فهرست مقالات دریاچه

• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  1 - مطالعه و نقش سرمایه اجتماعی در احیای دریاچه ارومیه ( با تأکید بر مدیریت بهره برداری و نگهداری از شبکه های آبیاری و زهکشی در دشت بناب)
  محمدصادق علیائی فرهاد پاکنیا سمیه عزیزی
  10.30495/jisds.2007.21255
  سرمایه اجتماعی به عنوان متغیری تبیین کننده در مسائل و موضوعات مختلف اجتماعی، سیاسی و اقتصادی مورد توجه محققان می باشد. از طرفی بحث بحران دریاچه ارومیه طی دهه اخیر به یک چالش زیست محیطی و اجرایی بدل شده است. در این مطالعه نظر به اهمیت موضوع سرمایه اجتماعی در مطالعات انسا چکیده کامل

  سرمایه اجتماعی به عنوان متغیری تبیین کننده در مسائل و موضوعات مختلف اجتماعی، سیاسی و اقتصادی مورد توجه محققان می باشد. از طرفی بحث بحران دریاچه ارومیه طی دهه اخیر به یک چالش زیست محیطی و اجرایی بدل شده است. در این مطالعه نظر به اهمیت موضوع سرمایه اجتماعی در مطالعات انسانی و اجتماعی به بررسی ارتباط آن با تمایل کشاورزان به احیای دریاچه ارومیه پرداخته شده است. به منظور بررسی مولفه های مختلف سرمایه اجتماعی بر گرایش کشاورزان جهت کمک به احیای دریاچه ارومیه، پرسشنامه ای مرتبط با مولفه های اعتماد، انسجام، مشارکت و گرایش طراحی گردید و به صورت میدانی توسط کشاورزان تکمیل شد. اطلاعات بدست آمده بوسیله نرم افزار آماری spss مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشانگر آن است که میزان مشارکت اجتماعی مهمتر از دو مولفه دیگر بوده، هرچند تاثیر مولفه اعتماد و انسجام نیز قابل توجه و معنی دار است. نتایج نشان می دهد با افزایش یک واحد به درصد سرمایه احتماعی به اندازه 34/0 درصد بر میزان تمایل افراد به مشارکت در حل بحران دریاچه ارومیه افزوده می شود. نتایج تحلیل عاملی مولفه مشارکت اجتماعی از نظر آماری نشانگر یک مدل خوب می- باشد (88/0CFI=). عدم توجه به مشارکت اجتماعی در حل بحران دریاچه ارومیه به عنوان بحرانی اجتماعی، انسانی، زیست محیطی، اقتصادی، سیاسی و اقلیمی تبعات جبران ناپذیری را در تمامی عرصه‌های حیات انسانی و زیست محیطی در پی خواهد داشت. همچنین ضروری است به معقوله اعتماد و انسجام افراد و روش های افزایش این ابعاد سرمایه اجتماعی مورد ارزیابی قرار گیرد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  2 - مطالعه و نقش سرمایه اجتماعی در احیای دریاچه ارومیه ( با تأکید بر مدیریت بهره برداری و نگهداری از شبکه های آبیاری و زهکشی در دشت بناب)
  محمد صادق علیائی فرهاد پاکنیا سمیه عزیزی
  سرمایه اجتماعی به عنوان متغیری تبیین کننده در مسائل و موضوعات مختلف اجتماعی، سیاسی و اقتصادی مورد توجه محققان می باشد. از طرفی بحث بحران دریاچه ارومیه طی دهه اخیر به یک چالش زیست محیطی و اجرایی بدل شده است. در این مطالعه نظر به اهمیت موضوع سرمایه اجتماعی در مطالعات انسا چکیده کامل

  سرمایه اجتماعی به عنوان متغیری تبیین کننده در مسائل و موضوعات مختلف اجتماعی، سیاسی و اقتصادی مورد توجه محققان می باشد. از طرفی بحث بحران دریاچه ارومیه طی دهه اخیر به یک چالش زیست محیطی و اجرایی بدل شده است. در این مطالعه نظر به اهمیت موضوع سرمایه اجتماعی در مطالعات انسانی و اجتماعی به بررسی ارتباط آن با تمایل کشاورزان به احیای دریاچه ارومیه پرداخته شده است. به منظور بررسی مولفه های مختلف سرمایه اجتماعی بر گرایش کشاورزان جهت کمک به احیای دریاچه ارومیه، پرسشنامه ای مرتبط با مولفه های اعتماد، انسجام، مشارکت و گرایش طراحی گردید و به صورت میدانی توسط کشاورزان تکمیل شد. اطلاعات بدست آمده بوسیله نرم افزار آماری SPSS مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشانگر آن است که میزان مشارکت اجتماعی مهمتر از دو مولفه دیگر بوده، هرچند تاثیر مولفه اعتماد و انسجام نیز قابل توجه و معنی دار است. نتایج نشان می دهد با افزایش یک واحد به درصد سرمایه احتماعی به اندازه 34/0 درصد بر میزان تمایل افراد به مشارکت در حل بحران دریاچه ارومیه افزوده می شود. نتایج تحلیل عاملی مولفه مشارکت اجتماعی از نظر آماری نشانگر یک مدل خوب می- باشد (88/0CFI=). عدم توجه به مشارکت اجتماعی در حل بحران دریاچه ارومیه به عنوان بحرانی اجتماعی، انسانی، زیست محیطی، اقتصادی، سیاسی و اقلیمی تبعات جبران ناپذیری را در تمامی عرصه های حیات انسانی و زیست محیطی در پی خواهد داشت. همچنین ضروری است به معقوله اعتماد و انسجام افراد و روش های افزایش این ابعاد سرمایه اجتماعی مورد ارزیابی قرار گیرد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  3 - اثرات زیست محیطی جاده شهید کلانتری بر دریاچه ارومیه
  نادر حبیب زاده منصور بدری فر
  وجود دریاچه ارومیه در حد فاصل استان های آذربایجان شرقی و غربی به عنوان یکی از نادرترین زیستگاه هایدنیا، منظره های زیبا و بدیع ایجاد نموده است . در صورت ایجاد یک راه مناسب و فراهم نمودن شرایط لازم از طریقاحداث جاده روی دریاچه، این دریاچه و منطقه اطراف آن رامی توان به یکی چکیده کامل

  وجود دریاچه ارومیه در حد فاصل استان های آذربایجان شرقی و غربی به عنوان یکی از نادرترین زیستگاه هایدنیا، منظره های زیبا و بدیع ایجاد نموده است . در صورت ایجاد یک راه مناسب و فراهم نمودن شرایط لازم از طریقاحداث جاده روی دریاچه، این دریاچه و منطقه اطراف آن رامی توان به یکی از قطب های گردشگری ملی و بین المللی تبدیل نمود. در عین حال، ایجاد جاده روی دریاچه ارومیهمی تواند به آسان کردن تردد میان مراکز دو استان مهم نقش بسیار تاثیرگذار در پیشرفت این مناطق ایفا نماید . ازطرف دیگراحداث این جاده برروی دریاچه، طبعاً با این منافع ملی و بین المللی، اثرات منفی بسیاری بر دریاچه ای باویژگی های بوم شناختی حساس و بسیار شکننده و نیز بر مسائل اقتصادی و اجتماعی منطقه خواهد گذاشت .بنابراین، مطالعه عمیق تر اثرات زیست محیطی احداث این جاده روی این اکوسیستم ویژه و منحصر به فرد کهحساسیت های ملی و بین المللی نیز دارد، ضرورتی اجتناب ناپذیر می باشد. در این پژوهش سعی گردیده است اثراتزیست محیطی مهم احداث جاده شهید کلانتری بر حوزه دریاچه و در مقابل اثرات خود حوزه دریاچه ارومیه بر احداثجاده شهید کلانتری مورد تحلیل قرار بگیرد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  4 - ژئومرفولوژی کویر درانجیر
  محمدرضا نوجوان سید حسن صدوق
  هریک از چشم اندازهای ژئومورفیک می تواند نقش خاصی را در توسعه مناطق ایفاء کنند .در استان یزد اجرای هرگونه طرح آمایش سرزمین بدون در نظر گرفتن چشم انداز های کویری نمی‌تواند حلقه توسعه و عمران آنرا تکمیل نماید. زیرا چشم اندازهای کویری یکی از واحدهای عمده مورفوژنتیک در این ا چکیده کامل

  هریک از چشم اندازهای ژئومورفیک می تواند نقش خاصی را در توسعه مناطق ایفاء کنند .در استان یزد اجرای هرگونه طرح آمایش سرزمین بدون در نظر گرفتن چشم انداز های کویری نمی‌تواند حلقه توسعه و عمران آنرا تکمیل نماید. زیرا چشم اندازهای کویری یکی از واحدهای عمده مورفوژنتیک در این استان است (کویر سیاهکوه، کویر ابرکوه، کویر در انجیر، کویر هرات و مروست، کویر ساغند و..) و چاره جوئی برای آمایش آنها می تواند نقش خاصی را در توسعه منطقه‌ای ایفا نماید .بطوریکه میتوان مطالعه و شناسایی این چشم اندازها را از جمله محورهای اصلی طرح آمایش سرزمین این استان قلمداد نمود. در این میان، کویر درانجیر یا بافق سومین کویر از نظر وسعت بشمار می آید که به صورت یک چاله شمال غربی جنوب شرقی از خرانق تا بافق بصورت چاله‌ای در شرق شهرستان یزد قرار دارد. دراین مقاله که با روش تحلیلی و متکی به مجموعه از داده های رقومی در چهارچوب سیستم های اطلاعات جغرافیائی نسبت به شناخت و پتانسیل سنجی ان اقدام شده است میتوان نسبت به شناخت ویژگی های ژئومرفولوژیک این محیط در چهارچوب پنج سطح هندسی مبادرت نمود و بر این نکته تاکید ورزید که شناخت ژئومرفولوژی دیرینه ودینامیسم کنونی حاکم بر منطقه میتواند جایگاه انرا در چهارچوب سند راهبردی توسعه منطقه مشخص نماید . با توجه به نتایج بدست امده در این پژوهش می توان گفت با توجه به فرایند نمکزائی در این چاله کویر درانجیر یک پلایای فعال است و آثار داغ آبه‌ها در اطراف آن نشان می دهد که دوران مرطوبتری را درگذشته تجربه کرده است. در حاشیه جنوب غربی آن آثار عملکرد تکتونیک فعال بطور موضعی قابل ردیابی است و تحلیل آبراهه‌ها در این منطقه مفهوم پیشینه رود را بخوبی روشن می سازد. پنج سطح محدب، مقعر، پلکانی، مستوی و سطوح ناپایدار بادی ارکان هندسه ارضی این چاله را شکل می دهد و در مجموع این چاله کویری بواسطه عوامل چندی قادر به ایجاد هویت مکانی چندانی نبوده و لذا فاقد ویژگی های مناسب جهت آمایش در محور گردشگری است. اما چنانچه مطالعات رسوب شناسی تایید نماید محور اصلی توسعه در این منطقه می تواند بر محور استخراج مواد و عناصر کمیاب فلزی و غیره که معمولا در مناطق کویری انباشت می شوند استوار گردد پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  5 - عواقب زیست محیطی کاهش سطح آب دریاچه ارومیه و راهکارهای نجات آن
  محمد علی احمدیان سمیرا اصغری
  قرار گرفتن ایران در در نقطه تلاقی آسیا، آفریقا و اروپا وتنوع اقلیمی باعث تنوع زیستی غنی ایران شده است. در پی تخریب زیست بوم های طبیعی که حاصل از توسعه روزافزون شهرنشینی، آلودگی های صنعتی، زباله ها و پسماند ها، چرای بی رویه، جنگل زدایی، بیابان زایی و فرسایش خاک است، به ط چکیده کامل

  قرار گرفتن ایران در در نقطه تلاقی آسیا، آفریقا و اروپا وتنوع اقلیمی باعث تنوع زیستی غنی ایران شده است. در پی تخریب زیست بوم های طبیعی که حاصل از توسعه روزافزون شهرنشینی، آلودگی های صنعتی، زباله ها و پسماند ها، چرای بی رویه، جنگل زدایی، بیابان زایی و فرسایش خاک است، به طرز نگران کننده ای آسیب دیده است. به دلیل فعالیت های مخرب انسانی بحران آب در ایران، گواه دیگری بر مشکلات محیط زیستی کشور است. هدف از این تحقیق بررسی عواقب ناشی از کاهش سطح آب دریاچه ارومیه و درنهایت ارائه راهکارهای نجات آن می باشد.این تحقیق از نوع توصیفی تحلیلی بوده و با استفاده از منابع کتابخانه ای و اسناد و مدارک معتبر انجام شده و با استفاده از روش فرا تحلیلی تجزیه و تحلیل های لازم صورت گرفته است. نتایج مطالعات و بررسیها نشان می دهد، این دریاچه درطی ۱۳ سال گذشته ۶ متر کاهش سطح داشته ‌است. اختصاص 90 درصد منابع آبی منطقه به بخش کشاورزی، اجرای برنامه های رشد و توسعه منطقه ای بدون توجه به بنیان های جغرافیایی، بهره برداری زیاد از آب رودخانه ها برای آبرسانی به شهرها، روستاها، رشد سریع جمعیت منطقه، ضعف مدیریت منابع آب و نیز عدم سازگاری الگوهای کشت با کم و کیف منابع آب،تبخیر زیاد در پی گرم شدن هوا و برداشت غیرمجاز از آب‌های زیرزمینی در پی حفر چاه از دلایل خشک شدن این دریاچه می‌باشند. بروز خشکی دریاچه ارومیه نمودی از عدم وجود برنامه ریزی، امکان سنجی و آینده نگری در انجام پروژه های عمرانی در این منطقه بوده است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  6 - بررسی میزان آلودگی انگلی ماهیان دریاچه مارمیشو به آرگولوس فولیاسه اوس
  سهراب رسولی امیرعلی انوار حامد اهری امین خدادادی
  در طی یک تحقیق انجام شده در سال‌های 1388 تا 1389 آلودگی به انگل آرگولوس فولیاسه اوس (Argulus foliaceus) در چند گونه از ماهیان دریاچه طبیعی مارمیشو شهرستان ارومیه بررسی گردید. مجموعا 63 عدد ماهی از آب‌های جاری منتهی الیه به دریاچه و خود دریاچه در زمستان سال 1388 و بهار و چکیده کامل

  در طی یک تحقیق انجام شده در سال‌های 1388 تا 1389 آلودگی به انگل آرگولوس فولیاسه اوس (Argulus foliaceus) در چند گونه از ماهیان دریاچه طبیعی مارمیشو شهرستان ارومیه بررسی گردید. مجموعا 63 عدد ماهی از آب‌های جاری منتهی الیه به دریاچه و خود دریاچه در زمستان سال 1388 و بهار و تابستان 1389 توسط تور ماهی‌گیری و قلاب صید شدند که ماهیان شامل کپور معمولی (cyprinus carpio) 33 عدد و سیم (abramis brama) 14 عدد و سیاه ماهی(capoeta capoeta) 25 عدد و کلمه(rutilus rutilus caspicus) 9 عدد و کپور نقره‌ای (silver carp) 9 عدد و کپور علفخوار(Grass carp) 3 عدد بودند که 11.11 درصد از کل ماهیان آلوده به انگل آرگولوس فولیاسه اوس بودند و برای اولین بار از ماهیان دریاچه مارمیشو شهرستان ارومیه گزارش می‌شود. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  7 - بررسی سرولوژیکی تحت تیپ هایH5 ،H7 و H9 ویروس آنفلوانزا در غازها و اردک های بومی مناطق روستایی اطراف دریاچه نئور استان اردبیل
  آیدین عزیزپور
  10.30495/jcp.2022.21490
  ویروس های آنفلوانزا نوعی بیماری حاد تنفسی، بسیار واگیر دار و مشترک بین انسان و حیوان هستند که متعلق به خانواده ارتومیکسوویریده می باشند. تحت تیپ H9 در گروه ویروس های با قدرت بیماریزایی کم (LPAI) و تحت تیپ های H5 و H7 در گروه ویروس های با قدرت بیماریزایی زیاد (HPAI)قرار چکیده کامل

  ویروس های آنفلوانزا نوعی بیماری حاد تنفسی، بسیار واگیر دار و مشترک بین انسان و حیوان هستند که متعلق به خانواده ارتومیکسوویریده می باشند. تحت تیپ H9 در گروه ویروس های با قدرت بیماریزایی کم (LPAI) و تحت تیپ های H5 و H7 در گروه ویروس های با قدرت بیماریزایی زیاد (HPAI)قرار دارند که باعث بیماری ملایم تا بسیار شدید در پرندگان می شوند. با توجه به اینکه دریاچه نئور واقع در جنوب شرقی اردبیل زیستگاه پرندگان مهاجر آبزی می باشد و احتمال تماس پرندگان مهاجر آبزی با طیور بومی مناطق روستایی وجود دارد. مطالعه حاضر جهت بررسی سرولوژیکی تحت تیپ هایH5 ،H7 و H9 ویروس آنفلوانزا در غازها و اردک های بومی مناطق روستایی مجاور دریاچه نئور استان اردبیل انجام شد. از غاز و اردک بومی روستایی بطور تصادفی تعداد 115 نمونه خون اخذ گردید. بر روی نمونه های سرمی آزمایش HI برای شناسایی تحت تیپ هایH5 ،H7 و H9 ویروس انجام گرفت و عیارهای سرمی 4 به بالا(log2) مثبت در نظر گرفته شدند. نتایج این بررسی نشان داد که 95/17 درصد سرمهای متعلق به غاز بومی و 32/26 درصد سرمهای اردک بومی از نظر تحت تیپ H9N2 ویروس آنفلوانزا مثبت بودند. 26/5 درصد سرمهای اخذ شده از اردک بومی برای ویروس آنفلوانزای H5N1 مثبت بودند. تمامی نمونه های سرمی مورد آزمایش از نظر تحت تیپH5N1 ، H7N1 و H7N7 ویروس آنفلوانزا منفی بودند. با توجه به شیوع سرمی نسبتا بالای ویروس آنفلوانزای H9N2و آلودگی پایین سرمی به تحت تیپ H5N1در اردک ها و غازهای بومی روستایی، هرگونه تماس مستقیم و غیرمستقیم این پرندگان با سایر طیور و انسان می توانند گسترش دهنده ویروس باشند. اجرای برنامه های دقیق کنترلی نظیر پایش مستمر ویروس های در حال گردش آنفلوانزا و واکسیناسیون در اردک ها و غاز های بومی مناطق آلوده ضروری می باشد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  8 - برآورد جریان ورودی به دریاچه ارومیه با استفاده از تلفیق مدل‌های سری زمانی و شبیه‌سازی شرایط توسعه حوضه آبریز در دو سناریوی بلند و کوتاه مدت
  اردلان شریف نسب مجتبی شوریان
  دریاچه ارومیه به‌عنوان بزرگ‌ترین و مهم‌ترین دریاچه داخلی ایران و به‌ عنوان یکی از ذخایر ارزشمند جهانی زیست‌کره از وضعیت نامطلوبی در سالهای اخیر برخوردار بوده است. شرایط نامناسب این دریاچه موجب آثار جبران‌ناپذیر زیست‌محیطی، اقتصادی و اجتماعی خواهد شد. لذا بررسی این موضوع چکیده کامل

  دریاچه ارومیه به‌عنوان بزرگ‌ترین و مهم‌ترین دریاچه داخلی ایران و به‌ عنوان یکی از ذخایر ارزشمند جهانی زیست‌کره از وضعیت نامطلوبی در سالهای اخیر برخوردار بوده است. شرایط نامناسب این دریاچه موجب آثار جبران‌ناپذیر زیست‌محیطی، اقتصادی و اجتماعی خواهد شد. لذا بررسی این موضوع از جنبه‌های مختلف ضروری می‌نماید. در تحقیق حاضر، با استفاده از مدلهای سری‌زمانی میانگین متحرک خود ‌بازگشت (ARMA) جریان ورودی به رودخانه‌های حوضه آبریز دریاچه ارومیه برای سال‌های آتی در دو سناریو، یک‌بار بر اساس داده‌های ثبت شده بلند مدت و بار دیگر بر اساس داده‌های کوتاه مدت دوره‌های خشکسالی اخیر پیش‌بینی گردیده است. سپس با وارد کردن پتانسیل جریان سطحی تولیدی رودخانه‌ها در مدل شبیه‌سازی شرایط توسعه حوضۀ آبریز دریاچه ارومیه در افق 1420 در محیط MODSIM، پس از تعیین وضعیت منابع و مصارف، جریان ورودی به دریاچه ارومیه در هر یک از سناریوها برآورد و اختلاف آن با حقابه زیست محیطی مصوب دریاچه محاسبه گردیده است. در نهایت بعنوان یک راهکار کلی، میزان کاهشی که لازم است در مقادیر نیاز آبی کشاورزی بعنوان مصرف کننده اصلی آب در حوضه داده شود، محاسبه گردیده تا حقابه دریاچه تأمین گردد. نتایج حاکی از آن است در صورتی که نیاز آبی سالیانه متوسط کشاورزی در کل حوضه آبریز در سناریوهای پیش بینی بر اساس داده‌های بلند و کوتاه مدت به طور متوسط در حدود 14% و 56% کاهش یابد، حقابه زیست محیطی مصوب دریاچه ارومیه قابل تأمین خواهد بود. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  9 - تحلیل زمانی رگبارهای شرق دریاچه ارومیه با روش منحنی‌های هاف
  آقای دکتر یعقوب دین پژوه ساینا وکیلی آذر
  در این مطالعه، با استفاده از 418 رگبار بارش در 4 ایستگاه درشرق دریاچه ارومیه، منحنی‌های‌ هاف رسم شد. رویدادهای منتخب براساس مدت دوام رگبار به چهار کلاس به‌شرح 1- صفر تا دو ، 2- دو تا شش، 3- شش تا دوازده و 4- بیش از دوازده ساعت دسته‌بندی شدند. منحنی‌های هر دسته به‌ازای ا چکیده کامل

  در این مطالعه، با استفاده از 418 رگبار بارش در 4 ایستگاه درشرق دریاچه ارومیه، منحنی‌های‌ هاف رسم شد. رویدادهای منتخب براساس مدت دوام رگبار به چهار کلاس به‌شرح 1- صفر تا دو ، 2- دو تا شش، 3- شش تا دوازده و 4- بیش از دوازده ساعت دسته‌بندی شدند. منحنی‌های هر دسته به‌ازای احتمالات 10%، 20% ،.... و 90% رسم گردید. این کار برای کل رویدادها در یک کلاس منفرد نیز تهیه شد. سه شاخص جدید شامل S، I و Q تعریف شد. هیتوگراف رگبار طرح از اطلاعات کل رویدادها در یک کلاس‌ مجزا برای هر ایستگاه با استفاده از منحنی هاف 50 و 90 درصد به‌دست آمد. مدل ریاضی منحنی‌های هاف در فرم لاجستیک بسط و پارامترهای آن به‌دست آمد. نتایج نشان داد که در کلاس بارشی 2-0 ساعت، به‌جز ایستگاه سراب که بارش-های آن از نوع چارک اولی می‌باشد، سایر ایستگاه‌ها چارک دومی هستند. برای کلاس بارشی 6-2 ساعت، سراب و هریس چارک اولی و تبریز و ملکان به‌ترتیب، چارک دومی و سومی هستند. برای رگبارهای با دوام (12-6) ساعت، بجز سراب که چارک اولی است، بقیه ایستگاه‌ها چارک سومی می‌باشند. در کلاس بارشی بیش از 12 ساعت، ایستگاه‌های تبریز و سراب چارک اولی و هریس چارک دومی است. نتایج نشان داد که فاصله قائم منحنی‌های هاف 50% و 90% با ارتقاء نوع چارک‌ در همه ایستگاه‌ها کوتاه‌تر می‌شود (S>I>Q). بر‌اساس نتایج مدل لاجستیک قادر به برازش خیلی خوب رگبارها در ایستگاه‌های منتخب می‌باشد، طوریکه ضریب همبستگی بین مشاهدات و مدل بین 979/0 و 998/0 حاصل شد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  10 - تحلیل چند متغیره خشکسالی‌های هیدرولوژیک در حوضه دریاچه ارومیه با استفاده از تکنیک تولید داده مصنوعی و توابع مفصل
  بابک شاهی نژاد زهرا شمس ذبیح الله خانی تملیه آزاده ارشیا
  10.30495/wsrcj.2022.20328
  زمینه و هدف: در دیدگاه هیدرولوژیک اندازه‌گیری میزان آب‌های جاری رودخانه‌ها دریاچه‌ها و آب‌های زیرزمینی معیار خشکسالی می‌باشد و یک زمان پایه بین فقدان بارندگی و کم شدن آب‌های جاری و رودخانه‌ها و آب دریاچه‌ها و آب‌های زیرزمینی وجود دارد. در زمینه خشکسالی هواشناسی مطالعات چکیده کامل

  زمینه و هدف: در دیدگاه هیدرولوژیک اندازه‌گیری میزان آب‌های جاری رودخانه‌ها دریاچه‌ها و آب‌های زیرزمینی معیار خشکسالی می‌باشد و یک زمان پایه بین فقدان بارندگی و کم شدن آب‌های جاری و رودخانه‌ها و آب دریاچه‌ها و آب‌های زیرزمینی وجود دارد. در زمینه خشکسالی هواشناسی مطالعات بیشتری در قیاس با خشکسالی هیدرولوژیک صورت گرفته است. لذا هدف از این تحقیق تحلیل چند متغیره خشکسالی های هیدرولوژیک در حوضه دریاچه ارومیه با استفاده از مدل‌های تولید داده مصنوعی و توابع مفصل می باشد. لذا بکار بردن تلفیق روش های مذکور برای تحلیل خشکسالی های هیدرولوژیک به عنوان روشی جدید جهت تحلیل خشکسالی های هیدرولوژیک بکار گرفته شد.روش پژوهش: در این تحقیق به منظور تحلیل چند متغیره خشکسالی های هیدرولوژیک در حوضه دریاچه ارومیه از داده های دبی جریان 28 ایستگاه هیدرمتری که رژیم جریان در آنها واقعی می باشد طی دوره آماری 40 ساله (1395-1356 شمسی) استفاده گردید. همچنین جهت تولید داده های مصنوعی از مدل Ar (1) و جهت تحلیل خشکسالی از شاخص SDImod استفاده گردید. برای این منظور اقدام به تولید داده-های مصنوعی در 1000 تکرار گردید. از آنجائی که تحلیل تک متغیره خشکسالی و تحلیل بر مبنای داده های تاریخی نمی تواند به تنهایی افقی از خشکسالی های آتی را نشان دهد، لذا با استفاده از مدل Ar (1) داده های سالیانه تولید گردید و سپس با استفاده از مدل والنسیا شاکی اقدام به تولید داده های مصنوعی ماهیانه گردید. سپس مشخصات خشکسالی (شدت و مدت) برای هر دو سری داده-های تاریخی و تولیدی استخراج گردید و توزیع های رایج در هیدرولوژی بر داده های شدت، مدت و جریان برازش داده شد سپس ماتریس احتمال انتقال و ماتریس شرایط پایدار آنها نیز محاسبه گردید. همچنین با استفاده از ده توابع مفصل ارشمیدسی اقدام به تحلیل چند متغیره خشکسالی های هیدرولوژیک گردید. کد نویسی مراحل فوق در محیط نرم‌افزار متلب انجام شد.یافته‌ها: نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد پس از بررسی همگنی داده ها و تست ایستایی بودن آنها غالب داده ها از همگنی لازم برخوردار بوده‌اند و نتایج حاصل از همگنی داده ها نشان داد که ضریب تبیین بالای 9/0 و نتایج تست ایستایی و روند آنها نشان داد که داده ها در محدود مجاز 1/2± و 96/1± قرار داشتند. نتایج حاصل از برازش داده ها بر توزیع های رایج آماری نشان داد که تابع لوگ پیرسون تیپ 3 بر داده های جریان و توابع توزیع های گاما و نمایی به ترتیب بر شدت و مدت خشکسالی به عنوان توابع توزیع برتر شناخته شدند. تعداد دوره‌های خشکسالی بر اساس مقیاس‌های مختلف شاخص SDImod نشان داد برای دوره‌های مختلف تعداد دوره‌های خشکسالی برای مقیاس‌های کوتاه‌مدت بیشتر از مقیاس‌های بلندمدت بوده است. همچنین متوسط شدت و مدت خشکسالی برای داده های تولیدی و تاریخی حاکی از افزایش شدت خشکسالی برای داده های تولیدی نسبت به داده های تاریخی می باشد. نتایج حاصل از کلاس‌بندی دوره های خشکسالی برای داده های تاریخی و تولیدی نشان داد که به‌طور تقریبی 68 درصد از داده ها در طی دوره آماری در محدوده نرمال قرار داشتند و 32 درصد را سایر کلاس ها تشکیل داده‌اند. همچنین نتایج حاصل از توابع مفصل نشان داد که تابع مفصل جوئی در مرتبه اول و توابع فیلیپ گامبل و گالامبوس در مرتبه بعدی به عنوان توابع مفصل برتر شناخته شدند.نتایج: در نهایت نتایج حاصل نشان داد مدل‌های تولید داده‌های مصنوعی برای داده‌های سالیانه و ماهیانه برای سال‌های آماری کمتر از 30 سال مشخصات آماری میانگین، انحراف معیار، چولگی و همبستگی بین دو ماه متوالی را در حد قابل قبولی حفظ می‌کند، در حالی‌که با افزایش تعداد سال‌های آماری عملکرد مدل مطلوب‌تر می‌شود. احتمال تجمعی عدم خشکسالی یک‌ساله و احتمالات حالت نرمال و تر سالی در ماه‌های گرم سال بیشتر از ماه‌های دیگر سال باشد. همچنین با افزایش دوره‌های خشکسالی، احتمال تجمعی عدم خشکسالی نیز افزایش می‌یابد، بطوریکه با افزایش دوره‌ها این میزان احتمال کاهش می‌یابد و تقریباً صفر می‌شود. نتایج حاصل از دوره بازگشت های توأم و شرطی و همچنین دوره بازگشت کندال نشان داد که در دوره های آتی احتمال رخدادن خشکسالی حداقل مشابه داده های تاریخی انتظار می رود. همچنین نتایج نشان داد که تابع مفصل جوئی به عنوان تابع مفصل برتر برای داده های تاریخی و تولیدی شناخته شد. بر این اساس تابع مفصل تئوری در برابر تابع مفصل تجربی به نیمساز زاویه 45 درجه نزدیک می باشد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  11 - اثر روند کاربری اراضی بر میزان مصرف آب کشاورزی در حوضه دریاچه ارومیه در 20 سال آتی با استفاده از زنجیره مارکوف
  کیومرث روشنگر محمدتقی اعلمی حسن گل‌محمدی
  10.30495/wsrcj.2022.68546.11310
  زمینه و هدف: کاهش سطح تراز آبی دریاچه ارومیه و اثرات آن بر محیط پیرامون این دریاچه از موضوعات و چالش‌های مهم ملی و بین‌المللی در دو دهه اخیر بوده است. براساس مطالعات صورت گرفته یکی از مهمترین عامل اثرگذار بر این روند کاهشی، افزایش برداشت به-ویژه جهت امور کشاورزی بوده اس چکیده کامل

  زمینه و هدف: کاهش سطح تراز آبی دریاچه ارومیه و اثرات آن بر محیط پیرامون این دریاچه از موضوعات و چالش‌های مهم ملی و بین‌المللی در دو دهه اخیر بوده است. براساس مطالعات صورت گرفته یکی از مهمترین عامل اثرگذار بر این روند کاهشی، افزایش برداشت به-ویژه جهت امور کشاورزی بوده است. برهمین اساس هدف پژوهش حاضر شبیه‌سازی وضعیت آینده منابع آب حوضه دریاچه ارومیه، تحت تأثیر مساحت کاربری‌های کشاورزی جهت برنامه‌ریزی بهتر آینده منابع آب این حوضه می‌باشد.روش پژوهش: به این منظور، نخست داده‌های تصاویر ماهواره‌ای لندست در بازه زمانی سال 2000 الی 2020 به کمک الگورتیم SVM در نرم‌افزار ENVI5.3 طبقه‌بندی و صحت طبقه‌بندی با استفاده از الگوریتم Kappa Coefficient سنجیده شد. در ادامه آمارها و اطلاعات مربوط به تغییر الگوی کشت (از زراعی به باغی) و منابع آب ورودی به دریاچه ارومیه محاسبه گردید. درگام بعد با استفاده از دو روش LCM, CA-MARKOV شبیه‌سازی تغییرات کاربری اراضی برای سال 2030 و 2040 انجام شد و در نهایت پس از مشخص نمودن میزان تغییرات هریک از کاربری‌ها، میزان آب مورد نیاز جهت امور کشاورزی در حوضه آبریز با استفاده از مدل NETWAT شبیه‌سازی شد.یافته ها: نتایج حاصل از بررسی‌ها نشان داد که مساحت دو کاربری کشاورزی آبی و باغ به ترتیب از 1450 و 395 کیلومترمربع در سال 2000 به بیش از 3600 و 1650 کیلومترمربع در سال 2040 افزایش خواهد یافت. همین امر باعث افزایش میزان آب مورد نیاز جهت امور کشاورزی از 1500 میلیون مترمکعب در سال 2000 به بیش از 4100 میلیون مترمکعب در سال 2040 خواهد شد.نتایج: به کاربری کشاورزی آبی از سال 2000 تا 2020 به میزان Km2 1253.05 افزوده شده که طبق پیش‫بینی به روش مارکوف این میزان در سال 2040 به Km2 2049.54 می‫رسد، که میزان مصرف آب را 1 میلیارد و 473 میلیون مترمکعب افزایش می‫دهد. به کاربری باغات از سال 2000 تا 2020 به میزان Km2 688.02 افزوده شده که طبق پیش‫بینی به روش مارکوف این میزان در سال 2040 به Km2 1276.14 می‫رسد، که میزان مصرف آب را 703 میلیون مترمکعب افزایش می‫ دهد. به کاربری دیم از سال 2000 تا 2020 به میزان Km2 367.06 افزوده شده که طبق پیش‫بینی بروش مارکوف این میزان در سال 2040 به Km2 531 می‫رسد، که میزان مصرف آب را MCM 253 افزایش می‫دهد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  12 - ارزیابی اثرات تغییر اقلیم بر عملکرد محصولات و ارائه راهبرد تغییر الگوی کشت (مطالعه موردی: حوضه سیمینه‌رود)
  مصطفی رضایی زمان علی افروزی
  پیش‌بینی و ارزیابی اثرات تغییر اقلیم در برنامه‌ریزی‌های آتی مدیران می‌تواند بسیار مؤثر باشد. ابزارهای مختلفی برای رسیدن به این هدف مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این تحقیق، مدل SWAT برای شبیه‌سازی و ارزیابی اثرات تغییر اقلیم بر محصولات در حوضه سیمینه‌رود استفاده شد و راه چکیده کامل

  پیش‌بینی و ارزیابی اثرات تغییر اقلیم در برنامه‌ریزی‌های آتی مدیران می‌تواند بسیار مؤثر باشد. ابزارهای مختلفی برای رسیدن به این هدف مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این تحقیق، مدل SWAT برای شبیه‌سازی و ارزیابی اثرات تغییر اقلیم بر محصولات در حوضه سیمینه‌رود استفاده شد و راهبرد تغییر الگوی کشت به‌عنوان یک راهکار تطبیقی مورد ارزیابی قرار گرفت. برای مدل‌سازی شرایط تغییر اقلیم در منطقه از خروجی‌های مدل گردش عمومی جوی-اقیانوسی HadCM3 تحت دو سناریو انتشار A2 و B2 بهره گرفته شد. این خروجی‌ها با استفاده از مدل SDSM ریزمقیاس‌نمایی شدند و داده‌های کمینه و بیشینه دما و بارندگی برای سال‌های 2010 تا 2033 به‌دست آمدند و به‌عنوان ورودی برای مدل SWAT به‌کار برده شدند. سپس مقادیر تنش‌های آبی و دمایی، عملکرد محصولات و جریان ورودی به دریاچه ارومیه تحت شرایط تغییر اقلیم برآورد و به‌عنوان راهبرد مدیریت فعلی (BAU) نام‌گذاری شد. نتایج حاکی از افزایش متوسط تنش آبی و دمایی و کاهش عملکرد محصولات بود. پس از ارزیابی اثرات تغییر اقلیم در حوضه، تغییر الگوی کشت به گندم و جو به‌عنوان راهبردی تطبیقی مورد ارزیابی قرار گرفت که نشان‌دهنده کاهش 32 و 24 درصدی تنش آبی تحت هر دو سناریو انتشار A2 و B2 نسبت به‌شرایط مدیریت فعلی (BAU) بود. همچنین کالری تولیدی و ورودی به دریاچه افزایشی به‌ترتیب برابر 6/15 و 8/15 درصد تحت سناریو A2 و 8/11 و 1/12 درصد تحت سناریو B2 را نسبت به‌شرایط BAU نشان داد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  13 - تحلیل آورد رواناب، رسوب معلق و مواد مغذی ورودیهای مختلف به دریاچه زریوار در پایه زمانی رگبار و آب پایه
  شیرکو ابراهیمی محمدی سید حمیدرضا صادقی کامران چپی
  هر چند بررسی تغییرات زمانی و مکانی مولفه های هیدرولوژی اساس مدیریت صحیح و کارآی منابع آب و خاک در مقیاس حوزه آبخیز محسوب می شود، لیکن این مهم کمتر مورد توجه قرار گرفته است. بر همین اساس، در این تحقیق میزان آورد رواناب، رسوبات معلق و مواد مغذی محلول (نیترات و فسفات) از ط چکیده کامل

  هر چند بررسی تغییرات زمانی و مکانی مولفه های هیدرولوژی اساس مدیریت صحیح و کارآی منابع آب و خاک در مقیاس حوزه آبخیز محسوب می شود، لیکن این مهم کمتر مورد توجه قرار گرفته است. بر همین اساس، در این تحقیق میزان آورد رواناب، رسوبات معلق و مواد مغذی محلول (نیترات و فسفات) از طریق ورودی های فعال دریاچه زریوار محاسبه و تغییرات زمانی و مکانی آن ها بررسی گردیده است. برای این منظور، 8 نقطه نمونه برداری روی 7 ورودی دریاچه از فروردین 1390 تا اردیبهشت 1391 مورد پایش روزانه در شرایط جریان پایه و هم چنین نمونه برداری با فواصل زمانی یک ساعت در طول رگبارها قرار گرفت. طی سال 1390، میزان آورد رواناب، رسوب معلق، نیترات و فسفات ورودی به دریاچه به ترتیب برابر با 7/9 میلیون مترمکعب و 8/685، 4/25 و 15/1 تن بود. با وقوع 7 رگبار در دو دوره در این مدت به ترتیب 6/1 میلیون متر مکعب رواناب، 8/685 تن رسوب معلق، 4 تن نیترات و 211 کیلوگرم فسفات به دریاچه حمل گردید. در حالت آب پایه 1/8 میلیون مترمکعب رواناب، 65/718 کیلوگرم رسوب معلق، 4/21 تن نیترات و 35/944 کیلوگرم فسفات وارد دریاچه شد. نتایج تحقیق حاکی از مشارکت مکانی بسیار بیش تر بخش های شمالی حوزه آبخیز دریاچه زریوار در آورد رواناب و نیترات بود. همچنین بیش ترین آورد رسوبات معلق از بخش های شمالی و غربی دریاچه بود. در حالی که بخش غربی دریاچه بیش ترین آورد فسفات را داشت. از نظر زمانی نیز بیش ترین آورد رواناب، رسوب -معلق، نیترات و فسفات به ترتیب در فصول بهار و زمستان اتفاق افتاد. همچنین، حدود 82 درصد رسوب معلق در دوره مطالعاتی طی یک بارش بهاره 50 ساعته وارد دریاچه زریوار شده که نشان گر تغییر پذیری بسیار زیاد رسوب معلق در شرایط رگبار و ضرورت لحاظ آن در مدیریت منابع آب و خاک در حوزه آبخیز بسته این دریاچه است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  14 - صحت‌سنجی داده‏‌های بارندگی ایستگاه‌‏های غیرثبات سازمان هواشناسی و تماب در حوضه آبریز دریاچه ارومیه
  نوید قاجارنیا عبدالمجید لیاقت پیمان دانش‌کار آراسته
  پیش‌بینی و تصمیم‌گیری صحیح در مدیریت و حفاظت از منابع آب نیازمند در دست داشتن برآوردهای درست و مطمئن از بارندگی است. لذا بررسی صحت داده های سری های زمانی قبل از آغاز تحقیق، یک بخش معمول و اجتناب ناپذیر در مطالعات هیدرولوژی و منابع آب است. برای این منظور، سری زمانی داده چکیده کامل

  پیش‌بینی و تصمیم‌گیری صحیح در مدیریت و حفاظت از منابع آب نیازمند در دست داشتن برآوردهای درست و مطمئن از بارندگی است. لذا بررسی صحت داده های سری های زمانی قبل از آغاز تحقیق، یک بخش معمول و اجتناب ناپذیر در مطالعات هیدرولوژی و منابع آب است. برای این منظور، سری زمانی داده ها با استفاده از آزمون های آماری مورد ارزیابی قرار گرفته و در صورت نیاز، ناهمگنی ها و نوسانات نامحتمل داده ها اصلاح و یا حذف می شوند. هرچند معمولاً گذر موفق سری های زمانی از آزمون های آماری از لحاظ علمی صحت داده ها را تأیید می کند ولی بررسی های دقیق تر سری های زمانی ممکن است شواهد متفاوتی را عیان سازند. لذا در این تحقیق با انتخاب داده های بارندگی حوضه آبریز دریاچه ارومیه، پاسخ های بدست آمده از برخی آزمون های آماری بررسی صحت داده‌ها مورد ارزیابی قرار گرفته است. مطالعه عمیق و دقیق داده ها و مقایسه با ایستگاه های مجاور نشان می دهد که اعتماد و اتکای کامل به نتایج آزمون های آماری به تنهایی برای صحت‌سنجی داده ها کافی نبوده و گاهی نتایج بدست آمده ممکن است محقق را نسبت به شرایط و درستی واقعی داده های سری های زمانی مورد مطالعه، بسیار گمراه سازد. بر طبق نتایج آزمون‌های همگنی مورد استفاده در این تحقیق، تنها 4/2 درصد از ایستگاه‌های حوضه نیازمند اصلاحات و یا حذف بوده‌اند و این در حالیست که مطالعه عمیق داده ها نشان از غیرقابل اعتماد بودن 6/12 درصد از ایستگاه‌های حوضه و لزوم حذف آنها دارد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  15 - سنجش آگاهی روستاییان از کشاورزی پایدار در راستای حفظ اکوسیستم طبیعی (مورد مطالعه: سکونت‌گاه‌های روستایی حاشیه دریاچه زریوار)
  حمید جلالیان لقمان جاوید فرهاد جوان زری قاسمیان
  10.22034/jest.2019.26890.3585
  زمینه و هدف :بخش کشاورزی، بزرگ‌ترین مصرف‌کننده‌ی منابع طبیعی و درعین‌حال بیش‌ترین نقش را در حفظ آن بر عهده دارد، آگاهی کشاورزان از کشت پایدار و کشاورزی سازگار با محیط‌زیست شامل اطلاعاتی در مورد چالش‌های زیست‌محیطی و اکوسیستم های آبی و ارتباط آن‌ها با فعالیت‌های کشاورزی چکیده کامل

  زمینه و هدف :بخش کشاورزی، بزرگ‌ترین مصرف‌کننده‌ی منابع طبیعی و درعین‌حال بیش‌ترین نقش را در حفظ آن بر عهده دارد، آگاهی کشاورزان از کشت پایدار و کشاورزی سازگار با محیط‌زیست شامل اطلاعاتی در مورد چالش‌های زیست‌محیطی و اکوسیستم های آبی و ارتباط آن‌ها با فعالیت‌های کشاورزی می‌تواند به بهبود وضعیت موجود و حفظ محیط‌زیست و اکوسیستم دریاچه کمک کند. روش بررسی : پژوهش حاضر جزء تحقیقات توصیفی- تحلیلی و در زمره تحقیقات پیمایشی است که به صورت مقطعی انجام شده است. جامعه آماری پژوهش،10 روستای حاشیه اکوسیستم دریاچه زریوار بالغ بر(1953 خانوار) بود که به روش کوکران در دسترس انتخاب شدند. براساس تعداد هر خانوار سهم متناظر با آن پرسش نامه توزیع گردید. در روش توصیفی به بررسی شناخت وضعیت موجود پرداخته و در ادامه با استفاده از روش های آماری داده ها، مورد ارزیابی و تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: یافته‌ها حاکی از آن بوده که سطح آگاهی روستاییان از کشاورزی پایدار در سطح بسیار پایینی بوده و بین آگاهی روستاییان از کشاورزی پایدار و حفظ پایداری اکوسیستم دریاچه زریوار همبستگی قوی وجود نداشت. علت پایین بودن سطح آگاهی روستاییان از کشاورزی پایدار عدم اطلاع‌رسانی و آموزش و اینکه مجبور به استفاده از انواع کود و سموم شیمیایی شده‌اند و نبود شیوه‌های نوین آبیاری و مشکلات مالی نیز از جمله چالش‌های موجود در حاشیه اکوسیستم دریاچه زریوار و کشاورزان است. بحث و نتیجه گیری: عدم آگاهی روستاییان از کشاورزی پایدار موجب استفاده بی‌رویه روستاییان از انواع سموم، کودهای شیمیایی و حفر چاه‌های عمیق و نیمه عمیق، که این عوامل در بلندمدت حیات اکوسیستم دریاچه زریوار را به سوی نابودی سوق می‌دهد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  16 - تاثیر فاکتورهای نیتروژن، فسفر وکادمیوم در جذب زیستی توسط باکتری Halomonas elongata IBRC-M10433
  زهرا کهراریان مجتبی تاران
  10.22034/jest.2018.21607.3074
  زمینه و هدف: پساب های صنعتی به عنوان مهم ترین آلاینده های محیط زیستی محسوب می شوند که حاوی مقادیر فراوان از فلزات سنگین وتراکم بالای نمک می باشند .بیو تکنولوژی حذف فلزات سنگین از پساب های صنعتی با بکارگیری توانایی میکروارگانیسم ها به عنوان روشی مناسب و بهینه دراین زمینه چکیده کامل

  زمینه و هدف: پساب های صنعتی به عنوان مهم ترین آلاینده های محیط زیستی محسوب می شوند که حاوی مقادیر فراوان از فلزات سنگین وتراکم بالای نمک می باشند .بیو تکنولوژی حذف فلزات سنگین از پساب های صنعتی با بکارگیری توانایی میکروارگانیسم ها به عنوان روشی مناسب و بهینه دراین زمینه در حال توسعه است. شناسایی باکتری های مقاوم به فلزات سمی و استفاده آن ها در فرآیند حذف زیستی تکنیکی پیچیده و مفید است. در این مطالعه توانایی سویه باکتریHalomonaselongata IBRC-M10433 جداشده از رسوبات دریاچه ارومیه در حذف فلز کادمیوم مورد بررسی قرار گرفت. هدف از این مطالعه بهینه سازی شرایط محیطی حذف فلز کادمیوم توسط باکتری Halomonas elongata IBRC- M10433بود. روش بررسی : طراحی آزمایش به روش تاگوچی به منظور تعیین شرایط بهینه نسبی فاکتورهای محیطی مانند کلریدآمونیوم (NH4Cl) به عنوان منبع نیتروژن، فسفات پتاسیم (K2HPo4) به عنوان منبع فسفرو غلظت کادمیوم در حذف زیستی کادمیوم توسط باکتری Halomonas elongata IBRC- M10433 مورد مطالعه قرار گرفت. آنالیز داده ها با استفاده از نرم افزارکامپیوتری Qualitek-4 انجام شد و اهمیت نسبی هریک از عوامل تعیین گردید. یافته ها : شرایط بهینه جذب در غلظت فسفات پتاسیم 3/0 گرم بر لیتر، کادمیوم100میلی گرم بر لیتروکلریدآمونیوم 2گرم بر لیتردر دمای 37 درجه سانتی گراد و pH 7 تعیین شد. سطح 1 فسفات پتاسیم یعنی 3/0 گرم بر لیترموثرترین فاکتور درجذب زیستی بود. بحث و نتیجه گیری: با توجه به هزینه بالا و مشکلات محیط زیستی روش های مرسوم حذف فلزات سنگین، حذف زیستی تکنیکی موثر و مقرون به صرفه می باشد. استفاده از باکتری های نمک دوست نسبی در پالایش زیستی با قدرت بالای جذب فلزات سنگین مفید می باشد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  17 - شناسایی و رتبه بندی علل بروز بحران دریاچه ارومیه با بکارگیری روش دلفی
  علی رضا اعجازی محمود شریعت پروین فرشچی
  10.30495/jest.2019.22985.3204
  زمینه و هدف : خشک سالی یکی از پدیده های طبیعی است که بیش ترین آسیب آن در مناطق بیابانی و نیمه بیابانی به چشم می خورد . حوضه آبریز دریاچه ی ارومیه با تراکم جمعیت نسبتا زیاد امروزه یکی از چالش های زیست محیطی ایران می باشد. به طوری که در سال های اخیر به دلیل ورود حجم آب کم چکیده کامل

  زمینه و هدف : خشک سالی یکی از پدیده های طبیعی است که بیش ترین آسیب آن در مناطق بیابانی و نیمه بیابانی به چشم می خورد . حوضه آبریز دریاچه ی ارومیه با تراکم جمعیت نسبتا زیاد امروزه یکی از چالش های زیست محیطی ایران می باشد. به طوری که در سال های اخیر به دلیل ورود حجم آب کم از رودخانه ها و کمبود بارش منطقه ای حیات این دریاچه در معرض تهدید جدی قرار گرفته است .این حوضه آبریز با مساحت 52000 کیلومتر مربع و میانگین بارش 200 تا 900 میلی متر، حجم آبی در حدود 22 میلیارد متر مکعب بارش در سطح حوضه را دارا می باشد . جهت تامین نیازهای کشاورزی و انسانی به آب شیرین ، سدهای زیادی با حجم ذخیره حدود3 میلیارد متر مکعب در روی بستر رودخانه های اصلی دریاچه احداث شده است. با عنایت به کاهش مساحت حوضه آبریز دریاچه و ورود میزان آب در نظر گرفته شده به دریاچه ، احیای کامل دریاچه به وضع طبیعی قبلی بعید به نظر می رسد .روش بررسی : در این تحقیق سعی شده است تا با شناسایی علل بروز بحران به روش دلفی و رتبه بندی سلسله مراتبی حد تاثیر هر کدام از عوامل بروز بحران را تبیین نمود و به اولویت های مدیریتی دست یافت .یافته ها : در این تحقیق چهار معیار اصلی و 21 زیرمعیار جهت علل بروز بحران دریاچه ارومیه شناسایی شده است .بحث و نتیجه گیری : بر اساس نتایج این تحقیق از چهار معیار اصلی و 21 زیرمعیار شناسایی شده ، ساخت سد ها با تاثیر 23 درصد و تغییر الگوی کشت با تاثیر 8 درصداز مهم ترین عوامل بروز بحران در دریاچه ارومیه شناخته شدند . پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  18 - ارزیابی آماری فلزات سنگین و عناصر رادیواکتیو موجود در رسوبات و نمک‌های برجای مانده در بستر خشک شده دریاچه ارومیه
  اصغر اصغری مقدم فاطمه نظری محسن مؤذن وارطان سیمونز
  10.22034/jest.2021.27336.3639
  زمینه و هدف: در سال های اخیر، سطح آب دریاچه ارومیه، به طور فزاینده ای کاهش یافته و حجم عظیمی از رسوبات و نمک در بستر آن برجای مانده است. با توجه به زمین شناسی اطراف دریاچه و نیز پساب ها و فاضلاب هایی که به دریاچه وارد شد ه اند، عناصر مضری وارد آب دریاچه شده است. با پس‌ر چکیده کامل

  زمینه و هدف: در سال های اخیر، سطح آب دریاچه ارومیه، به طور فزاینده ای کاهش یافته و حجم عظیمی از رسوبات و نمک در بستر آن برجای مانده است. با توجه به زمین شناسی اطراف دریاچه و نیز پساب ها و فاضلاب هایی که به دریاچه وارد شد ه اند، عناصر مضری وارد آب دریاچه شده است. با پس‌روی دریاچه آلودگی های مجتمع در آب، به رسوبات و نمک های بستر دریاچه منتقل شده است که در صورت تبدیل احتمالی این رسوبات و نمک های حاوی عناصر خطرناک به ریزگرد، مناطق اطراف را تحت تأثیر قرار خواهند داد. در این مطالعه، محتوای فلزات مضر سنگین (As، Cr، Ni، Cu، Pb، Zn، Co، Mn، V، Cd و Hg) و مواد رادیواکتیو (Th و U) در رسوبات و نمک‌های بستر دریاچه ارومیه مورد ارزیابی قرار گرفت. هدف از این پژوهش، شناسایی و مطالعه منشا آلودگی عناصر مضر موجود در رسوبات و نمک های برجای مانده در بستر خشک شده قسمت نیمه شرقی و میان گذر دریاچه ارومیه می باشد. روش بررسی: جهت بررسی، نمونه برداری از رسوبات و نمک های سطحی دریاچه، از قسمت شرقی و میان گذر دریاچه صورت گرفت و نمونه ها مورد ارزیابی ژئوشیمیایی و آنالیز آماری قرار گرفتند. یافته ها: مقایسه نتایج غلظت‌های به‌دست‌آمده با متوسط پوسته‌ای نشان داد که عناصر As، Cu، Ni،Co ، Hg، Cd، Th و U در منطقه بیش تر از متوسط پوسته‌ای هستند. بحث و نتیجه گیری: عناصر مورد مطالعه با ارزیابی های آماری هم چون ضریب همبستگی، تحلیل خوشه‌ای و تحلیل عاملی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج حاصل از هر سه روش تاییدکننده یکدیگر بود. طبق این نتایج، منشأ عناصر U و Hg، زمین‌شناسی و منشأ سایر عناصر انسانی می‌باشد. منابع اصلی آلودگی انسانی ناشی از پساب‌ها و فاضلاب‌های شهری و صنعتی مناطق اطراف دریاچه می باشند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  19 - بررسی راهکار های مدیریتی دریاچه ارومیه بر مبنای ارزش گذاری اقتصادی
  آیدا شریعت مداری مجید عباسپور زهرا عابدی علیرضا وفائی نژاد
  10.22034/jest.2020.40008.4481
  زمینه و اهداف: کم آبی های سالیان اخیر و کاهش نزولات جوی سبب شده تا تغییرات شگرفی در اکوسیستم دریاچه ارومیه رخ دهد . هدف اصلی این تحقیق بررسی راهکار های مدیریتی دریاچه ارومیه بر مبنای ارزش گذاری اقتصادی است. روش بررسی: در این تحقیق ( 1395) از اسناد و مدارک و مطالعات مید چکیده کامل

  زمینه و اهداف: کم آبی های سالیان اخیر و کاهش نزولات جوی سبب شده تا تغییرات شگرفی در اکوسیستم دریاچه ارومیه رخ دهد . هدف اصلی این تحقیق بررسی راهکار های مدیریتی دریاچه ارومیه بر مبنای ارزش گذاری اقتصادی است. روش بررسی: در این تحقیق ( 1395) از اسناد و مدارک و مطالعات میدانی استفاده شده است. جامعه آماری شامل ذینفعان ، مردم محلی، گردشگران منطقه می باشند. نمونه گیری به صورت تصادفی و حجم نمونه پس از انجام پیش آزمون با استفاده از آزمون کوکران مشخص گردید. روش و ابزار تجزیه و تحلیل داده ها روش مشروط بوده و با بهره گیری از نرم افزار های Excel ,Eviews ارزش های اقتصادی دریاچه ارومیه برآورد گردید، در تجزیه و تحلیل تغییرات ایجاد شده در دریاچه ارومیه نیز از نرم افزار GIS استفاده شده است . یافته ها: با توجه به تغییرات تراز سطح آب دریاچه ارومیه ، برداشت بی رویه از چاه ها و کشت محصولات با مصرف بالای آب در زمین های کشاورزی از عوامل مهم در خشک شدن دریاچه ارومیه به حساب می آید . بحث و نتیجه گیری: برآورد گردید که میزان تمایل به پرداخت برای حفاظت از ارزش های مختلف دریاچه ارومیه در مجموع برابر با 220484 تومان به ازای هر نفر برای یک ماه می باشد. مدیریت درست منابع و توقف ساخت سدهای جدید بر روی سایر رودخانه های دریاچه، تغییر الگوی کشت، افزایش بهره‌وری آب از جمله اقداماتی است که می بایست برای تعادل بخشیدن به نوسانات این دریاچه در دستور کار قرار گیرد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  20 - مدل‌سازی رفتار روستائیان در مواجهه ادارک ریسک خشکسالی دریاچه ارومیه (مطالعه موردی: سکونتگاه‌های روستایی شهرستان بناب)
  علیرضا سلیمانی مجید پریشان علی مجنونی توتاخانه
  10.30495/jest.2022.35988.4283
  زمینه و هدف:درک خطر منجر به تنظیم رفتارهای عملی جهت مقابله با آن می شود. هدف این پژوهش تحلیل رفتارهای تجربی روستائیان شهرستان بناب به‌منظور ادراک ریسک خشک‌سالی دریاچه ارومیه است. برای این منظور تلفیقی از رویکردهای فردی و اجتماعی بکار گرفته شد. روش بررسی: پژوهش حاضر از چکیده کامل

  زمینه و هدف:درک خطر منجر به تنظیم رفتارهای عملی جهت مقابله با آن می شود. هدف این پژوهش تحلیل رفتارهای تجربی روستائیان شهرستان بناب به‌منظور ادراک ریسک خشک‌سالی دریاچه ارومیه است. برای این منظور تلفیقی از رویکردهای فردی و اجتماعی بکار گرفته شد. روش بررسی: پژوهش حاضر از نوع مطالعات توصیفی-تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش ساکنین بالای 15 سال در 29 روستای شهرستان بناب است که برابر 23653 نفر هستند. با استفاده از روش کوکران و به روش تصادفی ساده، 380 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب گردید. ابزار مورد استفاده در این پژوهش، پرسشنامه است. تجزیه‌وتحلیل داده ها با استفاده از نرم‌افزار SPSSو آزمون های رگرسیون چندمتغیره و تحلیل مسیر صورت گرفت. یافته‌ها: نتایج تحلیل مسیر بر روی متغیر وابسته نشان داد که محصول مقاوم به خشک‌سالی، دانش و مهارت، درآمد، سن، طول مدت اقامت، شرکت در برنامه های آموزشی و نوسازی کانال‌های آبیاری بر رفتارهای عملی کاهش ریسک خشک‌سالی اثر مستقیم دارند. همچنین نتایج تحلیل مسیر بر روی متغیر وابسته قصد انجام رفتارهای کاهش ریسک در آینده، نشان داد متغیرهای کشت محصولات مقاوم به خشک‌سالی، خودکارآمدی، سن، سطح تحصیلات، اعتماد، تجربه قبلی و مسئولیت‌پذیری دارای اثر مثبت و متغیرهای تعصبات خوش‌بینانه، درآمد و سن بر متغیر ادراک ریسک اثر‌ منفی داشته‌اند. هم چنین اثرات غیرمستقیم از طریق دو متغیر باورها و درآمد بر روی روی متغیر قصد و نیت کاهش خطر ریسک خشک‌سالی اثرگذار هستند.. بحث و نتیجه گیری: بنا بر نتایج یافته های پژوهش، می توان گفت که علیرغم درک خطر خشک‌سالی توسط روستائیان، هنوز این درک به صورت عملی رفتار روستائیان را تغییر نداده است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  21 - آسیب شناسی فرآیند تدوین خط مشی های محیط زیست ( مورد مطالعه سنجش محیط زیست طبیعی- دریاچه ارومیه)
  شهرام شیران زائی دردانه آقاجانی
  10.30495/jest.2023.66932.5668
  زمینه و هدف: در شرایط کنونی برنامه ریزی و سیاستگذاری لازم برای جلوگیری از گسترش فجایع محیط زیست بسبار حایز اهمیت است و یکی از مهمترین مسائل حاضر کشور مساله دریاچه ارومیه می باشد که در سالهای گذشته خط مشی های زیادی درباره آن تصویب شده که اثربخشی کافی را نداشته است. هدف پ چکیده کامل

  زمینه و هدف: در شرایط کنونی برنامه ریزی و سیاستگذاری لازم برای جلوگیری از گسترش فجایع محیط زیست بسبار حایز اهمیت است و یکی از مهمترین مسائل حاضر کشور مساله دریاچه ارومیه می باشد که در سالهای گذشته خط مشی های زیادی درباره آن تصویب شده که اثربخشی کافی را نداشته است. هدف پژوهش فعلی آسیب شناسی خط مشی های وضع شده برای معضلات دریاچه ارومیه براساس رویکرد تحلیل تدوین خط مشی آن می باشد. روش بررسی: استراتژی پژوهش، از لحاظ هدف کاربردی بوده و با توجه به ماهیت مساله مورد هدف، رویکرد پژوهش کیفی انتخاب گردید. روش پژوهش مطالعه موردی با هدف توصیف و گردآوری داده ها مصاحبه نیمه ساختاریافته و روش تحلیل داده ها، تحلیل محتوای کمی می باشد. مشارکت کنندگان عبارتند از خبرگان محیط زیستی که دارای دانش و تجربه مرتبط در موضوع می باشند. مدل مبنایی براساس نمودار فرایندی تحلیل خط مشی عمومی شامل تعیین مشکل، تعیین اهداف، تصمیم گیری در مورد معیارها، انتخاب گزینه ها، تحلیل گزینه ها و مقایسه گزینه ها می باشد. یافته ها: یافته های پژوهش و بررسی های انجام شده مورد مطالعه سنجش دریاچه ارومیه که بر گرفته از نظرات جامعه آماری خط مشی گذاران و خبرگان در سال ۱۴۰۰بوده، اذعان داشتند اگر چه روند تخریب در حوضه دریاچه ارومیه کند شده، اما تخریب محیط زیست در کشور، 20 درصد ناشی از تصویب قوانین و مقررات ضعیف، 60 درصد بر گرفته از عدم پایبندی به اجرای کامل قوانین و عدم ارزشگذاری اقتصادی محیط زیست و 20 درصد باقی مانده ناشی از نحوه ارزیابی خط مشی ها می باشد. بحث و نتیجه گیری: همانطورکه 100درصد جامعه اماری این پژوهش مشتمل بر خط مشی گذاران و خبرگان اذعان داشتند روند تخریب در حوضه دریاچه ارومیه کند شده است اما از دلایل اصلی روندرو به گسترش تخریب محیط زیست در کشور عدم پایبندی به اجرای قوانین و عدم ارزشگذاری اقتصادی محیط زیست طی سالهای گذشته بوده است. این پژوهش به منظور تعیین مشکل و اهداف خط مشی های موجود در سازمان حفاظت محیط زیست انجام پذیرفته در همین راستا پیشنهاد می گردد آن را در محدوده بزرگتر سایر دستگاه های موثر در حوزه آبریز دریاچه ارومیه به جهت احیاء و حفاظت تالاب و تامین حقابه، مشتمل بر وزارت نیرو، وزارت جهاد کشاورزی و سازمان برنامه و بودجه و واحدهای استانی آنها به وقوع بپیوندد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  22 - بررسی ویژگیهای کمی و کیفی آبهای ورودی به دریاچه پیش بینی شده در غرب تهران بزرگ
  جعفر نوری حمید رحیمی پور رویا نزاکتی
  با توجه به نیاز اکولوژیکی و زیست شهری تهران بزرگ و بر اساس مصوبه دولت، بزرگترین دریاچه انسان ساخت در منتهی الیه غرب و شمال غرب تهران و در منطقه جدید الاحداث 22 شهرداری تهران که دارای وسعتی حدود 10.000 هکتار می باشد در حال طرح ریزی و احداث است. وجود جاذبه های طبیعی و وضع چکیده کامل

  با توجه به نیاز اکولوژیکی و زیست شهری تهران بزرگ و بر اساس مصوبه دولت، بزرگترین دریاچه انسان ساخت در منتهی الیه غرب و شمال غرب تهران و در منطقه جدید الاحداث 22 شهرداری تهران که دارای وسعتی حدود 10.000 هکتار می باشد در حال طرح ریزی و احداث است. وجود جاذبه های طبیعی و وضعیت توپوگرافی خاص منطقه که گاه سبب طغیان رودخانه های کن و وردآورد و پیدایش سیلاب گردیده است. سبب ارایه پیشنهاد احداث دریاچه انسان ساخت غرب تهران شده است. هدف از احداث این دریاچه نه تنها ایجاد مکانی تفریحی برای جلب توریسم می باشد بلکه موجبات کنترل سیلاب هایی نظیر سیلاب سال 1374 در منطقه کن سولقان را که خسارات بسیاری به ساکنین منطقه وارد آورد فراهم می سازد، از طرفی بر تلطیف هوای منطقه و کلان شهر تهران تاثیر گذار خواهد بود. این دریاچه با مساحت تقریبی 225 هکتار و حجم آبی حدود 11 میلیون متر مکعب در نظر گرفته شده است و تامین آبهای ورودی به آن از طریق منابع مختلف موجود در منطقه مورد بررسی قرار گرفته است. مقاله حاضر به بررسی منابع آبی قابل توجه در منطقه، ویژگیهای کیفی و کمی آب های ورودی، حجم آبدهی سالانه و حجم برداشت آب سالانه می پردازد. به منظور بررسی منابع آبی مورد مطالعه در منطقه شامل رودخانه های کن و ورد آورد، رواناب های حوزه های میانی، آبهای زیرزمینی، رواناب های شهری و پساب تصفیه خانه اکباتان، از اواخر تابستان سال 1380 تا زمستان همان سال بررسی های مربوط به کیفیت آب با مطالعه آمار و مطالعه آمار و اطلاعات دریافت شده از ایستگاه های سولقان و چیتگر، همچنین نمونه برداری و آنالیز نمونه ها به روش های موجود در استاندارد متد صورت گرفته و تجزیه و تحلیل نتایج حاصل از آزمایش ها انجام شده است. نتایج حاصل پس از مقایسه با استانداردهای آب دریاچه حاکی از آن است که کیفیت آب رودخانه های کن و وردآورد، آب های زیرزمینی و رواناب های حوزه های میانی از نظر فیزیکی و شیمیایی مناسب می باشد. از نظر میزان عوامل میکروبی نیز مقدار فکال کلی فرم بین 200-400 MPN/100 می باشد که در محدوده مناسب استاندارد قرار دارد.در پساب تصفیه خانه اکباتان و رواناب های شهری کل کلی فرم به ترتیب برابر 1.1´104 MPN/100 و 2.2´1029 MPN/100 می باشد که به دلیل بالاتر بودن از حد استاندارد برای ورود به دریاچه در کوتاه مدت توصیه نمی شود و لذا تامین آب دریاچه از حوزه های کن، وردآورد و بخشی از حوزه های میانی صورت می پذیرد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  23 - شبیه سازی احتمال وقوع لایه بندی حرارتی دریاچه های انسان ساخت شهری
  جعفر نوری حمید رحیمی پور رویا نزاکتی اسماعیل زاده
  دریاچه مصنوعی انسان ساخت غرب شهر تهران که محل احداث آن در شمال غرب شهر تهران و در منطقه 22 شهری پیش بینی شده است، باحجم 10 میلیون متر مکعب، مساحت 224 هکتار وعمق متوسط 10 متر به عنوان بزرگترین دریاچه انسان ساخت ایران محسوب می گردد. مهمترین منابع آبی منطقه که می توان برنا چکیده کامل

  دریاچه مصنوعی انسان ساخت غرب شهر تهران که محل احداث آن در شمال غرب شهر تهران و در منطقه 22 شهری پیش بینی شده است، باحجم 10 میلیون متر مکعب، مساحت 224 هکتار وعمق متوسط 10 متر به عنوان بزرگترین دریاچه انسان ساخت ایران محسوب می گردد. مهمترین منابع آبی منطقه که می توان برنامه آبگیری جهت تامین آب دریاچه را بر روی آنها طرحریزی نمود عبارت از رودخانه کن، رواناب های سطحی منطقه شهری، رواناب های حوزه های میانی و پساب تصفیه شده منطقه شهری می باشند. در مطالعه حاضر نحوه آبگیری از این منابع به صورت منفرد یا تلفیقی از دو یا چند منبع به طور همزمان بررسی شده ودرنتیجه دوازده گزینه متفاوت برای تامین آب دریاچه معرفی گردیده است. یکی از عوامل عمده که می تواند پس از احداث دریاچه کیفیت آب را تحت تاثیر قرار دهد ودر این تحقیق بدان توجه خاص شده است، وضعیت لایه بندی های حرارتی دریاچه با توجه به اقلیم شهر تهران خواهد بود. دراین تحقیق مدل (WQRRS) Water Quality for River - Reservoir Systems به طور مجزا برای هر یک از 12 گزینه پیشنهادی تامین آب دریاچه اجرا گردیده است. بدین ترتیب احتمال وقوع لایه بندی حرارتی در دریاچه برای هریک از حالات فوق طی یک دوره زمانی پنج ساله، که به عنوان دوره شاخص مدلسازی انتخاب شده، شبیه سازی گردیده است. با استفاده از آمار و داده های ایستگاه های هیدرومتری وهواشناسی منطقه وبا مطالعات انجام شده، اطلاعات ورودی مدل آماده گردید. این اطلاعات که شامل عوامل کیفی، داده های هواشناسی، هندسه مخزن، داده های جریان ورودی وضرایب مورد نیاز می باشند، به مدل داده شده و پس از اجرای مدل، نتایج حاصل مورد بررسی قرار گرفته اند. در مطالعه حاضر بااستفاده از نتایج این شبیه سازی، مشخص گردیده است که از دیدگاه لایه بندی حرارتی، رودخانه کن به عنوان یکی از گزینه های تامین آب دریاچه، کمترین مخاطره را درپی خواهد داشت. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  24 - شبیه سازی احتمال وقوع پرغذایی و تغییرات اکسیژن محلول در دریاچه های انسان ساخت
  جعفر نوری حمید رحیمی پور رویا نزاکتی اسماعیل زاده
  دریاچه انسان ساخت پیش بینی شده درشمال غرب شهر تهران، واقع در منطقه 22شهرداری، به عنوان بزرگترین دریاچه مصنوعی ایران به شمار می آید. این دریاچه از مساحت تقریبی 224 هکتار، عمق متوسط 10 متر وحجمی معادل 10 میلیون متر مکعب برخوردار است. مهم ترین منابع آبی موجود در محدوده برا چکیده کامل

  دریاچه انسان ساخت پیش بینی شده درشمال غرب شهر تهران، واقع در منطقه 22شهرداری، به عنوان بزرگترین دریاچه مصنوعی ایران به شمار می آید. این دریاچه از مساحت تقریبی 224 هکتار، عمق متوسط 10 متر وحجمی معادل 10 میلیون متر مکعب برخوردار است. مهم ترین منابع آبی موجود در محدوده برای تامین آب دریاچه، عبارتند از: رودخانه کن، رواناب های سطحی منطقه شهری، رواناب های حوزه های میانی وپساب تصفیه شده منطقه شهری. دراین تحقیق، هر یک از منابع فوق به صورت جداگانه وهمچنین تلفیقی از دو یا چند منبع به همراه یکدیگر، به عنوان گزینه های تامین آب دریاچه درنظر گرفته شده اند. بدین ترتیب، دوازده گزینه متفاوت برای تامین آب مطرح شده اند. از آنجاکه عوامل متعددی بر کیفیت آب دریاچه تاثیر می گذارند، درمطالعه حاضر پدیده پرغذایی و افت اکسیژن محلول دردریاچه به عنوان نمونه هایی از این عوامل، مورد بررسی قرار گرفته اند. بدین ترتیب که غلظت ماده مغذی فسفر درمخزن دریاچه برای هریک از حالت هایی که آب دریاچه به وسیله یکی ازدوازده گزینه فوق تامین گردد، طی یک دوره زمانی معین با استفاده ازمدل” کیفیت آب برای سامانه های مخازن رودخانه شبیه سازی شده است. پس از تعیین غلظت فسفر، وضعیت تروفیک دریاچه قابل پیش بینی شده است. از سوی دیگر، تغییر غلظت اکسیژن محلول با استفاده از همین مدل برای رودخانه کن شبیه سازی شده است .انتخاب دوره زمانی معین با بهره گیری از اطلاعات وآمار درازمدت ایستگاه های هواشناسی وهیدرومتری منطقه انجام شده است. در این مطالعات سال های آبی 52-1351 تا 56-1355 به عنوان دوره شاخص مدلسازی تعیین شده اند. به منظور اجرای مدل از آمار وداده های هواشناسی، هیدورلوژی وکیفی، هندسه مخزن، داده های جریان ورودی وضرایب پیش فرض مدل استفاده شده و پس از اجرای مدل، نتایج مورد بررسی ومقایسه قرارگرفته اند. با استفاده از این نتایج گزینه های (2) و (4) به ترتیب مربوط به رودخانه کن به تنهایی ویا استفاده توام این رودخانه با رواناب های حوزه های میانی، به عنوان مناسب ترین منابع تامین آب دریاچه از نظر پیدایش فرایند مغذی شدن معرفی گردیده اند. رودخانه کن نیز از نظر میزان اکسیژن محلول در وضعیت مطلوبی قرار دارد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  25 - اعمال اثر تر و خشک شدن سواحل در مدلسازی احجام محدود جریانات دو بعدی ناشی از باد در دریاچه ها
  سعیدرضا صباغ یزدی حامد عربی
  شبیه سازی جریان در دریاچه های طبیعی و مصنوعی تحت تاثیر باد و پیش بینی نحوه شکل گیری چرخه های آب در دریاچه ها می تواند در مطالعات زیست محیطی و اکوسیتسمی مورد استفاده قرار گیرد. در این نوشتار، با توسعه یک مدل عددی، جریانات دریایی در دریاچه مصنوعی در دست طراحی در پارک چیتگ چکیده کامل

  شبیه سازی جریان در دریاچه های طبیعی و مصنوعی تحت تاثیر باد و پیش بینی نحوه شکل گیری چرخه های آب در دریاچه ها می تواند در مطالعات زیست محیطی و اکوسیتسمی مورد استفاده قرار گیرد. در این نوشتار، با توسعه یک مدل عددی، جریانات دریایی در دریاچه مصنوعی در دست طراحی در پارک چیتگر تهران مورد مطالعه قرار گرفته است. در مدل شبیه ساز جریان، پارامترهای طراحی هیدرولیکی (سرعت، عمق) با حل معادلات میانگین عمق پیوستگی و حرکت افقی به کمک روش احجام محدود (رئوس سلول همپوشان) بر روی شبکه مثلثی بدون ساختار محاسبه می شوند. در این مدل، برای از بین بردن خطاهای عددی و تضمین پایداری روند حل صریح، از روش لزجت مصنوعی استفاده شده است. در حال حاضر تکنیک جدیدی برای مدل سازی تر و خشک شدن سواحل حوضه، لحاظ شده است. برای صحت نتایج مدل عددی مورد کاربرد، ابتدا نتایج حاصل از آزمون چرخه های ناشی از باد در یک حوضچه کاسه ای شکل، با نتایج آزمونهای گزارش شده، توسط محققین دیگر مقایسه و ارزیابی شده، سپس نتایج کاربرد مدل مورد استفاده در شبیه سازی چرخه های افقی جریان آب ناشی از تاثیر وزن باد در دریاچه مصنوعی چیتگر ارایه گردیده است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  26 - بررسی تغییرات کیفیت هوای شهر تبریز از نظر غلظت آلاینده PM10 با تأکید بر شاخص AQI و ارتباط آن با روند کاهش سطح آب دریاچه ارومیه در سال های 90-1387
  عبداله درگاهی رضا دهقان زاده وحیده فهیمی نیا یحیی جباری فرناز عزیزی
  زمینه و هدف: ذرات از آلاینده های اصلی از دیدگاه مخاطرات بهداشت عمومی، سلامتی و همچنین زیست محیطی می باشد. هدف از انجام این پژوهش، بررسی روند ماهانه، فصلی، سالانه PM10 و تعیینمیزان تغییرات کیفیت هوای شهر تبریز با تکیه بر شاخص AQI و ارتباط آن با خشکی دریاچه ارومیه در سال چکیده کامل

  زمینه و هدف: ذرات از آلاینده های اصلی از دیدگاه مخاطرات بهداشت عمومی، سلامتی و همچنین زیست محیطی می باشد. هدف از انجام این پژوهش، بررسی روند ماهانه، فصلی، سالانه PM10 و تعیینمیزان تغییرات کیفیت هوای شهر تبریز با تکیه بر شاخص AQI و ارتباط آن با خشکی دریاچه ارومیه در سال های90-1387، به منظور تدوین برنامه ای دانش بنیان در جهت مدیریت کنترل ریزگرد می باشد. روش بررسی: این مطالعه از نوع توصیفی- تحلیلی است. داده های مربوط به غلظت PM10 از سازمان محیط زیست شهر تبریز و داده های مربوط به تغییرات سطح دریاچه ارومیه از سازمان هواشناسی استان آذربایجان غربی جمع آوری شد. سپس داده ها براساس سال، فصل، ماه و شاخص کیفیت هوا بررسی و رابطه تغییرات سطح دریاچه ارومیه با غلظت آلاینده توسط نرم افزار ver.21 SPSS تحلیل شد. یافته ها: تغییرات غلظت PM10 در این چهار سال اختلاف معناداری داشته ولی روند ثابتی نداشته است، به طوری که در سال 87 غلظت آن 70±13/86 و در سال های 88، 89 و90 به ترتیب به 73± 69/92، 42± 40/87 و87/60± 63/83 میکروگرم بر مترمکعب بوده است. فصول بهار و زمستان و ماه های اردیبهشت و اسفند به ترتیب با 57/95، 81/88، 01/98، 18/103میکروگرم بر مترمکعب بالاترین میزان ذرات را داشته اند. نتیجه گیری: در طی سال های 1390-1387، در بین ماه های سال، اسفند و در بین فصول، بهار و زمستان بدترین کیفیت هوا را از نظر آلاینده PM10داشتند که به دلیل شرایط جوی در زمان های یاد شده از یک سو و شرایط ویژه دریاچه ارومیه از نظر خشکی و ورزش بادهای غالب از طرف دریاچه به شهر تبریز از سوی دیگر می باشد. لذا چندین عامل در افزایش میزان ریزگردها، به‌خصوص ذرات خطرناک نمک تاثیر دارند که نیاز به مدیریت یکپارچه در جهت کاهش این آلاینده وجود دارد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  27 - بررسی تغییرات زیست محیطی اطراف دریاچه حوض سلطان قم با استفاده از داده‌های هواشناسی و روش‌های سنجش از دور
  الهام فروتن مرضیه علی‌خواه اصل
  10.22034/jest.2019.14544
  زمینه و هدف: بررسی تغییرات زیست محیطی برای حفظ و استفاده بهینه منابع طبیعی امری ضروری است. به این منظور از مطالعات صحرایی و نمونه برداری منطقه ای استفاده می شود که نیازمند صرف وقت و هزینه‌های گزاف است. روش بررسی: در این تحقیق تغییرات میزان بارش، دما و سطح ایستابی در منط چکیده کامل

  زمینه و هدف: بررسی تغییرات زیست محیطی برای حفظ و استفاده بهینه منابع طبیعی امری ضروری است. به این منظور از مطالعات صحرایی و نمونه برداری منطقه ای استفاده می شود که نیازمند صرف وقت و هزینه‌های گزاف است. روش بررسی: در این تحقیق تغییرات میزان بارش، دما و سطح ایستابی در منطقه مورد بررسی قرار گرفت و میزان تبخیر و تعرق با استفاده از رابطه بلانی کریدل در ماه مورد نظر محاسبه گردید. سپس از شاخص آب MNDWI و شاخص گیاهیNDVI که از روش های سنجش از دور می‌باشند به منظور بررسی تغییرات زیست محیطی منطقه استفاده شد. منطقه مورد مطالعه اطراف دریاچه حوض سلطان قم در حاشیه بزرگراه تهران قم می‌باشد که با استفاده از تصاویر ماه اردیبهشت ماهواره ای لندست سنجنده ی ETM سال 2002 وOLI سال2013 مورد بررسی قرار گرفته است. یافته ها: استفاده از شاخص MNDWI در سال 2002 مساحت دریاچه را 857/7835هکتار و در سال 2013 مساحت را 062/6265 هکتار برآورد نموده است که این نتایج بیان گر کاهش مساحت دریاچه در سال 2013 می باشد . استفاده از شاخص NDVI نیز بیان می دارد که پوشش گیاهی منطقه در سال 2002، 33/65هکتار و در سال 2013، 61/2942هکتار بوده که مبین افزایش مساحت پوشش گیاهی می باشد. از طرفی بررسی میزان بارش، دما، تبخیر و تعرق پتانسیل و سطح آب زیرزمینی بیان گر روند کاهنده میزان بارش و افت سطح ایستابی در منطقه و افزایش دما و تبخیر و تعرق در ماه مورد نظر می باشد. بحث و نتیجه گیری: نتایج تحقیق بیان می دارد در سال 2013 برخی مناطق اطراف دریاچه به علت افت سطح ایستابی حالت غرقابی نداشته و شرایط رویش برای گیاهان بیش تری فراهم شده و در برخی نقاط نیز کشت صورت پذیرفته است. افزایش پوشش گیاهی در منطقه و متعاقبا افزایش میزان تبخیر و تعرق، افت سطح آب زیرزمینی و روند نزولی سیر بارش در منطقه کاهش مساحت دریاچه در بازه زمانی مورد مطالعه را که با روش سنجش از دور نیز مشخص شده تایید می نماید. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  28 - ارزش گذاری اقتصادی کارکردهای بازاری منابع زیست محیطی دریاچه ارژن - پریشان با تأکید بر گونه های آبزی
  مجید عباس پور زهرا عابدی مجید احمدیان فرزانه ظفری
  چکیده ارزش اقتصادی منابع زیست محیطی، ابزاری برای آشنا کردن مردم با خدمات و محصولات ارایه شده توسط عملکردهای زیست محیطی است. این مقاله یافته های اصلی پژوهش در دشت ارژن و دریاچه پریشان را به منظور برآورد ارزش کالا و خدمات مختلف فراهم شده توسط این مکان طبیعی که به عنوان من چکیده کامل

  چکیده ارزش اقتصادی منابع زیست محیطی، ابزاری برای آشنا کردن مردم با خدمات و محصولات ارایه شده توسط عملکردهای زیست محیطی است. این مقاله یافته های اصلی پژوهش در دشت ارژن و دریاچه پریشان را به منظور برآورد ارزش کالا و خدمات مختلف فراهم شده توسط این مکان طبیعی که به عنوان منطقه حفاظت شده شناخته شده است، بر اساس قیمت بازار انعکاس می دهد. پس ازتعیینمرزهای طبیعی و اجتماعی - سیاسی منطقه، تمام کالا و خدمات زیست محیطی شناسایی شدند. سپس، پرسشنامه های مرتبط به هر یک از کالا و خدمات، به طور مناسب طراحی و تکمیل شده و در مرحله بعد توسط نرم افزار Eviews مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. بر اساس نتایج نهایی، ارزش فعالیت ماهی گیری در منطقه، 1597 میلیارد ریال (168 میلیون دلار)، گیاهان دارویی در حدود 48 میلیارد ریال (5 میلیون دلار)، میوه های طبیعی، 36 میلیارد ریال (3 میلیون دلار)، علوفه، 6957 میلیارد ریال (732 میلیون دلار) و آب، 5694 میلیارد ریال (599 میلیون دلار) برای دوره زمانی یک سال (1387) محاسبه شد. با توجه به موارد ذکر شده، ارزش کل کارکردها و خدمات محاسبه شده منطقه مورد مطالعه 24457 میلیارد ریال (2574 میلیون دلار) تخمین زده شد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  29 - بررسی وضعیت حقوقی – زیست محیطی منابع آب سطحی مورد استفاده شرب در تهران
  برهان ریاضی ناصر قاسمی فرهاد دبیری الهه پورکریمی
  حوزه های آبریز سدهای کرج، لتیان و لار با وسعت تقریبی به ترتیب 843، 695 و 652 کیلومترمربع در بردارنده رودخانه ها و انهار دارای جریان آب دایمی و فصلی متعددی می باشند که اصلی ترین منابع تامین آب شرب تهران محسوب می شوند. به دلیل تخریب همه جانبه سرزمین و آلودگی های شدید در ح چکیده کامل

  حوزه های آبریز سدهای کرج، لتیان و لار با وسعت تقریبی به ترتیب 843، 695 و 652 کیلومترمربع در بردارنده رودخانه ها و انهار دارای جریان آب دایمی و فصلی متعددی می باشند که اصلی ترین منابع تامین آب شرب تهران محسوب می شوند. به دلیل تخریب همه جانبه سرزمین و آلودگی های شدید در حوزه های مذکور، این منابع آب اکنون در معرض تهدیدهای جدی قرار دارند. به طور کلی پسماندهای جامد، فاضلاب های خانگی، صنعتی، خدماتی و نظامی، نفت و سایر مواد شیمیایی و رسوبات ناشی از تخریب و فرسایش سرزمین از مهم ترین عوامل تهدید کننده منابع آب از لحاظ زیست محیطی به شمار می آیند. با شکل گیری و توسعه جوامع انسانی و سکونت گاه ها در این حوزه ها تهدیدهای مذکور در حال افزایش اند و موجب کاهش شدید کیفیت آب منابع آب به ویژه از نظر استانداردهای بیولوژیکی شده اند.در این مقاله علاوه بر جنبه های زیست محیطی، وضعیت حقوقی سه حوزه، بر اساس رژیم حقوقی منابع موجود در آن تبیین شده و مواردی از تعارض، تناقض، تداخل و تکرار در قوانین مربوطه، به عنوان عامل تهدید در حوزه ها مورد تحلیل قرار گرفته است. نحوه مدیریت و عملکرد اجرایی دستگاه های مسوول و اثرگذار، برخی از اشخاص حقیقی و حقوقی دیگر نظیر دلالان و سودجویان اقتصادی و نیز عملکرد مردم بومی و افراد محلی که اکنون از جمله عوامل تاثیرگذار و تهدید کننده در مدیریت حوزه ها می باشند نیز در این مقاله بررسی گردیده است. و در نهایت به ارایه برخی پیشنهادهای ساختاری - تشکیلاتی، حقوقی، مدیریتی - اجرایی و عمومی مبادرت شده است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  30 - بررسی جیوه کل تجمع یافته در زیتوده پلانکتونی دریاچه سد قشلاق سنندج
  کامران الماسیه شهرام کبودوندپور
  10.22034/jest.2017.10740
  زمینه و هدف: مطالعات قبلی بر روی کیفیت آب سد قشلاق سنندج نشان داد‌ه اند که میزان جیوه کل موجود در آب این دریاچه بیش‌تر از حد استاندارد تعریف شده توسط سازمان بهداشت جهانی (WHO) و مؤسسه استاندارد ایران (µg/L 1) است. بنابراین این تحقیق با هدف اندازه گیری میزان جیوه ک چکیده کامل

  زمینه و هدف: مطالعات قبلی بر روی کیفیت آب سد قشلاق سنندج نشان داد‌ه اند که میزان جیوه کل موجود در آب این دریاچه بیش‌تر از حد استاندارد تعریف شده توسط سازمان بهداشت جهانی (WHO) و مؤسسه استاندارد ایران (µg/L 1) است. بنابراین این تحقیق با هدف اندازه گیری میزان جیوه کل تجمع یافته در زیتوده پلانکتونی دریاچه سد قشلاق سنندج به عنوان اولین سطح غذایی زنجیره غذایی این بوم سازگان و منبع غذایی اصلی ماهی کپور نقره ای که خود پرمصرف ترین ماهی این دریاچه است و بررسی فرآیند بزرگ‌نمایی زیستی فلز جیوه طراحی و به مورد اجرا گذاشته شد. روش بررسی: زیتوده پلانکتونی در خلال ماه های تیر تا آذر 1388 در سه نقطه دریاچه سد قشلاق سنندج جمع‌آوری شدند. میزان جیوه کل تجمع یافته در زیتوده پلانکتونی با استفاده از دستگاه اندازه گیری جیوه، اندازه گیری شد. یافته ها: میانگین جیوه کل (± اشتباه معیار) تجمع یافته در زیتوده پلانکتونی، 13/3 ± 21/78 بر حسب ng g-1 وزن خشک بود که بیش‌ترین مقدار آن در مرداد‌ماه (9/10 ± 81/86) و کم‌ترین مقدار آن در شهریور‌ماه (53/2 ± 68) بر حسبng g-1 وزن خشک مشاهده شد. پردازش آماری نشان داد که مقدار جیوه کل تجمع یافته در زیتوده پلانکتونی در خلال ماه های تحقیق (49/0 = P ,94/0= 10 ,5F) و بین ایستگاه های مورد بررسی (34/0 = P ,19/1= 10 ,2F) فاقد اختلاف معنی‌دار هستند. بحث و نتیجه گیری: با توجه به نتایج این مطالعه و نتایج حاصل از مطالعات پیشین در خصوص ماهیان پلانکتون‌خوار دریاچه سد قشلاق سنندج، بزرگ‌نمایی زیستی در زنجیره غذایی این بوم‌سازگان آبی به اثبات رسیده و مشخص شد که زیتوده پلانکتونی از ظرفیت زیستی قابل ملاحظه‌ای برای انتقال جیوه به سطوح غذایی بالاتر برخوردار است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  31 - تعیین وضعیت تروفی دریاچه ولشت با تکیه بر شاخص تروفی TSI
  فاطمه وحیدی رضوان موسوی ندوشن سید محمدرضا فاطمی شهلا جمیلی ناهید خم خاجی
  زمینه و هدف: در مطالعه حاضر وضعیت تروفی دریاچه ولشت بصورت ماهانه از آذر 1387 تا آذر 1388 در سه ایستگاه مطالعاتی بررسی گردید. هدف از انجام تحقیق حاضر بررسی وضعیت تروفی دریاچه ولشت و ارائه راهکارهای اصولی برای حفظ این ذخیره ارزشمند اکولوژیک می باشد. روش بررسی: برای این من چکیده کامل

  زمینه و هدف: در مطالعه حاضر وضعیت تروفی دریاچه ولشت بصورت ماهانه از آذر 1387 تا آذر 1388 در سه ایستگاه مطالعاتی بررسی گردید. هدف از انجام تحقیق حاضر بررسی وضعیت تروفی دریاچه ولشت و ارائه راهکارهای اصولی برای حفظ این ذخیره ارزشمند اکولوژیک می باشد. روش بررسی: برای این منظور از شاخص تعیین وضعیت تروفی (Trophic State Index) TSI استفاده شد. همچنین در طول تحقیق پارامترهای تاثیرگذار بر تولید اولیه و وضعیت تروفی از جمله، فسفر کل TP))، نیتروژن کل ( (TN، کلروفیل آ، عمق رویت دیسک سچی(SD) و  نسبت TN/TP  اندازه گیری شد. همچنین نتایج بدست آمده از کلیه پارامترهای فوق با طیف مقادیر سطوح مختلف تروفی دریاچه های آب شیرین منتشره از سوی انجمن حمایت از محیط زیست امریکا ( (U.S Environmental protection agency U.S EPA و سازمان توسعه و تعاون اقتصادی (Organization for Economic Cooperation and Development) OECD مقایسه گردید. نتیجه­گیری: بر این اساس دریاچه ولشت برمبنای مقادیر شاخص های تعیین تروفی بر اساس نوترینتها (ازت و فسفر) در شرایط مزویوتروفی تا یوتروفی و بر اساس سایر پارامترهای فوق در شرایط مزوتروفی قرار می گیرد. همچنین میانگین مقادیر شاخص TSI بدست آمده در این تحقیق بیانگر مزوتروف بودن دریاچه ولشت است. بر اساس نتایج بدست آمده از نسبت Red field و شاخص تروفی TSI، نوترینت ازت و عامل گل آلودگی بخصوص در فصل بارندگی، عوامل محدودکننده تولید اولیه در دریاچه ولشت هستند پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  32 - برآورد ارزش اقتصادی گونه‌های گیاهی طبی- دارویی دریاچه ارژن و پریشان
  زهرا عابدی مهسا حسینی امجد
  < p>مطالعات متعددی در جهان در زمینه ارزش گذاری صورت گرفته که نشان دهنده اهمیت روز افزون آن است. با ارزش گذاری اقتصادی منابع طبیعی می توان تا حدودی به ارزش واقعی آن ها پی برد و بیش از پیش از تخریب و استفاده بی رویه از آن جلوگیری نمود. هدف از این تحقیق برآورد ارزش چکیده کامل

  < p>مطالعات متعددی در جهان در زمینه ارزش گذاری صورت گرفته که نشان دهنده اهمیت روز افزون آن است. با ارزش گذاری اقتصادی منابع طبیعی می توان تا حدودی به ارزش واقعی آن ها پی برد و بیش از پیش از تخریب و استفاده بی رویه از آن جلوگیری نمود. هدف از این تحقیق برآورد ارزش اقتصادی گیاهان طبی- دارویی و ارزش های بازاری انواع گوناگون اقلام محصولات گیاهی دارویی در اطراف دریاچه پریشان است. برای برآورد ارزش های یاد شده اقدام به تهیه و تکمیل پرسش نامه هایی در همین رابطه گردید و علاوه بر تعیین ارزش های انواع گیاهان طبی- دارویی با بررسی روش های ارزش گذاری اقتصادی و انتخاب روش مناسب ، فاکتورهای تاثیر گذار در ارزش گذاری اقتصادی گیاهان طبی- دارویی نیز شناسایی شده و بر این اساس با توجه به اهمیت مقوله گیاهان طبی و دارویی و رابطه اجتناب ناپذیر آن با منابع طبیعی و استفاده از آن، در این مقاله تلاش شد این رابطه مورد بررسی وتجزیه و تحلیل قرار گیرد. محدوده جغرافیایی منطقه مورد مطالعه دریاچه ارژن و پریشان به شرح زیر می باشد:این دریاچه مهم ترین دریاچه آب شیرین ایران است که در 12 کیلومتری شرق کازرون، در میان کوهستان فامور قرار گرفته است. وسعت تقریبی آن 36 کیلومتر مربع است. طول آن به 12 کیلومتر و عرض آن به سه کیلومتر می‌رسد. پس از حضور در منطقه و مشخص نمودن میزان و قیمت فروش گیاهان دارویی توسط عطاری ها در طول 1 ماه و نیز میزان مصرف گیاهان دارویی عنوان شده در پرسش نامه ها بر اساس روش ارزش گذاری بازاری، ارزش اقتصادی گیاهان دارویی در منطقه دریاچه ارژن و پریشان تخمین زده شده است و برآورد این ارزش اقتصادی با استفاده از مدل رگرسیون و بهره گیری از نرم افزار E-viewsصورت گرفته است.این ارزش معادل 1036588تومان برای مدت 1 ماه برآورد شده است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  33 - پایش تغییرات آب و پوشش گیاهی سطح دریاچه زریوار با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای چند زمانه
  داود حیدری زهرا عزیزی سعید بهزادی
  زمینه و هدف: پایش تغییرات پهنه‌های آبی از جمله موارد حایز اهمیت در مدیریت آن‌هاست. دریاچه‌ زریوار به سبب شرایط اکوسیستمی ویژه طی سال‌های اخیر با پیچیدگی‌های اقلیمی رخ داده دستخوش تغییرات بسزایی شده است. روش بررسی: در این تحقیق تغییرات ایجاد شده در سطح پهنه آبی دریاچه ب چکیده کامل

  زمینه و هدف: پایش تغییرات پهنه‌های آبی از جمله موارد حایز اهمیت در مدیریت آن‌هاست. دریاچه‌ زریوار به سبب شرایط اکوسیستمی ویژه طی سال‌های اخیر با پیچیدگی‌های اقلیمی رخ داده دستخوش تغییرات بسزایی شده است. روش بررسی: در این تحقیق تغییرات ایجاد شده در سطح پهنه آبی دریاچه با تکنیک های سنجش از دور مورد پایش و ارزیابی قرار گرفت. بدین منظور ابتدا تصاویر چندطیفی ماهواره‌ لندست مربوط به سال‌های 1985 تا 2015 از منطقه مورد نظر اخذ شده و پس از انجام پردازش‌های رادیومتریک، اعمال طبقه بندی و استخراج شاخص‌های گیاهی سطوح آبی دریاچه از پوشش گیاهی و خاک تفکیک شد. یافته ها: نتایج نشان داد در بازه 30 ساله برررسی دریاچه زریوار تغییر سطح آبی اختلاف بارزی ندارد و آغاز تا پایان دوره بررسی 5/2 درصد افزایش سطح در پهنه آبی مشاهده شده است. بحث و نتیجه گیری:بالاآمدن کف دریاچه در اثر رسوبات و از بین بردن نیزارهای حاشیه دریاچه موجب شده است که مساحت پهنه آبی دریاچه علی رغم کاهش حجم آن تغییر بارزی را نشان ندهد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  34 - بررسی اثرات زیست محیطی دریاچه سد زاینده رود
  مهران شبانکاری امیرحسین حلبیان
  سد زاینده رود با حجم مخزن حداکثر1470 میلیون متر مکعب(در تراز 2063 متر)و دریاچه ای با مساحت54 کیلومتر مربع، یک زیست بوم پویای محلی را بوجود آورده است که بدلیل داشتن اهداف چند منظوره چون تأمین آب شرب بخشی از استانهای اصفهان، چهار محال و بختیاری و یزد، تامین آب کشاورزی حوض چکیده کامل

  سد زاینده رود با حجم مخزن حداکثر1470 میلیون متر مکعب(در تراز 2063 متر)و دریاچه ای با مساحت54 کیلومتر مربع، یک زیست بوم پویای محلی را بوجود آورده است که بدلیل داشتن اهداف چند منظوره چون تأمین آب شرب بخشی از استانهای اصفهان، چهار محال و بختیاری و یزد، تامین آب کشاورزی حوضه زاینده رود و تولید برق از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. همچنین بعلت همجواری با قطبهای بزرگ جمعیتی، صنعتی و توریستی نقش مهمی در حیات اقتصادی منطقه ایفا می کند. در این پژوهش با روش توصیفی، اسنادی و آماری با استفاده از ماتریس وتن و رائو، اثر کل ریز فعالیتهای سد زاینده رود بر پارامترهای زیست محیطی را بر اساس حاصلضرب اهمیت و دامنه اثر کمی سازی نموده و مورد بررسی قرار داده ایم. بررسیها نشان داد که دریاچه سد زاینده رود علی رغم اثرات منفی بر روی زمین، آب، زیستگاه های گیاهی و جانوری منطقه، بدلیل تعدیل شرایط آب و هوایی در مقیاس میکروکلیمایی، بهبود اوضاع اجتماعی ـ اقتصادی ـ بهداشتی، نقش زیبایی ـ تفریحی در منطقه اثر مثبت داشته است و با محاسبه مجموع اثرات زیست محیطی کلیه ریز فعالیتهای سد در مراحل ساخت و بهره برداری، نمره کلی پروژه سد زاینده رود 95+ بدست آمده است که بیانگر اثر مثبت سد بر محیط زیست می باشد. در پایان جهت تعدیل اثرات زیست محیطی، راه کارها و برنامه های پیشنهادی برای بهسازی، پایداری محیطی و خودپالایی دریاچه سد زاینده رود ارائه شده است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  35 - بودجه گرمایی دریاچه ارومیه
  حسام الدین مهرفر مسعود ترابی آزاد امین رئیسی عبدالرضا ثابت عهد جهرمی بلال پرتوی
  موضوع بودجه‌ی گرمایی همواره یکی از مهم ترین موارد مطالعه‌ی فیزیکی اقیانوس ها، دریاها و دریاچه‌ها بوده است. هدف از نگارش این مقاله تعیین تغییرات هر یک از پارامترهای مؤثر در توازن بودجه گرمایی دریاچه ارومیه می‌باشد. توازن گرمایی می‌تواند نقش مهمی در فیزیک، هواشناسی و حرکا چکیده کامل

  موضوع بودجه‌ی گرمایی همواره یکی از مهم ترین موارد مطالعه‌ی فیزیکی اقیانوس ها، دریاها و دریاچه‌ها بوده است. هدف از نگارش این مقاله تعیین تغییرات هر یک از پارامترهای مؤثر در توازن بودجه گرمایی دریاچه ارومیه می‌باشد. توازن گرمایی می‌تواند نقش مهمی در فیزیک، هواشناسی و حرکات آب دریاچه‌ی ارومیه داشته باشد. در این مقاله هر یک از جملات بودجه گرمایی توسط روابط تجربی و با استفاده از اطلاعات اندازه‌گیری شده و ماهواره‌ای شامل (دمای آب وهوا، میزان پوشش ابر، تابش خورشیدی، عرض جغرافیایی، سرعت باد، رطوبت نسبی، فشار بخار اشباع) محاسبه شده و مقادیر آن ها (شار گرمای تابش خورشیدی = 42/ 8183 ، شار تابش آب = 47/2651- ، شار گرمای محسوس = 57/360 و شار گرمای نهان = 9/5173 وات بر مترمربع) بدست آمده است. سپس تأثیر هر یک از پارامترهای جوی بر روی جملات بودجه گرمایی مورد بحث و تحلیل قرار گرفته است. درخاتمه مقادیر بدست آمده با اندازه‌های متوسط جهانی مقایسه شده و نتیجه این که تبادل گرمابین هوا و دریا، باد، ورودی رودخانه‌ها و … می‌تواند جریاناتی را در دریاچه ایجاد کند و سبب انتقال گرما گردد که مقدار آن برابر (فرارفت گرما = 05/86 - وات بر مترمربع ) برآورد شده است. با احتساب این مقادیر گرما مشاهده می‌شود که بین جملات بودجه گرمایی دریاچه توازن خوبی برقراراست. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  36 - تولید بیوسورفکتانت در اکتینومیست های تحمل کننده نمک جدا شده از خاک دریاچه نمک قم
  سید سهیل آقائی فرزانه فخاریان محمدرضا ذوالفقاری محمد سلیمانی درجاق
  از جمله مزیت های بیوسورفکتانت ها نسبت به سورفکتانت های سنتتیک سازگاری آن ها با محیط زیست، قابلیت تجزیه پذیری به صورت طبیعی، سمیت پایین، عملکرد اختصاصی، فعالیت باال تحت شرایط سخت دمایی، فشار و اسموالریتی باال و هم چنین قدرت کف کنندگی باالی آن هاست. اکتینومیست های نمک دوس چکیده کامل

  از جمله مزیت های بیوسورفکتانت ها نسبت به سورفکتانت های سنتتیک سازگاری آن ها با محیط زیست، قابلیت تجزیه پذیری به صورت طبیعی، سمیت پایین، عملکرد اختصاصی، فعالیت باال تحت شرایط سخت دمایی، فشار و اسموالریتی باال و هم چنین قدرت کف کنندگی باالی آن هاست. اکتینومیست های نمک دوست می توانند در خاک های شور یا محیط های آبی با درصد باالی نمک مانند دریاچه نمک قم حضور داشته باشند. میکروارگانیسم ها زمانی که در شرایط افراطی و استرس قرار می گیرند، برای زنده ماندن نیاز به سازگاری با شرایط جدید دارند. این سازگاری مستلزم تولید برخی متابولیت های جدید توسط میکروارگانیسم ها می باشد. از آن جایی که شوری یک فاکتور استرس برای باکتری به حساب می آید، به جداسازی اکتینومیست های مولد بیوسورفکتانت از خاک های نمکی پرداخته شد. در این تحقیق 111 سویه اکتینومیست از خاک دریاچه نمک قم جداسازی شدند که از این بین 11 جدایه توانستند نمک 11 % را تحمل کنند و در گروه هالوتولرانت جای بگیرند. سپس بر اساس تست های بیوشیمیایی، جدایه های اکتینومیست هالوتولرانت برای تولید بیوسورفکتانت مورد بررسی قرار گرفتند. با توجه به تست های رایج بررسی تولید بیوسورفکتانت ) رشد بر روی منبع هیدروفوب، همولیز گلبول قرمز، کنار زدن نفت، سنجش ظرفیت امولسیون کنندگی، انهدام قطره روغن و سنجش کشش سطح( 8 جدایه اکتینومیست به عنوان جدایه هایی با توان تولید بیوسورفکتانت انتخاب شدند. با توجه به نتایج به دست آمده، جدایه 9 به عنوان بهترین جدایه انتخاب گردید پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  37 - مطالعه تعیین ویژگی‌های آنزیمی باکتری‌های شدیدا نمک دوست جداسازی شده از دریاچه حوض سلطان
  فهیمه محمودنیا
  هدف:از دیرباز مطالعه بر روی میکروارگانیسم‌های مناطق ویژه با مشخصات خاص از اهمیت فراوانی برخوردار بوده است. دریاچه نمک حوض سلطان یکی از دریاچه‌های شور منطقه کویر مرکزی ایران می‌باشد که از نظر وسعت و میانگین شوری مورد توجه قرار گرفته است. تحقیق حاضر در جهت جداسازی باکتری‌ چکیده کامل

  هدف:از دیرباز مطالعه بر روی میکروارگانیسم‌های مناطق ویژه با مشخصات خاص از اهمیت فراوانی برخوردار بوده است. دریاچه نمک حوض سلطان یکی از دریاچه‌های شور منطقه کویر مرکزی ایران می‌باشد که از نظر وسعت و میانگین شوری مورد توجه قرار گرفته است. تحقیق حاضر در جهت جداسازی باکتری‌های نمک دوست به منظور کسب اطلاعات بیشتر درباره تنوع میکروبی این دریاچه انجام شد. مواد و روش‌‌ها: از پنج منطقه دریاچه حوض سلطان نمونه‌گیری شد. نمونه‌ها رقیق‌سازی گردید و بر روی محیط مولتن هالوئیدآگار با غلظت‌های مختلفی از نمک (%35-5) کشت داده شدند. پلیت‌ها در دمای °C37 تحت شرایط هوازی انکوبه گردیدند. خصوصیات بیوشیمیایی، استفاده از منابع کربن و تولید اگزوآنزیم‌ها مورد بررسی قرار گرفت. یافته‌‌ها: 205 سویه در محیط‌های حاوی (%15- 5) نمک، رشد کردند. از بین سویه‌های جداسازی شده، 18 سویه در محیط حاوی %35- 15 غلظت نمک رشد داشتند که می‌توان آنها را به عنوان باکتری‌های شدیدا نمک دوست مورد توجه قرار داد. نتایج بدست آمده از بررسی‌های میکروسکوپی بیانگر آن است که 178سویه باسیل، کوکسی و اشکال رشته‌ای گرم مثبت بوده و 27 سویه باسیل گرم منفی می‌باشند. در شناسایی فنوتیپی سویه‌های ایزوله شده از باکتری‌های نمک دوست افراطی، جنس‌های هالوباکتریوم (Halobacterium)، هالوآرکئولا (Haloarcula)، هالوروبروم (Halorubrum) و هالوکوکوس (Halococcus) تشخیص داده شدند. علاوه براین، با بررسی تولید آنزیم توسط این سویه‌ها مشخص شد که برخی از آنها توانایی تولید آنزیم‌های متفاوتی مانند: آمیلاز، لیپاز، دی ان آز، اوره آز، گزیلاناز و ژلاتیناز را دارند. نتیجه‌‌گیری: دریاچه حوض سلطان از تنوع میکروب‌های نمک دوست وسیعی برخوردار است. علاوه براین، این باکتری‌ها می‌توانند به عنوان منبعی جهت تولید آنزیم‌های تحمل‌کننده نمک در صنایع گوناگون کاربردهای فراوانی داشته باشند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  38 - تولید بوتانول زیستی از ضایعات نان با استفاده از کلستریدیوم‌های آمیلولیتکی جدا شده از دریاچه پریشان
  مریم میرزاده عباسعلی رضائیان
  زمینه و هدف:بوتانول زیستی به دلیل تجدیدپذیر بودن، به عنوان یک جایگزین برای سوخت‌های نفتی مورد توجه قرار گرفته است. هدف این پژوهش استفاده از باکتری‌های محیطی و ضایعات نان جهت تولید بوتانول زیستی می‌باشد. روش‌شناسی:در این پژوهش، به طور تصادفی از عمق 50 تا ۱۰۰ سانتی متری ر چکیده کامل

  زمینه و هدف:بوتانول زیستی به دلیل تجدیدپذیر بودن، به عنوان یک جایگزین برای سوخت‌های نفتی مورد توجه قرار گرفته است. هدف این پژوهش استفاده از باکتری‌های محیطی و ضایعات نان جهت تولید بوتانول زیستی می‌باشد. روش‌شناسی:در این پژوهش، به طور تصادفی از عمق 50 تا ۱۰۰ سانتی متری رسوبات دریاچه پریشان نمونه تهیه شد. پس از کشت در شرایط بی‌هوازی و تشخیص فنوتیپی جنس کلستریدیوم، از پرایمر 16S rRNA جهت شناسایی ژنوتیپی استفاده گردید. جدایه‌ها براساس فعالیت آمیلازی در محیط کشت نشاسته-آگار غربالگری شدند. برای بررسی تأثیر فاکتورهای محیطی (pH، دما و ماده اولیه) بر فعالیت آمیلازی جدایه‌های منتخب، از یک محیط کشت تغییر شکل یافته حاوی نشاسته استفاده گردید. سپس در یک محیط کشت بهینه، صرفاً شامل آب و نان خشک، بوتانول زیستی تولید و بوسیله تقطیر جزء به جزء جداسازی شد. صحّت وجود آن با تست اسیدکرومیک و دستگاه کروماتوگرافی گازی تأیید گردید. یافته‌ها:از مجموع 530 باکتری جدا شده، 3 جدایه کلستریدیوم بیشترین فعالیت آمیلازی و تولید بوتانول زیستی را داشتند که پس از تعیین توالی 16S rRNA، با نام‌های کلستریدیوم بیجرینکی (KM999944)، کلستریدیوم دیولیس (KM999945) و کلستریدیوم روزئوم (KM999946) در NCBI ثبت گردیدند. بالاترین محصول با غلظت g/l344/2 در محیط کشت حاوی g/l25 ضایعات نان، 7pH و دمای 35 درجه سلسیوس مربوط به کلستریدیوم روزئوم بوده است. نتیجه‌گیری:نتایج نشان داد که در شرایط بهینه، کلستریدیوم‌های محیطی، پتانسیل خوبی برای تولید بوتانول زیستی از مواد اولیه ارزان قیمتی همچون ضایعات نان دارند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  39 - بررسی تاثیر تغییرات اقلیمی بر تغییرات سطح دریاچه مهارلو با استفاده از پردازش تصاویر ماهواره ای
  مسعود سمیعی رضا قضاوی مجتبی پاک پرور عباسعلی ولی
  برای ارزیابی مدیریت منابع آب و تغییرات محیطی منطقه‌ای، پهنه‌بندی دقیق و بررسی دینامیک دریاچه‌ها امری حیاتی است. در این پژوهش، به منظور تهیه نقشه سطح دریاچه مهارلو واقع در حاشیه شهر شیراز و تعیین تغییرات آن در دوره‌های زمانی 18 ساله (1376-1394) از تصاویر ماهواره‌ای لندست چکیده کامل

  برای ارزیابی مدیریت منابع آب و تغییرات محیطی منطقه‌ای، پهنه‌بندی دقیق و بررسی دینامیک دریاچه‌ها امری حیاتی است. در این پژوهش، به منظور تهیه نقشه سطح دریاچه مهارلو واقع در حاشیه شهر شیراز و تعیین تغییرات آن در دوره‌های زمانی 18 ساله (1376-1394) از تصاویر ماهواره‌ای لندست در اواسط بهار استفاده شد. بدین منظور پس از انجام تصحیحات هندسی، رادیومتریک و جوی تصویرهای ماهواره‌ای، سطح آب دریاچه با استفاده از دو روش آستانه گذاری بر روی باند 5 و استفاده از شاخص آبی (NDWI) برای 18 سال بدست آمد. نتایج نشان داد که ضمن وجود نوعی نوسان در مقادیر مساحت دریاچه، در دراز مدت روند کلی کاهشی در مساحت دریاچه وجود دارد. با ارزیابی نتایج حاصله مشخص گردید که بیشترین تغییرات در خطوط ساحلی قسمت شرقی صورت گرفته است. نوسان‌های ﺳﻄﺢ آب ﺑﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮات برخی از پارامترهای اﻗﻠﻴﻤـﻲ (تبخیر دی تا اردیبهشت ماه، بارش سالانه، متوسط درجه حرارت دی تا اردیبهشت ماه، متوسط درجه حرارت حداکثر دی تا اردیبهشت ماه) بررسی گردید. نتاﻳﺞ آزﻣﻮن ﺿﺮﻳﺐ ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ ﭘﻴﺮﺳﻮن در سطح آماری 05/0 و 01/0 درصد در ﻣﻮرد تبخیر ماه های دی تا اردیبهشت (44/0-) بارش سالانه (77/0)، درجه حرارت متوسط دی تا اردیبهشت (28/0-)، درجه حرارت حداکثر ماه های دی تا اردیبهشت (52/0-) است. روند افزایش و کاهش بارندگی با تغییرات سطح آب دریاچه همسان است. حداقل میزان بارش در سال‌های آبی 1387-1386 و 1388-1387 به ترتیب به میزان 147 و 192 میلی‌متر در سال بوده است که متعاقب با آن میزان سطح دریاچه در حداقل خود به ترتیب 14146 و 15095 هکتار در طی سال‌های مطالعه است. حداکثر میزان بارش در سال آبی 1384-1383 به میزان 745 میلی‌متر در سال بوده که متعاقب با آن میزان سطح دریاچه در حداکثر خود (25806 هکتار) در طی سال‌های مطالعه است. بارندگی 58 درصد تغییرپذیری در سطح دریاچه را تشریح می‌کند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  40 - مدلسازی اثرات خشکی دریاچه ارومیه بر روند گسترش شوری در اراضی کشاورزی حاشیه شرقی دریاچه با استفاده از تکنیک فازی شیءگرا
  کیوان محمدزاده بختیار فیضی زاده
  تکنیک های تجزیه وتحلیل شیءگرای تصویر (OBIA) به عنوان یکی از روش های جدید پردازش تصاویر ماهواره ای در حوزه سنجش از دور مطرح هست که دارای پتانسیل قابل توجهی در مطالعات علوم خاک است. در این راستا OBIA به عنوان روشی شناخته شده است که جهت دستیابی به نتایج دقیق تر، الگوی طیفی چکیده کامل

  تکنیک های تجزیه وتحلیل شیءگرای تصویر (OBIA) به عنوان یکی از روش های جدید پردازش تصاویر ماهواره ای در حوزه سنجش از دور مطرح هست که دارای پتانسیل قابل توجهی در مطالعات علوم خاک است. در این راستا OBIA به عنوان روشی شناخته شده است که جهت دستیابی به نتایج دقیق تر، الگوی طیفی و مکانی تصاویر ماهواره ای را با هم ادغام می کند. این رویکرد در برابر روش های پیکسل پایه که با چالش جدی تشابه خواص طیفی روبرو هستند، توسعه یافته است. هدف اصلی از این مطالعه بررسی شوری خاک و اعمال یک رویکرد یکپارچه از فازی شیءگرا جهت پایش تغییرات پوشش زمین در منطقه حاشیه شرق دریاچه ارومیه است که تحت تأثیر گسترش شوری بوده است. در همین راستا تصاویر ماهواره لندست 7 سنجنده +ETM مربوط به سال 2000 و تصویر ماهواره لندست 8، سنجنده OLI برای سال 2015 تهیه و پس از مرحله پیش‌پردازش، با اعمال شاخص های طیفی NDVI، روشنایی، NDSI روند شوری اراضی کشاورزی حاشیه شرقی دریاچه با استفاده از تکنیک فازی شیءگرا ارزیابی گردید. نتایج این مطالعه نشان داد که پیشرفت قابل‌توجهی در افزایش سطح شوری با نرخ بالای 54/21 درصد (18/833 کیلومترمربع) وجود دارد. با توجه به نتایج به دست آمده، زمین های بایر شور با شیب مثبت 7/19 درصد نشان‌دهنده نرخ رشد مثبت از 3/15 درصد به 05/35 درصد است. نتایج نشان داد که وضعیت بحرانی زیست‌محیطی برای اراضی کشاورزی شرقی دریاچه ارومیه نیاز به توجه جدی تصمیم‌گیرندگان و مسؤولین در استان آذربایجان شرق دارد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  41 - بررسی تغییرات سطحی آب دریاچه ارومیه با استفاده از ادغام داده های ماهواره لندست-8 و سنتینل-2
  امیر غایبی احمد احمدی بهناز بیگدلی
  10.30495/girs.2022.695159
  در بین تغییرات زیست‌محیطی، آب‌ نقش بسیار حیاتی را در مسائل سیاسی، اجتماعی و اقتصادی کشور‌ها ایفا می‌‌کند که می‌توان از آب‌های سطحی به ‌عنوان یکی از کاربردی‌ترین منابع تأمین آب در دسترس انسان‌ها و حیوانات استفاده کرد. بررسی نوسانات سطح آب دریاچه‌ها به لحاظ اهمیت، موقعیت چکیده کامل

  در بین تغییرات زیست‌محیطی، آب‌ نقش بسیار حیاتی را در مسائل سیاسی، اجتماعی و اقتصادی کشور‌ها ایفا می‌‌کند که می‌توان از آب‌های سطحی به ‌عنوان یکی از کاربردی‌ترین منابع تأمین آب در دسترس انسان‌ها و حیوانات استفاده کرد. بررسی نوسانات سطح آب دریاچه‌ها به لحاظ اهمیت، موقعیت ‌و ماهیت این مجموعه‌های آبی، در سال‌های اخیر اهمیت ویژه‌ای پیداکرده است. دریاچه ارومیه با وسعت 51200 کیلومترمربع به‌ عنوان بزرگ‌ترین دریاچه داخلی ایران و بیستمین دریاچه جهان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار -است. جهت بررسی و ارزیابی تغییرات سطح آب دریاچه ارومیه، پوشش گیاهی و خاک اطراف آن از داده‌های ماهواره لندست-8 و سنتینل-2 برای سال‌های 2013 تا 2021 استفاده شد. ابتدا بر روی تصاویر، تصحیحات رادیومتریک و اتمسفریک صورت گرفت و سپس ضمن استفاده از ادغام‌گرهای Gram Schmidt و LMVM جهت افزیش توان تفکیک مکانی، به استخراج شاخص‌های NDWI، AWEI، WI2015 و NDVI به ‌منظور متمایز کردن سطح آب دریاچه از غیر-آب پرداخته شد. در نهایت با ترکیب شاخص‌ها با یکدیگر و با انجام نمونه‌برداری نمونه‌های آموزشی و آزمایشی، به ‌منظور طبقه‌بندی تصاویر، از طبقه‌بندی‌کننده‌های نظارت‌شده همچون حداکثر ‌احتمال (Maximum Likelihood)، ماشین بردار ‌پشتیبان (Support Vector Machine)، شبکه عصبی (Neural Network) و حداقل فاصله از میانگین (Minimum Distance to Mean) استفاده شد. همچنین جهت بهبود نتایج، خروجی ‌طبقه‌بندی‌کننده‌ها به روش رأی‌گیری اکثریت (Majority Voting) ادغام شد. نتایج تحقیق نشان داد که روش رأی‌گیری اکثریت با بیشترین میزان دقت به عنوان مناسب‌ترین روش طبقه‌بندی‌کننده انتخاب شد. میزان سطح آب دریاچه ارومیه، پوشش گیاهی و خاک اطراف آن نیز طی سال‌های 2013 تا 2021 تغییرات چشم‌گیری داشته است، به طوری که در سال 2021 نسبت به سال 2020 میزان سطح آب 29/89 درصد کاهش، پوشش گیاهی 16/08 درصد افزایش و خاک 17/50 درصد افزایش ‌یافته است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  42 - برآورد شاخص زیستی و کیفیت آب دریاچه سد درودزن با استفاده از فون حشرات آبزی
  هادی استوان
  گونه های مختلف بی مهرگان بزرگ (از جمله حشرات) که در کف آب ها زندگی می کنند از نظر حساسیت شان به فاکتورهای زنده و غیرزنده متفاوت عمل می کنند. شاخص زیستی (Biotic Index) که توسط Hilsenhoff (1988) ارایه شده است براساس شناسایی بندپایان، ناجورپایان (Amphipods) و جورپایا چکیده کامل

  گونه های مختلف بی مهرگان بزرگ (از جمله حشرات) که در کف آب ها زندگی می کنند از نظر حساسیت شان به فاکتورهای زنده و غیرزنده متفاوت عمل می کنند. شاخص زیستی (Biotic Index) که توسط Hilsenhoff (1988) ارایه شده است براساس شناسایی بندپایان، ناجورپایان (Amphipods) و جورپایان (Isopods) آبزی در سطح خانواده عمل می نماید و در این ارتباط یکی از استدلال های اصلی برای مطالعه حشرات آبزی پی بردن به کیفیت محیط زیست آن ها در آب های مختلف (رودخانه ها، دریاچه ها، چشمه ها و غیره) می باشد. فن آوری به کارگیری جمعیت حشرات آبزی برای نشان دادن درجه آلودگی توده آب های مختلف بیش از نیم قرن است که وجود دارد و این موضوع براساس توانمندی های زیستی موجودات زنده ای که به عنوان شاخص آلودگی و سطوح مختلف آن به کار می روند بنا شده است. درسال های 1389 تا 1390 تحقیقاتی به منظور برآورد شاخص زیستی دریاچه سد درودزن با به کارگیری فون حشرات آبزی صورت گرفت که در مجموع 23 خانواده حشره از 12 کد زیستگاهی این سد جمع آوری و شناسایی شدند و در نهایت شاخص زیستی این دریاچه محاسبه گردید. تحمل حشرات آبزی به آلودگی ها بر اساس تحقیقات Hilsenhoff (1987)بین عدد 0 تا 10 رتبه بندی شده است که این اعداد بر اساس عکس العمل های این موجودات به مواد آلی آلوده کننده آب در شرایط مختلف آزمایشگاهی و صحرایی به دست می آید. عدد صفر نشان دهنده تحمل ناپذیری، اعداد بین 2 تا 9 درجه های متفاوت تحمل و عدد 10 تحمل بالا به غلظت های پایین اکسیژن و بقای موجود زنده را در آلودگی های بالای آب نشان می دهد. در تحقیق صورت گرفته روی دریاچه سد درودزن، شاخص زیستی این دریاچه عدد 92/3 به دست آمد که با استفاده از جدول مربوط به برآورد کیفیت آب براساس شاخص زیستی، کیفیت آب این دریاچه خیلی خوب و امکان آلودگی آب به مواد آلی خیلی ناچیز به دست آمد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  43 - تحولات ژئومورفولوژیکی دریاچه نمک قم بعد از آخرین دوره یخچالی
  بهاره میرزاخانی آتنا عسگری امید ابراهیمی
  در ایران مرکزی دریاچه های متعددی وجود دارد که در حال حاضر تبخیر از آنها از میزان آب ورودی بیشتر است. در نتیجه، کانی های محلول که در دوره های مرطوب تر وارد این حوضه های انتهایی شده است بر اثر ادامه خشکی رسوب می نمایند و زون های متعدد از کانی های تبخیری ایجاد می کنند. در چکیده کامل

  در ایران مرکزی دریاچه های متعددی وجود دارد که در حال حاضر تبخیر از آنها از میزان آب ورودی بیشتر است. در نتیجه، کانی های محلول که در دوره های مرطوب تر وارد این حوضه های انتهایی شده است بر اثر ادامه خشکی رسوب می نمایند و زون های متعدد از کانی های تبخیری ایجاد می کنند. در حوضه اصلی دریاچه نمک با مساحت 1806 کیلومتر مربع در ایران مرکزی واقع شده است و حوضه خود را به مساحت 8153.7 کیلومتر مربع را زهکشی می کند.این پژوهش با هدف بررسی تحولات ژئومورفولوژیکی دریاچه بعد از آخرین دوره یخچالی به کمک شناسایی سطوح تبخیری اطراف آن انجام گرفته است.در پژوهش حاضر از نقشه توپوگرافی 1:25000، مدل رقومی ارتفاع در مقیاس 1:50000، تصاویر ماهواره ای ETM+ و مشاهدات میدانی و همچنین به کمک نرم افزارهای GIS و ERDAS انجام شده است.تکنیک مؤلفه های اصلی به منظور شناسایی سطوح تبخیری اطراف دریاچه بکار گرفته شد و نتایج آنالیز با مشاهدات میدانی ارزیابی شد.در نتیجه اعمال عملگر PCA ، سه سطح در اطراف دریاچه نشان داده شد که مجموع آنها 1850.95 کیلومتر مربع مساحت داشت و سطح نامبرده مؤید حداکثر رشد دریاچه در آخرین دوره یخچالی بود.سه زون تبخیری که نشانگر خشک شدن تدریجی دریاچه تحت تأثیر کاهش بارش و افزایش تبخیر تا کنون بوده اند، به ترتیب شامل منطقه آهکی(کلسیت) با 201.91 کیلومتر مربع، منطقه گچی با 435.59 کیلومتر مربع و منطقه نمکی(هالیت) با 1213.45 کیلومتر مربع مساحت بودند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  44 - آشکار سازی تغییرات دریاچه ارژن استان فارس در بازه زمانی 1383-1366
  سمیه بیرانوند زهرا کمالی
  آشکار سازی تغییر فرایند شناسایی اختلاف در ویژگیهای یک عارضه یا پدیده بوسیله مشاهده آن در تاریخ های مختلف ایت که می تواند نقش مهمی در برنامه ریزی های منطقه ای داشته باشد.در این پژوهش،به منظور آشکار سازی تغییرات کاربردی و پوشش زمین پیرامون دریاچه ارژن استان فارس در بازده چکیده کامل

  آشکار سازی تغییر فرایند شناسایی اختلاف در ویژگیهای یک عارضه یا پدیده بوسیله مشاهده آن در تاریخ های مختلف ایت که می تواند نقش مهمی در برنامه ریزی های منطقه ای داشته باشد.در این پژوهش،به منظور آشکار سازی تغییرات کاربردی و پوشش زمین پیرامون دریاچه ارژن استان فارس در بازده زمانی 1383-1366 از روش ترکیبی سنجش از دور و سامانه اطلاعات جغرافیای استفاده شده است.بدین منظور پس از انجام تصحیحات هندسی و جوی،تصویرهای ماهواره ای با استفاده از الگوریتم بیشترین احتمال در چهار رده پهنه آب،زمین زراعی،بوته زا و زمین بایر رده بندی و نقشه کاربری و پوشش منطقه تهیه شد.سپس به منظور براورد آماری تغییرات،خروجی داده ها با استفاده از روش رده بندی پس پردازشی مقایسه شدند.این مطالعه نشان داد تغییر کاربری و پوشش زمین پیرامون دریاچه با تغییر پهنه آب این دریاچه در ارتباط می باشد و هر گاه در یک بازه زمانی مساحت پهنه آب کاهش می یابد مساحت زمین بایر و پ.شش بوته زار افزایش نشان می دهد.که بیانگر خشک شدن دریاچه است.مقایسه پهنه آب دریاچه در فاصله زمانی 17 ساله نشان دهنده این است که دریاچه ارژن کاهش مساحتی 6.5 کیلومتر مربع داشته است.دقت کلی و ضریب کاپای محاسبه شده برای خروجی داده ها نشان می دهد همه داده ها نشان میدهد همه داده ها با دقت بالا رده بندی شده اند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  45 - کاربرد روش تحلیل سری زمانی در پیش بینی تکامل شورابه در دریاچه ارومیه
  جواد درویشی خاتونی فروغ عباساقی
  بررسی هیدروشیمی آب دریاچه ارومیه از سال 2007 تا 2015 با آنالیز180 نمونه آب انجام گرفت. این تحقیق قصد دارد با توجه به تغییرات میزان آنیون ها و کاتیون های اصلی در شورابه دریاچه ارومیه طی این دوره 9 ساله، با استفاده از روش آماری ARIMA به پیش بینی مقدار یون های موجود در دری چکیده کامل

  بررسی هیدروشیمی آب دریاچه ارومیه از سال 2007 تا 2015 با آنالیز180 نمونه آب انجام گرفت. این تحقیق قصد دارد با توجه به تغییرات میزان آنیون ها و کاتیون های اصلی در شورابه دریاچه ارومیه طی این دوره 9 ساله، با استفاده از روش آماری ARIMA به پیش بینی مقدار یون های موجود در دریاچه ارومیه برای شش سال آینده بپردازد. مهم ترین هدف از تجزیه و تحلیل سری های زمانی یافتن روند تغییرات و پیش بینی آینده بر مبنای اندازه گیری های سال های گذشته است. ابتدا داده ها جهت بررسی ایستایی مورد آزمون قرار گرفته و در ادامه با ایجاد مرتبه در سری ناایستایی آنها از بین رفت. در نهایت مدل آریمای(1,1,0) برای پیش بینی یون های پتاسیم، سدیم، کربنات و کلر و مدل(0,1,1) برای منیزیم، کلسیم و بی کربنات مورد استفاده قرار گرفت. نتایج نشان می دهد که تیپ شورابه دریاچه ارومیه تا سال 2010 از نوع Na-Mg-Cl بوده که در مسیر III نمودار هاردی و اویگستر قرار گرفته و قابل مقایسه با دریای بزرگ نمک در آمریکا بوده است و این روند با خشک شدن دریاچه ارومیه و تشدید میزان تبخیر در دریاچه به میزان ده ها برابر و همچنین کاهش میزان ورودی آب های سطحی در سال های اخیر، به میزان بالایی تغییر ترکیب شیمیایی داده و به Mg-Na-Cl در سال 2015 تغییر یافته است. پیش بینی می شود در سال 2021 شورابه تیپ Mg-SO4-Cl خواهد داشت که با مسیر IIIB1b در دیاگرام پیشنهادی تکامل شورابه هاردی و اگستر(1978) همخوانی دارد پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  46 - تاثیر مخرب احداث مجتمع پتروشیمی بر اکوسیستم دریاچه پریشان
  طوبی امیر عضدی
  شهرستان کازرون در برگیرنده یکی از باارزشترین و زیباترین منطقه طبیعی استان فارس می باشد.منطقه حفاظت شده پریشان که بخشی از آن در شرق کازرون قرار دارد ،به ترتیب در بخش های کوهمره نودان و جره واقع شده است.دریاچه پریشان،فامور هم نامیده می شود.این نام از چشمه ای گرفته شده ک چکیده کامل

  شهرستان کازرون در برگیرنده یکی از باارزشترین و زیباترین منطقه طبیعی استان فارس می باشد.منطقه حفاظت شده پریشان که بخشی از آن در شرق کازرون قرار دارد ،به ترتیب در بخش های کوهمره نودان و جره واقع شده است.دریاچه پریشان،فامور هم نامیده می شود.این نام از چشمه ای گرفته شده که منبع اصلی تامین آب دریاچه است.جلوه های بهاری و پاییزی این دریاچه جذاب و دیدنی بود،مراتع و گلزارهای حاشیه دریاچه و پرندگان وحشی آن گردشگاه طبیعی جالب توجهی رابه وجود می آورد.این دریاچه در کنوانسیون رامسر به عنوان تالاب بین المللی ثبت گردیده است و در تقسیم بندی مناطق جز منطقه حفاظت شده محسوب می گردد.اما متاسفانه در سالهای اخیر دستخوش تغییرات ناخوشایندی شده است.در این مقاله شرح مختصری از مشخصات جانوری و گیاهی و چشم انداز کمیاب دریاچه پریشان قبل از آتش سوزی و بالاخره عوامل موثر در تخریب آن ارائه خواهد شد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  47 - مدیریت زیست محیطی منابع آب با نگرشی ویژه به دریاچه ارومیه
  سعید شفائی سمیرا شفائی کیانا کیارستمی
  آب از لحاظ کمی و کیفی مهمترین بخش یک اکوسیستم به شمار میرود تق. لیل کمیت و کاهش کیفیت آب هردو اثرات منفی زیادی بر اکوسیستم برجای گذاشته و تنوع زیستی را تهدید می کنند و بر منابع غذایی طبیعی و موجودات زنـده اثـرات و خسـارات جبـران ناپذیری وارد میکند، میزان آگاهی و اطلاع چکیده کامل

  آب از لحاظ کمی و کیفی مهمترین بخش یک اکوسیستم به شمار میرود تق. لیل کمیت و کاهش کیفیت آب هردو اثرات منفی زیادی بر اکوسیستم برجای گذاشته و تنوع زیستی را تهدید می کنند و بر منابع غذایی طبیعی و موجودات زنـده اثـرات و خسـارات جبـران ناپذیری وارد میکند، میزان آگاهی و اطلاعات در خصوص مفهوم حقابه و کاربرد آن در بخش مدیریتهای کـلان کشـورهاو تنظـیم قوانین مشخص برای حفظ محیط زیست لازم و ضروری به نظر میرسد . لذا بر این اساس مطالعه حاضربر روی دریاچه ارومیـه کـه جزء بزرگترین حوضه های آبریز کشور می باشد، انجام شده است و از لحاظ موقیعـت جغرافیـایی در شـمال بـاختری ایـران مـابین آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی با مختصات جغرافیائی 44درجه و 14دقیقه تا 47درجه و 53دقیقـه طـول شـرقی و 35درجـه و 40دقیقه تا 38درجه و 30دقیقه عرض شمالی واقع شده است. برای انجام مطالعات بر روی اهم دلایل خشکی تـدریجی دریاچـه ارومیه، میزان تغییرات دمایی و میزان بارش منطقه از سال 83 -79مورد مطالعه قرار گرفت و نتیجتا میزان تغییرات دمـائی بـه حـدی نبوده است که بتوان میزان افت شدید آب وخشکی دریاچه را سبب شود و حتی میزان بارش از سـال 83-79رشـد صـعودی داشـته است ولی طی همین مدت میزان سطح آب دریاچه ارومیه دچار افت قابل ملاحظـه ای گردیـده اسـت. برسـی نوسـانات سـطح آب دریاچه نشانگر آنست که در سال 1346این سطح به پـائین تـرین حـد خـود یعنـی ارتفـاع 1273/86متـراز سـطح آب هـای آزاد رسیده است ، به صورتیکه در طول سیزده سال گذشته تراز آب به 1272/00متریعنی حدود /6 20متر کاهش می یابد. لذا بر اسـاس مطالعه حاضر برآن باوریم که احداث تدریجی 72سد درحوضه آّبریز دارای دبی متوسط 5/4میلیارد متر مکعـب در سـال ، تغییـرات عظیمی در دریاچه بوجود می آورد. از دیگر عوامل، احداث میان گذر شهید کلانتری است که مانند سدی دو سویه در مقابـل چرخـه حرکت طبیعی آب قرار گرفت وافزون بر به هم زدن نظم طبیعـی چرخـه آب وتـه نشـینی مـواد معلـق در آن، تغییـرات بسـیاری در اکوسیستم آبی پدید آورده است.همچنین حفر بی رویه تعداد چاه های کشور که طی هفده سال گذشته) (74-91از 336هـزار حلقـه به حدود 650هزار حلقه افزایش یافته است ازجمله عواملی است که باعث می شودبر آن باور بود که چنانچه طی سـال هـای آینـده تصمیماتی مسئولانه در ارتباط با عوامل موثر در خشکی دریاچه ارومیه صورت نپذیرد، بی گمان مجزا شدن کامل دریاچه و تبـدیل آن به دودریاچه شمالی و جنوبی وحتی خشکی کامل دریاچه را درپی خواهد داشت پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  48 - پیامدهای زیست ‌محیطی، سیاسی و امنیتی خشک شدن دریاچه ارومیه با استفاده از سنجش ‌از راه دور بر پادگان‌های ارتش جمهوری اسلامی ایران در حوضه دریاچه ارومیه
  وحید عیسی زاده جواد اسحاقی
  در این تحقیق هدف پیامدهای‌محیط زیستی، سیاسی و امنیتی خشک شدن دریاچه ارومیه با استفاده از سنجش از دور بر پادگان‌های ارتش جمهوری اسلامی ایران در حوضه دریاچه ارومیه می‌باشد. تحقیق حاضر از نظر هدف، در زمره تحقیق کاربردی بوده و از نظر ماهیت و روش تحقیق، از نوع تحقیقات توصیفی چکیده کامل

  در این تحقیق هدف پیامدهای‌محیط زیستی، سیاسی و امنیتی خشک شدن دریاچه ارومیه با استفاده از سنجش از دور بر پادگان‌های ارتش جمهوری اسلامی ایران در حوضه دریاچه ارومیه می‌باشد. تحقیق حاضر از نظر هدف، در زمره تحقیق کاربردی بوده و از نظر ماهیت و روش تحقیق، از نوع تحقیقات توصیفی - پیمایشی است. برای پایش ریزگردهای نمکی دریاچه ارومیه از تصاویر ماهواره‌ای سنتینل 5، مادیس و لندست 8 برای سال 2000 تا 2022 از سامانه گوگل ارث انجین استفاده شده است. در این تحقیق از توصیف‌ها و تحلیل‌های فضایی موجود در سیستم اطلاعات جغرافیایی (سامانه GEE و نرم افزار Arc Gis 10.8.1) بهره گرفته شده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که پیامدهای امنیتی ریزگردها در دو پادگان مهاباد و سقزاز نظر بعد دفاعی و امنیتی را در سال 2015 نشان می‌دهد عبارتست از: افزایش میزان ترددهای غیر مجاز، به وجود آمدن روزنه‌های امنیتی، اختلال در تردد نیروی انسانی گشت زن، کاهش میدان دید بخصوص در مواقع ایجاد باد و توان دید بانی، اختلال در آماده باش و پشتیبانی و اختلال در شبکه‌های مخابراتی مهمترین پیامد‌های امنیتی دفاعی بحران ریزگردها می‌باشد. در سال 2022 میزان پراکندگی مکانی ریز گردهای نمکی فقط بر یک پادگان پراکنده نشده است و بیشتر پادگانهای ارتش در منطقه تحت تاثیر ریزگردهای نمکی دریاچه قرار گرفتهاند و در همین سال بیشترین میزان ریزگردهای نمکی بر پادگانهای ارومیه، شکاری تبریز، قوشچی، سقز و مهاباد پراکنده شده است. پیامدهای امنیتی ریزگردها در کل منطقه از نظر بعد دفاعی و امنیتی و سیاسی نشان می‌دهد که این ریزگردها باعث اختلافات قومی – مذهبی بین اقوام ترک و کرد، افزایش نارضایتی عمومی، کاهش همبستگی اجتماعی شهروندان با دولت، افزایش اعتراضات خیابانی و شورشهای شهری در منطقه، تحریک قومیت‌ها و نارضایتی بیشتر، افزایش جرائم امنیتی شده است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  49 - تأثیر پیامدهای محیطی اَبّر زمین‌لغزش جهان بر زیستگاه‌های باستانی
  سیامک شرفی مسعود صادقی راد
  رخداد بزرگ‌ترین زمین‌لغزش دنیا بر سطح تاقدیس کبیرکوه در مسیر شبکه زهکشی رودخانه‌های سیمره و کشکان تغییرات محیطی وسیع و دامنه‌داری را به‌جای گذاشته است. مهم‌ترین تغییرات ناشی از این لغزش مسدود‌شدن مسیر رودخانه‌های سیمره و کشکان و تشکیل دو دریاچه با عنوان بزرگترین و پایدا چکیده کامل

  رخداد بزرگ‌ترین زمین‌لغزش دنیا بر سطح تاقدیس کبیرکوه در مسیر شبکه زهکشی رودخانه‌های سیمره و کشکان تغییرات محیطی وسیع و دامنه‌داری را به‌جای گذاشته است. مهم‌ترین تغییرات ناشی از این لغزش مسدود‌شدن مسیر رودخانه‌های سیمره و کشکان و تشکیل دو دریاچه با عنوان بزرگترین و پایدارترین دریاچه‌های سدی دنیا است. مطالعات زمین‌باستان‌شناختی منطقه با کمک ابزارهای فیزیکی و مفهومی ، روش‌های آزمایشگاهی، نرم‌افزارهای رایانه‌ای و نیز استفاده از روش تحلیل آمار خوشه‌ای منجر به شناخت لغزش‌های چهارمرحله‌ای در سطح تاقدیس کبیرکوه و متعاقب آن تشکیل دریاچه‌های چهارگانه در محدوده دره سیمره و دریاچه تک‌مرحله‌ای در محدوده دره کشکان شد؛ از دیگر نتایج این مطالعات، آگاهی از وضعیت الگوهای استقراری محوطه‌های باستانی در هر یک از دوره‌های فراپارینه‌سنگی تا اسلامی در ارتباط با تشکیل این دریاچه‌ها و شناخت تغییرات مداوم الگوهای استقراری در ارتباط با نوسانات سطحی دریاچه‌های مذکور بود. بر اساس نتایج حاصل از تعیین سن رسوبات دریاچه‌ای، رخداد زمین‌لغزش اول کبیرکوه و تشکیل دریاچه‌های سدی سیمره و کشکان ۸۵۰۰۰ سال پیش بوده است. بنابراین، از دوره پارینه‌سنگی میانی تا دوران اسلامی، الگوی زیستگاهی منطقه تابعی از تغییرات محیطی حاصل از رخداد زمین‌لغزش کبیرکوه و شکل‌گیری دریاچه‌های سدی بوده است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  50 - تحلیل نوسنگی‌شدن شرق آذربایجان (استان اردبیل) بر مبنای شواهد باستان‌شناسی قوشاتپه شهریری
  حسن درخشی علیرضا هژبری نوبری
  دوره نوسنگی را می‌توان رویداد مهم و نقطه عطف در تاریخ و زندگی بشر دانست چراکه این دوره تحولی است از وابستگی انسان به طبیعت به کنترل و مدیریت او بر آن. روندهای منجر به این تحول بسیار پیچیده و در برگیرنده عوامل مهم اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و زیست‌محیطی است. مطالعات باستان چکیده کامل

  دوره نوسنگی را می‌توان رویداد مهم و نقطه عطف در تاریخ و زندگی بشر دانست چراکه این دوره تحولی است از وابستگی انسان به طبیعت به کنترل و مدیریت او بر آن. روندهای منجر به این تحول بسیار پیچیده و در برگیرنده عوامل مهم اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و زیست‌محیطی است. مطالعات باستان‌شناختی نشان می‌دهد که با هموار شدن عوامل مذکور، چندین منطقه در خاورنزدیک نوسنگی‌شدن را تجربه کردند و آذربایجان، جزء نواحی حاشیه‌ای و نوسنگی این منطقه اشاعه و بازتاب کانون‌های نوسنگی بود. بدین ترتیب که در مرحله واپسین نوسنگی گروه‌های غیر بومی نخستین بار دشت‌های پیرامون دریاچه ارومیه را به عنوان مرکز ناحیه مورد استقرار قرار دادند و دگرباره همین مرکز در گذر زمان خود کانون اشاعه به حومه گردید. دلایل مهم این امر را می‌توان افزایش زیست‌گاه‌ها و به تناسب آن افزایش جمعیت دانست که خود محرکی برای کوچ گروه‌هایی از این جمعیت شد. اینان بیشتر ترکیبی از چراگردانان فصلی بودند که سایر نواحی دور از دریاچه را شناسایی کرده و در مناطق مستعد آن مستقر گردیدند. یکی از این نواحی دور از مرکز دشت مشکین شهر است که محوطه قوشاتپه شالوده و معرف نخستین استقرار آن است. در این مقاله، ضمن تشریح و تحلیل دوره نوسنگی در آذربایجان و به‌ویژه مناطق شرقی آن (استان اردبیل)، بر اساس داده‌های قوشاتپه این نتیجه حاصل گردید که اولاً این محوطه از نظر زمانی در واپسین سده هزاره ششم و اوایل هزاره پنجم ق.م توسط مردمان آشنا با فرهنگ نوسنگی دریاچه ارومیه شکل گرفت. ثانیاً از آن زمان تعامل و همگرایی پایدار و دایمی میان قوشاتپه و فرهنگ‌های دریاچه ارومیه حتی در دوره کلکولیتیک نیز تداوم یافت. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  51 - گزارش کشف شواهد احتمالی پارینه‌سنگی قدیم بر روی تراس‌های رودخانة سیمینه‌رود
  رحمت نادری
  منطقه اطراف دریاچه ارومیه از مناطق بسیار مهم در مطالعات باستان ‌شناسی ایران به شمار می‌ رود. وجود محوطه‌ های باستان ‌شناختی از دوره ‌های پارینه ‌سنگی تا دوره متأخر نشان‌دهنده توجه انسان به این منطقه بوده که شرایط زیست‌‌محیطی مناسب را می‌ توان دلیل این گرایش به استقرار د چکیده کامل

  منطقه اطراف دریاچه ارومیه از مناطق بسیار مهم در مطالعات باستان ‌شناسی ایران به شمار می‌ رود. وجود محوطه‌ های باستان ‌شناختی از دوره ‌های پارینه ‌سنگی تا دوره متأخر نشان‌دهنده توجه انسان به این منطقه بوده که شرایط زیست‌‌محیطی مناسب را می‌ توان دلیل این گرایش به استقرار در این منطقه دانست. در چند سال گذشته و طی بررسی ‌های مختلف و پراکنده چند محوطه پارینه‌سنگی قدیم در این محدوده جغرافیایی کشف شد. این محوطه ‌ها که عمداً در جنوب دریاچه و بر روی تراس‌ های رودخانه ‌های این منطقه هستند و نشان از وجود استقرارهای از دوره پارینه‌سنگی قدیم و صنعت ابزارسازی آشولی دارند. محوطه شهریکند نیز با توجه به فن‌آوری به کار رفته برای ساخت مصنوعات و همچنین گونه‌ شناسی قطعات می ‌تواند مربوط به دوره پارینه‌سنگی قدیم باشد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  52 - مطالعه و توصیف آجرهای لعابدار مکشوفه از سه فصل کاوش محوطه ربط ۲
  علیرضا هژبری نوبری ریحانه عفیفی
  تپه شماره ۲ ربط سردشت در استان آذربایجان غربی و در کناره شرقی رودخانه زاب کوچک قرار گرفته و تا کنون سه فصل از کاوش باستان شناسی آن می‌گذرد. موقعیت تپه شماره ۲ ربط در بخش جنوب غربی حوزه سرزمینی مانا و متأثر از دو حوزه امپراتوری آشور و اورارتو و تأثیر و تأثرات این حکومت ‌ چکیده کامل

  تپه شماره ۲ ربط سردشت در استان آذربایجان غربی و در کناره شرقی رودخانه زاب کوچک قرار گرفته و تا کنون سه فصل از کاوش باستان شناسی آن می‌گذرد. موقعیت تپه شماره ۲ ربط در بخش جنوب غربی حوزه سرزمینی مانا و متأثر از دو حوزه امپراتوری آشور و اورارتو و تأثیر و تأثرات این حکومت ‌ها بر یکدیگر و آشنایی با زوایای تاریک این قدرت‌ها در شمال غربی ایران، بر جنبه ‌های باستان‌شناختی مطالعات و پژوهش‌ها در تپه ربط ۲ می‌افزاید. ماحصل سه فصل پژوهش در این محوطه دستیابی به مدارک سفالی، آجری و معماری است که برخی از آن‌ها برای اولین بار در شمال غربی ایران به دست می‌آیند. در این بین، آجرهای لعابدار محوطه ربط سردشت که نمونه‌های مشابه آن‌ها پیشتر از تپه قالایچی بوکان به‌دست آمده، جایگاه مهمی در زمینه مطالعات هنری، فنی و بازشناسی جنبه‌ های مذهبی، سیاسی و اجتماعی ساکنان این محل دارند. آن‌چه به اهمیت این آجرها می‌افزاید وجود نمونه‌ های کتیبه ‌دار لعابداری است که ترجمه آن حکایت از نام خدایان، سرزمین و ایالتی مانایی دارد. بی‌تردید شناخت جامع‌ الاطراف آجرهای مکشوفه با عنایت به این‌که کاوش در این محوطه سال‌های نخستین خود را می‌گذراند، می‌تواند مبنای مناسبی جهت طبقه‌بندی علمی این یافته‌ های ارزشمند باشد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  53 - نظام آبیاری اورارتو
  حسین علیزاده علیرضا هژبری نوبری
  با شکل ‌گیری دولت اورارتو در نیمه نخست هزاره اول ق.م که در شمال غرب ایران و شرق آناتولی و قسمتی از منطقه قفقاز امروزی حاکم بوده‌ اند، تغییرات بسیار چشم گیری در نحوه مدیریت منابع آب پدید آمد و سازه ‌‌های متعدد آبیاری با اصول علمی و فنی بسیار پیشرفته جهت تامین آب مصارف آ چکیده کامل

  با شکل ‌گیری دولت اورارتو در نیمه نخست هزاره اول ق.م که در شمال غرب ایران و شرق آناتولی و قسمتی از منطقه قفقاز امروزی حاکم بوده‌ اند، تغییرات بسیار چشم گیری در نحوه مدیریت منابع آب پدید آمد و سازه ‌‌های متعدد آبیاری با اصول علمی و فنی بسیار پیشرفته جهت تامین آب مصارف آشامیدنی و کشاورزی احداث شد که دلیل عمده این همه پیشرفت را می ‌بایست در ویژگی ‌های جغرافیای طبیعی و عوامل انسانی دانست که حاکمان دولت اورارتو را به سمت احداث تاسیسات آبرسانی از قبیل سد، دریاچه مصنوعی، آب انبار و کانال سوق داده و به مرور زمان شیوه احداث آنها روند تکاملی را طی کرده تا جایی که یافته ‌های باستان‌ شناسی در ارتباط با سازه‌ های آبی اورارتوئی سبب شده که از آن دولت به عنوان بزرگترین تمدن هیدرولیکی دنیای باستان یاد شود. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  54 - بررسی مروری عوامل تاثیر گذار در خشکی دریاچه ارومیه و پیامدهای مرتبط با آن( عوامل تاثیر پذیر از خشکی)
  احمد اصل هاشمی
  مقدمه: خشک شدن تدریجی دریاچه ارومیه، زمینه بروز بحران های زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی را در منطقه شمال غرب کشور ایجاد کرده است. فعالیت های بشری یکی از تهدیدات اصلی برای این اکوسیستم ها است. روش کار: این مقاله یک مقاله مروری است که مستندات مرتبط با استفاده از داده های چکیده کامل

  مقدمه: خشک شدن تدریجی دریاچه ارومیه، زمینه بروز بحران های زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی را در منطقه شمال غرب کشور ایجاد کرده است. فعالیت های بشری یکی از تهدیدات اصلی برای این اکوسیستم ها است. روش کار: این مقاله یک مقاله مروری است که مستندات مرتبط با استفاده از داده های گوگل اسکولار و جهاد دانشگاهی و نورمگز ا جستجو شد. در این بازه زمانی بیش از 20 مستند بررسی و طبق معیارهای مربوط استخراج شدند. یافته ها: بررسی ها نشان داد که عوامل انسانی بیشترین نقش را دارند. از عوامل انسانی می توان به احداث سازه هایی مانند سدها در حوزه آبخیز دریاچه و نیز احداث بزرگراه بر روی دریاچه و از عوامل اقلیمی نیز می توان به خشکسالی های اخیر که سبب کاهش بارندگی و افزایش تبخیر می شود اشاره کرد. و عوامل تاثیر پذیر بخش کشاورزی و گردشگر بوده است.نتیجه گیری: از بین عوامل بروز بحران ، سد سازی، تغییر الگوی کشاورزی دیم به آبی، حفر چاه های غیر مجاز، برداشت بی رویه آب از منابع سطحی و زیر زمینی و عوامل اقلیمی مانند خشکسالی های اخیر که سبب کاهش بارندگی و افزایش تبخیر می شود دخیل هستند که این عوامل سبب خشک شدن دریاچه ارومیه شده و این خشک شده بر پوشش گیاهی منطقه ،شرایط اقتصادی و اجتماعی ساکنان منطقه تاثیر گذاشته است که می بایست در تدوین و اجرای برنامه های بلند مد نظر قرار گیرند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  55 - محاسبه و برآورد شاخص های 30‏EI، Lal، هادسون و Onchev در حوضه ی دریاچه نمک
  زرین‌تاج علی پور محمدحسین مهدیان شاهرخ حکیم‌خانی مصطفی سعیدی
  در این تحقیق شاخص‌های 30 EI، Lal، هادسون و Onchev برای16 ایستگاه ثبات بارندگی و سه ایستگاه نزدیک به حوضه ی دریاچه نمک با طول دوره ی آماری بین 16 تا 26 سال در حوضه دریاچه نمک محاسبه گردید. سپس خصوصیات سهل‌الوصول بارندگی نظیر شاخص فورنیه، شاخص فورنیه اصلاح شده، متوسط با چکیده کامل

  در این تحقیق شاخص‌های 30 EI، Lal، هادسون و Onchev برای16 ایستگاه ثبات بارندگی و سه ایستگاه نزدیک به حوضه ی دریاچه نمک با طول دوره ی آماری بین 16 تا 26 سال در حوضه دریاچه نمک محاسبه گردید. سپس خصوصیات سهل‌الوصول بارندگی نظیر شاخص فورنیه، شاخص فورنیه اصلاح شده، متوسط بارندگی سالانه و حداکثر بارش ماهانه به عنوان متغیر مستقل و شاخص‌های 30 EI، Lal، هادسون و Onchev به عنوان متغیر وابسته در نظر گرفته شده و رابطه رگرسیونی برقرار گردید. بر اساس ضریب تعیین و اشتباه استاندارد مدل های رگرسیونی مختلف، چهار مدل برای برآورد شاخص‌های 30 EI، Lal، هادسون و Onchev در ایستگاه های فاقد آمار شدت بارندگی انتخاب گردید و با استفاده از روابط رگرسیونی به دست آمده، شاخص‌های یاد شده در ایستگاه‌های باران‌سنجی فاقد آمار، شدت بارندگی برآورد شد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  56 - آب، امنیت؛ مطالعه موردی دریاچه ارومیه
  آرش نمازی شیشوان احمد ساعی حمیدرضا ملک محمدی صادق زیباکلام مفرد
  ایران، بعلت گسترش شکاف بین منابع آب تجدید پذیر و محدود کشور با تقاضاهای فزاینده برای آب در همه بخش‌ها (اعم ازکشاورزی، صنعت و شهری)، بسرعت به مرحله بحران آب رسیده است که اولین پیامد این بحران نیز چالش‌های زیست محیطی است که می‌تواند مسائل و مشکلاتی را در ابعاد امنیتی موجب چکیده کامل

  ایران، بعلت گسترش شکاف بین منابع آب تجدید پذیر و محدود کشور با تقاضاهای فزاینده برای آب در همه بخش‌ها (اعم ازکشاورزی، صنعت و شهری)، بسرعت به مرحله بحران آب رسیده است که اولین پیامد این بحران نیز چالش‌های زیست محیطی است که می‌تواند مسائل و مشکلاتی را در ابعاد امنیتی موجب می‌شود. استان آذربایجان غربی حوضه آبریز در یاچه ارومیه است که محصور بین کوههای سهند و سبلان از شرق و کوههای مرزی ایران و ترکیه از غرب خشکیدن بخش اعظم دریاچه ارومیه و پیش بینی خشکیدن کامل آن در سالهای آتی، نمود عینی و انکار ناپذیر این بحران است. این پزوهش با هدف بررسی و احصای پیامدهای امنیتی بحران آب در ایران (با تاکید بر حوزه آبی دریاچه ارومیه) انجام شده است.این پژوهش در زمره تحقیقات کیفی قرار دارد؛ روش بکار گرفته شده در تحقیق، توصیفی – اکتشافی است. برای گردآوری داده‌ها از روش کتابخانه‌ای با استفاده از اسناد، داده‌های مراکز معتبر و رسمی بهره گرفته شده است. جامعه آماری صاحبنظران و خبرگان حوزه ژئوپلتیک شامل اساتید دانشگاه و کارشناسان ارشد سازمان‌ها و نهادهای مرتبط با موضوع هستند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  57 - تعیین وضعیت تروفی و پتانسیل تولید ماهی در دریاچه چغاخور
  رضوان موسوی ندوشن محمدرضا فاطمی عباس اسماعیلی ساری غلامحسین وثوقی
  دریاچه چغاخور دریاچه ای کم عمق در شرق ایران و به لحاظ اکولوژیک و اقتصادی مهمترین دریاچه در استان چهارمحال و بختیاری است. طی دهه گذشته، این دریاچه از طریق فعالیت های انسانی از قبیل احداث سد، نوسانات عمق آب، ورود پساب مزارع کشاورزی و معرفی کپورماهیان و سپس توقف رهاسازی، د چکیده کامل

  دریاچه چغاخور دریاچه ای کم عمق در شرق ایران و به لحاظ اکولوژیک و اقتصادی مهمترین دریاچه در استان چهارمحال و بختیاری است. طی دهه گذشته، این دریاچه از طریق فعالیت های انسانی از قبیل احداث سد، نوسانات عمق آب، ورود پساب مزارع کشاورزی و معرفی کپورماهیان و سپس توقف رهاسازی، در معرض فشارهای شدید اکولوژیک قرار گرفته است. لذا در این مطالعه پارامترهای فیزیکی، پارامترهای شاخص تروفی شامل فسفات کل، کلروفیل آ، عمق شفافیت بصورت ماهانه و توده زنده ماکروبنتوز بصورت فصلی، از اردیبهشت 1383 تا فروردین 1384 موردبررسی قرار گرفت. در حال حاضر، گیاهان غوطه ور بویژه Myriophyllum spicatum تقریبا تمام سطح دریاچه را پوشانده و توده انبوه گیاه Polygonom amphibium در حاشیه جنوب شرقی دریاچه مانند مخزنی در مقابل بار ورودی نوترینت ها عمل می کند. بنظر می رسد دریاچه چغاخور با مقدار پایین فسفر کل(15±24 میکروگرم در لیتر) و کلروفیل آ (28/1±94/2 میکروگرم در لیتر) و عمق بالای شفافیت (با میانگین32/2 متر و مشاهده حتی بستر دریاچه) در شرایط غلبه گیاهان غوطه ور و آب شفاف قرار دارد. در این شرایط، پتانسیل تولید ماهی از طریق فسفات کل و تولید اولیه 4/34 کیلوگرم در هکتار، میزان تولید ماکروبنتوز 7/4 میلی گرم وزن خشک در متر مربع و تولید ماهی از طریق ماکروبنتوز 282 تا 376 کیلوگرم در هکتار برآورد گردید. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  58 - تعیین کیفیت بهداشتی خرچنگ دراز آب شیرین (Astacus leptodactylus) هفت برم استان فارس از نظر عناصر سنگین انباشته ‌شده در محصول
  نیما شیری امین غلامحسینی رضا سلیقه زاده احمد رهبر نگین درخشش
  10.30495/jfh.2021.1919472.1304
  < p>با توجه به وجود ظرفیت های اقتصادی پرورش گسترده خرچنگ دراز آب شیرین (Astacus leptodactylus) در دریاچه های هفت برم استان فارس و با در نظر گرفتن زنجیره ارزش و بازاریابی جهانی، مقتضی است تا پایشی بر کیفیت بهداشتی این محصول صادراتی از نظر انباشتگی عناصر سنگین صورت چکیده کامل

  < p>با توجه به وجود ظرفیت های اقتصادی پرورش گسترده خرچنگ دراز آب شیرین (Astacus leptodactylus) در دریاچه های هفت برم استان فارس و با در نظر گرفتن زنجیره ارزش و بازاریابی جهانی، مقتضی است تا پایشی بر کیفیت بهداشتی این محصول صادراتی از نظر انباشتگی عناصر سنگین صورت گیرد. بدین منظور، نمونه های خرچنگ به تعداد مجموعاً 45 نمونه از سه برم (آبگیر) دائمی صید شد و به آزمایشگاه منتقل گردید. آماده‌سازی عضله دمی آن‌ها به‌عنوان بافت خوراکی، از طریق هضم مرطوب و سنجش فلزات سنگین (کادمیوم، مس، نیکل، سرب و روی) از طریق طیف بینی جذب اتمی (AAS) صورت گرفت. یافته های تحقیق نشانگر این بودند که فلزات کادمیوم (003/0 ± 004/0) و روی (747/0 ± 61/2 میکروگرم بر گرم وزن خشک) به‌ترتیب دارای کمترین و بیشترین غلظت در عضله دمی خرچنگ دراز هفت برم بودند. با توجه به این‌که غلظت تمامی عناصر سنگین مورد سنجش در محدوده های مجاز استانداردهای بهداشتی (WHO و FAO) قرار داشتند و همچنین بر اساس ارزیابی خطر بهداشتی (شاخص دریافت روزانه)، خرچنگ های هفت برم فارس از نظر باقیمانده این عناصر از سلامت قابل‌قبولی برخوردار هستند و مصرف روزانه و مداوم این محصولات آبزی توسط مصرف‌کنندگان کاملاً ایمن محسوب می‌شود. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  59 - مطالعه تغییرات برخی از فاکتور‌‌های خونی ماهی حمری و مقایسه آن با ماهیان آلوده به مرحله لاروی انگل کنتراسکوم
  علیرضا گلچین منشادی حسین خاج
  چکیده به منظور مطالعه فاکتور‌های خونی ماهی حمری دریاچه پریشان و مقایسه آن با ماهیان آلوده به مرحله لاروی انگل کنتراسکوم در محوطه بطنی این ماهیان، تعدادی‌ ماهی حمری از دریاچه پریشان صید ‌گردید و 60 عدد از آن‌ها به طوری که 30 عدد بدون آلودگی و 30 عدد آلوده به انگل مزبو چکیده کامل

  چکیده به منظور مطالعه فاکتور‌های خونی ماهی حمری دریاچه پریشان و مقایسه آن با ماهیان آلوده به مرحله لاروی انگل کنتراسکوم در محوطه بطنی این ماهیان، تعدادی‌ ماهی حمری از دریاچه پریشان صید ‌گردید و 60 عدد از آن‌ها به طوری که 30 عدد بدون آلودگی و 30 عدد آلوده به انگل مزبور بودند، مورد مطالعه قرارگرفتند. پس از خون گیری از ماهی‌ها، از نظر آلودگی انگلی در محوطه بطنی کالبدگشایی و مورد بررسی قرار گرفتند. آزمایشات خون شناسی شامل شمارش افتراقی گلبول‌های سفید، اندازه گیری میزان هماتوکریت (PCV)، شمارش کلی گلبول های قرمز و گلبول‌های سفید ماهیان انجام شد. در هر دو گروه آلوده و غیرآلوده، لنفوسیت ها با 56/80 درصد، بالاترین میزان فراوانی و پس از آن پلاکت‌ها، نوتروفیل‌ها و منوسیت ها به ترتیب 56/48، 9/7 و 45/2 درصد از فراوانی را به خود اختصاص دادند. این درحالی است که سلولی از نوع ائوزینوفیل و بازوفیل در میان نمونه‌ها مشاهده نشد. مقایسه گلبول‌های سفید و پلاکت‌ها در میان ماهی‌های عاری از آلودگی و آلوده به این انگل نشان داد که با افزایش آلودگی میزان لنفوسیت‌ها کاهش یافته اما فراوانی منوسیت‌ها در آلودگی شدید نسبت به مرحله بدون آلودگی افزایش یافته و درصد نوتروفیل‌ها و پلاکت‌ها نیز سیر صعودی را به همراه داشت. میانگین مقدار هماتوکریت در ماهیان غیرآلوده، با آلودگی خفیف و آلودگی شدید، کاهش نشان داد. مقایسه میانگین تعداد گلبول‌های قرمز مانند مقدار هماتوکریت به ترتیب درحالت‌های بدون آلودگی، آلودگی خفیف و آلودگی شدید کاهش یافت، درحالی که میانگین تعداد گلبول‌های سفید در حالت‌های بدون آلودگی، آلودگی خفیف و آلودگی شدید سیر صعودی را نشان داد. از لحاظ آماری تغییرات درصد لنفوسیت، نوتروفیل، پلاکت، هماتوکریت و میانگین تعداد گلبول های سفید معنی دار بود (001/0p=). پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  60 - سنجش پایداری سیستم های حمل و نقل در دسترسی به کاربری های گردشگری منطقه 22 شهرداری تهران، مطالعه موردی: دریاچه شهدای خلیج فارس(دریاچه چیتگر)
  آمنه جوری رحیم سرور زهرا پیشگاهی فرد
  پایداری سیستم کلان شهرها حاصل تعامل صحیح خرده سیستم های موجود در آن می باشد. از اینرو شناخت عوامل و مولفه های تاثیرگذار بر پایداری، از ضروریات دستیابی به این مهم می باشد. در مقاله حاضر به دو خرده سیستم شهری و تعامل بین آنها توجه خاص شده است؛ حمل و نقل شهری و گردشگری شهر چکیده کامل

  پایداری سیستم کلان شهرها حاصل تعامل صحیح خرده سیستم های موجود در آن می باشد. از اینرو شناخت عوامل و مولفه های تاثیرگذار بر پایداری، از ضروریات دستیابی به این مهم می باشد. در مقاله حاضر به دو خرده سیستم شهری و تعامل بین آنها توجه خاص شده است؛ حمل و نقل شهری و گردشگری شهری در بستر کلان شهر تهران، در محدوده منطقه 22 شهرداری و در حوزه نفوذ دریاچه شهدای خلیج فارس(دریاچه چیتگر). بر این اساس پس از بررسی مولفه های موثر بر پایداری، از طریق آزمونهای آماری به تحلیل این مولفه ها، البته در قالب چهار شاخص عمده پرداخته شده است. روش تحقیق از نوع توصیفی ـ تحلیلی بوده که در آن گردآوری داده ها بر پایه پرسشنامه هایی می باشد که در میان کارشناسان و متخصصان حوزه های برنامه ریزی شهری، حمل ونقل و ترافیک و گردشگری، توزیع گردید. جامعه آماری حدود 100 نفر بوده که به روش غیر تصادفی هدفمند انتحاب شده اند و به منظور تحلیل آمارهای گردآوری شده از نرم افزار SPSS22 و از روش های آماری از قبیل آزمون تی تک متغیره و نیز آزمون فریدمن استفاده شده است. نتایج آزمونها نشان می دهد که معیارهای چهارگانه پایداری مورد مطالعه، فاقد پایداری لازم بوده و در میان مولفه های موثر بر پایداری، معیار زیست محیطی دارای بیشترین تاثیر و معیار حمل ونقلی دارای کمترین تاثیر در ارزیابی پایداری سیستم ها حمل و نقل منطقه 22 شهرداری تهران در دسترسی به دریاچه شهدای خلیج فارس می باشند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  61 - تحلیل و پیش بینی نوسانات تراز سطح آب دریاچه ارومیه با استفاده از مدل ARIMA
  خدیجه جوان فرهاد نصیری
  این تحقیق به منظور بررسی نوسانات تراز سطح آب دریاچه ارومیه و ارائه مدلی مناسب جهت پیش بینی نوسانات تراز سطح آب صورت گرفته است. آمار ماهانه تراز آب دریاچه در دوره آماری (1392- 1345) مورد استفاده قرار گرفت و همگنی آنها توسط آزمون توالی بررسی شد. سپس داده‌ها مورد آزمون‌های چکیده کامل

  این تحقیق به منظور بررسی نوسانات تراز سطح آب دریاچه ارومیه و ارائه مدلی مناسب جهت پیش بینی نوسانات تراز سطح آب صورت گرفته است. آمار ماهانه تراز آب دریاچه در دوره آماری (1392- 1345) مورد استفاده قرار گرفت و همگنی آنها توسط آزمون توالی بررسی شد. سپس داده‌ها مورد آزمون‌های ایستایی میانگین و واریانس قرار گرفت تا با ایجاد مرتبه در سری، ناایستایی سری از بین برود. رفتار ماهانه سری با استفاده از تفاضل‌گیری حذف گردیده و با استفاده از مدل‌های باکس- جنکینز، سری زمانی تراز سطح آب بررسی و بهترین مدل برازش داده شد. صحت و دقت مدل‌ها بر اساس معیارهای AIC و BIC و تحلیل نمودار توابع خودهمبستگی و خودهمبستگی جزئی تایید گردید و مدل مناسب بصورت ARIMA= (0,1,4)(1,1,1)12 انتخاب شد که ترکیبی از دو بخش غیر فصلی (q=4،d=1،p=0) و فصلی (SQ=1،SD=1،SP=1) می‌باشد. مدل انتخاب شده مورد برازش قرار گرفته و سپس مناسبت آن از طریق تجزیه و تحلیل باقیمانده‌ها مورد آزمون قرار گرفت و صحت آن تایید گردید. در نهایت با استفاده از این مدل رفتار سری در ماه‌های آینده مورد پیش‌بینی قرار گرفت. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  62 - مقایسه روش های مختلف طبقه بندی تصاویر ماهواره ای در تهیة نقشه کاربری اراضی (مطالعه موردی: دریاچه ارومیه)
  حسین نظم فر منیز شیرزاد
  هدف از انجام این پژوهش مقایسه نه روش نظارت شده در طبقه بندی پوشش اراضی با استفاده از تصاویر ماهواره ای لندست 8 در دریاچه ارومیه می‌باشد. ماهیت این پژوهش توسعه ای‌-کاربردی و روش انجام آن توصیفی-تحلیلی است. بدین منظور تصاویر ماهواره‌ای سنجنده OLI مربوط به تاریخ (8/ 7 0/ چکیده کامل

  هدف از انجام این پژوهش مقایسه نه روش نظارت شده در طبقه بندی پوشش اراضی با استفاده از تصاویر ماهواره ای لندست 8 در دریاچه ارومیه می‌باشد. ماهیت این پژوهش توسعه ای‌-کاربردی و روش انجام آن توصیفی-تحلیلی است. بدین منظور تصاویر ماهواره‌ای سنجنده OLI مربوط به تاریخ (8/ 7 0/ 2016 و 6 / 7 0/ 2016) از سایت USGS بارگیری شد و پس از اعمال پیش‌پردازش با استفاده از بازدیدهای میدانی و دستگاه موقعیت‌یاب جهانی نمونه‌های تعلیمی برای هر کاربری (دریاچه، شورزار، کشاورزی، سایر اراضی)در محدوده مورد مطالعه تهیه گردید. در مرحله بعد طبقه‌بندی با استفاده از نه الگوریتم نظارت شده (شبکه عصبی، ماشین بردار پشتیبان، حداکثر احتمال، ماهالانوبیس، حداقل فاصله از میانگین، سطوح موازی، واگرایی اطلاعات طیفی، کدهای باینری، زاویه طیفی) انجام شد. در مرحله آخر به منظور بررسی دقت و صحت طبقه‌بندی تصاویر از معیارهای ارزیابی(دقت تولید کننده، دقت کاربر، صحت کلی، ضریب کاپا ) استفاده شد. نتایج تحقیق حاکی از آن است که روش طبقه‌بندی ماشین بردار پشتیبان با ضریب کاپای99.57 درصد ، روش شبکه عصبی با ضریب کاپای 98.66درصد ، روش حداکثر احتمال با ضریب کاپای 98.58درصد نسبت به سایر روش‌ها دارای دقت بیشتری می‌باشند. همچنین کمترین دقت را الگوریتم‌های کدهای باینری سطوح موازی و زاویه طیفی دارند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  63 - پهنه بندی و اولویت بندی حوزه آبریز دریاچه ارومیه به منظور مکان یابی محل دفن پسماندهای شهری با تاکید بر شاخص‌های زیست محیطی
  فریدون بابایی اقدم جعفر آقایی شاهین علیزاده زنوزی بهمن قلیکی میلان
  در جهان حاضر، توجه به محیط‌زیست یکی از مهم‌ترین عوامل توسعه هر کشوری محسوب می‌شود و عدم توجه به محیط زیست و پس خوراند منفی آن میتواند اثرات مخربی را در زندگی طبیعی و انسانی بشر داشته باشد. دریاچه ارومیه به عنوان بزرگ‌ترین دریاچه دائمی کشور با ویژگی‌های منحصر بفردی که دا چکیده کامل

  در جهان حاضر، توجه به محیط‌زیست یکی از مهم‌ترین عوامل توسعه هر کشوری محسوب می‌شود و عدم توجه به محیط زیست و پس خوراند منفی آن میتواند اثرات مخربی را در زندگی طبیعی و انسانی بشر داشته باشد. دریاچه ارومیه به عنوان بزرگ‌ترین دریاچه دائمی کشور با ویژگی‌های منحصر بفردی که دارا می‌باشد، در طی چند دهه اخیر دچار مشکلات فراوانی شده که محیط زیست این منطقه را به شدت تحت تأثیر قرار داده است. یکی از مهم‌ترین معضلات و مشکلات این دریاچه، ورود زباله‌های شهری، جمعیت سه و نیم میلیونی 41 شهر کوچک و بزرگ این حوزه آبریز به دریاچه، از طریق رودخانه‌های دائمی و فصلی می‌باشد. در این پژوهش در راستای جلوگیری از پخش و ورود زباله‌های شهری به محیط زیست این دریاچه، با استفاده از 10 معیار طبیعی و زیست محیطی و با استفاده از مدل تحلیل سلسله‌مراتبی (AHP) به پهنه بندی حوزه آبریز دریاچه ارومیه به منظور مکان یابی پهنه‌های مناسب برای دفع زباله‌های شهری اقدام شد. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که 812400 هکتار از اراضی حوزه آبریز بیشترین مناسبت و 733768 هکتار از اراضی محدوده مورد مطالعه کم‌ترین قابلیت برای استقرار محل دفع پسماندهای شهری را دارا می‌باشد و در ادامه با استفاده از مدل الکتر به اولویت بندی پهنه هایی که بالای 200 هکتار بوده اند و برای مکانیابی بسیار مناسب بوده اند پرداخته شد که پهنه شماره 8 اولویت اول و پهنه شماره 4 و 5 اولویت آخر را دارند متولیان حفظ دریاچه ارومیه و همچنین شهرداری‌های شهرهای حوزه آبریز دریاچه ارومیه، بایستی در راستای یک برنامه مدون زباله های شهری خود را به مکانهای دفن پسماندهای شهری آماده سازی شده انتقال داده و نسبت به دفن مناسب این زباله ها اقدام نموده، تا از ورود زباله‌های شهری به محیط زیست دریاچه ارومیه جلوگیری به عمل آید. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  64 - آشکارسازی روند تغییرات دریاچه‌ها با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی[GIS] و سنجش از دور[RS]مطالعه موردی: دریاچه تکتونیکی زریوار
  موسی عابدینی افشین ستوده پور
  آشکارسازی تغییرات با استفاده از داده های سنجش از دور در سال های اخیر مورد توجه بسیاری از محققان و پژوهشگران قرارگرفته است. هدف از این تحقیق آشکارسازی تغییرات فیزیکی تالاب زریوار در یک دوره 57 ساله با استفاده از تصاویر ماهواره ای و نقشه توپوگرافی و بررسی علل تغییرات بود. چکیده کامل

  آشکارسازی تغییرات با استفاده از داده های سنجش از دور در سال های اخیر مورد توجه بسیاری از محققان و پژوهشگران قرارگرفته است. هدف از این تحقیق آشکارسازی تغییرات فیزیکی تالاب زریوار در یک دوره 57 ساله با استفاده از تصاویر ماهواره ای و نقشه توپوگرافی و بررسی علل تغییرات بود. بدین منظور بعد از پردازش تصاویر ماهواره ای روند تغییرات آن مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که از سال 1392 تا 1335 زمین های کشاورزی به طور چشمگیری کاهش و اراضی جنگلی افزایش را نشان می دهد.آشکارسازی تغییرات در سه دوره زمانی 1335 شمسی و(1381)2002 میلادی و (1392)2013میلادی حاکی از کاهش دریاچه از 1297 هکتار در سال1335 شمسی به 882 هکتار در سال 2013 میلادی است. در ادامه به تحلیل عوامل مهم از جمله تاثیر کاهش بارندگی، استفاده بی رویه از منابع آب، حفر بی رویه چاه های مجاز و غیرمجاز، افزایش تبخیر سطحی و..، در این بازه زمانی پرداخته شد و جهت جلوگیری از کاهش بیشتر وسعت دریاچه و میزان آب راهکارهایی ارائه گردید. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  65 - ارزیابی برنامه احیاء دریاچه ارومیه از ابعاد طبیعی _ زیستی ، اقتصادی و حکمروایی آب
  اکبر صوفی پرویز کردوانی رحیم سرور
  دریاچه ارومیه یکی از مهم ترین حوضه های آبریز کشور است که به دلیل عوامل متعدد ، از جمله اجرای پروژه های عمرانی، در سالهای اخیر در معرض نابودی قرار گرفته است. دراین مقاله هدف اصلی و کلی ارزیابی برنامه احیا دریاچه ارومیه می باشد. روش تحقیق در این مقاله با توجه به مولفه های چکیده کامل

  دریاچه ارومیه یکی از مهم ترین حوضه های آبریز کشور است که به دلیل عوامل متعدد ، از جمله اجرای پروژه های عمرانی، در سالهای اخیر در معرض نابودی قرار گرفته است. دراین مقاله هدف اصلی و کلی ارزیابی برنامه احیا دریاچه ارومیه می باشد. روش تحقیق در این مقاله با توجه به مولفه هایی مورد بررسی براساس هدف از نوع کاربردی و براساس روش و ماهیت از نوع توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه روستاهای اطراف دریاچه ارومیه می باشد که کل جمعیت مورد نظر روستاها70267نفربوده؛ حجم نمونه براساس فرمول کوکران(382نفر) انتخاب شدند. روش گردآوری اطلاعات مورد نیاز به دوصورت 1)کتابخانه ای - اسنادی2)روش میدانی(پرسشنامه محقق ساخته)انجام شده است. برای پردازش و تجزیه تحلیل داده های جمع آوری شده از نرم افزار(Spss,- GIs - Excel)استفاده شده است و با توجه به نوع مقیاسها از آزمون کای اسکوئر (خی2)برای اثبات فرضیات و همچنین برای تعین شدت رابطه دو متغیر از آزمون وی کرامر استفاده شده است. براساس یافته های تحقیق ، محاسبه میانگین نشان می دهد که بین بحران دریاچه ارومیه و ابعاد طبیعی _ زیستی ، ابعاد اقتصادی و حکمروایی خوب آب یک رابطه معنی دار وجود دارد. چرا که تاثیر مستقیم ابعاد فوق بر روی دریاچه ( با توجه به بالاتر بودن میانگین 3 از 5 سطح معنی دار ) مورد تائید می باشد . پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  66 - بررسی خشکی هیدرولوژیکی حوضه‌های داخلی ایران
  غلام حسن جعفری مینا آوجی
  چاله‌های داخلی ایران پس از کوهزایی پاسادنین به‌صورت سطح پایه آب‌های روان درآمده است. بررسی تفاوت های مکانی این چاله ها هدف اصلی این پژوهش است. ازآنجایی‌که اختلافات مکانی و توپوگرافیکی در طبیعت به‌صورت تفاوت‌های اقلیمی منعکس می‌شوند؛ با استفاده از شاخص‌های خشکی متأثر از چکیده کامل

  چاله‌های داخلی ایران پس از کوهزایی پاسادنین به‌صورت سطح پایه آب‌های روان درآمده است. بررسی تفاوت های مکانی این چاله ها هدف اصلی این پژوهش است. ازآنجایی‌که اختلافات مکانی و توپوگرافیکی در طبیعت به‌صورت تفاوت‌های اقلیمی منعکس می‌شوند؛ با استفاده از شاخص‌های خشکی متأثر از دما و بارش، تفاوت‌های مکانی سالانه و ماهانه حوضه‌های ارومیه، مهارلو، میقان، قم، ابرکوه، اردستان، سیرجان، قطروئیه، یزد، جازموریان، لوت و بافق ازنظر مدت آبگیری بررسی شدند. با بررسی خشکی هیدرولوژیکی ماهانه، تعداد ماه‌های مرطوبی که هر حوضه قادر به تأمین آب دریاچه است، مشخص ‌شد. بر این اساس حوضه‌های میقان، گاوخونی، مهارلو و ارومیه با بیلان مثبت آب و 6 ماه مرطوب، به‌عنوان دریاچه‌های دائمی شناخته می‌شوند. ابرکوه، بافق، قم و سیرجان بین 20% تا 26% و حوضه‌های درانجیر، قطروئیه و یزد بین 15% تا 20% از ایام سال امکان احیا کردن دریاچه را دارند و سرانجام لوت، اردستان و جازموریان باقابلیت آبگیری کمتر از 5% از سال کاملاً به‌صورت پلایا و کویری هستند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  67 - شناسایی و اولویت بندی عوامل موثر بر خشک شدن آب دریاچه ارومیه براساس مدل دلفی
  محبوب بابایی رضا قادری ایوب بدراق نژاد زهره آزادفلاح
  امروزه جلوه هایی از یک تهدید جدّی زیست محیطی درعرصه جهانی مشاهده می شود.تخریب و نقصان بیش ازحدّ منابع طبیعی ازجمله آب ،خاک ،جنگل ها ، مراتع شیلات و تنوع زیستی همراه با سیستم های حافظ زندگی چون لایه ازن نظام اقلیمی ،چرخه اقیانوس ها و چرخه اتمسفری و...که همگی ریشه درجهل ا چکیده کامل

  امروزه جلوه هایی از یک تهدید جدّی زیست محیطی درعرصه جهانی مشاهده می شود.تخریب و نقصان بیش ازحدّ منابع طبیعی ازجمله آب ،خاک ،جنگل ها ، مراتع شیلات و تنوع زیستی همراه با سیستم های حافظ زندگی چون لایه ازن نظام اقلیمی ،چرخه اقیانوس ها و چرخه اتمسفری و...که همگی ریشه درجهل انسان دارد می تواند فاجعه ای جهانی به بارآورد مصیبتی که کشتارآن به مراتب ازبیماری های مسری چند صدسال پیش و بیماران ایدز و تمامی جنگ هایی که درسطح جهان جریان داشته بیشترخواهد بود. پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی و براساس روش و ماهیت توصیفی – تحلیلی است، جمع آوری اطلاعات بر اساس مطالعات کتابخانه ای- اسنادی و پیمایشی صورت گرفته، این پژوهش با استفاده از تکنیک دلفی(Delphi method logy)(تکنیکی در روشهای تحقیق کیفی) انجام شده، جامعه آماری مشتمل بر متخصصان امر در حوزه زیست محیطی و انسانی ( 12نفر از متخصصان ) بعنوان نمونه انتخاب شدند.نمونه گیری بصورت کاملا هدفمند از نوع گلوله برفی(شبکه ای) بوده است، برای تجزیه و تحلیل داده ها(آماره های توصیفی میانگین ، انحراف معیار و...) نیز از نرم افزار19Spss بهره گرفته شده است. براساس یافته های تحقیق، اعضای پانل دلفی، در مجموع10گویه را بعنوان مهم ترین عوامل موجود در راستای خشک شدن آب دریاچه ارومیه عنوان کردند که نهایتا 9 گویه بیشترین ضریب اهمیت را از نظر اهمیت عنوان گردید که عبارتند از: شرایط اقلیمی(بارندگی کم) ، افزایش سدها بدون برنامه،حفرچاههای غیرمجاز و برداشت از آن،وجود کشتهای نامناسب کشاورزی و پرآب مصرف(مانند چغندرقند)، شیوه های سنتی آبیاری در زمینه کشاورزی، افزایش مصرف آب در بخش کشاورزی،صنعتی و خانگی،برداشتهای غیرمجاز از آبهای سطحی،وجود جاده میانگذر شهید کلانتری،عدم نصب کنتورهای هوشمند بر روی چاهای برق دار.همچنین اعضای پانل دلفی 4 زیرسیستم (کالبدی،اکولوژیکی -بیولوژیکی،اجتماعی-اقتصادی و ساختار تصمیم گیری)را با تعیین و تحلیل مشکلات دریاچه ارومیه بطور کلیدی مطرح کردند که هر 4زیرسیستم به ترتیب دارای اهمیت بوده است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  68 - بررسی اثرات تغییرات بارش و خشکسالی بر اکوسیستم دریاچه زریوار
  امیر گندمکار نادر فلاح علیرضا عباسی
  حوضه های آبی و تالاب ها به واسطه وجود آب متنوع ترین اکوسیستم های کره زمین از نظر زیستی می باشند. آنها در سرتاسر کره زمین گستـرده شده اند و نقش مهمی در چرخه آب دارند. با توجه به اهمیت این موضوع پژوهش حاضر با هدف بررسی تغییرات بارش و خشکسالی در دریاچه زریوار و اثرات آنها چکیده کامل

  حوضه های آبی و تالاب ها به واسطه وجود آب متنوع ترین اکوسیستم های کره زمین از نظر زیستی می باشند. آنها در سرتاسر کره زمین گستـرده شده اند و نقش مهمی در چرخه آب دارند. با توجه به اهمیت این موضوع پژوهش حاضر با هدف بررسی تغییرات بارش و خشکسالی در دریاچه زریوار و اثرات آنها بر اکوسیستم دریاچه صورت پذیرفته است. در این راستا از آمار بارش سالانه ایستگاه دریاچه زریوار طی دوره آماری 1397-1378 استفاده شده است. پس از سنجش بهنجاری داده های مورد مطالعه با استفاده از آزمون اندرسون دارلینگ مشخص شد که از توزیع نابهنجار برخوردار می باشند، لذا برای محاسبه روند آنها از آزمون ناپارامتری من- کندال استفاده شد. سپس جهت بررسی خشکسالی دریاچه از شاخص SIAP استفاده شد. نتایج به دست آمده حاکی از روند افزایشی بارش طی دوره آماری مورد مطالعه می باشد. بررسی های صورت گرفته بر روی خشکسالی نیز نشان داد که سال های 1378 تا 1382 جزء سال های خشک دریاچه بوده است. طی دوره 1387-1383 شرایط تقریباً نرمال وجود داشته است. از سال 1387 نیز شرایط مرطوب بر دریاچه حاکم شده است. سال 1397 نیز از شرایط بسیارمرطوبی برخوردار می باشد. با توجه به این که سال 1397 سالی بسیار پربارش بوده لیکن سبب سرریز و جاری شدن آب در رودخانه زریوار و همچنین تقویت و تغذیه آب زیرزمینی دشت جنوب دریاچه و بالا بردن کیفیت آب در مسیر رودخانه خواهد شد و نقش بسزایی در احیاء و تقویت اکوسیستم دریاچه دارد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  69 - بررسی میزان انطباق دریاچه شهدای خلیج فارس تهران با الگوی مکان بوم شناختی
  نیما صیاد حسین ذبیحی زهرا سادات سعیده زرآبادی
  با توجه به وخامت شرایط محیط زیستی در سطح جهان و اهمیت یافتن آن در مباحث مکان شهری، هدف این پژوهش ارائه الگویی جهت توسعه مبانی نظری مکان شهری با استفاده از رویکردهای بوم‌شناسی سیمای سرزمین است. داده‌های پژوهش به روش اسنادی، پیمایشی و با پرسشنامه جمع آوری شده است. حجم نمو چکیده کامل

  با توجه به وخامت شرایط محیط زیستی در سطح جهان و اهمیت یافتن آن در مباحث مکان شهری، هدف این پژوهش ارائه الگویی جهت توسعه مبانی نظری مکان شهری با استفاده از رویکردهای بوم‌شناسی سیمای سرزمین است. داده‌های پژوهش به روش اسنادی، پیمایشی و با پرسشنامه جمع آوری شده است. حجم نمونه با فرمول کوکران 384 نفر تعیین شده و گزاره‌های پرسشنامه با کمک طیف لیکرت امتیازبندی شده‌اند. میزان همبستگی پرسشنامه با آزمون آلفای کرونباخ عدد 979/0 می‌باشد. میزان انطباق نمونه موردی با الگو به وسیله فرآیند تحلیل شبکه‌ای بررسی شده و نتایج نشانگر انطباق زیاد آن با الگو است. ادامه روند موجود از میزان این انطباق خواهد کاست، بنابراین راهکارهایی جهت بهبود شرایط ارائه شده است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  70 - تعیین مؤلفه‌های اصلی پایداری سیستم‌های حمل و نقل شهری در دسترسی به کاربری گردشگری دریاچه خلیج فارس(چیتگر) تهران
  ربابه رجبی امیرآباد
  گسترش فزاینده محیط‌های شهری و به تبع آن نیازهای فراغتی ساکنان شهرها و نیز بازدیدکنندگان و گردشگران مراجعه کننده به فضاهای شهری، توجه ویژه‌ای را در برنامه‌ریزی و دستیابی به توسعه پایدار گردشگری شهری و زیرساختهای مرتبط آن می‌طلبد. از این‌رو شایسته است که بر کارکردها و تأث چکیده کامل

  گسترش فزاینده محیط‌های شهری و به تبع آن نیازهای فراغتی ساکنان شهرها و نیز بازدیدکنندگان و گردشگران مراجعه کننده به فضاهای شهری، توجه ویژه‌ای را در برنامه‌ریزی و دستیابی به توسعه پایدار گردشگری شهری و زیرساختهای مرتبط آن می‌طلبد. از این‌رو شایسته است که بر کارکردها و تأثیرات این حوزه توجه شایان مبذول نموده و برنامه‌ریزی‌های لازم درخصوص ساماندهی متناسب فضاها و زیرساختهای شهری صورت پذیرد. از جمله زیرساختهای اساسی در حوزه گردشگری شهری، حمل و نقل شهری و چگونگی ارتباط این دو عملکرد بایکدیگر می‌باشد. براین اساس، مقاله حاضر با انتخاب یک کاربری گردشگری شاخص در کلانشهر تهران(دریاچه شهدای خلیج فارس)، سعی در شناسایی عوامل مؤثر در پایداری سیستم‌های حمل و نقل شهری در دسترسی به این سایت گردشگری نموده است. راهبرد پژوهش، کاربردی و شیوه انجام آن توصیفی و تحلیلی است. برای گردآوری اطلاعات از روش کتابخانه‌ای و نیز پرسشنامه استفاده شده و جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها از روش تحلیل عاملی اکتشافی با کمک از روش آلفای کرونباخ و آزمونهای کایزر-مایر-اولکین (KMO) و بارتلت در نرم افزار SPSS22 بهره گرفته شده است. در این روش وضعیت پایداری سیستم‌های حمل و نقل موجود با استفاده از چهار مؤلفه اصلی و 24 شاخص منتخب مورد بررسی قرار گرفت و در نتیجه مشاهده گردید که پایداری سیستم‌های حمل و نقل در دسترسی به کاربری گردشگری دریاچه شهدای خلیج فارس به عواملی همچون؛ دسترسی عمومی، هزینه‌های (خسارات) زیست محیطی، هزینه‌های حمل و نقلی و همچنین عامل ترافیکی، ارتباط بسیار نزدیک دارند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  71 - تحلیل سطح توسعه یافتگی روستاها در حوضه آبریز دریاچه ارومیه
  علی اکبر تقیلو احمد آفتاب رضا خسروبیگی
  درفرآیندبرنامه ریزیوتوسعهنواحیروستایی،بررسیتفاوت های محلی وناحیه ای،تبیینعواملموثردرتوسعهوتعدیل نابرابری هایموجودازاهمیتویژه ایبرخوردار است در این راستا هدف این پژوهش ارزیابی و تبیین علّی توسعه یافتگی روستاها در حوضه آبریز دریاچه ارومیه می باشد. نوع تحقق کاربردی بوده رو چکیده کامل

  درفرآیندبرنامه ریزیوتوسعهنواحیروستایی،بررسیتفاوت های محلی وناحیه ای،تبیینعواملموثردرتوسعهوتعدیل نابرابری هایموجودازاهمیتویژه ایبرخوردار است در این راستا هدف این پژوهش ارزیابی و تبیین علّی توسعه یافتگی روستاها در حوضه آبریز دریاچه ارومیه می باشد. نوع تحقق کاربردی بوده روش بررسی آن توصیفی ـ تحلیلی است. شاخص های مورد مطالعه، شاخص های توسعه یافتگی مرکز آمار ایران است که از مدل های تاپسیس و تحلیل خوشه ای جهت ارزیابی میزان توسعه یافتگی و طبقه بندی روستاها استفاده شده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که بیشتر روستاهای بسیار توسعه یافته (15 روستا) در محدوده مورد مطالعه در اراضی با شیب کمتر از 5 درصد، 8 روستا در محدوده شیب 5 تا 12 درصد و 3 روستا در شیب بالای 12 درصد قرار گرفته است. از کل روستاهای بسیار توسعه یافته در شیب کمتر از 5 درصد 11 روستا در استان آذربایجان شرقی و 4 روستا در استان کردستان واقع شده است. از 8 روستای واقع در شیب 5 تا 12 درصد، استان های آذربایجان غربی و شرقی هر کدام دارای 4 روستا می باشند و 3 روستای بسیار توسعه یافته واقع در اراضی بالای 12 درصد در استان آذربایجان غربی قرار گرفته است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  72 - Estimating the Value of Improvement in Lake Urmia’s Environmental Situation Using Choice Experiment
  Mina Salehnia Baballah Hayati Mohammad Ghahremanzadeh Morteza Molaei
  The Lake Urmia and its satellite wetlands have been selected as a demonstration site for the United Nations Development Program / Global Environment Facility / Department of Environment Conservation of Iranian Wetlands Project. This project aims to demonstrate reduction چکیده کامل

  The Lake Urmia and its satellite wetlands have been selected as a demonstration site for the United Nations Development Program / Global Environment Facility / Department of Environment Conservation of Iranian Wetlands Project. This project aims to demonstrate reduction of the major threats of this wetland protected area coordinated through an integrated management plan. A choice experiment was developed to examine public preferences and elicit their willingness to pay on improvements in lake’s indicators toward good environmental status. A pilot choice experiment study was administered in Urmia municipality and the data were analyzed using a random parameter logit model. The results revealed that residents of this municipality might strongly prefer improvement in water quantity and were willing to pay significant amounts to promote current water level to the highest level. Furthermore, water quality, numbers of flamingos and Artemia stock were identified as the next important issues which warranted additional management attention. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  73 - بررسی فنوتیپی و ژنوتیپی انواع باکتری‌های Halomonas sp. دریاچه ارومیه
  شبنم ایران نژاد عباس اخوان سپهی محمد علی آموزگار امیر تکمه چی راحله پوری
  دریاچهارومیهبهعنواندومیندریاچهشوردنیاویکیازمعدوددریاچههایفوقاشباعدائمیدرجهان،دارایتنوعزیستیوسیعیازانواعمیکروارگانیسمهایهالوفیلوهالوتولرنتاست. دراینپژوهشاعضاییازجنسHalomonasکهشاملباکتریهایهالوفیلنسبیمیباشند،ازدریاچهارومیه پس از جداسازیموردبررسیهایفنوتیپیوژنوتیپیقرارگرفتن چکیده کامل

  دریاچهارومیهبهعنواندومیندریاچهشوردنیاویکیازمعدوددریاچههایفوقاشباعدائمیدرجهان،دارایتنوعزیستیوسیعیازانواعمیکروارگانیسمهایهالوفیلوهالوتولرنتاست. دراینپژوهشاعضاییازجنسHalomonasکهشاملباکتریهایهالوفیلنسبیمیباشند،ازدریاچهارومیه پس از جداسازیموردبررسیهایفنوتیپیوژنوتیپیقرارگرفتند.نمونههاازمناطقمختلفدریاچهارومیهجمعآوریودرشرایطاستریلبهآزمایشگاهمنتقلشدند. سپسبرایجداسازیازمحیطهایAlkaline Peptone Water (APW)، Nutrient Broth (NB)، Nutrient Agar (NA)، MacConkey Agar (MAC)همراهبا 5 و 10درصد نمکاستفادهشد. کشتهایمربوطهبهمدت 48-24 ساعتدردمای 37-35 درجهسانتی گرادگرماگذاریشدند.برایدستیابیبهکلنیهایخالص،کشتهایمتوالیصورتگرفت. درنهایت 80 سویهبهدستآمد.اینسویه‌هابراساسویژگیهایمورفولوژیکو فنوتیپیموردمطالعهقرارگرفتند. همچنینتست‌هایتشخیصیوبیوشیمیاییوتستتحملنمکیبررویسویه‌هایجداسازیشدهانجامشد. جهتانجاممطالعاتژنوتیپیوبررسی‌هایفیلوژنتیکی، 15 سویهبرایآزمونژنتیکیبرپایهSequencing 16S rRNAانتخابشدند.برایاینمنظورDNAژنومیباکتریهایمنتخباستخراجوتوسطتکنیکPCR تکثیرشدهونتایجحاصلازSequencing 16S rRNAتوسطنرمافزارهایمربوطهویرایشوتشابهتوالیاینسویههادرمقایسهباانواعثبتشدهدربانکژنیپایگاهاطلاعاتیEzTaxon آنالیزشد. 6 سویهمتعلقبهHalomonasبودندکهدرختفیلوژنتیکیآنهابهروشneighbour-joining رسمگردید.اینسویههاازنظرفیلوژنتیکمتعلقبهگونههای Halomonas janggokensis, Halomonas gomseomensis, Halomonas boliviensis, Halomonas andesensisبودند. میزانتشابهبرایHalomonas janggokensisوHalomonas gomseomensis بیشاز 99درصد بود. برایHalomonas boliviensisونیزنیمیاز Halomonas andesensis جداسازیشده، تشابهبین 9/98- 97درصد نشاندادهشد. نیمدیگرازHalomonas andesensisتشابه 2/94 درصد رابانزدیکترینسویههایثبتشدهدرژنبانکداشتند. باانجاممطالعاتتکمیلیمانندهیبریداسیونDNA-DNAوتعیینمحتوایG+Cو ... ، اینسویههاممکناستدرگونههایجدیدیقرارگرفتهونمایندگانیازسویههایبومیدریاچهارومیهباشند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  74 - شناسایی و مطالعه ساختار جمعیت ماکروبنتوز در دریاچه گهر (استان لرستان)
  رضوان موسوی ندوشن سید محمد رضا فاطمی نفیسه حسنی
  دریاچه گهر بزرگ در جنوب غربی ایران، شرق استان لرستان و در ارتفاع 2350 متری از سطح دریا قرار دارد. این دریاچه فون منحصر بفردی از موجودات ماکروبنتوز را در خود جای داده است. در این تحقیق به منظور شناخت کامل ساختار جمعیت این موجودات، نمونه برداری به صورت ماهانه از اردیبهشت چکیده کامل

  دریاچه گهر بزرگ در جنوب غربی ایران، شرق استان لرستان و در ارتفاع 2350 متری از سطح دریا قرار دارد. این دریاچه فون منحصر بفردی از موجودات ماکروبنتوز را در خود جای داده است. در این تحقیق به منظور شناخت کامل ساختار جمعیت این موجودات، نمونه برداری به صورت ماهانه از اردیبهشت تا آذر ماه 1390 در 3 ایستگاه در ناحیه پروفوندال( عمیق ) دریاچه گهر بزرگ انجام شد.در میان کفزیان جمع آوری شده در مجموع 6 جنس و گونه از 5 خانواده شناسایی شد. از این میان جنس Rhyacodrilus sp. برای اولین بار در ایران شناسایی و معرفی گردید. گونه های غالب دریاچه شامل گونه Quistadrilus multisetasus و Stylodrilus herngianus از رده کرم های کم تار و گونه Pisidium casertanum از رده دوکفه ای ها بود و درصد فراوانی آنها به ترتیب 69 ، 13 و 6 درصد محاسبه گردید. بیشترین تراکم کل کفزیان دریاچه گهر با 379/4910± 12/11618 عدد در متر مربع در خرداد و کمترین آن با 87/671± 33/1436 عدد در متر مربع در ماه اردیبهشت بدست آمد. براساس آزمون آنالیز واریانس یکطرفه، اختلاف معنی داری میان فراوانی کفزیان ایستگاه های مختلف ناحیه پروفوندال دریاچه مشاهده نشد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  75 - تعیین وضعیت تروفی دریاچه گهر با استفاده از شاخص TLI
  منیر غیاث آبادی رضوان موسوی ندوشن سید محمد رضا فاطمی سید علی جوزی
  دریاچه گهر تنها دریاچه مرتفع کوهستانی ایران به فرم دانه تسبیحی(Paternoster) با منشاء یخچالی می باشد. تحقیق حاضر برای اولین بار با هدف تعیین وضعیت تروفی دریاچه گهر با استفاده از شاخص TLI صورت پذیرفت. این پژوهش به مدت یک سال از اردیبهشت ماه 1389 لغایت اردیبهشت ماه 1390 با چکیده کامل

  دریاچه گهر تنها دریاچه مرتفع کوهستانی ایران به فرم دانه تسبیحی(Paternoster) با منشاء یخچالی می باشد. تحقیق حاضر برای اولین بار با هدف تعیین وضعیت تروفی دریاچه گهر با استفاده از شاخص TLI صورت پذیرفت. این پژوهش به مدت یک سال از اردیبهشت ماه 1389 لغایت اردیبهشت ماه 1390 با نمونه برداری ماهانه در دوره بدون یخبندان از دو دریاچه گهر بزرگ و گهر کوچک انجام شد. نمونه برداری از لایه سطحی آب(عمق 5/0متری) در دو ایستگاه، یکی در ناحیه مرکزی دریاچه گهر بزرگ و دیگری در حاشیه دریاچه گهر کوچک انجام پذیرفت. پارامترهای اندازه گیری شده به منظور تعیین تروفی دریاچه شامل کلروفیل a، عمق شفافیت، نیترات کل و فسفات کل بودند. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزارهای آماری Excel و SPSS استفاده شد. بر اساس نتایج بدست آمده در دریاچه کوچک، میانگین غلظت کلروفیلa برابر 96/2میکروگرم در لیتر، نیترات کل برابر 801میکروگرم درلیتر و فسفات کل برابر 3/25میکروگرم درلیتر و در دریاچه بزرگ، میانگین مقدار کلروفیلa برابر 6/1میکروگرم درلیتر، نیترات کل برابر 5/976میکروگرم درلیتر، فسفات کل برابر 2/24میکروگرم در لیتر و عمق شفافیت 8/6 متر محاسبه گردید. در بررسی ماهانه، بر اساس شاخص TLI دریاچه گهر بزرگ در وضعیت مزوتروف و دریاچه گهر کوچک در وضعیت یوتروف قرار داشت. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  76 - ارزشگذاری اقتصادی دریاچه ارومیه برای مصارف غیرارزشی
  هدیه کاظمی رخشاد حجازی
  منابع طبیعی تجدید شونده همواره نقش اساسی در سیر تحولات تاریخی جوامع از لحاظ اقتصادی و اجتماعی داشته‌اند. رشد روزافزون مشکلات، معضلات و فجایعی که از تخریب محیط زیست و بهره‌برداری بی‌رویه از منابع طبیعی منجر گردیده متخصصان و دوست‌داران محیط زیست از یک سو، اقتصاددانان از س چکیده کامل

  منابع طبیعی تجدید شونده همواره نقش اساسی در سیر تحولات تاریخی جوامع از لحاظ اقتصادی و اجتماعی داشته‌اند. رشد روزافزون مشکلات، معضلات و فجایعی که از تخریب محیط زیست و بهره‌برداری بی‌رویه از منابع طبیعی منجر گردیده متخصصان و دوست‌داران محیط زیست از یک سو، اقتصاددانان از سوی دیگر، توجه تصمیم‌گیران و برنامه‌ریزان کلان را به لزوم حفاظت و بهره‌برداری بهینه و پایدار از منابع طبیعی جلب کنند. اطلاع از خدمات سیستم‌های محیط زیستی در عرصه علم بر واقعیات و آگاهی از ارزش این خدمات در عرصه ارزش‌گذاری قرار می‌گیرد. از این رو، انسان در برای بهترین تصمیم‌گیری ناگزیر از انتخاب بهترین کاربری از میان کاربری‌های مختلف طبیعیت برای ارزش‌گذاری آن است. تعیین ارزش اقتصادی دریاچه ارومیه براساس روش لوجیت در تاریخ ، که بر تمایل پرداخت مردم استوار است، با توجه به وسعت عملکرد دریاچه ارومیه ارزشگذاری آن به روش CVM و با اندازه گیری WTP صورت گرفت. هدف از این تحقیق ارایه‌ی ارزش غیر مصرفی (ارزش حفاظتی) است. در این روش 31 متغیر بررسی شدند برآورد مدل در این تحقیق به روش لوجیت و با نرم افزار EVIEWS 10 انجام شد. پس از تحلیل نتایج مشاهده شد که به ازای هر واحد افزایش قیمت پیشنهادی 21 درصد از میزان تمایل به پرداخت کاسته می شود. برای تعیین ارزش اقتصادی غیرمصرفی دریاچه مقدار عددی WTPمیانگین 103*58/52 و ارزش کل دریاچه حدودا 605 میلیون دلار برآورد شد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  77 - بررسی خصوصیات ریختی و شمارشی جمعیت ماهی سفید رودخانه ای Squalius cephalus ( Linnaeus, 1758) رودخانه تجن استان مازندران
  مهدی بابازاده صابر وطن دوست
  در این مطالعه، طی یک دوره نمونه برداری از تابستان1390 لغایت بهار 1391، در مجموع 167 نمونه ماهی سفید رودخانه ای Squalius cephalus که از این تعداد 86 نمونه از دریاچه سد شهید رجایی ساری و 81 نمونه از رودخانه تجن(پایین دست سد ) بود، صید گردید. در این مطالعه 27 صفت ریخت سنجی چکیده کامل

  در این مطالعه، طی یک دوره نمونه برداری از تابستان1390 لغایت بهار 1391، در مجموع 167 نمونه ماهی سفید رودخانه ای Squalius cephalus که از این تعداد 86 نمونه از دریاچه سد شهید رجایی ساری و 81 نمونه از رودخانه تجن(پایین دست سد ) بود، صید گردید. در این مطالعه 27 صفت ریخت سنجی و 9 صفت شمارشی مورد بررسی قرار گرفت. اطلاعات بدست آمده در SPSS16 و به کمک test- t و PCAمورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. طبق نتایج بدست آمده میانگین ضریب تغییرات صفات ریخت سنجی و شمارشی سفید رودخانه ای در دریاچه سد شهید رجایی به ترتیب 82/34 و 33/7 درصد و در رودخانه تجن(پایین دست سد ) به ترتیب 48/20 و 26/6 درصد بود. صفات ریخت سنجی قبل از تجزیه و تحلیل به جهت کاهش خطای حاصل از رشد آلومتریک استاندارد شدند. در مورد صفات ریخت سنجی 10فاکتور که نشان دهنده 37/81 درصد تنوع صفات و در مورد صفات شمارشی 4 فاکتور که نشان دهنده 84/66 درصد تنوع صفات بین این دو ایستگاه بود، جدا گردید. همچنین ماهیان سفید رودخانه ای این دو ایستگاه در پنج صفت شمارشی با یکدیگر اختلاف معنی داری داشتند (05/0P )ولی در بقیه ویژگی های شمارشی و تمام ویژگی های طول سنجی مورد پژوهش بدون اختلاف معنی داری بود . در نتایج بدست آمده با کمک روش تجزیه به مولفه های اصلی (PCA) دو جمعیت دارای همپوشانی به نسبت پائینی بوده ولی جدایی جمعیت دیده نشد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  78 - بررسی اصلاح زیستی فنل به‌وسیله باکتری های بومی جدا شده از آب و رسوبات دریاچه پریسان
  فرشید کفیل زاده محمدصادق فرهنگ دوست عباسعلی رضاییان جهرمی امیراشکان مهجور
  سابقه و هدف: فنل و مشتقات آن ترکیباتی به شدت سمی می باشد که به راحتی می توان آنها را از پساب های صنایع مختلفی مانند پالایشگاه های نفت، صنایع پتروشیمی، معادن به ویژه زغال سنگ وکارخانه های مواد شیمیایی جداسازی کرد. به همین دلیل ورود این مواد به محیط زیست باعث آلودگی های ش چکیده کامل

  سابقه و هدف: فنل و مشتقات آن ترکیباتی به شدت سمی می باشد که به راحتی می توان آنها را از پساب های صنایع مختلفی مانند پالایشگاه های نفت، صنایع پتروشیمی، معادن به ویژه زغال سنگ وکارخانه های مواد شیمیایی جداسازی کرد. به همین دلیل ورود این مواد به محیط زیست باعث آلودگی های شدید زیست محیطی به ویژه منابع آبی می شود. در گذشته از روش های فیزیکوشیمیایی برای حذف فنل ومشتقات آن استفاده می شد اما امروزه تصفیه زیستی در اولویت قرار دارد. هدف از این پژوهش شناسایی وجداسازی با کتری های تجزیه کننده فنل از دریاچه پریشان و بررسی سینتیک رشد آنها می باشد. روش کار: 60 نمونه از مناطق مختلف دریاچه پریشان جمع آوری گردید. جداسازی باکتری های تجزیه کننده فنل با کشت نمونه ها بر روی محیط پایۀ نمکی فنل براث انجام شد. برای غربالگری باکتری های تجزیه کننده فنل معرف برموتیمول بلو به محیط اضافه گردید. در نهایت با کشت باکتری ها در غلظت های 2/0 تا 9/0 گرم در لیتر فنل ، توانایی تجزیه زیستی فنل اندازه گیری شد. یافته ها: باکتری های کشت داده شده در محیط پایۀ نمکی فنل براث دارای معرف، رنگ محیط را به دلیل استفاده از فنل و کاهش pH از رنگ سبز به زرد تغییر داده بودند. سودوموناس، اسینتوباکتر، کلبسیلا، سیتروباکتر و شیگلا به ترتیب غالب‌ترین باکتری‌های تجزیه کننده فنل جدا شده از دریاچه پریشان بودند که فراوانی وسیعی را در قسمت‌های مختلف دریاچه داشتند. اکثر باکتری‌های جدا شده قدرت خوبی در تجزیه فنل نشان دادند به طوری که گونه‌های سودوموناس و اسینتوباکتر تا غلظت 9/0-8/0 گرم در لیتر، گونه‌های کلبسیلا، سیتروباکتر و شیگلا تا غلظت 7/0-6/0گرم در لیتر فنل و بقیه تا غلظت حدود 3/0-2/0گرم در لیتر توانایی تجزیه فنل را داشتند. نتیجه گیری: یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که دریاچۀ پریشان دارای تعداد زیادی از باکتری‌های تجزیه کننده فنل به‌ویژه جنس‌های سودوموناس و استینوباکتر است که قدرت تجزیه‌ای بالایی دارند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  79 - بررسی روند تغییرات تراکم زئوپلانکتون ها با غلظت کلروفیلa در دریاچه ولشت
  مسعود هدایتی فرد رضوان موسوی ندوشن ناهید خم خاجی فاطمه وحیدی
  در این مطالعه ساختار جمعیت زئوپلانکتون ها به همراه ویژگی های شیمیایی و فیزیکی آب نظیر دمای آب، عمق شفافیت آب(SD) ، فسفر کل(TP)، نیترات(NO3-)، نیتروژن کل(TN)، نسبت TN/TP و کلروفیل a بصورت ماهانه از فروردین ماه 1388 تا فروردین ماه 1389 (13 ماه) در سه ایستگاه مطالعاتی در د چکیده کامل

  در این مطالعه ساختار جمعیت زئوپلانکتون ها به همراه ویژگی های شیمیایی و فیزیکی آب نظیر دمای آب، عمق شفافیت آب(SD) ، فسفر کل(TP)، نیترات(NO3-)، نیتروژن کل(TN)، نسبت TN/TP و کلروفیل a بصورت ماهانه از فروردین ماه 1388 تا فروردین ماه 1389 (13 ماه) در سه ایستگاه مطالعاتی در دریاچه ولشت بررسی گردید. بدین منظور زئوپلانکتون ها، کلروفیلa و دیگر پارامترها در هر ایستگاه در سه تکرار جمع آوری گردید. در این مطالعه مجموعاً 71 جنس از زئوپلانکتون ها شناسایی گردید که متعلق به 9 شاخه،12 رده،21 راسته و 43 خانواده می باشد. میانگین تراکم کل زئوپلانکتون های دریاچه ولشت 10086 عدد در متر مکعب محاسبه گردید. بیشترین تراکم زئوپلانکتون ها در فروردین ماه 1388 با میانگین 24506 عدد در متر مکعب و حداقل آن در دی ماه با میانگین 846 عدد در متر مکعب مشاهده گردید. همچنین میانگین سالانه غلظت کلروفیل a دریاچه ولشت 87/2 میکروگرم در لیتر با حداکثر 47/6 در شهریور ماه و حداقل 13/1 میکروگرم در لیتر در اسفند ماه اندازه‌گیری شد. در این میان میزان غلظت کلروفیلa با میزان نیترات همبستگی منفی و با فراوانی گونه هایی متعلق به دو شاخه Ciliophora و Rhizopoda، همچنین با فراوانی گونه Chydorus sphaericus متعلق به گروه Cladocera از شاخه Arthropoda همبستگی منفی نشان داد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  80 - بررسی فراوانی آلودگی ماهیان دریاچه پریشان به لارو نماتود کنتراسکوم
  علیرضا گلچین منشادی محمدرضا هاشم خانی محمد ترحمی
  بررسی حاضر به منظور بررسی میزان فراوانی آلودگی ماهیان دریاچه پریشان به لارو انگل کنتراسکوم(Contracaecum) طی فصول مختلف سال به انجام رسید. صید ماهی ها در دو فصل گرم (بهار و تابستان) و سرد (پاییز و زمستان) سال 1390 انجام شد و ماهی های صید شده به آزمایشگاه انگل شناسی دانشک چکیده کامل

  بررسی حاضر به منظور بررسی میزان فراوانی آلودگی ماهیان دریاچه پریشان به لارو انگل کنتراسکوم(Contracaecum) طی فصول مختلف سال به انجام رسید. صید ماهی ها در دو فصل گرم (بهار و تابستان) و سرد (پاییز و زمستان) سال 1390 انجام شد و ماهی های صید شده به آزمایشگاه انگل شناسی دانشکده دامپزشکی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کازرون منتقل شدند. در مجموع در این تحقیق تعداد 170 قطعه ماهی مورد بررسی قرار گرفت که شامل 5 گونه حمری (Barbus luteus)، دشت ارژنی (Capoeta barroisi persica)، رفته گر(Garra ruffa obtusa)، برگ بیدی (Chalcolburnus sellal)وبوتک(Cyprinion macrostomus tenairidias) بودند.نتایج بدست آمده نشان داد که میانگین تعداد آلودگی انگلی در گونه حمری در فصول گرم و سرد به ترتیب 11/3 andplusmn;6 و 91/0andplusmn;2 در گونه دشت ارژنی در فصول گرم و سرد به ترتیب 02/3 andplusmn;666/8 و 544/0 andplusmn;5/0 در گونه بوتک در فصول گرم و سرد به ترتیب 368/3 andplusmn;833/6 و 0.732 andplusmn;2، در گونه برگ بیدی در فصول گرم و سرد به ترتیب 724/2andplusmn;5/9 و 733/0 andplusmn;2 و در گونه ماهی رفته گر در فصول گرم و سرد به ترتیب 301/2andplusmn;5و 08/1 andplusmn;5/2 بوده است. بیشترین و کم ترین تعداد انگل جدا شده به ترتیب مربوط به ماهی برگ بیدی و ماهی رفته گر می باشد. فراوانی انگل در تمامی گونه ها در فصول گرم سال بیشتر از فصول سرد سال بوده است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  81 - بررسی برخی فاکتورهای هماتولوژیک در بعضی از ماهیان خانواده Acipenseridae
  شبنم گازرانی فراهانی
  با توجه به اهمیت علم هماتولوژی، این مقاله به منظور تعیین فاکتورها و شاخص های اولیه خونی شامل Hb، RBC، WBC، HCtو درصد افتراقی گلبول های سفید از قبیل نوتروفیل ها، لنفوسیت ها و ائوزینوفیل ها در اردیبهشت ماه سال 1387 در مجتمع تکثیر و پرورش ماهیان خاویاری شهید دکتر بهشتی واق چکیده کامل

  با توجه به اهمیت علم هماتولوژی، این مقاله به منظور تعیین فاکتورها و شاخص های اولیه خونی شامل Hb، RBC، WBC، HCtو درصد افتراقی گلبول های سفید از قبیل نوتروفیل ها، لنفوسیت ها و ائوزینوفیل ها در اردیبهشت ماه سال 1387 در مجتمع تکثیر و پرورش ماهیان خاویاری شهید دکتر بهشتی واقع در سد سنگر بر روی 5 گونه از ماهیان خاویاری شامل اوزن برون، قره برون، شیپ، استرلیاد و فیل ماهی به تعداد 25 عدد (از هر گونه 5 عدد) در رده های سنی 2 تا 3 سال انجام شد. پس از انجام مراحل خونگیری از هر یک از ماهیان، نمونه های خونی به منظور تعیین فاکتورهای هماتولوژیک در آزمایشگاه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از آنالیز آماری این داده ها نشان داد که فیل ماهی از لحاظ غلظت هموگلوبین، درصد هماتوکریت، تعداد گلبول های سفید و قرمز و درصد لنفوسیت ها و ائورزینوفیل(74/3،68/1، 236700،696000، 6/82، 8/11) اختلاف معناداری با سایر گونه ها داراست. از نظر درصد لنفوسیت ها نیز سه گونه استرلیاد، قره برون و شیپ اختلاف معناداری را با یکدیگر نشان ندادند پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  82 - شناسایی فون ماهیان بومی و غیربومی دریاچه پریشان در استان فارس
  علیرضا گلچین منشادی حسین نغمه سنج رضا صادقی لیمنجوب
  در این بررسی به منظور شناسایی فون ماهیان دریاچه پریشان نمونه گیری طی چهار فصل در سال 1388 انجام گرفت. ماهیان بوسیله تور ثابت صید گردیده وجهت شناسایی به آزمایشگاه دانشکده دامپزشکی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کازرون منتقل شدند. نتایج بدست آمده نشان داد 9 گونهماهی در دریاچه پ چکیده کامل

  در این بررسی به منظور شناسایی فون ماهیان دریاچه پریشان نمونه گیری طی چهار فصل در سال 1388 انجام گرفت. ماهیان بوسیله تور ثابت صید گردیده وجهت شناسایی به آزمایشگاه دانشکده دامپزشکی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کازرون منتقل شدند. نتایج بدست آمده نشان داد 9 گونهماهی در دریاچه پریشان زیست می­نمایند کهبه ترتیبمیانگین فراوانی عبارتند از ماهی دشت ارژنی Capoeta barroisi persica(45/130/25)،  ماهی برگ بیدیsellalChalcalburnus(03/290/17)، حمری Barbus luteus(76/004/16)، کپور معمولی Cyprinus carpio(45/089/17)، ماهی لجن خوار Garra rufa obtusa(04/119/14)، ماهی کاراس Carassius carassius(77/264/8)، مارماهی آب شیرین mastacembelusMastacebelus(07/123/1)، ماهی بیاح Liza abu(22/161/0) و ماهی شیربت Barbus grypus(22/161/0) است. همچنین بررسی درصد فراوانی ماهی­ها به تفکیک فصول نشان داد که در فصل بهار ماهی دشت ارژنی، در فصل تابستان ماهی برگ بیدی، در فصل پاییز ماهی دشت ارژنی و در فصل زمستان کپور معمولی بالاترین درصد فراوانیرا دارا بودند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  83 - ارزیابی لیمنولوژیکی دریاچه ارسباران به منظور توسعه آبزی‌پروری
  جواد دقیق روحی علی عابدینی علیرضا میرزاجانی سید محمد صلواتیان
  اکوسیستم آبی دریاچه ارسباران در شهرستان کلیبر در سال 1382 در موقعیت جغرافیائی ´11 º39 عرض شمالی و ´18 º 47 طول شرقی تکوین یافته است . در این تحقیق در سال 1389جهت نمونه برداری های زیستی و غیرزیستی تعداد 4 ایستگاه در پهنه آبی دریاچه و یک ایستگاه در م چکیده کامل

  اکوسیستم آبی دریاچه ارسباران در شهرستان کلیبر در سال 1382 در موقعیت جغرافیائی ´11 º39 عرض شمالی و ´18 º 47 طول شرقی تکوین یافته است . در این تحقیق در سال 1389جهت نمونه برداری های زیستی و غیرزیستی تعداد 4 ایستگاه در پهنه آبی دریاچه و یک ایستگاه در محل کانال ورودی تعیین شد. موقعیت مکانی سد ارسباران به گونه ای است که مکان مناسبی برای استراحت و زمستان گذرانی پرندگان مهاجر مهیا شده است و در طول مدت این تحقیق گونه هایی از آنها مشاهده و مستند شدند. همچنین در این بررسی6 گونه ماهی بومی و غیربومی شناسایی شد. بررسی خصوصیات بستر در دریاچه سد ارسباران نشان داد که ذرات بسیار دانه ریز سلیت و رس بیش از 74 درصد بستر را تشکیل می دهد. میانگین زیتوده بنتوز در ماه های مورد بررسی 44/ ± 37/0 گرم در متر مربع بوده و با توجه به حضور غالب دو گروه شیرونومیده و توبیفسیده میزان تولید ماهی کفزی خوار از2/0 تا 7/1 کیلو در هکتار متغیراست. بطور کلی بیشترین جمعیت فیتوپلانکتونی مربوط به شاخه سیانوفیتا با جنس های Aphanothece،Oscillatoria و Anabaenopsis و میانگین کل فراوانی سیانوفیتا 23455960 عدد در لیتر بوده است. بیشترین‌ تنوع ‌جامعه‌ زئوپلانکتونی مربوط‌ به‌ شاخه‌ Rotatoria با جنس های Polyarthra‌Synchaeta, Brachionus, Keratella , و Trichocerca می باشد. میانگین دمای آب 8/15 با دامنه 8/6 تا 4/24 درجه سانتیگراد، میانگین اکسیژن محلول 4/8 میلی گرم در لیتر، میانگین هدایت الکتریکی 863 میکروموس با دامنه 717 تا 1073 میکروموس و میانگین pH 28/8 با دامنه 62/7 تا 75/8 اندازه گیری شد. در محدوده زمانی این تحقیق وضعیت تروفیک دریاچه ارسباران بر اساس غلظت کلروفیل a و درصد اکسیژن محلول در حد مزوتروف و براساس حد شفافیت و غلظت فسفر کل در حد یوتروف بود. با توجه به حضور غالب دو گروه شیرونومیده و توبیفسیده میزان تولید ماهی کفزی خوار از2/0 تا 7/1 کیلو در هکتار متغیر بوده که با توجه به مساحت متغیر 160 تا 200 هکتاری دریاچه در زمان های مختلف میزان تولید تا 60 کیلو در سطح دریاچه بر اساس توان طبیعی دریاچه برآورد می شود، میانگین این تولید برحسب زمان های مورد بررسی 14 ± 8/16 کیلو خواهد بود. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  84 - کیفیت آب و وضعیت ماهیان دریاچه شهدای خلیج فارس (چیتگر تهران)
  علی عابدینی سیامک باقری مهدی مرادی سید حجت خداپرست شریفی امید ایمنی
  دریاچه مصنوعی شهدای خلیج فارس (چیتگر) در شمال غرب تهران و در سال 1391 از رودخانه کن آبگیری شد. در سال 1393 کیفیت آب در تعداد 5 ایستگاه در دریاچه نمونه برداری و آنالیز شد. بر اساس داده های حاصل در آب دریاچه چیتگر میانگین سالانه عوامل دمای آب OC 3/7±4/18 و هدایت ال چکیده کامل

  دریاچه مصنوعی شهدای خلیج فارس (چیتگر) در شمال غرب تهران و در سال 1391 از رودخانه کن آبگیری شد. در سال 1393 کیفیت آب در تعداد 5 ایستگاه در دریاچه نمونه برداری و آنالیز شد. بر اساس داده های حاصل در آب دریاچه چیتگر میانگین سالانه عوامل دمای آب OC 3/7±4/18 و هدایت الکتریکی µs/cm30 ± 373 بود. میانگین DO و TN و کلروفیل به ترتیب 2/1± 8/7 و 010/0±035/0 میلی گرم در لیتر بود. میانگین غلظت کلروفیل a دریاچه 81/0±59/1 میکروگرم بر لیتر بود. آنالیز آماری داده های حاصل نشان داد که بین ماه های مختلف در مورد عوامل سختی کل، کلروفیل آ، اکسیژن محلول، فسفات کل و سیلیس اختلاف معنی دار وجود داشت (P>0.05). شاخص سطح تروفیکی دریاچه چیتگر نسبت به فسفر وکلروفیل، مزوتروف است اما بر مبنای ارزیابی چندپارامتری شاخص های تروفیکی، این دریاچه در حد دریاچه های اولترا اولیگو تروف بود(TSI<40) . از تعداد 18 گونه ماهیان شناسایی شده، 11 گونه از کپور ماهیان (Cyprinidae) و یک گونه از ماهیان بومی ( Capoeta bohsei) بودند. همچنین گونه های زینتی طوطی ماهی، پیرانا، اسکار و گربه ماهی در این دریاچه صید شدند. رهاسازی کنترل نشده این ماهیان که احتمالاً توسط گردشگران انجام شده، می تواند عواقب نامطلوبی از قبیل رقابت غذایی و انتقال بیماری به سایر آبزیان به همراه داشته باشد. لذا علاوه بر تعبیه سیستم پالایش آب در تصفیه خانه، ضروری است تعادل ارگانیزم های زنده دریاچه به صورت بیولوژیک کنترل گردد. در این مورد ﻣﻌﺮﻓﻲ کنترل شده ماهی شکارچی از طریق ﻣﺒﺎرزه ﺑﻴﻮﻟﻮژﻳﻚ می تواند در ﺗﻮازن بیومس وگونه ای ﻣﺎﻫﻴﺎن و ﺣﻔﻆ تعادل اﻛﻮﺳﻴﺴﺘﻢ درﻳﺎﭼﻪ مؤثر باشد پرونده مقاله