پهنه‌بندی مخاطرات زیست محیطی زمین‌لغزش، زمین‌لرزه، سیل و فرسایش با استفاده از روش سلسله‌مراتبی فازی (مطالعۀ موردی: حوزه وارک)
محورهای موضوعی : توسعه سیستم های مکانیسیامک بهاروند 1 , سلمان سوری 2 , جعفر رهنماراد 3
1 - استادیار گروه زمین شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرم آباد، خرم آباد، ایران
2 - باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد خرم آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، خرم‌آباد، ایران
3 - دانشیار گروه زمین‌شناسی، واحد زاهدان، دانشگاه آزاد اسلامی، زاهدان، ایران
کلید واژه:
چکیده مقاله :
مخاطرات طبیعی همه‌ساله خسارات زیان‌باری را در سراسر جهان و از جمله ایران بوجود می‌آورد. حوزه وارک واقع در استان لرستان به دلیل خصوصیات متنوع زمین‌شناسی نظیر لیتولوژی، تکتونیک و شرایط خاص آب و هوایی، از جمله مناطق دارای پتانسیل مخاطرات زیست‌محیطی است. برای کاهش خسارات ناشی از این مخاطرات، اولین و مهم‌ترین کار تعیین مناطق با پتانسیل بالای خطر است. به منظور بررسی مخاطرات زیست‌محیطی در این حوزه ابتدا هر یک از لایه‌های اطلاعاتی با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای +ETM (سال 95)، نقشه زمین‌شناسی، نقشه توپوگرافی و بازدیدهای میدانی (سال 96) شناسایی و ثبت گردیدند. سپس با استفاده از لایه‌های اطلاعاتی شیب، جهت شیب، ارتفاع، کاربری اراضی، زمین‌شناسی، کانون زمین‌لرزه‌ها، گسل، شبکه آبراهه و بارش در محیط نرم‌افزار ArcMap و بر اساس روش تلفیقی سلسله مراتبی فازی نقشه مخاطرات زمین‌لغزش، سیل، فرسایش و زمین‌لرزه تهیه شده است. در این تحقیق، به منظور تهیه نقشه نهایی مخاطرات زیست‌محیطی، با استفاده از قضاوت کارشناسی مخاطرات چهارگانه منطقه وزن‌دهی و سپس هم‌پوشانی گردید. بر اساس نتایج به دست آمده به ترتیب 03/9، 84/20، 68/27، 41/27 و 03/15 درصد از مساحت منطقه در کلاس‌های خطر خیلی کم، کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد قرار دارد. همچنین نتایج بررسی نقشه مخاطرات زیست‌محیطی منطقه نشان می‌دهد که به ترتیب زمین‌لغزش و سیلاب از نقش پررنگ‌تری در ایجاد پهنه‌های با خطر بالا برخوردار می‌باشند.
Natural hazards cause every year around the world, including Iran harmful damages. A Vark basin in the Lorestan province due to a variety of geological properties such as lithology, tectonic and climatic conditions, is taken as areas with potential environmental risks into account. To reduce the damage caused by these risks, earliest and foremost task is to determine areas with high potential risk. In order to evaluate environmental hazards in this basin, each informational layer has been identified and registered using the satellite images ETM+ (2016 year), geological maps, topographic maps and field visits (2017 year). Then, using the informational layers of the slope, aspect, elevation, land use, geology, the epicenter of the earthquake, fault, drainage and rainfall in ArcMap software and based on an AHP-Fuzzy method of the map, the risk of landslide, floods, erosion and earthquake have been prepared. In this study, in order to map the environmental risks using expert judgment, the Quartet Hazards of the region were weighted and then overlapped. Based on the results achieved, 9.03, 20.84, 27.68, 27.41 and 15.03 percent of the area ranked at-risk classes very low, low, medium, high and very high respectively. The results of the environmental risk map of the region show that landslides and flooding are a larger role in the creation of high-risk zones.
