اثر کاه و کلش برنج بر تولید رواناب سطحی و هدررفت خاک در کرت‌های کوچک

محورهای موضوعی : مدیریت آب در مزرعه با هدف بهبود شاخص های مدیریتی آبیاری

سید حمیدرضا صادقی ¹ , احسان شریفی مقدم ² , لیلا غلامی ³

1 - استاد؛ گروه مهندسی آبخیزداری؛ دانشگاه تربیت مدرس؛ دانشکده منابع طبیعی؛ نور؛ 76489-46417؛ مازندران؛ ایران
2 - دانش‌آموختة کارشناسی ارشد؛ گروه مهندسی آبخیزداری؛ دانشگاه تربیت مدرس؛ دانشکده منابع طبیعی؛ نور؛ 76489-46417؛ مازندران؛ ایران
3 - استادیار، گروه مهندسی آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، بادله کیلومتر 10 نکا، ساری، صندوق پستی 737

تاریخ دریافت : 1392/11/27 تاریخ پذیرش : 1393/06/31 تاریخ انتشار : 1393/06/31

کلید واژه: افزودنی آلی خاک, حفاظت خاک, شبیه‌ساز باران, فرسایش خاک,

چکیده مقاله :

فرسایش خاک از چالش‌های مهم در حفاظت بهینه از منابع آب و خاک است. پوشش سطح زمین، بر فرآیندهای تولید رواناب و هدررفت خاک مؤثر است. امروزه مواد افزودنی و اصلاح کننده متنوعی با هدف حفظ آب و خاک در سرتاسر جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد. با وجود این، نقش مواد اصلاحی آلی قابل دسترس و دوستدار محیط زیست کمتر مورد توجه قرار گرفته است. بر همین پایه، در این پژوهش به بررسی تأثیر کاربرد کاه و کلش برنج با مقدار نیم کیلوگرم در مترمربع در مقیاس کرت و در سه تکرار با شیب 20 درصد بر مقدار رواناب و هدررفت خاک با استفاده از شبیه‌ساز باران روی خاک لومی رسی شنی پرداخته شد. پس از پخش‌کردن کاه و کلش در سطح خاک، کرت‌ها به مدت 15 دقیقه تحت بارش 50 و 90 میلی‌‌متر بر ساعت قرار داده شدند. نتایج نشان داد که اثر تیمارها در دو شدت 50 و 90 میلی‌‌متر بر ساعت بر کاهش حجم رواناب و در مقایسه با کرت شاهد به‌ترتیب در حدود 90 و 96 درصد بود و مقدار هدررفت خاک در هر دو شدت را کاملاً متوقف نمود. همۀ اختلافات در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار ارزیابی شد.

چکیده انگلیسی:

Soil erosion is one of the most challenging issues in optimal conservation of soil and water resources. Land surface cover affects runoff production and soil loss processes. Nowadays, miscellaneous amendments and conditioners are being applied to conserve water and soil worldwide. However, the role of environmentally friend and available organic amendments have been rarely considered. This study was therefore taken place in order to assess the effect of rice straw (0.5 kg m-2) on runoff volume and soil loss on a sandy clay loam placed in three small plots (0.5×0.5×0.3m) with 20% slope steepness using rainfall simulator. The study plots were then subjected to 50 and 90 mm h-1 rainfall intensities for 15 minutes after spreading rice straw on the soil surface. The results showed that the rice straw treatment under 50 and 90 mm h-1 rainfall intensities and in comparison with control plot reducing the runoff about 90% and 96%, respectively. In addition, soil loss was completely controlled in treated plots and under both studied rainfall intensities. All differences were found statistically significant at 1% significancy level.