پرلیت بر تغییرات فرسایش پاشمانی در سه نوع خاک برداشت شده از کاربری های مختلف
لیلا غلامی آرمین بالوایه نبیه کریمی فاطمه Shokrianفرسایش پاشمانی به‌عنوان اولین مرحله از فرایند فرسایش آبی، توسط اثر قطرات باران بر سطح خاک ایجاد میشود. مقدار پاشمان خاک با تغییر در خصوصیات فیزیکی خاک میتواند تغییر کند. بنابراین حفاظت از خاک سطحی باعث میشود که اثر انرژی قطرات باران بر خاک سطحی کاهش یافته و در نتیجه چکیده کاملفرسایش پاشمانی به‌عنوان اولین مرحله از فرایند فرسایش آبی، توسط اثر قطرات باران بر سطح خاک ایجاد میشود. مقدار پاشمان خاک با تغییر در خصوصیات فیزیکی خاک میتواند تغییر کند. بنابراین حفاظت از خاک سطحی باعث میشود که اثر انرژی قطرات باران بر خاک سطحی کاهش یافته و در نتیجه مقادیر رسوب حاصل از فرآیند فرسایش پاشمانی نیز کاهش یابد. بنابراین پژوهش حاضر با ارزیابی عملکرد پرلیت با سطح‌های 50،25 و 75 درصد در شدت بارندگی 80 میلیمتر بر ساعت روی فرسایش پاشمانی در سه خاک با کاربری جنگلی، مرتعی و زراعی انجام پذیرفت. آزمایش‌ها در شرایط آزمایشگاهی و در مقیاس فنجان‌های پاشمان انجام شد و سپس مقادیر پاشمان در مقادیر مختلف پرلیت و کاربری‌های متفاوت اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که کاربرد مقادیر مختلف پرلیت در کاربری‌های مختلف باعث کاهش پاشمان کل و پاشمان خالص نسبت به تیمار شاهد شد. نتایج همچنین نشان داد که تاثیر جداگانه کاربری‌های مختلف و مقادیر مختلف پرلیت بر پاشمان کل و خالص در سطح اعتماد 99 درصد معنیدار بود و نیز تاثیر متقابل مقادیر مختلف پرلیت و کاربری‌های مختلف بر پاشمان کل در سطح اعتماد 99 درصد معنی-دار بود. همچنین خاک کاربری‌های مرتع و زراعی، پرلیت با مقدار 25 درصد بیشترین تاثیر را در مهار فرسایش پاشمانی نسبت به دو مقدار دیگر داشت. این مقدار منجر به کاهش پاشمان کل به مقدار 27/55 و 48/57 درصد، پاشمان خالص به مقدار 11/55 و 03/91 درصد، پاشمان بالادست به مقدار 78/62 و 85/36 درصد و پاشمان پایین‌دست به مقدار 23/55 و 72/66 درصد شد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
31 - بررسی آزمایشگاهی تأثیر فاصله نصب آبشکن های نفوذپذیر با المان‌های شش‌پایه بر تغییرات الگوی رسوبی بستر
ابراهیم نجاران امیرعباس کمان بدست محمود شفاعی بجستان علیرضا مسجدی هوشنگ حسونی زادهآبشکنهای نفوذپذیر سازه‌هایی هستند که با انحراف جریان فرساینده از قوس بیرونی رودخانه بطرف مرکز آن، فرسایش ساحل بیرونی رودخانه را مهار می‌کنند. در این مطالعه به بررسی الگوی فرسایش و رسوبگذاری در اطراف سازه آبشکن در شرایط نصب فاصله متفاوت آبشکن‌ها از یکدیگر پرداخته شده اس چکیده کاملآبشکنهای نفوذپذیر سازه‌هایی هستند که با انحراف جریان فرساینده از قوس بیرونی رودخانه بطرف مرکز آن، فرسایش ساحل بیرونی رودخانه را مهار می‌کنند. در این مطالعه به بررسی الگوی فرسایش و رسوبگذاری در اطراف سازه آبشکن در شرایط نصب فاصله متفاوت آبشکن‌ها از یکدیگر پرداخته شده است. المان‌های بتنی شش‌پایه از جمله مصالحی هستند که با قرار گرفتن روی‌هم یک سازه نفوذپذیر را تشکیل داده و بدون خشکاندن بستر رودخانه قابل اجرا میباشند. در این راستا چگونگی عملکرد این سازه‌ها نیازمند بررسی میباشد. با این مفهوم در تحقیق حاضر عملکرد این سازه در کانال آزمایشگاهی با عرض 60 سانتیمتر و قوس 180 درجه ملایم و تحت شرایط هیدرولیکی مختلف (Fr= 0.227, 0.244, 0.261, 0.278) انجام شد. داده‌های موردنیاز آزمایش در فواصل مختلف بین بلوک‌ها شامل 60، 72، 84 و 96 سانتیمتر با طول مؤثر 12 سانتیمتر معادل 20 درصد عرض فلوم اندازه‌گیری شد. آزمایش شاهد در شرایط مشابه سایر سناریوها بدون نصب صفحات انجام گردید. مقایسه نتایج آزمایشهای شاهد و اصلی نشان داد که نصب صفحات مستطیلی نفوذپذیر با فاصله پنج برابر طول مؤثر بهترین راندمان را در کاهش حداکثر عمق آبشستگی در دیواره خارجی داشته بطوریکه نسبت به آزمایشهای شاهد به میزان 1/70 و 9/57 درصد به ترتیب در اعداد فرود 227/0 و 261/0 کاهش داشته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
32 - برآورد فرسايشپذيري ذاتي خاک در برابر باد به کمک الگوريتم ژنتيک در ترکيب با شبکه عصبي مصنوعي
ساينا جعفريان علی محمدی ترکاشوند عباس احمدی نازنین خاکی پور مریم مرعشیزمينه و هدف: فرسايشپذيري ذاتي خاک در برابر باد (SIWE)، حساسيت ذاتي ذرات تشکيل دهنده خاک در مقابل کنده شدن و انتقال، در مقابل فرسايش است. اندازه‌گيري فرسايشپذيري ذاتي خاک در برابر باد مي‌تواند به وسيله دستگاه تونل باد صورت بگيرد، که عموما پرهزينه، مشکل و زمان‌بر است. ا چکیده کاملزمينه و هدف: فرسايشپذيري ذاتي خاک در برابر باد (SIWE)، حساسيت ذاتي ذرات تشکيل دهنده خاک در مقابل کنده شدن و انتقال، در مقابل فرسايش است. اندازه‌گيري فرسايشپذيري ذاتي خاک در برابر باد مي‌تواند به وسيله دستگاه تونل باد صورت بگيرد، که عموما پرهزينه، مشکل و زمان‌بر است. از طرف ديگر به دليل تغيير مداوم شرايط مختلف زراعي و اقليمي اين ويژگي نيز داراي تغييرات زماني و مکاني ميباشد. بنابراين برآورد SIWE به وسيله ابزار هوش مصنوعي مي تواند گامي مهم در برنامه ريزي عرصه هاي تحت فرسايش بادي باشد. در اين تحقيق، برآورد اين شاخص به کمک مدل الگوريتم ژنتيک در ترکيب با شبکه عصبي مصنوعي بررسي شد. روش پژوهش: در منطقه مورد مطالعه که بخشي از دشت الله آباد در استان قزوين در مجاورت استان البرز است، 72 نمونه از عمق 10 -0 سانتي‌متري سطح خاک برداشته شد. شاخص جزء فرسايشپذيري بادي خاک (EF) که درصد خاکدانه هاي با قطر کوچک تر از 84/0 ميلي متر است در نمونه‌ها تعيين شد. همچنين بافت خاک (درصد رس، شن و سيلت)، pH، EC و کربنات کلسيم معادل اندازه-گيري شدند. نمونه‌هاي خاک برداشته شده از مزرعه بعد از هواخشک شدن از الک 75/4 ميلي‌متري عبور داده شده و بر روي سيني دستگاه تونل باد بصورت صاف ريخته شد. سپس دستگاه تونل باد، بادي با سرعت ثابت 18 متر بر ثانيه و به مدت 10 دقيقه ايجاد نمود. با استفاده از وزن رسوبات جمع آوري شده در انتهاي تونل بعد از انجام آزمايش، SIWE تعيين شد. مدل الگوريتم ژنتيک در ترکيب با شبکه عصبي مصنوعي بر طبق الگويتم آموزشي لونبرگ - مارکوارت با توجه به متغيرهاي داراي همبستگي مثبت با SIWE به عنوان ورودي مدل، تهيه و تحليل شد. يافته ها: مقدار pH خاک بين 00/7 تا 81/8 متغير بود. مقادير قابليت هدايت الکتريکي از 84/0 تا 3/49 دسي زيمنس بر متر (dS/m) متفاوت بود. داده هاي اجزاء بافت خاک، نشان دهنده مقدار بيشتر رس در مقايسه با اجزاء سيلت و شن در خاکها مي باشد. حداقل آهک (CCE) در خاک، 15/3 درصد و حداکثر آن، 52/30 درصد بود. فرسايش پذيري ذاتي خاک در برابر باد فقط با دو متغير قابليت هدايت الکتريکي و EF همبستگي معني دار داشت. مدل الگوريتم ژنتيک هيبريد با شبکه عصبي مصنوعي با دو متغير ورودي EF و EC تهيه شد. بررسي صحت و دقت مدل نشان داد که مقدار R2 در داده هاي سري آموزش 9 درصد با داده هاي سري آزمون اختلاف داشت و مقدار خطا (RMSE)،kg s m-4 62/1 بود. در داده هاي سري آموزش، R2 نتايج بدست آمده از مدل (805/0) بيشتر از داده‌هاي نتايج بدست آمده از سري آزمون (714/0) بود. اگرچه داده هاي آموزش از R2 بيشتري برخوردار بودند، لذا خطاي (RMSE) نتايج داده هاي آموزش از آزمون بيشتر بود و در سري آزمون، مدل داراي پراکندگي (GSDER) کمتري بود. نتيجه گيري: از نتايج بدست آمده مي‌توان نتيجه گرفت که شوري خاک و فاکتور جزء فرسايش‌پذير خاک از ويژگي‌هاي مهم خاک هستند که مي‌توانند به عنوان تخمين‌گر مناسب وارد مدلهاي برآورد فرسايشپذيري خاک شوند. همچنين دقت تخمين مدل تلفيقي الگوريتم ژنتيک با شبکه عصبي مصنوعي براي داده‌هاي سري آموزش نسبت به دقت مدل براي داده‌هاي سري آزمون بيشتر است. اما مدل براي داده‌هاي سري آموزش از خطاي بيشتري برخوردار است. مقايسه خطا، دقت و صحت مدل در برآورد فرسايشپذيري ذاتي خاک در برابر باد در مقايسه با مطالعات مختلف فرسايش خاک و خصوصيات فيزيکي و شيميايي خاک، مدل تلفيقي الگوريتم ژنتيک و شبکه عصبي از صحت و دقت مناسبي در پيشبيني و برآورد فرسايشپذيري ذاتي خاک در برابر باد برخوردار است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
33 - ارزیابی تغییرات زمانی فرسایش پاشمانی در شیب‌های مختلف و کاربری‌های کشاورزی و جنگل
اشکان یوسفی احمد فرخیان فیروزی بیژن خلیلی مقدّمفرسایش خاک و اثرات مرتبط با آن یکی از مشکلات بزرگ زیست محیطی جهان میباشد، که اثرات مخرب آن هم در درون منطقه و هم در بیرون منطقه قابل چشم پوشی نیست. پاشمان و انتقال ذرات خاک به وسیله قطرات باران، آغازگر مکانیسم فرسایش آبی میباشد. هدف از انجام این پژوهش، بررسی تغییرات ز چکیده کاملفرسایش خاک و اثرات مرتبط با آن یکی از مشکلات بزرگ زیست محیطی جهان میباشد، که اثرات مخرب آن هم در درون منطقه و هم در بیرون منطقه قابل چشم پوشی نیست. پاشمان و انتقال ذرات خاک به وسیله قطرات باران، آغازگر مکانیسم فرسایش آبی میباشد. هدف از انجام این پژوهش، بررسی تغییرات زمانی فرسایش پاشمانی در شیب‌ها و کاربری‌های مختلف با استفاده از شبیه‌ساز باران بود. این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی و در سه تکرار انجام شد. تیمارها شامل مدت زمان بارندگی در چهار سطح 5، 10، 15 و 20 دقیقه، شیب در دو سطح 5 و 15 درصد و در دو کاربری جنگل و کشاورزی بود. مقایسه میانگین‌ها نشان داد که مقدار پاشمان در مدت زمان بارندگی20 دقیقه به ترتیب 8/2، 67/1 و 08/1 برابر زمان‌های 5، 10 و 15 دقیقه است. همچنین میانگین مقدار پاشمان در کاربری کشاورزی 37/29 و در کاربری جنگل 56/25 گرم بر متر مربع بود. نتایج حاکی از آن است که با افزایش درجه شیب از 5 به 15 درصد فرسایش پاشمانی 11 درصد افزایش می‌یابد. به طور کلی، با افزایش درجه شیب و تغییر کاربری از جنگل به کشاورزی مقدار پاشمان به طوری معنیدار افزایش می‌یابد، لیکن بین زمان‌های انتهایی بارش (15 و 20 دقیقه) از نظر مقدار تفاوت معنیداری مشاهده نگردید. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
34 - تاثیرپذیری تولید رواناب و رسوب خاکهای تحت چرخه انجماد- ذوب در شرایط شبیه ساز باران
مرتضی بهزادفر سید حمیدرضا صادقی محمد‌جواد خانجانی زینب حزباویعوامل متعددی بر تعیین و تغییر فرآیند تولید رواناب و ایجاد فرسایش خاک موثر هستند. لیکن نقش بسیاری از این عوامل مانند فرآیندهای انجماد و ذوب به خوبی مدنظر قرار نگرفته است. از این رو، پژوهش حاضر با هدف شبیه سازی و تبیین اثرات چرخه انجماد- ذوب در خاک تحت شرایط شبیه سازی بار چکیده کاملعوامل متعددی بر تعیین و تغییر فرآیند تولید رواناب و ایجاد فرسایش خاک موثر هستند. لیکن نقش بسیاری از این عوامل مانند فرآیندهای انجماد و ذوب به خوبی مدنظر قرار نگرفته است. از این رو، پژوهش حاضر با هدف شبیه سازی و تبیین اثرات چرخه انجماد- ذوب در خاک تحت شرایط شبیه سازی باران بر تولید رواناب و رسوب انجام گرفت. پس از تحلیل شرایط دمای هوا و اعماق مختلف خاک حاکم بر منطقه مادری و تعیین عمق هدف 10 سانتی متر و القاء انجمادبه مدت سه روز و ذوب به مدت دو روز، واقعه بارشی با شدت 2/1 میلی متر در دقیقه و با تداوم 30 دقیقه بر تیمارهای آزمایشی و در آزمایشگاه شبیه ساز باران و فرسایش خاک دانشگاه تربیت مدرس شبیه سازی شد. نتایج به دست آمده، رفتار معنی دار و متفاوت خاک متاثر از انجماد و چرخه انجماد- ذوب را تایید کردند.به نحوی که زمان شروع رواناب در تیمارهای انجماد و انجماد- ذوب به ترتیب 74/2 و 25/3 برابر نسبت به تیمار شاهد کاهش نشان داد. همچنین، تیمارهای مذکور به ترتیب 46/1 و 16/1 برابر، تولید رواناب و 92/11 و 65/2 برابر، تولید رسوب را افزایش دادند. عملکرد لنزهای یخی و جبهه یخ بندان و ایجاد رطوبت نزدیک به اشباع پس از تکمیل چرخه، از مهم ترین عوامل موثر در رفتار متفاوت خاک تحت چرخه انجماد- ذوب ارزیابی شدند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
35 - تأثیر نوع و سطح مصرف پلی‌آکریل‌آمید بر هدررفت خاک
سیّد حمیدرضا صادقی زینب کریمی حسین‌علی بهرامیفرسایش خاک در مقیاس جهانی، منطقه‌ای و محلی یکی از معضلات اساسی میباشد. از این نظر اتخاذ تدابیر مدیریتی در مهار اثرات آن اهمیت قابل توجهی دارد. علاوه بر این، یکی از فن‌آوری‌های جدید در مقوله مهار فرسایش خاک، استفاده از مواد افزودنی از جمله پلی‌آکریل‌آمید است. از طرفی ب چکیده کاملفرسایش خاک در مقیاس جهانی، منطقه‌ای و محلی یکی از معضلات اساسی میباشد. از این نظر اتخاذ تدابیر مدیریتی در مهار اثرات آن اهمیت قابل توجهی دارد. علاوه بر این، یکی از فن‌آوری‌های جدید در مقوله مهار فرسایش خاک، استفاده از مواد افزودنی از جمله پلی‌آکریل‌آمید است. از طرفی به‌رغم کاربرد پلی‌آکریل‌آمید در مدیریت رواناب و فرسایش خاک، تأثیر همزمان نوع و سطح مصرف آن کمتر مورد توجه قرار گرفته است. از این‌رو پژوهش حاضر با هدف تعیین تأثیر‌پذیری هدررفت خاک در کرتهای کوچک از کاربرد نوع پودری و محلول سطوح مختلف پلی‌اکریل‌آمید با مقادیر 4/0، 2 و 6 گرم بر مترمربع در شرایط آزمایشگاهی انجام شد. در این پژوهش از سه کرت کوچک به ابعاد 5/0 در 5/0 متر، با شیب 30 درصد استفاده شد. برای انجام پژوهش حاضر، پس از گذشت 48 ساعت از زمان استفاده از پلی‌آکریل‌آمید در شکلهای پودری و محلول، باران با دو شدت 50 و 80 میلیمتر بر ساعت به‌ترتیب با تداوم 17 و 8 دقیقه روی کرتها شبیه‌سازی و نمونه‌برداری‌های لازم انجام شد. نتایج حاصل از آزمون آماری دلالت بر اثر معنیدار (00/0=P) شکل مصرف پلی‌آکریل‌آمید و شدت بارندگی مختلف بر میزان هدررفت خاک در سطوح مختلف مصرف پلی‌آکریل‌آمید بود. همچنین شکل پودری مصرف پلی‌اکریل‌آمید در شرایط مورد نظر در این پژوهش از عملکرد بهتری برخودار بوده و لذا کاربرد آن به حالت محلول برای مهار هدررفت خاک پیشنهاد میشود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
36 - اثر کاه و کلش برنج بر تولید رواناب سطحی و هدررفت خاک در کرتهای کوچک
سید حمیدرضا صادقی احسان شریفی مقدم لیلا غلامیفرسایش خاک از چالش‌های مهم در حفاظت بهینه از منابع آب و خاک است. پوشش سطح زمین، بر فرآیندهای تولید رواناب و هدررفت خاک مؤثر است. امروزه مواد افزودنی و اصلاح کننده متنوعی با هدف حفظ آب و خاک در سرتاسر جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد. با وجود این، نقش مواد اصلاحی آلی قابل چکیده کاملفرسایش خاک از چالش‌های مهم در حفاظت بهینه از منابع آب و خاک است. پوشش سطح زمین، بر فرآیندهای تولید رواناب و هدررفت خاک مؤثر است. امروزه مواد افزودنی و اصلاح کننده متنوعی با هدف حفظ آب و خاک در سرتاسر جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد. با وجود این، نقش مواد اصلاحی آلی قابل دسترس و دوستدار محیط زیست کمتر مورد توجه قرار گرفته است. بر همین پایه، در این پژوهش به بررسی تأثیر کاربرد کاه و کلش برنج با مقدار نیم کیلوگرم در مترمربع در مقیاس کرت و در سه تکرار با شیب 20 درصد بر مقدار رواناب و هدررفت خاک با استفاده از شبیه‌ساز باران روی خاک لومی رسی شنی پرداخته شد. پس از پخش‌کردن کاه و کلش در سطح خاک، کرتها به مدت 15 دقیقه تحت بارش 50 و 90 میلیمتر بر ساعت قرار داده شدند. نتایج نشان داد که اثر تیمارها در دو شدت 50 و 90 میلیمتر بر ساعت بر کاهش حجم رواناب و در مقایسه با کرت شاهد به‌ترتیب در حدود 90 و 96 درصد بود و مقدار هدررفت خاک در هر دو شدت را کاملاً متوقف نمود. همۀ اختلافات در سطح احتمال یک درصد معنیدار ارزیابی شد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
37 - ارزیابی کارایی مدلهای تجربی در برآورد رسوبدهی آبخیزهای کوچک مناطق نیمه خشک با استفاده از داده‌های اندازه‌گیری شده
علی باقریان کلات علی اکبر عباسی سید مسعود سلیمانپورزمینه و هدف: با توجه به نبود ایستگاه‌های رسوبسنجی در اکثر حوضههای آبخیز کشور و عدم کفایت دادهها، مدلهای تجربی مانند ابزارهای مناسبی برای تخمین رسوبدهی آبخیزها میباشند. از آن جا که این مدل‌ها در خارج از ایران طراحی شده، لازم است که کارآیی آنها در کشور بررسی شود. مط چکیده کاملزمینه و هدف: با توجه به نبود ایستگاه‌های رسوبسنجی در اکثر حوضههای آبخیز کشور و عدم کفایت دادهها، مدلهای تجربی مانند ابزارهای مناسبی برای تخمین رسوبدهی آبخیزها میباشند. از آن جا که این مدل‌ها در خارج از ایران طراحی شده، لازم است که کارآیی آنها در کشور بررسی شود. مطالعات پراکنده‌ای در خصوص برآورد فرسایش و رسوب با استفاده از این مدل‌ها در ایران صورت گرفته و اکثر این مطالعات به واسطه فقدان داده‌های رسوب مشاهداتی، ارزیابی مناسبی از این مدل‌ها به دست نمی‌دهند. لذا برای توسعه این مدل‌ها استفاده از داده‌های اندازه‌گیری شده، ضروری است. روش بررسی: در این تحقیق، چهار بند خاکی کوچک در حوضه سد کارده و پنج زیرحوضه دارای حوضچه جمع‌آوری رواناب و رسوب در حوضه سنگانه کلات انتخاب شد. مقدار رسوب ته نشین شده در مخازن سدها با استفاده از نقشه‌برداری به دست آمد. وزن مخصوص ظاهری رسوب با عملیات صحرایی تعیین و حجم رسوب‌ها با در نظر گرفتن سالهای رسوب‌گیری به وزن تبدیل شد. در زیرحوضههای سنگانه نیز پس از هر بارندگی میزان هدررفت خاک اندازه‌گیری شد. در نهایت مقدار رسوب توسط مدلهای EPM و FSM تخمین زده شد و با مقادیر مشاهده‌ای مقایسه شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد با توجه به اختلاف زیاد مقادیر برآوردی مدل FSM و رسوب مشاهده‌ای، ضرایب مدل برای حوضههای مورد مطالعه نیاز به اصلاح دارد. در نهایت مقادیر ضریب کارایی نش-ساتکلیف برای مدل EPM و FSM به‌ترتیب 66/0 و 65/0 بهدست آمد. بحث و نتیجه‌گیری: نتایج حاصل دلالت بر کارایی مدلهای مذکور در برآورد رسوب حوضههای آبخیز کوچک مورد مطالعه دارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
38 - ارزیابی اثرات رواناب بر فرسایش حوضه آبریز خدیجه خاتون با استفاده از مدل MPSIAC
حمیدرضا پازوکی مهدی سرائی تبریزی حسین بابازادهزمینه و هدف: در دهه اخیر، در اثر تغییر کاربری اراضی و تخریب پوشش گیاهی، قسمت اعظم نزولات تبدیل به رواناب شده و با ایجاد سیلاب‌هایی عظیم، باعث خسارات مالی و جانی فراوان می‌گردد. هدف از این پژوهش، ارزیابی تأثیر رواناب بر فرسایش حوضه آبریز با استفاده از مدل MPSIAC بوده است چکیده کاملزمینه و هدف: در دهه اخیر، در اثر تغییر کاربری اراضی و تخریب پوشش گیاهی، قسمت اعظم نزولات تبدیل به رواناب شده و با ایجاد سیلاب‌هایی عظیم، باعث خسارات مالی و جانی فراوان می‌گردد. هدف از این پژوهش، ارزیابی تأثیر رواناب بر فرسایش حوضه آبریز با استفاده از مدل MPSIAC بوده است.روش بررسی: بدین منظور، نخست نقشههای پایه حوضه خدیجه خاتون در سال 1397 نظیر نقشههای توپوگرافی و زمینشناسی جمع‌آوری شد. سپس مراحل محاسبه 9 فاکتور مدل شامل زمین شناسی، خاک، آب و هوا، رواناب، پستی و بلندی، پوشش زمین، استفاده از زمین، وضعیت فعلی فرسایش و فرسایش رودخانه‌ای انجام و فرسایش و رسوب منطقه برآورد و در نهایت، رابطه رواناب و فرسایش حوضه بررسی و مدل برآورد فرسایش و رسوب از روی رواناب تعیین گردید.یافته ها: نتایج این پژوهش نشان داد که میزان فرسایش خاک، 97/5806 تن در سال برابر 58/3 تن در هکتار در سال میباشد. چنانچه ارزش هر تن خاک زراعی معادل 50 دلار در نظر گرفته شود و در صورت مهیا بودن شرایط فرسایش، ارزش 97/5806 تن در سال معادل 5/290348 دلار و به عبارتی 9/11613 میلیون ریال میباشد. در کل حوضه مورد مطالعه، فاکتور هفتم و هشتم مدل MPSIAC از مؤثرترین عوامل در بروز فرسایش هستند.بحث و نتیجه‌گیری: نتایج بیانگر این موضوع است که مراتع اطراف حوضه خدیجه خاتون به‌علت استفاده بیش از ظرفیت، تخریب شده و مراتع کل منطقه به‌علت شرایط اقلیمی در وضعیت خوبی نیست. همچنین نتایج نشان داد که فاکتور رواناب دارای همبستگی 98/0 خطی با فرسایش میباشد و بیانگر این است که هر چه رواناب زیادتر شود، میزان فرسایش و رسوبدهی نیز افزایش می‌یابد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
39 - ارزیابی حساسیت اراضی جهت تعیین مناطق مستعد تولید گردو غبار (مطالعه موردی: استان البرز)
کتایون حجتی زهرا عابدی بهزاد رایگانی مصطفی پناهیزمینه و هدف: وسعت بسیار زیاد مناطق خشک و فراوانی پدیده های گرد و غبار در کشور باعث شده است، شناسایی دقیق کانون های تولید گرد و غبار همواره یکی از اهداف اصلی پژوهش ها در زمینه گرد و غبار به شمار آید. هدف اصلی این مطالعه شناسایی منبع طوفان گرد و غبار در استان البرز است.رو چکیده کاملزمینه و هدف: وسعت بسیار زیاد مناطق خشک و فراوانی پدیده های گرد و غبار در کشور باعث شده است، شناسایی دقیق کانون های تولید گرد و غبار همواره یکی از اهداف اصلی پژوهش ها در زمینه گرد و غبار به شمار آید. هدف اصلی این مطالعه شناسایی منبع طوفان گرد و غبار در استان البرز است.روش بررسی: در این پژوهش از شاخص حساسیت زمین در برابر فرسایش بادی (ILSWE) برای مکان یابی منابع تولید گرد و غبار استفاده شد. شاخص ILSWE از ترکیب پنج فاکتور موثر در فرسایش بادی شامل فرسایش دهندگی اقلیم، فرسایش پذیری خاک، سله خاک، پوشش گیاهی و زبری سطح ایجاد شده است. برای محاسبه این فاکتورها از نقشه های دما، بارش، سرعت باد، درصد شن، سیلت، رس، کربنات کلسیم، EVI و کاربری اراضی استفاده شد. بعد از محاسبه هریک از فاکتورها، با ضرب آنها در هم، شاخص ILSWE محاسبه شد. درنهایت با طبقه بندی این شاخص در نرم افزار Arc GIS مناطق حساس شناسایی شد.یافته ها: نقشه نهایی شاخص ILSWE نشان داد که به طورکلی مناطق جنوبی استان البرز نسبت به دیگر نواحی، به فرسایش بادی حساس تر هستند. نقشه طبقه بندی ILSWE نشان داد که 5/34٪ از منطقه مورد مطالعه در کلاس خیلی کم، 8/26 ٪ در کلاس کم، 3/18٪ در کلاس متوسط، 6/12٪ در کلاس زیاد و 8/7٪ در کلاس خیلی زیاد حساسیت به فرسایش بادی قرار دارد. کلاس حساسیت زیاد به عنوان کانون ایجاد گرد و غبار در نظر گرفته شد که عمدتا در نواحی جنوبی استان البرز قرار دارد. اکثر نواحی کانون ایجاد گرد و غبار، اراضی بایر هستند.بحث و نتیجه گیری: با توجه به نتایج این پژوهش، اراضی بایر نقش مهمی در تولید گرد و غبار استان البرز دارند درنتیجه عملیات تثبیت خاک در این نواحی برای کاهش گرد و غبار لازم است. به طور کلی نتایج این پژهش نشان داد که شاخص ILSWE، یک مدل منطقه ای مناسب جهت تعیین مناطق مستعد و کانون های تولید گرد و غبار است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
40 - مقایسه مدلهای TOPSIS، SAW، ELECTRE و VIKOR به منظور بررسی اولویت فرسایش‌پذیری و سیل‌خیزی زیرحوزه‌های آبخیز
مهدی تیموری احسان الوندیزمینه و هدف: تعیین مناطق مولد سیل و اولویت بندی زیرحوضه ها از نظر قابلیت سیل خیزی و رسوب زایی می تواند در مدیریت بهتر حوزه آبخیز نقش مهمی داشته باشد. بدین منظور هدف این تحقیق اولویت بندی قابلیت سیل خیزی و رسوب زایی زیرحوزه های آبخیز بنکوه با استفاده از روش های تصمیم گیر چکیده کاملزمینه و هدف: تعیین مناطق مولد سیل و اولویت بندی زیرحوضه ها از نظر قابلیت سیل خیزی و رسوب زایی می تواند در مدیریت بهتر حوزه آبخیز نقش مهمی داشته باشد. بدین منظور هدف این تحقیق اولویت بندی قابلیت سیل خیزی و رسوب زایی زیرحوزه های آبخیز بنکوه با استفاده از روش های تصمیم گیری چند معیاره TOPSIS، SAW، ELECTRE و VIKOR بود. مواد و روش ها: در مطالعه حاضر شاخص های ارزیابی مساحت، ارتفاع متوسط حوضه، تراکم زهکشی، شماره منحنی، درصد پوشش، تولید رسوب، ضریب گراولیوس، نسبت تحویل رسوب، شیب متوسط حوضه، ارتفاع رواناب و زمان تمرکز استفاده شد. سپس با استفاده از روش AHP وزن هریک از شاخص ها برآورده شده است. در ادامه پس از تشکیل ماتریس تصمیم با 18 گزینه (زیرحوضه) و 11 معیار(شاخص ارزیابی) به منظور اولویت بندی زیر حوضه ها از فنون TOPSIS، SAW، ELECTRE و VIKOR استفاده شد. به منظور تلفیق رتبه فنون پیشنهادی از روش های بردا و کپ لند استفاده شد. از روش مجموع مربعات خطا (RSS)، برای تعیین نزدیک ترین روش به نتیجه نهایی استفاده شد. همچنین به منظور اعتبارسنجی مدل ها به برآورد درصد تغییرات و شدت تغییرات پرداخته شد. یافته ها: نتایج نشان داد، شاخص ارتفاع رواناب بیشترین وزن (18/0) و شاخص ضریب گراولیوس کمترین وزن (028/0) را از نظر کارشناسان به خود اختصاص داده است. نتایج اولویت بندی نشان داد، در روش های SAW، TOPSIS و VIKOR زیرحوضه های 9، 4 و 2 اولویت های اول تا سوم را به خود اختصاص داده اند و در حالت بحرانی تری قرار دارند، اما در روش ELECTRE زیر حوضه های 9، 4، 2 و 7 در حالت بحرانی تری قرار گرفته اند. با توجه به نتایج حاصل از تلفیق رتبه فنون پیشنهادی، زیرحوضه های 9، 4 و 2 به ترتیب در اولویت های اول تا سوم قرار دارند و از وضعیت بحرانی تری نسبت به بقیه زیرحوضه ها برخوردار هسستند. مطالعات میدانی نتایج تحقیق را به خوبی نشان می دهد، چرا که زیر حوضه 9، 4 و 2 دارای بیشترین حد فرسایش، شیب زیاد و بارندگی شدید هستند. همچنین پهنه های دارای قابلیت سیل خیزی و رسوب زایی در منطقه نشان داد که 32% منطقه در خطر زیاد و خیلی زیاد قرار دارند. نتایج مجموع مربعات خطا نشان داد، روش VIKOR کمترین خطا و روش ELECTRE بیشترین خطا را نسبت به رتبه بندی نهایی دارا است. همچنین روش های TOPSISوVIKOR با کمترین درصد تغییرات (72/59 درصد) در رتبه اول و روش ELECTRE با بیشترین درصد تغییرات (27/65 درصد) در رتبه آخر قرار دارند. کمترین شدت تغییرات نیز در روش VIKOR (59/4) و بیشترین مقدار شدت تغییرات در روش ELECTRE (61/5) مشاهده شد. بحث و نتیجه‌گیری: فنون تصمیم گیری چند معیاره، یک رویکرد عملی و مناسب برای تصمیم گیری بهتر بر مبنای علوم ریاضیات و بهینه سازی هستند. بنابراین می توان گفت به منظور مدیریت زیر حوضه ها از نظر اجرای عملیات زیستی و سازه ای کنترل سیل با چند تابع هدف و با توجه به عملیات پرهزینه آبخیزداری، می توان از روش های تصمیم گیری چند معیاره استفاده کرد تا اولویت بندی بر اساس یک منطق ریاضی انجام گیرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
41 - برآورد فرسایش بادی در زیستگاه های بیابانی خراسان ( مطالعه موردی : منطقه سرخس )
حسن احمدی نعمت اله خراسانی محمود کرمی سید محمد آذرکاررابطه بین فرسایش بادی (که از شاخصه های مناطق بیابانی است) با ارزش زیستگاه های جانوری واقع در این مناطق، کمتر مورد توجه قرار گرفته و تاکنون به شکلی علمی بررسی نشده است.اهمیت گونه های جانوری منحصر به فرد و ارزشمند مناطق بیابانی و تشریح رابطه علمی بین میزان فرسایش بادی با چکیده کاملرابطه بین فرسایش بادی (که از شاخصه های مناطق بیابانی است) با ارزش زیستگاه های جانوری واقع در این مناطق، کمتر مورد توجه قرار گرفته و تاکنون به شکلی علمی بررسی نشده است.اهمیت گونه های جانوری منحصر به فرد و ارزشمند مناطق بیابانی و تشریح رابطه علمی بین میزان فرسایش بادی با وضعیت زیستگاه های مناطق بیابانی در استان خراسان، دلایل اصلی انجام این تحقیق بوده است.منطقه مورد مطالعه در محدوده شهرستان سرخس و در منتهاالیه شمال شرق ایران واقع شده است. تحقیق انجام شده شامل دو بخش اجرایی می باشد. بخش اول، برآورد فرسایش بادی براساس مدل IRIFR.E.A است که با مطالعه منطقه و تهیه و تدوین نقشه های ژئومرفولوژی، زمین شناسی، خاکشناسی، پوشش گیاهی و آمار هواشناسی انجام شده و نقشه همفرسا تهیه شده است. بخش دوم، تعیین تقریبی محدوده زیستگاه های هر یک از گونه های جانوری منطقه می باشد که براساس مشاهدات میدانی، بررسی گزارش های معتبر و نتایج پرسشنامه از افراد محلی انجام شده است. بخش بعدی تحقیق، تعیین ارزش تقریبی هر یک از زیستگاه های منطقه براساس سه متغیر غذا، آب و امنیت (تاثیرات انسانی) بوده است. تعیین همبستگی بین ارزش هر یک از زیستگاه های جانوری با میزان متوسط فرسایش بادی در آن زیستگاه، آخرین بخش تحقیق می باشد.نتایج به دست آمده بیانگر آن است که بین مقدار رسوبات حاصل از فرسایش بادی در منطقه بیابانی مورد مطالعه و ارزش زیستگاه های واقع در آن، همبستگی معنی دار و معکوس (r=-0.93) وجود دارد. بدین معنی که عوامل موثر در افزایش میزان فرسایش بادی بر کیفیت زیستگاه های جانوری منطقه تاثیرگذار بوده و متناسب با اندازه خود از ارزش هر زیستگاه می کاهند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
42 - تخمین رسوبدهی شبکه جاده جنگلی با استفاده از مدل تحویل رسوب و سامانه اطلاعات مکانی
ذکریا اسداللهی صالح یوسفی مجید محمدیزمینه و هدف: جاده های جنگلی از مهمترین واحد های مدیریتی جنگل محسوب می شوند که در حمل و نقل چوب و استفاده از سایر خدمات جنگل مانند شکار، توریسم و غیره نقش ویژه ای را ایفا می کنند. یکی از بزرگترین مشکلات ناشی از جاده سازی در جنگل، به ویژه در صورت عدم رعایت اصول جاده ساز چکیده کاملزمینه و هدف: جاده های جنگلی از مهمترین واحد های مدیریتی جنگل محسوب می شوند که در حمل و نقل چوب و استفاده از سایر خدمات جنگل مانند شکار، توریسم و غیره نقش ویژه ای را ایفا می کنند. یکی از بزرگترین مشکلات ناشی از جاده سازی در جنگل، به ویژه در صورت عدم رعایت اصول جاده سازی، ایجاد و افزایش اشکال مختلف فرسایش در اطراف جاده و بالطبع رسوب زایی در اثر از بین بردن پوشش گیاهی، تخریب ساختمان خاک، افزایش سرعت رواناب و ناپایدار کردن شیب دامنه است. روش بررسی: در این تحقیق، رسوب ناشی از جاده های جنگلی موجود در بخشی از جنگل آموزشی و پژوهشی دانشگاه تربیت مدرس، با استفاده از مدل تحویل رسوب و در محیط GIS تخمین زده شد. عوامل موثر بر فرسایش در این مدل شامل زمین شناسی، جاده، شیب، بارندگی، پوشش گیاهی و شبکه آبراهه می باشند. یافته ها: فرسایش تولیدی از این شبکه جاده بدون در نظر گرفتن میزان تحویل رسوب در حدود 4/1576 تن در سال تخمین زده شد. با درنظر گرفتن میزان تحویل رسوب بر اساس فاصله از آبراهه، رسوبدهی از شبکه جاده در حدود 7/140 تن در سال به دست آمد. بحث و نتیجه گیری: نتایج نشان داد سهم رسوب تولیدی جاده ها در حدود 33/1 درصد رسوب خروجی حوضه است، در حالی که این جاده ها تنها 017/0 درصد از سطح حوزه آبخیز را شامل می شوند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
43 - اهمیت خدمات اکوسیستم آبخیز با تاکید بر نقش تولید رواناب و کاهش فرسایش
ائلناز قابل‌نظام رئوف مصطفی‌زاده اباذر اسمعلی عوری زینب حزباویزمینه هدف: با افزایش سریع جمعیت انسانی و مصرف بیش از حد منابع طبیعی، تقاضا برای خدمات اکوسیستم از ظرفیت تأمین آنها فراتر رفته است. خدمات اکوسیستم مزایا و منافعی هستند که به‌طور مستقیم و یا غیرمستقیم بر رفاه انسان اثر می‌گذارند. با توجه به اینکه خدمات اکوسیستم، سامانه چکیده کاملزمینه هدف: با افزایش سریع جمعیت انسانی و مصرف بیش از حد منابع طبیعی، تقاضا برای خدمات اکوسیستم از ظرفیت تأمین آنها فراتر رفته است. خدمات اکوسیستم مزایا و منافعی هستند که به‌طور مستقیم و یا غیرمستقیم بر رفاه انسان اثر می‌گذارند. با توجه به اینکه خدمات اکوسیستم، سامانه‌های طبیعی و جامعه بشری را به هم متصل می‌کنند، لذا برای رونق اقتصادی، رفاه و ادامه حیات بشر ضروری هستند. روش بررسی: در مقاله حاضر به تبیین خدمات اکوسیستم آبخیز و با تأکید بر مسائل مرتبط با تولید رواناب و کاهش فرسایش در حوزه آبخیز پرداخته شده است. ضمن مرور کاملی از مطالعات انجام شده با اهداف مختلف، طبقه‌بندی انواع خدمات اکوسیستم، رویکردهای مورد استفاده در ارزیابی این خدمات مورد بررسی قرار گرفته است. در ادامه به چارچوب ارزیابی اکوسیستم هزاره (MEA) در رابطه با تعامل بین خدمات اکوسیستم و رفاه انسان پرداخته شده است. همچنین ارتباط مدیریت آبخیز با بهبود خدمات اکوسیستم بحث شده است. مدلهای مورد استفاده در برآورد خدمات اکوسیستم اشاره شده و در نهایت جمع‌بندی در خصوص نقش و اهمیت رواناب و کاهش فرسایش در خدمات اکوسیستم به‌عنوان یکی از مولفه‌های مهم پاسخ آبخیز صورت گرفته است. یافته‌ها: نتایج حاصل از مرور منابع نشان داد که اکثر مطالعات مرتبط فقط روی تعداد معدودی از خدمات اکوسیستم متمرکز شده‌اند و بررسی جایگاه تولید رواناب و کاهش فرسایش و تنظیم آن به‌عنوان یک خدمت اکوسیستم در این مطالعات چندان مشهود نیست. بحث و نتیجه‌گیری: با توجه به اینکه مسئله رواناب و فرسایش در جهان و بهویژه ایران یک مسئله جدی است، بنابراین اقدامات شناسایی عوامل، کنترل و حفاظت از مناطق مستعد تولید رواناب، رسوب و فرسایش از مهمترین وظایف و اقدامات ملی در کشور است. بر این اساس میتوان با گسترده‌تر کردن مطالعات و تحقیقات و ارائه روش‌هایی برای کمّی نمودن و پیش‌بینی خدمات اکوسیستم مبتنی بر خدمات تنظیمی رواناب و کاهش فرسایش به اولویت‌بندی و پهنه‌بندی مناطق مستعد رواناب و فرسایش برای تبیین راهبردهای مدیریتی و بازدارندگی کمک شایانی نمود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
44 - اثر سیلاب بر آلودگی خاکهای کشاورزی با فلزات سنگین، همراه مثال موردی
رامین سلماسیرخداد سیلاب شدید در سال 1384، باعث شد که دشت رسوبی واقع در استان آذربایجان شرقی برای مدت یک ماه زیر آب برود. هدف این مطالعه ارزیابی اثر سیلاب روی میزان آلودگی خاک ها در این منطقه می باشد. برای این منظور 20 نمونه خاک بلافاصله پس از وقوع سیل از قسمت های سطحی (30-0) همراه چکیده کاملرخداد سیلاب شدید در سال 1384، باعث شد که دشت رسوبی واقع در استان آذربایجان شرقی برای مدت یک ماه زیر آب برود. هدف این مطالعه ارزیابی اثر سیلاب روی میزان آلودگی خاک ها در این منطقه می باشد. برای این منظور 20 نمونه خاک بلافاصله پس از وقوع سیل از قسمت های سطحی (30-0) همراه با 4 نمونه از عمق 60-30 سانتی متری خاک گرفته شد. در آزمایشگاه ویژگی های فیزیکی-شیمیایی اساسی خاک و غلظت فلزات سنگین کادمیوم، نیکل، سرب، مس و روی نمونه های خاک اندازه گیری شد. یافته ها نشان دادند غلظت فلزات در تمام نمونه ها پایین تر از حد مجاز برای کاربرد در کشاورزی بوده است. در مجموع می توان گفت سیلاب در زمین های کشاورزی پاک اثر منفی روی ویژگی های اساسی خاک (درصد مواد آلی، واکنش خاک و میزان نیتروژن) ندارد و باعث آلودگی شدید خاک نمی گردد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
45 - بررسی ارزش زیستگاهی مناطق چهارگانه حفاظتی از دیدگاه پهنه‌بندی فرسایش بادی در استان یزد
محمد حسن صادقی روشبا توجه به حساسیت زیستگاه های بیابانی، به منظور مدیریت بهینه این عرصه ها لازم است کلیه عوامل موثر در وضعیت زیستگاهی مورد بررسی قرار گیرد. از این رو، در این پژوهش رابطه بین فرسایش بادی به عنوان پدیده غالب اقلیمی انسانی مناطق بیابانی، با وضعیت زیستگاه های تحت حفاظت در اس چکیده کاملبا توجه به حساسیت زیستگاه های بیابانی، به منظور مدیریت بهینه این عرصه ها لازم است کلیه عوامل موثر در وضعیت زیستگاهی مورد بررسی قرار گیرد. از این رو، در این پژوهش رابطه بین فرسایش بادی به عنوان پدیده غالب اقلیمی انسانی مناطق بیابانی، با وضعیت زیستگاه های تحت حفاظت در استان یزد، مد نظر قرار گرفت. با ارزیابی نرخ فرسایش بادی در چنین نواحی می توان ظرفیت محیط را به منظور تدارک شرایط بهینه برای گونه های حیوانی برآورد کرد. تحقیق انجام شده طی دو بخش به انجام رسید. بخش اول، کاربرد نقشه هم فرسا و نقشه مناطق تحت حفاظت به منظور تعیین اراضی تحت تاثیر در هر منطقه و بخش دوم تعیین ارزش تقریبی زیستگاه های تحت حفاظت بر مبنای سه عامل متغیر غذا، آب و امنیت بوده است. در نهایت همبستگی مابین ارزش هر زیستگاه با وسعت اراضی تحت فرسایش هر زیستگاه تعیین شد. نتایج حاصله بیان گر این موضوع بود که بین این دو متغییر همبستگی معنی دار، قوی و معکوس (87/0-r=) وجود دارد. به این معنی که عوامل مؤثر در افزایش میزان فرسایش بادی بر کیفیت زیستگاه حفاظتی مؤثر بوده و متناسب با افزایش وسعت مناطق تحت تاثیر از ارزش زیستگاهی کاسته می شود پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
46 - اثر سیلاب بر آلودگی خاکهای کشاورزی با فلزات سنگین، همراه مثال موردی
رامین سلماسیرخداد سیلاب شدید در سال 1384، باعث شد که دشت رسوبی واقع در استان آذربایجان شرقی برای مدت یک ماه زیر آب برود. هدف این مطالعه ارزیابی اثر سیلاب روی میزان آلودگی خاک ها در این منطقه می باشد. برای این منظور 20 نمونه خاک بلافاصله پس از وقوع سیل از قسمت های سطحی (30-0) همراه چکیده کاملرخداد سیلاب شدید در سال 1384، باعث شد که دشت رسوبی واقع در استان آذربایجان شرقی برای مدت یک ماه زیر آب برود. هدف این مطالعه ارزیابی اثر سیلاب روی میزان آلودگی خاک ها در این منطقه می باشد. برای این منظور 20 نمونه خاک بلافاصله پس از وقوع سیل از قسمت های سطحی (30-0) همراه با 4 نمونه از عمق 60-30 سانتی متری خاک گرفته شد. در آزمایشگاه ویژگی های فیزیکی-شیمیایی اساسی خاک و غلظت فلزات سنگین کادمیوم، نیکل، سرب، مس و روی نمونه های خاک اندازه گیری شد. یافته ها نشان دادند غلظت فلزات در تمام نمونه ها پایین تر از حد مجاز برای کاربرد در کشاورزی بوده است. در مجموع می توان گفت سیلاب در زمین های کشاورزی پاک اثر منفی روی ویژگی های اساسی خاک (درصد مواد آلی، واکنش خاک و میزان نیتروژن) ندارد و باعث آلودگی شدید خاک نمی گردد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
47 - بررسی بیوفیلم گلسنگی سطوح صخره‌ای روستای تاریخی کندوان
پریا ابراهیمی وفایی جعفر همتبا توجه به اهمیت پایش تنوع زیستی و مراقبت از آثار تاریخی و باستانی هم چنین مشاهده رشد بعضی از انواع گلسنگ ها بر روی سطوح صخره های روستای تاریخی کندوان، در این تحقیق پوشش گلسنگی سطوح سنگی آن روستا مورد بررسی قرار گرفت. منطقه مورد مطالعه سطوح صخره ای محوطه تاریخی روستای ک چکیده کاملبا توجه به اهمیت پایش تنوع زیستی و مراقبت از آثار تاریخی و باستانی هم چنین مشاهده رشد بعضی از انواع گلسنگ ها بر روی سطوح صخره های روستای تاریخی کندوان، در این تحقیق پوشش گلسنگی سطوح سنگی آن روستا مورد بررسی قرار گرفت. منطقه مورد مطالعه سطوح صخره ای محوطه تاریخی روستای کندوان تعیین شد. پس از نمونه برداری گلسنگ ها از مناطق تعیین شده مستندسازی آن ها صورت گرفت. شناسایی نمونه ها بر اساس کلید شناسایی گلسنگ ها وتوجه به خصوصیات ریخت شناسی، تشریحی و ساختار بستر رویش انجام گرفت. با توجه به الگوهای پراکنش متفاوت گلسنگی در سطوح سنگی روستا تلاش شد ارتباط آن با عوامل محیطی و فعالیت های انسانی بررسی گردد. نتایج نشان داد در روستای کندوان بیش از 42 گونه مختلف گلسنگ به عنوان تنوع زیستی و بیوفیلم موجود درسطوح صخره ها کلونیزه شده اند. برای اولین بار در اینجا 9 گونه منتخب به عنوان گونه های شایع سطوح سنگی این زیستگاه معرفی می گردند که نقش مهمی در تغییر سیمای صخره ها دارند. بر اساس ارزیابی اولیه عوامل اکولوژیکی حاکم بر روستای کندوان از جمله، معماری، آب و هوا و فعالیت های انسانی می توانند تنوع زیستی و توسعه گلسنگ ها را تحت تاثیر قرار دهند. اما نقش محافظتی ویا تخریب زیستی آن ها بر سنگ ها نیازمند مطالعات تکمیلی می باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
48 - تحلیل تغییرات ژئومرفولوژیک- انسانی منابع ماسه و گردوغبار (مطالعه موردی: ارگ دامغان)
ناصر مشهدی مجید کریم پور ریحانطوفان ماسه و گرد و غبار در مواقعی رخ می دهد که سطوح خشک با خاک سست در معرض بادهای شدید، متلاطم و غیرقابل کنترل، قرار گیرند. این شرایط معمولا با فعالیت انسان و تغییر کاربری اراضی در مناطق نیمه خشک و خشک تشدید میشود. منطقه دامغان به دلیل ساختار ژئواکولوژیک خود یک منطقه خا چکیده کاملطوفان ماسه و گرد و غبار در مواقعی رخ می دهد که سطوح خشک با خاک سست در معرض بادهای شدید، متلاطم و غیرقابل کنترل، قرار گیرند. این شرایط معمولا با فعالیت انسان و تغییر کاربری اراضی در مناطق نیمه خشک و خشک تشدید میشود. منطقه دامغان به دلیل ساختار ژئواکولوژیک خود یک منطقه خاص را در نواحی خشک حوزه آبخیز بسته حاج علیقلی به وجود آورده است. در حال حاضر تعادل اکوسیستم منطقه تحت تأثیر بهره برداری های انسانی و فعالیت های باد می باشد. هدف این مطالعه، بررسی اولویت منابع ماسه در فرایند فرسایش بادی است. در این پژوهش، ترکیب و تغییرات اندازه دانه(دانه‌بندی) در واحدهای طبیعی سرزمین(لندفرم‌ها) و واحدهای تحت فعالیت انسان(لنداسکیپ) مورد مقایسه قرار گرفت.در هر واحد منبع ماسه، اقدام به برداشت نمونه خاک یا رسوب سطحی گردید. نتایج این مطالعه نشان داد که واحد زمینهای کشاورزی حاوی بیش از 60 درصدذرات بزرگتر از 2000 میکرون هستند، در نتیجه ، این واحد نسبت به واحدهای دیگر، در برابر فرسایش بادی مقاوم است.در حالیکه، این مقدار برای حساسترین لندفرم (دشت آبرفتی همراه فرسایش آبی) به حدود 15 درصد می رسد. در همین حال ، نتایج دانه بندی ذرات زیر 2000 میکرون نیز نشان میدهد که واحد زمینهای کشاورزی حاوی بیشترین ذرات آسیب پذیر در برابر فرسایش بادی است. این به این معنی است که زمینهای کشاورزی پتانسیل بالایی برای تامین منابع ماسه در فرایند فرسایش بادی دارند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
49 - بررسی حساسیت اکوریجن‌های استان لرستان به بیابان‌زایی در چارچوب ارزیابی چرخۀ حیات
سمیه جیدرنژاد ابوالفضل رنجبر فردوئی سید حجت موسوی روح الله میرزائیتخریب زمین و بیابان زایی در دهه اخیر تحت اثر متقابل عوامل آب و هوایی، تغییر کاربری اراضی و فشار انسان تشدید شده است. آگاهی از این که بیابان زایی در کدام اکوسیستم ها اتفاق می افتد مهم ترین مرحله کنترل و مقابله با این پدیده است. لذا هدف این پژوهش بررسی حساسیت اکوریجن های چکیده کاملتخریب زمین و بیابان زایی در دهه اخیر تحت اثر متقابل عوامل آب و هوایی، تغییر کاربری اراضی و فشار انسان تشدید شده است. آگاهی از این که بیابان زایی در کدام اکوسیستم ها اتفاق می افتد مهم ترین مرحله کنترل و مقابله با این پدیده است. لذا هدف این پژوهش بررسی حساسیت اکوریجن های استان لرستان به بیابان زایی با استفاده از روش ارزیابی چرخه حیات است. به این منظور محدوده مطالعاتی به شش اکوریجن از نظر شرایط اقلیمی و تیپ غالب پوشش گیاهی طبقه بندی شد. سپس شاخص های خشکی، فرسایش آبی و استحصال مفرط از آب های زیرزمینی به عنوان معیارهای ارزیابی انتخاب شد. لایه های اطلاعاتی مربوط به هر یک از شاخص ها با استفاده از سیستم های اطلاعات جغرافیایی تهیه شد. در نهایت متغیرهای انتخابی با نقشه اکوریجن تلفیق و شاخص توصیف برای هر یک از این متغیرها محاسبه و از مجموع این شاخص ها توصیف، شاخص توصیف کلی به دست آمد. نتایج نشان داد که اکوریجن 5 (اقلیم خشک/گونۀ غالب گون) با مقدار شاخص توصیف 29/1 بیشترین حساسیت و اکوریجن 1 (اقلیم خشک مجاور مرطوب/گونۀ غالب بلوط) مقدار شاخص توصیف 29/0 کمترین حساسیت به بیابان زایی را دارد. همچنین نتایج نشان داد که شاخص خشکی با ارزش 69/2 مؤثرترین شاخص در افزایش حساسیت منطقه به بیابان زایی است و بنابراین در برنامه ریزی، مدیریت و مقابله با بیابانی شدن باید به این مسأله توجه جدی داشت. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
50 - پهنه‌بندی مخاطرات زیست محیطی زمین‌لغزش، زمین‌لرزه، سیل و فرسایش با استفاده از روش سلسله‌مراتبی فازی (مطالعۀ موردی: حوزه وارک)
سیامک بهاروند سلمان سوری جعفر رهنمارادمخاطرات طبیعی همه‌ساله خسارات زیان‌باری را در سراسر جهان و از جمله ایران بوجود می‌آورد. حوزه وارک واقع در استان لرستان به دلیل خصوصیات متنوع زمینشناسی نظیر لیتولوژی، تکتونیک و شرایط خاص آب و هوایی، از جمله مناطق دارای پتانسیل مخاطرات زیست‌محیطی است. برای کاهش خسارات نا چکیده کاملمخاطرات طبیعی همه‌ساله خسارات زیان‌باری را در سراسر جهان و از جمله ایران بوجود می‌آورد. حوزه وارک واقع در استان لرستان به دلیل خصوصیات متنوع زمینشناسی نظیر لیتولوژی، تکتونیک و شرایط خاص آب و هوایی، از جمله مناطق دارای پتانسیل مخاطرات زیست‌محیطی است. برای کاهش خسارات ناشی از این مخاطرات، اولین و مهمترین کار تعیین مناطق با پتانسیل بالای خطر است. به منظور بررسی مخاطرات زیست‌محیطی در این حوزه ابتدا هر یک از لایه‌های اطلاعاتی با استفاده از تصاویر ماهوارهای +ETM (سال 95)، نقشه زمینشناسی، نقشه توپوگرافی و بازدیدهای میدانی (سال 96) شناسایی و ثبت گردیدند. سپس با استفاده از لایه‌های اطلاعاتی شیب، جهت شیب، ارتفاع، کاربری اراضی، زمینشناسی، کانون زمین‌لرزه‌ها، گسل، شبکه آبراهه و بارش در محیط نرم‌افزار ArcMap و بر اساس روش تلفیقی سلسله مراتبی فازی نقشه مخاطرات زمین‌لغزش، سیل، فرسایش و زمین‌لرزه تهیه شده است. در این تحقیق، به منظور تهیه نقشه نهایی مخاطرات زیست‌محیطی، با استفاده از قضاوت کارشناسی مخاطرات چهارگانه منطقه وزن‌دهی و سپس هم‌پوشانی گردید. بر اساس نتایج به دست آمده به ترتیب 03/9، 84/20، 68/27، 41/27 و 03/15 درصد از مساحت منطقه در کلاسهای خطر خیلی کم، کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد قرار دارد. همچنین نتایج بررسی نقشه مخاطرات زیست‌محیطی منطقه نشان میدهد که به ترتیب زمین‌لغزش و سیلاب از نقش پررنگ‌تری در ایجاد پهنه‌های با خطر بالا برخوردار میباشند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
51 - بررسی تغییرات کاربری اراضی و تأثیر آن بر فرسایش با استفاده از RS و GIS (مطالعۀ موردی: شهرستان نیر)
صیاد اصغری سراسکانرود لیلا آقایاری الناز پیروزیبر اثر فعالیت های انسانی و پدیده های طبیعی، چهره زمین همواره دستخوش تغییر است. ازاین‌رو برای مدیریت بهینه مناطق طبیعی آگاهی از نسبت کاربری اراضی از ضروریات محسوب می شود. فرسایش خاک نیز از جمله بلایای محیطی است که هر ساله موجب هدر رفتن هزاران تن خاک زراعی می شود و تغییر چکیده کاملبر اثر فعالیت های انسانی و پدیده های طبیعی، چهره زمین همواره دستخوش تغییر است. ازاین‌رو برای مدیریت بهینه مناطق طبیعی آگاهی از نسبت کاربری اراضی از ضروریات محسوب می شود. فرسایش خاک نیز از جمله بلایای محیطی است که هر ساله موجب هدر رفتن هزاران تن خاک زراعی می شود و تغییرات کاربری اراضی یکی از عامل های مهم در فرسایش است. بنابراین، تحقیق حاضر به منظور بررسی روند تغییرات کاربری اراضی شهرستان نیر، واقع در استان اردبیل و تأثیر آن بر فرسایش با استفاده از GIS و RS انجام شده است. برای انجام تحقیق از تصاویر سال 2000 و 2016، سنجنده OLI و TIRS، ماهواره لندست 8 استفاده شد و نقشه کاربری اراضی با استفاده از روش طبقه بندی نظارت شده تهیه گردید. نقشه پهنه بندی فرسایش با استفاده از نقشه های کاربری اراضی و عوامل شامل شیب، لیتولوژی، فاصله از جاده، فاصله از آبراهه، بارش و خاک با استفاده از روش وزن دهی کرتیک و روش ترکیب خطی وزن (WLC) انجام شد. نتایج نشان داد بیشترین میزان مساحت در سال 2000 مربوط به کاربری زراعت دیم با 442/38 کیلومترمربع و سپس مراتع نیمه متراکم با مساحت 347/39 کیلومتر مربع است و در سال 2016، بیشترین میزان مساحت مربوط به کاربری مراتع متراکم و سپس کاربری مراتع نیمه متراکم به ترتیب با 76/478 و 50/458 کیلومتر مربع است. با توجه به نقشة پهنه‌بندی فرسایش سال 2000 به ترتیب 17/25 و 25/55 درصد و با توجه پهنه بندی فرسایش 2016 به ترتیب 12/44 و 26/51 درصد از مساحت شهرستان در دو طبقة بسیار پرخطر و پرخطر قرار دارند. به طور عمده مناطق با طبقه بسیار پرخطر و پرخطر در هر دو دورۀ زمانی در کاربری های زراعت دیم و زراعت آبی- باغات قرار دارند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
52 - بررسی کارایی مدل دمپستر- شافر در پتانسیل‌یابی مناطق مستعد فرسایش خاک حوزه آبخیز کاکارضا در استان لرستان
سمیرا قربانی نژاد حسین زینی وند علی حقی زاده ناصر طهماسبی پورشناسایی مناطق مستعد فرسایش می تواند به عنوان یکی از مهمترین پیش زمینه های ضروری برای اجرای اقدامات حفاظت خاک درنظر گرفته شود. در این تحقیق کارایی مدل دمپستر- شافر در پتانسیل‌یابی مناطق مستعد فرسایش حوزه آبخیز کاکارضا در استان لرستان موردبررسی قرار گرفت. ابتدا لایه‌ها چکیده کاملشناسایی مناطق مستعد فرسایش می تواند به عنوان یکی از مهمترین پیش زمینه های ضروری برای اجرای اقدامات حفاظت خاک درنظر گرفته شود. در این تحقیق کارایی مدل دمپستر- شافر در پتانسیل‌یابی مناطق مستعد فرسایش حوزه آبخیز کاکارضا در استان لرستان موردبررسی قرار گرفت. ابتدا لایه‌های رقومی متغیرهای مؤثر در فرسایش شامل ارتفاع، شیب، جهت شیب، انحنای سطح زمین، سنگ شناسی، کاربری اراضی، فاصله از رودخانه، خاک و شاخص رطوبت توپوگرافی تهیه گردید. همچنین 29 موقعیت فرسایشیافته از نقاط فرسایشی موجود منطقه در بازدید میدانی که موقعیت آن ها در تاریخ 20 تیرماه 1395 با GPS و از طریق گوگل ارث به دست آمده بود به صورت لایه موقعیت رقومی درآمده و به‌صورت تصادفی به گروه‌های آموزش (70%) و اعتبارسنجی (30%) تقسیم‌گردید. لایه‌های مربوط به متغیرهای محیطی نظیر کاربری اراضی ابتدا بر اساس بازدیدهای میدانی اصلاح و طبقه‌بندی شد و بر اساس تراکم نقاط فرسایشی در منطقه موردنظر و تجزیه‌وتحلیل مدل دمپستر- شافر، وزن هریک از کلاس‌ها تعیین و نقشه پتانسیل مناطق حساس به فرسایش بر اساس مدل دمپستر- شافر تهیه شد. اعتبارسنجی نقشه نهایی بر اساس داده‌های گروه اعتبارسنجی و روش منحنی مشخصه عملکرد نسبی (ROC) انجام شد. نتایج نشان‌داد که نقشه دارای میزان اعتبار 21% بوده که بیانگر قابلیت ضعیف این مدل در پتانسیل‌یابی مناطق حساس به فرسایش خاک میباشد. بنابراین میتوان بیان‌داشت این مدل بر خلاف توانایی خوبی که در تعیین مناطق مستعد و حساس به سایر پدیده هایی نظیر سیل، فرسایش خندقی و غیره دارد، قابلیت پتانسیل‌یابی فرسایش سطحی را ندارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
53 - ارزیابی مدل های رقومی ارتفاع جهت تهیه نقشه پتانسیل فرسایش خندقی با استفاده از مدل مکسنت و سامانه اطلاعات جغرافیایی (مطالعه موردی: حوزه آبخیز سمیرم، جنوب استان اصفهان)
رضا ذاکری نژادپیشینه و هدف فرسایش خندقی به عنوان یک نوع فرسایش آبی در اقلیم‌های متفاوتی از مناطق خشک تا مرطوب گسترش‌یافته است. این نوع از هدر رفت خاک با تجمع رواناب‌ها، موجب جابجای و تخریب افق‌های سطحی خاک می‌گردد. در مناطق وسیعی از ایران در شمال، مرکزی و جنوب با این نوع هدر رفت خاک چکیده کاملپیشینه و هدف فرسایش خندقی به عنوان یک نوع فرسایش آبی در اقلیم‌های متفاوتی از مناطق خشک تا مرطوب گسترش‌یافته است. این نوع از هدر رفت خاک با تجمع رواناب‌ها، موجب جابجای و تخریب افق‌های سطحی خاک می‌گردد. در مناطق وسیعی از ایران در شمال، مرکزی و جنوب با این نوع هدر رفت خاک مواجه میباشند. درواقع فرسایش خندقی به دلایل توپوگرافی متنوع، فرسایش‌پذیری خاک، عدم مدیریت صحیح خاک و کاربری نامناسب اراضی در بسیاری از این مناطق رخ میدهد. بنابراین برای حفاظت خاک در این مناطق لازم هست که نقشه حساسیت به فرسایش خندقی در دسترس مدیران و برنامه ریزان قرار داشته باشد. پارامترهای زیادی در ایجاد فرسایش خندقی تأثیر دارند ازجمله خاک، زمینشناسی منطقه، تکتونیک، هیدرولوژی، کاربری اراضی، پوشش گیاهی و توپوگرافی، که در مطالعات مختلف در سراسر جهان به آن اشاره‌شده است. معیار توپوگرافی منطقه از پارامترهای مهم در ایجاد فرسایش آبی ازجمله فرسایش آبکندی محسوب می‌گردد، که در هر منطقه با توجه به ویژگیهای فیزیکی منطقه منحصربه‌فرد عمل می کند. این پارامتر همچنین در واقع به صورت غیرمستقیم بر دیگر شاخص ها و یا معیارها تأثیرگذار است (مانند تأثیر آن بر پوشش گیاهی، اقلیم یا خاک منطقه). اگرچه تحقیقات زیادی در زمینه فرسایش خندقی صورت گرفته است، ولی مطالعات کمی در زمینه کاربرد مدلهای آماری تصادفی انجام‌گرفته است. این مطالعه اولین تحقیق در زمینه کاربرد مدل آماری حداکثر آنتروپی مکسنت در مناطق مرکزی ایران با تأکید بر اهمیت شاخصهای توپوگرافی مستخرج از مدلهای رقومی رایگان است. و به‌عنوان یک روش جدید جهت تهیه نقشه حساسیت فرسایش خندقی در حوزه آبخیز سمیرم در جنوب استان اصفهان است. این حوزه آبخیز توسط تحت تأثیر فرسایش‌های شدید آبی از جمله خندقی، شیاری و لغزشی است. همچنین این مطالعه ارزیابی نتایج در مدل رقومی ارتفاعی SRTM و ASTER با قدرت تفکیک 30 متر در تهیه نقشه خطر فرسایش خندق است که داده‌های فوق از سایت زمینشناسی امریکا (USGS) تهیه گردید. تأکید اصلی در این تحقیق بر روی شاخصهای توپوگرافی بود زیرا که این شاخص‌ها به صورت مستقیم و غیرمستقیم بر روی ویژگی‌ها خاک، پوشش گیاهی و اقلیم نیز تأثیرگذار میباشند.مواد و روش ها در این تحقیق برای پیش بینی مناطق حساس که در نتیجه فرسایش خندقی می باشند شامل مراحل ذیل است. در مرحله اول، با استفاده از تصاویر گوگل ارث و عکسهای هوایی و همچنین عملیات میدانی اقدام به دیجتایز کردن تعدادی از مناطق فرسایش خندقی به‌صورت پلی گون انجام گردید که در ادامه کار تبدیل به نقاط گردیدند. در مرحله دوم اقدام به تهیه مهمترین شاخصهای توپوگرافی مؤثر به‌عنوان لایه‌های محیطی مؤثر بر رخداد فرسایش خندقی گردید. شاخصهای توپوگرافی شامل شاخص رطوبت توپوگرافی، شاخص انحنا، شاخص انحنا پروفایل، شاخص شیب، شاخص جهت، شاخص قدرت فرسایندگی جریان، شاخص طول جریان، شاخص حوزه یا تمرکز جریان، شاخص همگرایی، شاخص ارتفاع و شاخص LS. این شاخص‌ها از دو مدل رقومی ارتفاعی ASTER و SRTM با دقت 30 متر در محیط نرم‌افزار ساگا جی ای اس (SAGAGIS) تهیه گردید که در نهایت تبدیل به فرمت ASCII جهت اجرای مدل گردید. قبل از استخراج این شاخصهای توپوگرافی، پیش پردازهای لازم شامل فیلترگذاری و حذف خطاهای هیدرولوژیک و در محیط نرم‌افزار ArcGIS و ساگا و با استفاده از الگوریتم داربکس و پلانچون اقدام گردید. مدل مکسنت مدل حداکثر آنتروپی یک روش کلی برای پیش بینی یا استنباط از اطلاعات ناکامل است. این مدل برنامه‌های کاربردی در مناطق مختلف مانند نجوم، بازسازی تصویر، فیزیک آماری و پردازش سیگنال را مورد بررسی قرار میدهد. ایده مدل مکسنت تخمین احتمال رخداد هدف مورد مطالعه است. در واقع این مدل تنها نیاز به داده‌های رخداد فرسایش خندقی نیاز دارد (داده‌های موجود) از دیگر مزایای این مدل موارد زیر را شامل میشود؛ تنها به اطلاعات مربوط به وجود فرسایش، همراه با اطلاعات زیست محیطی برای کل منطقه مورد مطالعه نیاز دارد. این مدل میتواند از هر دو نوع داده‌های پیوسته و یا گسسته جهت متغیرهای مستقل در مدل بکار برده شود.نتایج و بحث با به کار بردن مدل مکسنت در حوزه سمیرم، 70 درصد نقاط خندقی به عنوان نقاط تعلیمی به مدل و 30 درصد آن به عنوان نقاط آزمایشی جهت تعیین صحت ارزیابی نقشه نهایی تعیین گردید. اعتبار مدل مورد استفاده در این تحقیق با استفاده از سطح زیر نمودار راک یا سطح زیر منحنی AUC مورد ارزیابی قرار گرفت. نمودارهای راک به صورت اتوماتیک با اجرای این مدل برای دو نوع داده تعلیمی و آزمایشی تهیه می‌گردد. میزان AUC جهت پهنه‌بندی فرسایش خندقی برای داده‌های تعلیمی نقشههای رقومی ارتفاع ASTER و SRTM به ترتیب 0.64 و 0.72 و برای نمونه‌های آزمایشی 0.68 و 0.73 است. این نتایج بیانگر آن است که مدل ارتفاعی SRTM دارای دقت بالاتری نسبت به ASTER است، و نقشه پتانسیل فرسایش خندقی با اجرا کردن شاخصهای مستخرج از مدل ارتفاعی SRTM آورده شده است به نظر می‌رسد یکی از دلایل پایین بودن دقت مدل ASTER به دلیل تأثیر پوشش گیاهی باشد گه باعث ایجاد خطاهای تراس مانند شده است درحالی‌که در نقشه رقومی ارتفاعی SRTM به دلیل ماهیت راداری امواج این خطا کاهش‌یافته و نقشه دقیق‌تری از این مدل، تهیه‌شده است. نتایج این پژوهش نشان داد که شاخصهای قدرت فرسایندگی جریان آب با 40.30 درصد، ارتفاع با 22.7 درصد و شاخص همگرایی با 18 درصد دارای بیشترین تأثیر بر میزان فرسایش خندقی منطقه مطالعاتی میباشند. در این مطالعه نقشه پهنه‌بندی پتانسیل فرسایش خندقی در حوزه آبخیز سمیرم نشان میدهد، که مناطق با پتانسیل بالای فرسایشی بیشتر در نواحی جنوبی و جنوب غربی حوزه مورد مطالعه است.نتیجه گیری این مطالعه با استفاده از مدل مکسنت به منظور تهیه نقشه حساسیت به فرسایش خندق در حوزه آبریز سمیرم در جنوب استان اصفهان و با استفاده از شاخصهای توپوگرافی مؤثر و با استفاده از مدل حداکثر آنتروپی جهت شناسایی مناطق حساس فرسایش خندقی و همچنین شاخصهای تأثیرگذار اقدام گردید. از نتایج این مطالعه میتوان برای برنامه‌ریزی کاربری اراضی و مدیریت مناطق دارای فرسایش خندق در جهت توسعه پایدار استفاده کرد. اگرچه نتایج این تحقیق نقش بارز شاخصهای توپوگرافی را در تهیه نقشه پتانسیل خندقی نشان داده ولی جهت افرایش دقت نتایج مدلسازی میتوان با توجه به قابلیت اطلاعات در دسترس در منطقه مورد از دیگر معیارهای تأثیرگذار در فرسایش خندقی از قبیل کاربری اراضی، پوشش گیاهی و خاک و غیره برای پهنه‌بندی مناطق به حساسیت فرسایش خندقی استفاده نمود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
54 - ارزیابی تغییرات مکانی و تاثیر عناصر اقلیمی موثر بر وقوع پدیده گرد و غبار در دو منبع داخل و خارج با تکنیک سنجش از دور
صدیقه یوسفی حسین قره داغی مرضیه رضاییقرار گرفتن ایران در کمربند بیابانی نیمکره شمالی زمین، بی‌نظمی‌های بارش، خشکسالی‌های متعدد و ضعیف بودن پوشش گیاهی موجبات بروز پدیده گرد و غبار در کشور شده است. این پدیده یکی از مهمترین مخاطرات محیطی است که هر ساله سبب بروز خسارت‌های فراوانی در بخشهای مختلف بخصوص در استا چکیده کاملقرار گرفتن ایران در کمربند بیابانی نیمکره شمالی زمین، بی‌نظمی‌های بارش، خشکسالی‌های متعدد و ضعیف بودن پوشش گیاهی موجبات بروز پدیده گرد و غبار در کشور شده است. این پدیده یکی از مهمترین مخاطرات محیطی است که هر ساله سبب بروز خسارت‌های فراوانی در بخشهای مختلف بخصوص در استان‌های جنوب و جنوب غرب کشور می‌گردد. پژوهش حاضر به بررسی علل طوفان‌های گرد و غبار در استان هرمزگان در بازه زمانی سالهای ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۹ پرداخته است. در این پژوهش که با استفاده از آمارهای سازمان هواشناسی ایران در پنج‌ایستگاه سینوپتیکی استان هرمزگان انجام شد، روز‌های گرد و غباری با دو منشأ نزدیک و خارج از‌ایستگاه‌های سینوپتیکی استخراج و پس از پایش سالانه و ماهانه طوفان‌ها، با استفاده از عناصر اقلیمی و شاخص گیاهی بارز شده (EVI)، اقدام به بررسی طوفان‌های گرد و غبار با استفاده از رگرسیون چند متغیره گردید. نتایج نشان میدهد که گردوغبار با منشاء نزدیک‌ایستگاه باعث ایجاد بیشترین روز‌های گردوغباری در منطقه میشود به طوری که بیش از ۶۵درصد از روز‌های گردوغباری ناشی از گردوغبار ایجاد شده با منشاء نزدیک‌ایستگاه است و بیشترین رخداد گرد و غبار در فصل گرم سال رخ داده است. در مجموع نتایج این پژوهش بیانگر این مطلب است که استفاده همزمان از اندازه‌گیری‌های زمینی و تصاویر ماهوارهای قابلیت مناسبی جهت پایش و بررسی طوفان‌های گرد و غبار دارد. با توجه به اینکه عمده‌ی گردوغبار این منطقه با منشاء نزدیک‌ایستگاه است، میتوان با اقدامات بیولوژیکی و مکانیکی و مقابله با فرسایش بادی حجم قابل توجهی از این طوفان‌ها را کاهش داد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
55 - نقش سازه های اصلاحی در جذب گردشگر و کاهش مخاطرات ناشی از فرسایش و رسوب (موردمطالعه: شهرستان خرم‌آباد)
وحید بیرانوندی بهار بیشمیپیشینه و هدف از دیرباز تمدن های بشری به دلیل نیاز به منابع آبی در کنار رودخانه ها و مناطق پرآب شکل می‌گرفتند، و امروزه با توجه به روند رو به رشد جوامع و نیاز به پیشرفت در حیطه های مختلف ازجمله، کشاورزی، سکونت گاهی، و گردشگری استحصال پهنه های آبی را اجتناب‌ناپذیر کرده چکیده کاملپیشینه و هدف از دیرباز تمدن های بشری به دلیل نیاز به منابع آبی در کنار رودخانه ها و مناطق پرآب شکل می‌گرفتند، و امروزه با توجه به روند رو به رشد جوامع و نیاز به پیشرفت در حیطه های مختلف ازجمله، کشاورزی، سکونت گاهی، و گردشگری استحصال پهنه های آبی را اجتناب‌ناپذیر کرده است. وابستگی شدید اقتصادی کشور به درآمدهای ارزی حاصل از صادرات نفت از یک‌سو و بی توجهی به درآمد بالقوه سرشار حاصل از گردشگری و تنوع انواع آن از سوی دیگر، ما را بر آن داشت در پژوهش حاضر به دنبال برطرف نمودن معضلات صنعت گردشگری باشیم و ضمن مشخص نمودن مکان مناسب برای سرمایه گذاری در حاشیه منابع آبی، مهمترین ظرفیت های رشد و توسعه گردشگری جوامع ازجمله سازه‌هایی چون سدها، بندهای اصلاحی و رودخانه ها را معرفی کنیم. این سازه‌ها از خطراتی چون سیل و فرسایش و رسوب که مانع توسعه پایدارند جلوگیری می‌کنند. لذا این پژوهش کمک خواهد کرد عملیات آبخیزداری و توسعه گردشگری را در کنار ایجاد مناظر خاص و کاهش هزینه ها داشته باشیم. بدین منظور از طریق سناریوسازی شرایط ویژه ازجمله شیب و آبراهه میتوان اقدامات لازم مثل احداث بندهای اصلاحی را به بهترین شکل انجام داد. همچنین پژوهش حاضر به مدیران و متصدیان حوزه آبخیزداری و صنعت گردشگری دید بهتری خواهد داد. سؤالات پژوهش عبارت است از؛ فواید و معایب احداث هر نوع بند در گردشگری کدم‌اند؟، تأثیر بندهای اصلاحی بر حوضه های آبریز منطقه مطالعاتی و نقش آن در جذب گردشگران چیست؟. در عصر حاضر که گردشگری، در سراسر جهان یک صنعت پربازده و فراگیر محسوب می شود، می توان با ایجاد پیوند بین عملیات آبخیزداری، گردشگری و جاذبه های روستایی، به جذب گردشگران بیشتر و شناسانیدن این جاذبه‌ها کمک کرد. سازه های اصلاحی سازه های کوچکی هستند که با مصالح ساده ازجمله چوب، سنگ، سنگ و ملات، بتن و توری سنگ احداث می شوند تا هدف کاهش شیب آبراهه، کاهش سرعت جریان آب و مهار فرسایش در آبراهه ها را تأمین نمایند. در این پژوهش با تعیین مکان مناسب بندهای اصلاحی، علاوه بر نمایش نقش عملیات آبخیزداری در پیشرفت گردشگری یک منطقه، می توان هزینه های مالی و جانی مخاطرات طبیعی ناشی از بارش را کاهش داد. بدون بررسی دقیق مکان مناسب بندهای اصلاحی هر اقدامی، اثرات سوئی بر مناطق روستایی و به دنبال آن شهری، جاده ها، مزارع و باغات و غیره در پی خواهد داشت. با ساخت هر نوع بند نمی توان به کسب درآمدهای هنگفت ناشی از گردشگری امیدوار بود. لذا در این تحقیق می توان اهدافی به شرح زیر را دنبال نمود؛ تعیین و شناسایی نقاط تحت تأثیر طرح بندهای آبی اصلاحی در منطقه مطالعاتی، حفظ آب‌وخاک، جلوگیری از فرسایش و ایجاد محیطی گردشگر پذیر، بررسی کارشناسانه مزایا و معایب بندهای اصلاحی، کاهش خسارات ناشی از خشک‌سالی و ایجاد محیطی زیبا، مطالعه عقاید و تجربیات جهانی در این راستا، بررسی نمونه کارهای انجام‌شده در سایر مناطق و مقایسه آن باکارهای صورت گرفته در منطقه موردمطالعه، عملکرد بندها در منطقه موردمطالعه ازنظر وضعیت بارش و نقش آن در میزان فرسایش و رسوب، تأثیر سازه های اصلاحی بر سرمایه های انسانی، اجتماعی و فیزیکی ناشی از احداث آن ها و پیامدهای آن برای جامعه است.مواد و روش ها قلمرو مطالعاتی پژوهش حاضر شهرستان خرم آباد، مرکز استان لرستان هست. این محدوده با در برگرفتن وسعت 4942 کیلومترمربع و ارتفاع 1148 متری از سطح دریا و دارا بودن آب‌وهوای معتدل یکی از مهم ترین و بزرگترین حوضه های آبریز کرخه را تشکیل می دهد. این تحقیق به روش کاربردی انجام‌شده است. با استفاده ازنظر کارشناسان و بهره گیری از زبان برنامه‌نویسی #C برای هر یک از معیارهای هیدرولوژیکی با زیر شاخص های زیر، وزنی به‌دست‌آمده و با تأثیر آن در نقشه فازی ایجادشده و با بهره گیری از سیستم اطلاعات جغرافیایی، به تولید نقشه وزنی پرداخته می شود. زیر شاخص های موردنظر عبارت‌اند از آبراهه (درجه‌بندی مسیل ها)، چاه، چشمه و قنات (قرارگیری این منابع در پایین‌دست این سازه ها)، توپوگرافی با زیر معیارهای زمینشناسی (سختی سنگ)، پوشش، شیب (تقسیم‌بندی در محدوده 70-5 درصد)، اقتصادی و اجتماعی (راه های اصلی، فرعی و موقعیت روستاها) و دو اولویت مهم کاربری (وابستگی شدید به نوع پوشش با توجه به فرسایش های ممکن) و گسل تهیه‌شده از نقشه زمینشناسی 1:25000 با ادغام تمامی نقشه ها، مکان های مناسب برای ایجاد سدهای اصلاحی در مناطق مناسب گردشگری انتخاب می گردد.نتایج و بحث در این تحقیق به بررسی نوع بندهای اصلاحی در ۸ نقطه تصادفی منطقه مطالعاتی پرداختیم که نتایجْ نشان از مناسب بودن شیوه اجرایی، مطالعه مذکور دارند. همچنین با توجه به اهداف این پژوهش و اهمیتی که احداث هر یک از بندهای اصلاحی آبخیزداری در کاهش خسارات ناشی از فرسایش و رسوب ناشی از بارش ها و همچنین جذب گردشگر دارد، به منظور بهبود عملکرد این‌گونه طرح ها، پیشنهادهایی زیر می شود؛ اجرای طرح های مطالعاتی در حاشیه سازه ها به منظور توسعه گردشگری، احداث حوضچه های ماهی گیری در مسیر سازه های اصلاحی و قرار دادن برنامه صید ماهی برای گردشگران باهدف سرگرمی و ایجاد آرامش درونی، کاهش فشار بر منابع آبی و خاکی با افزایش درآمدهای ارزی و کارآفرینی در چارچوب خدمات اکو توریسم، حفظ و افزایش تعادل منابع آبی به منظور جذب گردشگر، ذخیره‌سازی و حفظ آب های فصلی به‌منظور رشد پوشش گیاهی و افزایش رغبت حضور گردشگر، در فصول خشک منطقه، آزمونه قرار دادن بخشی از حوزه موردپژوهش باهدف تعیین نقش‌بندهای اصلاحی در جذب گردشگر و مقایسه آن با سایر منابع آبی، استفاده از دانش مهندسین آبخیزداری در ساخت علمی، متنوع و جدید بندهای اصلاحی، به‌منظور جذب گردشگران علمی، حداکثر سازی توسعه اکو توریسم با منابع آبی رهاشده است.نتیجه گیری تحلیل یافته های این پژوهش نشان می دهد به منظور در نظر گرفتن گردشگری به‌عنوان یک صنعت کاربردی می بایست به جوانب مختلف آن توجه نمود؛ مهمترین راهبردها و پیشنهادهای ارائه‌شده برای تحقق این هدف تحقیق به شرح زیرند:ارائه راهکارهایی بر اساس اصول علمی، ساده، مناسب و کاربردی در جهت بهبود وضعیت اشتغال، حفظ و توسعه زیرساخت‌ها، احیای مکان های توریستی (سازه های آبخیزداری) و نگهداشت منابع مالی است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
56 - تحلیل ارتباط ویژگی های مورفومتری و فرسایش پذیری با استفاده از شاخص موقعیت توپوگرافی در حوضه آبریز پیوه ژن بینالود
مهناز ناعمی تبار محمد علی زنگنه اسدی رحمان زندیپیشینه و هدف پارامترهای مورفومتری حوضه آبریز شاخصهای بسیار مناسب برای تحلیل فرآیندهای ژئومورفولوژیکی هستند. مطالعات فرسایش و تولید رسوب از مهمترین تحقیقاتی هستند که به منظور اجرای برنامه‌های حفاظتی آب وخاک، کاهش فرسایش، تغییر هیدرولیک جریان رودخانه‌ها و همچنین جلوگیری چکیده کاملپیشینه و هدف پارامترهای مورفومتری حوضه آبریز شاخصهای بسیار مناسب برای تحلیل فرآیندهای ژئومورفولوژیکی هستند. مطالعات فرسایش و تولید رسوب از مهمترین تحقیقاتی هستند که به منظور اجرای برنامه‌های حفاظتی آب وخاک، کاهش فرسایش، تغییر هیدرولیک جریان رودخانه‌ها و همچنین جلوگیری از کاهش گنجایش دریاچه سدهای مخزنی، توسط متخصصان علوم زمین و به خصوص ژئومورفولوژیست‌ها انجام می‌گیرد. برای اندازه‌گیری ویژگیهای ژئومتری رودخانه، از اصطلاح مورفومتری یا شکل‌سنجی رودخانه‌ای استفاده میشود. مورفومتری، تحلیل‌های کمی از ویژگیهای ژئومورفیک لندفرم‌های یک منطقه است. تحلیل مورفومتریک یکی از روش های موثر برای اولویت بندی زیر حوضهها است که میتواند بیانگر وضعیت شبکه زهکشی حوضه باشد. بررسی ویژگی های مورفومتری حوضه آبخیز پیوه ژن بر مبنای شاخص های مورفومتری و ژئومورفومتری است. با توجه به اهمیت بررسی ویژگی های مورفومتری در مطالعات حوضه آبخیز و بررسی میزان فرسایش پذیری در این مطالعه هدف بررسی ویژگی های مورفومتری با نوع لندفرم و پیش بینی میزان فرسایش از طریق لندفرم ها است.مواد و روش ها در پژوهش حاضر جهت تحلیل های مورفومتری از نرم افزار ArcGIS، مدل رقومی ارتفاعی (DEM) با دقت 20 متر تهیه شده از نقشه های توپوگرافی 1:50000 رقومی سازمان نقشه برداری کشور و تصاویر ماهواره ای استر (Aster) استفاده شده است. جهت استخراج تعداد آبراهه ها از نرم افزار آرک ویو (ArcView)، مدل ارتفاعی رقومی زمین، استفاده شده است. برای پارامتر شیب و جهت شیب و ارتفاع منطقه مطالعاتی از نقشه توپوگرافی و مدل ارتفاعی رقومی زمین استفاده شد. جهت تهیه پارامتر تراکم زهکشی نیز از مدل رقومی ارتفاع با استفاده از ماژول (Spectral indices) در ArcHydro و مدل رقومی ارتفاعی ماهواره استر (Aster) به صورت اتوماتیک آبراهههای موجود حوضه استخراج گردید. آستانه 25-50 سلول برای استخراج شبکه زهکشی انتخاب و شبکه زهکشی ترسیم شد. درآخرین مرحله، رتبه بندی آبراهه ها به روش استرالر انجام و پارامترهای مورفومتری استخراج شد. برای جداسازی لندفرم های منطقه از مدل رقومی ارتفاع با قدرت تفکیک 20 متر استفاده شد و سپس نوع لندفرم ها بر اساس TPI یا شاخص موقعیت توپوگرافی شناسایی شدند و بر اساس رابطۀ TPIi = Z0 – Σ n-1 Zn/n (Z0 ارتفاع نقطه مدل تحت ارزیابی، Zn ارتفاع از شبکه، n تعداد کل نقاط اطراف در نظر گرفته شده در ارزیابی) محاسبه گردید، مقایسه ارتفاع هر سلول در یک مدل رقومی TPI، ارتفاع با میانگین ارتفاع سلول ها همسایه می باشد. در نهایت ارتفاع میانگین از مقدار ارتفاع در مرکز کم می شود.نتایج و بحث پارامترهای مورفومتری بررسی شده در این تحقیق شامل تعداد آبراهه ها (Nu)، رتبه آبراهه ها (U)، طول آبراهه ها (L)، ضریب بیفورکاسیون (Rb)، ضریب ناهمواری (Bb)، تراکم زهکشی (Dd)، فراوانی آبراهه ها (F)، فاکتور شکل (Rf)، ضریب گردی (Rc) و ضریب مستطیل معادل (Re) می باشد. نتایج نشان داد که با توجه به تعداد آبراهه ها (184 آبراهه) وجود آبراهه های درجه اول، دوم و سوم، زیاد بودن طول آبراهه ها، بالا بودن نسبت طول آبراهه ها به مساحت حوضه و ضریب ناهمواری بالا منطقه فرسایش پذیر بوده و نیاز به برنامه ریزی و مدیریت بهینه دارد. همچنین مطالعات لندفرم ها در منطقه مورد مطالعه نشان داد که به کمک ویژگی های مورفومتری و میزان حساسیت لندفرم ها به فرسایش را در منطقه مشخص نمود. به طوری که بعد از تهیه نقشه لندفرم ها با استفاده از شاخص موقعیت توپوگرافی (TPI) و در نظرگرفتن مناطق حساس به فرسایش از طریق ویژگی های مورفومتری، لندفرم های حساس به فرسایش در منطقه مورد مطالعه مشخص شدند. با مقایسه نقشه لندفرم ها و نقشه پهنه بندی فرسایش منطقه مورد مطالعه مشخص شد که لندفرم های کلاس 2 (دره U شکل) و لندفرم‌های کلاس 4 (زهکش های مرتفع) از بیشترین فرسایش‌پذیری برخوردار هستند. نتایج نشان داد که با افزایش میزان تراکم زهکشی میزان فرسایش‌پذیری افزایش می یابد.نتیجه گیری بعد از تهیه نقشه لندفرم ها با استفاده از شاخص موقعیت توپوگرافی (TPI) و در نظر گرفتن مناطق حساس به فرسایش از طریق ویژگی های مورفومتری، لندفرم های حساس به فرسایش در منطقه مورد مطالعه مشخص شد. به طوری که افزایش تعداد آبراهه ها و طول آن در حوضه آبخیز نشان دهنده افزایش فرسایش است. سپس شاخص TPI گه حالت گودی و برآمدگی را مورد تمایز قرار می دهد به عنوان یکی از شاخص های ژئومورفومتریک در نظر گرفته شد. حد پایین و بالای شاخص TPI برای منطقه مورد مطالعه به ترتیب -39.21 و 33.51 محاسبه گردید. مناطق با TPI منفی نشان دهنده توپوگرافی کم (تعقرها و گودال‌ها است) در حالی که TPI مثبت نشان دهنده توپوگرافی زیاد (محدب و یا ستیغ ها) است. وجود گودی ها و چاله ها (در مناطق با TPI کم) موجب افزایش زمان تاخیر جریان های سطحی در منطقه شده و باعث نفود آب می شود که به نوبه خود می تواند تاثیر بسزایی در ذخیره نزولات و رواناب های سطحی داشته باشد. نتایج بررسی‌های پارامترهای موفومتری بیانگر آن است که شرایط فرسایش پذیری منطقه مساعدتر و وضعیت بحرانی است. تجزیه و تحلیل داده های طبقه بندی شده نشان داد که مساحت و طول آبراهه در فرسایش تاثیر گذار است. با مقایسه نقشه لندفرم ها و نقشه آبراهه های منطقه مورد مطالعه مشخص شد که لندفرم های طبقه 4 (دره های U شکل) و لندفرم های طبقه 3 (زهکش های مرتفع) دارای بیشترین فرسایش پذیری هستند. همچنین با افزایش میزان درجه ناهمواری میزان فرسایش در منطقه بیشتر می شود که در لندفرم های واقع در ارتفاعات باال دست مانند خط الرأس ها (لندفرم های کلاس 8 و 10 ) بیشترین میزان و در نتیجه بیشترین حساسیت پذیری این لندفرم ها مشخص شد. مکان های واقع در کلاس 3 دارای بیشترین چگالی زهکشی میباشند. منطقه مطالعاتی با توجه به ویژگی های طبیعی، ویژگی های مورفومتری و فیزیوگرافی گرد است که یاعث می شود زمان تمرکز کوتاه و دبی اوج بزرگتر و از لحاظ سیل خیزی مستعد تر باشد. با بررسی سایر مولفه های مورفولوژی به این نتایج دست یافتیم که منطقه مطالعاتی از لحاظ فرسایش پذیری مستعد است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
57 - نوع‌شناسی ذهنیت‌های کارشناسان در خصوص موانع توسعه کشاورزی حفاظتی (پژوهشی بر پایه روش‌شناسی کیو)
شهپر گراوندی فرشته مرادی محمد حسین باباییدر سال های اخیر کشاورزی حفاظتی به عنوان رویکردی چند بعدی به منظور استفاده پایدار از منابع آب و خاک و دستیابی به اهداف توسعه پایدار پا به عرصه ظهور گذاشته است. علی رغم تلاش های صورت گرفته، روند توسعه این رویکرد به کندی انجام می شود و با موانع متعددی رو به رو می باش چکیده کاملدر سال های اخیر کشاورزی حفاظتی به عنوان رویکردی چند بعدی به منظور استفاده پایدار از منابع آب و خاک و دستیابی به اهداف توسعه پایدار پا به عرصه ظهور گذاشته است. علی رغم تلاش های صورت گرفته، روند توسعه این رویکرد به کندی انجام می شود و با موانع متعددی رو به رو می باشد. در تحقیق حاضر سعی شد موانع پیش روی توسعه کشاورزی حفاظتی از بعد ذهنی کارشناسان مرکز تحقیقات مورد بررسی قرار گیرد. جامعه مورد هدف، کارشناسان مرکز تحقیقات سرارود کرمانشاه در سال 99-98 بودند که به صورت هدفمند مورد مطالعه قرار گرفتند. در این راستا، از روش شناسی کیو بهره گرفته شد. این روش جزء روش های تحقیق آمیخته محسوب می شود. بر اساس یافته های حاصل از نتایج عاملی کیو، تعداد و چگونگی گروه بندی ها نشان می دهد، دامنه ذهنیت ها و عقاید کارشناسان در خصوص موانع کشاورزی حفاظتی تفاوت ها و شباهت هایی دارد. بنابراین، با توجه به هدف مطالعه کیو و معیار تفسیر پذیر بودن عامل ها یا گروه ها، 5 دسته بندی (تکنولوژی محوری، سنت محوری، دانش محوری، شناخت محوری، نهاد محوری) از ذهنیت و عقاید کارشناسان مرکز تحقیقات سرارود استان کرمانشاه به دست آمده است. که هر گروه ذهنیت و نگرش های مختلفی در خصوص موانع توسعه کشاورزی حفاظتی داشتند. باتوجه به الگوی غالب ذهنی شناسایی شده (نهاد محوری)، توصیه می شود دولت حمایت های تشویقی و کمک های بلاعوض (وام و ..) را در اختیار بهره برداران قرار دهد تا آن ها بتوانند نسبت به بکارگیری روش های کشاورزی حفاظتی اقدام نمایند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
58 - برآورد میزان آورد رسوب به روش EPM با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) )نمونه موردی: حوضه آبریز کارده، شهرستان مشهد)
عبداله صالح رنگ آور حمید نژاد سلیمانی محمد موسوی زاده یزدی مجید ابراهیمیحوضه آبریز کارده از نظر مختصات جغرافیایی در ́37 ،°36 تا ́58 ،°36 عرض جغرافیایی و ́26 ،°59 تا ́37 ،°59 طول جغرافیایی با مساحتی حدود 549 کیلومتر مربع در بخش شرقی زون کپه داغ قرار دارد. در منطقه موجود، خطر رسوب سازی و انتشار فرسودگی در حوزه آبخیز کارده، شما چکیده کاملحوضه آبریز کارده از نظر مختصات جغرافیایی در ́37 ،°36 تا ́58 ،°36 عرض جغرافیایی و ́26 ،°59 تا ́37 ،°59 طول جغرافیایی با مساحتی حدود 549 کیلومتر مربع در بخش شرقی زون کپه داغ قرار دارد. در منطقه موجود، خطر رسوب سازی و انتشار فرسودگی در حوزه آبخیز کارده، شمال شرق ایران همراه با داده های سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS داده های ماهواره و مشاهدات میدانی مورد تحقیق قرار گرفت. واطلاعات مورد نیاز از طریق روش های کتابخانه ای و میدانی وتجزیه وتحلیل اطلاعات آماری وگرافها ازطریق نرم افزار GIsوExcElبه دست آمده است . دراین روش منطقه مورد مطالعه به 8 زیر حوضه هیدرولوژیکی تقسیم گردید و بر اساس تحقیقاتمان منطقه مورد مطالعه می تواند به مناطق با فرسایش سنگین، ملایم، کم که بوسیله روش EPM برآورده شده تقسیم بندی شود. درنتیجه : حوضه های فرعی واقع در وسط و بخشهای جنوبی سد کارده به خاطر شکل زمین و قابلیت فرسایشی خاک فرسایش زیادی دارند در حالیکه حوضه های فرعی در بخشهای شمالی به خاطر پوشش سخت زمین فرسایش کمتری داشته اند. از نظر میزان دبی رسوب کل (GIS) سیج و آل دارای بیشترین و فیروز آباد کمترین مقدار می باشد که عامل مساحت و ضریب رسوبدهی (RU) در این میزان برای هر دو حوضه عامل مؤثری می باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
59 - تعیین مناسب ترین برآورد تحویل رسوب به روش تجربی (اس دی آر) در ایستگاه تحقیقاتی سنگانه کلات
زهره شیبانی ابوالفضل بهنیافرفرسایش خاک و رسوب منتقل‌شده به آبراهه‌ها از مهمترین مشکلات محیطی و نگرانی‌ها در توسعه پایدار هستند و در تدوین استراتژی‌های مدیریت حوضه آبخیز نقش بسزایی دارد . به‌منظور اجرای اثربخش برنامه‌های حفاظت خاک و آبخیزداری، اطلاع از نسبت تحویل رسوب نقش مهمی دارد. در این راستا ا چکیده کاملفرسایش خاک و رسوب منتقل‌شده به آبراهه‌ها از مهمترین مشکلات محیطی و نگرانی‌ها در توسعه پایدار هستند و در تدوین استراتژی‌های مدیریت حوضه آبخیز نقش بسزایی دارد . به‌منظور اجرای اثربخش برنامه‌های حفاظت خاک و آبخیزداری، اطلاع از نسبت تحویل رسوب نقش مهمی دارد. در این راستا انتخاب مدل مناسب برآورد نسبت تحویل رسوب، میتواند ابزار مناسبی برای محاسبه مقدار فرسایش جهت اجرای برنامه‌های مبارزه با فرسایش و مهار آن در حوضه آبخیز باشد. در ایستگاه تحقیقاتی سنگانه کلات از سال 1385 کرتهای اندازه‌گیری فرسایش و رسوب خاک نصب‌شده و در این مدت محدوده قرق بوده و تمامی دادهها پس از هر رگبار و بارندگی به‌دقت ثبت‌شده است. در این تحقیق 10 مدل تجربی برآورد نسبت تحویل رسوب با داده‌های واقعی ثبت‌شده در ایستگاه سنگانه مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج نشان داد با توجه به مقادیر برآوردی از مدلهای مختلف و نیز مقدار مشاهده‌شده، مدل ویلیامز با خطای نسبی 26/12 درصد، مناسب‌ترین روش برای تخمین SDR در منطقه سنگانه شهرستان کلات در استان خراسان رضوی با اقلیم نیمه‌خشک تا خشک میباشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
60 - بررسی پتانسیل تولید رسوب به روش هیدروفیزیکی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) در حوضه آبریز کارده
حمید نژادسلیمان مسعود مینائی وجیهه قلی زادهحوضه آبریز کارده از نظر مختصات جغرافیایی در ´37، °36 تا ´58، °36 عرض جغرافیایی و ´26، °59 تا ´37، °59 طول جغرافیایی با مساحتی حدود 549 کیلومتر مربع در بخش شرقی زون کپه داغ قرار دارد. در مطالعه موجود، خطر رسوب سازی و انتشار فرسودگی چکیده کاملحوضه آبریز کارده از نظر مختصات جغرافیایی در ´37، °36 تا ´58، °36 عرض جغرافیایی و ´26، °59 تا ´37، °59 طول جغرافیایی با مساحتی حدود 549 کیلومتر مربع در بخش شرقی زون کپه داغ قرار دارد. در مطالعه موجود، خطر رسوب سازی و انتشار فرسودگی در حوضه آبریز کارده در شمال شرق ایران با استفاده از روش هیدروفیزیکی همراه با داده های سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) و مشاهدات میدانی مورد مطالعه قرار گرفت. منطقه مورد مطالعه به 7 زیرحوضه هیدرولوژیکی تقسیم گردید. سپس با استفاده از روش هیدروفیزیکی عوامل مختلف هیدروفیزیکی حاکم در حوضه (مساحت، شیب، پوشش گیاهی، زمین شناسی و هیدرولوژی) مورد ارزیابی قرار گرفت و با توجه به عوامل فوق ضریب پتانسیل و درصد رسوبدهی هر زیر حوضه برآورده شد که زیر حوضه سیج و آل با 1/2122 تن در سال بیشترین پتانسیل رسوبدهی و فیروز آباد با 3/93 تن در سال دارای کمترین پتانسیل رسوبدهی می باشد که عامل مساحت، نقش مهمی در ایجاد این توان رسوبدهی برای هر دو حوضه دارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
61 - منشأیابی رخساره های فرسایش بادی حوزه آبخیز میاندشت اسفراین
حمید علی پور سیده نگار هاشمی نسب جعفر دستورانی یاسر شهنوازدر فرسایش بادی جلوگیری از حرکت رسوبات در منطقه برداشت یک کار اساسی بوده و تثبیت مناطق برداشت تپه های ماسه ای نیازمند شناخت محدوده های برداشت می باشد. به منظور منشاء یابی تپه های ماسه ای از روش گام به گام (شامل دو مرحله جهت یابی و مکان یابی) استفاده شده است. ابتدا اطلاعا چکیده کاملدر فرسایش بادی جلوگیری از حرکت رسوبات در منطقه برداشت یک کار اساسی بوده و تثبیت مناطق برداشت تپه های ماسه ای نیازمند شناخت محدوده های برداشت می باشد. به منظور منشاء یابی تپه های ماسه ای از روش گام به گام (شامل دو مرحله جهت یابی و مکان یابی) استفاده شده است. ابتدا اطلاعات مربوط به بادهای منطقه با تکمیل پرسشنامه از ساکنین محدوده اطراف به دست آمد. در نهایت با کمک تصاویر ماهواره ای و بازدیدهای صحرایی منشاءیابی تپه های ماسه ای تعیین گردید. نتایج حاصل ازپرسشنامه های محلی نشان داد که مهمترین باد درمنطقه می وزد باد نیشابوراست. از نظر اولویت بندی مناطق برداشت، رخساره های ژئومرفولوژی منطقه برداشت، مسیل، دشت ریگی ریز دانه و اراضی زراعی جزو مناطق فعال و از نظر اولویت بندی مناطق حمل، رخساره های دشت ریگی ریز دانه و پهنه های ماسه ای جزو مناطق فعال و مابقی منطقه جزو مناطق کم فعال می باشد. در حوزه مناطق رسوبگذاری مشخصی به صورت تپه های ماسه ای وجود ندارد و نهشته های بادی به علت کاهش سرعت باد در بخش غربی منطقه به صورت پهنه های ماسه ای با ضخامت متوسط رسوب می کند. قسمت اعظم مساحت منطقه درمحدوده مناطق برداشت کم فعال و در منطقه باد های با جهت شرقی دارای بیشترین فراوانی و بادهای با جهت جنوبی دارای کمترین فراوانی می باشند. حوزه میاندشت بیشتر به عنوان یک منطقه برداشت و حمل مطرح است و رسوبگذاری به شکل تپه های ماسه ای در این محدوده وجود ندارد و تنها محدوده ای به عنوان پهنه های ماسه ای در غرب منطقه قابل تشخیص است. بخش اعظم مساحت منطقه با توجه به شاخص ها جزء کانون های بحران با اولویت سه یعنی شامل منطقه حمل، کلاس حساسیت5-0 می باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
62 - Investigation of breakwater on flow pattern and shoreline stabilization in Karoun river Using software (CCHE2D)
بابک نیک خوی امین بردبارOne of the common methods of controlling river erosion is the use of impermeable culverts. In case of correct design and implementation, in addition to lateral erosion control, it leads to recovery and restoration Lands along rivers. If not implemented correctly and inc چکیده کاملOne of the common methods of controlling river erosion is the use of impermeable culverts. In case of correct design and implementation, in addition to lateral erosion control, it leads to recovery and restoration Lands along rivers. If not implemented correctly and incorrectly designed, it may intensify erosion and destruction of arable soils. Perhaps the most important part of drop design is their location. There is no specific theory for determining the length of drops as well as their distance. In this study flow pattern was simulated around simple drops in the Karoun River between Ahvaz and Khorramshahr within 5 km south of Ahvaz. Installing the breaker in the outer arch due to slowing down Prevents erosion and thus stabilizes the beach. With the increase of discharge from 100 to 2000 cubic meters per second, the flow velocity has increased from 0.17 meters per second to 2.1 meters per second and with the installation of the drop, the flow rate has increased from 0.11 m / s to 0.57 m / s. Also, the shear stress increased from 0.08 N / m2 to 9.36 N / m2 and with the installation of the shear stress breaker, it increased from 0.03 N / m2 to 0.72 N / m2. The results of reducing the flow velocity and shear stress by installing a drop indicate the size of the impact area of the breaker on preventing erosion of the outer arch banks پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
63 - Evaluation of Shirazi model in estimating the erodibility of loess lands
نادر جندقی مجتبی قره محمود لو حجت قربانی واقعیTo perform this research, after the initial studies, the components of the land unit in the study area (including river terrace, loess plateau and hill) were selected as the working unit. For this purpose, 48 surface samples (0-10 cm depth) were collected. Soil physicoc چکیده کاملTo perform this research, after the initial studies, the components of the land unit in the study area (including river terrace, loess plateau and hill) were selected as the working unit. For this purpose, 48 surface samples (0-10 cm depth) were collected. Soil physicochemical properties including soil texture were measured in the laboratory. Then, soil erodibility was estimated by Shirazi model. In this research, the soil actual erodibility was measured using rain simulator in the field (in plots of 1 m2). Then, spatial changes of soil erodibility in the study area were plotted using GIS software and reverse distance weighing (IDW) method. The results showed that in all 3 types of soil in this area, the use of Shirazi model was overestimated compared to the actual data. The amount of this overestimation was measured in river terrace, loess plateau and hill type by 8.56, 14.66, and 10.6 times, respectively. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
64 - Estimation of erosion and sediment in the Vashmgir dam upstream basin
وحید یزدانی سپیده یکه باش امیر حسین آقاخانی افشارDue to the importance of water and its vital role in human life, river studies and consequently studies on watersheds seem necessary. Golestan province with an area of 20437 square kilometers is located between latitude 36˚ 24΄ to 38˚ 0΄ north and 53˚ 51΄ to 56˚ 14΄ eas چکیده کاملDue to the importance of water and its vital role in human life, river studies and consequently studies on watersheds seem necessary. Golestan province with an area of 20437 square kilometers is located between latitude 36˚ 24΄ to 38˚ 0΄ north and 53˚ 51΄ to 56˚ 14΄ east. Gorganrood is one of the most important rivers in Golestan province and flows in the whole plain of Gorgan and divides it into two parts. Its catchment area is 10,250 km2. The main and important step in the study of erosion and sedimentation by experimental method is to determine and identify the forms and appearance of erosion. At this stage, various maps including river network, slope, geology, geomorphology, soil science and land use were studied; The map of the region was determined and the map was verified by interpreting aerial photographs and field visits. MPSIAC model was used to estimate the amount of erosion and sediment in the sub-basins. According to field studies and the results obtained, various types of erosions have occurred in the study area. According to the studies, the highest erosion was under the basin with code 1625220 (bed load 3.62 and with suspension 14.47) and the lowest erosion was under the basin with code 1624210 (bed load 0.32 and suspended load 1.3). Based on results, the sediment delivery ratio in the studied basins is between 23.6 to 39.6%. thus, the amount of special sediment varied between 1.6 to 18.1 and special erosion between 4.9 to 58.3 tons per hectare per year. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
65 - فرسایش واژگان زبان مادری در میان مهاجران کُردزبان سردشتی ساکن تهران
اقبال قاسمیانی ابراهبم بدخشان مسعود دهقان زانیار نقشبندیچکیدهدر موقعیت‌های تماس زبانی بهویژه دریک جامعه‌ی دوزبانه‌ی ناپایدار، هنگامی‌که حوزههای کاربردی زبان مادری از بین می‌رود، الگوی واژگانی گویشوران در آن زبان تغییر می‌نماید. گروه‌های قومی- زبانی مهاجردر کشورما، برای دست یافتن به جایگاه اجتماعی و اقتصادی مناسب و نیز فراه چکیده کاملچکیدهدر موقعیت‌های تماس زبانی بهویژه دریک جامعه‌ی دوزبانه‌ی ناپایدار، هنگامی‌که حوزههای کاربردی زبان مادری از بین می‌رود، الگوی واژگانی گویشوران در آن زبان تغییر می‌نماید. گروه‌های قومی- زبانی مهاجردر کشورما، برای دست یافتن به جایگاه اجتماعی و اقتصادی مناسب و نیز فراهم نمودن امکانات آموزشی بهتر برای فرزندان خود، ناگزیر به یادگیری زبان فارسی هستند و این امر زمینه را برای تماس هر چه بیشتر با زبان فارسی فراهم نموده است پژوهش حاضر به بررسی فرسایش و تغییرات واژگانی زبان کودکان سردشتی مقیم تهران پرداخته است. 66 نفر گویشور کُردزبان سردشتی در این مطالعه شرکت کردند. آنها از دو جامعه‌ی زبانی مختلف (تهران/ سردشت) انتخاب شدند. برای تعیین میزان فرسایش واژگانی افراد شرکت‌کننده از یک آزمون نامیدن واژگان تصویری مربوط به زبان اول استفاده گردید. در این مطالعه همچنین رابطه‌ی بین نگرش زبانی و میزان فرسایش واژگانی بررسی گردید. برای تعیین نگرش مثبت افراد نسبت به زبان مادری از یک پرسش‌نامه‌ی سنجش نگرش استفاده شده است. تجزیه‌وتحلیل داده‌های جمع‌آوری‌شده نشان میدهد که کودکان سردشتی ساکن تهران از فرسایش واژگانی معناداری برخوردار بودند. درواقع آنها به لحاظ کُنش واژگانی در زبان کُردی در مقایسه با هم‌زبانان خود در شهر سردشت، ضعیف‌تر بودند. تجزیه و تحلیل داده‌های پژوهش همچنین نشان داد که رابطه‌ی معناداری بین نگرش گویشوران نسبت به زبان کُردی و میزان فرسایش واژگان در زبان اول وجود دارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
66 - برآورد میزان فرسایش و تولید رسوب با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و مدل EPM (منطقه مورد مطالعه: حوضه آبخیز قمرود- الیگودرز)
عارفه علی محمدی علیرضا ایلدرمی میرمهرداد میرسنجرییکی از اساسی‌ترین مسائلی که باعث فرسایش خاک در ایران شده است مشکلات مدیریت و کنترل فرسایش و رسوب حوضههای آبخیز کشور، فقدان داده‌های آماری جهت برآورد دقیق میزان فرسایش و رسوب است. بدین منظور ضروری است از روشهای تجربی استفاده شود. به همین دلیل این تحقیق با هدف برآورد می چکیده کاملیکی از اساسی‌ترین مسائلی که باعث فرسایش خاک در ایران شده است مشکلات مدیریت و کنترل فرسایش و رسوب حوضههای آبخیز کشور، فقدان داده‌های آماری جهت برآورد دقیق میزان فرسایش و رسوب است. بدین منظور ضروری است از روشهای تجربی استفاده شود. به همین دلیل این تحقیق با هدف برآورد میزان شدت فرسایش و رسوب تولیدی در حوضه قمرود- الیگودرز با استفاده از مدل تجربی EPM و سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) است تا به توان، فرسایش خاک را کنترل کرد و یا آن را به حداقل برساند. ابتدا در این تحقیق داده‌های مورد نیاز از طریق منابع کتابخانهای و میدانی، نقشههای موجود، آمار ایستگاه‌های هواشناسی تأمین شد. بعد از وارد کردن نقشه‌ها در محیط نرم‌افزاری ARCGIS سپس لایه‌های مورد نیاز رقومی شدند و با استفاده از جداول استاندارد ارائه شده در مدل EPM، امتیازات متناسب با حوضه آبخیز استخراج و با تلفیق لایه‌های مذکور با توجه به روابط ارائه شده در مدل EPM، نقشه پهنه‌بندی شدت فرسایش در خوضه آبخیز قمرود- الیگودرز محاسبه شد. نتایج نشان داد با روش EPM میزان فرسایش ویژه 24/529 متر مکعب در کیلومتر در سال و میزان فرسایش کل حوضه نیز m3/yea65 /9257 برآورد شده است و از نظر شدت فرسایش حوضه مورد مطالعه با توجه با روش EPM در کلاس فرسایش خیلی شدید (V) قرار گرفته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
67 - بررسی مکانیسم های فرسایش و رسوبزایی زیر حوضه های افجه و لوارک با استفاده از مدلهای تجری و مقایسه آنها از طریق روش زمین آماری
زهرا نجم خلیل رضایی سید حمید وزیری علی نعیمی نظام آبادیزیر حوضه های افجه و لوارک هر یک به مساحت 4651/95 و 10557/2 هکتار در شمال شرقی استان تهران و در حاشیه جنوبی البرز مرکزی قرار دارند.گستره زیر حوضه ها از سازندهای مختلفی پوشیده شده است که اساسا سنگهای رسوبی مانند:شیل،ماسه سنگ،کنگلومرا و آذرآواری های توفی،نسبت به سنگهای آذر چکیده کاملزیر حوضه های افجه و لوارک هر یک به مساحت 4651/95 و 10557/2 هکتار در شمال شرقی استان تهران و در حاشیه جنوبی البرز مرکزی قرار دارند.گستره زیر حوضه ها از سازندهای مختلفی پوشیده شده است که اساسا سنگهای رسوبی مانند:شیل،ماسه سنگ،کنگلومرا و آذرآواری های توفی،نسبت به سنگهای آذرین،سطح بیشتری از زیر حوضه ها را پوشانده اند.قدیمی ترین سازند موجود در زیر حوضه افجه ،سازند باروت به سن کامبرین و در زیر حوضه لوارک سازند میلا به سن کامبرین میانی و پسین می باشد و در هردو زیر حوضه جدیدترین واحدهای سنگی متعلق به نهشته های کواترنر است.این تحقیق با هدف مقایسه دو مدل MPSIAC وEPM در جهت برآورد میزان فرسایش و رسوب زیر حوضه ها با استفاده از تکنیک GISانجام گرفته است.بدین منظور با انجام مطالعات صحرایی و آزمایشات رسوب شناسی و سنگ شناسی،تاثیر لیتولوژی و شرایط زمین شناسی و خاک بر میزان تولید رسوب در هر منطقه بررسی شد و در انتها با استفاده از ندل زمین آمار،دو مدل تجربی با یکدیگر مقایسه شده اند نتایج نشان می دهد که بیشترین میزان فرسایش در قسمتهای شیلی و مارنی،توف های هوازده و نهشته های آبرفتی زیر حوضه ها و منطبق بر سازندهای حساس به فرسایش یعنی کرج و رسوبات کواترنر می باشند.همچنین بر اساس نقشه پتانسیل فرسایش،بیش از 75 درصد زیرحوضه ها دارای پتانسیل بالایی هستند.میزان رسوب سالانه بر اساس مدل MPSIACبرای زیر حوضه افجه 769.3 و رای زیر حوضه لوارک583.21 متر مکعب در کیلومتر مربع،تعیین شد.بر اساس مدل EPMنیز میزان رسوب سالانه زیر حوضه افجه 701.3 و زیرحوضه لوارک543.2 متر مکعب در کیلومتر مربع می باشد و میزان فرسایش سالانه برای هر دو حوضه در حد زیاد و شدید برآورد گردید.در مقایسه،مدل MPSIAC نتایج قابل قبول تری را ارائه داده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
68 - بررسی تکامل حوضه های آبخیز وزنه و بانه با استفاده از منحنی های هیپسومتری بی بعد
ممند سالاری سعید کامیابی امید مرادیویژگی های فیزیکی حوضه ها اثرات زیادی بر فرایند فرسایش دارند.از مهم ترین این پارامترها ارتفاع و توپوگرافی حوضه هاستکه به صورت مستقیم و غیر مستقیم اثرات زیادی بر فرسایش دارند.به عنوان نمونه ارتفاع حوضه نشان دهنده موقعیت اقلیمی آن است و از سویی ارتفاع در نوع بارش نیز تاثیر چکیده کاملویژگی های فیزیکی حوضه ها اثرات زیادی بر فرایند فرسایش دارند.از مهم ترین این پارامترها ارتفاع و توپوگرافی حوضه هاستکه به صورت مستقیم و غیر مستقیم اثرات زیادی بر فرسایش دارند.به عنوان نمونه ارتفاع حوضه نشان دهنده موقعیت اقلیمی آن است و از سویی ارتفاع در نوع بارش نیز تاثیر گذار است و با توجه به آن که هر بارشی نیز هیدرولوژی خاص خود را دارد در مساله فرسایش مهم است.از طرفی در انتخاب یک مدل برای بررسی تکامل حوضه ها،منحنی های هیپسومتریک به عنوان یک شاخص سنجش به شمار می روند.بنابراین به منظور تجزیه و تحلیل وضعیت فرسایش و رسوب گذاری و شناخت وضعیت تکاملی حوضه ها با دید مقایسه ای،در سطح حوضه های وزنه و بانه،جداول و منحنی های هبپسومتری بی بعد محاسبه و ترسیم و مقایسه شده اند.با توجه به آن مشخص می شود که رد حوضه وزنه،گسترش دشت و ارتفاع تا اندازه ای متعادل است و فاصله کم دو منحنی نشان دهنده نزدیک شدن حوضه به حالت تعادل است.در مقایسه در حوضه بانه،با توجه به وضعیت منحنی ها مشخص می شود که نسبت به حالت تعادل فاصله بیشتری دارد و حوضه جوانتری است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
69 - اثرات پارامترهای بزرگمقیاس حوضه آبریز بر رودخانه سیمینه‌رود
فرشید بستان منش راد صادق پرتانی روح اله نوریدر این پژوهش میزان اثر و همبستگی کمی پارامترهای بزرگمقیاس (کاربری اراضی، تراکم جمعیت، ساختار زمینشناسی و فرسایش) به عنوان شاخصهای جغرافیایی بزرگمقیاس مورد توجه و بررسی قرار گرفته است. روند تغییرات متغیرهای کیفی رودخانه به عنوان متغیرهای کوچک‌مقیاس و میزان تاثیر شا چکیده کاملدر این پژوهش میزان اثر و همبستگی کمی پارامترهای بزرگمقیاس (کاربری اراضی، تراکم جمعیت، ساختار زمینشناسی و فرسایش) به عنوان شاخصهای جغرافیایی بزرگمقیاس مورد توجه و بررسی قرار گرفته است. روند تغییرات متغیرهای کیفی رودخانه به عنوان متغیرهای کوچک‌مقیاس و میزان تاثیر شاخصهای بزرگمقیاس در این تحقیق توسط آزمون‌های آماری چند متغیره کنترل و بررسی شده است. آمار کیفی رودخانه سیمینه‌رود به عنوان مطالعه موردی مورد استفاده قرار گرفته است. داده‌های کیفی سه فصل بهار 1387، پاییز 1387، بهار 1388 شامل متغیرهای NSF و تعدادی دیگر از متغیرهای کیفی مهم درحوضه مورد تحلیل قرار گرفته است. فرایندهای نرمال‌سازی و متناظر‌سازی کمی و کیفی داده‌های جغرافیایی، داده‌های سطحی و متغیرهای کیفی آب به عنوان اولین گام برای شروع تحلیل‌ها در نظر گرفته شد. نتایج ارتباط مستقیم و موثر پارامترهای بزرگمقیاس بر متغیرهای کیفی آب را نشان داد. متغیرهای بزرگمقیاس زراعت‌دیم و زراعت‌آبی با متغیرهای کوچک‌مقیاس (PO4، TDS، TUR) و همچنین متغیرهای کاربری شهر و فرسایش سطح یک با متغیرهای BOD5 (BOD در روز پنجم)، EC، TDS ارتباط مستقیم نشان دادند. همچنین در این پژوهش ساختار زمینشناسی با پتانسیل خطر آلودگی متوسط (B) به طور مستقیم بر فسفر(PO4) و متغیرهای قیزیکی آب (EC،TDS ،TS ) اثر دارد. با استفاده از این نتایج میتوان به تخمین کیفیت آب و مقایسه تطبیقی متغیرهای کیفی بر مبنای شاخصهای بزرگمقیاس در میان چند حوضه آبریز پرداخت. استخراج شاخصهای بزرگمقیاس که بتواند به عنوان یک مقیاس در پیش‌بینی کیفیت رودخانه برای حوضهها و زیرحوضههای مختلف استفاده گردد، از نتایج کاربردی این پژوهش است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
70 - رسوب شناسی و تعیین شاخص های فرسایش پذیری مارن های سازند قرمز بالایی در ناحیه ایوانکی
صدیقه میرزازاده مجید کریم پور ریحان محمد رضا اسپهبدمنطقه مورد مطالعه با وسعت 3750کیلومتر مربع در 65کیلومتری جنوب شرقی تهران و 140کیلومتری جنوب غربی سمنانقرار دارد. در مقاله حاضر ویژگی های فیزیکی و شیمیایی و مهندسی مارن های حساس به فرسایش با اشکال مختلف فرسایشسطحی شیاری، آبراهه ای و خندقی بررسی شده است و از پهنه های مارن چکیده کاملمنطقه مورد مطالعه با وسعت 3750کیلومتر مربع در 65کیلومتری جنوب شرقی تهران و 140کیلومتری جنوب غربی سمنانقرار دارد. در مقاله حاضر ویژگی های فیزیکی و شیمیایی و مهندسی مارن های حساس به فرسایش با اشکال مختلف فرسایشسطحی شیاری، آبراهه ای و خندقی بررسی شده است و از پهنه های مارنی با فرسایش غالب شیاری 14نمونه گرفته شده است.نتایج تجزیه شیمیایی نشان می دهد که اراضی مارنی مورد نظر جزء خاکهای شور قلیائی میباشند و از دیدگاه مهندسی خاکنمونهها در محدوده ی SP ، SW ، SMو S.C.Mقرار میگیرند. که همگی در زمرهی خاک های دانه متوسط در حد ماسه باخاصیت خمیری و مقاومت داخلی پائین میباشند، لذا بسیار مستعد فرسایش هستند. با توجه به تجزیه و تحلیل و آنالیز مربوطبه خصوصیات فیزیکی، شیمیایی، مهندسی و مکانیکی مارن ها مشخص شده است که بین مقادیر نمک ، گچ و آهک اختلافمعنیداری وجود دارد و این سه عامل را میتوان به عنوان شاخصهای مهم در تفکیک اشکال فرسایش در نظر گرفت پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
71 - بررسی عوامل موثر بر فرسایش‌پذیری حوزه وارک و پهنه‌بندی خطر آن با استفاده از روش EMP
سیامک بهاروند سلمان سوریفرسایش خاک از جمله نگرانی‌های عمده محیط‌زیستی قرن حاضر میباشد. آمارها نشان میدهد فرسایش خاک در ایران چند برابر متوسط جهانی می باشد، به طوری که این موضوع به معضلی اساسی برای محیط زیست و منابع طبیعی تبدیل شده است. این تحقیق با هدف بررسی عوامل موثر بر فرسایش‌پذیری حوزه و چکیده کاملفرسایش خاک از جمله نگرانی‌های عمده محیط‌زیستی قرن حاضر میباشد. آمارها نشان میدهد فرسایش خاک در ایران چند برابر متوسط جهانی می باشد، به طوری که این موضوع به معضلی اساسی برای محیط زیست و منابع طبیعی تبدیل شده است. این تحقیق با هدف بررسی عوامل موثر بر فرسایش‌پذیری حوزه وارک و پهنه‌بندی خطر آن با استفاده از روش EPM انجام گرفته است. بدین منظور ابتدا با بازدیدهای میدانی و مطالعه تصاویر ماهوارهای به بررسی فرسایش پرداخته شد. سپس لایه‌های اطلاعاتی شیب متوسط حوزه، حساسیت سنگ و خاک به فرسایش، کاربری اراضی و فرسایش مشاهده‌ای تهیه و در نهایت با وزن‌دهی به لایه‌های اطلاعاتی، نقشه حساسیت خطر فرسایش منطقه تهیه گردید. نتایج پهنه‌بندی خطر فرسایش نشان داد که به ترتیب 3/6، 2/55، 0/26، 1/3 و 4/9 درصد از مساحت منطقه در کلاسهای خطر خیلی کم، کم، متوسط، شدید و خیلی شدید قرار دارد. نقشه پهنه‌بندی نشان می دهد که مناطق حساس به فرسایش در قسمتهای جنوب غرب، شمال غرب و بخشی از شمال منطقه، منطبق بر بخشهای فسیل‌دار و درز و شکاف‌دار آهک آسماری با شیب نسبتاً زیاد، تمرکز دارد. با توجه به بازدیدهای میدانی، بررسی دقت‌سنجی روش استفاده شده در تهیه نقشه پتانسیل خطر فرسایش در سطح حوزه وارک نشان میدهد که روش EPM از دقت نسبتاَ بالایی برخوردار است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
72 - برآورد حجم رسوب ویژه و تعیین حساسیت واحدهای سنگی به فرسایش در حوضه آبخیز سرهه(رودخانه کردان) با روش MPSIAC
شهین بلوطی پرویز غضنفری امین امینی -
دسترسی آزاد مقاله
73 - بررسی رسوب زایی و فرسایش خاک با استفاده از مدلهای تجربی و مقایسه آن ها با استفاده از روش های زمین آماری در زیرحوضه های کن و درکه
نسترن کیهانی خلیل رضایی سید حمید وزیری علی نعیمی نظام آبادییکی از معضلات اساسی در جهت مدیریت جامع حوضه های آبخیز،مساله فرسایش و رسوب زایی است.کنترل این معضل نیازمند مطالعات اصولی ،وجود داده های کمی و تعیین مناطق بحرانی و مستعد فرسایش در جهت مقابله با آن می باشد.از این رو تحلیل میزان فرسایش و رسوب با استفاده از تکنیک هایی نظیر G چکیده کاملیکی از معضلات اساسی در جهت مدیریت جامع حوضه های آبخیز،مساله فرسایش و رسوب زایی است.کنترل این معضل نیازمند مطالعات اصولی ،وجود داده های کمی و تعیین مناطق بحرانی و مستعد فرسایش در جهت مقابله با آن می باشد.از این رو تحلیل میزان فرسایش و رسوب با استفاده از تکنیک هایی نظیر GIS و روش های تجربی از جملهئMPSIACٝEPM ضروری به نظر می رسد.در این تحقیق سعی شده تا با استفاده از این دو مدل علاوه بر تعیین میزان فرسایش و رسوب،مناطق مستعد در دو ریزحوزه آبخیز مشرف به شهر تهران یعنی کن و درکه شناسایی شوند.در انتها نیز با استفاده از روش زمین امار دو مدل تجربی با یکدیگر مقایسه شده اند.نتایج نشان میدهد که بیشترین میزان فرسایش در قسمت های توفی و شیلی زیر حوضه ها و منطبق بر سازند حساس به فرسایش یعنی سازند کرج می باشند.همچنین بر اساس نقشه پتانسیل فرسایش،بیش از 50 درصد زیر حوضه ها دارای پتانسیل فرسایشی بالایی هستند.زیر حوضه کن از نظر کلاس فرسایش متوسط و زیر حوضه درکه زیاد می باشند و بر اساس مدلMPSIAC میزان رسوب سالانه زیر حوضه کن 373.78 و در زیر حوضه درکه 483 و بر اساس مدل EPM میزان فرسایش سالانه زیر حوضه کن 683.2 و در زیر حوضه درکه 792.5 متر مکعب در کیلومتر مربع براورد گردید.در مقایسه مدلMPSIAC نتایج قابل قبول تری را ارائه داده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
74 - کارایی سامانه اطلاعات جغرافیایی درتهیه نقشه فرسایش و ارائه روشهای کنترل فرسایش
ابراهیم یوسفی مبرهنامروزه فرسایش خاک به عنوان خطری برای رفاه انسان و حیات او بشمار میآید درمناطقی که فرسایش کنترل نمی شود خاکها به تدریج فرسایش یافته و حاصل خیزی خود را از دست میدهند لذا بررسی موضوع فرسایش ضرورت می‌یابد. با توجه به مطالعه انجام شده در حوزه آبخیز ماسوله، دو نوع از شدت فرس چکیده کاملامروزه فرسایش خاک به عنوان خطری برای رفاه انسان و حیات او بشمار میآید درمناطقی که فرسایش کنترل نمی شود خاکها به تدریج فرسایش یافته و حاصل خیزی خود را از دست میدهند لذا بررسی موضوع فرسایش ضرورت می‌یابد. با توجه به مطالعه انجام شده در حوزه آبخیز ماسوله، دو نوع از شدت فرسایش به نام های تیپ 3 یا فرسایش متوسط با مساحت 15/28 کیلومتر مربع، تیپ 4 یا فرسایش زیاد با مساحت 79/13 کیلومترمربع، را دارا می باشد. اشکال غالب فرسایشی در منطقه شامل فرسایش مکانیکی، سطحی، شیاری، آبراهه ای و واریزه ای می باشد. طبق این مطالعه مقدار متوسط فرسایش بر اساس روش Mpsiac در این حوزه 81/4 تن در هکتار در سال، نسبت تحویل رسوب(SDR) 3/74 و مقدار متوسط رسوب در این حوزه 58/3 تن در هکتار در سال می‎باشد که بیانگر فرسایش و رسوبزائی متوسط در کل حوزه و زیاد در بعضی زیرحوزه ها است. جهت کنترل فرسایش و کاهش رسوب تولیدی این حوزه برنامه های مختلفی شامل برگزاری دوره های آموزشی برای مردم در برخورد با طبیعت، اجرای برنامه های مدیریتی( شامل اعمال سیستم های چرایی، تعادل دام و مرتع، توسعه و گیاهان داروئی)، انجام عملیات بیولوژیک( شامل مرتعکاری به صورت بذرکاری، بذرپاشی، کپه کاری و نهالکاری به صورت غیرمثمر) و اجرای عملیات مکانیکی( شامل احداث بندهای سنگی ملاتی، گابیون، خشکه چین، و...) پیشنهاد گردیده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
75 - کاربرد سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور در ارزیابی اثرات طرحهای آبخیزداری اجراشده در حوزه آبخیز ریمله شهرستان خرم آباد
ابراهیم کریمی سنگچینی سید عبدالحسین آرامی ابراهیم یوسفی مبرهنارزیابی پروژه‌های اجراشده آبخیزداری و ارائه دورنمایی از نتایج عملکرد آنها، اطلاعات مناسبی را برای برنامه‌ریزی بلندمدت در اختیار مدیران و تصمیم‌گیران قرار میدهد. امروزه با استفاده از نرم‌افزارهای توانمند سنجش از دور و سامانه اطلاعات جغرافیایی میتوان محاسبات لازم را ب چکیده کاملارزیابی پروژه‌های اجراشده آبخیزداری و ارائه دورنمایی از نتایج عملکرد آنها، اطلاعات مناسبی را برای برنامه‌ریزی بلندمدت در اختیار مدیران و تصمیم‌گیران قرار میدهد. امروزه با استفاده از نرم‌افزارهای توانمند سنجش از دور و سامانه اطلاعات جغرافیایی میتوان محاسبات لازم را با دقت و سرعت بیشتری انجام داد. هدف از این تحقیق، ارزیابی اثرات طرحهای آبخیزداری اجراشده در حوزه آبخیز ریمله بااستفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور از نظر فرسایش و رسوب و رواناب بوده است. جهت پیش‌بینی فرسایش قبل از اجرای طرحهای آبخیزداری و بعد از اجرای آنها، از مدل EPM استفاده شد. از روش شماره منحنی انجمن حفاظت خاک امریکا (SCS) برای محاسبه رواناب قبل از اجرای طرحهای مدیریتی آبخیز و بعد از اجرا استفاده شد. ضریب CN برای دو کاربری تهیه شده در سال ۱۳۷۰ و فعلی محاسبه شد. آزمون t زوجی به منظور بررسی تفاوت آماری اختلاف رواناب تولیدی و میزان فرسایش و رسوب قبل و بعد از اجرای طرحهای آبخیزداری استفاده شد. میزان فرسایش و رسوب کل سالیانه در شرایط کنونی نسبت به قبل از اجرای طرحهای حفاظتی آبخیزداری به‌ترتیب به طور متوسط حدود ۶۷۹۳ مترمکعب و ۵۷۱۲ تن کاهش یافته‌اند. مقدار تفاوت حجم رواناب سالیانه بین قبل از اجرای طرح‌ها و شرایط کنونی به طور متوسط حدود 15256 مترمکعب میباشد. نتایج آزمون t زوجی نشان داد که اقدامات حفاظتی آبخیزداری انجام‌شده در حوضه ریمله توانسته‌اند اختلاف معنیداری را در کاهش فرسایش و رسوب و رواناب تولیدی را ایجاد کنند و نتیجه‌گیری کلی اینکه این اقدامات اثر مثبت معنیداری را در کاهش فرسایش و رسوب و رواناب تولیدی داشته‌اند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
76 - ارزیابی میزان هدررفت خاک در کاربری‌های اراضی حوزه آبخیز نیرچای با استفاده از مدل RUSLE و تصاویر ماهوارهای لندست (سنجنده OLI)
موسی عابدینی امیرحسام پاسبان بهروز نظافت تکلهفرسایش خاک یک مشکل جهانی است که منابع آب و خاک را تهدید میکند و تغییرات کاربری اراضی یکی از عوامل مهم در فرسایش خاک است. هدف از این پژوهش ارزیابی میزان هدررفت خاک در کاربری‌های اراضی حوزه آبخیز نیرچای با استفاده از مدل RUSLE در استان اردبیل است. به‌منظور اجرای این تحقی چکیده کاملفرسایش خاک یک مشکل جهانی است که منابع آب و خاک را تهدید میکند و تغییرات کاربری اراضی یکی از عوامل مهم در فرسایش خاک است. هدف از این پژوهش ارزیابی میزان هدررفت خاک در کاربری‌های اراضی حوزه آبخیز نیرچای با استفاده از مدل RUSLE در استان اردبیل است. به‌منظور اجرای این تحقیق ابتدا تصویر ماهوارهای منطقه مورد مطالعه مربوط به سال 1400 و ماه خرداد از مرکز تحقیقات زمینشناسی آمریکا دریافت و پس از تصحیحات اتمسفری و رادیومتریک با استفاده از روش طبقه‌بندی نظارت‌شده به شیوه ماشین بردار پشتیبان اقدام به تهیه نقشه کاربری اراضی شد. سپس به‌منظور برآورد میزان فرسایش از مدل RUSLE استفاده شد. جهت تجزیه و تحلیل و تولید نقشه‌ها در اجرای این تحقیق نیز از نرم‌افزارهای SPSS 21، Excel، ArcGIS 5.4، Archydro و ENVI 5.3 استفاده شد. لایه پارامترهای مدل RUSLE شامل لایه فرسایندگی باران، لایه خاک، لایه توپوگرافی، لایه پوشش گیاهی و عامل حفاظتی خاک همچنین آمارهای مختلف مربوط به ایستگاه‌های باران‌سنجی، هیدرومتری، نقشههای توپوگرافی 1:50000، زمینشناسی 1:100000 همچنینDEM (20 متر منطقه) و نیز بهره‌گیری از سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS و سنجش از دور استفاده شده است. نتایج این مطالعه نشان داد که مقدار متوسط فرسایش سالانه خاک برای کل حوضه در دامنه بین 5/0 تا 25/14 تن در هکتار در سال متغیر است. همچنین بررسی روابط رگرسیونی بین فاکتورهای مدل RUSLE و مقدار فرسایش سالانه خاک نشان داد که فاکتور توپوگرافی (LS) با بالاترین مقدار ضریب تعیین R^2=0/93 بیشترین اهمیت را در برآورد فرسایش سالانه خاک به‌وسیله مدل RUSLE دارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
77 - بررسی تاثیر تغییرات کاربری اراضی در یک دوره بیست سال بر میزان فرسایش و رسوب حوضه رضی‌چای
موسی عابدینی فریده بهرامی نیا قوجه‌بیگلو رئوف مصطفی‌زاده امیرحسام پاسبانفرسایش خاک یک مشکل جهانی است که منابع آب و خاک را تهدید میکند و تغییرات کاربری اراضی یکی از عوامل مهم در فرسایش خاک است. هدف از این پژوهش ارزیابی اثر تغییرات کاربری اراضی بر فرسایش خاک در حوضه آبخیز رضی‌چای مشگین‌شهر در استان اردبیل است. به‌منظور اجرای این تحقیق ابتدا چکیده کاملفرسایش خاک یک مشکل جهانی است که منابع آب و خاک را تهدید میکند و تغییرات کاربری اراضی یکی از عوامل مهم در فرسایش خاک است. هدف از این پژوهش ارزیابی اثر تغییرات کاربری اراضی بر فرسایش خاک در حوضه آبخیز رضی‌چای مشگین‌شهر در استان اردبیل است. به‌منظور اجرای این تحقیق ابتدا تصاویر ماهوارهای منطقه مورد مطالعه مربوط به سالهای 1378 و 1398 و ماه خرداد از مرکز تحقیقات زمینشناسی آمریکا دریافت و پس از تصحیحات اتمسفری و رادیومتریک با استفاده از روش طبقه‌بندی نظارت‌شده به شیوه ماشین بردار پشتیبان اقدام به تهیه نقشه کاربری اراضی در هر دو سال شد. سپس به‌منظور برآورد میزان فرسایش در هر دوسال از مدل RUSLE استفاده شد. جهت تجزیه و تحلیل و تولید نقشه‌ها در اجرای این تحقیق نیز از نرم‌افزارهای SPSS 21، Excel، ArcGIS 5.4، Archydro و ENVI 5.3 استفاده شد. نتایج این تحقیق نشان داد که در طول بیست سال اخیر کاربری‌های مرتع، زراعت آبی، بایر در منطقه کاهش و در مقابل سطح اراضی زراعی دیم و مسکونی افزایش یافته است. در این بین بیشترین تغییر مربوط به افزایش 69/27 هکتاری اراضی زراعی دیم در منطقه میشود. همچنین نتایج بررسی تغییرات فرسایش نشان داد میزان فرسایش از سال 1378 تا 1398 از 49/6 به 46/6 تن در هکتار در سال کاهش یافته است. نتایج این تحقیق نشان داد که علی رغم افزایش سطح اراضی زراعی دیم در منطقه به‌دلیل کاهش سطح اراضی بایر و تقویت پوشش گیاهی در این منطقه میزان فرسایش به میزان اندکی کاهش یافته است که این امر نشان دهنده تاثیر تغییرات کاربری اراضی به‌خصوص تقویت پوشش گیاهی در کنترل میزان فرسایش در منطقه مورد مطالعه است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
78 - بررسی و پهنه‌بندی میزان فرسایش خاک در زیرحوضه چهل‌گزی استان کردستان
سید پدرام نی نیوا مائده پریچهره مریم محمد رضاییفرسایش خاک به‌عنوان یک خطر طبیعی و انسانی در کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته مطرح است. به عبارت دیگر، این مشکل میتواند ناشی از توسعه غیراصولی و عوامل مؤثر بر آن مانند افزایش جمعیت، جنگل زدایی و عدم توجه به ظرفیت خاک و نیز عواملی مانند چرای بی رویه، کشت غیراصولی و سن چکیده کاملفرسایش خاک به‌عنوان یک خطر طبیعی و انسانی در کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته مطرح است. به عبارت دیگر، این مشکل میتواند ناشی از توسعه غیراصولی و عوامل مؤثر بر آن مانند افزایش جمعیت، جنگل زدایی و عدم توجه به ظرفیت خاک و نیز عواملی مانند چرای بی رویه، کشت غیراصولی و سنتی، تخریب پوشش گیاهی و .. باشد. به همین دلیل در بسیاری از جوامع این یک مشکل بین المللی است. این تحقیق به‌منظور ارزیابی خطر، پهنه بندی مناطق مستعد فرسایش آبی و تعیین میزان هدررفت خاک در زیرحوضه چهل گزی سد قشلاق (وحدت) سنندج با استفاده از مدل SLEMSA، سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور انجام شده است.نتایج ارزیابی خطر، پهنه‌بندی مناطق مستعد فرسایش آبی و تعیین میزان تلفات خاک نشان داد که 15/93 درصد از زیرحوضه دارای حجم فرسایش 0 تا 10، 46/2 درصد از زیرحوضه دارای حجم فرسایش 0 تا 10 است. 10 تا 20، 3.17 درصد دارای حجم فرسایش 20 تا 50 و 1.20 درصد دارای حجم فرسایش 50 تا 537 تن در هکتار در سال است. با توجه به طبقه بندی نرخ فرسایش بین 0 تا 10 و 10 تا 20 تن در هکتار در سال که در کلاسهای کم و متوسط طبقه‌بندی میشود، حدود 95.61 درصد از زیرحوضه در طبقه کم تا متوسط قرار دارد. بنابراین با توجه به موارد ذکر شده استفاده از مدلهای دیگر و مقایسه با نتایج آنها با این مدل و داده‌های مشاهده‌ای میتواند در تصمیم‌گیری‌های مدیریتی منطقه موثر باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
79 - اثربخشی عملیات آبخیزداری در کاهش فرسایش و رسوب با استفاده از مدل تجربی MPSIAC (مطالعه موردی: حوزه‌آبخیز سقزچی‌چای استان اردبیل)
روح‌الله دبیری هیراد عبقری اردوان قربانیطی دهه‌های اخیر تلفات منابع آب و خاک در حوزههای آبخیز در اثر بهره‌برداری غیراصولی از آنها، باعث کاهش تولید و عمر مفید مخازن و افزایش میزان تولید رسوب شده است. امروزه با پیشرفت تکنولوژی، ارزیابی پروژه‌های آبخیزداری نیز با توجه به هدف، حجم کار و هزینه بالای آن ضرورت دار چکیده کاملطی دهه‌های اخیر تلفات منابع آب و خاک در حوزههای آبخیز در اثر بهره‌برداری غیراصولی از آنها، باعث کاهش تولید و عمر مفید مخازن و افزایش میزان تولید رسوب شده است. امروزه با پیشرفت تکنولوژی، ارزیابی پروژه‌های آبخیزداری نیز با توجه به هدف، حجم کار و هزینه بالای آن ضرورت دارد. در این مطالعه نقش عملیات آبخیزداری در کنترل فرسایش و رسوب حوزه‌آبخیز سقزچی‌چای استان اردبیل به روش MPSIAC قبل و بعد از اجرای عملیات مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت. در این مدل 9 عامل موثر در فرسایش براساس شدت و ضعف خود دارای امتیاز هستند و در نهایت میزان رسوب منطقه برآورد میشود. میانگین فرسایش و رسوب بر اساس آزمون کولموگروف اسمیرنوف و با استفاده از نرم افزار SPSS، در سطح 95 درصد دارای توزیع نرمال بوده و از تجزیه و تحلیل پارامتریک استفاده شد. قبل از اجرای عملیات آبخیزداری براساس نتایج آزمون t مستقل، میانگین فرسایش و رسوب در زیرحوزه‌های آبخیز، در سطح 95 درصد برابر است؛ در حالی که بعد از اجرای عملیات آبخیزداری، میانگین فرسایش و رسوب در زیرحوزه‌های آبخیز دارای عملیات آبخیزداری اجراء شده و اجراء نشده، برابر نیست. نتایج تحقیق نشان میدهد در زیر حوزههای آبخیز فاقد عملیات آبخیزداری، میانگین فرسایش و رسوب به ترتیب 48/1 و 67/0 تن در هکتار در سال افزایش دارد. در حالیکه در زیرحوزه‌های آبخیز دارای عملیات آبخیزداری اجراء شده این مقدار میانگین فرسایش و رسوب تقریباً ثابت مانده است که نشان‌دهنده تأثیر مثبت عملیات آبخیزداری در حفاظت خاک بوده و نقش مهمی در جلوگیری از کاهش حجم مخزن سد سقزچی دارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
80 - بررسی میزان مقاومت اراضی کشاورزی به فرسایش بادی در جنوب شرقی دامغان
مهین حنیفه پور ناصر مشهدیفرسایش بادی یکی از پدیده‌هایی است که مناطق خشک و بیابانی ایران مرکزی به صورت روزافزونی با آن مواجه میباشد. مدیریت نادرست در عرصه کشاورزی بر افزایش این پدیده تأثیر زیادی داشته است. در این تحقیق، منطقه‌ای به وسعت حدود 27000 هکتار در جنوب‌شرقی شهرستان دامغان مورد مطالعه ق چکیده کاملفرسایش بادی یکی از پدیده‌هایی است که مناطق خشک و بیابانی ایران مرکزی به صورت روزافزونی با آن مواجه میباشد. مدیریت نادرست در عرصه کشاورزی بر افزایش این پدیده تأثیر زیادی داشته است. در این تحقیق، منطقه‌ای به وسعت حدود 27000 هکتار در جنوب‌شرقی شهرستان دامغان مورد مطالعه قرار گرفته است. مطالعات براساس نقشههای توپوگرافی، تصاویر ماهوارهای، نقشه زمینشناسی،GPS،GIS، بازدیدها و نمونه‌های صحرایی صورت گرفت، براساس مواد اشاره شده 24 نمونه از اراضی کشاورزی منطقۀ موردمطالعه برداشته و دانه‌بندی نمونه‌های برداشت شده به روش ASTM(الک خشک) انجام گرفت. نتایج حاصل از دانه‌بندی نمونه‌ها و نقشههای تهیه شده نشان از آن است که اندازه ذرات ماسه در حد ماسه درشت و خیلی‌درشت و جورشدگی بیشتر نمونه‌ها در حد ضعیف و متوسط بوده، کج شدگی منفی و کشیدگی به صورت پهن بوده است و در حدود 90 درصد از منطقه بیش از 23 درصد کلوخه داشته است. براساس نتایج حاصل از مورفومتری و کلوخه‌های موجود، مناطق کشاورزی موردمطالعه شده به دلیل برداشت ذرات حساس به فرسایش بادی طی وزش باد در طول سال ذرات باقیمانده پس از وزش باد بدلیل عدم توانایی باد در جابه جایی ذرات، اراضی کشاورزی را نسبت به فرسایش بادی مقاوم نموده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
81 - مدلسازی حرکت ماسه های روان با استفاده ازتصاویر ماهواره ای لندست وشبکه عصبی مصنوعی (منطقه مورد مطالعه: دشت لوت)
علیرضا رضایی مرضیه موغلیجهت تهیه مدل ارتفاع رقومی منطقه، از روش رقومی کردن خطوط تراز موجود در نقشه های توپوگرافی و سپس میان یابی کردن آنها استفاده شده است. بدین ترتیب که ابتدا نقشه های توپوگرافی 1:50000 منطقه توسط نرم افزار GIS تبدیل به TIN شد و آنگاه از نقشه TIN تهیه شده گردید و سپس DEM منطقه چکیده کاملجهت تهیه مدل ارتفاع رقومی منطقه، از روش رقومی کردن خطوط تراز موجود در نقشه های توپوگرافی و سپس میان یابی کردن آنها استفاده شده است. بدین ترتیب که ابتدا نقشه های توپوگرافی 1:50000 منطقه توسط نرم افزار GIS تبدیل به TIN شد و آنگاه از نقشه TIN تهیه شده گردید و سپس DEM منطقه تهیه گردید. تصحیحات و پردازش های لازم روی تصاویر انجام شد. برای مدل شبکه های عصبی مصنوعی از جعبه ابزار شبکه عصبی مصنوعی از نرم افزار spss16 استفاده شده است. جابجایی تپه های ماسه ای با استفاده از شبکه های عصبی مصنوعی و مدل های رگرسیونی مدل سازی شد. در یک فرآیند مدلسازی اعم از آماری یا شبکه‌های عصبی مصنوعی، داده ها معمولا به دو قسمت تقسیم می شوند. یک قسمت برای آموزش یا کالیبره کردن یا واسنجی مدل و قسمت دیگر برای آزمون یا صحت سنجی مدل می باشد. نتایج نشان داد سنجش از دور، شبکه های عصبی مصنوعی و مدل های رگرسیونی دارای قابلیت خوبی برای مدل سازی جابجایی تپه های ماسه ای می باشند. در این تحقیق از تکنولوژی سنجش از دور در مطالعه و مانیتورینگ مرفولوژی تپه های شن روان فعال و منشایابی آن در منطقه استفاده گردیده که جهت تهیه نقشه های ژئومرفولوژی کواترنر، بهبود نقشه زمین شناسی، تفکیک انواع شن در دشت لوت و بالاخره بارزسازی ارتباط بین مناطق برداشت و رسوب مورد استفاده قرار گرفته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
82 - نقش مطالعات هیپسومتریک در تحلیل وضعیت و فرسایش حوضههای آبریزجنوب و جنوب شرق شهرستان سراب
معصومه رجبی مریم انصارییکی از روشهای کلاسیک، اما معتبر در تحلیل نحوه تحول شبکه های زهکشی، بویژه نحوه تحول رودخانه اصلی در بستر جریان، استفاده از روش هیپسومتری بی بعد است. نظر به اینکه تمامی تغییرات در رودخانه ها در بستر جریان آنها، بویژه در دره ها به صورت مختلف نمود پیدا می کند، لذا در اینجا چکیده کاملیکی از روشهای کلاسیک، اما معتبر در تحلیل نحوه تحول شبکه های زهکشی، بویژه نحوه تحول رودخانه اصلی در بستر جریان، استفاده از روش هیپسومتری بی بعد است. نظر به اینکه تمامی تغییرات در رودخانه ها در بستر جریان آنها، بویژه در دره ها به صورت مختلف نمود پیدا می کند، لذا در اینجا از روش هیپسومتری بی بعد و انتگرال هیپسومتری، به منظور تحلیل درست مراحل تحول در بخشهای مختلف دامنه شمالی بزقوش بهره گیری شده است. مقادیر بزرگ انتگرال بزرگتر از (5/0) به معنی این است که مناطق مرتفع کمتر دستخوش فرسایش قرار گرفته اند.نتایج نشان می دهد مقادیر شاخص هیپسومتری در حوضه های منطقه متفاوت است ولی در حالت کلی نوع فرسایش و مرحله تحول تقریبا از نوع بلوغ به سمت پیری است که حکایت از کاهش شدتهای فرسایش در این منطقه دارد. این موضوع از نظر برنامه های آبخیزداری دارای اهمیت قابل ملاحظه است.همچنین، حداقل مقادیر Hi محاسبه شده 230/. مربوط به حوضه شماره 9(هریس) است و بیشترین مقدار معادل 627/. مربوط به حوضه شماره 3(نرمیق) می باشد. بررسی مقادیرHiومرحله فعالیت فرسایش به تفکیک حوضه ها نشان می دهد که تنها یک حوضهیعنی حوضه نرمیق چای در مرحله جوانی از نظر فرسایش است و سه حوضه (عبدل آباد، اردها و گوشنق) دارای مرحله بلوغ و حالت متعادل از نظر فرسایش و رسوبگذاری و بقیه یعنی 6 حوضه باقیمانده دارای شرایط تحول به سمت پیری است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
83 - بررسی انواع و شدت فرسایش و تولید رسوب در زیر حوضه های آبخیز ناورود
طاهره فتح اله زادهحوضه های آبخیز در ایران از نظر زمین شناسی، ناهمواری و اقلیم و سایر عوامل موثر در امر فرسایش بسیار متفاوت هستند، هدف از این پژوهش بررسی انواع فرسایش در حوضه آبخیز ناورود، بررسی شدت فرسایش، تولید رسوب و عوامل موثر در این رابطه است در این خصوص ویژگی های فیزیوگرافی، توپوگرا چکیده کاملحوضه های آبخیز در ایران از نظر زمین شناسی، ناهمواری و اقلیم و سایر عوامل موثر در امر فرسایش بسیار متفاوت هستند، هدف از این پژوهش بررسی انواع فرسایش در حوضه آبخیز ناورود، بررسی شدت فرسایش، تولید رسوب و عوامل موثر در این رابطه است در این خصوص ویژگی های فیزیوگرافی، توپوگرافی، اقلیمی، زمین شناسی، ژئومرفولوژی، پوشش گیاهی، خاک، فرسایش و تولید رسوب به طور کلی بررسی شد. این حوضه دارای مساحتی در حدود 265/46 کیلومتر مربع است. هدف کلی پژوهش، بررسی میزان فرسایش و تولید رسوب در حوضه و پی بردن به مناطق حساس از نظر فرسایش است. برای رسیدن به هدف فوق از روش پتانسیل فرسایش (ای پی ام) استفاده شده است.ابزارهای گردآوری اطلاعات، عکسهای هوایی، انواعنقشه ها، روش مشاهده و منابع کتابخانهای هستند. در این مطالعه با استفاده از روش ای پی اممیزان فرسایش در هر یک از زیر حوضه ها )زیر حوضه( بررسی شده است . در رابطه باژئومرفولوژی منطقه از 22 نوع رخساره تشکیل شده است. با ادغام آنها با ساختار سنگشناسی و مقاومت آنها در برابر فرسایش و تلفیق شیب به آنها 209 واحد کاری به دست آمد.بررسی شدت فرسایش و تولید رسوب در در هر واحدکاری با استفاده از روش تجربی EPM )کمی( صورت گرفت. براساس نتایج به دست آمده، زیر حوضههای شماره 9 و 2 از نظر شدّت.)0/ 0 و 11 / فرسایش بیشترین فرسایش را دارد )ضریب فرسایش 19 همچنین بیشترینرسوب زایی را نسبت به سایر زیر حوضهها به خود اختصاص دادهاند. علّت زیاد بودن فرسایشویژه و توان رسوب دهی دراین زیر حوضهها، نسبت به زیر حوضههای دیگر شیب زیاد وحساسیّت سنگها نسبت به فرسایش، تغییرکاربری، تخریب جنگل و مرتع، جاده سازی است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
84 - شناسایی مناطق حساس به فرسایش خاک با استفاده از مدل تحلیل سلسله مراتبی فازی(FAHP) مطالعة موردی: حوضة آبریز سد مهاباد
داود طالب پور اصل عزت الله قنواتیفرسایش خاک به عنوان یک رویداد طبیعی، به دلیل دخالتهای سودجویانه و غیرکارشناسانة انسان در سالهای اخیر افزایش یافته است. در این راستا توپوگرافی حوضة آبریز سد مهاباد که تماماً کوهستانیست از این پدیده مستثنی نمی باشد. هدف از انجام این مطالعه، اولویت بندی عوامل مؤثر بر تولید چکیده کاملفرسایش خاک به عنوان یک رویداد طبیعی، به دلیل دخالتهای سودجویانه و غیرکارشناسانة انسان در سالهای اخیر افزایش یافته است. در این راستا توپوگرافی حوضة آبریز سد مهاباد که تماماً کوهستانیست از این پدیده مستثنی نمی باشد. هدف از انجام این مطالعه، اولویت بندی عوامل مؤثر بر تولید رسوب در حوضة سد مهاباد با استفاده از روشFAHP می باشد. به این منظور از میان عوامل طبیعی مؤثر در وقوع فرسایش هفت عامل شیب، کاربری اراضی، زمان تمرکز زیرحوضه ها، ارتفاع، بارش، لیتولوژی و فاصله از رود را انتخاب نموده و با استفاده از داده های حاصل از مدل سازی معیارهای مؤثر در فرسایش با روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی و طبقه بندی با روش منطق فازی نواحی با حساسیت بالا در برابر فرسایش شناسایی و نقشة نهایی پهنه بندی نواحی حساس به فرسایش در پنج کلاس استخراج گردید. برای ارزیابی صحت نقشه بدست آمده از شاخص SCAI استفاده شد. نتایج تحقیق نشان می دهد در حدود 12/102 کیلومتر مربع معادل 15/13 درصد از مساحت حوضه دارای پتانسیل "خیلی زیاد" در وقوع فرسایش و تولید رسوب می باشد که در این میان زیرحوضه های دهبکر، بنگوین، قزلجه، مرانه، میرسه و سیاه قل دارای پتانسیل بیشتری هستند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
85 - تحلیل عوامل موثر بر تشکیل و گسترش بدلندها در حوضه ماملو، جاجرود
عیسی جوکار سرهنگی رضا اسماعیلی نرگس مرتضاییبدلند مرحله گسترده و نهایی فرسایش آبی است که تحت شرایط خاص محیطی به وجود می آید. در این تحقیق نقش عوامل محیطی شامل سازندهای زمین شناسی، ارتفاع، شیب، جهت دامنه و پوشش گیاهی و کاربری در فرسایش بدلند و پهنه بندی آن در حوضه ماملو مورد بررسی قرار گرفته است. به منظور تهیه نقش چکیده کاملبدلند مرحله گسترده و نهایی فرسایش آبی است که تحت شرایط خاص محیطی به وجود می آید. در این تحقیق نقش عوامل محیطی شامل سازندهای زمین شناسی، ارتفاع، شیب، جهت دامنه و پوشش گیاهی و کاربری در فرسایش بدلند و پهنه بندی آن در حوضه ماملو مورد بررسی قرار گرفته است. به منظور تهیه نقشه حساسیت فرسایش بدلند در ابتدا نقشه پراکنش بدلندهای منطقه با استفاده از تصاویر ماهواره ای و برداشت های میدانی تهیه شد. سپس نقشه های هر کدام از عوامل به عنوان متغیرهای مستقل تهیه و طبقه بندی گردید. در مرحله بعد، نقشه بدلندهای منطقه به عنوان متغیر وابسته بر روی هر یک از عوامل موثر هم پوشانی شد و تراکم سطح بدلندها به دست آمد. برای تهیه نقشه پهنه بندی با استفاده از روش همبستگی، وزن هر عامل نیز به دست آمد. نتایج نشان داد که بدلندها در مناطق با گل سنگ، مارن، گچ و کنگلومرای قرمز، ارتفاع کمتر از 1400 متر، شیب 10- 5 درصد با پوشش گیاهی و کاربری پارک خجیر و مرتع بیشترین تراکم را به خود اختصاص داده اند. همچنین محاسبه میزان همبستگی بین متغیرهای مستقل و وابسته نشان داد که به ترتیب عوامل شیب، ارتفاع، پوشش و کاربری اراضی و جنس سنگ بیشترین تاثیر را در فرسایش بدلند منطقه مورد مطالعه دارا می باشند. ارزیابی نقشه های پهنه بندی با استفاده از شاخص نسبت تراکمی نشان داد که مقدار شاخص جداکردن طبقات حساسیت در روش تراکم سطح 5/2 و در روش همبستگی 69/2 می باشد، بنابراین روش همبستگی دقت بیشتری در تفکیک طبقات حساسیت فرسایش بدلند در منطقه دارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
86 - برآورد میزان فرسایش و تولید رسوب با کمک معادله جهانی فرسایش خاک اصلاح شده (RUSLE) در حوضه آبریز حبله رود
علی احمدآبادی زهرا صدیقی فرافزایش هدررفت منابع خاک در حوضه های آبخیز، چالشی مداوم است که با افزایش جمعیت و فشار وارده بر منابع طبیعی و کشت و کارهای ناپایدار در خاک ها و اراضی شیب دار، موجب کاهش تولید در اراضی می گردد. در این تحقیق با تحلیل پارامترهای موثر در بحث فرسایش، وضعیت فرسایش و تولید رسوب چکیده کاملافزایش هدررفت منابع خاک در حوضه های آبخیز، چالشی مداوم است که با افزایش جمعیت و فشار وارده بر منابع طبیعی و کشت و کارهای ناپایدار در خاک ها و اراضی شیب دار، موجب کاهش تولید در اراضی می گردد. در این تحقیق با تحلیل پارامترهای موثر در بحث فرسایش، وضعیت فرسایش و تولید رسوب در حوزه آبخیز حبله رود بررسی شده است. داده های مورد استفاده در این تحقیق شامل نقشه DEM30 متر، خاک، تصویر ماهواره ای لندست برای سال 2013 و آمارهای مربوط به ایستگاه های باران سنجی می باشد. برآورد میزان فرسایش با کمک معادله جهانی اصلاح شده فرسایش خاک (RUSLE) در محیط نرم افزار ARC GIS 10.2 انجام گرفت. نتایج کلی حاکی از آن است که مدل RUSLE در تلفیق با GIS و RS پرکاربرد ترین مدل در برآورد فرسایش و تولید رسوب به صورت اطلاعات مکانی می باشد. همچنین بخش های مرکزی حوزه بدلیل نزدیک بودن به آبراهه ها و رودخانه اصلی و تشکیل رسوبات آبرفتی تحت تاثیر عامل فرسایندگی باران بیشتر در معرض فرسایش قرار می گیرد، که این میزان برابر 459 مگاژول/میلی متر/ هکتار/ساعت در سال است که نیازمند انجام طرح های کنترل فرسایش خاک میباشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
87 - بهره‌گیری از معیارهای شاخص روش IMDPA در پهنه‌بندی شدت بیابان‌زایی منطقه جنوب شرق زاهدان
لیلا خانی بندانی هادی جعفریبیابان زایی به معنی تخریب زمین در مناطق خشک و نیمه خشک، امروزه به عنوان یکی از جدی ترین مشکلات جامعه جهانی در آمده است. در این تحقیق چهار معیار اقلیم، خاک، پوشش گیاهی و فرسایش بادی برای ارزیابی شدت بیابان زایی در منطقه جنوب شرق زاهدان مناسب تشخیص داده شده و پتانسیل بیاب چکیده کاملبیابان زایی به معنی تخریب زمین در مناطق خشک و نیمه خشک، امروزه به عنوان یکی از جدی ترین مشکلات جامعه جهانی در آمده است. در این تحقیق چهار معیار اقلیم، خاک، پوشش گیاهی و فرسایش بادی برای ارزیابی شدت بیابان زایی در منطقه جنوب شرق زاهدان مناسب تشخیص داده شده و پتانسیل بیابان زایی با استفاده از مدل ایرانی IMDPA مورد ارزیابی قرار گرفته است. وضعیت بیابان زایی در هر یک از واحدهای کاری ژئومورفولوژیکی پس از امتیازدهی به شاخص های هر معیار تعیین شده است. از هم پوشانی شاخص ها در نرم افزار ArcGIS، نقشه معیارها ترسیم شده که از ترکیب آنها در نهایت نقشه نهایی شدت بیابان زایی منطقه مورد مطالعه تهیه شده است. نتایج توزیع فراوانی کلاس های شدت فعلی بیابان زایی منطقه نشان می دهد 39/23 درصد مساحت منطقه در کلاس کم و ناچیز، 75/5 درصد در کلاس متوسط، 69/61 درصد در کلاس شدید و 17/9 درصد منطقه در کلاس خیلی شدید شدت بیابان زایی قرار دارند. معیار اقلیم با ارزش 25/3 بیشترین تأثیر را در بیابان زایی منطقه داشته که نشان دهنده نقش اصلی عوامل طبیعی در بیابان زایی منطقه مورد مطالعه می باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
88 - تعیین عامل کاربری با استفاده از شاخصهای سنجش از دور با استفاده از مدل EPM در حوضه سراب سدّ تاریک رودبار گیلان
علی محمدی ترکاشوند رضا بیات نصراله مؤلایی هشتجین سمیه جعفرییکی از معضلات مهم مدیریت آّبخیزها در کشور فقدان اطّلاعات و آمار میباشد. با توّجه به نبودایستگاههای رسوبسنجی در اکثر خروجیهای حوزههای آبخیز کشور و عدم کفایت دادهها،مدلهای تجربی میتوانند از ابزارهای مناسب برای تولید این لایه اطّلاعاتی مهم باشند. ازمدلهای تجربی مورد استفاد چکیده کاملیکی از معضلات مهم مدیریت آّبخیزها در کشور فقدان اطّلاعات و آمار میباشد. با توّجه به نبودایستگاههای رسوبسنجی در اکثر خروجیهای حوزههای آبخیز کشور و عدم کفایت دادهها،مدلهای تجربی میتوانند از ابزارهای مناسب برای تولید این لایه اطّلاعاتی مهم باشند. ازمدلهای تجربی مورد استفاده مدل EPM است، لذا استفاده از این مدل در برآورد فرسایش ورسوبدهی حوزههای آبخیز بدون آمار، با هزینهها و مشکلات زیادی در تأمین اطّلاعات روبرواست. در مدل EPM ، عامل کاربری جزو عواملی وجود دارد که امکان تهیّه آنها از طریق سنجشاز دور وجود دارد و میتوان آنها را با دقّت و صحّت خوب و با هزینه کمتر محاسبه کرد. حوضهسراب سد تاریک در غرب شهر رودبار، به عنوان حوزه مطالعاتی در نظر گرفته شد. مساحت2339 هکتار و با میانگین ارتفاع 33912 متر )حداقل 311 متر و حداکثر 9019 متر( / حوضه 3است. مدل رقومی ارتفاع ) DEM ( راداری حاصل از ماهواره SRTM تهیّه و از آن نقشههای موردنیاز و اطّلاعات پایه تهیّه گردید. نقشه کاربری حوضه بر اساس تفسیر چشمی تصاویر Google Earth سال و بازدید صحرایی تهیّه شد. سپس عامل کاربری مدل EPM بر اساس روشمرسوم )بازدید صحرایی و جدول مربوطه( و میانگین نظر حداقل 0 کارشناس باتجربه برای هرواحد کاربری تعیین گردید. تعدادی از شاخصهای سنجش از دور مرتبط با کاربری مثل NDVI ،PVI ، SAVI و MSAV روی تصویر ماهوارهای +ETM مربوط به سال 9333 استخراج شدند. بهکمک نرم افزار، میانگین شاخصهای سنجش از دوری مذکور برای هر واحد کاربری، استخراجو محاسبه شد و با استفاده از رگرسیون خطی، رابطه بین عامل کاربری مدل و شاخصهایسنجش از دور بررسی، تعیین و تحلیل گردیدند. در مرحله بعد سایر عوامل مدل بر اساسروش مرسوم تعیین و برآورد فرسایش حوضه انجام شد. برآورد مجدد فرسایش حوضه بااستفاده از همه عوامل قبل و با استفاده از شاخص مناسبتر حاصل از تصویر ماهوارهای تکرارشد. بهترین رابطه بین شاخص پوشش گیاهی VI و عامل کاربری مدل بدست آمد که ضریب تبیین 0/793داشت پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
89 - بررسی ویژگیهای نو زمین ساخت، فرسایش و رسوب در حوضه آبخیز کر چمریز – با استفاده از شاخصهای کمی
سعید نگهبان اعظم حیدریفرسایش خاک یکی از مهمترین عواملی است که سالانه بخش وسیعی از اراضی کشور ایرانرا تهدید میکند و کیفیت زمینهای کشاورزی و مراتع را کاهش داده یا از بین میبرد، هم چنیندر مناطقی که حرکتهای تکتونیکی جوان فعالیت دارند، تغییر شکلهای ناشی از تکتونیکفعال در منطقه باعث بروز پاسخ شبکه چکیده کاملفرسایش خاک یکی از مهمترین عواملی است که سالانه بخش وسیعی از اراضی کشور ایرانرا تهدید میکند و کیفیت زمینهای کشاورزی و مراتع را کاهش داده یا از بین میبرد، هم چنیندر مناطقی که حرکتهای تکتونیکی جوان فعالیت دارند، تغییر شکلهای ناشی از تکتونیکفعال در منطقه باعث بروز پاسخ شبکه زهکشی منطقه به این تغییرات خواهد شد. این پژوهشسعی دارد به بررسی استعداد فرسایش و رسوبدهی خاک و فعالیت نو زمین ساخت در حوضهکر چمریز واقع در شمالغرب استان فارس بپردازد. روش پژوهش از نوع توصیفی تحلیلی - -مبتنی بر روشهای میدانی، کتابخانهای و آماری میباشد. به این صورت که با استفاده ازمدلهای مختلف به بررسی ویژگیهای فرسایشی و تکتونیکی منطقه پرداخته شده است. نتایجنشان میدهد که گسترش سازندهای زمین شناسی حساس به فرسایش از جمله سازندهایآهکی و تأثیر فعالیتهای نو زمین ساختی با مقادیر vf 2 ( و / 2/11 و 02 ( SB 2/42 ( در (سیستم آبراهه به شدت موجب فرسایش و رسوبدهی در حوضه میشود. متوسط3101 تن در هکتار برآورد شده و نشان / فرسایشزایی باران در حوضه به طور سالانه، 0423 از نظر زراعی / دهندهی بالا بودن فرسایش خاک است. میانگین اسیدیته خاکهای حوضه 23برای رویش گیاهان مطلوب میباشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
90 - مروری بر مطالعات فرسایش خاک و منشایابی رسوب
کاظم نصرتی مصطفی امینیرسوبات معلق در سیستم‌های رودخانه‌ای و حوضه‌ای از منابع غیرنقطه‌ای سرچشمه میگیرند که از لحاظ مکانی و زمانی متفاوت‌اند. فرآیند منشایابی رسوب بر روش‌هایی تاکید میکند که پژوهشگران از طریق نمونه‌های ترکیبی برداشت شده از رودخانه و حوضه قادر به تفکیک منابع رسوب باشند. علاقمن چکیده کاملرسوبات معلق در سیستم‌های رودخانه‌ای و حوضه‌ای از منابع غیرنقطه‌ای سرچشمه میگیرند که از لحاظ مکانی و زمانی متفاوت‌اند. فرآیند منشایابی رسوب بر روش‌هایی تاکید میکند که پژوهشگران از طریق نمونه‌های ترکیبی برداشت شده از رودخانه و حوضه قادر به تفکیک منابع رسوب باشند. علاقمندی به این روش به عنوان یکی از تکنیک‌های فرسایش و رسوب و نیز ابزاری برای تکمیل روشهای سنتی فرسایش آبی برای شناسایی منشا و حرکت رسوبات در داخل رودخانه در بازه‌های زمانی و مکانی مختلف و برآورد مقدار فرسایش خاک با استفاده از ردیاب‌های موجود در خاک و رسوب افزایش یافته است. این مقاله تاکیدی بر تکنیک‌ها و روشهای استفاده شده، مدلهای ترکیبی و استفاده از ردیاب‌های مختلف در مطالعات فرسایش و رسوب با تاکید بر منشایابی رسوب در جهان و ایران است تا مدلهای موجود، ردیاب‌ها و تکنولوژی‌های نوین را معرفی کند. نتایج حاصل از مرور پیشینه پژوهش نشان داد که در حوزه فرسایش و رسوب مطالعات منسجم و با روش‌شناسی جدید از دهه 60 میلادی شروع شده و مطالعات در مقیاس‌های حوضه بزرگ، متوسط و کوچک، دامنه و مقیاس پلات یا آزمایشگاه با تکنیک‌های مختلف واپاشی رادیونوکلویید، عناصر کمیاب زمینی، خواص مغناطیسی خاک، ردیاب‌های دیگر و منشایابی انجام شده‌اند. این پژوهش ضمن مرور و معرفی مدلهای فرسایش و رسوب، مدلهای منشایابی، ردیاب‌های موجود و شیوه‌های نمونه‌برداری، تکنولوژی‌های نوین فرسایش و رسوب در ایران (اختراعات) را نیز معرفی میکند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
91 - مدل تعیین شایستگی مرتع برای چرای گوسفند با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (مطالعه موردی: حوزه آبخیز باقران)
عین اله روحی مقدم حلیمه جلورو هادی معماریاناکوسیستمهای مرتعی یکی از پیچیده‌ترین اکوسیستم‌ها محسوب میشوند و بین اجزای آن روابط بسیار دقیقی وجود دارد. این امر ایجاب میکند که منابع مرتعی موجود در هر منطقه برای انواع بهره‌برداری به‌درستی مورد ارزیابی قرار گیرد و تناسب اراضی برای هر نوع کاربری نیز مشخص شود. هدف از چکیده کاملاکوسیستمهای مرتعی یکی از پیچیده‌ترین اکوسیستم‌ها محسوب میشوند و بین اجزای آن روابط بسیار دقیقی وجود دارد. این امر ایجاب میکند که منابع مرتعی موجود در هر منطقه برای انواع بهره‌برداری به‌درستی مورد ارزیابی قرار گیرد و تناسب اراضی برای هر نوع کاربری نیز مشخص شود. هدف از این پژوهش بررسی شایستگی مراتع حوزه آبخیز باقران واقع در استان خراسان جنوبی برای چرای گوسفند میباشد که با استفاده از روش فائو در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی صورت پذیرفته است. در این تحقیق از بین عوامل فیزیکی و پوشش گیاهی سه عامل تولید علوفه، منابع آب و حساسیت به فرسایش انتخاب شدند که به صورت سه زیر مدل ارائه شده است. نتایج حاصل از مدل نهایی شایستگی مرتع نشان میدهد که شیب و فاصله منابع آب مهمترین فاکتورهای کاهش شایستگی مرتع برای این کاربری هستند. همچنین 63/32 درصد مراتع در طبقه شایستگی S2 (متوسط)، 13/21 درصد مراتع در طبقه شایستگی S3 (کم) و 06/18 درصد مراتع در طبقه شایستگی N (غیر شایسته) قرار گرفته‌اند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
92 - تعیین روابط ریاضی نسبت تحویل رسوب (SDR) و عوامل حوضه ای
مسعود نصری علی نجفیچکیده در مطالعات آبخیزداری فرسایش و رسوب از اهمیت زیادی برخوردار است. مقدار رسوب حاصل از فرسایش در حوزه های آبخیز مختلف متفاوت است. رسوب حوزه های آبخیز تحت تاثیر عوامل مختلفی مانند اقلیم ، پستی و بلندی و فعالیت های انسانی است. مطالعه حاضر با هدف ارائه رابطه ریاضی بین نس چکیده کاملچکیده در مطالعات آبخیزداری فرسایش و رسوب از اهمیت زیادی برخوردار است. مقدار رسوب حاصل از فرسایش در حوزه های آبخیز مختلف متفاوت است. رسوب حوزه های آبخیز تحت تاثیر عوامل مختلفی مانند اقلیم ، پستی و بلندی و فعالیت های انسانی است. مطالعه حاضر با هدف ارائه رابطه ریاضی بین نسبت تحویل رسوب و خصوصیات حوضه ای در حوزه های آبخیز قهرود و حوزه آبخیز Z4 زواریان که دارای اقالیم و رژیم های بارشی و الگوهای کاربری اراضی و شرایط اقتصادی-اجتماعی متفاوتی هستند صورت می گیرد که در آن با استفاده از روشهای مرسوم برآورد میزان فرسایش و رسوب از قبیل روشهای EPM و MPSIAC در منطقه مطالعاتی اقدام گردید، در ادامه نسبت تحویل رسوب در هر زیرحوضه تعیین و رابطه ریاضی بین نسبت تحویل رسوب و خصوصیات حوضه ای مشخص گردید. در این مطالعه ارتباط آماری بین تعداد 32 متغیر مختلف فیزیوگرافی، کاربری اراضی و اقلیمی-هیدرولوژیکی به عنوان متغیر های مستقل و متغیر SDR به عنوان عامل وابسته بررسی گردید. نتایج نشان داد از بین عوامل برگزیده 9 گانه مستقل، عوامل فیزیوگرافی؛ قطر دایره همسطح، مجموع طول آبراهه‌ها، شیب وزنی آبراهه اصلی دارای مهمترین نقش در میزان نسبت تحویل رسوب (SDR) می‍باشند. در ادامه جهت ارزیابی میزان دقت و کارایی مدل در پیش بینی مقادیر SDR اقدام به پیاده سازی آن در یک حوزه آبخیز دیگر به نام حسین آباد نیزار گردید که رابطه همبستگی آماری مناسب بین میزان SDR در زیرحوزه های آبخیز حسین آباد نیزار با استفاده از روشهای تجربی EPM و MPSIAC و مقادیر SDR پیش بینی شده توسط مدل رگرسیونی بدست آمده در تحقیق حاضر بیانگر کارآیی و دقت قابل قبول مدل و در نتیجه اطمینان در بکارگیری آن در مناطق مجاور و در کل ناحیه ایران مرکزی-غربی و پیشکوه های داخلی زاگرس و البرز است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
93 - اولویت‌بندی حوزههای آبخیز بر مبنای وضعیت فرسایش با استفاده از مدلهای تجربی EPM وMPSIAC (مطالعه موردی: حوزه آبخیز ارو)
رضا بیات مریم رستمیبررسی و اولویت بندی مناطق مختلف بر اساس میزان فرسایش و رسوبدهی، می تواند منجر به تولید اطلاعات ارزشمندی برای عملی کردن طرحهای جامع آبخیزداری، حفاظت خاک و کاهش خسارات انواع فرسایش در مناطق مورد مطالعه شود. پژوهش حاضر به منظور مقایسه دو مدلEPM و MPSIAC در برآورد فرسایش و چکیده کاملبررسی و اولویت بندی مناطق مختلف بر اساس میزان فرسایش و رسوبدهی، می تواند منجر به تولید اطلاعات ارزشمندی برای عملی کردن طرحهای جامع آبخیزداری، حفاظت خاک و کاهش خسارات انواع فرسایش در مناطق مورد مطالعه شود. پژوهش حاضر به منظور مقایسه دو مدلEPM و MPSIAC در برآورد فرسایش و رسوب و اولویت بندی واحدهای هیدرولوژیک موجود در حوزه آبخیز ارو واقع در استان تهران انجام شد. بخشی از اطلاعات مورد نیاز این پژوهش در زمینه ویژگی های طبیعی حوضه مذکور، از طریق مطالعات جامع آبخیزداری حوزه آبخیز حبله رود تامین و بخشی دیگر با کمک مطالعات صحرایی تهیه شد. با محاسبه فاکتورهای مورد نیاز در دو مدل EPM و MPSIAC میزان فرسایش با استفاده از این دو مدل برای تمامی واحدهای هیدرولوژیک موجود در این حوضه برآورد و بر اساس شدت رسوبدهی و فرسایش خاک در هر زیرحوضه، مقایسه و اولویت بندی انجام شد. در مدل MPSIAC میزان فرسایش ویژه 451 و رسوب ویژه 233 متر مکعب بر کیلومتر مربع در سال برآورد گردید. این در حالی است که میزان فرسایش و رسوب ویژه کل حوزه آبخیز در مدلEPM به ترتیب 378 و 200 متر مکعب بر کیلومتر مربع برآورد شد. از نظر توزیع مکانی، بیشترین سطح در مدل های مذکور به طبقه متوسط فرسایش و رسوب اختصاص داشت. نتایج نشان داد که در بیشتر طبقات فرسایش، مدلEPM و MPSIAC با هم انطباق خوبی ندارند. اولویت بندی واحدهای هیدرولوژیک موجود در این حوضه نشان داد که در مدل EPM واحد A4 و در مدل MPSIAC واحد A-1-4-3 بیش ترین میزان فرسایش و رسوبدهی ویژه را به خود اختصاص می دهند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
94 - کارآیی ریشه‌های از خاک بیرون زده گونه لور جهت برآورد میزان فرسایش خاک (مطالعه موردی در دره حسن آباد چالوس)
ویلیام بایرام زاده بابک شاه کرمدانش برآورد فرسایش، لازمه‌ی کنترل فرسایش خاک می باشد. هدف تحقیق حاضر، برآورد مقدار سالانه ی فرسایش در سری 102 حوزه ی دره ی حسن آباد چالوس با مطالعه ی خصوصیات آناتومیک ریشه های بیرون زده از خاک گونه‌ی لور بود. به همین منظور 8 درخت لور انتخاب و ریشه های نیمه بیرون زده‌ی آ چکیده کاملدانش برآورد فرسایش، لازمه‌ی کنترل فرسایش خاک می باشد. هدف تحقیق حاضر، برآورد مقدار سالانه ی فرسایش در سری 102 حوزه ی دره ی حسن آباد چالوس با مطالعه ی خصوصیات آناتومیک ریشه های بیرون زده از خاک گونه‌ی لور بود. به همین منظور 8 درخت لور انتخاب و ریشه های نیمه بیرون زده‌ی آنها بریده شد. ضمنا اطلاعاتی مثل مختصات نقطه ای که درخت در آن قرار داشت، شیب، جهت، ارتفاع از سطح دریا و درصد پوشش گیاهی برای هر درخت به طور جداگانه یادداشت شد. از ریشه های بریده شده به کمک میکروتوم مقاطع عرضی (20 میکرومتر) تهیه و اولین سال رخنمون آنها تعیین شد و نها یتاً میانگین فرسایش سالانه محاسبه و ارتباط آن با شیب، جهت و در صد پوشش گیاهی بررسی شد. نتایج تحقیق حاضر نشان داد که میزان فرسایش در منطقه مورد مطالعه به طور متوسط سالانه 4/0 میلیمتر در سال می باشد. مقدار فرسایش سالانه با شیب، جهت شیب و درصد پوشش گیاهی ارتباط آماری معنی داری نشان داد. به طوری که فرسایش بدست آمده رابطه‌ی مستقیم با شدت شیب و رابطه‌ی معکوس با درصد تاج‌پوشش گیاهی نشان داد و بالاترین مقدار فرسایش از ریشه هایی بدست آمد که از جهت جنوبی تهیه شده بودند. تحلیل دندروژئومورفولوژیکی ریشه های درخت لور از دقت خوبی برای برآورد فرسایش در منطقه مورد مطالعه برخوردار است ولی از آنجاییکه پاسخ گونه های مختلف به انواع فرسایش می تواند متفاوت باشد، مطالعات بیشتری در زمینه باید صورت گیرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
95 - برآورد میزان فرسایش آبی در منطقه علاء سمنان با استفاده از روش PSIAC
ناهید علی پور فاطمه فرزانه پی علی ترابی سمیرا بخشی نیا طیبه مصباح زاده سوسن سلاجقهفرسایش خاک و تولید رسوب در حوزه های آبخیز، امروزه به یکی از معضلات مهم زیست محیطی تبدیل شده است، بنابراین جلوگیری از بروز آن ها از مهم ترین عوامل حفاظت از منابع طبیعی به شمار می رود. این پژوهش به منظور برآورد میزان فرسایش آبی با استفاده از روش PSIAC در منطقه علاء سمنان چکیده کاملفرسایش خاک و تولید رسوب در حوزه های آبخیز، امروزه به یکی از معضلات مهم زیست محیطی تبدیل شده است، بنابراین جلوگیری از بروز آن ها از مهم ترین عوامل حفاظت از منابع طبیعی به شمار می رود. این پژوهش به منظور برآورد میزان فرسایش آبی با استفاده از روش PSIAC در منطقه علاء سمنان انجام گرفت. روش پسیاک تاثیر نه عامل مهم در فرایند فرسایش آبی را بررسی می کند که این عوامل در هر یک از واحدهای کاری منطقه مطالعاتی محاسبه شدند. نتایج نشان داد که واحد کاری آبراهه با مساحت 278 هکتار و با کسب امتیاز 91 بیشترین تاثیر را در فرایند فرسایش آبی داشت و از نظر فرسایش پذیری در کلاس زیاد قرار گرفت. سایر واحدهای کاری شامل اراضی رسی همراه با کلوتک با امتیاز 48، اراضی لخت و بدون پوشش با امتیاز 45، جلگه رسی همراه با املاح با امتیاز 45، اراضی مارنی بدون پوشش گیاهی با امتیاز 24، مناطق مسکونی با امتیاز 23، اراضی تاغ کاری شده با امتیاز 22، تپه های ماسه ای تاغ کاری شده با امتیاز 16 و اراضی کشاورزی با امتیاز 15 در کلاس فرسایش پذیری کم تا ناچیز قرار گرفتند. به طور کلی با توجه به کل امتیازات بدست آمده از هر یک از واحدهای کاری که 57/30 میباشد، منطقه مورد بررسی در کلاس فرسایش پذیری کم قرار گرفت. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
96 - تعیین مدل شایستگی مرتع برای چرای گوسفند با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (مطالعه موردی: حوزه آبخیز باقران)
حلیمه جلورو عین اله روحی مقدم هادی معماریاناکوسیستم های مرتعی یکی از پیچیده ترین اکوسیستم ها محسوب می شوند و بین اجزای آن روابط بسیار دقیقی وجود دارد. این امر ایجاب می کند که منابع مرتعی موجود در هر منطقه برای انواع بهره برداری به درستی مورد ارزیابی قرار گیرد و تناسب اراضی برای هر نوع کاربری نیز مشخص شود. هدف از چکیده کاملاکوسیستم های مرتعی یکی از پیچیده ترین اکوسیستم ها محسوب می شوند و بین اجزای آن روابط بسیار دقیقی وجود دارد. این امر ایجاب می کند که منابع مرتعی موجود در هر منطقه برای انواع بهره برداری به درستی مورد ارزیابی قرار گیرد و تناسب اراضی برای هر نوع کاربری نیز مشخص شود. هدف از این پژوهش بررسی شایستگی مراتع حوزه آبخیز باقران واقع در استان خراسان جنوبی برای چرای گوسفند می باشد که با استفاده از روش فائو در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی انجا شده است. در این تحقیق از بین عوامل فیزیکی و پوشش گیاهی سه عامل تولید علوفه، منابع آب و حساسیت به فرسایش انتخاب شدند که به صورت سه زیر مدل ارائه شده است. نتایج حاصل از مدل نهایی شایستگی مرتع نشان می دهد که شیب و فاصله منابع آب مهم ترین فاکتورهای کاهش شایستگی مرتع برای این کاربری هستند. همچنین 63/32 درصد مراتع در طبقه شایستگی S2 (متوسط)، 13/21 درصد مراتع در طبقه شایستگی S3 (کم) و 06/18 درصد مراتع در طبقه شایستگی N (غیر شایسته) قرار گرفته اند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
97 - مقایسه روان آب و غلظت رسوب معلق در واحدهای کاری مختلف در حوزه آبخیز لاویج
محمدرضا جوادی طبالوندانی شعبانعلی غلامی جعفر دستورانیدر تحقیق حاضر میزان تولید روان آب و رسوب حاصل از بارندگی ایجاد شده از دستگاه باران ساز (با شدت 52 میلیمتر در ساعت و با دوره بازگشت 20 ساله) در حوزه آبخیز لاویج مورد بررسی قرار گرفته است. بدین منظور پس از تهیه نقشه های طبقات شیب، لیتولوژی، ژئومرفولوژی و کاربری اراضی- نقش چکیده کاملدر تحقیق حاضر میزان تولید روان آب و رسوب حاصل از بارندگی ایجاد شده از دستگاه باران ساز (با شدت 52 میلیمتر در ساعت و با دوره بازگشت 20 ساله) در حوزه آبخیز لاویج مورد بررسی قرار گرفته است. بدین منظور پس از تهیه نقشه های طبقات شیب، لیتولوژی، ژئومرفولوژی و کاربری اراضی- نقشه واحدهای کاری بدست آمد و در هر واحد کاری به تعداد3 نمونه خاک و سه نمونه از روان آبو رسوب بدست آمد و تجزیه تحلیل های آزمایشگاهی انجام شد. نتایج نشان داد که حداکثر مقدارروان آبدرواحد کاری شماره 15 با کاربری مرتع حاشیه روستا و طبقه شیب 15 تا 30 درصد و حداکثر مقدار رسوب در واحد کاری شماره 10 با کاربری مرتع حاشیه روستا و طبقه شیب 15 تا 30 و سازند شمشک بوقوع پیوسته است. همچنین کمترین مقدار روان آبو رسوب در واحدکاری شماره یک با کاربری مرتع حاشیه روستا و طبقه شیب 12 تا 15 درصد و سازند الیکا ایجاد گردیده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
98 - بهینه سازی روشهای حفاظت خاک از طریق ترکیب عوامل موثر در فرایند فرسایش آبی (مطالعه موردی: حوزه آبخیز فرحزاد)
محمد همتی مجبوبه قاسمیطی دهه‌های اخیر، میزان فرسایش‌خاک در ایران افزایش چشمگیری یافته است به طوری که در بازه زمانی سال 1330 تا کنون با روند رشدی معادل 420 درصد همراه بوده است، در حال حاضر این معضل اساسی سبب شده است تا حفاظت خاک و مدیریت صحیح اراضی به یکی از دغدغه‌های مهم تبدیل شود. گستره و چکیده کاملطی دهه‌های اخیر، میزان فرسایش‌خاک در ایران افزایش چشمگیری یافته است به طوری که در بازه زمانی سال 1330 تا کنون با روند رشدی معادل 420 درصد همراه بوده است، در حال حاضر این معضل اساسی سبب شده است تا حفاظت خاک و مدیریت صحیح اراضی به یکی از دغدغه‌های مهم تبدیل شود. گستره وسیع اکثر حوزههای آبخیز کشور و محدودیت منابع مالی و اجرایی، سبب شده‌اند تا مدیران حوزههای آبخیز به دنبال برنامه‌ریزی بهتری برای شناسایی عرصه‌های الویت‌دار برای حفاظت خاک باشند، از سوی دیگر مدل‌ها و روش‌هایی که در این زمینه مطرح هستند گاها به دلیل تنوع عوامل و دشواری محاسبه آنها، از کارایی مناسب برخوردار نبوده، لذا استفاده از یک روش ساده‌تر از مقبولیت بالایی برخوردار است. در این پژوهش به منظور شناسایی نقاط بحرانی تحت خط فرسایش خاک در حوزه آبخیز فرحزاد، از روش اندیس تجمعی فرسایش (CEI) استفاده شد. در این روش سه عامل شیب اراضی، زمینشناسی و نیز کاربری اراضی به عنوان مهمترین عوامل موثر در بروز فرسایش آبی مد نظر قرار گرفتند و بر اساس ترکیب آنها در محیط GIS، شاخص تجمعی فرسایش برآورد و بعد از طبقه‌بندی آن، عرصه‌های مختلف حوزه فرحزاد جهت الویت گذاری برای اجرای شیوه‌های مختلف حفاظت خاک شناسایی و طبقه‌بندی شدند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
99 - ارزیابی سیستم های اگروفارستری با تاکید بر حفاظت خاک (مطالعه موردی : شهرستان‌های فریدن و چادگان استان اصفهان)
زهره بازوند سید محسن حسنی داود آزادفر قوام الدین زاهدی امیری محمد عواطفی همتخاک یکی از مهمترین اجزای منابع طبیعی تجدید شونده به حساب می آید و بر اثر قطع درختان دچار خسارت می شود. چنانچه این منبع با ارزش مورد حفاظت قرار نگیرد، قابلیت تولیدی آن کاهش یافته و پایداری جمعیت های انسانی و حیوانی روی آن متزلزل می شود. حفاظت خاک امری مهم تلقی شده و شن چکیده کاملخاک یکی از مهمترین اجزای منابع طبیعی تجدید شونده به حساب می آید و بر اثر قطع درختان دچار خسارت می شود. چنانچه این منبع با ارزش مورد حفاظت قرار نگیرد، قابلیت تولیدی آن کاهش یافته و پایداری جمعیت های انسانی و حیوانی روی آن متزلزل می شود. حفاظت خاک امری مهم تلقی شده و شناخت چگونگی تأثیر پذیری آن در سیستم های اگروفارستری ضروری به نظر می رسد. کارایی این سیستم ها برای کنترل فرسایش خاک در صورتی که شباهت های سیستم به جنگل طبیعی از لحاظ فراوانی لاشبرگ، فاصله و ارتفاع درختان بیشتر باشد افزایش می یابد.هدف این پژوهش مشخص کردن بهترین سیستم های اگروفارستری از نظر فرسایش پذیری و حفاظت خاک است. نتایج بدست آمده از این بررسی دارای ابعاد مختلف می باشد. دو جنبه مهم آن عبارتند از: اولاً شناسایی و ثبت تعداد سیستم ها، عملیات ها و تکنولوژی های اگروفارستری موجود در منطقه و ثانیاً بررسی وضعیت خاک سیستم های اگروفارستری موجود در منطقه و حفاظت خاک در این سیستم‌ها می باشد. با توجه به مرور منابع انجام شده سه فاکتور بافت، درصد خلل و فرج و درصد رطوبت وزنی خاک برای بررسی فرسایش پذیر بودن یا نبودن سیستم های اگروفارستری، مورد ارزیابی قرار گرفتند. همان گونه که انتظار می رفت نتایج این تحقیق ثابت کرد که از نظر فرسایش پذیری و حفاظت خاک سیستم درختان برای حفظ و احیای خاک نسبت به سیستم های دیگر موجود در منطقه در شرایط کاملاً بهتری قرار دارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
100 - تعیین گونه های بومی و موثر گندمیان استان اصفهان در مقابله با فرسایش خاک
محسن کاویانی پیمان آقایی شکوفه نکوئیبا داشتن 600 تا 700 جنس و 10000 تا 12000 گونه گیاهی یکی از بزرگترین Poaceae خانواده گندمیان خانواده های گیاهی نهاندانه محسوب می گردد. سازگاری بالای گیاهان این تیره در زیستگاه های مختلف، باعث تنوع در این گروه گیاهی شده است، به طوری که اغلب گون ههای این خانواده پراکنش جها چکیده کاملبا داشتن 600 تا 700 جنس و 10000 تا 12000 گونه گیاهی یکی از بزرگترین Poaceae خانواده گندمیان خانواده های گیاهی نهاندانه محسوب می گردد. سازگاری بالای گیاهان این تیره در زیستگاه های مختلف، باعث تنوع در این گروه گیاهی شده است، به طوری که اغلب گون ههای این خانواده پراکنش جهانی داشته و حدود 20 تا 24 درصد از پوشش گیاهی سطح خشک یهای زمین را تشکیل م یدهند. عناصر گیاهی متعلق به این خانواده نه تنها از جنبه های مختلف دارویی، غذایی، مرتعی، علوفه ای و غیره ارزش دارند، بلکه اهمیت آنها را در مقابله با 106179/ فرسایش های آبی، بادی و تثبیت ش نهای روان نبایستی از نظر دور داشت. استان اصفهان با وسعت 5 کیلومتر مربع به واسطه ی وضعیت جغرافیایی خاص و تنوع آب و هوایی خود دارای تنوع و غنای گونه ای ویژه ای است، لذا به دلیل تنوع گندمیان در استان اصفهان و اهمیت آنها، بررسی وضعیت فعلی گونه های این تیره خصوصاً در مناطق خشک استان اصفهان هدف اصلی این پژوهش قرار گرفت. نمونه برداری بر اساس روش تصادفی- سیستماتیک طی بهار و تابستان 1389 از 30 منطقه ی استان صورت گرفت و نمونه ها با استفاده از استرئومیکروسکوپ (لوپ)، به کمک منابع علمی و تطابق با نمون ههای موجود در هرباریو مها بر اساس روش مقایسه ای مورد شناسایی قرار گرفتند. در تحقیق حاضر 18 طایفه، 25 جنس و 31 گونه متعلق به این خانواده در سطح استان شناسایی گردید. با توجه به نقش موثر پوشش گیاهی در مقابله با فرسایش خاک گندمیان پایای ریزوم دار و پیازدار به واسطه ویژگ یهای آناتومیکی خود در مقایسه با انواع یکساله نقش موثرتری در حفاظت از بافت خاک در مقابله با فرسایش داشته اند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
101 - نگاهی متفاوت به فرسایش آثار باستانی- تحلیل دلایل فرسایش بر اساس نتایح مطالعات مکانیک سنگی
نگینه فرهنگ دوست دکترعلیرضا بهرمان دکتر سعید دهقانچکیده: یکی از مهمترین دغدغه ها در خصوص آثار باستانی هر کشور عبارت از حفظ و نگهداری آنها در برابر فرسایش گسترده در گذر زمان است. به نظر می رسد با توجه به تغییراتشرایط اقلیمی کشور در دهه های اخیر ، روند فرسایش این آثار شدت بیشتری پیدا کرده است. بر این اساس ضروری است تا چکیده کاملچکیده: یکی از مهمترین دغدغه ها در خصوص آثار باستانی هر کشور عبارت از حفظ و نگهداری آنها در برابر فرسایش گسترده در گذر زمان است. به نظر می رسد با توجه به تغییراتشرایط اقلیمی کشور در دهه های اخیر ، روند فرسایش این آثار شدت بیشتری پیدا کرده است. بر این اساس ضروری است تا مطالعات گسترده و دقیق تری در خصوص قابلیت و یا دلایل فرسایش توده سنگ های میزبان این آثار به عمل آید. دراین رابطه دانش مکانیک سنگ و تحلیل نتایج حاصل از آن می تواند در ارزیابی دلایل و مقایسه قابلیت فرسایش آثار باستانی نقش موثری داشته باشد. دراین مقاله با نگاهی متفاوت به مقوله فرسایش آثارباستانی ، دلایل فرسایش بر اساس نتایج مطالعات مکانیک سنگدر سه سایت در استان فارسمورد بررسی قرار گرفته است. به این منظور نمونه هایی از توده سنگ های محوطه های باستانی نقش رستم، تنگ چوگان و نقش رجب تهیه وآزمایشات آزمایشگاهی متعددی بر روی آنها انجام شده است.آثاریاد شده جزو کهن ترین آثار باستانی ایران زمین اند که در استان شیراز قرار دارند. دلیل انتخاب این آثار به صورت متمرکز در یک استان، یکسان بودن شرایط آب و هوایی (دما،رطوبت،میزان بارندگی وعواملی نظیر آنها) در فرآیند مقایسه و پیش بینی بودهاست. تحلیل های صورت گرفته بر اساس نتایج حاصل از آزمایشهای مکانیک سنگ ، به خوبی با میزان فرسایش آنها انطباق دارد و از این رو استفاده از این آزمایشهابرایپیش بینی احتمال فرسایش و تخریب سایر آثار توصیه می شود. واژگان کلیدی:آثار باستانی، مکانیک سنگ، فرسایش، نقش رستم، تنگ چوگان ، نقش رجب پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
102 - The Relationship Between Iranian EFL Teachers’ Reflective Thinking and Burnout Level in Universities and Schools
ابراهیم صفریThis study was conducted to investigate the relationship between English as a foreign language (EFL) teachers’ reflective thinking and burnout levels in the universities and schools of Iran. As the main data collection instruments, the Reflective Thinking question چکیده کاملThis study was conducted to investigate the relationship between English as a foreign language (EFL) teachers’ reflective thinking and burnout levels in the universities and schools of Iran. As the main data collection instruments, the Reflective Thinking questionnaire and Maslach Burnout Inventory were employed, which has also been validated for the Iranian population. Questionnaires were given to 178 EFL teachers who serve at Tehran and Ardabil universities and schools. The results showed a negative correlation between reflective thinking and burnout; teachers experienced relatively low burnout levels; their reflective thinking level was high. The results also revealed that university teachers experienced higher reflective thinking and lower burnout than school teachers. According to teachers’ workplace, the type of workplace affected reflective thinking in relation to the factor “ability to self-assess”. In the end, it was shown that when teachers’ reflective thinking increases, their burnout level decreases. The pedagogical implications of the results have been discussed. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
103 - Structural Equation Modeling to Assess the Relationship among Iranian EFL Teachers’ Creativity, Reflective Thinking, and Burnout Levels
ابراهیم صفریThis study investigated the relationship among Iranian EFL teachers’ creativity, reflective thinking, and burnout levels. Two hundred and eight teachers from different universities and schools were requested to answer three questionnaires, namely the English Langu چکیده کاملThis study investigated the relationship among Iranian EFL teachers’ creativity, reflective thinking, and burnout levels. Two hundred and eight teachers from different universities and schools were requested to answer three questionnaires, namely the English Language Teacher Creativity Scale, Reflective Thinking Scale, and Maslach Burnout Inventory. To examine the hypothetical model of relationships, structural equation modeling was used. Results represented that there were significant internal correlations among all the latent variables and their subscales. Moreover, the results of multiple regression analysis revealed that creativity strongly predicted reflective thinking, with creativity having more predictive power compared to burnout. It was also reported that all subscales of creativity and reflective thinking are statistically very relevant. On the other hand, burnout weakly predicted reflective thinking, with burnout having less predictive power than creativity. In total, there was a negative relation between creativity and burnout in which all their subscales were negatively correlated with each other. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
104 - تحلیل تغییرات ژئومرفولوژیک- انسانی منابع ماسه و گردوغبار (مطالعه موردی: ارگ دامغان)
ناصر مشهدی مجید کریم پور ریحانطوفان ماسه و گرد و غبار در مواقعی رخ می دهد که سطوح خشک با خاک سست در معرض بادهای شدید، متلاطم و غیرقابل کنترل، قرار گیرند. این شرایط معمولا با فعالیت انسان و تغییر کاربری اراضی در مناطق نیمه خشک و خشک تشدید میشود. منطقه دامغان به دلیل ساختار ژئواکولوژیک خود یک منطقه خا چکیده کاملطوفان ماسه و گرد و غبار در مواقعی رخ می دهد که سطوح خشک با خاک سست در معرض بادهای شدید، متلاطم و غیرقابل کنترل، قرار گیرند. این شرایط معمولا با فعالیت انسان و تغییر کاربری اراضی در مناطق نیمه خشک و خشک تشدید میشود. منطقه دامغان به دلیل ساختار ژئواکولوژیک خود یک منطقه خاص را در نواحی خشک حوزه آبخیز بسته حاج علیقلی به وجود آورده است. در حال حاضر تعادل اکوسیستم منطقه تحت تأثیر بهره برداری های انسانی و فعالیت های باد می باشد. هدف این مطالعه، بررسی اولویت منابع ماسه در فرایند فرسایش بادی است. در این پژوهش، ترکیب و تغییرات اندازه دانه(دانه‌بندی) در واحدهای طبیعی سرزمین(لندفرم‌ها) و واحدهای تحت فعالیت انسان(لنداسکیپ) مورد مقایسه قرار گرفت.در هر واحد منبع ماسه، اقدام به برداشت نمونه خاک یا رسوب سطحی گردید. نتایج این مطالعه نشان داد که واحد زمینهای کشاورزی حاوی بیش از 60 درصدذرات بزرگتر از 2000 میکرون هستند، در نتیجه ، این واحد نسبت به واحدهای دیگر، در برابر فرسایش بادی مقاوم است.در حالیکه، این مقدار برای حساسترین لندفرم (دشت آبرفتی همراه فرسایش آبی) به حدود 15 درصد می رسد. در همین حال ، نتایج دانه بندی ذرات زیر 2000 میکرون نیز نشان میدهد که واحد زمینهای کشاورزی حاوی بیشترین ذرات آسیب پذیر در برابر فرسایش بادی است. این به این معنی است که زمینهای کشاورزی پتانسیل بالایی برای تامین منابع ماسه در فرایند فرسایش بادی دارند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
105 - تعیین نوع رابطه بین شروع آستانه همزمان رواناب و فرسایش با خصوصیات فیزیکی خاک
حمزه سعیدیان حمید رضا مرادیبه منظور تعیین نوع ارتباط بین شروع همزمان آستانه رواناب و فرسایش و خصوصیات فیزیکی خاک در کاربری‌های مختلف سازند گچساران، بخشی از حوزه آبخیز کوه گچ شهرستان ایذه با مساحت 1202 هکتار انتخاب گردید. سپس نمونه‌برداری شروع آستانه رواناب و فرسایش در 6 نقطه و با 3 تکرار و در شدت چکیده کاملبه منظور تعیین نوع ارتباط بین شروع همزمان آستانه رواناب و فرسایش و خصوصیات فیزیکی خاک در کاربری‌های مختلف سازند گچساران، بخشی از حوزه آبخیز کوه گچ شهرستان ایذه با مساحت 1202 هکتار انتخاب گردید. سپس نمونه‌برداری شروع آستانه رواناب و فرسایش در 6 نقطه و با 3 تکرار و در شدتهای مختلف بارش 75/0، 1 و 25/1 میلیمتر در دقیقه در سه کاربری مرتع، منطقه مسکونی و اراضی کشاورزی به کمک شبیه ساز باران انجام شد و به همین تعداد نمونه‌برداری شروع همزمان آستانه رواناب و فرسایش، نمونه‌برداری از خصوصیات فیزیکی خاک مانند رس، سیلت، شن، ماسه خیلی ریز و درصد رطوبت انجام گرفت. نتایج نشان داد در مجموع در سازند گچساران و در هر سه کاربری مرتع، کشاورزی و مسکونی و در هر سه شدت 75/0، 1 و 25/1 میلی متر در دقیقه، ماسه خیلی ریز خاک در هشت مورد رابطه عکس و در یک مورد رابطه مستقیم با شروع همزمان آستانه رواناب و فرسایش از خود نشان داد و رس خاک نیز در دو مورد رابطه عکس و در هفت مورد رابطه مستقیم از خود نشان داد و سیلت خاک نیز در چهار مورد رابطه عکس و در پنج مورد رابطه مستقیم از خود نشان داد و شن خاک نیز در شش مورد رابطه عکس و در دو مورد رابطه مستقیم و در یک مورد بدون رابطه از خود نشان داد و رطوبت خاک نیز در هفت مورد رابطه عکس و در دو مورد رابطه مستقیم از خود در شروع همزمان آستانه رواناب و فرسایش نشان داد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
106 - ژئومورفولوژی زمین لغزه‌های حوضه آبخیز صفارود ـ منطقه رامسر
محمدرضا ثروتی سید یوسف هاشمیرودخانه صفارود به فاصله دوری از منشاء خود یعنی ارتفاعات بلند جواهرده تا حد نهایی آن که دریای خزر میباشد قرار دارد و جهت آن شمال شرقی، جنوب غربی است. این فاصله دور بین حد نهایی آن میتواند عاملی برای ایجاد تحولات مختلف و دگرگونی‌های زیادی در طول مسیر باشد، یکی از عوامل چکیده کاملرودخانه صفارود به فاصله دوری از منشاء خود یعنی ارتفاعات بلند جواهرده تا حد نهایی آن که دریای خزر میباشد قرار دارد و جهت آن شمال شرقی، جنوب غربی است. این فاصله دور بین حد نهایی آن میتواند عاملی برای ایجاد تحولات مختلف و دگرگونی‌های زیادی در طول مسیر باشد، یکی از عوامل بارز و پدیده‌های مهم ژئومورفولوژیکی حوضه صفارود که وقوع آن موجب مسدود شدن راه‌ها، تخریب باغات کشاورزی و پوشش گیاهی، ایجاد مسیرهای انحرافی برای رودخانه، فرونشینی زمینهای اطراف حوضه، تخریب مناطق مسکونی اطراف حوضه و گاهاً تلفات انسانی می‌گردد، زمین لغزش میباشد. بررسی ژئومورفولوژی زمین‌لغزه‌ها و علل وقوع آن و تعیین نقاط خطر زمین‌لغزه و ارائه راهکارهای مناسب برای جلوگیری از وقوع زمین‌لغزه‌های آتی، به‌لحاظ اینکه حوضه فوق یکی از مراکز مهم توریستی است و میتواند مورد استفاده برنامه‌ریزان قرار گیرد، دارای اهمیت میباشد. با استفاده از نرم افزار ArcGis نقشه پهنه‌بندی خطر زمین‌لغزش حوضه تهیه گردید، به‌طوری که تعداد 33 زمین‌لغزش در حوضه شناسایی و مورد مطالعه قرار گرفت که پارامترهای مربوط به زمینشناسی، پوشش گیاهی و خاک، اقلیم و هیدرولوژی، ژئومورفولوژی و فعالیت انسانی در وقوع لغزش‌ها مؤثر بوده‌اند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
107 - بررسی صحت و دقت نقشه فرسایش پذیری سنگ ها در تهیه نقشه انواع فرسایش به کمک سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS)
علی محمدی ترکاشوند علیرضا اسلامی وحید شادپرورامکان استفاده از نقشه فرسایش پذیری سنگ ها (حساسیت سنگ ها به فرسایش) به عنوان یک مدل تهیه نقشه انواع فرسایش در حوزه پایین دست سد لتیان بررسی شد. هر یک از نقشه های رقومی واقعیت زمینی فرسایش های سطحی، شیاری، خندقی و اشکال فرسایش با لایه فرسایش پذیری سنگ ها قطع داده شد و صح چکیده کاملامکان استفاده از نقشه فرسایش پذیری سنگ ها (حساسیت سنگ ها به فرسایش) به عنوان یک مدل تهیه نقشه انواع فرسایش در حوزه پایین دست سد لتیان بررسی شد. هر یک از نقشه های رقومی واقعیت زمینی فرسایش های سطحی، شیاری، خندقی و اشکال فرسایش با لایه فرسایش پذیری سنگ ها قطع داده شد و صحت، خطا و دقت این لایه به عنوان یک مدل در برآورد چهره های فرسایش محاسبه گردید. نتایج نشان می دهد که صحت نقشه فرسایش پذیری سنگ ها در تهیه نقشه فرسایش های سطحی، شیاری، خندقی و اشکال فرسایش به ترتیب 59.1، 59.9، 71.9 و 42.9درصد است. نقشهفرسایش پذیری سنگ ها فقط با پذیرش 28.1 درصد خطا می تواند در تهیه نقشه فرسایش خندقی به کار رود و در تهیه نقشه فرسایش های سطحی و شیاری به ویژه نقشه اشکال فرسایش دارای صحت پایینی است، لذا نمی تواند به عنوان نقشه واحدهای کاری در تهیه نقشه اشکال فرسایش استفاده شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
108 - پهنه بندی فرسایش در استان گلستان با مدل PM در محیطGIS
بهروز دهزاد علیرضا شکیبا امین حسینی اصل خدیجه مشگیندر این مقاله جهت پهنه بندی خطر فرسایش از مدل EPM استفاده شد. در این مدل چهار عامل ضریب فرسایش حوضه آبخیز(Ψ)، ضریب استفاده از زمین(Xa)، ضریب حساسیت سنگ و خاک به فرسایش(Y) و شیب متوسط حوضه (I) در برآورد میزان رسوب و پهنه بندى فرسایش موثر هستند. از آنجایی که عوامل مخت چکیده کاملدر این مقاله جهت پهنه بندی خطر فرسایش از مدل EPM استفاده شد. در این مدل چهار عامل ضریب فرسایش حوضه آبخیز(Ψ)، ضریب استفاده از زمین(Xa)، ضریب حساسیت سنگ و خاک به فرسایش(Y) و شیب متوسط حوضه (I) در برآورد میزان رسوب و پهنه بندى فرسایش موثر هستند. از آنجایی که عوامل مختلف، تأثیر و درجه اهمیت متفاوتی در فرسایش دارند هر یک از پارامترها با توجه به نسبت اهمیت به کلاسهای متفاوتی طبقه بندی و مطابق مدل فوق در محیط GISعملیات استاندارد سازی بر روی لایه های مزبور اعمال گردید. در نهایت لایه های تهیه شده در مدل تجربی EPM قرار داده شده، تلفیق گردیدند و نقشه پهنه بندی خطر فرسایش حاصل شد. نتایج حاصله از این پهنه بندی نشان می دهد که حدود 57% استان در پهنه فرسایش بسیار شدید، 14% شدید، 5% متوسط، و 24% در طبقات کم و خیلی کم است. بخشهای جنوبی و شمال شرقی استان به واسطه داشتن سنگهای با مقاومت پایین، شیب بالا نسبت به فرسایش از حساسیت بیشتری برخوردار است. نتایج حاصل از این پهنه بندی همچنین نشان داد که در مناطق شمال غربی علی رغم حساسیت بالای تشکیلات زمین شناسی به فرسایش، میزان فرسایش پذیری این منطقه کم می باشد. این مسئله اهمیت پارامتر شیب را نسبت به زمین شناسی در ایجاد فرسایش نشان می دهد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
109 - ارزیابی میزان فرسایش پذیری و رسوب زائی در حوضه‌ی آبخیز پیله رود اردبیل با رویکرد تکنیک منطق فازی
رسول صمد زاده شراره حدّادیدر منتهی الیه ضلع خاوری فلات آتشفشانی آذربایجان ، در داخل ارتفاعات سبلان و باغرو داغ ، چاله ی زمین ساختی نسبتا بسته ای تحت عنوان دشت اردبیل جای گرفته است که تمامی جریان های سطحی ارتفاعات پیرامون به سمت آن هدایت می شوند . و جود سازند های مختلف با مقاومت های متفاوت ،برخور چکیده کاملدر منتهی الیه ضلع خاوری فلات آتشفشانی آذربایجان ، در داخل ارتفاعات سبلان و باغرو داغ ، چاله ی زمین ساختی نسبتا بسته ای تحت عنوان دشت اردبیل جای گرفته است که تمامی جریان های سطحی ارتفاعات پیرامون به سمت آن هدایت می شوند . و جود سازند های مختلف با مقاومت های متفاوت ،برخورداری از شرایط آب و هوایی نیمه خشک سرد ، فقر پوشش گیاهی و در کنار آن حاکمیت روند ها و گرایش های منفی بر بخش وسیعی از عرصه های مرتعی کوهستان های منتهی به دشت باعث گردیده تا این گستره ها به ویژه حوضه های آبخیز شکل گرفته در بطن آن ها از توان فرسایش پذیری نسبتا بالایی برخوردار باشد. ارزیابی میزان فرسایش و رسوب زایی در حوضه ی آبخیز پیله رود به عنوان یکی از زیر حوضه های ارتفاعات چین خورده ی نمین واقع در ضلع شمالی اردبیل هدف اصلی پژوهش حاضر است. در این پژوهش ضمن استفاده از عکس های هوایی 1:55000، نقشه های توپو گرافی 1:50000 و زمین شناسی 1:100000 ، میزان فرسایش و رسوب زایی با رویکرد تکنیک منطق فازی بر آورد شده و در نهایت این تکنیک با روش تجربی پسیاک مورد مقایسه قرار گرفته و محدوده های فرسایشی مشخص شده از طریق مشاهدات و مطالعات میدانی بررسی و تطبیق داده شده است. با استفاده از مدل سازی فازی با حداقل داده ها به روش دو متغییر ه و مقایسه آن با روش پسیاک به این نتیجه می رسیم که مدل پیش بینی منطق فازی در مکان یابی و تفکیک پهنه های مختلف فرسایشی با حداقل داده های ورودی از کار آمدی بهتری برخوردار هستند پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
110 - فرسایش خاک در حوضه آبریز موسی‌آباد تیران با استفاده از مدل SLEMSA
امیر گندمکار نفیسه شیخی سمیرا احمدییکی از اهداف مهم در مطالعات منطقه ای و آمایش سرزمین، ارزیابی خطرات فرسایشی مناطق و تعیین مقدار آن است. برای برآورد میزان فرسایش روش های زیادی وجود دارد. در این روش ها عوامل گوناگونی دخالت دارند.از جمله این عوامل می توان به فرسایندگی باران، فرسایش پذیری خاک و پوشش گیاهی چکیده کاملیکی از اهداف مهم در مطالعات منطقه ای و آمایش سرزمین، ارزیابی خطرات فرسایشی مناطق و تعیین مقدار آن است. برای برآورد میزان فرسایش روش های زیادی وجود دارد. در این روش ها عوامل گوناگونی دخالت دارند.از جمله این عوامل می توان به فرسایندگی باران، فرسایش پذیری خاک و پوشش گیاهی اشاره نمود.با توجه به مهمترین متغیرهایی که بر هر یک از عوامل فوق و میزان کلی فرسایش مؤثرند،توزیع و پراکنش جغرافیائی و نحوه دخالت آنها در تغییر نرخ فرسایش خاک تبیین می شود. اگر چه روشهای گوناگونی برای ارزیابی خطرات فرسایشی وجود دارد ولی مدل SLEMSA به دلیل بهره گیری از همبستگی های انحنائی، به کارگرفتن فاکتورهای مؤثر در فرسایش، تعیین میزان شرکت عوامل بر حسب اهمیت آنها با یک نسبت وزنی و نهایتاً منظور داشتن بسیاری از تأثیرات متقابل عوامل در این مدل دارای پتانسیل های بالقوه مطلوب می باشد. در این تحقیق جهت ارزیابی فرسایش خاک در حوضه آبریز موسی آباد تیران با استفاده از مدل SLEMSAابتدا به گرد آوری، آماده سازی و ورود لایه های اطلاعاتی نظیر عوامل توپوگرافی، اقلیمی، پوشش گیاهی و سطح خارجی زمین پرداخته شد و سپس با تلفیق این لایه ها، حوضه به 410 واحد رسوب زا (شبکه) تفکیک گردید که 200 شبکه در بالا دست و 210 شبکه در پائیندستواقعشدهاست. درآخرمیزانخطرفرسایشیمحاسبهشدهوارزشبهدست آمدهتحتعنوانواحدخطرفرسایشی. ( EHU)حوضه به شمار می آید پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
111 - The Effect of Forest Road Construction on Soil Organic Carbon Stock in Mountainous Catchment in Northern Iran
کاظم نصرتی سعید جلالیThe main objective of this study was to investigate the effect of forest road construction on the Soil Organic Carbon Stock (SOCS) in Ziarat Catchment. Therefore, soil samples were collected from five land use types including road construction, cultivated area, channel چکیده کاملThe main objective of this study was to investigate the effect of forest road construction on the Soil Organic Carbon Stock (SOCS) in Ziarat Catchment. Therefore, soil samples were collected from five land use types including road construction, cultivated area, channel bank, pasture and forest land and soil organic carbon concentration and bulk density were measured in the samples and SOCS were calculated. The results showed that the forest road construction reduce SOCS. SOC stock was greatest in the forest land use and the total SOC stock under different land uses varied in order forest, pasture, cultivate, channel bank and road construction with 143, 136, 128, 36 and 29 Mgha−1, respectively (p<0.001). Therefore, these results can be useful as a scientific basis for selecting the proper soil erosion control methods as a simple and low-cost approach to mitigate the SOC loss. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
112 - مطالعه ژئومورفولوژی مهندسی رودخانه سیستان
ناصر حافظی مقدس حمیدرضا سلوکی رضا جلیلوند Jafar Rahnamaradرودخانه سیستان، در جنوب شرقی دشت سیستان در مرز ایران و افغانستان از رودخانه هیرمند منشعب شده و پس از طی مسافت طولانی در حدود 72 کیلومتر به دریاچه هامون هیرمند م یریزد. بر روی این رودخانه مئاندری ساز ههای هیدرولیکی متعددی ساخته شده است که عمده استفاده آنها در امور مربوط چکیده کاملرودخانه سیستان، در جنوب شرقی دشت سیستان در مرز ایران و افغانستان از رودخانه هیرمند منشعب شده و پس از طی مسافت طولانی در حدود 72 کیلومتر به دریاچه هامون هیرمند م یریزد. بر روی این رودخانه مئاندری ساز ههای هیدرولیکی متعددی ساخته شده است که عمده استفاده آنها در امور مربوط به کشاورزی می باشد. مورفولوژی رودخانه سیستان در طی 55 سال اخیر به دلیل شیب کم رودخانه، احداث سازه های طولی و عرضی، دخالت های انسانی و ناملایمات طبیعی، تغییرات زیادی از جمله فرسایش کناره ای و تخریب اراضی اطراف را داشته است. هدف از انجام این پژوهش بررسی نقش عوامل تاثیرگذار در تغییرات مورفولوژیکی رودخانه سیستان از دید ژئومورفولوژی مهندسی و ارزیابی بازه های مختلف رودخانه از نظر پایداری با استفاده از پارامترهای هندسی می باشد. با نمونه برداری از دیواره بستر رودخانه، از رسوبات بالادست و پایی ندست ساز ههای هیدرولیکی، با انجام آزمایش های رسوب شناسی و ژئوتکنیکی، وضعیت فرسایش پذیری دیواره ها و علت آن بررسی گردید. این بررسی ها نشان داد که رودخانه سیستان در تمامی بازه ها وضعیت پایدار دارد. لایه های رسوبی دیواره رودخانه سیستان فاقد حد خمیری و روانی می باشند و رفتار غیرپلاستیک، چسبندگی کم و مقاومت برشی پایینی دارند. با توجه به اهمیت این رودخانه به عنوان مه مترین منبع تأمی نکننده آب شرب و کشاورزی منطقه، ضروری است، با اجرای طرح های مهندسی و ساماندهی رودخانه ای، راهکارهای اساسی ارائه گردد و با تلفیق مطالعات ژئومورفولوژی مهندسی و مهندسی رودخانه، ضمن حراست از حریم رودخانه و حفظ پایداری کرانه های آن، با کمترین تن شها و مشکلات اجتماعی، از اراضی مذکور بهره برداری اصولی و بهینه نمود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
113 - خصوصیات شیمی خاک، در ایجاد و پیشرفت فرسایش گالی در منطقه ی دشتیاری - چابهار
Jafar Rahnamarad فریدون خسروی شکوفه ریگی نژاددر این تحقیق روی 14 نمونهی برداشت شده از مناطق فرسایشیافته و فرسایشنیافته، و از مناطق با و بدون پوشش گیاهی، آزمایشات فیزیکی و شیمیایی از قبیل، ای سی (EC)، او ام (OM)، سار (SAR)،ای اس پی (ESP)، پ هاش (pH)، اس پی (SP) و تی ان وی (TNV) انجام شدند. براساس نتایج برّرسی های ص چکیده کاملدر این تحقیق روی 14 نمونهی برداشت شده از مناطق فرسایشیافته و فرسایشنیافته، و از مناطق با و بدون پوشش گیاهی، آزمایشات فیزیکی و شیمیایی از قبیل، ای سی (EC)، او ام (OM)، سار (SAR)،ای اس پی (ESP)، پ هاش (pH)، اس پی (SP) و تی ان وی (TNV) انجام شدند. براساس نتایج برّرسی های صحرایی و آزمایشگاهی، خاک اکثر نقاط منطقه ی مورد مطالعه، لوم سیلتی میباشد. روند تغییرات اس پی (SP) بین 3/60-2/32، پ هاش (pH) بین 92/7-2/7، تی ان وی (TNV) بین 4/11-5/14 بهدست آمد. نتایج آزمایشات مربوطه نشان داد، که ای سی (EC) خاک در مناطق زیاد فرسایش یافته، 5/62 و در مناطق کم فرسایش یافته 69/0 و مقدار سار (SAR) و مقدار ای اس پی (ESP) مشابه آزمایش ای سی (EC) میباشند. میزان کاتیون موجود در خاک جدارهی گالی 1196 ، نسبت به کف گالی و سطح زمین 338 ، بیشتر است. متوسط میزان کاتیون در منطقه ی فرسایش نیافته با پوشش گیاهی 8/23، نسبت به منطقه ی فرسایش یافته و فرسایش نیافته بدون پوشش گیاهی 4/215، کمتر است. میزان او ام (OM) خاک بین 59/0-17/0 به دست آمد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
114 - بررسی زیست محیطی -رسوب شناسی مناطق ساحلی دریای مکران ایران (جنوب استان سیستان و بلوچستان)
Mohyeddin Ahrari-Roudi سیدرضا موسوی حرمی راضیه لک احمد معتمد اسدالله محبوبیدر این پژوهش، مناطق ساحلی جنوب استان سیستان و بلوچستان مورد مطالعه قرار گرفتند. این مناطق در تجارت بین المللی، مدیریت سواحل و صنایع دریایی نقش قابل توجهی را دارند. شناخت زمین های مناسب جهت توسعه و ساخت سازه های دریایی مانند اسکله های سوخت گیری، صیادی، تجاری و بنادر ساحل چکیده کاملدر این پژوهش، مناطق ساحلی جنوب استان سیستان و بلوچستان مورد مطالعه قرار گرفتند. این مناطق در تجارت بین المللی، مدیریت سواحل و صنایع دریایی نقش قابل توجهی را دارند. شناخت زمین های مناسب جهت توسعه و ساخت سازه های دریایی مانند اسکله های سوخت گیری، صیادی، تجاری و بنادر ساحلی و دور از آلودگی های زیست محیطی، بسیار حائز اهمیت است. در این پژوهش، روش تحقیق براساس مطالعات اسنادی و کتابخانه ای، صحرایی و عملیات پیمایشی، نمونه برداری از رسوبات ساحلی اعم از سطحی و عمقی بوده است. پس از تهیه مقاطع نازک، رسوبات منطقه بررسی و تیپ های مختلف رسوبی آن شناسایی شدند. با تلفیق اطلاعات به دست آمده، سواحل دارای پتانسیل ساخت و توسعه اسکله، بنادر ، محل های مناسب جهت سوخت گیری و محل های نامناسب، شناسایی شدند. در این تحقیق مشخص شد که عواملی مانند تغییرات سطح آب دریا ، فرایندهای تکتونیکی ، فرایندهای اقلیمی، فرایندهای هیدرولیکی بهویژه عمل جریان های جزر و مدی و نیز دخالت های انسانی و فعالیت های عمرانی در اسکله ها و مناطق ساحلی جنوب استان سیستان و بلوچستان، مهم ترین فرایندهای تخریبی و سازنده سواحل می باشند. همچنین مشخص شد سواحل پسرونده در خلیج های چابهار و پزم، شاخص یک ساحل پسرونده در زمان پیشروی دریا می باشند. سواحل دریای عمان پس از تحمل بالا آمدگی مداوم ناشی از نئوتکتونیک و زون فرورانش که در حال حاضر نیز ادامه دارد، در معرض دو گروه عوامل محیطی خشکی و دریایی قرار گرفته اند. البته عوامل زمین شناختی به عنوان عوامل اصلی محسوب می گردند. واحدهای سنگی، تحت تأثیر فرایندهای دگرسانی مانند انحلال، تجزیه و دگرسانی اجزاء سازنده، دچار فرسایش شدید شده و سواحل را در برابر هجوم، ضربه امواج و بارگذاری های موضعی بسیار آسیب پذیر نموده اند. در برخی نقاط مانند شرق رمین تا غرب پسابندر، این عوامل به تنهایی ریزش و جدایش توده های سنگی ساحلی و نهایتاً عقب نشینی آنها را موجب می شوند. در برخی نقاط ساحلی دیگر مانند دیواره های دریایی حد فاصل خلیج های پزم و چابهار و نیز گواتر، عوامل هیدرودینامیکی مانند اثر امواج و عوامل اقلیمی مانند بادهای مونسون و فرسایش بادی، به عنوان عوامل مکمل عوامل اصلی در فرسایش و عقب نشینی سواحل سنگی نقش داشته اند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
115 - بررسی الگوی انتقال رسوب ناشی تحت عملکرد موج در مصب با استفاده از مدل سازی عددی
علی کرمی خانیکی منیره سادات کیائیموج یکی از عوامل اصلی شکل دهنده مصب است. شکست موج در آبهای کم عمق دهانه مصب باعث شکل گیری جریان های کرانه ای و انتقال رسوب در این ناحیه می گردد. ارتفاع موج یکی از پارامترهای هیدرودینامیکی است که در این تحقیق اثر آن بر روی الگوی جریان و رسوبگذاری مورد بررسی قرار می گیرد. چکیده کاملموج یکی از عوامل اصلی شکل دهنده مصب است. شکست موج در آبهای کم عمق دهانه مصب باعث شکل گیری جریان های کرانه ای و انتقال رسوب در این ناحیه می گردد. ارتفاع موج یکی از پارامترهای هیدرودینامیکی است که در این تحقیق اثر آن بر روی الگوی جریان و رسوبگذاری مورد بررسی قرار می گیرد. برای این منظور، یک حوضچه ساحلی که از طریق یک دهانه یا مصب به دریای باز متصل می گردد، در محیط نرم افزار مایک 21 شبیه سازی شده است. برای شبیه سازی آن از یک شبکه مثلثی ساختارنیافته (Unstructured flexible mesh)، با ابعاد10 تا 50 متری، در یک مدل تفاضل محدود استفاده می شود. در این مدلسازی، موج با ارتفاع های 75/.، 5/1 و 2/2 متر با پریود ثابت 8 ثانیه به صورت عمود بر خط ساحل تابیده می شود و مقادیر سرعت جریان و انتقال رسوب ناشی از آن در قسمت های مختلف مصب محاسبه می شود. نتایج شبیه سازی الگوی جریان ناشی از موج را به صورت چهار گردابه با تاوایی معکوس در طرفین کانال نشان میدهد که گردابه‌های قوی تر در بالادست دهانه (دریا) تشکیل می شوند که تا حد زیادی در الگوی گردش جریان در مصب موثرند. به طوری که با هجوم امواج مرتفع تر چرخابه‌های روبه دریا در مقیاس بزرگتر تشکیل و موجب افزایش سرعت جریان در کانال میشوند، در صورتیکه در حضور امواج کم ارتفاع، چرخابه‌های رو به دریا ضعیف شده و به ساحل نزدیک میشوند. متناسب با آن الگوی رسوبگذاری و فرسایش نیز تغییر می کند. الگوی انتقال رسوب ناشی از هجوم موج، نشان می دهد که در زمان های اولیه اجرا و پس از تابش چند صد هزار موج اول موجب بارگذاری در دهانه و مسدود شدن دهانه و بار گذاری در سواحل طرفین دهانه می شود. این الگوی انتقال رسوب در مطالعات میدانی در دهانه خور تیاب در بندر کلاهی مشاهده شد.بر اساس بررسی‌های انجام شده بر روی نتایج مدلسازی‌های عددی انجام شده در خصوص انتقال رسوبات ساحلی، به نظر می‌رسد که الگوی عمود بر ساحل بدون جریان های جزر و مدی یکی از عوامل اصلی ایجاد بارهای رسوبی موازی ساحل و ایجاد ناحیه کم عمق در محدوده ساحلی خور تیاب میباشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
116 - بررسی تاثیر سازندهای زمین شناسی بر روی کیفیت آب، آبخوان دهدشت غربی
اردوان بهزاد فرهاد حمزهدر مقاله حاضر نقش سازندهای زمین شناسی گروه فارس ( گچساران، میشان و آغاجاری ) بر کیفیت آب آبخوان دهدشت غربی مورد مطالعه قرار گرفته است. با توجه به خصوصیات چینه شناسی ، نفوذپذیری ، حساسیت به فرسایش و خصوصیات هیدرودینامیکی این سازندها در دهدشت غربی ملاحظه می گردد که دهدشت چکیده کاملدر مقاله حاضر نقش سازندهای زمین شناسی گروه فارس ( گچساران، میشان و آغاجاری ) بر کیفیت آب آبخوان دهدشت غربی مورد مطالعه قرار گرفته است. با توجه به خصوصیات چینه شناسی ، نفوذپذیری ، حساسیت به فرسایش و خصوصیات هیدرودینامیکی این سازندها در دهدشت غربی ملاحظه می گردد که دهدشت غربی فاقد یک آبخوان مناسب جهت توسعه کشاورزی در این بخش می باشد. اراضی دهدشت غربی از نظر کشاورزی بسیار حاصلخیز می باشند اما منابع آب زیر زمینی این دشت جهت آبیاری این اراضی با محدودیت روبرو است. در دهدشت غربی به علت فقدان یا محدود و فصلی بودن منابع آب سطحی، روستائیان جهت مشروب نمودن اراضی کشاورزی خود از آب زیر زمینی ( عمدتا چاه ) استفاده می نمایند، بطوریکه 70% اراضی آبی از منابع آب زیر زمینی آبیاری می گردند اما به دلیل شرایط زمین شناسی کمیت و کیفیت منابع آب زیر زمینی مساعد برای کشاورزی نمی باشد. بر این اساس به منظور دستیابی به نتایج آنالیز شیمیایی و طبقه بندی آب در دشت دهدشت غربی از نتایج شیمیایی چاه آب چنگلوا استفاده گردید و سپس دیاگرام ویلکوکس برای آبخوان این دشت ترسیم گردید. این نتایج نشان می دهد که عموما آب زیر زمینی این منطقه بین حد شوری زیاد و خیلی شور قرار دارد و از نظر نسبت جذب سدیم غالب آبها در محدوده کم بوده و بطور کلی منابع آب زیر زمینی در کلاس C3S1 ( شوری زیاد با نسبت جذب سدیم کم ) و S1 C4 ( شوری خیلی زیاد با نسبت جذب سدیم کم ) قرار می گیرند. آب زیر زمینی اراضی دهدشت غربی جزء آبهای شور محسوب می شود و آبهای زیرزمینی موجود در منطقه از لحاظ مصرف کشاورزی دارای محدودیت می باشند. در مقاله حاضر سه بخش فاکتورهای زمین شناسی ، خصوصیات فیزیکی آبخوان و ساختار کیفیت شیمیایی آن مورد بررسی قرار گرفته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
117 - تخمین فرسایش و رسوب با استفاده از روشهای کیفی ژئومورفولوژی(واحدهای کاری)ومدل.E.P.M و مقایسة آن با آمار خروجی رسوب در حوضة آبریز سیاهرود گیلان
محمد رضا افشاری آزاد هاله پورکیبا افزایش رشد جمعیت و توسعه روزافزون مناطق شهری و صنعتی شدن جوامع ، از یک طـرف و کـاهش حریمهای طبیعی از طرف دیگر موجب کاهش سطح پوشش گیاهی ، افزایش فرسایش خاک و افزایش مقدار ضریب جریان سطحی را در برداشته است . به منظور بررسی سیستم های مختلف فرسایش و برآورد شدت فرسایش و م چکیده کاملبا افزایش رشد جمعیت و توسعه روزافزون مناطق شهری و صنعتی شدن جوامع ، از یک طـرف و کـاهش حریمهای طبیعی از طرف دیگر موجب کاهش سطح پوشش گیاهی ، افزایش فرسایش خاک و افزایش مقدار ضریب جریان سطحی را در برداشته است . به منظور بررسی سیستم های مختلف فرسایش و برآورد شدت فرسایش و میزان رسوب به روشEPM ، حوضه آبخیز سیاهرود در شهرست ان رشت، بـه مسـاحت 204/33 کیلومتر مربع انتخاب گردیده و در این تحقیق حوضه مورد مطالعه از نظر فیزیوگرافی و توپـوگرافی، هـوا و اقلیم شناسی، هیدرولوژی، زمین شناسی، ژئومورفولوژی، خاکشناسی، پوشـش گیـاهی مـورد بررسـی قـرار گرفته و نتایج حاصل از آن جهت مطالعه و برآورد میزان فرسایش و رسوب استفاده گردیده و بدین ترتیـب حوضه از 1 واحد اصلی، 5 زیرواحد، طبقه بندی گردیده است در و آن خصوصیات خـاک، شـیب متوسـط، ضریب حساسیت خاک به فرسایش، ضریب استفاده از زمین، ضریب فرسایش ، ضریب شـدت فرسـایش و طبقه شدت فرسایش تعیین شده است.و در حوضه آبخیز س یاهرود مقدار فرسایش ویژه، ضریب رسـوبدهی، دبی رسوب ویژه، دبی رسوب کل محاسبه شده است . با بررسی آمار دبی رسوب اندازه گیری شده در ایستگاه رسوب سنجی بهـدان در پریـود زمـانی 18 سـاله، مقدار کل رسوبات سالیانه سیاهرود 25161/19 تن در سال بدست می آید با. مقایسة مقادیر رسوب اندازه گیری شده و رسوب برآوردی از طریق دو روش قدیمی و توسعه یافتة E.P.M چنین نتیجه گیری می شود که مقادیر برآوردی با مقدار رسوب اندازه گیری شده ، قرابت عدد 96 درصد را با مقدار واقعـی نشـان مـی دهند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
118 - بررسی فرسایش پذیری حوضه های آبخیز شمال دریاچه ارومیه با استفاده از تئوری فازی و GIS ( مطالعه موردی حوضه های آبخیز شمال تسوج)
احد حبیب زاده مالک رفیعی محمدرضا نیک جوفرسایش از جمله فرآیندهای ژئومورفولوژیکی است که موجب به هم خوردگی سیستم پویای کره زمین شده و در شکل آن تغییرات بوجود می‌آورد، طرح های بررسی فرسایش‌پذیری سطحی زمین و ارائه نقشههای پهنه‌بندی فرسایش میتواند گامی موثر در شناسائی مناطق حساس به فرسایش و در نتیجه بعنوان نقشه چکیده کاملفرسایش از جمله فرآیندهای ژئومورفولوژیکی است که موجب به هم خوردگی سیستم پویای کره زمین شده و در شکل آن تغییرات بوجود می‌آورد، طرح های بررسی فرسایش‌پذیری سطحی زمین و ارائه نقشههای پهنه‌بندی فرسایش میتواند گامی موثر در شناسائی مناطق حساس به فرسایش و در نتیجه بعنوان نقشههای پایه در تعیین مناطق اولویت‌دار برای عملیات‌های عمرانی و اجرائی مختلف باشند. در این طرح که در منطقه تسوج در شمال دریاچه ارومیه و شمال غرب استان آذربایجان شرقی به اجرا در آمده است ابتدا با استفاده از عکسهای هوائی و نقشههای توپوگرافی منطقه، نقشههای زمینشناسی، هیدروگرافی و کاربری اراضی تهیه شده سپس با استفاده از 58 ایستگاه آماری که در کل حوضه های آبخیز شمال تسوج پراکنده هستند فرمهای فرسایش تکمیل شده و در نهایت نظرات کارشناسی اعمال گردید سپس کلیه این نقشه‌ها در سیستم GIS رقومی گردیدند. پس از آن با استفاده از تئوری مجموعه‌های فازی و استفاده از عملگرهای منطقی و حسابی این مجموعه‌ها با دو روش نقشههای فرسایش‌پذیری تهیه و مورد مقایسه قرار گرفتند که در نهایت عملگر اجتماع مجموعه‌های فازی با توجه به نوع نرخ‌دهی و وزن‌دهی به نقشه‌ها قابلیت بهتری را در ارائه مناطق حساس به فرسایش از خود نشان دادند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
119 - Analytical and numerical modeling of erosive projectiles into steel fiber reinforced concrete target
مهدی هدایتیان خداداد وواحدیIn this paper, modeling of high speed projectiles with different nose shapes, penetrating into steel fiber reinforced concrete is investigated. This is a novel study because it considers the length to diameter ratio of steel fiber as well as projectile length to diamete چکیده کاملIn this paper, modeling of high speed projectiles with different nose shapes, penetrating into steel fiber reinforced concrete is investigated. This is a novel study because it considers the length to diameter ratio of steel fiber as well as projectile length to diameter ratio and volume fraction of fiber used in concrete matrix on the impact resistance of steel fiber reinforced concrete fibers at high speeds. Numerical simulation is used using LS-DYNA explicit code. The projectiles have an approximate mass of 45 (gr) and their velocities are about 2500 (m/s) penetrating into steel fiber reinforced concrete panel with volume fraction of 1.0%, 1.5% and 2.0%. In this article the exact behavior of steel fiber reinforced concrete confronting metallic projectiles at high speed is predicted. The results of the simulations are compared with experimental work of other investigators and, the results show that ogive nose projectiles are more efficient than other projectiles. In other words, by increasing the projectile length to diameter ratio from 0.5 to 0.9, for flat, hemispherical and ogive projectiles their residual velocities are increased. Also, it is shown that by increasing the volume fraction of steel fibers in concrete matrix, damage of top surface damage is reduced dramatically. The analytical model presented in this paper considers the speed variations of the projectile during the penetration process into steel fiber reinforced concrete is an important achievements this respect. پرونده مقاله
سکوی نشر دانش
سند یا سکوی نشر دانش ،سامانه ای جهت مدیریت حوزه علمی و پژوهشی نشریات دانشگاه آزاد می باشد
پیوندهای سایت
مراکز مرتبط
پشتیبانی
صفحات رسمی
حقوق این وب‌سایت متعلق به سامانه مدیریت نشریات دانشگاه آزاد اسلامی است.
حق نشر © 1403-1400