تعیین نوع رابطه بین شروع آستانه همزمان رواناب و فرسایش با خصوصیات فیزیکی خاک

محورهای موضوعی : علوم آب

حمزه سعیدیان ¹ (استادیار پژوهشی بخش تحقیقات حافظت خاک و آبخیزداری، مرکز تحقیقات آموزش کشاورزی و منابع طبیعی کرمان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج، کرمان، ایران)
حمید رضا مرادی ² (دانشیار دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی، دانشگاه تربیت مدرّس، مازندران، نور، ایران.)

تاریخ دریافت : 1400/01/20 تاریخ پذیرش : 1400/06/22 تاریخ انتشار : 1400/06/01

کلید واژه: رطوبت خاک, واژه‌های کلیدی: شن خاک, شروع آستانه رواناب و فرسایش, کوه گچ,

چکیده مقاله :

به منظور تعیین نوع ارتباط بین شروع همزمان آستانه رواناب و فرسایش و خصوصیات فیزیکی خاک در کاربری‌های مختلف سازند گچساران، بخشی از حوزه آبخیز کوه گچ شهرستان ایذه با مساحت 1202 هکتار انتخاب گردید. سپس نمونه‌برداری شروع آستانه رواناب و فرسایش در 6 نقطه و با 3 تکرار و در شدت‌های مختلف بارش 75/0، 1 و 25/1 میلی‌متر در دقیقه در سه کاربری مرتع، منطقه مسکونی و اراضی کشاورزی به کمک شبیه ساز باران انجام شد و به همین تعداد نمونه‌برداری شروع همزمان آستانه رواناب و فرسایش، نمونه‌برداری از خصوصیات فیزیکی خاک مانند رس، سیلت، شن، ماسه خیلی ریز و درصد رطوبت انجام گرفت. نتایج نشان داد در مجموع در سازند گچساران و در هر سه کاربری مرتع، کشاورزی و مسکونی و در هر سه شدت 75/0، 1 و 25/1 میلی متر در دقیقه، ماسه خیلی ریز خاک در هشت مورد رابطه عکس و در یک مورد رابطه مستقیم با شروع همزمان آستانه رواناب و فرسایش از خود نشان داد و رس خاک نیز در دو مورد رابطه عکس و در هفت مورد رابطه مستقیم از خود نشان داد و سیلت خاک نیز در چهار مورد رابطه عکس و در پنج مورد رابطه مستقیم از خود نشان داد و شن خاک نیز در شش مورد رابطه عکس و در دو مورد رابطه مستقیم و در یک مورد بدون رابطه از خود نشان داد و رطوبت خاک نیز در هفت مورد رابطه عکس و در دو مورد رابطه مستقیم از خود در شروع همزمان آستانه رواناب و فرسایش نشان داد.

چکیده انگلیسی:

Then, sampling of erosion and runoff threshold in 6 points with 3 replicates and in different rainfall intensities of 0.75, 1 and 1.25 mm/min in three land uses of the range, residential area and agricultural lands with the help of the rain simulator was done. In addition, the same number of runoff and erosion threshold samples, sampling of the soil physical properties such as clay, silt, sand, very fine sand and moisture content was done. I The results showed that in Gachsaran Formation and in all three rangeland, agricultural and residential land uses and in all three intensities of 0.75, 1 and 1.25 mm/min, very fine soil sand in eight cases had the opposite relationship and in one case had a direct relationship with the erosion and runoff simultaneous threshold and soil clay had the opposite relationship in two cases and had a direct relationship in seven cases and soil silt had the opposite relationship in four cases and had a direct relationship in five cases. Soil sand in six cases showed the opposite relationship and in two cases showed a direct relationship and in one case did not show a relationship, and soil moisture in seven cases showed an inverse relationship and in two cases showed a direct relationship with erosion and runoff simultaneous threshold.