بررسی تغییرات کیفیت هوای شهر تبریز از نظر غلظت آلاینده PM10 با تأکید بر شاخص AQI و ارتباط آن با روند کاهش سطح آب دریاچه ارومیه در سال های 90-1387

محورهای موضوعی : مدیریت محیط زیست

عبداله درگاهی ¹ ( دانشجوی دکتری گروه مهندسی بهداشت محیط، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی همدان، همدان، ایران. )
رضا دهقان زاده ² ( استادیار گروه مهندسی بهداشت محیط، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تبریز، تبریز، ایران. )
وحیده فهیمی نیا ³ ( دانش آموخته کارشناسی ارشد گروه مهندسی بهداشت محیط، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، کرمانشاه، ایران. )
یحیی جباری ⁴ ( دانش آموخته کارشناسی ارشد گروه مهندسی بهداشت محیط، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، کرمانشاه، ایران. )
فرناز عزیزی ⁵ ( دانش آموخته کارشناسی ارشد گروه مهندسی بهداشت محیط، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تبریز، تبریز، ایران. )

تاریخ دریافت : 1392/04/16 تاریخ پذیرش : 1392/11/21 تاریخ انتشار : 1395/09/01

کلید واژه: کیفیت هوا, PM10, شهر تبریز, شاخص AQI, دریاچه ارومیه,

چکیده مقاله :

زمینه و هدف: ذرات از آلاینده های اصلی از دیدگاه مخاطرات بهداشت عمومی، سلامتی و همچنین زیست محیطی می باشد. هدف از انجام این پژوهش، بررسی روند ماهانه، فصلی، سالانه PM10 و تعیینمیزان تغییرات کیفیت هوای شهر تبریز با تکیه بر شاخص AQI و ارتباط آن با خشکی دریاچه ارومیه در سال های90-1387، به منظور تدوین برنامه ای دانش بنیان در جهت مدیریت کنترل ریزگرد می باشد. روش بررسی: این مطالعه از نوع توصیفی- تحلیلی است. داده های مربوط به غلظت PM10 از سازمان محیط زیست شهر تبریز و داده های مربوط به تغییرات سطح دریاچه ارومیه از سازمان هواشناسی استان آذربایجان غربی جمع آوری شد. سپس داده ها براساس سال، فصل، ماه و شاخص کیفیت هوا بررسی و رابطه تغییرات سطح دریاچه ارومیه با غلظت آلاینده توسط نرم افزار ver.21 SPSS تحلیل شد. یافته ها: تغییرات غلظت PM10 در این چهار سال اختلاف معناداری داشته ولی روند ثابتی نداشته است، به طوری که در سال 87 غلظت آن 70±13/86 و در سال های 88، 89 و90 به ترتیب به 73± 69/92، 42± 40/87 و87/60± 63/83 میکروگرم بر مترمکعب بوده است. فصول بهار و زمستان و ماه های اردیبهشت و اسفند به ترتیب با 57/95، 81/88، 01/98، 18/103میکروگرم بر مترمکعب بالاترین میزان ذرات را داشته اند. نتیجه گیری: در طی سال های 1390-1387، در بین ماه های سال، اسفند و در بین فصول، بهار و زمستان بدترین کیفیت هوا را از نظر آلاینده PM10داشتند که به دلیل شرایط جوی در زمان های یاد شده از یک سو و شرایط ویژه دریاچه ارومیه از نظر خشکی و ورزش بادهای غالب از طرف دریاچه به شهر تبریز از سوی دیگر می باشد. لذا چندین عامل در افزایش میزان ریزگردها، به‌خصوص ذرات خطرناک نمک تاثیر دارند که نیاز به مدیریت یکپارچه در جهت کاهش این آلاینده وجود دارد.

چکیده انگلیسی:

Background and Objective: Particles are main pollutants from view point of general health and environmental issue. The aim of this research was to review the monthly, seasonal and annual trend of PM10 and to determine air quality using AQI and its relation with drop of water level in Uremia Lake during 2008-2011 in order to present a knowledge base plan to manage particles. Method: This study is a cross-sectional typr. The data on PM10 were collected from Departement of Environment in Tabriz and Meteorological Organization of West Azerbaijan Provence. Then, the obtained data were analyzed considering air quality index using SPSS ver.21 software. Results: During the four years (2008-2011), changes in concentration of PM10 were meaningful (P=0.001). The concentrations in 2008, 2009, 2010, and 2011 were 86.13±70, 83.63±60.87, 87.40±42, and 92.69±73 microgram per cubic meter, respectively. Spring, winter, May and March had the highest amount of partcles as 103.18, 98.01, 88.81, 95.57 microgram per cubic meter, respectively. Conclusion: Among the studied months, March and among the studied seasons, spring and winter possessed the worst air quality in terms of PM10. The reasons are intensity of particles entrance and environmental conditions during that period in one hand, and the worsen condition of Uremia Lake on the other hand. Therefore, several factors increase the amount of hazardous particles and salt particles effect. It can be condluded that there is a need for an integrated management to reduce these emissions

منابع و مأخذ:

1-      Colles J. AIR POLLUTION: Taylor & Francis; 2003.

2-      Cao J, Shen Z, Chow JC, Qi G, Watson JG. Seasonal variations and sources of mass and chemical composition for PM< sub> 10 aerosol in Hangzhou, China. Particuology. 2009;7(3):161-8.

3-      Joshi UM, Vijayaraghavan K, Balasubramanian R. Elemental composition of urban street dusts and their dissolution characteristics in various aqueous media. Chemosphere. 2009;77(4):526-33.

4-      Akata N, Hasegawa H, Kawabata H, Chikuchi Y, Sato T, Ohtsuka Y, et al. Deposition of< sup> 137 Cs in Rokkasho, Japan and its relation to Asian dust. Journal of environmental radioactivity. 2007;95(1):1-9.

5-      Choi H, Shin DW, Kim W, Doh S-J, Lee SH, Noh M. Asian dust storm particles induce a broad toxicological transcriptional program in human epidermal keratinocytes. Toxicology letters. 2011;200(1):92-9.

6-      Kellogg CA, Griffin DW, Garrison VH, Peak KK, Royall N, Smith RR, et al. Characterization of aerosolized bacteria and fungi from desert dust events in Mali, West Africa. Aerobiologia. 2004;20(2):99-110.

7-      Engelstaedter S, Tegen I, Washington R. North African dust emissions and transport. Earth-Science Reviews. 2006;79(1):73-100.

8-      Krueger BJ, Grassian VH, Cowin JP, Laskin A. Heterogeneous chemistry of individual mineral dust particles from different dust source regions: the importance of particle mineralogy. Atmospheric Environment. 2004;38(36):6253-61.

9-      Griffin DW. Atmospheric movement of microorganisms in clouds of desert dust and implications for human health. Clinical microbiology reviews. 2007;20(3):459-77.

10-  Ye B, Ji X, Yang H, Yao X, Chan CK, Cadle SH, et al. Concentration and chemical composition of PM< sub> 2.5 in Shanghai for a 1-year period. Atmospheric Environment. 2003;37(4):499-510.

11-  Dosti S, Joneidi A. Assessment of changes in air pollution standard index of metropolitan Tehran during 2002-2012. Sixteenth National Conference on Environmental Health. 2013. Tabriz.

12-  Akbarzadeh E, Synoptic analysis of dust events in East Azerbaijan province. First International Conference Ryzgrdha, management, and outcome factors. Of Lorestan. 2012.

13-  Pour asghar f, hasanalizadeh a. Study of particulate emissions to the environment of the dry salt lake.  Tehran University National Conference of flow and pollution.2012.

14-  Abedini a, Nowroozzadeh F, the city's air pollution index using PSI. First National Conference on Planning and Environmental Protection.2012.

15-  Baraldo E, Zagolin L, De Bortoli A, Benassi A, Aria A-OR, editors. PM10 chemical characterization and seasonal variations in a high density urban area nearby Venice, Italy. AAAS08 Advanced Atmospheric Aerosol Symposium, Naples; 2009.

16-  Querol X, Pey J, Pandolfi M, Alastuey A, Cusack M, Pérez N, et al. African dust contributions to mean ambient PM< sub> 10 mass-levels across the Mediterranean Basin. Atmospheric Environment. 2009;43(28):4266-77.

17-  Almasi A, Moradi M, Sharafi K, Abbasi S. Seasonal Variation in Air Quality of Kermanshah City in Terms of PM 10  Concentration over a Four-Year Period (2008-2011). 2014(5)2:149-158.

18-  SHahsavani. chemical and physical characterization, size distribution of air particales in khuzestan dust storm and identification of affection petroleum mulching method in its conrol. Tehran: Tehran University of medical science; 2012.

19-  Vassilakos C, Saraga D, Maggos T, Michopoulos J, Pateraki S, Helmis C. Temporal variations of PM< sub> 2.5 in the ambient air of a suburban site in Athens, Greece. Science of the Total Environment. 2005; 349(1):223-31.

20-  Mohammadi F. The Relationship between Meteorological Parameter and PM1, PM2.5 and PM10 Concentrations in the Ambient Air. A  Case Study of one Statins in Central Tehran. Tehran University of Medical Sciences.2006.