کارآیی ریشه‌های از خاک بیرون زده گونه لور جهت برآورد میزان فرسایش خاک (مطالعه موردی در دره حسن آباد چالوس)

محورهای موضوعی : جنگلداری

ویلیام بایرام زاده ¹ , بابک شاه کرم ²

1 - - دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج، گروه صنایع چوب و کاغذ، کرج، ایران
2 - دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج، گروه خاکشناسی، کرج، ایران

تاریخ دریافت : 1392/03/26 تاریخ پذیرش : 1393/03/17 تاریخ انتشار : 1393/08/01

کلید واژه: ریشه‌های بیرون زده, فرسایش خاک, زربین, آناتومی ریشه, دندروژئومورفولوژی,

چکیده مقاله :

دانش برآورد فرسایش، لازمه‌ی کنترل فرسایش خاک می باشد. هدف تحقیق حاضر، برآورد مقدار سالانه ی فرسایش در سری 102 حوزه ی دره ی حسن آباد چالوس با مطالعه ی خصوصیات آناتومیک ریشه های بیرون زده از خاک گونه‌ی لور بود. به همین منظور 8 درخت لور انتخاب و ریشه های نیمه بیرون زده‌ی آنها بریده شد. ضمنا اطلاعاتی مثل مختصات نقطه ای که درخت در آن قرار داشت، شیب، جهت، ارتفاع از سطح دریا و درصد پوشش گیاهی برای هر درخت به طور جداگانه یادداشت شد. از ریشه های بریده شده به کمک میکروتوم مقاطع عرضی (20 میکرومتر) تهیه و اولین سال رخنمون آنها تعیین شد و نها یتاً میانگین فرسایش سالانه محاسبه و ارتباط آن با شیب، جهت و در صد پوشش گیاهی بررسی شد. نتایج تحقیق حاضر نشان داد که میزان فرسایش در منطقه مورد مطالعه به طور متوسط سالانه 4/0 میلیمتر در سال می باشد. مقدار فرسایش سالانه با شیب، جهت شیب و درصد پوشش گیاهی ارتباط آماری معنی داری نشان داد. به طوری که فرسایش بدست آمده رابطه‌ی مستقیم با شدت شیب و رابطه‌ی معکوس با درصد تاج‌پوشش گیاهی نشان داد و بالاترین مقدار فرسایش از ریشه هایی بدست آمد که از جهت جنوبی تهیه شده بودند. تحلیل دندروژئومورفولوژیکی ریشه های درخت لور از دقت خوبی برای برآورد فرسایش در منطقه مورد مطالعه برخوردار است ولی از آنجاییکه پاسخ گونه های مختلف به انواع فرسایش می تواند متفاوت باشد، مطالعات بیشتری در زمینه باید صورت گیرد.

چکیده انگلیسی:

The knowledge of erosion estimating is requisite for controlling soil erosion. The purpose of this research was estimating annual soil erosion using anatomical changes in exposed roots of Carpinus Orientalis in Hassan abad valley, Chaloos, Iran. For this purpose, we select eight Carpinus Orientalis trees as quite random and cut their exposed roots. Moreover the geographic coordinates of trees, the slope intensity and direction, altitude and percentage of vegetation has been written. Cross-sections of 20 µm were prepared using microtome and the first year of exposure by erosion was identified. We finally estimated the mean annual erosion.  The statistical relationship of the mean annual erosion with the percentage of the plant coverage, geographical aspects and slopes were investigated. The mean erosion of the study area has been estimated around 0.4 mm per year. There was positive relationship between annual erosion and slope density and negative relationship between the annual erosion and percentage of the plant coverage. The samples obtained in southern aspect showed higher annual erosions. We concluded that anatomical changes of exposed roots (Dendrogeomorphology) of Carpinus Orientalisare valuable tools to date erosion events, however, the responses of diverse species under different types of erosion remains to be studied in future.

منابع و مأخذ:

1-Ahmadi, M., M. Nezami, A. Hashemi, R. sefidgari, 2012. The effect of land use on erosion rate. The First National Conference of Desert, Iran

2-Alestalo, J., 1971. Dendrochronological interpretation of geomorphic  processes;   Fennia. 105 :1-140

3-Bahrami, S.h., F. Mahboobi, J. Sadidi, M. Jafari Aghdam, 2011. Estimating the rate of sheet erosion by dendrogeomorphological analysis of tree roots in Gharechai (Ramian) Catchment .Physical geography research; 75: 1-17

4-Bégin, Y., 2001. Tree-ring dating of extreme lake levels at the    Subarctic–Boreal    interface. Quaternary Research; 55: 133–139.

5-Bodoque, J.M., J.F. Díez-Herrero, Martín-Duque, J.M. Rubiales,  A.Godfrey,  J. Pedraza, R.M. Carrasco, M.A. Sanz, 2005. Sheet erosion rates determined by using dendro geomorphological analysis of exposed tree roots. two examples from Central Spain; Carena. 64: 81–102.

6-Gärtner, H., F.H. Schweingruber, R. Dikau, 2001. Determination of erosion rates by analyzing structural changes in the growth pattern of exposed roots; Dendrochronologia.

19: 81–91

7-Gärtner, H., 2003. The applicability of roots in Dendrogeomorphology. In: Schleser, G., M. Winiger, Bräuning, A., Gärtner, H., Helle, G., E. Jansma, B.Neuwirth, K. Treydte, (Eds.), TRACE-Tree Rings in Archaeology. Climatology and Ecology. vol.1, pp. 120–124.

8-Gärtner, H., Stoffel, M., Lièvre, I., Monbaron, M. 2003. Tree ring analyses and detailed geomorphological mapping on a forested debris flow cone in Switzerland. In: Rickenmann, D., Chen, Ch.(Eds). Debris Flow. Hazards Mitigation: Mechanics, Prediction, and Assessment. Millpress, Rotterdam. 207–217 pp

9-Gärtner, H., 2007, Tree Roots - Methodological Review and New Development in Datingand Quantifying Erosive Processes; Geomorphology 86, 243–251.

10-Gers, E., N. Florin, H. Gärtner, T. Glade, Dikau, R., F.H. Schweingruber, 2001. Application of shrubs for dendrogeomorphological analysis to reconstruct spatial and temporal landslide movement patterns_ a preliminary study; Zeitschrift fur Geomorphologie upplementband. 125:163–175.

11-Gyssels, G., J. Poesen, E. Bochet, Y. Li, 2005. Impact of plant roots on the resistance of soils to erosion by water: A review; Progress in Physical Geography. 29: 189–217.

12-Goudie, A.S., 2005. Encyclopedia of Geomorphology.Volume 1. Routledge Ltd. 578 P.

13-Hebertson, E.G., M.J. Jenkins, 2003. Historic climate factors associated with major avalanche years on the Wasatch Plateau, Utah.; Cold Regions Science and Technology. 37: 315–332.

14-Malik, I., 2005. Rates of lateral channel migration along the Mala Panew River (Southern Poland) based on dating riparian trees and coarse woody debris; Dendrochronologia. 23: 29–38.

15-Meyer, G.A., 2001. Recent large-magnitude floods and their impact on valley-floor environments of northeastern Yellowstone, Geomorphology. 40: 271-290.

16-Mohamadzadeh, A., 2006.the effect of aspect and slope on soil erosion in Givi, Ardabil province. 3^th Conference on Erosion and Sediment, Iran

17-Perret, S., M. Stoffel, H. Kienholz, 2006. Spatial and temporal rockfall activity in a foreststand in the Swiss Prealps a dendrogeomorphological case study; Geomorphology. 74: 219–231.

18-Shadfar, S., M. Abasi, M. Namaki, 2011. Invistigation of the effect of land use and aspect on gully erosion using GIS: case study in Ghom province. 6^th National Conference on Watershed Management and Soil and Water Resources Management, Iran.

19-Sahling, I., K.H. Schmidt, H.Gärtner, 2003. Dendrogeomorphological analysis of the enlargement of cracks at the Wellenkalk-scarp in the southern ThuringiaBasin. In: Schleser, G., M. Winiger, A. Bräuning, H. Gärtner, Helle, G. Jansma, E. Neuwirth, B. K. Treydte, (Eds.), TRACE Tree Rings in Archaeology, Climatology and Ecology, Forschungszentrum Jülich GmbH, Jülich, 125–130 pp.

20-Stefanini, M.C., 2004. Spatio-temporal analysis of a complex landslide in the Northern Apennines (Italy) by means of dendrochronology; Geomorphology. 63 :191–202.

21-Vaezi, A., 2006. The effect of organic matter on erosion in agricultural soils. 9th Conference of Soil Sciences , Iran