فرسایش واژگان زبان مادری در میان مهاجران کُردزبان سردشتی ساکن تهران

محورهای موضوعی : زبان و ادب فارسی

اقبال قاسمیانی ¹ , ابراهبم بدخشان ² , مسعود دهقان ³ , زانیار نقشبندی ⁴

1 - گروه زبان انگلیسی-دانشگده علوم انسانی واحد سنندجٍ
2 - دانشیار گروه زبان انگلیسی و زبانشناسی، دانشگاه کردستان، ایران
3 - استادیار گروه زبان انگلیسی و ادبیات کردی، دانشگاه کردستان،ایران
4 - استادیار گروه زبان انگلیسی و ادبیات کردی، دانشگاه کردستان،ایران

تاریخ دریافت : 1400/03/22 تاریخ پذیرش : 1400/09/21 تاریخ انتشار : 1401/01/01

کلید واژه: "فرسایش زبانی, "تماس زبانی, "زبان کُردی", "نگرش زبانی,

چکیده مقاله :

چکیدهدر موقعیت‌های تماس زبانی به‌ویژه دریک جامعه‌ی دوزبانه‌ی ناپایدار، هنگامی‌که حوزه‌های کاربردی زبان مادری از بین می‌رود، الگوی واژگانی گویشوران در آن زبان تغییر می‌نماید. گروه‌های قومی- زبانی مهاجردر کشورما، برای دست یافتن به جایگاه اجتماعی و اقتصادی مناسب و نیز فراهم نمودن امکانات آموزشی بهتر برای فرزندان خود، ناگزیر به یادگیری زبان فارسی هستند و این امر زمینه را برای تماس هر چه بیشتر با زبان فارسی فراهم نموده است پژوهش حاضر به بررسی فرسایش و تغییرات واژگانی زبان کودکان سردشتی مقیم تهران پرداخته است. 66 نفر گویشور کُردزبان سردشتی در این مطالعه شرکت کردند. آن‌ها از دو جامعه‌ی زبانی مختلف (تهران/ سردشت) انتخاب ‌شدند. برای تعیین میزان فرسایش واژگانی افراد شرکت‌کننده از یک آزمون نامیدن واژگان تصویری مربوط به زبان اول استفاده‌ گردید. در این مطالعه همچنین رابطه‌ی بین نگرش زبانی و میزان فرسایش واژگانی بررسی گردید. برای تعیین نگرش مثبت افراد نسبت به زبان مادری از یک پرسش‌نامه‌ی سنجش نگرش استفاده شده است. تجزیه‌وتحلیل داده‌های جمع‌آوری‌شده نشان می‌دهد که کودکان سردشتی ساکن تهران از فرسایش واژگانی معناداری برخوردار بودند. درواقع آن‌ها به لحاظ کُنش واژگانی در زبان کُردی در مقایسه با هم‌زبانان خود در شهر سردشت، ضعیف‌تر بودند. تجزیه ‌و تحلیل داده‌های پژوهش همچنین نشان داد که رابطه‌ی معناداری بین نگرش گویشوران نسبت به زبان کُردی و میزان فرسایش واژگان در زبان اول وجود دارد.

چکیده انگلیسی:

AbstractIn language contact situations, especially in an unstable bilingual community when domains of mother language are diminished, the speakers' patterns of lexical use are changed. The purpose of this study is to explore lexical attrition of Kurdish children residing in Tehran.66 Sardashti Kurdish speakers participated in this study. They have been selected from two different language communities (Tehran/Sardasht). A picture-based vocabulary test of the first language was used to measure the participants' lexical attrition. This study also examines the relationship between individuals' attitude and lexical attrition. For this aim, a language attitude questionnaire was also used to determine the relationship between positive attitude and the degree of lexical loss in the mother tongue. The data analysis showed that the children in Tehran have experienced a significant degree of lexicon attrition. In fact, they were less proficient in using Kurdish words as compared to their peers in Sardasht. The results also showed that there is a significant relationship between the speakers' attitudes toward the Kurdish language and the amount of lexical loss.

منابع و مأخذ:

آمره، محمد (١٣٩٦ . (مرگ زبانهای محلی و لزوم حفظ آن، فصلنامه سیمرغ، ٤) ٧ ،(صص:٣١- ٣٠
بشیر نژاد، حسن (١٣٩٢ .(زبانهای محلی ایران و خطر انقراض، فرهنگ مردم ایران شماره ٥ و ٦
جعفرزاده، محسن (١٣٨٧ .(گویش قائم شهری: موقعیت، کاربرد و نگرش گویشوران. پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد
اسلامی واحد علوم و تحقیقات فارس.
ذوالفقاری، سیما (١٣٧٦ .(گویش بختیاری بقا یا زوال؟ پایاننامه کارشناسی ارشد دانشکده ادبیات فارسی و زبانهای خارجی
دانشگاه علامه طباطبایی.
عیلانی،روزیتا (١٣٩١ .(از هویت زبانی تا پایداری فرهنگی، ارایه شده درهمایش زبان مادری، مجالها و چالشها، دانشگاه آزاد اسلامی
واحد گرگان.
قاسمی، علی و کرد زنگنه، جعفر (١٩٩٦ .(تحلیلجریانهای مهاجرت به مناطق ٢٢ گانهی شهرتهران. بررسیهای
آمار رسمی ایران، ٢٨) ٢ ،(صص: ٢٤٧-٢٧١
مد ّرسی، یحیی (١٣٩٣.(درآمدی بر جامعهشناسی زبان. تهران: پژوهشگاه علومانسانیو مطالعات فرهنگی.ص١٠٧ .
مد ّرسی، یحیی (١٣٨٤ .(پلورالیسم قومی، نشریه نامه انسانشناسی، ٤)٧ ،(
محمودی،علی. (١٣٨٧ .( بررسی فرسایش و تغییرات زبانی در زبان کردهای سردشتی مقیم تهران، پایاننامه کارشناسی
ارشد، سنندج، دانشکده ادبیات و علوم انسانی.

_||_

Al-Khatib, M., & Al-Ali, M. (2010). Language and cultural shift among the Kurds of Jordan. SkyJournal
of Linguistics, 23(1), 7-36.
Appel, R., & Muysken, P. (1987). Language contact and bilingualism. London: Edward Arnold.
Dweik, B. (1998). Language loyalty among the Yemenites of Lackawanna/ New York.Al Balqa’
Journal for Research andStudies.5 (2), 12-31.
Gardner, R. G., Lambert, R., & Freed, B. (1982). Social factors in language retention. The loss of
 language skills. Rowley, MA: Newbury House.
Haugen, E. (1956). Bilingualism, Language Contact, and Immigrant Languages in the United States. The Hague:
Mouton.
Hulsen, M. (2000). Language Loss and Language Processing. Three Generations
 of Dutch Migrants in New Zealand : Nijmegen, Katholieke Universiteit Nijmegen.
Kerswill, P. (2006). Migration and Sociolinguistics/Soziolinguistik. An international handbook of
the science of language and society, 3, 1-27.
Köpke, B., Schmid, M. S., Keijzer, M., & Dostert, S. (Eds.). (2007). Language attrition: Theoretical
perspectives (Vol. 33). John Benjamin’s publishing.
Lambert, R. D. and Freed, B. (1982). The loss of language skills. Rowley, MA: Newbury House.
Negrisanu, Raluca Mihaela. (2008)."Aspects of first language attrition: A case study of German
immigrants in East Tennessee."
Opitz, C. (2011). First language attrition and second language acquisition in a second Language
environment (Doctoral dissertation, Trinity College Dublin).
Schmid, M. S (2013). First language attrition. Linguistic Approaches to Bilingualism, 3(1), 94-115.
 Schmid, M. S., & Köpke, B. (2009). L1 attrition and the mental lexicon. The bilingual mental lexicon:
Interdisciplinary approaches, 209-238.
Schmid, M. S. (2005). The language attrition test battery. A research manual. Amsterdam: Vrije
Universiteit Amsterdam