-
حرية الوصول المقاله
1 - طراحی سیستم معیشتی سازگار و پایدار با محیط زیست تالاب شادگان با رویکرد توسعه میدان نفتی
محمد سعیدی فرد آزاده نکویی اصفهانی مهدی نظری صارممقدمه: محیط زیست بی بدیل تالابها سبب تجمع ساکنین در اطراف آنها، افزایش گردشگری و همچنین منبع کار و روزی مردم منطقه بوده است. تالاب شادگان یکی از مهمترین تالابهای کشور است که با توسعه میدان نفتی در اطراف آن تغییراتی در محیط زیست، گردشگری و حتی زندگی مردم این منطقه پدی أکثرمقدمه: محیط زیست بی بدیل تالابها سبب تجمع ساکنین در اطراف آنها، افزایش گردشگری و همچنین منبع کار و روزی مردم منطقه بوده است. تالاب شادگان یکی از مهمترین تالابهای کشور است که با توسعه میدان نفتی در اطراف آن تغییراتی در محیط زیست، گردشگری و حتی زندگی مردم این منطقه پدید آمد. هدف از این تحقیق طراحی سیستم معیشتی سازگار و پایدار با محیط زیست تالاب شادگان با رویکرد توسعه میدان نفتی میباشد. مواد و روشها: این تحقیق یک تحقیق کاربردی میباشد، نحوه گردآوری داده‌ها به صورت توصیفی- غیرآزمایشی است و در میان انواع روشهای تحقیق توصیفی در زمره مطالعه موردی قرار گرفته است. جامعه آماری 10 نفر از خبرگان شرکت بهره‌برداری نفت و گاز مارون را شامل شده است که پرسشنامه خبرگان در میان آنها توزیع گردید. بر اساس مطالعات صورت گرفته معیارهای اصلی تحقیق شامل عوامل اجتماعی، زیست محیطی، قانونی و اقتصادی میباشد. تجزیه‌و تحلیل داده‌ها با استفاده از رویکرد ANP-DEMATEL صورت گرفته است. نتایج و بحث: بر اساس نتایج تحقیق اثبات شد، معیار " عوامل زیست محیطی" با وزن نهائی 574/0 در اولویت اول میان معیارها بوده و بیشترین تعامل با سایر معیارها را دارا میباشد. عوامل قانونی با تأثیرگذاری 719/6 تأثیرگذارترین و عوامل اجتماعی با تأثیرپذیری 099/7 تأثیرپذیرترین معیار میباشد. زیرمعیار "فقدان برنامه اجرایی و دستورالعمل تخصصی مدیریت محیط زیست در میادین نفتی" با وزن نهائی 1605/0 در اولویت اول میان زیرمعیار‌ها میباشد. نتیجه‌گیری: با مد نظر قرار دادن توسعه میدان نفتی در محدوده تالاب شادگان، با هدف دستیابی به محیط زیستی پایدار، میتوان از وارد شدن لطمه به سیستم معیشتی بومیان جلوگیری کرد. در این خصوص توجه به داشتن برنامه اجرایی و دستورالعمل تخصصی مدیریت محیط زیست در میادین نفتی و وجود ضمانت اجرایی برای آن از اهمیت فراوان برخوردار است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
2 - ابوالحسن علی بن مهدی مامطیری ادیب و مُحَدثی گمنام از قرن چهارم هجری
مصطفی معلّمیابوالحسن علی بن مهدی مامطیری ادیب و محدث گمنام طبرستانی در قرن چهارمهجری می زیسته است . نسخه ای از کتاب نزهة الابصار و محاسن الآثار به قلم این ادیب بهتازگی پیدا شده و یکی از نسخه پژوهان ایرانی آن را معرفی کرده ولی تاکنون به چاپنرسیده است . در این پژوهش شرح حال و آثار اد أکثرابوالحسن علی بن مهدی مامطیری ادیب و محدث گمنام طبرستانی در قرن چهارمهجری می زیسته است . نسخه ای از کتاب نزهة الابصار و محاسن الآثار به قلم این ادیب بهتازگی پیدا شده و یکی از نسخه پژوهان ایرانی آن را معرفی کرده ولی تاکنون به چاپنرسیده است . در این پژوهش شرح حال و آثار ادیب یادشده با نگاهی به کتابنزهة الابصار مورد توجه قرار گرفته است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
3 - ارزیابی وضعیت تغذیه گرایی تالاب عینک رشت با استفاده از شاخص کارلسون
محمد دهدار درگاهی محمدرضا رحیمی بشر ٰرضا زمانی پویا رهبریتغذیه گرایی یا غنی شدن، یک مساله مهم در تمامی بوم سازگان های آبی جهان بوده و تالاب ها یکی از حساس ترین زیستگاه ها نسبت به این معضل هستند و ارزیابی وضعیت تروفی یک تالاب، اولین گام در ارزیابی کیفیت آن است. مطالعه حاضر با هدف بررسی خصوصیات کیفی آب و وضعیت تغذیه گرای أکثرتغذیه گرایی یا غنی شدن، یک مساله مهم در تمامی بوم سازگان های آبی جهان بوده و تالاب ها یکی از حساس ترین زیستگاه ها نسبت به این معضل هستند و ارزیابی وضعیت تروفی یک تالاب، اولین گام در ارزیابی کیفیت آن است. مطالعه حاضر با هدف بررسی خصوصیات کیفی آب و وضعیت تغذیه گرایی تالاب عینک رشت با استفاده از شاخص تروفی کارلسون انجام گرفته است. مساحت این پهنه آبی 36/5 هکتار و منبع تامین آب آن نزولات جوی و هرزآب های شهری و رودخانه سفیدرود می باشد. این تالاب در غرب کلان شهر رشت واقع و از چهار بخش مختلف تشکیل گردیده است. جهت تعیین فاکتورهای فیزیکوشیمیایی آب در هر بخش یک ایستگاه انتخاب و نمونه برداری ها از پاییز 1396 تا تابستان 1397 به صورت فصلی در طول یک سال در آنها انجام و میانگین سالانه فاکتورها نشان داد دمای آب برابر 18/3 درجه سانتیگراد، pH معادل 7/21، اکسیژن محلول آب 2/75 میلی گرم بر لیتر، BOD5 10/9میلی گرم بر لیتر، COD 24/42 میلی گرم بر لیتر، TDS 733/25 میلی گرم بر لیتر، نیتروژن کل 21/5 میلی گرم بر لیتر، کلروفیل آ 0/062 میلی گرم بر لیتر، فسفات کل 0/95 میلی گرم بر لیتر و عمق دیدسشی دیسک 0/35 متر بوده است. میانگین سالانه شاخص تروفی کارلسون این تالاب بر اساس عمق دیدسشی دیسک 76/78، فسفات کل 99/80 و کلروفیل آ 74/69 تعیین شد. بر اساس شاخص TSI تالاب عینک رشت در محدوده پرغذایی شدید قرار داشته و از دیدگاه مدیریتی نیاز به اقدام اساسی به جهت بهبود شرایط تغذیه گرایی دارد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
4 - تغییرات تالاب انزلی و تاثیر ویژگیهای مرفولوژیکی آن درکاربری اراضی
محسن رنجبرحوضه خزر بعد از جدا شدن از دریاهای باز در زمان پلیوسن بصورت دریاچه درآمد و از آن زمان مجموعه ای ازفعالیت های زمین ساختی، نوسان تراز آب، اثر موج و جریانهای ناشی از آن و رودخانه ها مورفولوژی آن را بصورتکنونی پدید آوردند. رسوبات رودخانه ای در طول نوارساحلی باعث تغییرات شدی أکثرحوضه خزر بعد از جدا شدن از دریاهای باز در زمان پلیوسن بصورت دریاچه درآمد و از آن زمان مجموعه ای ازفعالیت های زمین ساختی، نوسان تراز آب، اثر موج و جریانهای ناشی از آن و رودخانه ها مورفولوژی آن را بصورتکنونی پدید آوردند. رسوبات رودخانه ای در طول نوارساحلی باعث تغییرات شدیدی به صورت فرسایش ورسوبگذاری در مورفولوژی تالاب انزلی می شوند. اشکال ژئومورفولوژی حاصل از رسوبگذاری به محیطهای رسوبیمختلفی تعلق دارند. که بر اساس نوع و نیروی سازنده رسوبات در محیطهای مختلف این اشکال بوجود می آید .شناختعوارض مرفولوژیکی سواحل و تغییرات آن می تواند نقش تعیین کننده ای در برنامه ریزی و مدیریت سواحل داشتهباشد. مردابها و باتلاقها، دلتا، زبانه ماسه ای، پهنه های ماسه ای، تالاب، تپه های ماسه ای، پادگانه های دریایی دشتهای سیلابی ، پهنه های گل، مخروطه افکنه ها، مناظر ریخت شناسی هستند که در نقاط مختلف سواحل دریای خزروتالاب انزلی مشاهده می شوند. وضعیت فعلی ساحل از حدود 10 هزار سال پیش با روند عمومی کاهنده سطح آبایجاد شده اند البته در دهه های اخیر عوامل انسانی نیز یکی از پارامترهای اساسی در تغییر شکل سواحل می باشد کهبا ساخت سازه های ساحلی رودخانه ای مانع از عملکرد طبیعی در بازسازی ساحل گشته و فرایندهای فرسایش راتقویت می کنند.شناخت مورفولوژی حاشیه خطوط ساحلی وتغییرات آن می تواند در توسعه وآمایش ، عرصه هایساحلی موثر باشد. در این تحقیق با استفاده از مطالعات اسنادی و نرم افزارهایو photoshop و Autocad ،Ilwisعکس های هوایی نقشه های زمین شناسی توپوگرافی 1/20000 و 1/50000و روش تحقیق مبتنی بر روشRS و GIS واحدها به تفکیک محیط رسوبی که در آن واقع شده اند مشخص شده اند. با استفاده از این روشها سعی شده استمیزان و نرخ تغییرات حاصله از تغییرات تراز آب و جایگزینی واحدهای رسوبی و مورفولوژی منطقه ساحلی محاسبه ووسعت تمامی عوارض به صورت نقشه های نهایی تهیه شده است . تالاب انزلی در اثر رشد رسوبات ساحلی به صورتزبانه های ساحلی و سدهای ساحلی تشکیل شده است . تالاب انزلی یکی از همین دریاچه های پشت ساحلی است کهزمانی بخشی از آبهای ساحلی دریای خزر بوده است. تالاب انزلی در گذشته گسترش زیادی داشته ولی به تدریج بهوسیله رسوبهای آبرفتی- دلتایی شعب سفیدرود و رودهای منطقه رشت ،فومن و ماسال پر شده است. تالاب انزلیگودرفتگی حاصل از تکتونیک می باشد که با پسروی آب دریای خزر تا حدودی از دریا جدا افتاده و با تیغه ماسه ای(منطقه بین انزلی و کپورچال) که از حرکات دریا و امواج آن ایجاد شده شکل گرفته است. وجود رخساره های دریایی و ساحلی پلیوستوسن در این نقاط مبین وجود ساحل دریای پلیستوسن در پای ارتفاعات البرز است . به تدریج بافعالیتهای تکتونیکی و عقب نشینی تدریجی دریا وسعت دشت ساحلی افزایش یافته است. بیرون زدگی رخساره هایساحلی بویژه در امتداد جاده آسفالته رشت- جمعه بازار (نرسیده به سه راهی جمعه بازار در ضلع شمالی جاده) را کهقابل مشاهده می باشد در جنوب تالاب انزلی قرار گرفته است تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
5 - ﻃﺮاﺣﯽ اﻟﮕﻮی ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﻣﺸﺎرﮐﺘﯽ در ﭘﺎﯾﺪاری ﺗﺎﻻب ﻫﺎی ﺷﻮر دﺷﺖ ﻣﺴﯿﻠﻪ اﺳﺘﺎن ﻗﻢ
رویا اکبری مهدی میردامادی سید جمال فرج الله حسینی فرهاد لشگرآراتالاب ها در سرنوشت و بقاء طبیعت و جوامع زیستی نقش تعیین کننده دارند. در این راستا با توجه به نقش تاثیرگذار ذینفعان در حفاظت پایدار از منابع محیط زیستی از جمله تالاب ها، در این پژوهش محققان به دنبال طراحی الگویی مشارکتی و بررسی نقش آن در مدیریت پایدار تالاب های شور دشت م أکثرتالاب ها در سرنوشت و بقاء طبیعت و جوامع زیستی نقش تعیین کننده دارند. در این راستا با توجه به نقش تاثیرگذار ذینفعان در حفاظت پایدار از منابع محیط زیستی از جمله تالاب ها، در این پژوهش محققان به دنبال طراحی الگویی مشارکتی و بررسی نقش آن در مدیریت پایدار تالاب های شور دشت مسیله استان قم هستند. جامعه آماری این پژوهش، کارشناسان سازمان جهاد کشاورزی استان قم، ادارات کل حفاظت محیط زیست، منابع طبیعی و میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری قم و همچنین ادارات تابعه-ی این سازمانها در شهرستان‌های قم و قمرود (محدوده‌ی دشت مسیله) بوده است که از میان آنها به روش نمونه گیری روش تصادفی 251 نفر بعنوان نمونه آماری این پژوهش انتخاب شدند. اطلاعات مورد نظر توسط دو پرسشنامه مدیریت مشارکتی شامل مؤلفه های مشورت، مداخله در برنامه ریزی، مداخله در تصمیم گیری، انگیزه، استقلال، ارتباطات و حقوق انفرادی و پایداری شامل مولفه های پایداری زیست محیطی، پایداری اجتماعی- فرهنگی و پایداری اقتصادی جمع آوری و به کمک آزمون های آماری ضریب همبستگی پیرسون، رگرسیون ساده و t تک نمونه ای و تحلیل مسیر در نرم‌افزارهای SPSS و لیزرل تجزیه و تحلیل شدند. نتایج حاصل از این پژوهش حاکی از آن است که مشورت با گروه های ذینفع، مداخله آنها در برنامه ریزی و تصمیم گیری در رابطه با حفاظت از تالابها به همراه انگیزه شخصی، استقلال، ارتباطات و آگاهی از حقوق فردی تأثیر معناداری بر روی پایداری اجتماعی، پایداری زیست - محیطی، پایداری اقتصادی و روی مدیریت مشارکتی تالاب های مورد نظر دارند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
6 - کرمهای انگل ماهیان تالاب چغاخور استان چهارمحال و بختیاری و معرفی گونه جدید Tylodelphys clavata von Nordmann1832
دکتر مهدی رئیسی مهندس مریم برزگر دکتر کورش منوچهری دکتر ابراهیم رحیمی دکتر بهیار جلالیمجموعا 12 گونه انگل شامل شش گونه منوژن از جنسهای Dactylogyrus و،Gyrodactylus سه گونه انگل دیژن از جنسهای ،Diplostomum Tylodelphys و Ornithodiplostomum همچنین سه گونه سستود شامل گونه هایی از Kawia و Bothriocephalus و نمونه ای از راسته Pseudophyllidea از اندامهای مختلف ما أکثرمجموعا 12 گونه انگل شامل شش گونه منوژن از جنسهای Dactylogyrus و،Gyrodactylus سه گونه انگل دیژن از جنسهای ،Diplostomum Tylodelphys و Ornithodiplostomum همچنین سه گونه سستود شامل گونه هایی از Kawia و Bothriocephalus و نمونه ای از راسته Pseudophyllidea از اندامهای مختلف ماهیان جدا شد و پس از ثبوت، نمونه ها با توجه به شاخص های مر فولو ژیک ، مرفومتریک و مرفومریستیک در حد جنس و گونه تشخیص داده شدند . از مجموع 133 ماهی بررسی شده 57/1 درصد دارای آلودگی انگلی و 42/9 درصد فاقد آلودگی بودند که در این میانبیشترین درصد آلودگی مربوط به گونه های Diplostomum spathaceum و Tylodelphys clavata بترتیب با 41/3 و 21/8 درصد بود . یافته جدید این Ornithodiplostomum sp به انگلهای ماهیان آب شیرین ایران و معرفی ماهی کپور پوزه دار و ماهی گورخری بعنوان میزبانان جدید بترتیب برای انگلهای Bothriocephalus gowkongensis و Ornithodiplostomum sp است تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
7 - بررسی انگلهای آبشش 8 گونه ماهی تالاب چغاخور استان چهارمحال بختیاری و معرفی گونه Dactylogyrus spiralis در کپور معمولی ایران
مهدی رئیسی مریم برزگر کامران علیمردانی بهیار جلالیدر بررسی انجام شده در طی سالهای 1383 و 1384 بر روی برخی ماهیان بومی و معرفی شده (جمعا 8 گونه شامل 4 گونه ماهی بومی و 4 گونه معرفی شده) تالاب چغاخور واقع در شهرستان بروجن از توابع استان چهرمحال بختیاری ( زیر منطقه بزرگ بین النهرین منطقه Palaeractic) با هدف شناسایی انگلها أکثردر بررسی انجام شده در طی سالهای 1383 و 1384 بر روی برخی ماهیان بومی و معرفی شده (جمعا 8 گونه شامل 4 گونه ماهی بومی و 4 گونه معرفی شده) تالاب چغاخور واقع در شهرستان بروجن از توابع استان چهرمحال بختیاری ( زیر منطقه بزرگ بین النهرین منطقه Palaeractic) با هدف شناسایی انگلهای آبشش ماهیان تالاب جمعا 9گونه انگل شامل 5 گونه منوژن از جنسهای Dactylogyrus و Gyrodactylus ، سه گونه تک یاخته از جنسهای Trichodina, Myxobolusو Ichthyophthrius وهمچنین یک گونه سخت پوست از جنس Lernea از آبشش ماهیان جدا و جنس و گونه آنها تعیین گردید. یافته جدید این تحقیق اضافه شدن انگل Dactylogyrus spiralis به انگلهای منوژن کپور معمولی ایران و همچنین گزارش انگل D.exensus از ماهی Capoeta aculeata برای اولین بار در کشور است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
8 - کاهش BOD5 از آب‌های‌آلوده با استفاده از گیاه وتیور در تالاب‌مصنوعی جریان‌سطحی
صائب خوش نوازدر تالابهای مصنوعی از نوع جریان سطحی، حجم گسترده میکروارگانیزم‌های اطراف ریشه گیاه، محیط مناسبی برای تصفیه فاضلاب فراهم می‌نمایند. به‌منظور بررسی اثر گیاه وتیور و زمان ماند فاضلاب، در کارآیی تصفیه این نوع سامانه‌ها، نه حوضچه در شرکت کشت و صنعت نیشکر کارون واقع در شهر أکثردر تالابهای مصنوعی از نوع جریان سطحی، حجم گسترده میکروارگانیزم‌های اطراف ریشه گیاه، محیط مناسبی برای تصفیه فاضلاب فراهم می‌نمایند. به‌منظور بررسی اثر گیاه وتیور و زمان ماند فاضلاب، در کارآیی تصفیه این نوع سامانه‌ها، نه حوضچه در شرکت کشت و صنعت نیشکر کارون واقع در شهرستان شوشتر ساخته‌شد. واحدها، به‌صورت موازی در کنارهم قرارگرفته و طول هر واحد 3 متر، عرض 1 متر و ارتفاع 8/0 متر بود. جریان پیوسته فاضلاب کشاورزی حاصل از شستشوی نی، از اواسط آذرماه 1392 تا خردادماه سال 1393 برقرار شد. سه سامانه، با کشت ریشه گیاه درخاک (S)، سه سامانه با کشت گیاه روی صفحات شناور (F) و سه سامانه بدون گیاه و بستر متخلل به عنوان شاهد (C) در نظر گرفته شدند. متوسط غلظت BOD5 فاضلاب ورودی به هر واحد 69/15±115 میلی‌گرم بر لیتر و زمان‌های ماند مورد آزمایش 3، 5 و 7 روز بودند. در طی دوره آزمایش، غلظت BOD5 ورودی و خروجی هر واحد، اندازهگیری و با استفاده از نرم‌افزار آماری SAS آنالیز شد. نتایج حاصل از آنالیز نشان داد، اختلاف معنی‌داری بین سامانه‌های حاوی گیاه و فاقد گیاه (شاهد) در زمان‌های ماند وجود دارد. سامانه حاوی گیاه و زمان ماند 7 روز در ماه خرداد، دارای بیشترین مقدار بازده حذف، با میانگین 48/68 درصد بود. به‌عبارت دیگر، شرایط بهینه برای حصول حداکثر بازده حذف BOD5 از فاضلاب کشت و صنعت نیشکر کارون، در سامانه تالاب مصنوعی شناور با کشت گیاه وتیور و در زمان ماند 7 روز بهدست آمد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
9 - ارزیابی تأثیر رهاسازی جریان براساس دستورالعمل‌های زیستمحیطی رودخانه‌ها بر بیلان آبی تالاب انزلی
علیرضا شکوهی هادی مدبری حسین منجزیزمینه و هدف: افزایش تقاضا برای مصرف آب باعث تشدید مناقشه‌ای پیچیده بین بخشهای کشاورزی، شرب و همچنین صنعت شده است. هدف اصلی این تحقیق بررسی تأثیر کاهش دبی رودخانههای ورودی به تالاب بر اساس دستورالعمل‌های زیست محیطی بر بیلان آب تالاب میباشد. با توجه به قرارگیری تالاب انز أکثرزمینه و هدف: افزایش تقاضا برای مصرف آب باعث تشدید مناقشه‌ای پیچیده بین بخشهای کشاورزی، شرب و همچنین صنعت شده است. هدف اصلی این تحقیق بررسی تأثیر کاهش دبی رودخانههای ورودی به تالاب بر اساس دستورالعمل‌های زیست محیطی بر بیلان آب تالاب میباشد. با توجه به قرارگیری تالاب انزلی در پایین‌دست یک حوضه آبریز، تعیین حداقل جریان رودخانههای ورودی به آن به نحوی که بتوان زنده‌مانی و پویائی اکوسیستم پایین‌دست را تضمین نمود، ضروری میباشد.روش پژوهش: در این تحقیق ابتدا جریان تنظیمی رودخانه براساس سناریوهای زیستمحیطی در روشهای تنانت، تگزاس و انتقال منحنی تداوم جریان برآورد شدند، سپس تأثیر تخصیص دبی در هر سناریو بر بیلان آب تالاب و درنهایت حجم تالاب مورد بررسی قرار گرفت. به منظور محاسبه بیلان آب تالاب انزلی، تغییرات حجم تالاب در هرماه مشخص گردید. به منظور محاسبه تغییرات حجم تالاب در هر ماه لازم بود که حجم تالاب در دو ماه متوالی محاسبه شود. با توجه به دبی جریان زیست محیطی، تراز دریای خزر و تبخیر خالص در ماه اسفند و بر اساس معادله بیلان، حجم تالاب در ماه اسفند به عنوان شرایط اولیه محاسبه شد. سپس به ازای جریان زیست محیطی در مقیاس ماهانه، اختلاف تراز سطح آب تالاب با دریا بدست آمد. در مرحله بعد با توجه به مقادیر تراز سطح دریا، تراز سطح آب تالاب نیز محاسبه گردید. سپس بر اساس روابط سطح-حجم-ارتفاع مخزن تالاب، حجم تالاب نیز به دست آمد.یافته‌ها: نتایج نشان داد که بیشترین دبی جریان زیستمحیطی و به تبع آن بیشترین حجم تالاب از اعمال روش انتقال منحنی تداوم جریان و کمترین آن از اعمال سناریوی محافظه‌کارانه روش تنانت بدست می‌آید. ارزیابی حجم تالاب در سناریوهای تخصیص جریان برمبنای دستورالعمل‌های زیستمحیطی تعریف شده برای رودخانه‌ها نشان داد که رهاسازی جریان در محدوده دبی‌های زیستمحیطی قادر به تأمین شرایط اکولوژیکی مناسب و همچنین شرایط مناسب برای گردشگری نمی‌باشد. لذا اتخاذ تصمیم در مورد هر نوع برداشت آب در بالادست نیازمند تحلیل جامع بیلان آب تالاب میباشد. با اعمال مدیریت صحیح مؤلفه‌های ورودی و خروجی در معادله بیلان تالاب، میتوان تا حد امکان حجم آب تالاب انزلی را به مقداری رساند که بیشترین بهره‌وری اقتصادی از کارکردها و خدمات موجود در تالاب با درنظرگرفتن تمامی ذینفعان صورت پذیرد.نتایج: مطالعه حاضر این نتیجه مهم را بدست میدهد که امکان بهره‌برداری از هیچیک از رودخانههای ورودی تالاب انزلی حتی با شرط رعایت ملاحظات زیست محیطی در رودخانه‌ها وجود نداشته و پیش از تصمیم‌گیری در مورد هرگونه بهره‌برداری و ساخت سدهایی همچون سد شفارود، لازم است واکنش تالاب بدان مورد ارزیابی دقیق قرار گیرد. به منظور کاربردی نمودن نتایج این تحقیق باید اذعان داشت که شناخت مولفه‌های بیلان و رعایت حقابه زیستمحیطی رودخانههای ورودی به تالاب انزلی به ویژه در مواردی که تالاب مشمول مقررات خاص و رقابت بهرهبرداران متعدد باشد، از اهمیت دوچندانی برخوردار است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
10 - تأثیر داده‌های پایه و مقیاس زمانی در انتخاب روش منطقه‌بندی خشکسالی
فهیمه رضی علیرضا شکوهییکی از مسائلی که در مطالعات خشکسالی مورد بحث است توسعه مطالعات نقطه‌ای به گستره مکانی و به‌عبارت بهتر مطالعات منطقه‌ای خشکسالی میباشد. در بخش اول در این تحقیق به‌منظور بررسی اثر تغییرات ایجاد شده در توزیع احتمالاتی مقادیر بارندگی در روش SPI بر توزیع مکانی خشکسالی، ابتد أکثریکی از مسائلی که در مطالعات خشکسالی مورد بحث است توسعه مطالعات نقطه‌ای به گستره مکانی و به‌عبارت بهتر مطالعات منطقه‌ای خشکسالی میباشد. در بخش اول در این تحقیق به‌منظور بررسی اثر تغییرات ایجاد شده در توزیع احتمالاتی مقادیر بارندگی در روش SPI بر توزیع مکانی خشکسالی، ابتدا از بارش و سپس از SPI بهعنوان داده پایه استفاده شد. نتایج بهدست آمده برحسب مقیاس زمانی و روش مورد استفاده در تحلیل منطقه‌ای در حوضه آبریز تالاب انزلی کاملاً متفاوت بود. نتایج بهدست آمده نشان داد با کاهش تداوم زمانی مورد مطالعه به کمتر از 1 سال، درحالیکه با استفاده از شاخص SPI منطقه کاملا همگن است و کل حوضه عملاً یک منطقه به‌حساب آورده می‌شود، از نظر بارش منطقه همگن به‌شمار نمی‌آید. نتیجه مهم بهدست آمده آن بود که در تحلیل مکانی خشکسالی، برخلاف آنچه که مرسوم است باید ابتدا منطقه‌بندی بر اساس بارش صورت پذیرد و سپس در زون‌های بهدست آمده خشکسالی مورد بررسی قرار گیرد. در بخش دوم تحقیق مقایسه‌ای بین سه روش معمول در تحلیل منطقه‌ای یعنی خوشه‌بندی سلسله مراتبی، خوشه‌بندی افرازی و گشتاورهای خطی بر روی مقادیر بارندگی و همینطور SPI صورت گرفت. نتایج نشان داد استفاده از روش گشتاورهای خطی در مقابل روشهای خوشه‌بندی، در منطقه مورد مطالعه، مناسب‌تر است. نتیجه مهم بهدست آمده از این بخش آن بود که با کاهش مقیاس زمانی مورد مطالعه تفاوت میان روشهای منطقه‌بندی معنی دارتر و انتخاب روش منطقه‌بندی از اهمیت بیشتری برخوردار می‌گردد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
11 - بررسي رابطه تغييرات سطح تالاب شادگان و EC آب تالاب در طي زمان با استفاده از تصاوير ماهواره‌اي و روش‌هاي زمين‌آماري
بهمن یارقلی یاسمن سمائیمقدمه و هدف پژوهش: تالابها به‌واسطه‌ي برخورداري از کارکردهاي مثبت محيط‌زيستي و ارائه خدمات مستقيم و غيرمستقيم به جوامع بشري و نيز بهعنوان يک دارايي، بسيار حائز اهميت هستند. اين امر باعث شده در جوامع مختلف توجه فزاينده‌اي براي احيا و نگهداري آنها صورت گيرد. تالاب شادگ أکثرمقدمه و هدف پژوهش: تالابها به‌واسطه‌ي برخورداري از کارکردهاي مثبت محيط‌زيستي و ارائه خدمات مستقيم و غيرمستقيم به جوامع بشري و نيز بهعنوان يک دارايي، بسيار حائز اهميت هستند. اين امر باعث شده در جوامع مختلف توجه فزاينده‌اي براي احيا و نگهداري آنها صورت گيرد. تالاب شادگان تالابي است با آب شيرين –شور و لبشور و سالانه حدود 900 ميليون مترمکعب از منابع آبي جراحي وارد شادگان مي‌شود. متأسفانه اين تالاب به‌واسطه فعاليت‌هاي توسعه‌اي پيرامون آن، افزايش ورود آلاينده‌ها و کاهش جريان‌هاي شيرين ورودي، با تهديد جدي روبرو است. برداشت‌هاي بي‌رويه از منابع آب تالاب و تخليه زباله‌هاي شهري درون محدوده‌ي آن در کنار تکه‌تکه کردن تالاب به‌واسطه احداث جاده‌ها، ايجاد ايستگاه‌هاي تقويت فشار برق، گاز و لوله‌گذاري نفت و نيز ايجاد صنايعي چون نوپانسازي، الکل‌سازي و کشت و صنعت نيشکر که پساب خود را درون تالاب تخليه مي‌کنند، همه و همه در نابودي اين تالاب نقش داشته و دارند. ارزش اقتصادي تالابها از يک‌سو و تنظيم آب و هوا، جلوگيري از سيل، حفاظت از تنوع گياهي و جانوري، زيبايي و جاذبه‌هاي بصري ذاتي تالاب، جاذبه‌هاي توريستي و ايجاد فضايي براي زندگي پرندگان مهاجر و مکاني غني براي بررسي‌هاي تحقيقاتي و علمي از سوي ديگر از مهم‌ترين موضوعات موردتوجه در يك تالاب است. توسعه طرح‌هاي منابع آب و تنظيم جريان رودخانه‌ها اغلب بهعنوان جدي‌ترين تهديد براي پايداري اکولوِژيکي رودخانه و تالابها شناخته‌شده است. مواد و روشها: با توجه به اهميت تالاب شادگان از جهات مختلف، در اين پژوهش با استفاده از شاخص هدايت الکتريکي، روند تغييرات شوري آب در سطح اين تالاب را در پنج دهه اخير پهنه‌بندي و تحليل شد و در نهايت رابطه ميان مساحت و شوري آب در سطح اين تالاب مهم به دست آمد. همچنين با استفاده از داده‌هاي هدايت الکتريکي 23 ايستگاه موجود در سطح تالاب و با کمک تصاوير ماهواره‌اي و تکنيک‌هاي سنجش از دور و روش درون‌يابي IDW به بررسي تغييرات اين شاخص در مدت ذکرشده پرداخته شد که منجر به يک رابطه رياضي شد. نتايج و بحث: بر اساس نتايج تحقيق، فعاليت‌هاي انساني بالادست، به‌ويژه سدسازي و طرح‌هاي توسعه کشاورزي، تأثير زيادي بر کميت و کيفيت تالاب داشته است. با تغييرات اقليمي و خشکسالي، اين اثرات تشديد شده و منجر به کاهش سطح تالاب و همچنين افزايش شوري آب تالاب شده است. اين تغييرات را مي‌توان هم از نظر ابعاد زماني و هم از نظر مکاني مشاهده کرد. متعاقباً، نتايج بيانگر روند افزايش شوري از بخش هاي جنوبي به سمت شمال و همچنين نمود بيشتر افزايش شوري در قسمت هاي جنوبي در اثر کاهش جريان آب شيرين ورودي ( تابيش از دو برابر) نيز مي‌باشد. بر اساس نتايج، سه سطح شوري در تالاب وجود دارد: شور، لبشور و فوق شوري و افزايش شوري در هر سه پهنه مشاهده مي‌شود. نتايج و معادلات حاضر بعنوان يک دستاورد مورد استفاده مديران آب و محيط زيست بوده و آنها مي‌توانند با اندازه‌گيري وسعت تالاب با استفاده از فناوري هاي مختلف، EC آب در ايستگاه‌هاي کليدي و شاخص و در نهايت در سطح تالاب را تخمين بزنند. و يا برعکس با مشخص بودن EC، وسعت تالاب را برآورد کنند. بنابراين با گذشت زمان، سطوح و مناطق شور و فوق شوري گسترش يافته و سطح آب شور کاهش يافته است. انتظار مي‌رود که اين روند در طول زمان ادامه يابد و در نتيجه آب نمک دريا به سمت تالاب پيش برود و ميزان شوري در آن افزايش يابد. نتيجه‌گيري: بر اساس اين مطالعه، با توجه به رابطه بين شوري و سطح تالاب و همچنين مساحت آبي تالاب، مي‌توان شوري آن را در سه پهنه تخمين زد. با اندازه‌گيري شوري آب در چندين ايستگاه کليدي در هر يک از سه منطقه، مي‌توان سطح آب تالاب را تخمين زد. در پايش، مديريت و حفاظت کيفي تالاب و در نتيجه گونه هاي آن، اين معادله و روابط آن مي‌توانند نقش مهمي ايفا کند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
12 - بررسی شاخص کلروفیل آب در رودخانههای ورودی تالاب انزلی با استفاده از ماهواره سنتینل
سید سامان میرفلاح نصیری ابراهیم امیری جلال بهزادیزمینه و هدف: آلودگی منابع آبی و افزایش آلودگی در منابع آبی طبیعی نظیر دریاچه ها و تالاب ها، با توجه به طبیعت شکننده آنها، به عنوان یکی از بحران های پیش روی کشور، علاوه بر عوامل جریان ورودی، وابسته به وضعیت کمی خود آن اکوسیستم آبی نیز می باشد. از طرفی مشکل مهم تالاب انزل أکثرزمینه و هدف: آلودگی منابع آبی و افزایش آلودگی در منابع آبی طبیعی نظیر دریاچه ها و تالاب ها، با توجه به طبیعت شکننده آنها، به عنوان یکی از بحران های پیش روی کشور، علاوه بر عوامل جریان ورودی، وابسته به وضعیت کمی خود آن اکوسیستم آبی نیز می باشد. از طرفی مشکل مهم تالاب انزلی به عنوان ناحیه مورد مطالعه در این پژوهش، آلودگی روزافزون آب آن در شرایط شکننده تغییرات اقلیمی است. لذا با توجه به عمده مشکل مطرح شده برای تالاب انزلی، هدف تحقیق بررسی شاخص کیفیت آب در جریانات ورودی تالاب انزلی بود.روش پژوهش: در این پژوهش جهت جمع آوری اطلاعات مورد نیاز در بازه 1380-1399 در محدوده مطالعاتی تالاب انزلی، آمار بارندگی ماهانه ایستگاه های مختلف هواشناسی و نقشه‌های زمین شناسی مشخصات و مقادیر ضرایب هیدرولیکی، حدود گسترش تالاب، داده های ایستگاه های مشاهد ه ای احتمالی، داده های اندازه گیری دبی رود های فصلی و دائمی، حدود قرارگیری عوارض و رودها از شرکت سهامی آب منطقه ای اخذ شد. در این مطالعه با استفاده از کد تحلیل کیفیت آب (UWQV) مقدار تغییرات کیفیت آب در دوره های فصلی تالاب انزلی در تصاویر Sentinel-2 و Sentinel-3 تحلیل شد.یافته‌ها: متوسط توزیع مکانی طیف سبز( شاخص کلروفیل) درفصول مختلف نشان داد که اعداد آن بیانگر وضعیت شاخص کیفیت و کلروفیل هستند بطوریکه در فصل پاییز برابر 15/0،در فصل زمستان 13/0، در فصل بهار معادل 06/0 و در فصل تابستان برابر عدد 13/0 بود. نتایج آماری دبی رودخانه های منتهی به تالاب انزلی، در تمام مختصات دریاچه تالاب، روند مشابه فصلی بین دبی ها با توجه به یکسان بودن حوضه آبریز تغذیه کننده مشاهده گردید و این درحالی است که هر یک از ارقام متوسط به ترتیب با اعداد 27/0، 23/0، 08/0، 08/0 و 23/0 انحراف معیار پراکنش مختصاتی را نشان داده است.نتیجه گیری:تحلیل کیفیت آب تالاب انزلی برپایه تغییرات شاخص کلروفیل بیان شده وتغییرات مقدار کلروفیل از یک فصل به فصل دیگر نوسان شدید را نشان داده که نتایج این تحقیق در مقایسه با سایر محققین، تایید شده است. همچنین وضعیت رسوبات سلامت آب تا حد زیادی در فصول پاییز زمستان تابستان بهار نوسان شدید را نشان می دهد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
13 - بررسی میزان تجمع کروم، روی و مس در بافت خوراکی ماهی کپور صید شده از تالاب بین المللی انزلی
علی اصغر خانی پور مینا سیف زاده مینا احمدی قربان زارع گشتی زارع گشتیمقدمه: فلزات سنگین از آلاینده‌های زیست محیطی هستند که مواجه شدن انسان با بعضی از آن ها از طریق آب و مواد غذایی می تواند مسمومیت های مزمن و خطرناکی را ایجاد نماید. از این فلزات می توان به کروم، روی و مساشاره کرد. این تحقیق با هدف بررسی تجمع فلزات سنگین کروم، روی و مسدر ب أکثرمقدمه: فلزات سنگین از آلاینده‌های زیست محیطی هستند که مواجه شدن انسان با بعضی از آن ها از طریق آب و مواد غذایی می تواند مسمومیت های مزمن و خطرناکی را ایجاد نماید. از این فلزات می توان به کروم، روی و مساشاره کرد. این تحقیق با هدف بررسی تجمع فلزات سنگین کروم، روی و مسدر بافت خوراکی ماهی کپور تالاب انزلی و مقایسه آن با استانداردهای جهانی انجام شد. مواد و روشها: تیمارها شامل ماهی کپور پائیزه مناطق غرب، مرکزی و شرق تالاب انزلی در سال 1391 بودند. فلزات کروم، روی و مس با روش اسپکتوفتومتری اتمی شعله‌ای اندازهگیری شدند. یافته ها: مس و کروم در تالاب های غرب، شرق و مرکزی و روی در تالاب های غرب و مرکزی تفاوت معنیدار نداشتند (05/0P>). فلز روی در کپور نواحی غرب، شرق و مرکزی تالاب در مقایسه با استاندارد FDA و در تیمار تالاب شرق در مقایسه با استاندارد FAO افزایش معنیدار نشان داد (05/0P>). علیرغم تیمارهای تالاب غرب و مرکزی، کروم ماهی کپور تالاب شرق در مقایسه با استاندارد FDA افزایش معنیدار نشان داد (05/0P>). علیرغم استاندارد FAO، بر اساس استاندارد FDA در مقدار فلز مس افزایش معنیدار در تیمارهای تالاب غرب، شرق و مرکزی مشاهده شد (05/0P>). روی از بیشترین تجمع و کروم از کمترین تجمع در تالابهای غرب، شرق و مرکزی برخوردار بودند. نتیجه‌گیری: ماهی کپور تالابهای شرق، غرب و مرکزی بر اساس FAO از نظر باقی مانده روی و بهداشت مواد غذایی برای مصارف انسانی مناسب نیست. علیرغم استاندارد FDA و بر اساس FAO این ماهی از نظر باقی مانده مس برای مصارف انسانی مناسب است. ماهی کپور از نظر باقی مانده کروم برای مصارف انسانی مناسب است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
14 - نقش تحلیل ساختار فضایی سیمای سرزمین در ارزیابی اثرات زیست محیطی(EIA) (مطالعه ی موردی: تالاب بین المللی میانکاله)
سولماز دشتی غلامرضا سبزقبائی کاوه جعفرزاده مژگان بزم آرا بلشتیزمینه و هدف: استفاده از روشهای ارزیابی اثرات محیط‌زیستی یکی از ابزارهای مهم در مطالعات مدیریت محیط‌زیست و کاهش عوامل بالقوه آسیب‌رسان محیط‌زیستی در مناطق حساس مانند تالابها برای حصول به توسعه‌ی پایدار است. هدف از این پژوهش بررسی وضعیت ترکیب و توزیع فضایی تالاب بین‌الم أکثرزمینه و هدف: استفاده از روشهای ارزیابی اثرات محیط‌زیستی یکی از ابزارهای مهم در مطالعات مدیریت محیط‌زیست و کاهش عوامل بالقوه آسیب‌رسان محیط‌زیستی در مناطق حساس مانند تالابها برای حصول به توسعه‌ی پایدار است. هدف از این پژوهش بررسی وضعیت ترکیب و توزیع فضایی تالاب بین‌المللی میانکاله و همچنین بررسی کارایی سنجه‌های سیمای سرزمین برای ارزیابی اثرات زیستمحیطی است.روش بررسی: بدین منظور ابتدا تصاویر ماهواره‌ای لندست 7 و 8 سنجنده‌های ETM+ و OLI مربوط به سالهای 1380 و 1395 تهیه گردید. سپس با انجام پردازش و پیش‌پردازش‌های لازم نقشه کاربری اراضی تهیه شد و نقشه‌های رستی وارد نرم‌افزار FRAGSTATS 4.2 گردید و تجزیه و تحلیل از الگوهای سیمای سرزمین در قالب رویکرد چشم‌انداز محیط‌زیستی با استفاده از معیارهای فضایی انجام گرفت. یافته‌ها: با توجه به نتایج میتوان بیان داشت که پهنه آبی تالاب (که مهمترین بخش تالاب) و متعاقباً اراضی مرطوب تالابی سطح وسیعی دارند و حالت ریزدانه و لکه‌ی به خود نگرفته است، اما در طی زمان مورد مطالعه دچار حذف قسمتی از پهنه خود گشته است. کاربری پوشش گیاهی و اراضی انسان‌ساخت نیز با ایجاد لکه‌های جدید و دو تکه شدن اختلالی را در محیط طبیعی ایجاد کرده‌اند. کاربری کشاورزی هم حالت لکه‌ای نداشته و افزایش مساحت آن بصورت لکه‌های بزرگ بوده است. بحث و نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج بیان شده مدیریت صحیحی در محیط تالاب به اجرا در نمی‌آید. زیرا که مدیریت حاضر تالاب میانکاله یک مدیریت سخت‌افزاری و قدیمی است، همچنین به علت قرار گرفتن این تالاب در دو استان، مدیریتی یکپارچه ندارد و برنامه-ی مدیریتی، پراکنده و چندگانه میباشد. در نتیجه با ایجاد طرح مدیریتی یکپارچه و منسجم میتوان تا حدودی بر مشکلات این تالاب فایق آمد. مطالعه حاضر به‌خوبی نشان داد که سنجه‌های سیمای سرزمین ابزاری مناسب برای ارزیابی اثرات زیستمحیطی در کمترین زمان به‌شمار می‌آیند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
15 - حذف سرب از خاک های آلوده توسط گیاه نی معمولی (Pharagmites australis)
ملیحه امینی حامد حق پرستزمینه و هدف: دفع فلزات سمی طی فعالیت های انسانی، آلودگی بسیاری از خاک ها را به همراه داشته است. تجمع فلزات کمیاب موجب از بین رفتن حاصل خیزی خاک و تباهی منابع آب در بسیاری از کشورها گردیده است. در سال های اخیر روش گیاه پالایی با بهره گیری از گونه های گیاهی مختلف از راه ح أکثرزمینه و هدف: دفع فلزات سمی طی فعالیت های انسانی، آلودگی بسیاری از خاک ها را به همراه داشته است. تجمع فلزات کمیاب موجب از بین رفتن حاصل خیزی خاک و تباهی منابع آب در بسیاری از کشورها گردیده است. در سال های اخیر روش گیاه پالایی با بهره گیری از گونه های گیاهی مختلف از راه حل های با اهمیت در کنترل آلودگی خاک بوده است. روش بررسی: در تحقیق حاضر از گیاه نی معمولی ( Pharagmites australis) برای جداسازی فلز سرب از خاک های آلوده در قالب تالاب مصنوعی استفاده شد. آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی به صورت فاکتوریل با دو فاکتور و سه تکرار اجرا گردید. بر این اساس مقدار سرب و سطوح مختلف غلظت سرب که موجب تنش در گیاه می شدند، به دست آمدند. یافته ها: نتایج آزمایش در شرایط گل خانه نشان داد با افزایش غلظت سرب در تیمارهای آزمایشی میزان جذب آن توسط بافت های زیرزمینی و اندام های هوایی گیاه افزایش می یابد هرچند تجمع فلزات در بافت های زیرزمینی معنی دار بوده است و انتقال آن و تجمع در بافت های هوایی گیاه خیلی کم تر گزارش شده است. نتایج تجزیه رگرسیون نشان داد افزایش غلظت سرب در بافت‌های گیاه نی تالابی تحت تاثیر سطوح تنش این فلز تابع یک منحنی درجه دوم با ضرایب تباین بالای 90% و در سطح آماری 1 درصد معنیدار گردید. بحث و نتیجه گیری: به طور کلی نی تالابی گیاهی نسبتا مقاوم در برابر تنش فلز سنگین سرب، دارای فاکتور انتقال پایین و ظرفیت بالایی برای تجمع این فلز در ریشه خود میباشد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
16 - بررسی پرتوزایی محیطی در نمونههای رسوب، آب و گیاه نی در محل ورودی پساب تصفیه‌خانه فاضلاب اراک به تالاب بین المللی میقان
رضا پورایمانی رامین فرداد محمود میرزاییزمینه و هدف هسته های پرتوزا به صورت طبیعی و مصنوعی در آب، خاک، گیاهان و هوا وجود دارند. امروزه آلاینده های صنعتی و شهری نیز در بالا بردن سطح آن موثر هستند. در این پژوهش تاثیر آب خروجی تصفیه‌خانه فاضلاب اراک در ناحیه ورودی به تالاب میقان بر پرتوزایی محیطی این ناحیه مورد أکثرزمینه و هدف هسته های پرتوزا به صورت طبیعی و مصنوعی در آب، خاک، گیاهان و هوا وجود دارند. امروزه آلاینده های صنعتی و شهری نیز در بالا بردن سطح آن موثر هستند. در این پژوهش تاثیر آب خروجی تصفیه‌خانه فاضلاب اراک در ناحیه ورودی به تالاب میقان بر پرتوزایی محیطی این ناحیه مورد بررسی قرارگرفته است.روش بررسی: در این پژوهش 10 نمونه رسوب، 10 نمونه آب و 10 نمونه گیاه نی از محل ورودی آب خروجی تصفیه‌خانه فاضلاب اراک به تالاب میقان، تهیه گردید. فعالیت‌ویژه هسته های پرتوزا با استفاده از روش بیناب نگاری گاما و با استفاده از آشکارساز فوق‌خالص ژرمانیومی(HPGe) تعیین شد و نقشه توزیع هسته های پرتوزا در این ناحیه برای نمونه های رسوب و آب رسم گردید.یافته ها: مقادیر میانگین فعالیت ‍ویژه هسته های 226Ra، 232Th،40K و 137Cs در نمونه های رسوب به ترتیب 86/22، 26/27، 04/409و 34/6، در نمونه آب به ترتیب 57/2، 04/3، 7/23و 37/0 و در نمونه های نی نیز به ترتیب 8/8، 59/9، 66/45و 26/2 برحسب Bqkg-1 به-دست آمد. مقدار فعالیت رادیوم معادل در نمونه رسوب در محدوده 14/84 تا 55/104 تغییر می کند.بحث و نتیجه گیری: نتایج این پژوهش نشان می دهد رسوبات این ناحیه آلوده به 137Cs است که نمایانگر انتقال غبار ناشی از سوانح هسته ای از خارج از مرزهای کشور می باشد. مقدار میانگین Raeq درنمونه ی رسوب مورد مطالعه Bqkg-1 34/93 به دست آمده است که از مقدار میانگین جهانی (Bqkg-17/139) کم تر است. به نظر می رسد که آلاینده ها در حوضچه های آرامش حذف می گردند و مواد پرتوزای کمی وارد تالاب می شود. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
17 - بررسی کارایی تالاب مصنوعی سطحی حاوی گیاه نی در حذف برخی پیراسنجه-های شیمیایی فاضلاب شهرک صنعتی بوعلی
فرشته پی نبر سهیل سبحان اردکانی مهدی ریاحی خرمزمینه و هدف: ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﻓﻨﺎﻭﺭﻱ ﻣﻨﺎﺳﺐ برای تصفیه فاضلاب ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﺁﺏ ﻭ ﻫﻮﺍﻳﻲ، ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻱ ﻭ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻫﺮ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺣﺎﻳﺰ ﺍﻫﻤﻴﺖ ﺍﺳﺖ. ﺭﻭﺵ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﭘﺎﻻﻳﺶ ﺁﺏﻫﺎﻱ ﺁﻟﻮﺩﻩ ﺷـﻬﺮﻱ در تالاب مصنوعی حاوی نی، ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﺭﺍﻫﺒﺮﻱ ﺳﺎﺩﻩ، نیاز به ﻓﻨﺎﻭﺭﻱ ساده ﻭ ﻣﺼﺮﻑ ﺍﻧﺮﮊﻱ ﻛﻢ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﺭﻭﺵﻫﺎﻱ ﻣﻌﻤﻮﻝ ﭘﺎﻻﻳﺶ أکثرزمینه و هدف: ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﻓﻨﺎﻭﺭﻱ ﻣﻨﺎﺳﺐ برای تصفیه فاضلاب ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﺁﺏ ﻭ ﻫﻮﺍﻳﻲ، ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻱ ﻭ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻫﺮ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺣﺎﻳﺰ ﺍﻫﻤﻴﺖ ﺍﺳﺖ. ﺭﻭﺵ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﭘﺎﻻﻳﺶ ﺁﺏﻫﺎﻱ ﺁﻟﻮﺩﻩ ﺷـﻬﺮﻱ در تالاب مصنوعی حاوی نی، ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﺭﺍﻫﺒﺮﻱ ﺳﺎﺩﻩ، نیاز به ﻓﻨﺎﻭﺭﻱ ساده ﻭ ﻣﺼﺮﻑ ﺍﻧﺮﮊﻱ ﻛﻢ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﺭﻭﺵﻫﺎﻱ ﻣﻌﻤﻮﻝ ﭘﺎﻻﻳﺶ، ﺭﻭﺷﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮﺍﻱ ﺣﺬﻑ ﺁﻻﻳﻨﺪﻩﻫﺎ ﺍﺯ ﺁﺏ ﺑﻮﺩﻩ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺍﺻﻼﺡ ﻭ ﺑﻬﺒﻮﺩ ﻣﺤﻴﻂ ﺯﻳﺴﺖ ﻧﻴﺰ ﻣﻮﺛﺮ ﺍﺳﺖ. بنابراین، این پژوهش با هدف بررسی کارایی حذف و یا کاهش برخی پیراسنجه های شیمیایی فاضلاب شهرک صنعتی بوعلی همدان به وسیله گیاه نی در تالاب مصنوعی سطحی انجام یافته است. روش بررسی: سه راکتور به صورت پایلوت به روش تالاب مصنوعی سطحی با زمان ماند دو روز ساخته شد. نمونه ها با استفاده از ظروف مخصوص نمونه برداری از ورودی و خروجی رآکتور برداشت و مطابق با روش های استاندارد آنالیز شد و در نهایت داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS مورد پردازش قرار گرفتند. یافته ها: نتایج بیانگر آن بود که کارایی حذف اکسیژن خواهی شیمیایی و کل جامدات معلق به ترتیب برابر با %75 و %80 بود. بحث و نتیجه گیری: اگرچه کارایی حذف پیراسنجه های مورد ارزیابی در تالاب مصنوعی سطحی حاوی گیاه نیطی زمان ماند دو روز قابل توجه می باشد، اما با توجه به بالابودن غلظت پیراسنجه ها در خروجی تالاب، فاضلاب تصفیه شده شهرک صنعتی بوعلی از شرایط استاندارد برای استفاده در سایر کاربری ها به ویژه کشاورزی برخوردار نیست. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
18 - تدوین چارچوب مدیریت تالابها مبتنی بر رویکرد زیست بومی (مطالعه موردی: تالاب بین المللی انزلی)
ژاله امینی بهرام ملک محمدی حمیدرضا جعفریزمینه و هدف: عدم کارایی مدیریت تالابها در بیشتر موارد به دلیل عدم توجه به مشارکت عمومی است. مدیریت تالاب با رویکرد زیست بومی به مفهوم در نظر گرفتن عناصر کلیدی و شاخص در مدیریت زیست بوم می باشد و بهعنوان راهبرد مدیریت یکپارچه، حفاظت و بهره‌برداری پایدار از منابع را با م أکثرزمینه و هدف: عدم کارایی مدیریت تالابها در بیشتر موارد به دلیل عدم توجه به مشارکت عمومی است. مدیریت تالاب با رویکرد زیست بومی به مفهوم در نظر گرفتن عناصر کلیدی و شاخص در مدیریت زیست بوم می باشد و بهعنوان راهبرد مدیریت یکپارچه، حفاظت و بهره‌برداری پایدار از منابع را با مشارکت تمامی ذینفعان به‌ویژه جوامع محلی ارتقا میدهد. هدف از پژوهش حاضر تدوین چارچوب مدیریتی در تالاب بین المللی انزلی با رویکرد زیست بومی است که برای اولین بار مطالعه شده است. روش بررسی: این مطالعه یک مطالعه توصیفی-تحلیلی است که براساس اطلاعات و داده های موجود تدوین شده است. چارچوب این مطالعه براساس اصول دوازده گانه اتحادیه جهانی حفاظت برای رویکرد زیست بومی در تالاب انزلی به عنوان منطقه مورد مطالعه در سال 1398 اجرا شد. همچنین برای تحلیل ذینفعان از نرم افزار گفی(Gephi) استفاده گردید. یافته ها: نتایج این مطالعه نشان داد که چارچوب مدیریت زیست بومی در هفت بخش پیش برنامه ریزی، شناخت، آنالیز، برنامه ریزی، اجرا، پایش و ارزیابی طراحی شده است که هر بخش دارای عناصر مرتبط می باشد. ارتباطات، قدرت و ساختارهای انجمنی بین ذینفعان در این پژوهش بصورت شبکه (هر یک از ذینفعان بعنوان گره و ارتباطات آنها یال گراف) نشان داده شد. بحث و نتیجه گیری : ذینفعان اصلی شناسایی شده دولتی، غیر دولتی، مردم محلی، قوه قضائیه و قوه مقننه می باشند. در این پژوهش مراحل اولیه چارچوب تدوین شده است؛ که شامل پیش برنامه ریزی، شناخت، و بخشی از عناصر آنالیز برای مدیریت مشارکتی است و سپس ذینفعان پس از تایید و اصلاح اطلاعات موجود، در تدوین برنامه اجرا، پایش و ارزیابی بصورت مشترک در کارگاههای مشارکتی اقدام می نمایند. همچنین با توجه به وظایف قانونی سازمان حفاظت محیط زیست پیشنهاد می شود چارچوب تدوین شده در سایر تالاب ها و منابع مشترک طبیعی بخصوص مناطق حفاظت شده استفاده گردد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
19 - ارزشگذاری اقتصادی کارکردهای غیر مصرفی (ارزش حفاظتی، میراثی و وجودی) منابع زیستمحیطی تالاب بین‌المللی خلیج گواتر و خور یاهو
محمود سینایی اشرفعلی حسینی سمانه دلیر بوستانسراییزمینه و هدف: تالاب بین‌المللی گواتر و خور یاهو به خاطر ویژگیهای پوشش گیاهی نظیر وجود جنگل‌های مانگرو و وضعیت آن جزو مهمترین تالابها برای تعداد زیادی از پرندگان مهاجر، عبوری و تولیدمثل کننده و آبزیان است. مطالعه حاضر با هدف ارزشگذاری اقتصادی ارزش‌های غیر مصرفی منابع أکثرزمینه و هدف: تالاب بین‌المللی گواتر و خور یاهو به خاطر ویژگیهای پوشش گیاهی نظیر وجود جنگل‌های مانگرو و وضعیت آن جزو مهمترین تالابها برای تعداد زیادی از پرندگان مهاجر، عبوری و تولیدمثل کننده و آبزیان است. مطالعه حاضر با هدف ارزشگذاری اقتصادی ارزش‌های غیر مصرفی منابع زیستمحیطی تالاب بین‌المللی خلیج گواتر و خور یاهو و حساس سازی منطقه‌ای و ملی نسبت به خدمات مناطق موردمطالعه بهعنوان دارایی زیستمحیطی و ارتقای جایگاه آن در سیاست‌گذاری توسعه‌ای انجام یافته است. روش بررسی: در این مطالعه ارزش‌های غیر استفاده‌ای (ارزش حفاظتی، میراثی و وجودی) تالاب و عوامل مؤثر بر میزان تمایل به پرداخت افراد جامعه برای حفاظت از آن با استفاده از روش ارزشگذاری مشروط و پرسشنامه انتخاب دوگانه در سال 1395 موردبررسی قرار گرفت. ارزش زیستی، ارزش فرهنگی، ارزش میزان علاقه‌مندی به شکار، ارزش کل منطقه ازنظر سه کارکرد حیات‌وحش تفرج و گردشگری و بهبود شرایط آب و هوایی، کل تمایل به پرداخت برای زیستگاه حیات‌وحش، کل تمایل به پرداخت برای بازدید چشم‌اندازها، ارزش وجودی، ارزش حفاظتی توسط دولت، ارزش ذاتی، ارزش اثرات مثبت تالاب بر کشاورزی منطقه و تمایل به پرداخت جهت کنترل آلودگی هوا از اجزا ارزش‌های غیر مصرفی هستند که در این تحقیق موردبررسی قرارگرفته است. به روش نمونه‌گیری تصادفی، تعداد 315 پرسشنامه از ساکنان منطقه جمعآوری شد. یافته ها:میانگین تمایل به پرداخت برای حفاظت از تالاب بین‌المللی گواتر و خور یاهو 48965ریال برآورد شده است. نتایج این بررسی نشان میدهد که مجموع ارزش اقتصادی کارکردهای غیر مصرفی تالاب بین‌المللی خلیج گواتر و خورباهو معادل 5/78285220701 ریال هست. نتیجه گیری: نتایج نشان میدهد که تالاب بین‌المللی گواتر و خور یاهو ارزش حفاظتی قابل‌توجهی دارد که این ارزش برای سیاست‌گذاران و تصمیم‌گیرندگان، توجیهی را فراهم میکند تا از کیفیت تالاب حمایت نمایند و از کم جلوه دادن منابع تالاب جلوگیری کنند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
20 - بررسی پویایی زمانی و مکانی پوشش اراضی تالاب پريشان با استفاده از مدل درخت تصمیم و پردازش تصاوير ماهواره¬اي
گل آفرین زارع بهرام ملک محمدی حمیدرضا جعفری احمدرضا یاوری احمد نوحه گرزمینه و هدف: تالابها به عنوان یکی از مهمترین انواع اکوسیستم‌های جهان به شدت در حال تهدید میباشند. تالاب پریشان علاوه بر اینکه جزء مناطق حفاظت‌شده ایران قرار دارد بلکه به عنوان تالاب بین‌المللی و نیز ذخیره‌گاه زیستکره نیز شناخته شده است. درک روند تغییرات این تالاب می أکثرزمینه و هدف: تالابها به عنوان یکی از مهمترین انواع اکوسیستم‌های جهان به شدت در حال تهدید میباشند. تالاب پریشان علاوه بر اینکه جزء مناطق حفاظت‌شده ایران قرار دارد بلکه به عنوان تالاب بین‌المللی و نیز ذخیره‌گاه زیستکره نیز شناخته شده است. درک روند تغییرات این تالاب میتواند برای بهبود وضعیت آتی آن بسیار مفید باشد. از این رو هدف پژوهش حاضر پايش تغييرات پهنه آبی تالاب پريشان در بازه زمانی 30 ساله میباشد. روش بررسی: در راستای هدف تحقیق تصاوير ماهواره¬ لندست براي چهار دوره زماني 13۶۶، 1377، 13۸۶ و ۱۳۹۵ به همراه سایر داده‌های مورد نیاز تهیه گرديد. با انجام پردازش‌های مورد نیاز در نرم¬افزار ENVI 4.7، نقشه¬هاي پوشش اراضي تالاب پریشان با بهره‌گیری از شاخص تفاضلي نرمال شده پوشش گياهي و شاخص تفاضلي نرمال شده آب در قالب روش درخت تصمیم در سه طبقه پهنه آبی، پوشش گیاهی و سایر اراضی استخراج شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد که در بازه بلندمدت سی‌ساله (۱۹۸۷ تا ۲۰۱۶) از مساحت ۱۹۶۳ هکتاری پهنه آبی تالاب پریشان تنها ۱۳ هکتار در انتهای بازه باقیمانده است. پایش تغییرات نشان میدهد که پهنه آبی تالاب پریشان نسبت به سال 1366 حدود 1950، نسب به سال 1377 حدود 3605 و نسب به سال 1386 حدود 2272 هکتار کاهش مساحت داشته است. بحث و نتیجه‌گیری: استفاده از داده‌های ماهواره‌ای و تکنیک‌های سنجش از راه دور به همراه مدل طبقه‌بندی درخت تصمیم حاکی از قابلیت روش مورد استفاده برای شناسایی و طبقه‌بندی پوشش اراضی در محدوده‌های تالابی که پوشش گیاهی و آب درهم تنیده‌اند، میباشد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
21 - ارزیابی تغییرات پارامترهای فیزیکوشیمیایی و وضعیت تروفی تالاب بین المللی انزلی بر اساس شاخص کارلسون (TSI )
رباب احمد زاده محمد دهدار درگاهی نعمت ا... خراسانی فروغ فرساد محمد رضا رحیمی بشرزمینه و هدف: تالاب بین المللی انزلی مهمترین تالاب حوضه جنوبی دریای کاسپین است و عواملی مانند حجم زیاد ازت و فسفر ورودی، آن را به سمت پرغذایی سوق داده است، هدف اصلی در این مقاله بررسی روند پرغذایی تالاب انزلی و بررسی تغییرات سطح تروفی در فصول و بخشهای مختلف تالاب می باشد أکثرزمینه و هدف: تالاب بین المللی انزلی مهمترین تالاب حوضه جنوبی دریای کاسپین است و عواملی مانند حجم زیاد ازت و فسفر ورودی، آن را به سمت پرغذایی سوق داده است، هدف اصلی در این مقاله بررسی روند پرغذایی تالاب انزلی و بررسی تغییرات سطح تروفی در فصول و بخشهای مختلف تالاب می باشد .روش بررسی: در این تحقیق طی سال 1397 در 5 ایستگاه به طور فصلی فاکتورهای نیتروژن کل، فسفر کل، عمق دید سکشی و کلروفیل a نمونه برداری و اندازهگیری شد و با استفاده از شاخص تروفی کارلسون ،سطح تروفی بخشهای مختلف تالاب محاسبه گردید.یافته ها: بر اساس آزمون ANOVA یکطرفه و توکی، میانگین داده های pH از نظر مکانی و فاکتورTN از نظر زمانی دارای تفاوت معنی دار می باشند (05/0 >p). فاکتورTP از نظر زمانی و مکانی، تفاوت معنی داری را نشان نمی دهد. با توجه به نتایج حاصل تمامی بخشهای تالاب انزلی در حالت یوتروف است و بیشترین مقادیر TSI (TN/TP) در بخش مرکزی 49/70 تالاب گزارش شده است که بر اساس شاخص کارلسون و استانداردOECD در مرحله هایپرتروف قرار دارد، با توجه به شاخص تروفی کارلسـون بر اسـاس فسـفر کل(TP) تمامی بخشهای تالاب، در شرایط هایپرتروف قرار گرفته اند که بالاترین مقدار آن در بخش شرقی تالاب 36/93 به ثبت رسیده است و بیشترین مقدار 18 /19 = TN/TP در کل تالاب در فصل تابستان گزارش شده است.بحث و نتیجه گیری : روند پرغذایی تالاب انزلی در سال 1397 مانند گذشته روند رو به رشدی را داشته و در بسیاری از بخشهای تالاب در مرحله نهایی ( هایپرتروف ) قرار دارند. نظارت بر بار ورودی رودخانه ها، ترویج کشاورزی پایدار، جلوگیری از تغییر کاربری زمینها، میتواند از این روند رو به رشد جلوگیری کند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
22 - بررسی میزان آلودگی فلز روی در منابع خاک و امکان‌سنجی حذف آن در شرایط گلخانه‌ای توسط گیاه نی‌تالابی و سلولز استخراجی آن (Pharagmites australis )
ملیحه امینی آتنا نعیمی هانا اعتمادیزمینه و هدف: فلزات سنگین از موارد تهدیدکننده سلامت اکوسیستم ها می باشند. تجمع فلزات در خاک امکان ورود آن ها به گیاهان و در نتیجه ریسک سلامت محصولات کشاورزی را افزایش می دهد. هدف از این تحقیق تعیین اثر تنش فلز روی بر گیاه Pharagmites australis در شرایط گلخانه ای بوده است أکثرزمینه و هدف: فلزات سنگین از موارد تهدیدکننده سلامت اکوسیستم ها می باشند. تجمع فلزات در خاک امکان ورود آن ها به گیاهان و در نتیجه ریسک سلامت محصولات کشاورزی را افزایش می دهد. هدف از این تحقیق تعیین اثر تنش فلز روی بر گیاه Pharagmites australis در شرایط گلخانه ای بوده است.روش بررسی: آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی به صورت فاکتوریل با دو فاکتور و سه تکرار، سال 1395 در دانشگاه جیرفت انجام شد. هضم و آماده سازی نمونه ها به روش سوزاندن خشک صورت گرفت و جهت اندازه گیری غلظت عنصر روی از دستگاه جذب اتمی استفاده شد.یافته ها: نتایج آزمایش در شرایط گلخانه نشان داد با افزایش غلظت فلز روی در تیمارهای آزمایشی میزان جذب آن توسط بافت های زیرزمینی و اندام های هوایی گیاه افزایش می یابد هرچند تجمع چشم گیر روی در بافت های زیرزمینی بوده است و انتقال آن و تجمع در بافت های هوایی گیاه خیلی کمتر به دست آمده است.بحث و نتیجه گیری: با جذب و تجمع فلزات در اندام های زیرزمینی، توانایی رشد گیاه نیز با تغییر ویژگی های فیزیولوژیک کاهش یافته است. نتایج تجزیه رگرسیون نشان داد افزایش غلظت روی در بافت‌های گیاه نی تالابی تحت تاثیر سطوح تنش این فلز تابع یک منحنی درجه دوم با ضریب همبستگی بالای 90% بود که در سطح آماری 1 درصد معنیدار گردید. به طورکلی نتایج نشان داد که نی تالابی گیاهی نسبتا مقاوم در برابر تنش فلز ضروری و کمیاب روی، دارای فاکتور انتقال پایین و ظرفیت بالایی برای تجمع فلز روی در ریشه خود میباشد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
23 - بررسی پتانسیل آلودگی رسوبات تالاب انزلی به فلزات سنگین بر اساس فرایند استخراج متوالی چهار‌مرحله‌ای
سمیرا بهروش علیرضا پورخباز محمد ابراهیم پور کاسمانیزمینه و هدف: آلودگی محیط زیست به ویژه در قرن حاضر به سبب رشد جمعیت، توسعه تکنولوژی و کشاورزی رو به افزایش است. یکی از آلاینده‌های مهم زیستمحیطی فلزات سنگین هستند که به اکوسیستم های آبی راه یافته و سبب آن ها آلودگی می گردند. این عناصر بسیار پایدار بوده و به دلیل قابلیت أکثرزمینه و هدف: آلودگی محیط زیست به ویژه در قرن حاضر به سبب رشد جمعیت، توسعه تکنولوژی و کشاورزی رو به افزایش است. یکی از آلاینده‌های مهم زیستمحیطی فلزات سنگین هستند که به اکوسیستم های آبی راه یافته و سبب آن ها آلودگی می گردند. این عناصر بسیار پایدار بوده و به دلیل قابلیت تجمع زیستی و سمیت دارای اهمیت هستند. میزان فلزات سنگین در اکوسیستم‌های آبی با اندازهگیری غلظت آنها در آب، رسوبات و بافت های بدن موجودات زنده مشخص می‌گردد. رسوبات بستر، منبع بالقوه آلودگی در محیطهای آبی بوده و بهعنوان شاخصی برای آلودگی محیطهای آبی مطرح میباشند که با مطالعه آن میتوان به سادگی کمیت و کیفیت آلودگی را در محیط تعیین نمود. با توجه به این که اشکال گوناگون فلزات دارای تحرک، دسترسی زیستی و سمیت متفاوت هستند، اندازهگیری غلظت کل به‌تنهایی نمی‌تواند اطلاعات کاربردی در مورد آلودگی فراهم سازد؛ از این رو فرایند استخراج متوالی به‌منظور تعیین آلودگی فلزات سنگین توسعه‌یافته است.روش بررسی: در این پژوهش غلظت عناصر کادمیوم، مس، سرب، روی و کروم در رسوبات سطحی تالاب انزلی با روش تفکیک شیمیایی چهار مرحله‌ای مورد بررسی قرار گرفته است. براى تعیین میزان آلودگى رسوبات سطحى نمونه‌ها از 6 ایستگاه در بخش جنوب غربی تالاب انزلی و توسط دستگاه نمونه‌بردار گرب ون وین برداشت گردید. پس از هضم اسیدی رسوبات و ورود عناصر هر بخش به فاز محلول، به منظور تعیین غلظت عناصر موردمطالعه از دستگاه جذب اتمى استفاده شد.یافته‌ها: غلظت متوسط فلزات سنگین در مراحل مختلف تفکیک شیمیایی نشان میدهد که میزان عناصر در فازهای مختلف رسوب متفاوت بوده است. بیش ترین و کم ترین غلظت به ترتیب در بخش مقاوم و قابل تبادل مشاهده گردید: مقاوم > اکسیداسیون آلی > سولفیدی > سست. میانگین غلظت فلزات سنگین نیز در رسوبات منطقه محاسبه شد که به ترتیب شامل Zn > Cu > Pb > Cr > Cd به دست آمد.بحث و نتیجه‌گیری: بر اساس داده‌های حاصل، شاخص شدت آلودگی برای عناصر موردبررسی محاسبه گردید. نتایج حاکی از این است که فلز کادمیوم در رسوبات منطقه دارای شدت آلودگی متوسط بوده و آلودگی سایر عناصر مشاهده نگردید. محاسبه فاکتور آلاینده فردی (ICF) برای فلزات نیز نشان میدهد که سرب و کروم دسترسی زیستی بالایی داشته و می توانند برای موجودات زنده خطرساز باشند، درحالی که عناصر کادمیوم، مس و روی دارای دسترسی زیستی کمی هستند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
24 - بررسی تصفیه پذیری فاضلاب صنعتی پالایشگاه اصفهان به شیوه و تلند
مهدی برقعی سید محمدرضا نوربخشبه منظور بررسی و مطالعه توانایی و کارآیی سیستم تالاب های مصنوعی در تصفیه فاضلاب های صنعتی از یک سیستم نیمه صنعتی تالاب های مصنوعی با جریان زیر سطحی از نوع افقی (SSF) استفاده گردید. گیاه مورد آزمایش، نی فراگماتیس استرالیس می باشد که در بسترهای شنی رشد یافته بود. مراحل کا أکثربه منظور بررسی و مطالعه توانایی و کارآیی سیستم تالاب های مصنوعی در تصفیه فاضلاب های صنعتی از یک سیستم نیمه صنعتی تالاب های مصنوعی با جریان زیر سطحی از نوع افقی (SSF) استفاده گردید. گیاه مورد آزمایش، نی فراگماتیس استرالیس می باشد که در بسترهای شنی رشد یافته بود. مراحل کار در چندین بخش با توجه به فرضیات زیر انجام گردید: 1- توانایی روش بیولوژیکی در تصفیه فاضلاب صنعتی آلوده به مواد نفتی مطلوب بوده است. 2- تالاب های مصنوعی، توانایی تصفیه فاضلاب های آلوده به مواد نفتی پالایشگاه را دارا می باشند. نتایج به دست آمده در مراحل مختلف را به شرح زیر می توان خلاصه نمود: الف- مطالعات اولیه، راندمان حذف COD از فاضلاب را تا حدود 86% نشان می دهد. ب- مقایسه عملکرد تالاب مصنوعی با شاهد نشان داده می شود که تالاب مصنوعی به دلیل وجود گیاه نی، سیستم توانایی بسیار زیادی برای کاهش بار آلودگی فاضلاب آلوده به مواد نفتی را دارد. به طوری که راندمان حذف TNK، COD و P-PO4 به ترتیب 79.62، 67.3 و 57.22 درصد می باشد. پ- عملکرد تالاب مصنوعی نشان می دهد که تغییرات بار آلودگی، فاضلاب های صنعتی را به خوبی تحمل می کند. به طوری که در طی مدت انجام آزمایش ها، راندمان حذف COD با غلظت ورودی 50 و 100 میلی گرم در لیتر از 75.5 به 85.6 درصد افزایش پیدا کرد و با میانگین غلظت ورودی 270 میلی گرم در لیتر، در سیستم تالابی با زمان ماند 3 روز، متوسط راندمان حذف COD 82.35 درصد می باشد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
25 - ارزشگذاری خسارت وارده ناشی از مواد نفتی بر پوشش گیاهی تالاب شادگان
عباس اسماعیلی ساری کرامت الله ایماندل شاروسین شاروسینتالاب بین المللی شادگان با مساحت 400 هزار هکتار در جنوب خوزستان واقع شده که از بخش جنوبی به خلیج فارس راه یافته و از آن تاثیر می پذیرد. ورود مواد نفتی ناشی از تخلیه چاه های کویت به درون خلیج فارس در طول جنگ نفت به این تالاب موجبات تخریب حدود 20 درصد از پوشش گیاهی مربوط أکثرتالاب بین المللی شادگان با مساحت 400 هزار هکتار در جنوب خوزستان واقع شده که از بخش جنوبی به خلیج فارس راه یافته و از آن تاثیر می پذیرد. ورود مواد نفتی ناشی از تخلیه چاه های کویت به درون خلیج فارس در طول جنگ نفت به این تالاب موجبات تخریب حدود 20 درصد از پوشش گیاهی مربوط به جوامع بر آمده از آب که بخش عمده ای از علوفه مورد نیاز دام های منطقه را بدون هیچ گونه هزینه ای تامین می نماید فراهم ساخت. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
26 - اثر پتانسیل اکسیداسیون و احیا درتغییر فازهای پیوندی فلزات سنگین در رسوبات بستر تالاب بین المللی انزلی
محسن سعیدی محمد فخاریزمینه و هدف: فلزات سنگین موجود در رسوبات دارای پیوندهای متفاوتی با اجزای مختلف رسوب هستند. عوامل متعددی باعث تغییر در فازهای پیوندی فلزات موجود در رسوب می گردند که یکی از آن ها تغییر پتانسیل اکسیداسیون و احیا (شرایط رداکس) در رسوبات است. یکی از عواملی که باعث تغییر پتان أکثرزمینه و هدف: فلزات سنگین موجود در رسوبات دارای پیوندهای متفاوتی با اجزای مختلف رسوب هستند. عوامل متعددی باعث تغییر در فازهای پیوندی فلزات موجود در رسوب می گردند که یکی از آن ها تغییر پتانسیل اکسیداسیون و احیا (شرایط رداکس) در رسوبات است. یکی از عواملی که باعث تغییر پتانسیل رداکس در محیط رسوبات می گردد، تغییر شرایط رسوبات از بی هوازی به هوازیست. روش بررسی: در این تحقیق میزان تاثیر تغییر پارامتر پتانسیل اکسیداسیون و احیا در تغییر فازهای پیوندی فلزات موجود در رسوبات بستر تالاب بین المللی انزلی مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: برای تغییر شرایط رداکس، نمونه رسوبات به دست آمده از تالاب انزلی، طی مدت یک ماه در معرض هوادهی قرار گرفت و در زمان های 0، 1، 7، 21 و 28 روز میزان Eh و pH اندازه گیری شد. در زمان های یاد شده از رسوبات نمونه برداری گردید و میزان فلزات سنگین Cu، Zn، Ni و Cr در فازهای پیوندی مختلف با استفاده از آزمایشات استخراج متوالی تعیین شد. بحث و نتیجه گیری: با توجه به نتایج به دست آمده، بیش ترین میزان فلز مس در پیوند با مواد آلی و سولفیدی و عمده فلز روی در پیوند با اکسید های آهن و منگنز بود. در حالی که فلزات کرم و نیکل بیش تر در فاز سخت و باقی مانده حضور داشتند. همین طور با ادامه روند هوادهی، 8 تا 23 درصد از فلزات موجود از رسوبات آزاد و وارد فاز محلول شدند. این آزاد سازی عمدتاً از فاز پیوندی با مواد آلی و سولفیدی صورت گرفت. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
27 - تعیبن ارزش تفرجگاهی تالاب انزلی به روش هزینه سفر ( T.C.M )
سمیه سعودی شهابی عباس اسماعیلی ساریتالاب انزلی، با مساحتی در حدود 200 کیلومتر مربع، در حاشیه جنوبی دریای خزر و در میان شهرهای انزلی، رشت، صومعه سرا و رضوان شهر واقع شده است. این تالاب از دیدگاه جهانگردی و سیاحتی، یکی از جاذبه های مهم استان گیلان محسوب می شود. هدف این تحقیق، برآورد ارزش تفرجگاهی تالاب انز أکثرتالاب انزلی، با مساحتی در حدود 200 کیلومتر مربع، در حاشیه جنوبی دریای خزر و در میان شهرهای انزلی، رشت، صومعه سرا و رضوان شهر واقع شده است. این تالاب از دیدگاه جهانگردی و سیاحتی، یکی از جاذبه های مهم استان گیلان محسوب می شود. هدف این تحقیق، برآورد ارزش تفرجگاهی تالاب انزلی به روش هزینه سفر منطقه ای است که، نتایج حاصل شده می تواند، به عنوان ابزاری موثر در برنامه ریزی و مدیریت طرحهای توسعه ای مورد استفاده قرار گیرد. این روش، براساس تخمین رابطه بین تعداد مراجعه کنندگان به یک تفرجگاه و بعد مسافت اماکن مسکونی آنها از تفرجگاه و میانگین هزینه سفر استفاده می کند.به این منظور، با در نظر گرفتن تالاب به عنوان مرکز، 6 نیم دایره با فواصل ثابت 300 کیلومتر رسم شد که کل کشور را پوشش دهد. سپس، با استفاده از نقشه و آمارهای موجود، مساحت و جمعیت ساکن در هر منطقه محاسبه شد. در مرحله بعد داده های اقتصادی- اجتماعی استخراج شده از پرسشنامه های تکمیلی توسط بازدیدکنندگان، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. با توجه به داده های موجود، نمودار رابطه بین هزینه سفر و شمار مراجعه کنندگان به تفرجگاه رسم شده است. آنگاه با در نظر گرفتن ورودیه های مختلف و اضافه نمودن آن به مجموع هزینه های دسترسی، نسبت جدید مراجعه کنندگان به دست آمده و منحنی تقاضای تالاب انزلی ترسیم شده است. در نهایت، ارزش تفرجی روزانه تالاب انزلی از طریق محاسبه سطح زیر منحنی تقاضا 12450400 تومان محاسبه شده است که، بیانگر ارزش تفرجی بالای این تالاب است. همچنین بیشترین تعداد بازدیدکنندگان از تالاب انزلی در محدوده سنی 39-30 سال هستند و اکثریت پاسخ دهندگان دارای مدرک تحصیلی دیپلم تا دانشگاهی بوده و با افزایش سطح درآمد، تعداد بازدیدکنندگان کاهش می یابد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
28 - مقاومت آنتی بیوتیکی در باکتری های گرم منفی جداشده ازروده ماهی کپور وحشی تالاب انزلی
شیلا صفائیان زهرا مقدم هدایت حسینی اکبر اسماعیلیدر تالاب انزلی تحقیقی روی مقاومت آنتی بیوتیکی درباکتری های گرم منفی جدا شده از روده ماهیان کپور وحشی انجام یافت. در مجموع 126 باکتری گرم منفی از روده ماهیان جدا شده و میزان مقاومت باکتری ها نسبت به 6 آنتی بیوتیک: آمپی سیلین ( AM 10 میکروگرم) . استرپتومایسین( S 30 میکرو أکثردر تالاب انزلی تحقیقی روی مقاومت آنتی بیوتیکی درباکتری های گرم منفی جدا شده از روده ماهیان کپور وحشی انجام یافت. در مجموع 126 باکتری گرم منفی از روده ماهیان جدا شده و میزان مقاومت باکتری ها نسبت به 6 آنتی بیوتیک: آمپی سیلین ( AM 10 میکروگرم) . استرپتومایسین( S 30 میکروگرم). تتراسایکلین( T 30 میکروگرم). کلرامفنیکل( C 30 میکروگرم). جنتامایسین( GM 10 میکروگرم). آمیکاسین( AK 30 میکروگرم) سنجیده شد . نتایج نشان داد که باکتـــری های گرم منفی نسبت به آنتی بیوتیک های: آمپی سیلین(5/93%)، استرپتومایسین(15/51%)، تتراسایکین (5/46%) دارای مقاومت بالایی بودند، همچنین مقاومت این باکتری ها نسبت به کلرامفنیکل (15/12%) نسبتاً پایین است و نیز شواهد فقدان مقاومت باکتری های گرم منفی را نسبت به آنتی بیوتیک های جنتامایسین وآمیکاسین(۰%) نشان داد. با بررسی میزان مقاومت باکتری ها به چند آنتی بیوتیک مشخص شد که 80% از باکتری های جدا شده از روده ماهیان نسبت به آنتی بیوتیک های مصرفی چند مقاومتی هستند. تحقیقات نشان می دهد که مصرف آنتی بیوتیک ها در صنعت دام پروری، آبزی پروری و همچنین مصرف بی رویه آنتی بیوتیک ها در محیط توانسته است مشکلات زیست محیطی از قبیل مقاومت در برابر آنتی بیوتیک ها را در محیط زیست ایجاد نماید . این تحقیق که برای اولین بار در تالاب انزلی بر روی میزان مقاومت آنتی بیوتیکی در باکتری های گرم منفی جدا شده از دستگاه گوارش ماهیان کپور وحشی صورت گرفته، نشان می دهد که در مجموع باکتری های گرم منفی مقاوم به آنتی بیوتیک ها در تالاب انزلی درصد بالایی دارد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
29 - پایش زیستی فلزات سنگین با استفاده از گیاه نی (Phragmites australis) در تالاب هشیلان کرمانشاه
ثمر مرتضوی جمال رحمانی عاطفه چمنیزمینه و هدف: از مهم ترین روش های بررسی فلزات سنگین، استفاده از گونه های ماکروفیت بعنوان پایشگر های زیستی می باشد که به عنوان شاخصی مناسب جهت بیان کیفیت محیط زیست مورد استفاده قرار می گیرند. در پژوهش حاضر به منظور بررسی وضعیت آلودگی تالاب هشیلان کرمانشاه و تأثیر گونه غ أکثرزمینه و هدف: از مهم ترین روش های بررسی فلزات سنگین، استفاده از گونه های ماکروفیت بعنوان پایشگر های زیستی می باشد که به عنوان شاخصی مناسب جهت بیان کیفیت محیط زیست مورد استفاده قرار می گیرند. در پژوهش حاضر به منظور بررسی وضعیت آلودگی تالاب هشیلان کرمانشاه و تأثیر گونه غالب گیاهی Phragmites australis در منطقه ، غلظت فلزات سنگین Cu, P b, Zn در اندام های زیرزمینی و هوایی گیاه نی و رسوبات سطحی تالاب، مورد مطالعه قرار گرفت. مواد و روشها: آماده سازی نمونه ها با ا سید نیتریک، پر کلریک و پراکسید اکسیژن آن جام گرفت و غلظت عناصر مورد مطالعه با دستگاه جذب اتمی اندازه گیری گردید. یافته‌ها : نتایج حاصل نشان داد، غلظت فلزات مس، سرب و روی در رسوبا ت به ترتیب 23/17،47/6 و21/24 میکروگرم بر گرم می باشد. همچنین میانگین غلظت فلز مس در اندام های زیرزمینی و هوایی گیاه نی 738/2و190/2، فلز سرب143/15و02/13و برای فلزروی 11/6 و37/6 میکروگرم بر گرم وزن خشک بدست آمد که بیشترین تجمع فلزات در اندام های زیرزمینی گیاه بود. بالا بودن مقدار شاخص انتقال برای فلز روی بیانگر توانایی بالای انتقال این فلز در گیاه است. بحث و نتیجه گیری: در همین راستا بین غلظت فلزروی در اندام های زیرزمینی واندام های هوایی همبستگی مثبت و معنی داری وجود دارد؛ لذا احتمال می رود اندام زیرزمینی گیاه نی، پایشگری مناسب برای آلودگی ناشی از عنصر روی در رسوبا ت منطقه باشد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
30 - بررسی روند تغییرات ماهانه تنوع و تراکم وجمعیت پرندگان آب زی تالاب هورالعظیم
بهروز بهروزی راد عبدالرحمن راسخ نسرین اشراقیانتالاب هورالعظیم به عنوان تالاب دایمی،جهت حفاظت نسل پرندگان بومی و مهاجر، بسیار با اهمیت است. از سوی دیگر پرندگان به خاطر تنوع ، فراوانی و حضور گسترده و چشمگیر در زیست بوم های تالابی،یکی از مهم ترین گروه های شاخص مهره داران در تالاب ها به شمار می روند. به همین منظور مطال أکثرتالاب هورالعظیم به عنوان تالاب دایمی،جهت حفاظت نسل پرندگان بومی و مهاجر، بسیار با اهمیت است. از سوی دیگر پرندگان به خاطر تنوع ، فراوانی و حضور گسترده و چشمگیر در زیست بوم های تالابی،یکی از مهم ترین گروه های شاخص مهره داران در تالاب ها به شمار می روند. به همین منظور مطالعه روند تغییرات جمعیت،تراکم و تنوع پرندگان آب زی و کنار آب زی تالاب هورالعظیم به صورت ماهانه از دی ماه 1386 تا شهریور ماه 1387 در7 ایستگاه، مورد مطالعه قرار گرفت.نتایج به دست آمده از این تحقیق نشان داد که 53 گونه پرنده آب زی و کنار آب زی از 10 خانواده با جمعیتی بالغ بر 80000 قطعه در تالاب حضور دارند. در مجموع گونه های مشاهده شده، 60% مهاجر، 23%جوجه آور، 17% بومی می باشندکه ازاین تعداد6/5 % گونه ها در لیست سرخ IUCN قرار می گیرد. در طی دوره مطالعاتی، دی ماه 86 دارای بیشترین فراوانی با جمعیت 32103 پرنده آب زی بود. بررسی تراکم جمعیت پرندگان آب زی در کل ایستگاه های مطالعاتی نشان داد که از شمال تالاب (جاده شهید باکری مجاورت رودخانه نیسان) به سمت قسمت های میانی تالاب (شط علی) به نحو چشمگیری از این تراکم کاسته می شود. به طوری که در دی ماه ایستگاه شط علی با تراکم 2 پرنده در هر هکتار کم ترین میزان تراکم را در کل ایستگاه های منتخب نشان می دهد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
31 - ارزش گذاری اقتصادی کارکردهای بازاری منابع زیست محیطی دریاچه ارژن - پریشان با تأکید بر گونه های آبزی
مجید عباس پور زهرا عابدی مجید احمدیان فرزانه ظفریچکیده ارزش اقتصادی منابع زیست محیطی، ابزاری برای آشنا کردن مردم با خدمات و محصولات ارایه شده توسط عملکردهای زیست محیطی است. این مقاله یافته های اصلی پژوهش در دشت ارژن و دریاچه پریشان را به منظور برآورد ارزش کالا و خدمات مختلف فراهم شده توسط این مکان طبیعی که به عنوان من أکثرچکیده ارزش اقتصادی منابع زیست محیطی، ابزاری برای آشنا کردن مردم با خدمات و محصولات ارایه شده توسط عملکردهای زیست محیطی است. این مقاله یافته های اصلی پژوهش در دشت ارژن و دریاچه پریشان را به منظور برآورد ارزش کالا و خدمات مختلف فراهم شده توسط این مکان طبیعی که به عنوان منطقه حفاظت شده شناخته شده است، بر اساس قیمت بازار انعکاس می دهد. پس ازتعیینمرزهای طبیعی و اجتماعی - سیاسی منطقه، تمام کالا و خدمات زیست محیطی شناسایی شدند. سپس، پرسشنامه های مرتبط به هر یک از کالا و خدمات، به طور مناسب طراحی و تکمیل شده و در مرحله بعد توسط نرم افزار Eviews مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. بر اساس نتایج نهایی، ارزش فعالیت ماهی گیری در منطقه، 1597 میلیارد ریال (168 میلیون دلار)، گیاهان دارویی در حدود 48 میلیارد ریال (5 میلیون دلار)، میوه های طبیعی، 36 میلیارد ریال (3 میلیون دلار)، علوفه، 6957 میلیارد ریال (732 میلیون دلار) و آب، 5694 میلیارد ریال (599 میلیون دلار) برای دوره زمانی یک سال (1387) محاسبه شد. با توجه به موارد ذکر شده، ارزش کل کارکردها و خدمات محاسبه شده منطقه مورد مطالعه 24457 میلیارد ریال (2574 میلیون دلار) تخمین زده شد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
32 - بررسی بوم شناختی پرندگان آبزی در تالاب گمیشان
برهان ریاضی محمود شریعتالاب گمیشان برای پرندگان آبزی از اهمیت ویژه ی برخوردار است. به طوری که این تالاب به عنوان یک منطقه مهم برای پرندگان در مقیاس جهانی شناخته شده است. در این مقاله، تغییرات سالانه مربوط به جمعیت گونه های پرندگان، براساس سرشماری های نیمه زمستانی ارائه شده است.....الاب گمیشان برای پرندگان آبزی از اهمیت ویژه ی برخوردار است. به طوری که این تالاب به عنوان یک منطقه مهم برای پرندگان در مقیاس جهانی شناخته شده است. در این مقاله، تغییرات سالانه مربوط به جمعیت گونه های پرندگان، براساس سرشماری های نیمه زمستانی ارائه شده است..... تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
33 - بررسی سرب، روی و نیکل رودخانه های حوزه آب ریز تالاب انزلی (مورد مطالعاتی رودخانه گوهررود)
آریامن قویدل فرامرز معطرفلزات سنگین از عوامل مهم آلودگی منابع آبی به شمار می رود. ورود فلزات به آب های طبیعی معمولا ازمحل های تخلیه فاضلاب های شهری،کشاورزی و صنعتی صورت می گیرد. با توجه به اهمیت خطرات احتمالی بهداشتی فلزات سنگین و همچنین اهمیت اکوسیستم های آبی به ویژه رودخانه ها ، این تحقیق با أکثرفلزات سنگین از عوامل مهم آلودگی منابع آبی به شمار می رود. ورود فلزات به آب های طبیعی معمولا ازمحل های تخلیه فاضلاب های شهری،کشاورزی و صنعتی صورت می گیرد. با توجه به اهمیت خطرات احتمالی بهداشتی فلزات سنگین و همچنین اهمیت اکوسیستم های آبی به ویژه رودخانه ها ، این تحقیق با هدف سنجش و اندازه گیری مقدار فلزات سرب،روی و نیکل در رودخانه گوهررود شهرستان رشت انجام گرفته است. برای اندازه گیری و سنجش مقدار این عناصر از پنج ایستگاه در نقاط مختلف رودخانه گوهررود در طی 9 مرحله نمونه برداری انجام گرفت. نمونه ها بعد از انجام مراحل آزمایشگاهی و آماده سازی برای تعیین مقدار عناصر فلزی توسط دستگاه جذب اتمی در آزمایشگاه سازمان حفاظت محیط زیست کشور مورد سنجش قرار گرفت. یافته ها بیانگر آن است که مقدار میانگین عناصر سرب ، روی و نیکل برای کل رودخانه به ترتیب عبارت است از:30 ± 38 ، 119± 156 و 15 ± 31 میکرو گرم بر لیتر و حداکثر مقدار این عناصر عبارت است از: سرب 168 میکرو گرم بر لیتر در ایستگاه 3 ، روی 513 میکرو گرم بر لیتر در ایستگاه 4 و نیکل 60 میکرو گرم بر لیتر در ایستگاه شماره 4 .آزمون آنالیز واریانس نشان می دهد که بین میانگین مقادیر بدست آمده سرب در ایستگاه ها اختلاف معنی دار وجود ندارد (0.284 Siglevel= , 1.307 F= ( ولی بین میانگین مقادیر به دست آمده عناصر روی ، نیکل در ایستگاه ها اختلاف معنی دار وجود دارد 0.0000) Siglevel= , 8.781 F= ( ; 0.0000) Siglevel= , 6.930 F= (. این تحقیق نشان می دهد که در مقایسه بین ایستگاه ها،عناصر اندازه گیری شده در ایستگاه های داخل شهر دارای مقادیر بیشتری بوده است. با توجه به استانداردهای سازمان حفاظت محیط زیست در مورد مقدار مجاز عناصر فلزی برای زندگی آب زیان در آب های سطحی، مقادیر میانگین و حداکثر اندازه گیری شده بالاتر از استانداردهای یاد شده است.از آن جا که این رودخانه یکی از مجاری تغذیه کننده تالاب انزلی می باشد، امکان بروز خطر بهداشتی بزرگ نمایی زیستی عناصر سنگین در بدن ماهیان و در نهایت انسان وجود دارد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
34 - بررسی جوامع پلانکتونی و کیفیت آب درتالاب بند علی خان
پریسا نجات خواه معنوی محمد مهدوی مریم فروزددر این تحقیق جهت بررسی کیفیت آب تالاب بند علی خان،‌ پلانکتون گیاهی و جانوری و متغیرهای BOD5، CODوDO طی سال 1384 و به صورت فصلی اندازه‌گیری شد. سه گروه از پلانکتون‌ گیاهی آب شیرین شامل دیاتومه‌ با 11 جنس، سیانوباکتر با 3 جنس و اوگلنوفیسه با 1 جنس شناس أکثردر این تحقیق جهت بررسی کیفیت آب تالاب بند علی خان،‌ پلانکتون گیاهی و جانوری و متغیرهای BOD5، CODوDO طی سال 1384 و به صورت فصلی اندازه‌گیری شد. سه گروه از پلانکتون‌ گیاهی آب شیرین شامل دیاتومه‌ با 11 جنس، سیانوباکتر با 3 جنس و اوگلنوفیسه با 1 جنس شناسایی شدند. بیشترین فراوانی متعلق به جنس Navicula و کمترین فراوانی متعلق به جنس Euglena بود. همچنین سه گروه از پلانکتون جانوری آب شیرین شامل روتیفرها با یک جنس، مژه‌داران با یک جنس و سخت‌پوستان با دو جنس شناسایی شدند. جنس Vorticella بیشترین فراوانی و جنس Daphnia دارای کمترین فراوانی بود. نتایج نشان داد که غلظت آلاینده‌ها با عبور از مسیر تالاب و رسیدن به بخش انتهایی آن به میزان قابل توجهی کاهش می یابد. به‌گونه‌ای که از ابتدا به انتهای تالاب از غلظت BOD5،92%وCOD،94% کاسته شد. از طرفی غلظت اکسیژن محلول در انتهای تالاب 85% نسبت به بخش ابتدایی افزایش داشته است. تراکم پلانکتونی نیز از ابتدای تالاب به سمت انتها افزایش نشان داد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
35 - موفقیت تولید مثلی ونرخ بقای روزانه باکلان بزرگ(Phalacrocorax Carbo sinensis) در کلنی تالاب بین المللی امیر کلایه
راضیه رحیمی مسعود منوری محمود کرمیزمینه وهدف: باکلان بزرگ پرنده ای وابسته به بوم سامانه های آبی می باشد.این پرنده از نظر بوم شناسی در بالای زنجیره غذایی قرارداردومی تواند به طور ویژه ای نشان دهنده از بین رفتن زیستگاه و آلودگی محیط ودیگر فعالیت های انسان اثرگذار برمحیط زیست باشد. در این مطالعه فعالیت های أکثرزمینه وهدف: باکلان بزرگ پرنده ای وابسته به بوم سامانه های آبی می باشد.این پرنده از نظر بوم شناسی در بالای زنجیره غذایی قرارداردومی تواند به طور ویژه ای نشان دهنده از بین رفتن زیستگاه و آلودگی محیط ودیگر فعالیت های انسان اثرگذار برمحیط زیست باشد. در این مطالعه فعالیت های تولید مثلی باکلان بزرگ درطی سال 1388از اوایل فروردین تا اواخر تیر در تالاب بین المللی امیرکلایه درسواحل جنوبی دریای خزر موردبررسی قرار گرفت. روش بررسی : دراین مطالعه زیست شناسی جوجه آوری،تعیین موفقیت تولید مثلی و نرخ بقای روزانه به روش می فیلد انجام شد. برای آگاهی از این که چه تغییراتی در موفقیت جوجه آوری اتفاق می افتد، باید موفقیت جوجه آوری در واحدهای زمان محاسبه گردد. مثلا تعداد تخم های که روی آن ها خوابیده شده، نسبت تخم های هچ شده و نسبت آشیانه های خراب شده و تعداد جوجه های مرده باید مورد پایش قراربگیرد. یافته ها: داده های مربوط به تعداد دسته تخم ها در هر آشیانه (Clutch size )جمع آوری شدکه میانگین دسته تخم7/0± 88/2 تخم رابرای هر آشیانه نشان داد. براساس این روش نرخ بقای روزانه آشیانه ها ی باکلان بزرگ در طی دوره تخم 3/98% ودرمرحله آشیانه نشینی وپس آشیانه نشینی به ترتیب 4/99% و100% بدست امد.درکل، میزان موفقیت تولید مثلی دراین سال 4/56% برآوردشد. نتیجه گیری: نتایج نشان می دهد که در طی دوره ای که جوجه ها قادربه ترک لانه بودند هیچگونه تلفاتی وجودنداشت. مشاهده ها نشان دادکه عوامل اقلیمی مانندبادوبارش ناگهانی درمرحله ای که جوجه ها سرازتخم بیرون نیاورده اند بیش ترین تاثیر را دارد و میزان تلفات جوجه ها دراین مرحله 6/30 % بوده است، لذاجوجه ها در این زمان از حساسیت زیادی برخورداراند بنابراین برای مدیریت وحفاظت ازاین پرنده درزمان جوجه آوری، کاهش تهدیدها دردوران قبل ازتفریخ تخم ها می تواند موثر باشد. براساس نتایج این مطالعه نیاز به اقدام های بهبود مدیریت جهت حفاظت کلنی باکلان بزرگ درتالاب امیرکلایه درزمان جوجه آوری وجوددارد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
36 - تعیین روش بهینه طبقه بندی و نقشه سازی کاربری/ پوشش اراضی با مقایسه الگوریتم های شبکه عصبی مصنوعی وماشین بردار پشتیبان با استفاده از داده های ماهواره ای (مطالعه موردی: تالاب بین المللی هامون)
امیرهوشنگ احسانی مجتبی شاکریاریزمینه و هدف: طبقه بندی تصاویر یکی از روش های مهم درتفسیرتصاویر ماهواره ای است که کاربرد زیادی در بررسی تغییرات زمین دارد. در این میان داده های ماهواره ای به دلیل ارایه اطلاعات به روز، ارزان بودن و تنوع اشکال بهترین وسیله برای آشکارسازی و ارزیابی تغییرات شناخته شده است. أکثرزمینه و هدف: طبقه بندی تصاویر یکی از روش های مهم درتفسیرتصاویر ماهواره ای است که کاربرد زیادی در بررسی تغییرات زمین دارد. در این میان داده های ماهواره ای به دلیل ارایه اطلاعات به روز، ارزان بودن و تنوع اشکال بهترین وسیله برای آشکارسازی و ارزیابی تغییرات شناخته شده است. از طرفی دیگر در سال های اخیر روش های شبکه های عصبی مصنوعی به طور وسیع و گسترده جهت طبقه بندی داده های ماهواره ای استفاده می شود. هدف از این پژوهش مقایسه سه روش مختلف جهت طبقه بندی پوشش اراضی با استفاده از تصویر سنجده OLI سال 2014 طی یک دوره 26 ساله می باشد. روش بررسی: در این مقاله تصویر سنجنده OLI (1393) از لحاظ هندسی و اتمسفری در نرم افزار ENVI تصحیح شد. سپس جهت طبقه بندی تصویر به سه روش شبکه های عصبی مصنوعی آرتمپ فازی، شبکه عصبی مصنوعی پرسپترون چند لایه و روش ماشین بردار پشتیبان با استفاده از نرم افزار IDRIS Selva، نقشه پوشش اراضی به پنج کلاس آب، پوشش گیاهی، نیزار، اراضی بایر و اراضی شور طبقه بندی گردید. در نهایت به منظور ارزیابی صحت با استفاده از صحت کاربر، صحت تولید کننده، صحت کلی، ضریب کاپا و ماتریس خطا، نقشه ایجاد شده با نقشه واقعیت زمینی ایجاد شده توسط GPS و تصاویر گوگل ارث و بازدیدهای صحرایی مورد مقایسه قرار گرفت. بحث و نتیجه‌گیری: نتایج نشان دادند که روش آرتمپ فازی بیش ترین میزان دقت را با صحت کل 94.68 و ضریب کاپای91/. نسبت به دو روش شبکه عصبی مصنوعی پرسپترون چند لایه با صحت کل 92.99 و ضریب کاپای 89/. و ماشین بردار پشتیبان با صحت کل 90.93و ضریب کاپای 85/. در طبقه بندی داده های ماهواره ای دارد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
37 - تدوین راهبردهای مدیریتی به‌کمک روش نوین ارزیابی آسیب‌پذیری اکوسیستم-های تالابی(مطالعه نمونه: تالاب چغاخور)
فاطمه جهانی شکیب بهرام ملک محمدی الهام یوسفی روبیات مهدی عالی پورزمینه و هدف: ارزیابی تهدیدها و اختلالات موثر بر اکوسیستم ها، به منظور درک وضعیت اکوسیستم ها، توسعه راهبردهای مناسب مدیریت محیط زیستی، پایش و ارزیابی آن ها امری ضروری است.به خصوص مدیریت پایدار تالاب ها باتوجه به ترکیب ویژگی های اکوسیستم های آبی و خشکی در آن ها به رویکرده أکثرزمینه و هدف: ارزیابی تهدیدها و اختلالات موثر بر اکوسیستم ها، به منظور درک وضعیت اکوسیستم ها، توسعه راهبردهای مناسب مدیریت محیط زیستی، پایش و ارزیابی آن ها امری ضروری است.به خصوص مدیریت پایدار تالاب ها باتوجه به ترکیب ویژگی های اکوسیستم های آبی و خشکی در آن ها به رویکردهای چندبخشی و علمی نیاز دارد. اثرات ناشی از این تهدیدها ویژگی های اکوسیستم را آسیب پذیر کرده است. روش بررسی: هدف این تحقیق ارایه روشی نوین برای ارزیابی آسیب پذیری تالاب چغاخور در مقیاس خرد به منظور تدوین راهبردهای مدیریتی است. در این روش ابتدا با استفاده از مدل نیرو محرکه، فشار، وضعیت، اثر و پاسخ (DPSIR[1]) تهدیدها و ارزش های محیط زیست تالاب ازجمله اکولوژیکی، هیدرولوژیکی، اقتصادی و اجتماعی بررسی شدند. سپس تهدیدها، ارزش ها و ارتباط بین تهدیدها و ارزش ها ارزیابی گردیدند. از طریق ترکیب امتیازهای آن ها ارزیابی آسیب پذیری انجام شد. بحث و نتیجه‌گیری: بیشترین اثرات تهدیدها بر ارزش های اکولوژیکی شامل از بین رفتن پرندگان و زیستگاه حیات وحش هستند و افزایش ارتفاع سد ساخته شده بر روی تالاب و خشک سالی اثر نامطلوب و زیادی بر تأمین حق آبه تالاب گندمان در پایین دست می گذارد. درنهایت، راهبردهایی در قالب پاسخ های احتمالی به هر یک از مولفه های مدل تحلیلی DPSIR ارایه شده است. 5-Driver, Pressure, State, Impact, Response تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
38 - نقش و اهمیت ارزشگذاری اقتصادی خدمات اکوسیستمی بویژه تالابها در حمایت از منابع طبیعی و افزایش رفاه اجتماعی
علیرضا میکاییلی تبریزی نرگس عرب مریم یعقوب زاده محمد حسنیزمینه و هدف: اغلب خدمات اکوسیستم ها، کالا ها یا دارایی های عمومی هستند که نمی توان و یا نباید بصورت خصوصی در نظر گرفته شوند. ضوابط ارزش پولی این خدمات بوسیله مزایای آن ها برای جامعه تخمین زده می شود که اگر از دست داده شود، این خدمات یا سود آن ها از بین می رود. در میان ا أکثرزمینه و هدف: اغلب خدمات اکوسیستم ها، کالا ها یا دارایی های عمومی هستند که نمی توان و یا نباید بصورت خصوصی در نظر گرفته شوند. ضوابط ارزش پولی این خدمات بوسیله مزایای آن ها برای جامعه تخمین زده می شود که اگر از دست داده شود، این خدمات یا سود آن ها از بین می رود. در میان اکوسیستم های مختلف، تالاب ها از مولدترین اکوسیستم ها در این سیاره هستند و این موضوع نه تنها در ارتباط با تنوع زیستی زیاد آن ها بلکه ناشی از نقش مهمی است که در حفظ تعادل زمین دارند و زندگی را در آن امکان پذیر می سازند. روش بررسی: در این مطالعه، مراحل تعیین معیارهای انتخاب اطلاعات در ارزش گذاری اقتصادی خدمات اکوسیستمی تالاب ها، شامل فرایندهای زیر است: 1) تهیه اطلاعات دست اول از مناطق مورد مطالعه؛ 2) ارزش گذاری پولی برای خدمات اکوسیستم ها، بطوریکه بتوان آنها را برای یک بیوم خاص و در زمان خاص ضمیمه کرد؛ 3) فراهم نمودن اطلاعات در مورد سطح مناطق (در مورد اینکه کدام یک از خدمات اکوسیستم قابل تبدیل به ارزش پولی در هر هکتار را است؛ 4) فراهم نمودن اطلاعات در مورد روش ارزیابی مورد استفاده؛ 5) فراهم نمودن اطلاعاتی در مورد محل مطالعه، مساحت منطقه و مقیاس مطالعه (بومی، محلی ، منطقه ای، قاره ای و جهانی). یافته ها: تالاب ها در حال حاضر یکی از اکوسیستم هایی هستند که بواسطه افزایش فعالیت های انسانی، تغییر در استفاده از بخش های عظیمی از اراضی و سواحل پیرامون آن و تخلیه آلودگی شهری و همچنین فعالیت های کشاورزی، بسیار تحت تاثیر قرار گرفته اند. استمرار استفاده بیش از حد از اکوسیستم ها بدین منوال هزینه و مخارج معیشت را افزایش داده و نسل آینده را دچار فقر می کند. بعد از تغییرات استفاده از سرزمین، بسیاری از اثرات مثبت خارجی اکوسیستم ها از بین رفته یا شدیدا کاهش یافته است و بهتر شدن کالاها و خدمات عمومی از طریق اکوسیستم هایی که وضعیت وخیمی دارند امکان پذیر است و این امر به تصمیم گیری قاطع درباره بهبود آن ها برای حفاظت از تنوع زیستی و مدیریت پایدار اکوسیستم ها نیاز دارد. بحثونتیجه گیری: ارزیابی اقتصادی خدمات اکوسیستم به بهترین وجه به عنوان مکمل چارچوب های تصمیم گیری مرسوم هستند که در آن اثرات خارجی مثبت و منفی استفاده و یا از دست دادن بسیاری از کالاها و خدمات محیط زیستی که بطور کافی شناخته شده نیست، حائز اهمیت هستند. ارزش پولی می تواند از طریق مشخص کردن اثرات خارجی و افزایش بینش ما در مورد نقش و اهمیت اقتصادی طبیعت از طریق اندازه گیری های کمی و کیفی کمک کند. بنابراین ارزش گذاری اقتصادی خدمات اکوسیستمی از این جهت برای جامعه اهمیت دارد که می تواند ابزارهای ارتباطی نیرومند و قابل استناد را برای آگاهی دادن بهتر، تصمیم گیری متعادل تر در زمینه تجارت و مرتبط با استفاده از منابع و سرزمین در اختیار قرار دهد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
39 - ساماندهی تالاب بزنگان از طریق ظرفیت‌سازی و مشارکت اجتماعی
مهدی کلاهی رقیه عظیمی سقین سرا ابوذر حاتمی یزدزمینه هدف: تالاب ها، اکوسیستم های مهمی در سراسر جهان هستند که با ارائه طیف گسترده ای از کالاها و خدمات اکوسیستمی، دارای مزایای متنوع اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و محیط زیستی برای جوامع محلی هستند. در این بین، مشارکت جوامع محلی نقش اساسی در حفاظت و حراست پایدار از این منابع أکثرزمینه هدف: تالاب ها، اکوسیستم های مهمی در سراسر جهان هستند که با ارائه طیف گسترده ای از کالاها و خدمات اکوسیستمی، دارای مزایای متنوع اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و محیط زیستی برای جوامع محلی هستند. در این بین، مشارکت جوامع محلی نقش اساسی در حفاظت و حراست پایدار از این منابع ایفا می کند. مقاله حاضر با هدف ساماندهی تالاب بزنگان از طریق ظرفیت سازی و مشارکت اجتماعی براساس یافته های حاصل از اجرای طرح ساماندهی تالاب بزنگان با رویکرد ظرفیت سازی اجتماعی انجام شده است.روش بررسی: شیوه پژوهش، مشارکتی با کارکرد تحقیق در عمل است. جامعه آماری پژوهش، نهادهای محلی و دولتی و همچنین زنان و مردان روستاهای حوضه تالاب بزنگان مخصوصا روستاییان بزنگان هستند. برای ساماندهی تالاب بزنگان، از ابزار CEPA (برقراری ارتباط، آموزش و آگاهی عمومی) به عنوان ابزاری برای ظرفیت سازی و مشارکت اجتماعی استفاده شد. برای برقراری ارتباط با جامعه و نهادهای محلی و دولتی در جهت برجسته سازی اهمیت تالاب، جشنواره ای توسط اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی برگزار و کارگاه های آموزشی برای مردم روستای بزنگان اجرا شد. همچنین در راستای ارائه برنامه های راهبردی، با استفاده از SWOT و پرسشنامه، نشست هایی با معتمدان محلی تدارک دیده شد.یافته‌ها: نتایج بدست آمده نشان می دهند توسعه گردشگری و بهره برداری پایدار، هماهنگی و برنامه ریزی اقدامات (حفاظت)، و همچنین برگزاری جلسات آموزشی، مهمترین عوامل موثر در حفاظت و حمایت از تالاب بزنگان هستند.بحث و نتیجه‌گیری: توسعه گردشگری و بهره برداری پایدار می تواند نقش مهمی در توانمندسازی جوانان روستایی و کسب درآمد پایدار داشته و زمینه را برای کاهش مهاجرت آنها به نقاط اطراف فراهم کند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
40 - تعیین راهبردهای کلیدی توسعه پایدار زیست‌بوم تالاب با تحلیل ریسک عوامل تنش‌زای محیطی
ناهید محبی جعفر نوری نعمت اله خراسانی برهان ریاضیزمینه و هدف: علیرغم ارزش‌های قابل ملاحظه هیدرولوژیکی و خدمات ارزشمند تالابها، امروزه بهره‌برداری نامعقول منجر به نابودی آنها شده است. طبق رهنمودهای کنوانسیون رامسر، بهره‌برداری عاقلانه و رویکرد زیست‌بومی راه حل این مسئله میباشد. هدف اصلی مطالعه حاضر ارایه راهبردهای پ أکثرزمینه و هدف: علیرغم ارزش‌های قابل ملاحظه هیدرولوژیکی و خدمات ارزشمند تالابها، امروزه بهره‌برداری نامعقول منجر به نابودی آنها شده است. طبق رهنمودهای کنوانسیون رامسر، بهره‌برداری عاقلانه و رویکرد زیست‌بومی راه حل این مسئله میباشد. هدف اصلی مطالعه حاضر ارایه راهبردهای پایداری برای بهبود و احیای تالاب بوجاق به عنوان نمونه موردی است. روش بررسی: فرایند ارزیابی و محاسبه ریسک اکولوژیک با ضریب ریسک انجام شد. برای نمایش توزیع مکانی عوامل تهدید با سامانه اطلاعات جغرافیایی استفاده شد. به منظور تعیین راهبردهای تالاب متناسب با شاخصهای توسعه پایدار از مدل پتانسیل عملکرد تالاب استفاده شد. یافته‌ها: تخلیه زباله و فاضلاب، نفوذ زهاب کشاورزی، پرورش ماهی، ماهیگیری و شکار غیر قانونی، قایقرانی و تفرج برنامه‌ریزی نشده مهمترین عوامل تهدید کننده تالاب بودند و بیشتر در ساحل تالاب و کناره رودخانه سفیدرود تجمع داشتند. ارزیابی ریسک اکولوژیک برای قورباغه و وزغ انجام شد که در ابتدای هرم غذایی و مقاوم در برابر تنش‌های محیطی هستند، از میان مواد تنش‌زا، برای کادمیوم، مس به دو صورت محلول یا تجمع در رسوبات و حشره‌کش‌ها، امتیاز بالاتر از یک به معنی سطح ریسک خیلی زیاد ارزیابی شد. نظر به پتانسیل‌های عملکردی تالاب، در نهایت راهبردهای کلیدی حفاظت، بهره‌برداری خردمندانه و مشارکت مردمی برای بهبود و احیای تالاب تعیین شد. بحث و نتیجه‌گیری: تعاملات تقویت کننده تالاب بوجاق نیازهای اساسی انسان، گردشگری پایدار، کاهش اثرات و حفظ محیط‌زیست است. با مدیریت منعطف و خلاقیت میتوان فعالیتهای فعلی را سازگار نمود و با مشارکت مردمی عوامل ناسازگار را به تدریج حذف نمود. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
41 - بررسی خصوصیات خاک زیست بوم اکوسیستم تالاب هامون در اعماق مختلف به منظور ایجاد محیط گردشگری
منصور جهان تیغهدف از اجرای این پژوهش، بررسی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی اعماق مختلف خاک تالاب هامون که ناشی از رسوبات دهه‌های اخیرتالاب هامون میباشد. برای اجرای این پژوهش نمونه‌ها به روش تصادفی انتخاب و پس از حفر پروفیل خاک به عمق 100 سانتیمتری، نمونه‌ها از اعماق 5-0، 50-5، 75-50 و 100 أکثرهدف از اجرای این پژوهش، بررسی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی اعماق مختلف خاک تالاب هامون که ناشی از رسوبات دهه‌های اخیرتالاب هامون میباشد. برای اجرای این پژوهش نمونه‌ها به روش تصادفی انتخاب و پس از حفر پروفیل خاک به عمق 100 سانتیمتری، نمونه‌ها از اعماق 5-0، 50-5، 75-50 و 100-75 سانتیمتری برداشت و خصوصیات، pH، EC، مواد آلی، ازت، کربنات کلسیم، درصد رطوبت اشباع، فسفر و بافت خاک اندازهگیری شد. داده‌ها با استفاده از برنامه آماری SPSS موردتجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که با افزایش عمق از میزان pH، EC، رطوبت، مواد آلی، کربن آلی، ازت، کربنات کلسیم، درصد رطوبت اشباع، فسفر و رس کاسته شده و از لحاظ آماری نیز در سطح 01/0اختلاف معنی‌داری بین این ویژگی‌ها در اعماق مختلف وجود دارد که دلیل آن بالا بودن مواد عالی در سطح خاک ناشی از برگشت بیوماس هوایی گیاهان و تجزیه لاش برگ‌ها بوده است که چنین روندی بر روی سایر خصوصیات خاک نیز تأثیر داشته است. همچنین نتایج نشان داد که با افزایش عمق بر میزان سیلت و شن خاک تالاب هامون افزوده می‌شود و در سطح 01/0 اختلاف معنی‌داری بین آنها وجود دارد. با توجه به کمبود مکان‌های تفرجگاهی در منطقه سیستان، تالاب هامون با خاک مناسب پتانسیل بالایی در ایجاد محیط تفرجگاهی و گردشگریدارد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
42 - بررسی روند تغییرات زمانی- مکانی تالابهای بین‌النهرین و عوامل مؤثر بر آن
امیرحسین حلبیان مهران شبانکاریقرن 21 چالش های زیادی را در پیش رو دارد که مقوله های محیط زیستی چون تخریب جنگل ها و تالاب ها و پیامدهای آن(سیل، خشک سالی و گرد و غبارها) از مهم ترین این چالش ها بشمار می آیند. تالاب های بین النهرین به عنوان بزرگ ترین اکوسیستم آبی خاورمیانه، به صورت حوضه ی اگزورئیک در جن أکثرقرن 21 چالش های زیادی را در پیش رو دارد که مقوله های محیط زیستی چون تخریب جنگل ها و تالاب ها و پیامدهای آن(سیل، خشک سالی و گرد و غبارها) از مهم ترین این چالش ها بشمار می آیند. تالاب های بین النهرین به عنوان بزرگ ترین اکوسیستم آبی خاورمیانه، به صورت حوضه ی اگزورئیک در جنوب عراق و بخش کوچکی از جنوب غربی ایران قرار گرفته اند. این تالاب ها به دلیل وسعت زیاد، پایداری رطوبتی و هم جواری با رودخانه های دایمی، یکی از پویاترین زیست بوم های آب شیرین جهان را در مقیاس محّلی- منطقه ای بوجود آورده اند. این زیست بومها با توانمندی های هیدرواقلیمی- اکولوژیکی بسیار ارزش مند، نقش و جایگاه بسیار مهمی در پالایش محیطی و حیات اقتصادی منطقه دارند. تغییرات کمی و کیفی ناشی از فرآیندهای نامطلوب انسانی- طبیعی در دهه های اخیر تأثیرات مهمی بر ساختار و کارکرد این مجموعه گذاشته است و نقش تالاب ها را از تثبیت ریزگردها و پالایش محیطی به خاستگاه و کانون گرد و غبار منطقه ای تغییر داده است. این پژوهش با روش آماری، تحلیلی- اسنادی،روند فروسایی و ناپایداری تالاب های بین النهرین را به عنوان یکی از علل افزایش گرد و غبار در ایران زمین مورد بررسی قرار می دهد. نتایج نشان داد که تالاب ها تغییرات تدریجی و ناگهانی متعددی را تجربه کرده اند. مهم ترین عوامل مؤثر بر این تغییرات عبارتند از: تغییرات هیدرواقلیمی، توسعه امور زیربنایی(سدسازی، زهکشی و ....)تهدیدهای محیطی(تنش های سیاسی و نظامی، خشک سالی و .....) و انواع آلاینده های انسانی(کشاورزی، صنعتی، خانگی) که در مدیریت و برنامه ریزی هیدروپلیتیک محلی- منطقه ای، جهت بهسازی و پایداری محیطی تالاب ها و بالطبع کاهش رخداد پدیده گرد و غبار باید لحاظ شوند. این پژوهش نشان داد که تصاویر ماهواره ای توانایی آشکارسازی و توصیف تغییرات زمانی- مکانی تالاب های بین النهرین را دارند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
43 - تهیه نقشه کاربری اراضی تالاب میقان با استفاده از روش طبقه بندی نظارت شده و فازی 2013
زهرا علی بخشی مرضیه علی خواه اصل محمد رضوانیآشکار ساختن تغییرات یکی از نیازهای اساسی در مدیریت و ارزیابی منابع طبیعی است. بنابراین نقشه تغییرات کاربری را که نتیجه فرآیند آشکارسازی تغییرات می باشد، می توان براساس تصاویر سنجش از دور تهیه کرد. لازم به ذکر است که روش های متفاوت و گوناگونی برای آشکارسازی تغییرات و تحو أکثرآشکار ساختن تغییرات یکی از نیازهای اساسی در مدیریت و ارزیابی منابع طبیعی است. بنابراین نقشه تغییرات کاربری را که نتیجه فرآیند آشکارسازی تغییرات می باشد، می توان براساس تصاویر سنجش از دور تهیه کرد. لازم به ذکر است که روش های متفاوت و گوناگونی برای آشکارسازی تغییرات و تحولات کاربری ها ارایه شده است. هدف از انجام این تحقیق، مقایسه ی دو روش طبقه بندی نظارت شده و فازی جهت استخراج نقشه کاربری اراضی تالاب میقان با استفاده از تصویر ماهواره ای سنجنده OLI است. در این تحقیق تغییرات، تحولات کاربری و پوشش اراضی تالاب میقان با استفاده از تصاویر سنجنده OLI ماهواره لندست مربوط به سال ٢٠١٣ اخذ شد؛ سپس تصویر یاد شده با استفاده از الگوریتم های مناسب از لحاظ هندسی و رادیومتریک تصحیح شدند؛ آنگاه نمونه های آموزشی به صورت طبقه بندی فازی و نظارت شده در پنج کلاس کاربری ایجاد شدند. پس از اعمال طبقه بندی نظارت شده و فازی بر روی تصویر ماهواره ای OLI نقشه کاربری اراضی تهیه گردید سپس دقت طبقه بندی ها مورد ارزیابی قرار گرفت برای انجام این کار مشخصات آماری دقت تولید کننده و دقت استفاده کننده برای هر کدام از کلاس ها تعیین گردید و در نهایت با استفاده از دقت کلی، دقت نقشه های حاصل از طبقه بندی نظارت شده و فازی مشخص شد. نتایج حاصل از ارزیابی دقت این دو روش با استفاده از تعیین دقت کلی، نشان داده است که طبقه بندی نظارت شده با دقت کلی ٩١/٨٤ و ضریب کاپا ٧٨٦١/٠ نسبت به طبقه بندی فازی با دقت کلی ٤٩/٨٣ و ضریب کاپا ٧٦٦٧/٠ از دقت بیشتری برخوردار است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
44 - برنامه ریزی و زو ن بندی ذخیر ه گاه زیستکره حرا براساس معیارهای بین المللی با تأکید بر جزیره قشم( با استفاده ازGIS)
حسنعلی لقایی مسعود منوری بشیر رئیسیاز آنجایی که هدف از این تحقیق بهر هبرداری بهینه از منطقه مورد مطالعهدر راستای اهداف ذخیره گاه زیست کره بود با استفاده از منابع اکولوژیک ومنابع اقتصادی اجتماعی با بهره گیری از روش تجزیه و تحلیل سیستمیجهت زو نبندی استفاده GIS و با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیاییگردید. أکثراز آنجایی که هدف از این تحقیق بهر هبرداری بهینه از منطقه مورد مطالعهدر راستای اهداف ذخیره گاه زیست کره بود با استفاده از منابع اکولوژیک ومنابع اقتصادی اجتماعی با بهره گیری از روش تجزیه و تحلیل سیستمیجهت زو نبندی استفاده GIS و با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیاییگردید. با توجه به اینکه این منطقه فاقد عوارض برجسته و تغییراتتوپوگرافی خاص بوده جهت زون بندی ذخیره گاه زیس تکره از نقش ههایشیب، ارتفاع، جهت و در نهایت نقشه واحد شکل زمین که به طور معمولدر مطالعات مربوط به ارزیابی توان اکولوژیک محی طهای خشکی مورداستفاده قرار می گیرد، در این مطالعه مورد استفاده قرار نگرفته و به جایآن از فاکتورهای بیولوژیکی و اقتصادی اجتماعی و نق شهای سه گانه ذخیره گاه زیست کره )نقش توسعه نقش حفاظت، نقش لجستیک( وتعریف مربوط به هر یک از زو نها، مورد استفاده قرار گرفت که در نهایتت عداد سه هسته طبیعی، یک زون ضرب هگیر پیرامونی و 2 زون بینابینیانتخاب گردیدند که از سطح کل ذخیر هگاه زیس تکره 28983 هکتار بهعنوان زون هسته 50156 هکتار به عنوان زون ضرب هگیر پیرامونی و 7694هکتار به عنوان زون بینابینی اختصاص یافته اند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
45 - مقـایسه‌ی روش های فازی و حداکثر احتمـال برای تهیه نقشه پوشش اراضی تالاب گندمـان با استفاده از تصاویر ماهواره لندست
لیلا سمیعی مرضیه علی خواه اصل محمد رضوانیتهیه نقشه های کاربری و پوشش زمین به منظور اطلاع از کاربری ها و برنامه ریزی در جهت مدیریت بهینه ی کاربری اراضی از جمله اقدامات اساسی برای دست یابی به توسعه پایدار است، این مساله در خصوص مناطق حساس و به خصوص تالاب ها به علت وابستگی عملکردهای هیدرولوژیکی و بیوژئولوژیکی آن أکثرتهیه نقشه های کاربری و پوشش زمین به منظور اطلاع از کاربری ها و برنامه ریزی در جهت مدیریت بهینه ی کاربری اراضی از جمله اقدامات اساسی برای دست یابی به توسعه پایدار است، این مساله در خصوص مناطق حساس و به خصوص تالاب ها به علت وابستگی عملکردهای هیدرولوژیکی و بیوژئولوژیکی آن ها به جریانات سطحی و زیرزمینی و موقعیت آن ها در سیمای سرزمین از اهمیت بیش تری برخوردار است. امروزه الگوریتم های زیادی جهت مقایسه نقشه های کاربری/ پوشش اراضی، توسعه یافته است. هدف از این مطالعه مقایسه دو روش حداکثر احتمال و فازی، جهت تهیه نقشه پوشش اراضی تالاب بین المللی گندمان و اراضی پیرامون با استفاده از تصاویر ماهواره لندست می باشد. برای این منظور، از تصاویر سال 2014 مربوط به سنجنده OLI ماهواره لندست 8 استفاده شد. بر اساس نتایج به دست آمده، منطقه ی مورد مطالعه به طبقات تالاب، اراضی کشاورزی، اراضی بایر و مرتع تقسیم گردید و دقت کلی و ضریب کاپا برای نقشه های کاربری اراضی محاسبه شد که بر اساس نتایج به دست آمده می توان بیان کرد نقشه ی کاربری اراضی حاصل از الگوریتم فازی با دقت کلی 70/86 و ضریب کاپای 79/0 نسبت به الگوریتم حداکثر احتمال با دقت کلی 20/81 و ضریب کاپای 71/0 از دقت بالاتری برخوردار بوده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
46 - سنجش میزان آلودگی فلز جیوه در بافت عضله ماهی کپور ( Cyprinus carpio) و اردک ماهی (Esox lucicus) تالاب انزلی و همبستگی آن با وزن، سن و رژیم غذایی
نادر بهرامی فر معصومه خسروی احسان عطارانفلزات سنگین و شبه فلزات از جمله عناصر پایدار و مقاوم به تجزیه_ای هستند که در صورت وجود غلظت های بالا در بافت آبزیان، سلامت آنها و انسان ها را تهدید می کنند. این تحقیق در سال 1396با هدف سنجش میزان آلودگی فلز جیوه دربافت خوراکی ماهی های کپور و اردک تالاب انزلی، مقایسه آن أکثرفلزات سنگین و شبه فلزات از جمله عناصر پایدار و مقاوم به تجزیه_ای هستند که در صورت وجود غلظت های بالا در بافت آبزیان، سلامت آنها و انسان ها را تهدید می کنند. این تحقیق در سال 1396با هدف سنجش میزان آلودگی فلز جیوه دربافت خوراکی ماهی های کپور و اردک تالاب انزلی، مقایسه آن با حد مجاز استانداردهای جهانی و همچنین بررسی همبستگی میان عوامل سن، وزن و رژیم غذایی با میزان آلودگی این عنصر سمی انجام شده است. نمونه های ماهی از سه بخش شرق، مرکز و غرب تالاب انزلی جمع آوری شدند. اندازه گیری جیوه با دستگاه پیشرفته آنالیز جیوه ( مدل Leco AMA 254 ) با دقت بسیار مطابق روش استاندارد سازمان EPA6722D- انجام شد. میانگین کل غلظت این فلز در بافت عضله ماهیان کپور و اردک به ترتیب 5398/0 و 7662/0 میکروگرم برگرم وزن خشک اندازه گیری شد. همبستگی مثبت خطی معنی داری (001/0p <) میان تجمع جیوه با عوامل سن و وزن دو گونه مورد بررسی مشاهده شد. تفاوت معنی داری میان غلظت جیوه در بافت عضله دو گونه مذکور وجود داشت، به طور کلی میزان جیوه در بافت عضله ماهیان صیاد به طور معناداری نسبت به ماهیان غیر صیاد بیشتر بود. بیشترین غلظت جیوه در نمونه های بخش شرقی مشاهده شد. مقایسه بین میزان غلظت جیوه در دو ماهی با حد آستانه مجاز استاندارد سازمان غذا و دارو آمریکا برای جیوه (1 میکرو گرم بر گرم ) نشان می دهد که نتایج از حد آستانه کمتر می باشد، در حالیکه از حد آستانه مجاز تعیین شده توسط سازمان بهداشت جهانی و سازمان غذا و کشاورزی(FAO) بیشتر می باشد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
47 - بررسی انگل های ماهیان تالاب سولقان استان چهارمحال و بختیاری
مهدی رئیسی فیروز فدائی فرد مهسا انصاری هادی تاجی زادگان سید رضا حسینی -
حرية الوصول المقاله
48 - بررسی آلودگی ماهیان تالاب چغاخور استان چهار محال و بختیاری با انگل Lernaea cyprinacea (Linnaeus 1758)
مهدی رئیسی مهسا انصاری سعید یوسف پور فیروز فدائی فرد مهران مهدی پورمطالعه حاضر بمنظور بررسی آلودگی ماهیان تالاب چغاخور استان چهارمحال و بختیاری به انگل سخت پوست Lernaea cyprinacea در فصول بهار و تابستان 1387 پیرو گزارش مرگ و میر ماهیان تالاب توسط افراد محلی صورت پذیرفت. بهمین منظور 65 عدد ماهی از شش گونه مختلف مورد بررسی انگل شناسی قرا أکثرمطالعه حاضر بمنظور بررسی آلودگی ماهیان تالاب چغاخور استان چهارمحال و بختیاری به انگل سخت پوست Lernaea cyprinacea در فصول بهار و تابستان 1387 پیرو گزارش مرگ و میر ماهیان تالاب توسط افراد محلی صورت پذیرفت. بهمین منظور 65 عدد ماهی از شش گونه مختلف مورد بررسی انگل شناسی قرار گرفتند که از این تعداد، 49 عدد ماهی (38/75 درصد) مورد تهاجم انگل لرنه آ قرار گرفته بودند و 16 عدد (62/24 درصد) فاقد آلودگی انگلی بودند ضمن اینکه بیشترین میزان آلودگی با انگل در سیاه ماهی داماسینا مشاهده گردید. نتایج بررسی همچنین نشان داد که رابطه معنی داری بین میزان آلودگی با وزن و سن ماهیان وجود ندارد. پراکندگی انگل بر روی سطح بدن نیز مورد بررسی قرار گرفت و بیشترین تعداد انگل در پایه باله سینه ای و کمترین میزان بر روی سرپوش آبششی و سر مشاهده شد که تعداد انگل در نقاط مختلف بدن ارتباط کاملا معنی داری را نشان می دهد (P<0.05). تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
49 - بررسی اهمیت روستاهای حاشیه تالاب انزلی از جنبه‌های مختلف اجتماعی، اقتصادی، گردشگری
حسن دادرس پرویز کردوانیچکیده بررسی اهمیت روستاهای حاشیه تالاب انزلی از جنبه های مختلف به عنوان طرحی جهت توسعه فیزیکی، اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، گردشگری و کالبدی - فضایی امری ضروری بوده که برای روستاهای حاشیه تالاب منطقه مورد مطالعه در نظر گرفته شده است.روستاهای حاشیه تالاب انزلی از لحاظ اق أکثرچکیده بررسی اهمیت روستاهای حاشیه تالاب انزلی از جنبه های مختلف به عنوان طرحی جهت توسعه فیزیکی، اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، گردشگری و کالبدی - فضایی امری ضروری بوده که برای روستاهای حاشیه تالاب منطقه مورد مطالعه در نظر گرفته شده است.روستاهای حاشیه تالاب انزلی از لحاظ اقتصادی، اجتماعی و گردشگری چه اهمیتی از دیدگاه جغرافیا دارند؟ به عنوان پرسش اصلی مطرح بوده و براساس آن فرضیه های تحقیق مطرح گردید. مهم ترین یافته های تحقیق عبارتند از: - اکثریت مطلق روستائیان حاشیه تالاب از برنامه ریزی جهت اشتغال زایی جوانان، ارتقاء وضعیت معیشتی و بالا بردن سطح زندگی در نهایت جلوگیری از مهاجرت به شهرها راضی بودند. - با توجه به پتانسیل های بالای منطقه مورد مطالعه و برنامه ریزی دقیق و مدون با سرمایه گذاری بخش های دولتی و خصوصی و مشارکت و همکاری روستائیان رابطه مثبت وجود دارد. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و روش تحقیق در آن توصیفی – تحلیلی است . روش مطالعه به صورت اسنادی و مطالعات میدانی بوده است.روش شناختی تحقیق مبتنی بر نگرش سیستمی است.نتائج تحقیق نشان می دهدکه تالاب انزلی از نظر زیست محیطی دارای شرایط مطلوبی نیست و هر ساله خساراتی آشکارا و خسارات پنهان به وجود می آورد بنابراین برنامه ریزی و احیای تالاب الزامی است پیشنهادها و راهکارهایی در خصوص افزایش عمر تالاب و بالا بردن راندمان تولیدات آن و به تبع آن بهبود وضعیت اقتصادی، معیشتی، فرهنگی، اجتماعی و گردشگری مردم منطقه ارائه گردیده است . تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
50 - سطح‌بندی مناطق نمونه گردشگری با بهره گیری از روشAHP مطالعه موردی:مناطق نمونه گردشگری باغ بهادران، زرین شهر و تالاب گاوخونی استان اصفهان
اسفندیار حیدری پورچکیده با توجه به رشد بسیار سریع صنعت گردشگری در دنیا، برنامه‌ریزی برای توسعه آن و همگام شدن با جریانهای جهانی ضروری است. استان اصفهان به عنوان یکی از بهترین مقاصد گردشگری بین المللی و داخلی کشور از اولویت ویژه‌ای برخوردار است و در این بین پرداختن به مناطق نمونه گردشگر أکثرچکیده با توجه به رشد بسیار سریع صنعت گردشگری در دنیا، برنامه‌ریزی برای توسعه آن و همگام شدن با جریانهای جهانی ضروری است. استان اصفهان به عنوان یکی از بهترین مقاصد گردشگری بین المللی و داخلی کشور از اولویت ویژه‌ای برخوردار است و در این بین پرداختن به مناطق نمونه گردشگری برای تامین انواع تقاضای گردشگران جایگاه قابل ملاحظه‌ای دارد. سه منطقه نمونه گردشگری باغ بهادران، زرین شهر و تالاب گاوخونی در محور زاینده رود از جمله 93 منطقه نمونه گردشگری استان اصفهان هستند که دارای ویژگیهای منحصر بفردی میباشند. از اینرو هدف پژوهش حاضر سطح بندی این سه منطقه بر اساس شاخصهای گردشگری در مناطق نمونه میباشد. نتایج این مطالعه که با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبیAHPو نرم‌افزارExpert Choice صورت گرفته نشان میدهد منطقه نمونه گردشگری تالاب گاوخونی اولویت اول، منطقه نمونه باغ بهادران در اولویت دوم و منطقه نمونه گردشگری زرین‌شهر (رحمت آباد) در اولویت سوم قرار گرفته است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
51 - تأثیر مدیریت استراتژیک تالاب بر گردشگری پایدار منطقه مطالعه موردی: تالاب انزلی
داوود حسن آبادی ابراهیم قلی دوست ساسانسراچکیده این نوشتار، به فاصله وضع موجود (مدیریت کنونی تالاب انزلی) با وضع مطلوب (مدیریت استراتژیک تالاب) به عنوان یک دغدغه بنیادی نگاه میکند. مبانی نظری مربوط به پارادایم استراتژی و مدیریت استراتژیک را بیان میکند و به کمک مدل SWOT ضعف ها، قوت ها، فرصت ها و تهدیدهایی که أکثرچکیده این نوشتار، به فاصله وضع موجود (مدیریت کنونی تالاب انزلی) با وضع مطلوب (مدیریت استراتژیک تالاب) به عنوان یک دغدغه بنیادی نگاه میکند. مبانی نظری مربوط به پارادایم استراتژی و مدیریت استراتژیک را بیان میکند و به کمک مدل SWOT ضعف ها، قوت ها، فرصت ها و تهدیدهایی که در تالاب انزلی برای مدیریت استراتژیک آن پیشنهاد میدهد. اولویت بندی استراتژی های پیشنهادی نیز یکی از موضوعاتی است که پیگیری شده است. روش این پژوهش، روشی توصیفی و تحلیلی است به طوری که به کمک پرسشنامه، اطلاعات مورد نیاز (قوت‌ها، ضعف‌ها، فرصتها و تهدیدها) از طرف کارشناسان و مسئولین (24 کارشناس) و شهروندان و مردم (152 شهروند) و گردشگران (118 گردشگر) گردآوری شد. در فرآیند تحلیل مدیریت استراتژیک تالاب انزلی، از ماتریس‌های ارزیابی عوامل داخلی، ماتریس ارزیابی عوامل خارجی، ماتریس عوامل داخلی – خارجی و ماتریس برنامه ریزی استراتژیک کمی استفاده گردید. یافته‌ها نشان میدهد که مدیریت استراتژیک، در تالاب انزلی جایگاه شایسته‌ای ندارد و اگر تالاب انزلی بخواهد با استفاده از مدیریت استراتژیک حرکت خود را به گردشگری پایدار منطقه سوق دهد، باید استراتژی‌های راهبرد رقابتی – تهاجمی به عنوان اولویت اصلی راهبرد خود قرار دهد که مبتنی است بر: تأکید بر توسعه توریسم طبیعی و اکوتوریسم (توریسم مسؤلیت پذیرانه)، ایجاد جاذبه‌های ورزشی و تفریحی متنوع همانند شنا، اسکی، قایقرانی، ماهیگیری و ورزش‌های بادی و تورهای باران جهت رقابت با سایر مناطق رقیب و استفاده از انواع محصولات دریایی و تالابی و بهره بردن از شرایط اقلیمی برای ایجاد یک تجربه کیفی خوب، همانند خورشید گرایی، تماشای کوچ پرندگان. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
52 - آشکارسازی روند تغییرات کاربری اراضی تالاب هورالعظیم با استفاده از تکنیک سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی
سرور مکرونی غلامرضا سبزقبایی شهرام یوسفی خانقاه ستار سلطانیانبه منظور حفاظت معقول و خردمندانه از تالاب ها و همچنین شناخت تغییرات در ویژگی های آنها که می تواند ناشی از عوامل طبیعی و یا فعالیت های انسانی باشد، می توان از فنون سنجش از دور و تجزیه و تحلیل تصاویر ماهواره ای استفاده کرد. هدف این تحقیق پایش تغییرات کاربری اراضی در محدو أکثربه منظور حفاظت معقول و خردمندانه از تالاب ها و همچنین شناخت تغییرات در ویژگی های آنها که می تواند ناشی از عوامل طبیعی و یا فعالیت های انسانی باشد، می توان از فنون سنجش از دور و تجزیه و تحلیل تصاویر ماهواره ای استفاده کرد. هدف این تحقیق پایش تغییرات کاربری اراضی در محدوده تالاب هورالعظیم با استفاده از تصاویر لندست +ETM (سال 1382) و OLI (سال 1393) است. پس از انجام تصحیحات هندسی و اتمسفری، با استفاده از روش حداکثر احتمال و مقایسه بعد از طبقه بندی تغییرات پوشش/کاربری اراضی محدوده مورد بررسی قرار گرفت. ضریب کاپا برای نقشه سال 1382 و 1393 به ترتیب 91/0 و 89/0 به دست آمد. نقشه طبقه بندی سال 1393 نشان داد که سطح تالاب هورالعظیم از 84300 به 45500 هکتار کاهش داشته است. نتایج پایش تغییرات نشان می دهد که در طول دوره مطالعه به وسعت کاربری های مسکونی، مرتع اضافه شده و از سطح تالاب و اراضی کشاورزی کاسته شده است. نتایج این تحقیق نشان داد که داده های سنجش از دور، به دلیل قابل تکرار بودن و دید وسیع و یکپارچه، می توانند نقش اساسی در بررسی تغییرات و مدیریت تطبیقی تالاب ها از جمله تالاب هورالظیم داشته باشند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
53 - ارزیابی و پایش تغییرات رطوبت تالاب میقان با استفاده از تکنیک دورسنجی و ارتباط آن با شاخصهای خشکسالی هواشناسی
زهره ابراهیمی خوسفی محمد خسروشاهی مریم نعیمی سمیرا زندی فرتالاب ها از مهم ترین اکوسیستم های طبیعی هستند که به دلیل تغییرات اقلیمی و خشکسالی‌های اخیر، از سطح مرطوب آنها کاسته شده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی ارتباط بین شاخص بارش استانداردشده و شاخص بارش و تبخیر و تعرق استانداردشده با مقادیر متوسط شاخص اصلاح‌شده اختلاف آب نرم أکثرتالاب ها از مهم ترین اکوسیستم های طبیعی هستند که به دلیل تغییرات اقلیمی و خشکسالی‌های اخیر، از سطح مرطوب آنها کاسته شده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی ارتباط بین شاخص بارش استانداردشده و شاخص بارش و تبخیر و تعرق استانداردشده با مقادیر متوسط شاخص اصلاح‌شده اختلاف آب نرمال شده در محدوده تالاب میقان انجام شد. بدین منظور از تصاویر چندزمانه لندست و داده های اقلیمی ایستگاه سینوپتیک اراک برای بازه زمانی 28 ساله (1396-1369) استفاده شد. پس از اعمال پیش پردازش‌های لازم بر روی تصاویر ماهواره‌ای، شاخص اصلاح‌شده اختلاف آب نرمال شده و میانگین آن برای هرسال تهیه گردید. به منظور بررسی ارتباط بین شاخص های خشکسالی هواشناسی و میانگین شاخص اصلاح‌شده اختلاف آب نرمال شده، نمودار پراکنش نقطه‌ای بین آنها ترسیم و ضریب تعیین حاصل از برازش مدل رگرسیون دومتغیره، محاسبه گردید. نتایج نشان داد که محتوای رطوبتی تالاب میقان در بازه زمانی موردبررسی به میزان قابل‌توجهی کاهش‌یافته است به‌طوری‌که مقادیر متوسط رطوبت سطح تالاب از 0.36 در سالهای ابتدایی به 0.04- در سالهای پایانی رسیده است. ضریب تعیین به‌دست‌آمده از برازش مدل رگرسیونی بین شاخص بارش استانداردشده و شاخص بارش و تبخیر و تعرق استانداردشده با میانگین شاخص اصلاح‌شده اختلاف آب نرمال شده به ترتیب 0.34 و 0.51 تخمین‌زده شد. این نتیجه بیانگر آن است که 34% تغییرات رطوبتی تالاب میقان با استفاده از شاخص بارش استانداردشده و 51% تغییرات آن با استفاده از شاخص بارش و تبخیر و تعرق استانداردشده، قابل توجیه است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
54 - تأثیر تغییرات محیطی تالاب میقان بر دمای سطح زمین نواحی پیرامونی با استفاده از داده های ماهواره لندست
سعید محمودی بهروز ساری صراف مجید رضایی بنفشه هاشم رستم زادهتالاب ها یکی از مهمترین پهنه های آبی مؤثر در تعدیل شرایط آب و هوایی نواحی پیرامونی و همچنین یکی از شکننده ترین پدیده های طبیعی به شمار می رود. بنابراین پایش تغییرات محیط پیرامونی تالاب ها بسیار اهمیت دارد. هدف از این تحقیق، پایش تغییرات کاربری اراضی، شاخص بهنجار أکثرتالاب ها یکی از مهمترین پهنه های آبی مؤثر در تعدیل شرایط آب و هوایی نواحی پیرامونی و همچنین یکی از شکننده ترین پدیده های طبیعی به شمار می رود. بنابراین پایش تغییرات محیط پیرامونی تالاب ها بسیار اهمیت دارد. هدف از این تحقیق، پایش تغییرات کاربری اراضی، شاخص بهنجار شده پوشش گیاهی و الگوهای دمایی سطح زمین در نواحی پیرامونی تالاب میقان با استفاده از داده های چند زمانه سنجنده TM ماهواره لندست در تاریخ های 30 اردیبهشت‌ماه سال 1381 و 5 خردادماه سال 1389 است. برای استخراج تغییرات کاربری اراضی از روش طبقه بندی نظارت‌شده با اعمال الگوریتم حداکثر شباهت استفاده شد. نتایج دقت طبقه‌بندی تصاویر با استفاده از شاخص کاپا برای تصویر سال 1381 و 1389 به ترتیب، 99.13% و 98.93% با ضریب کاپا 98 و 97 بود. نتایج تغییرات کاربری اراضی نشان داد که زمین های بایر افزایش 100 کیلومترمربع و در مقابل نواحی با پوشش گیاهی 84 کیلومترمربع کاهش داشت. میانگین شاخص بهنجار شده پوشش گیاهی با تغییر محسوسی مواجه نبوده است و بیشینه و کمینه این شاخص در سال 1381 صفر و 0.52- و در سال 1389، 0.05- و 0.58- بود. طبقات دمایی گرم‌تر در الگوی دمایی منطقه در سال 1389 نسبت به سال 1381 گسترش بیشتری داشت. میزان دمای کمینه، میانگین و بیشینه در حریم ده کیلومتر پیرامونی تالاب میقان در سال 1381 به ترتیب 16.72، 27.35 و 36.4 درجه سانتی گراد با انحراف معیار 3.2، این مقادیر در سال 1389 به 15.5، 29.8 و 37 درجه سانتی گراد با انحراف معیار 3.5 است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
55 - طبقه بندی پوشش گیاهی بر اساس شاخص تالابی با استفاده از طبقه بندی شئ‌گرا تصاویر ماهواره ای (مطالعه موردی: تالاب انزلی)
مریم حقیقی خمامی محمد جواد تجدد مکرم روانبخش فریبرز جمالزاد فلاحپیشینه و هدف در طول سالیان اخیر تحقیقات زیادی در تالاب انزلی بهعنوان یکی از مهمترین تالاب های عضو کنوانسیون رامسر انجام گرفته است. که با توجه به ماهیت و موقعیت جغرافیایی تالاب از هزینه بالایی برخوردار بوده است. نیاز به شناسایی، طبقه بندی، آشکارسازی، پیش بینی و پیش أکثرپیشینه و هدف در طول سالیان اخیر تحقیقات زیادی در تالاب انزلی بهعنوان یکی از مهمترین تالاب های عضو کنوانسیون رامسر انجام گرفته است. که با توجه به ماهیت و موقعیت جغرافیایی تالاب از هزینه بالایی برخوردار بوده است. نیاز به شناسایی، طبقه بندی، آشکارسازی، پیش بینی و پیشرفت تکنولوژی این امکان را داده تا با هزینه ای به‌مراتب کمتر بتوانیم با داده های سنجش از دور و با استفاده از قابلیت هایی چون سهل الوصول بودن، دقت بالا، پوشش وسیع و قابل تکراری بودن ازنظر زمانی و مکانی و استخراج اطلاعات در زمان نسبتاً کم، محیط های طبیعی را با دقت و سرعت بیشتری بررسی کنیم زیرا یکی از مهم ترین مشکلاتی که در مسئله بررسی تغییرات پوشش گیاهی وجود دارد عدم وجود اطلاعات مکان‌دار دقیق منطقه در طول زمان است. تصاویر ماهواره ای و فناوری سنجش از دور این امکان را فراهم می کند تا با اتکا به اطلاعات تولیدی از آن به برنامه بهتری جهت مدیریت محیط‌زیست دست یافت. در اﻳﻦ مطالعه طبقه بندی پوشش گیاهی تالاب انزلی با استفاده از تکنیک طبقه بندی ﺷﺊﮔﺮا تصویر ماهواره ﻟﻨﺪﺳﺖ با نمونه برداری زمینی و بر پایه شاخص تالابی گیاهان و همچنین میزان ترکم پوشش گیاهی با تهیه نقشه شاخص پوشش گیاهی (NDVI) مورد بررسی و تجزیه و تحلیل ﻗﺮار ﮔﺮفت. از نقشه های طبقه بندی پوشش گیاهی تالاب می توان در تشخیص میزان و نوع پوشش و برنامه ریزی جهت حفظ و احیا تالاب بهره جست.مواد و روش هادر این مطالعه که تهیه نقشه طبقه بندی پوشش گیاهی بر اساس شاخص تالابی بهعنوان یکی از معیارهای موردنیاز مرزبندی اکولوژیکی تالاب، مدنظر است. ابتدا محدوده های کلی پوشش گیاهی تالاب در ساحل و پیرامون آن شناسایی شد. سپس داده های پوشش گیاهی گونه های آبزی تالاب از مناطق مختلف آبی تالابی در پلات های 0.25 مترمربعی و در محدوده حاشیه خشکی از گونه های خشکی زی حاشیه تالاب به کمک پلات های 1 متر مربعی برداشت شد. در مجموع 42 پلات طی بهار و تابستان 1398 برداشت شد. پس از تهیه تصاویر موردنیاز، آماده سازی آن ها شامل تصحیحات هندسی، اتمسفری، رادیومتریکی و بارزسازی تصویر با استفاده از نرم‌افزارENVI انجام شد. تصویر ماهواره لندست (Landsat) 8 تیرماه 98 با قدرت تفکیک مکانی 30 متر جهت طبقه بندی پوشش گیاهی و تهیه نقشه شاخص پوشش گیاهی (NDVI) و تصویر ماهواره سنتینل-2 (Sentinel-2) تیرماه 98 به دلیل قدرت تفکیک زمینی 10 متر جهت تلفیق با داده لندست 8 به عنوان داده کمکی در طبقه بندی تصویر مورد استفاده قرار گرفت. ادغام این دو تصویر با حفظ مقادیر طیفی تصویر چند طیفی باعث بهبود قدرت تفکیک مکانی تصویر حاصله می‌گردد. عملیات طبقه بندی شی‌ء گرا به منظور تفکیک و طبقه بندی بهتر تصویر لندست 8 تلفیق شده با استفاده از نقاط تعلیمی حاصل از نمونه برداری زمینی انجام شد. ارزیابی صحت طبقه بندی با استفاده از نمونه های آزمایشی به عنوان نقاط واقعیت کنترل زمینی، برای هر کلاس به‌صورت تصادفی انجام و ماتریس خطای طبقه بندی استخراج گردید.نتایج و بحث ابتدا گیاهان غالب و نماینده وضعیت تالابی آن ها به کمک نمونه گیری در منطقه شناسایی شدند. با محاسبه درصد نسبی پوشش گیاهان غالب در محل نمونه گیری و با توجه به فهرست گونه های گیاهی شناسایی شده و شناسایی شاخص تالابی آنها، گروه های گیاهی تالابی و غیر تالابی تفکیک گردیدند. در مجموع از طبقه بندی گونه های پلات ها (42 قطعه نمونه) تعداد 180 گونه گیاهی در 124 جنس و 48 تیره شناسایی شد. همچنین چهار گروه گیاهان اجباری تالاب (OBL)، گیاهان اختیاری و اجباری تالاب (OBL & FACW)، گیاهان اختیاری خشکی و اختیاری تالاب (FACU & FACW) و گیاهان اختیاری تالاب (FACW) تفکیک گردیدند. تهیه نقشه طبقه بندی پوشش گیاهی از طریق تلفیق نمونه برداری زمینی و طبقه بندی شی‌ء گرا تصویر سنجنده OLI ماهواره لندست سال 98 تلفیق شده است. صحت نقشه های طبقه بندی شده بر اساس مقادیر آمار کاپا و صحت کلی مورد ارزیابی قرار گرفت. میزان دقت کلی 88.62 درصد و میزان ضریب کاپا برابر با 84 درصد به دست آمد. بر اساس نتایج خروجی طبقه بندی تصویر گروه گیاهان اجباری تالاب در حاشیه پهنه های آبی تالاب (حاشیه تالاب غرب و سرخانکل)، گروه گیاهان اختیاری تالاب بیشتر در حاشیه خشکی تالاب و به‌طور عمده در جنوب غربی تالاب (تالاب سیاه کشیم) و پناهگاه حیات وحش چوکام در بخش شرقی تالاب، گروه گیاهان اختیاری و اجباری تالاب با پراکنش کمتر به طور یکنواخت در کل گروه گیاهان اختیاری خشکی و اختیاری تالاب در بخش کوچکی از محدوده و محدوده تالاب در منطقه چوکام، شمال و شمال غرب تالاب مشاهده گردید. بررسی درصد تراکم پوشش گیاهی در سطح تالاب با شاخص NDVI، توزیع پوشش متراکم گیاهی در نواحی مختلف تالاب و محدود شدن سطح آب بستر تالاب را نشان میدهد.نتیجه گیری نتایج بررسی تصاویر ماهواره ای و طبقه بندی آن ها با توجه به نمونه های زمینی نشان می دهد که گسترش و پراکندگی گیاهان اجباری تالاب (OBL) محدود به پهنه‌های آبی تالاب است، به طوری که بیشترین پراکنش این گیاهان مربوط به پهنه آبی تالاب غرب و سرخانکل می شود. گسترش گونه های اختیاری تالاب (FACW) در پهنه های خشکی تالاب است که نشان از خشک شدن بیشتر مناطق تالاب در قسمت سیاه کشیم (جنوب غربی) و چوکام (شرق) است. طبقه بندی تصاویر ماهواره ای و درصد حضور هر یک از گروه ها در آن نشان داد که گروه اراضی کشاورزی (با سطح حضور 23.9 درصد) و گروه گونه های اختیاری تالاب (FACW) (با سطح حضور 23.6 درصد و غالباٌ گونه های نی، توسکا، بید) بالاترین درصد گروه های طبقه بندی پوشش محدوده تالاب انزلی را به خود اختصاص داده‌اند. این امر ضمن بیان حضور بیشتر گونه های اختیاری تالاب در مقایسه با گونه های اجباری تالاب (OBL) (با سطح حضور 10.1 درصد) و سطح اشغال اراضی زراعی، به روشنی خشک شدن تالاب را نشان می دهد. درصد پوشش گیاهی در سطح تالاب نیز با شاخص پوشش گیاهی (NDVI) بررسی گردید که بیشترین آن متعلق به پوشش گیاهی متراکم است. با توجه به اینکه تصویر ماهواره ای مربوط به فصل تابستان است، نشانگر توزیع پوشش گیاهی در نواحی مختلف تالاب و سطح آب بستر تالاب است که نشان از کاهش میزان سطوح آبی تالاب دارد. بررسی پوشش های گیاهی و تغییرات اکولوژیک آن ها به‌صورت دوره ای، اطلاعات مفیدی از تغییرات منابع آبی و اکولوژیک تالاب جهت برنامه ریزی در حفظ و نگهداری آن به عنوان یک اکوسیستم مهم در منطقه در اختیار مدیریان و برنامه ریزان قرار می دهد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
56 - تحلیلی بر تغییرات کاربری/پوشش اراضی تالاب بین المللی شادگان در دوهۀ اخیر
اسما رافعی افشین دانه کار مهدی زندبصیری مسعود باقرزاده کریمیپیشینه و هدف تالاب ها بهعنوان یکی از حساس‌ترین زیست‌بوم‌های کره زمین، همواره در گسترش گاه خود با تحولات متعددی روبرو هستند که تغییرات پوشش و کاربری از مؤثرترین‌های این تغییرات محسوب می‌شود. گستره زمین همواره تحت اثر فعالیت‌ها و کاربری‌های انسان قرارگرفته است. آن دسته أکثرپیشینه و هدف تالاب ها بهعنوان یکی از حساس‌ترین زیست‌بوم‌های کره زمین، همواره در گسترش گاه خود با تحولات متعددی روبرو هستند که تغییرات پوشش و کاربری از مؤثرترین‌های این تغییرات محسوب می‌شود. گستره زمین همواره تحت اثر فعالیت‌ها و کاربری‌های انسان قرارگرفته است. آن دسته از فعالیتهای انسان که به مکان‌های مشخصی محدود می‌شود و موقعیت به بالنسبه ثابتی پیدا میکند، کاربری های انسانی را پدید می آورد..ازاین‌رو تجزیه‌وتحلیل در زمینه تغییر تالاب ها تبدیل به یک اولویت مدیریتی تبدیل شده است. تغییرات کاربری/ پوشش سرزمین نقشی اساسی در مطالعات تحولات محیطی در سطح محلی، منطقه ای و جهانی دارد. فعالیت و تغییرات انسانی در سطح زمین منجر به تغییراتی در ساختار و فرایندهای بوم‌شناختی سامانه‌های طبیعی زمین می‌شود. این تغییرات به‌طور عمده جنبه‌های اصلی عملکردهای سرزمین (ازجمله تعادل انرژی، آب، خاک، شبکه غذایی) را تحت تأثیر قرار میدهد. علاوه بر این، فشار بر منابع طبیعی، که ناشی از نیاز انسان به منابع محیطی و اغلب تحت اثر پیشران افزایش جمعیت است، به تغییر در زمین سیمای سطح زمین می انجامد. تغییرات سیمای سرزمین تحت اثر مداخلات انسانی به تحولات و روندهای مختلف سیمای کاربری/ پوشش زمین منجر می شود. بنابراین تحلیل های پوشش/کاربری در بازه های زمانی، برای درک و روندیابی تغییرات مکانی گذشته تا حال و برنامه‌ریزی برای آینده، اهمیت بسیار دارد. امروزه، داده های ماهواره ای چند طیفی و چند زمانی با وضوح بالا بهعنوان ابزاری اساسی برای تخمین جنبه هایی ازجمله پوشش گیاهی، تخریب جنگل و گسترش شهری مورد استفاده قرار می گیرند.سنجش‌ازدور و GIS بستری برای مطالعه تغییر شکل چشم‌انداز در سراسر سطح زمین فراهم می کنند. داده های سنجش‌ازدور اطلاعات ارزشمندی را در یک زمان نسبتاً کوتاه و به‌صورت مقرون به صرفه ارائه می دهند. تصاویر ماهواره ای یا عکس های هوایی با وضوح بالا برای مطالعه تغییرات کاربری/پوشش اراضی در اکوسیستم ها و محدوده های متفاوت قابل بهره برداری هستند. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اینکه تالاب شادگان یکی از تالاب های بین‌المللی کشور است که در حال حاضر به سبب مداخلات انسانی، در فهرست مونترو قرار دارد، سنجش تحولات پیرامون تالاب، به ویژه درروند و نوع تغییرات پوشش/کاربری میتواند، در شناخت پیشران های اصلی تأثیر بر این تالاب با اهمیت کاربردی و کمک به خروج این تالاب از فهرست مونترو همراه باشد، این مطالعه با چنین هدفی و برای یک دوره 20 ساله به انجام رسیده است تا با انطباق با سایر اطلاعات موجود، مانند تغییرات جمعیت و تنوع پرندگان آبزی و کنار آبزی بتواند برای تنظیم لایحه خروج این تالاب از فهرست مونترو به کار آید. در این مطالعه از روشهای یکپارچه سنجش‌ازدور و GIS برای تشخیص تغییرات کاربری/ پوشش زمین در محدوده محاط و مؤثر بر تالاب شادگان استفاده شد.مواد و روش ها محدوده مورد مطالعه در ﺟﻨﻮب ﻏﺮﺑﯽ اﯾﺮان، در جلگه ﺧﻮزﺳﺘﺎن و محاط بر تالاب شادگان قرار دارد. این محدوده با توجه به عوارض انسان ساخت بلافصل تالاب شادگان، به ویژه نقش راه‌ها و آبراهه‌های پیرامونی بر روی آخرین تصاویر ماهواره ای گوگل ارث بسته شد و سپس به لایه های مورد استفاده منتقل شد. در این محدوده ﺗﺎﻻب بین‌المللی ﺷﺎدﮔﺎن حدفاصل طول شرقی 48 درجه و 19 دقیقه و 16 ثانیه تا 49 درجه و 3 دقیقه و 44 ثانیه و عرض شمالی 29 درجه و 55 دقیقه 44 ثانیه تا 38 درجه و 28 دقیقه و 42 ثانیه در فاصله حدود 60 کیلومتری جنوب شهر اهواز مرکز استان و 5 کیلومتری جنوب شهر شادگان واقع شده است. در این پژوهش از تصاویر دوره 20 ساله ماهواره لندست طی سال های 1999-2019 استفاده شده است. همچنین جهت طبقه بندی تصاویر از نرم‌افزار ENVI استفاده شد. پس از پیش‌پردازش و انجام تصحیحات مربوطه با استفاده از روش طبقه‌بندی نظارت شده و الگوریتم حداکثر احتمال پردازش و بارزسازی تصاویر صورت گرفت و همچنین صحت و ضریب کاپا هر لایه به منظور دقت بررسی برآورد شد. در ادامه تهیه نقشه پوشش و کاربری مشتمل بر طبقات مختلف پوشش های طبیعی سطح زمین و کاربری‌های انسانی بود که طبقات آن با توجه به نیاز مطالعه و باهدف شناسایی تغییرات مؤثر بر تالاب شادگان مورد و سنجش تغییرات پوشش و کاربری، باهدف شناسایی و آشکارسازی، مهمترین تغییرات صورت گرفته پیرامون تالاب شادگان به انجام رسید، بنابراین در این فرایند، تغییرات عمده در طبقات موجود محور توجه قرار گرفت. جهت آشکارسازی تغییرات از روش پایش تغییرات (Change detection) در نرم‌افزار ENVI استفاده شد که قادر است اطلاعات کاملی از تغییرات انواع کاربری/پوشش اراضی به یکدیگر ارائه دهد. تغییرات کاربری اراضی در 5 دوره با بازه زمانی 20 (2019-1999) انتخاب شد.نتایج و بحث پنج دوره زمانی داده های ماهواره ای کاربری و پوشش تالاب شادگان در سالهای 1999، 2001، 2014، 2017 و 2019 تهیه و پس از پیش‌پردازش و انجام تصحیحات مربوطه با استفاده از روش طبقه‌بندی نظارت‌شده و الگوریتم حداکثر احتمال پردازش و بارزسازی تصاویر صورت گرفت. به‌منظور ارزیابی صحت نقشه‌های تولیدشده ضریب کاپا و ضریب صحت کلی استفاده شد و مطابق نتایج به‌دست‌آمده و داده‌های سال 2019 با بیشترین مقدار ضریب کاپا و بالاترین دقت صحت کلی برخورد دار بود. طبقات پوشش و کاربری اراضی، نقشه پوشش/کاربری محدوده موردمطالعه برای پنج دوره زمانی مورداشاره تهیه شد. یافته‌های این تحقیق نشان داد اراضی تالابی شادگان طی 20 سال ختم به سال 2019، از حدود 90 هزار هکتار در سال 2001 تا حدود 150 هزار هکتار در سال 1999 تغییر وسعت داشته است، درواقع طی دو سال وسعت تالاب حدود 40 درصد کاهش داشت. پس‌ازآن اراضی تالابی افزایش داشته که این افزایش تا به امروز نیز به‌تدریج ادامه داشته است، بااین‌وجود به‌رغم این افزایش هنوز وسعت تالاب در سال 1999، تأمین نشد و نسبت به این سال حدود 16 درصد کاهش مساحت نشان میدهد.نتیجه گیری با توجه به روند اراضی لخت بدون پوشش و اراضی شور میتوان نتیجه‌گیری کرد که این دو نمودار روندی معکوس نسبت به یکدیگر دارند که در این نقطه و یا تلاقی دو پوشش موردنظر تبدیل پوشش به پوشش دیده می‌شود. به این منظور ابتدا باید پوشش موردنظر حاصل شود که با رواناب ایجاد می‌شود به صورتی که در یک دوره‌ای اراضی شروع به از دست دادن پوشش خودکرده و تبدیل به اراضی شور و حوضچه نمکی شدند. همچنین با توجه به افزایش اراضی لخت بدون پوشش در سال 2001 و با توجه به روند آب میتوان نتیجه‌گیری کرد که این افزایش به دلیل کاهش آب سطحی بوده است. با توجه به روند اراضی شور در بازه مربوطه و همسو بودن با روند آب اگر حقابه تالاب تأمین شود شوره‌زارها به اراضی طبیعی تبدیل می‌شود. همچنین با افزایش نسبی آب در سالهای اخیر و کاهش اراضی لخت بدون پوشش و افزایش اراضی شور نشان‌دهنده این موضوع است که آبی که جایگزین اراضی لخت بدون پوشش شده ،آب‌شور است. دو گروه کاربری اراضی ساخته‌شده و فعالیت کشاورزی تغییرات شدیدی در محدوده زمانی موردبررسی ایجاد نکرده‌اند و با توجه به جدول 4 میانگین درصد تغییرات این دو کاربری به ترتیب برابر با %4.5 و بیش از %1 درصد بوده که انتظار می‌رود تأثیر چشمگیری بر روند تخریب و نابودی اراضی اطراف تالاب نداشته باشد و درنتیجه نمی‌تواند بهعنوان یک عامل بحران‌زا تلقی شود. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
57 - پایش تغییرات تالاب بختگان با استفاده از سری زمانی داده‌های ماهواره‌ای در پلتفرم گوگل ارث انجین و پیش‌بینی پارامترها با مدل Facebook’s Prophet
محسن دستاران شاهین جعفری حسین مسلمی سارا عطارچی سید کاظم علوی پناهپیشینه و هدف تالابها زیستگاه پوشش گیاهی و حیاط وحش هستند و به همین دلیل دارای ارزش زیستمحیطی بالایی میباشند. همچنین تالابها در هنگام وقوع حوادث ناگوار طبیعی باعث کاهش فرسایش خاک، بازیابی سفره‌های زیرزمینی و ذخیره آب حاصل از بارش می شوند و در فراهم کردن آب جهت کشاور أکثرپیشینه و هدف تالابها زیستگاه پوشش گیاهی و حیاط وحش هستند و به همین دلیل دارای ارزش زیستمحیطی بالایی میباشند. همچنین تالابها در هنگام وقوع حوادث ناگوار طبیعی باعث کاهش فرسایش خاک، بازیابی سفره‌های زیرزمینی و ذخیره آب حاصل از بارش می شوند و در فراهم کردن آب جهت کشاورزی و یا استفاده دام نقش دارند. این مناطق در برابر دخالت‌ها و تغییرات انسانی مانند زهکشی، گسترش شهر و توسعه زیرساخت‌ها و بهره‌برداری بیش‌ازحد از منابع آبهای زیرزمینی آسیب‌پذیر هستند. پیش‌بینی وضعیت تالاب ها در آینده، نیازمند داشتن درک درست از سیر تحول تالابها و تعیین روند تغییرات آنها است. امروزه فناوری سنجش‌ازدور برای نگاشت تالابها به‌طور گسترده ای مورداستفاده قرار می‌گیرد و توانایی آن در پایش تغییرات تالابها به دلیل وسعت متغیر و پویایی تالاب، ارزش این علم را در این زمینه دوچندان کرده است. سنجش‌ازدور با تأمین تصاویر در زمان‌های مختلف و از طریق مدلسازی فضایی پویا میتواند ابزاری مؤثر برای شبیه‌سازی و پیش‌بینی فرایندهای تخریب تالاب باشد. در این مطالعه به دلیل اهمیت بالای زیستمحیطی و گردشگری تالاب بختگان و اثرات خشک شدن تالاب بر شرایط زیستی و سلامت افراد بومی و همچنین گردشگری منطقه به پایش تغییرات این تالاب پرداخته‌شده است و پیش‌بینی پارامترهای بارش، سطح آبهای زیرزمینی و دما انجام‌گرفته است. برای این امر پلتفرم گوگل ارث انجین برای اخذ و پردازش تصاویر مورداستفاده قرار گرفت. پلتفرم گوگل ارث انجین پلتفرمی است که در کمترین زمان و با سرعت‌بالا میتوان اقدام به اخذ و پردازش تصاویر کرد. بر این اساس با استفاده از پلتفرم گوگل ارث انجین تغییرات پهنه آبی دریاچه به همراه تغییرات دما، سطح آبهای زیرزمینی و بارش استخراج و مورد پایش قرارگرفته شد. همچنین مقایسه‌ای بین این پارامترها صورت گرفت تا مشخص شود چه تغییراتی طی دو دهه در این دریاچه اتفاق افتاده است. برای پیش‌بینی پارامترها با استفاده از مدل Prophet اقدام به پیش‌بینی و تحلیل روند تغییرات شد. مهمترین مزیت مدل Prophet توانایی در تبدیل داده‌های گسسته به داده‌های پیوسته است تا پیش‌بینی به بهترین شکل انجام پذیرد. این روش در شناسایی روند فصلی بودن داده‌ها به‌صورت خودکار عمل میکند و در صورت وجود روند تغییرات فصلی آنها را نمایش میدهد.مواد و روش ها برای انجام پایش تالاب اقدام به اخذ تصاویر از پلتفرم گوگل ارث انجین شد. از تصاویر لندست 7 و 8 برای استخراج پهنه آبی، برای استخراج تغییرات سطح آبهای زیرزمینی از داده‌های گریس، برای استخراج پوشش گیاهی و دمای سطح تالاب از پروداکت مادیس و برای استخراج مقادیر بارش از پروداکت تصاویر TRMM استفاده شد. برای استخراج پهنه آبی تالاب از شاخص استخراج خودکار آب (Automated water extraction index) استفاده شد. برای استخراج سطح آبهای زیرزمینی از سنجنده گریس استفاده شد. برای به دست آوردن سری زمانی دمای سطح زمین برای منطقه موردمطالعه از پروداکت سنجنده مادیس استفاده شد. برای استخراج سری زمانی بارش، از داده‌های تجمعی ماهانه ماهواره TRMM (3B43V7) باقدرت تفکیک مکانی 25/0 درجه جغرافیایی با استفاده از گوگل ارث انجین استخراج و روند تغییرات مورد ارزیابی و تحلیل قرار گرفت. آزمون Mann-Kendall یکی از پرکاربردترین آزمون‌های غیر پارامتری برای تشخیص روند داده‌های آب و هواشناسی و زیستمحیطی است که برای تشخیص خط روند یکنواخت به کار می‌رود، این آزمون ازآنجاکه روشی غیر پارامتری است نیازی نیست از داده‌هایی با توزیع نرمال پیروی کند. مدل پیش‌بینی Prophet، کتابخانۀ پیش‌بینی کنندۀ Prophet که توسط فیس‌بوک توسعه‌یافته است در زبان‌های برنامه‌نویسی R و Python در دسترس است. این کتابخانه از روشهای (Additive model) پشتیبانی میکند و مقادیر گسسته را میتواند به‌خوبی و به‌صورت مقادیر پیوسته پیش‌بینی کند. نام این قابلیت تعطیلات است. از دیگر قابلیت‌های این کتابخانه شناسایی خودکار روندهای روزانه هفتگی، فصلی و سالانه است. میانگین خطای مطلق یا به‌اختصار (MAE) به‌صورت پیش‌فرض در کتابخانه‌ی Prophet وجود دارد. این خطا معیار طبیعی‌تری از خطای متوسط را نشان میدهد و برخلاف خطای RMSE بدون ابهام است.نتایج و بحث در این مطالعه روند تغییرات سطح آب تالاب بختگان بین سالهای 2000 تا 2020 با استفاده از پلتفرم گوگل ارث انجین پایش شد. همچنین با استفاده از روش پیش‌بینی Prophet که توسط فیس‌بوک توسعه و منتشرشده است، اقدام به‌پیش بینی پارامترهای موثر گردید. بررسی روند تغییرات نشان داد که سطح آب تالاب در طی دو دهه کاهش چشمگیری داشته است. در همین راستا، روند سطح آبهای زیرزمینی، دما و بارش منطقه موردبررسی قرار گرفت. با بررسی این عوامل مشخص شد هم زمان با کاهش 58.3% سطح آب تالاب، کاهش 260% نیز در سطح آب های زیرزمینی منطقه رخ داده است. با این حال تغییرات مقدار بارش منطقه در مقایسه با پارامترهای دیگر کمتر بوده است و حدود 29% کاهش داشته است. این روند کاهش با استفاده از آزمون آماری من-کندال نیز اثبات شد. برای پیش‌بینی پارامترها نیز، مدل Prophet با استفاده از داده‌ای گسسته توانسته است برای 1500 روز پیش‌بینی را به‌صورت داده‌ی پیوسته انجام دهد. خروجی مدل نشان داد که برای پارامترهای بارش و سطح آبهای زیرزمینی یک‌روند نزولی در طی 1500 روز آینده قابل پیش بینی است که این روند کاهشی برای مقادیر بارش با شدت کم اما برای سطح آبهای زیرزمینی با شدت زیاد هست. پیش‌بینی دما نشان داد که دما دارای الگوی فصلی است و نوسان زیادی در طول یک سال دارد، اما روند سالیانه‌ی آن نشان از ثبات در سالهای پیش رو دارد. نتایج مدل برای سطح آب تالاب نیز نشان از یک‌روند صعودی نسبتاً کم دارد که دارای احتمال تغییر ±12.5 کیلومترمربعی است. همچین خطای پارامترها در سطح معنی‌داری 95٪ دارای مقادیر قابل قبول هستند که نشان از صحت پیش‌بینی دارد. از شاخص خودکار آب به‌منظور استخراج سری زمانی پهنه آبی تالاب موردنظر استفاده شد. با استفاده از میانگین سری زمانی استخراج‌شده بیشترین و کمترین مساحت پهنه آبی تالاب به ترتیب به سال 2006 با 629.23 کیلومترمربع و سال 2014 با 156.82 کیلومترمربع تعلق دارد. سری زمانی تغییرات این تالاب نشان میدهد که وضعیت آب تالاب طی دو دهه سیر نزولی را طی کرده است. براساس این مطالعه می توان نتیجه گرفت که روند تغییرات سطح آب تالاب روبه کاهش بوده است. تغییرات دریاچه براساس روند تغییرات سطح آب های زیرزمینی که به صورت نزولی می باشد گویای کاهش آب منطقه است. بدلیل اینکه روند تغییرات بارش دارای یک ثباتی بوده، مدیریت نامناسب می تواند دلیلی بر کاهش سطح آب دریاچه و استفاده بی رویه از آب های زیرزمینی باعث کاهش سطح آب های زیرزمینی باشد. بدلیل همین کاهش سطح آب دریاچه، دما هم تا 3 درجه سانتی گراد کاهش داشته استنتیجه گیری بر اساس این مطالعه میتوان نتیجه گرفت که سطح آبهای زیرزمینی و بارش در آینده روندی نزولی خواهند داشت که باعث می‌شود سطح آب تالاب - که خود دارای احتمال نوسان در آینده است - کاهش یابد و روند به‌صورت نزولی ادامه یابد. با روند پیش رو، تنها راه، برنامه‌ریزی‌های مناسب در جهت حفظ تالاب است. در صورت ادامه این روند، شاهد نابودی تالاب خواهیم بود. پیشنهاد می‌شود با توجه به روند ماهانه‌ی سطح تالاب در فصل تابستان بهره‌برداری بیش‌ازحد از منابع آبهای زیرزمینی صورت نگیرد. جهت بررسی‌های بیشتر میتوان از پلتفرم گوگل ارث انجین بدون نیاز به اخذ تصاویر و صرف زمان و هزینه زیاد، اقدام به فراخوانی سری زمانی تصاویر کرده و پردازش‌هایی در این پلتفرم انجام داد. در بحث پیش‌بینی نیز در مطالعات آتی میتوان از مدل Prophet به دلیل استفاده از داده‌های گسسته و درعین‌حال ارائه دقت مطلوب، استفاده کرد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
58 - بررسی تغییرات زیست محیطی با استفاده از سنجش از دور و شاخص کیفیت آب (مطالعة موردی: تالاب بین المللی شادگان)
لیلا رحیمی بلوچی آزاده زرع کار بهرام ملک محمدیهدف از انجام این تحقیق بررسی و مقایسه تغییرات تالاب بین المللی شادگان طی دو دهه گذشته است. بدین منظور روند تغییرات تالاب بین المللی شادگان و پدیده های مختلف مرتبط آن با استفاده از تصاویر ماهواره لندست از محدوده مطالعاتی و پردازش آن ها در محیط نرم افزار ENVI®4.8 به ک أکثرهدف از انجام این تحقیق بررسی و مقایسه تغییرات تالاب بین المللی شادگان طی دو دهه گذشته است. بدین منظور روند تغییرات تالاب بین المللی شادگان و پدیده های مختلف مرتبط آن با استفاده از تصاویر ماهواره لندست از محدوده مطالعاتی و پردازش آن ها در محیط نرم افزار ENVI®4.8 به کمک روش طبقه بندی نظارت شده و الگوریتم شباهت طی یک دورة زمانی 20 ساله (1990-2011) بررسی گردید. برای تعیین علت تغییرات رخ داده در تالاب، کیفیت آب ورودی به تالاب به کمک شاخص ارزیابی ریسک و آسیب پذیری آلودگی منابع آب (WRASTIC)، در مقیاس حوزه آبریز تالاب مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این تحقیق، کاهش 6 درصدی مساحت تالاب شادگان در طی این سال ها و کاهش مساحت بخش های آبی و خاکی (اراضی بایر و گل و لای) تالاب به میزان 61/1796 کیلومتر مربع (71/25%) و افزایش مساحت پوشش گیاهی تالاب به میزان 7/1796 (9%) را نشان می دهد. پوشش گیاهی در تالاب به سرعت رو به افزایش بوده که نشان از آلودگی آب، افزایش پدیده تغذیه گرایی و از بین رفتن زودهنگام این تالاب بین المللی دارد. نتیجه محاسبه شاخص WRASTIC نشان دهنده تأثیر زیاد اجزاء حوزه آبریز تالاب شادگان در ایجاد آلودگی آب تالاب می باشد. با توجه به سیر تحولات ناخوشایند تالاب شادگان ادامه روند شرایط کنونی می تواند موجودیت و یکپارچگی تالاب شادگان را با خطر جبران ناپذیری مواجه نماید. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
59 - بررسی خصوصیات زیستی، شاخص گنادوسوماتیک ومطالعات بافت شناسی گناد ماهی سوف حاجی طرخان نر درتالاب امیرکلایه لاهیجان
محمد وفاجوی دیانتی حسین خارا علی بانی رضوان الله کاظمی مریم صائمیزمینه و هدف:ماهی سوف حاجی طرخان Percafluviatilis Linnaeus,1758)از خانواده Percidaeیکی از ماهیان با ارزش از نظر اکولوژیکی و اقتصادی می باشدکه درایران زیستگاه محدودی داشته و بیشترین ذخایر آن تالاب های امیرکلایه لاهیجان و انزلی است. هدف از این پژوهش مطالعه زیست سنجی و و أکثرزمینه و هدف:ماهی سوف حاجی طرخان Percafluviatilis Linnaeus,1758)از خانواده Percidaeیکی از ماهیان با ارزش از نظر اکولوژیکی و اقتصادی می باشدکه درایران زیستگاه محدودی داشته و بیشترین ذخایر آن تالاب های امیرکلایه لاهیجان و انزلی است. هدف از این پژوهش مطالعه زیست سنجی و وضعیت شاخص گنادوسوماتیک و زیست سنجی ماهی سوف حاجی طرخان در تالاب امیرکلایه لاهیجان می باشد. روش کار: به این منظور تعداد 126 قطعه سوف حاجی طرخان جنس نر باگروههای سنی 2-5 سال صید وبرای تعیین شاخصهای گنادوسوماتیک به آزمایشگاه منتقل گردید. پس از اندازه گیری و توزین گنادها برای مطالعات بافت شناسی پس از تثبیت در فرمالین و برش گیری با هماتوکسیلین رنگ آمیزی و با میکروسکوپ نوری مقاطع مشاهده گردید.یافته ها:طبق نتایج بهدست آمده بیشترین میانگین طول کل (22.5 سانتی متر)، طول چنگالی (21.5سانتی متر)، طول استاندارد (19.5سانتی متر)، وزن بدن (158 گرم) و وزن گناد (7.15 گرم) مربوط به ماهی سوف5 ساله و کمترین میانگین طول کل (13 سانتی متر)، طول چنگالی (12.5سانتی متر)، طول استاندارد (11 سانتی متر)، وزن بدن (28.7 گرم) و وزن گناد (1.82گرم) مربوط به ماهی سوف 2 ساله بود. در بین گروه های مختلف سنی ماهیان از نظر طول کل، طول چنگالی، طول استاندارد، وزن بدن و وزن گناد اختلاف معنی داری وجود داشت (p). ولی از نظر شاخص گنادوسوماتیک اختلاف معنی داری وجود نداشت ( p>0.05 تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
60 - ارزیابی شرایط آسایش انسانی تالاب های پلدختر بر اساس مدل های زیست اقلیمی
بهروز پروانه مهدی مهدی نسبقبل از هر استفاده ای از یک منبع، اگاهی از قابلیت ها و توان آن منبع ضروریست، تا سیاستگزاری و برنامه ریزی بر اساس توان منبع به صورت پایدار انجام شود. شناخت توان آسایش زیست اقلیمی در مناطق مختلف جغرافیایی، می تواند نقش بسیار مهمی در آمایش سرزمین و در نهایت به توسعه مناطق م أکثرقبل از هر استفاده ای از یک منبع، اگاهی از قابلیت ها و توان آن منبع ضروریست، تا سیاستگزاری و برنامه ریزی بر اساس توان منبع به صورت پایدار انجام شود. شناخت توان آسایش زیست اقلیمی در مناطق مختلف جغرافیایی، می تواند نقش بسیار مهمی در آمایش سرزمین و در نهایت به توسعه مناطق محروم کمک کند. روش کار در این پژوهش تحلیلی و با استفاده از داده های عناصر اقلیمی میانگین روزانه دمای هوا ، دمای خشک، میانگین سرعت باد غالب بر متر بر ثانیه و دمای هوا به سانتیگراد ایستگاه سینوپتیک پلدختر در طی دوره آماری 1390- 1377 و سپس تجزیه و تحلیل آنها در قالب سه مدل زیست اقلیمیEvanzشاخصBecker و مدل Trmvhygrmtryk بوده است تا ضمن دستیابی و مقایسه نتایج حاصل شده از هر مدل با هم یک دید همه جانبه گر و ترکیبی و دارای ضریب اطمینان بالای نسبت به وضیعت آسایش انسانی حاصل شود. نتایج بررسی شاخص های زیست اقلیمی بیانگر وجود شرایط آسایش حرارتی در ماههای مهر ، فروردین، آبان و اسفند و در فصل تابستان دارای شرایط عدم آسایش حرارتی و دوره سرد سال دارای شرایط آسایش دمای خنک و ملایم می باشد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
61 - ارزیابی تاثیر مخاطرات ژئومورفولوژیک پسروی آب دریای خزر برگردشگری ساحلی (مطالعه موردی شهرساحلی گمیش تپه)
مسعود کلته محمد ابراهیم عفیفی مرضیه موغلیگردشگری سیستم پیچیده ای است که ابعاد مختلف زندگی انسانی (اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی زیست محیطی و کالبدی) را دربرمیگیرد. سواحل دریاها ازجمله مناطقی است که، عوامل مختلفی آن را تحت تاثیر قرار میدهد. ازجمله تغییرات اقلیمی، مداخلات انسانی، وتغییرات تراز دریا. یکی از سواحلی که أکثرگردشگری سیستم پیچیده ای است که ابعاد مختلف زندگی انسانی (اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی زیست محیطی و کالبدی) را دربرمیگیرد. سواحل دریاها ازجمله مناطقی است که، عوامل مختلفی آن را تحت تاثیر قرار میدهد. ازجمله تغییرات اقلیمی، مداخلات انسانی، وتغییرات تراز دریا. یکی از سواحلی که با تغییرات زیادی مواجه بوده، سواحل شرقی دریای خزر به ویژه سواحل شهرستان گمیشان است. با توجه به اهمیت موضوع، دراین تحقیق به بررسی اثرات تغییرات تراز دریای خزر برتغییرات تالاب بین المللی گمیشان وخط ساحلی پرداخته شد. همچنین از مدل رقومی ارتفاعی 5/12 متر، تصاویر ماهواره ی لندست واطلاعات آماری مربوط به تغییرات تراز دریا بعنوان داده های تحقیق استفاده شد. ابزارهای مورد استفاده در تحقیق نیز شامل ARCGIS ,ENVI, وIDRISI برای اجرای مدل LCM بود. دراین تحقیق ،ابتدا تغییرات ترازآبی دریای خزر با استفاده از داده های آماری بررسی شد. سپس با استفاده از عکسهای ماهواره ی لندست، تغییرات خط ساحلی وتالاب بین المللی گمیشان بررسی ودرارتباط با نوسان های دریای خزر مورد تجزیه وتحلیل قرارگرفت. براساس نتایج بدست آمده، درطی سالهای 1990 تا 2020، سطح دریای خزر 51 سانتی متر کاهش یافت. همچنین خط ساحلی مورد مطالعه 5/6355 متر پسروی داشت وتالاب نیز با 97 کیلومتر مربع کاهش وسعت مواجه شد. با توجه به موارد فوق، نوسانهای دریای خزر همراه با فعالیتهای انسانی ازجمله سدسازی، ازعوامل موثر بر تغییرات خط ساحلی وتالاب است. بنابراین برای هرگونه مدیریت وبرنامه ریزی بایستی پایش مداوم تغییرات دوره ای خط ساحلی نیز مورد توجه قرار گیرد. پسروی آب دریای خزر برگردشگری ساحلی اثر نامطلوبی گذاشته بطوری که تاسیسات گردشگری ساحلی عملا در خشکی وبافاصله زیاد از ساحل قرار گرفته است، این امر توجه به محاسبات دقیق در اجرای تاسیسات گردشگری ازقبیل TCI قبل از شروع به ساخت را دوچندان میکند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
62 - ارزیابی روش های آشکارسازی تغییرات پوشش گیاهی و پهنه آبی تالابهای چغاخور و سولگان
سید امید میرمحمدصادقی محمد نبویان پور سلمان یزدانی شیدا محمدیفردتالاب ها یکی از مهمترین سرمایه های محیط‌زیستی هستند که اطلاع از تغییرات آنها نقش اساسی در مدیریت آنها دارد. از میان نگرانی‌ها در زمینه تغییرات محیط‌زیست و اکوسیستم تالابها، مسائل مربوط به تغییر کاربری و پوشش‌گیاهی طی زمان به طور فزاینده‌ای مهم تلقی شده‌اند. در همین را أکثرتالاب ها یکی از مهمترین سرمایه های محیط‌زیستی هستند که اطلاع از تغییرات آنها نقش اساسی در مدیریت آنها دارد. از میان نگرانی‌ها در زمینه تغییرات محیط‌زیست و اکوسیستم تالابها، مسائل مربوط به تغییر کاربری و پوشش‌گیاهی طی زمان به طور فزاینده‌ای مهم تلقی شده‌اند. در همین راستا روش های سنجش از دور ابزاری قدرتمند برای بررسی پایش تغییرات به‌حساب می‌آیند که با سرعت و دقت مناسبی تغییرات کاربری اراضی را در سطوح وسیعی مورد ارزیابی قرار داده و تغییرات را آشکار می‌نماید. به‌منظور آشکارسازی تغییرات پوشش‌گیاهی در سه تالاب چغاخور، سولگان غربی و سولگان شرقی، سه تصویر ماهواره لندست مربوط به سالهای 2002، 2015 و 2018 انتخاب و روشهای آشکارسازی تفاضل تصویر، تفاضل پوشش‌گیاهی و تسلد کپ بر روی آنها پیاده‌سازی شد. سپس دقت روشهای مذکور از طریق طبقه‌بندی تصاویر به روش حداکثر احتمال و تعیین آستانه تغییرات مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد روش تسلدکپ با دقت کل و ضریب کاپای 34/88 و 83/0 نسبت به دو روش دیگر توانسته است تغییرات را به‌خوبی آشکارسازی نماید. بر اساس آستانه تعیین شده، تغییرات افزایشی مربوط به اراضی کشاورزی، باغات و کشت دیم بوده که از سال 2002 تا سال 2015، تغییرات افزایشی فقط 66/23 درصد بوده‌اند؛ اما در بازه سه ساله از 2015 تا 2018 به 8/42 درصد افزایش یافته است و همزمان تغییرات کاهشی مربوط به 66 درصد اراضی مرتعی بودند که طی سالهای 2002 تا 2018 به اراضی کشاورزی تبدیل شده‌اند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
63 - Geometric simulation and the salinity of water entering to the Hoor al-Azim wetland for determine the capacity of drainage water
کاظم حمادی سمانه عبدویسHoor al-Azim wetland, are a large and permanent wetland area located between Iran and Iraq. By entering the flow to the wetland area, the geometry of the wetland, acts in the form of an inverted imperfect pyramid. So that by entering the water flow, the water level of w أکثرHoor al-Azim wetland, are a large and permanent wetland area located between Iran and Iraq. By entering the flow to the wetland area, the geometry of the wetland, acts in the form of an inverted imperfect pyramid. So that by entering the water flow, the water level of wetland is simultaneous by increasing the surface. In this study by using the geometric relationships of pyramids, was acted to the geometric simulation of the Quintuple reservoirs. Results have shown that in order to keep wet all or part of these two reservoirs, the safety capacity of about 1.5 billion cubic meters per year equals to 48 cubic meters flow per second is required, which is a mixture of river water and drainage water. Therefore by this 50 percent of mixing, electrical conductivity of water in these tanks will be controlled in about 5500 micro mouse per centimeter. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
64 - Discussion Reasons loss of Bamdzh wetland area with attention to the drought and the techniques of remote sensing
سمانه عبدویس فاطمه ذاکری حسینیBamdzh wetland of Khuzestan Province is at downstream of Shavvr River. Its area is approximately 4 hectares. Due to the loss of wetland area, especially in recent decades, this study investigated the effects of a five-year drought (2007-2012) in the Shavvr region and th أکثرBamdzh wetland of Khuzestan Province is at downstream of Shavvr River. Its area is approximately 4 hectares. Due to the loss of wetland area, especially in recent decades, this study investigated the effects of a five-year drought (2007-2012) in the Shavvr region and the pond ultimately. Also the comparison between the satellite images and remote sensing technique has been used and was estimated water level variations and vegetation zones of the pond for years 1991, 2002, 2008, 2012. The results of precipitation, discharge and wetland area in the above durations have reduction 40, 10, and 35 percentage respectively. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
65 - بررسی عملکرد تالاب مصنوعی جریان عمودی با گیاه پیزر در حذف COD و DO از پساب شهری دزفول
عاطفه جهازی علی افروس هادی هنر بخشتالابهای مصنوعی، سامانه‌های مصنوعی تصفیۀ فاضلاب متشکل از برکه‌های کم‌عمق و یا کانال‌هایی که با گیاهان آبزی کاشته شده‌اند؛ می باشند که در آنها با استفاده از فرآیندهای طبیعی میکروبی، بیولوژیکی، فیزیکی و شیمیایی عمل تصفیۀ فاضلاب صورت می‌گیرد. در تالابهای مصنوعی فاضلاب ه أکثرتالابهای مصنوعی، سامانه‌های مصنوعی تصفیۀ فاضلاب متشکل از برکه‌های کم‌عمق و یا کانال‌هایی که با گیاهان آبزی کاشته شده‌اند؛ می باشند که در آنها با استفاده از فرآیندهای طبیعی میکروبی، بیولوژیکی، فیزیکی و شیمیایی عمل تصفیۀ فاضلاب صورت می‌گیرد. در تالابهای مصنوعی فاضلاب هنگام عبور از لایۀ خاک و همچنین در مجاورت ریشه نی تصفیه می‌گردد. در این تحقیق از گونه گیاهی پیزر در سامانه تالاب مصنوعی با جریان عمودی ، جهت حذف و کاهش غلظت COD و DO از پساب شهری دزفول استفاده گردید. دراین بررسی از سه زمان ماند 3، 6 و 9 روزه و همچنین سه عمق 45، 70 و 90 سانتی متری سامانه جریان عمودی به عنوان متغیر استفاده شد. نتایج این بررسی ها نشان داد که تاثیرات زمان ماند و همچنین عمق سامانه تالاب مورد استفاده در تحقیق بر راندمان حذف COD در سطح 1درصد معنی دار شد. همچنین تاثیر زمان ماند بر حذف DO در سطح 5 درصد معنی دار و تاثیر عمق سامانه بر حذف DO غیر معنی دار مشاهده گردید. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
66 - Inflow Regime Evaluation into Bamdej Wetland to Plan Stable Environmental Management
معصومه کمالی کاظم حمادی فروزان فرخیانIn the recent years,theprojects developed the studies onwater resources and agriculture, developmentof human societies, the phenomenon of climate change and drought greatest environmental impact,socio-economic and industry in developing and even under developing countri أکثرIn the recent years,theprojects developed the studies onwater resources and agriculture, developmentof human societies, the phenomenon of climate change and drought greatest environmental impact,socio-economic and industry in developing and even under developing countries. Results of theseissues showed the effects of mortality and immigration, human and animal species, environmentaldegradation, the lack of food resources, energy, water and other natural resources degradation.Therefore,in many scientific circles, the proper use of natural resources, land management, ecosystemconservation and agricultural activities in order to reduce the damaging effects of environmentalstresses is controlled. Bamdej wetland with an area of 4000 hectares located in the South Westprovince, which is fed by the river Shavoor seems to depend on the wetlands for sustainableenvironmental management and environmental factors, including factors involved in the developmentof the drainage basin whichis adjacent to. This research studied thewetlands along the river Shavoorfield. Itaimed to assess the quality and quantity of water flow and provide a suitable model Bamdejpond water to improve environmental management of thewetlands. Preliminary analysis of the annualinflow to the wetland appeared to set two separate samples is formed further data on the original seriesand two series of samples have been analyzed separately. Statistical analysis showed the differencebetween the two series of data through SPSS statistical software. Consequently, a series of annual flowwas also taken into consideration. For water quality parameters such as EC, TDS, total cations, totalanions and pH,two distinct consistent flow regime and a series of extractionwere analyzed. The resultsshowed that there were statistically significant in both series. Results gave a model of environmentalmanagement with emphasis on the quality and quantity of the inflow to the wetland ponds. Theseparameters can be programmed to yield equivalent to 600 million cubic meters, 3 million cubic metersof potable needs, industry needs 7 million cubic meters, 25 million cubic meters for aquaculture,agriculture require 500 million cubic meters, and 140 million cubic meters environment. Follow thepattern of the upstream needs such as agriculture, environmental needs and meet wetland ponds willstabilize the system.Keywords: Hydrological تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
67 - پهنه‌بندی و تعیین کیفیت تالاب میقان براساس شاخصهای WQINSF و IRWQISC
لعبت تقوی علی شهبازی پرستو عسگری سامان سخایی میترا طلایی علیرضا محرابیان رضا میرزاییتالاب میقان در استان مرکزی در 15 کیلومتری شمال‌شرقی اراک و جنوب‌غربی داوودآباد قرار گرفته است. به منظور تعیین ایستگاه‌های نمونه‌برداری از این تالاب فصلی ابتدا بازدید میدانی صورت گرفت، سپس در قسمت‌هایی که به نظر می‌رسید به لحاظ طبیعی و مصنوعی تغییرات در کیفیت آب قابل ملا أکثرتالاب میقان در استان مرکزی در 15 کیلومتری شمال‌شرقی اراک و جنوب‌غربی داوودآباد قرار گرفته است. به منظور تعیین ایستگاه‌های نمونه‌برداری از این تالاب فصلی ابتدا بازدید میدانی صورت گرفت، سپس در قسمت‌هایی که به نظر می‌رسید به لحاظ طبیعی و مصنوعی تغییرات در کیفیت آب قابل ملاحظه باشد، 12 نمونه برداشت و پارامترهای کیفی در این نمونه‌ها بررسی شد. با استفاده از دو شاخص NSFWQI و IRWQISC وضعیت کیفی تالاب بررسی شد. همچنین با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی، نقشه پهنه‌بندی پارامترها و شاخص‌ها تهیه گردید. نتایج مقایسه غلظت پارامترهای اندازه‌گیری‌شده در فصل تابستان و پاییز نشان داد میانگین غلطت فاکتورهای اکسیژن‌خواهی بیولوژیکی، اکسیژن‌خواهی شیمیایی، اکسیژن محلول، هدایت الکتریکی، کلیفرم مدفوعی، آمونیوم، نیترات، فسفات، سختی و اسیدیته در تابستان بیشتر از پاییز بوده است، تنها میانگین کدورت در فصل پاییز بیشتر از فصل تابستان بود. نتایج شاخص کیفیت آب سطحی نشان میدهد که وضعیت ایستگاه‌ها در تابستان و پاییز در وضعیت بد و خیلی بد قرار دارد. نتایج NSFWQI نشان میدهد که به طور کلی وضعیت ایستگاه‌ها در تابستان و پاییز در وضعیت بد و متوسط قرار دارد. نقشه پهنه‌بندی شاخص NSFWQI در دو فصل تابستان و پاییز نشان داد که تالاب از نظر وضعیت شاخص مذکور در حالت متوسط قرار دارد تنها در محدوده کوچکی نزدیکی ورودی تصفیه‌خانه وضعیت بد کیفی ثبت گردید. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
68 - ارزیابی آلودگی فلزّات سنگین (Zn، Cu و Cd) در اندام های گیاهان تالابی گونه Phragmites Australis و Typha Angustifolia در تالاب انزلی
فرزین صیّاد قربانی شیرینفلزّات سنگین از عوامل مهّم آلاینده محیط زیستی به شمار می روند که از طریق مناطق ساحلی و رودخانه ها وارد دریا شده و از طریق زنجیره غذایی در بدن آبزیان تجمّع میابند (عبادتی و همکاران، 1384). این عناصر در نتیجه عوامل طبیعی و انسانی مخصوصاً فعّالیّت های صنعتی، کشاورزی و فاضل أکثرفلزّات سنگین از عوامل مهّم آلاینده محیط زیستی به شمار می روند که از طریق مناطق ساحلی و رودخانه ها وارد دریا شده و از طریق زنجیره غذایی در بدن آبزیان تجمّع میابند (عبادتی و همکاران، 1384). این عناصر در نتیجه عوامل طبیعی و انسانی مخصوصاً فعّالیّت های صنعتی، کشاورزی و فاضلاب های شهری وارد محیط می شوند و از طریق زنجیره غذایی در بدن آبزیان تجمّع میابند (اسماعیلی و همکاران، 1388). فعّالیّت هایصنعتیمنجربهافزایشبارفلزّاتسنگیندررودخانه هامی شود. گیاهان آبزی به دلیل استقرار در محیط آبی و تغذیّه از بستر توانایی بالایی در پایش فلزّات سنگین از طریق فرآیند جذب و انباشت در بافت خود دارند. در این پژوهش اقدام به اندازه گیری غلظت سه عنصر سنگین روی، مس و کادمیم در نمونه های رسوب تالابی و بافت گیاهان تالابی گونه Phragmites Australis و Typha Angustifolia در تالاب انزلی نمودیم. بدین منظور تعداد 3 ایستگاه نمونه برداری در بخش غربی تالاب انتخاب و نمونه برداری از آن در تیر ماه سال 1397 انجام شد. از هر ایستگاه تعداد 1 نمونه رسوب بستری با دستگاه گراپ وان وین استاندارد و یک نمونه گیاه Phragmites Australis و Typha Angustifolia و به صورت رندوم و دست چین برداشت شد. نمونه ها در آزمایشگاه بعد از انجام فرآیند خشک و پودر شدن، توسّط روش هضم اسیدی و بر اساس استاندارد ASTM 2000 مورد آنالیز قرار گرفتند. برّرسی نتایج حاصله حاکی از آن است که میزان متوسّط عنصر روی در بافت های گیاه گونه Phragmites Australis در بین 3 ایستگاه نمونه برداری شده به میزان 08/266 ppm، مقدار متوسّط عنصر مس 08/7 ppm و متوسّط عنصر کادمیم حدود 198/0 ppm می باشد. میزان متوسّط عنصر روی در بافت های گیاه گونه Typha Angustifolia در بین 3 ایستگاه نمونه برداری شده به میزان 06/315 ppm، مقدار متوسّط عنصر مس 06/10 ppm و مقدار متوسّط عنصر کادمیم حدود 49/0 ppm می باشد. همچنین غلظت عنصر روی در نمونه رسوب بستر تالاب حدود 34/226 ppm ، غلظت عنصر مس حدود 5/22 ppm و غلظت عنصر کادمیم حدود 14/1 ppm بدست آمد. شواهد حاکی از ازدیاد غلظت روی نسبت به سایر عناصر سنگین مورد محاسبه در بافت و ریشه گیاهان Phragmites Australis و Typha Angustifolia می باشد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
69 - محیط رسوبی و چینه نگاری سکانسی سازند کنگان در میدان کیش
مریم پیروی محمدرضا کمالی حسین رحیم پور بنابسازند کنگان به سن تریاس زیرین، مهمترین سنگ مخزن هیدروکربنی در جنوب باختری ایران و خلـیج فـارس بـوده کـه در گـروهدهرم جای دارد. مطالعات پتروگرافی مغزه و خرده های حاصل از حفاری این سازند در میدان کیش واقع در خلیج فـارس حـاکی ازآن است که سازند کنگان از چهارده رخساره میکروس أکثرسازند کنگان به سن تریاس زیرین، مهمترین سنگ مخزن هیدروکربنی در جنوب باختری ایران و خلـیج فـارس بـوده کـه در گـروهدهرم جای دارد. مطالعات پتروگرافی مغزه و خرده های حاصل از حفاری این سازند در میدان کیش واقع در خلیج فـارس حـاکی ازآن است که سازند کنگان از چهارده رخساره میکروسکوپی تشکیل شده که در کمربندهای رخسارهای پهنه کشندی، تالاب پشت سدو سد االیتی نهشته شده اند. مجموعه رخسارهها و کمربندهای رخسارهای نشاندهنـده رسـوبگذاری در بخـش داخلـی یـک پلاتفـرمکربناته از نوع رمپ هوموکلینال است. تغییرات عمودی رخساره ها و بررسی لاگ های ژئوفیزیکی به ویژه لاگ گاما نشان دهنده سـهسکانس رسوبی رده سوم است. مرز بین سکانس ها ناپیوستگی نوع دو است. هر سـکانس از دسـته رخسـارهای) TSTدر برگیرنـدهرخسارههای تالاب پشت سد و پهنه کشندی( و ) HSTدربردارنده رخسارههای سدی( ساخته شده است تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
70 - مطالعه امکان استفاده از صدف Anodonta Cygnea به عنوان شاخص زیستی کادمیم در تالاب انزلی
فرزین صیاد قربانی شیریننرم تنان به ویژه دوکفه ای ها به دلیل کفزی بودن و قابلیّت بنتوز خواری ، توانایی بالایی در جذب مواد آلی و همچنین عناصر سنگین در بافت های نرم بدن خود همچون آب ششها دارند.در بسیاری از تحقیقات پیرامون پراکندگی و ارزیابی غلظت عناصر سنگین، از آنالیزهای مربوط به پوسته و بافت نر أکثرنرم تنان به ویژه دوکفه ای ها به دلیل کفزی بودن و قابلیّت بنتوز خواری ، توانایی بالایی در جذب مواد آلی و همچنین عناصر سنگین در بافت های نرم بدن خود همچون آب ششها دارند.در بسیاری از تحقیقات پیرامون پراکندگی و ارزیابی غلظت عناصر سنگین، از آنالیزهای مربوط به پوسته و بافت نرم صدف ها بهره گیری می شود.در این پژوهش غلظت فلز کادمیم در بافت نرم صدف (Anodonta Cygnea) در بخش غربی تالاب انزلی(محدوده آبکنار) به روش جذب اتمی اندازه گیری شد.نتایج نشان داد که غلظت کادمیم در بافت نرم صدف به طور میانگین 15/0 میکروگرم بر گرم وزن خشک است.همچنین مقایسه یافته ها با استانداردهاEPA ، میانگین غلظت در دریای خزر ، پوسته زمین ، رسوبات رودخانه ای و مقادیر اندازه گیری شده در رسوبات تالاب نشان داد که غلظت کادمیم در بافت نرم صدف کمتر از استاندارد بوده است.فاکتور تجمّع زیستی محاسباتی برای صدف ها در منطقه کمتر از 1 بدست آمده که نشان دهنده عدم تجمّع کادمیم به میزان زیاد در بافت صدف است.با توجّه به وجود مقادیر اندک انباشت کادمیم در این صدف که عمدتاً به دلیل مقایسه آن با مقادیر محاسبه شده در سایر پژوهش ها ، از بخش غربی تالاب که دارای حداقل آلودگی است نمونه برداری شده ، میتوان نتیجه گرفت بافت نرم صدف (anodonta cygnea) دارای توانایی تقلیل غلظت عناصر سنگین بوده و لذا از آن نمی توان برای پایش غلظت و پراکنش عناصر سنگین به ویژه کادمیم در تالاب انزلی استفاده نمود. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
71 - بررسی اثرات زیست محیطی در تالاب جنوب شرقی دریای خزر
عطااله نجفی جیلانی مرتضی منشی زادهدر تحقیق انجام شده،به بررسی و ارزیابی اثرات زیست محیطی در تالاب محصور در کرانه های ساحلی جنوب شرقی دریای خزر پرداخته شده است.با استفاده از هر دو شیوه مدلسازی عددی و بررسی های میدانی به بررسی اثرات ناشی از تخلیه پساب یک مجموعه صنعتی مجاور ساحل در تالاب،پرداخته شده است.مد أکثردر تحقیق انجام شده،به بررسی و ارزیابی اثرات زیست محیطی در تالاب محصور در کرانه های ساحلی جنوب شرقی دریای خزر پرداخته شده است.با استفاده از هر دو شیوه مدلسازی عددی و بررسی های میدانی به بررسی اثرات ناشی از تخلیه پساب یک مجموعه صنعتی مجاور ساحل در تالاب،پرداخته شده است.مدل عددی مورد استفاده ،یک مدل ترکیبی هیدرودینامیک و انتشار و پخش آلودگی در محیط سیال می باشد که با استفاده از داده های حاصل از اندازه گیری میدانی ،مورد واسنجی قرار گرفته استونتیجه اینکه در صورت عدم میرایی فراورده های آلوده کننده،به دلیل زمان زیاد مورد نیاز برای تبادل آب داخل تالاب و آب تازه دریا و جریانهای با رتبه پایین سرعت در آب داخل تالاب،امکان انباشتگی آلودگی داخل آن وجود خواهد داشت. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
72 - بافت‌شناسی تکامل تخمدان ماهیان سوف حاجی‌طرخان (Perca fluviatilis Linnaeus, 1758) در تالاب امیرکلایه لاهیجان
محمد وفاجوی دیانتی علی بانی رضوان اله کاظمیبررسی تعیین مراحل رسیدگی جنسی ماهی سوف حاجی‌طرخان براساس 87 قطعه ماهی ماده صید شده از تالاب امیرکلایه لاهیجان از آذرماه سال 89 لغایت آبان‌ماه سال 90 انجام شد. به‌منظور انجام این آزمایش، پس از تشریح نمونه‌ها، گناد جنس ماده به‌صورت ماکروسکوپیک تعیین مرحله گردید. سپس برای أکثربررسی تعیین مراحل رسیدگی جنسی ماهی سوف حاجی‌طرخان براساس 87 قطعه ماهی ماده صید شده از تالاب امیرکلایه لاهیجان از آذرماه سال 89 لغایت آبان‌ماه سال 90 انجام شد. به‌منظور انجام این آزمایش، پس از تشریح نمونه‌ها، گناد جنس ماده به‌صورت ماکروسکوپیک تعیین مرحله گردید. سپس برای انجام مراحل بافت‌شناسی در فرمالین تثبیت شدند. برای مطالعات میکروسکوپی، برش‌های 7-5 میکرونی تهیه و به روش هماتوکسیلین و ائوزین رنگ‌آمیزی گردید. تغییرات حاصل از رسیدگی جنسی در گناد به 6 مرحله تقسیم شدند که عبارتند از: نابالغ، پیش‌زرده‌سازی، زرده‌سازی اولیه، زرده‌سازی نهایی، اوولاسیون و مرحله پس از تخم‌ریزی. مطالعات نشان از تکامل یک اوولاسیون منفرد و یک دوره تخم‌ریزی کوتاه دارد مشاهدات بافت‌شناسی نشان دادند، دوره زرده‌سازی در ماهی سوف حاجی‌طرخان در تالاب امیرکلایه طولانی بوده و عدم وجود چندین مرحله رسیدگی تخمک در گناد و تخم‌ریزی کوتاه‌مدت در اسفندماه بیان‌کننده تخم‌ریزی کلی ماهیان است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
73 - بررسی هیدروکربن‌های نفتی فلورن، فنانترن و آنتراسن در ماهیان اقتصادی تالاب انزلی
مینا سیف زاده علیرضا ولی پور علی اصغر خانی پورهیدروکربنهای نفتی از آلوده کننده‌های معمول در مناطق صنعتی هستند. این تحقیق با هدف بررسی میزان تجمع هیدروکربن‌های نفتی فلورن، فناترن و آنتراسن در بافت ماهی‌های کپور معمولی، اردک ماهی، کاراس، سفید، لای ماهی و اسبله ایستگاه‌های تالاب انزلی انجام شد. اندازهگیری هیدروکربن أکثرهیدروکربنهای نفتی از آلوده کننده‌های معمول در مناطق صنعتی هستند. این تحقیق با هدف بررسی میزان تجمع هیدروکربن‌های نفتی فلورن، فناترن و آنتراسن در بافت ماهی‌های کپور معمولی، اردک ماهی، کاراس، سفید، لای ماهی و اسبله ایستگاه‌های تالاب انزلی انجام شد. اندازهگیری هیدروکربن‌ها بوسیله دستگاه کروماتوگراف گازی با شناساگر (GC-FID) انجام شد. تعداد 10 نمونه از هر ماهی اسبله، کاراس و اردک در ایستگاه‌های مرکزی و شرق، ماهی کپور ایستگاه‌های غرب و مرکزی و ماهی سفید ایستگاه مرکزی تالاب فاقد آلودگی با هیدروکربن فلورن بررسی شدند. هیدروکربن‌های فناترن و فلورن در ایستگاه های غرب، شرق و مرکزی تفاوت معنیدار داشتند (05/0p<). هیدروکربن آنتراسن در اردک ماهی، لای ماهی و ماهی اسبله ایستگاه‌های مرکزی و شرق، ماهی کپور ایستگاه مرکزی، ماهی سفید ایستگاه‌های غرب و شرق و ماهی کاراس ایستگاه‌های غرب و مرکزی تالاب مشاهده نشد. طبق نتایج، ماهی کپور تالاب شرق و اردک ماهی تالاب غرب از حیث آلودگی به هیدروکربن فلورن و ماهی کپور ایستگاه‌های غرب و شرق و اردک ماهی و لای ماهی ایستگاه غرب تالاب از حیث آلودگی به هیدروکربن آنتراسن در مقایسه با سازمان بهداشت جهانی جهت مصارف انسانی مناسب نبودند. همچنین لای ماهی ایستگاه‌های غرب و مرکزی، ماهی کاراس ایستگاه‌های غرب و شرق، ماهی اسبله ایستگاه‌های غرب، مرکزی و شرق، ماهی سفید ایستگاه مرکزی و ماهی کپور ایستگاه‌های مرکزی و شرق تالاب نیز از حیث آلودگی به فناترن در مقایسه با سازمان بهداشت جهانی (استانداردهای شماره 48568، 73338 و 31581) از حیث بهداشت مواد غذایی جهت مصارف انسانی مناسب نیستند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
74 - ارزیابی ریسک غیرسرطانزایی فلزات سرب، روی و کادمیوم مصرف کپور ماهی تالاب چغاخور
ثمر مرتضوی عاطفه چمنی مهسا تکش مهسا پاکزادعوارض جبران‌ناپذیر فلزات سنگین بر بدن انسان سبب افزایش حساسیت و اهمیت کنترل مقدار آنها در مواد غذایی شده است. در این راستا سنجش فلزات و ارزیابی ریسک سلامتی آنها در کپور ماهی تالاب چغاخور دارای اهمیت بسزایی است. هدف این مطالعه، تعیین غلظت فلزات سنگین سنگین سرب، روی و ک أکثرعوارض جبران‌ناپذیر فلزات سنگین بر بدن انسان سبب افزایش حساسیت و اهمیت کنترل مقدار آنها در مواد غذایی شده است. در این راستا سنجش فلزات و ارزیابی ریسک سلامتی آنها در کپور ماهی تالاب چغاخور دارای اهمیت بسزایی است. هدف این مطالعه، تعیین غلظت فلزات سنگین سنگین سرب، روی و کادمیوم در بخش خوراکی ماهی کپور در تالاب چغاخور بود. برای این منظور 45 نمونه کپور ماهی پس از هضم، با دستگاه جذب اتمی مورد ارزیابی قرارگرفتند. نتایج نشان داد مقادیر فاکتور وضعیت کپور ماهی تالاب چغاخور در حدود استاندارد معرفی شده برای ماهیان آبهای آزاد قرار ندارد و میزان جذب روزانه و هفتگی فلزات با اختلاف چشمگیری به‌ترتیب از مقادیر PTDI و PTWI کمتر میباشد. همچنین همبستگی منفی و معنی‌داری (01/0 P<) بین غلظت فلز سرب و کادمیوم و نیز همبستگی مثبت و معنی‌داری بین طول و فاکتور وضعیت ماهی (01/0 P<) وجود دارد. نتایج ارزیابی ریسک غیرسرطانزایی بیشترین مقادیر THQ را برای فلز روی و کمترین مقادیر را برای فلز کادمیوم نشان داد که این روند در شکل‌گیری TTHQ نیز برقرار بود و TTHQ هیچیک از فلزات بالاتر از یک نبود. همچنین میزان مجاز مصرف برای کودکان و بزرگسالان روند کاهشی فلزات کادمیوم، سرب و روی را نشان داد. مقایسه میانگین غلظت فلزات سنگین در این مطالعه با استانداردهای ارائه شده و دیگر مطالعات در اکثر موارد حاکی از کمتر بودن مقادیر این مطالعه و اطمینان بالا از عدم ایجاد ریسک سرطانزایی نسبت به مصرف کپور ماهی تالاب چغاخور بود. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
75 - بررسی میزان تجمع کبالت و نیکل در بافت خوراکی ماهی سفید صید شده از تالاب بین‌المللی انزلی
علی اصغر خانی پور مینا سیف زاده مینا احمدیاین تحقیق با هدف بررسی مقدار تجمع فلزات سنگین کبالت و نیکل در بافت خوراکی ماهی سفید تالاب انزلی و مقایسه آن با استانداردهای جهانی سازمان خوار و بار جهانی و سازمان غذا و دارو انجام شد. برای اجرای این تحقیق نمونههای ماهی سفید از مناطق غرب، مرکزی و شرق تالاب انزلی صید شدن أکثراین تحقیق با هدف بررسی مقدار تجمع فلزات سنگین کبالت و نیکل در بافت خوراکی ماهی سفید تالاب انزلی و مقایسه آن با استانداردهای جهانی سازمان خوار و بار جهانی و سازمان غذا و دارو انجام شد. برای اجرای این تحقیق نمونههای ماهی سفید از مناطق غرب، مرکزی و شرق تالاب انزلی صید شدند. میزان عناصر سنگین با استفاده از روش اسپکتوفتومتری جذب اتمی مجهز به شعله اندازهگیری گردید. طبق یافته‌های مطالعه، مقدار میانگین نیکل در تالابهای غرب و شرق به‌ترتیب 93/0 و 80/0 میکروگرم در گرم بود که از نظر آماری تفاوت معنی‌داری نداشتند. همچنین غلظت نیکل در تالاب مرکزی 13/1 میکروگرم در گرم برآورد گردید که در مقایسه با استاندارد FDA تفاوت معنیدار نداشت. میزان کبالت در تالاب غرب کمتر از حد قابل ردیابی بود و این مقدار در تالابهای شرق و مرکزی به‌ترتیب 13/0 و 07/0 میکروگرم در گرم بود که در مقایسه با استانداردهای FAO و FDA افزایش معنی‌داری (05/0 <p) نداشت. کبالت در ماهی سفید ایستگاه‌های غربی، شرقی و مرکزی در مقایسه با هم تفاوت معنیدار (05/0 <p) نداشتند. با توجه به نتایج بهدست آمده ماهی سفید صید شده از تالاب انزلی در نواحی شرقی، مرکزی و غربی از نظر مقدار کبالت و نیکل برای مصارف انسانی مناسب بوده و مصرف آن فاقد عوارض جانبی برای انسان است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
76 - گردشگری پایدار در اکوسیستم تالاب ها ,مطالعه موردی: تالاب های شهرستان نقده
حسن اسماعیل زاده شمسی صالح پور یعقوب اسماعیل زادهپژوهش حاضر با هدف ارزیابی گردشگری پایدار در اکوسیستم تالابها انجام شده است. بنابراین در راستای استفاده خردمندانه از تالابها لازم است به تعادل و توازنی رسید تا علاوه بر بهبود اقتصادی، موجودیت تالابها در گستره وسیع فعالیت های انسانی که از حفاظت مطلق تا دخالت مؤثر متفاوت ا أکثرپژوهش حاضر با هدف ارزیابی گردشگری پایدار در اکوسیستم تالابها انجام شده است. بنابراین در راستای استفاده خردمندانه از تالابها لازم است به تعادل و توازنی رسید تا علاوه بر بهبود اقتصادی، موجودیت تالابها در گستره وسیع فعالیت های انسانی که از حفاظت مطلق تا دخالت مؤثر متفاوت است، تضمین شود. بر این اساس این تحقیق با روش توصیفی ـ تحلیلی، به روش پیمایشی با تهیه پرسشنامه از دیدگاه دو جامعه اجتماعات محلی و مسئولان مرتبط با گردشگری، سعی در ارزیابی گردشگری پایدار در اکوسیستم های تالابی را داشته است. برای این منظور، 230 نفر به روش کوکران، به عنوان حجم نمونه مردم محلی و تعداد 15 نفر از مسئولان تعیین و مورد پرسشگری قرار گرفته اند. در این پژوهش پس از تکمیل پرسشنامه اعتبار پایایی آنها با آلفای کرونباخ برای خانوارهای محلی برابر با 0.70و برای مسئولان 0.982محاسبه شده است. داده های جمع آوری شده با بهره گیری از نرم افزار SPSS و با استفاده از روشهای آماری همبستگی پیرسون، گاما، کندالb ، و c مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. بر اساس یافته های تحقیق، از مجموع 43 متغیر ابعاد اقتصادی ـ نهادی، اجتماعی ـ فرهنگی و اکولوژیکی ـ زیست محیطی مورد مطالعه گردشگری پایدار در اکوسیستم های تالابی، 38 متغیر از دیدگاه مردم و هر 43 متغیر، از دیدگاه مسئولان مورد تائید قرار گرفته اند. در عین حال با تحلیل نظرات دو دیدگاه، همگرایی(همسانی) در 38 متغیر و واگرایی(ناهمسانی) در 5 متغیر مشاهده شده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
77 - سنجش رابطه میان وقوع خشکسالی و تغییرات پهنه آبی تالاب انزلی با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای لندست
کیوان اسدی پرویز رضائی بهمن رمضانی گورابیتغییر اقلیم یکی از بزرگترین خطرات پیش روی بشر در حال حاضر و نیز در نسل‌های آینده است. پدیده تغییر اقلیم موجب تغییرات زیادی در الگوهای مکانی بارندگی شده و افزایش پدیده‌های حدی همچون خشکسالی را به دنبال دارد. همچنین پیش‌بینی شده است که تغییر اقلیم بر فراوانی، شدت و مدت أکثرتغییر اقلیم یکی از بزرگترین خطرات پیش روی بشر در حال حاضر و نیز در نسل‌های آینده است. پدیده تغییر اقلیم موجب تغییرات زیادی در الگوهای مکانی بارندگی شده و افزایش پدیده‌های حدی همچون خشکسالی را به دنبال دارد. همچنین پیش‌بینی شده است که تغییر اقلیم بر فراوانی، شدت و مدت خشکسالی تأثیر خواهد داشت. خشکسالی در تمامی اقلیم‌ها، حتی در اقلیم‌های مرطوب و نیمه مرطوب به وقوع می‌پیوندد از این جهت تالابها نیز که از مهمترین زیست‌بوم‌های کره زمین میباشند، مستثنا نیستند. در این پژوهش به بررسی رخدادهای خشکسالی در تالاب انزلی و ارتباط آن با تغییرات پهنه تالاب در طول دوره آماری 1975-2016 پرداخته شده است. به‌منظور بررسی خشکسالی از دو شاخص SPI و RDI استفاده شده است. جهت تعیین پهنه آبی، تصاویر ماهواره‌های لندست مورد استفاده قرار گرفت. بررسی شاخصهای خشکسالی در حوزه تالاب انزلی نشان میدهد که مقادیر به دست آمده توسط شاخص RDI نسبت به مقادیر به دست آمده توسط شاخص SPI، خشکسالی را با شدت کمتری برآورد میکند. همچنین نتایج نشان داد که مساحت پهنه آبی تالاب انزلی در طول سالهای مورد بررسی روند کاهشی دارد که با روند افزایشی پدیده خشکسالی از لحاظ دفعات وقوع و شدت کاملاً همسو است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
78 - بررسی تنوع و جمعیت پرندگان خشکی زی حاشیه تالاب میانگران در دو فصل زمستان و بهار
بهروز بهروزی راددر این بررسی 32 گونه پرنده خشکی زی، از 17 تیره در حاشیه تالاب میانگران شناسایی شد. شناسایی پرندگان هرماه یک روز از دی‌ماه سال 1395 تا پایان خردادماه سال 1396 با پیاده‌روی در حاشیه تالاب با دوربین چشمی 10×40 زایس و تلسکوپ 15×60 به روش مشاهده مستقیم و تمام شما أکثردر این بررسی 32 گونه پرنده خشکی زی، از 17 تیره در حاشیه تالاب میانگران شناسایی شد. شناسایی پرندگان هرماه یک روز از دی‌ماه سال 1395 تا پایان خردادماه سال 1396 با پیاده‌روی در حاشیه تالاب با دوربین چشمی 10×40 زایس و تلسکوپ 15×60 به روش مشاهده مستقیم و تمام شماری Total count با هدف بیان اهمیت بوم سازگان تالابی میانگران برای پرندگان خشکی زی انجام‌شده است. درمجموع 1643 پرنده خشکی زی شمارش شد که بیشترین تعداد در بهمن‌ماه 386 قطعه و کمترین تعداد در خردادماه 209 قطعه و بیشترین جمعیت پرندگان 970 قطعه در زمستان و کمترین جمعیت در بهار 673 پرنده شمارش‌شده است. بیشترین یکنواختی در اسفندماه (691/0) و کمترین یکنواختی در خردادماه (448/0) بود. بیشترین تنوع گونهای مارگالف، شانون، و منهینیک در اسفندماه به ترتیب 926/4، 807/1 و 854/2 بود. تنوع β ویتاکر، هریسون و ویلیام در بین دو فصل زمستان و بهار صفر بود. ضریب تشابه بین جامعه پرندگان خشکی زی در دو فصل زمستان و بهار 5/95 درصد و تفاوت اقلیدسی 22/125 بود. آزمون t نشان داد تفاوت معنی‌داری بین جمعیت و تعداد گونه در دو فصل بهار و زمستان باحدود اطمینان 95 درصد وجود ندارد. این بررسی نشان داد نقش تالاب میانگران برای تامین زیستگاه برای پرندگان خشکی زی نیز دارای اهمیت است و بایستی در مدیریت و حفاظت آن مورد توجه قرار گیرند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
79 - مطالعه فلورستیک تالاب‌های‌آلاگل، آلماگل و آجی‌گل و مناطق پیرامونی آنها در استان گلستان
جمیله پناهی میرزاحسنلو نورمحمد شیرمحمدلی عیسی جرجانی نورمحمد نظریتعیین فلور مناطق‎طبیعی، پایه و اساس برنامه‌ریزی‌های زیست‎محیطی برای هر منطقه و شناخت وضع پوشش‎گیاهی آن است. هدف از مطالعه حاضر، بررسی فلور و پراکنش جغرافیایی گیاهان در تالابهای آلاگل، آلماگل و آجی‌گل در استان گلستان میباشد. به منظور مطالعۀ فلور منطقه، گیاه أکثرتعیین فلور مناطق‎طبیعی، پایه و اساس برنامه‌ریزی‌های زیست‎محیطی برای هر منطقه و شناخت وضع پوشش‎گیاهی آن است. هدف از مطالعه حاضر، بررسی فلور و پراکنش جغرافیایی گیاهان در تالابهای آلاگل، آلماگل و آجی‌گل در استان گلستان میباشد. به منظور مطالعۀ فلور منطقه، گیاهان طی فصول رویشی سال‎های 1394 تا 1395جمع آوری شده و شناسایی شدند. در این مطالعه بطور کلی تعداد 105گونه متعلق به 84 جنس و 39 تیره شناسایی شد که بزرگترین تیره‌ها از نظر تعداد گونه شامل تیره Asteraceae با 18 گونه، Chenopodiaceae با 18 گونه و Poaceae با 14 گونه میباشند. از نظر شکل‎زیستی، تروفیت‌ها با 3/48% و همی‌کریپتوفیت‌ها با 9/21% فراوان ترین شکل‎های زیستی در منطقه مورد مطالعه بودند. بیشترین پراکنش جغرافیایی را عناصر چندناحیه‌ای (PL) با 20% و عناصر ایرانی- تورانی (IT) با 19/16% به خود اختصاص داده بودند. در بررسی مقایسه‌ای سه تالاب مشخص شد که به لحاظ شکل‎زیستی، تروفیت‌ها در هر سه تالاب غالب‌ترین شکل زیستی را دارند پس از تروفیت‌ها، همی‌کریپتوفیت‌ها در ردۀ بعدی قرار می گیرند. به لحاظ پراکنش جغرافیایی نیز عناصر دو یا چند ناحیه ای در هر سه تالاب بیشترین درصد فلور را تشکیل می‌دهند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
80 - ارزیابی رویش ویژگیهای مختلف تک‌درختان صنوبر (Populus deltoides) و دارتالاب (Taxodium distichum) با استفاده از آنالیز تنه
جمشید اسلام دوست هرمز سهرابی سیدمحسن حسینیرویش درختان چه از نظر اکولوژیکی و چه از نظر اقتصادی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. یکی از روشهای بررسی رویش، آنالیز تنه است که جایگاهی ویژه در بین روشهای ارزیابی رشد دارد. در تحقیق حاضر، رویش قطر، سطح مقطع، ارتفاع و حجم دو گونه صنوبر دلتوئیدس و دارتالاب در یک رویش أکثررویش درختان چه از نظر اکولوژیکی و چه از نظر اقتصادی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. یکی از روشهای بررسی رویش، آنالیز تنه است که جایگاهی ویژه در بین روشهای ارزیابی رشد دارد. در تحقیق حاضر، رویش قطر، سطح مقطع، ارتفاع و حجم دو گونه صنوبر دلتوئیدس و دارتالاب در یک رویشگاه مورد بررسی قرار گرفت. پس از قطع درخت معرف برای هر گونه، در فواصل 2 متری دیسک تهیه و در آزمایشگاه، ضخامت دوایر سالانه اندازهگیری گردید. نتایج نشان داد که بیشترین رویش جاری قطری در صنوبر و دارتالاب به ترتیب در سنین 4 و 6 سالگی برابر با 1/5 و 5/4 سانتی متر، بیشترین رویش جاری سطح مقطع در صنوبر و دارتالاب به ترتیب در سنین 9 و 10 سالگی و با مقدار 01/0 و و 014/0 مترمربع، بیشترین رویش جاری ارتفاع در صنوبر و دارتالاب به ترتیب در سنین 6 و 9 سالگی با مقدار 1/3 متر 3/1 متر و بیشترین رویش جاری حجم در صنوبر و دارتالاب به ترتیب در سنین 8 و 12 سالگی با مقدار094/0 و 1/0 مترمکعب محاسبه شد. نتایج نشان داد که این دو گونه، هردو در چنین رویشگاهی رشد بسیار مناسبی برای تامین اهداف زیست محیطی مانند گسترش فضای سبز و اقتصادی مانند فروش چوب دارند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
81 - پایش تغییرات پوشش گیاهی استان گلستان و مجموعه تالابهای بین المللی (آلما گل، آلاگل و آجی‌گل) و دلایل آن بر اساس تحلیل دو زمانه NDVI
آزیتا مهرانی برهان ریاضی سید احمد میر باقری نعمت الله خراسانیشناخت اکوسیستم مرتعی اولین گام در مدیریت این منابع و تعیین برنامه‌های آمایش سرزمین و توسعه پایدار است. هدف از مطالعه حاضر بررسی تغییرات کیفی پوشش گیاهی محدوده تالابهای بین المللی استان گلستان است. در این تحقیق از باندهای ماهواره لندست سنجنده‌هایTM و OLI در طی سالهای آ أکثرشناخت اکوسیستم مرتعی اولین گام در مدیریت این منابع و تعیین برنامه‌های آمایش سرزمین و توسعه پایدار است. هدف از مطالعه حاضر بررسی تغییرات کیفی پوشش گیاهی محدوده تالابهای بین المللی استان گلستان است. در این تحقیق از باندهای ماهواره لندست سنجنده‌هایTM و OLI در طی سالهای آماری (2018-1988) استفاده شد. در نرم‌افزار ENVI5.3 تصحیح هندسی وپیش پردازش‌های اولیه و برای تصحیحات اتمسفری از الگوریتم FLASH استفاده شد. برای بالابردن دقت طبقه‌بندی ، با استفاده از نرم افزارTERSET نقشه NDVIاستخراج و 4 کلاس اراضی با پوشش (عالی، بسیار خوب، خوب و ضعیف)به دست آمد.سپس از تکنیک CROSSTAB میزان تغییرات پوشش گیاهی در طی سالهای مطالعاتی محاسبه شد. نتایج نشان دهنده بیشترین افزایش مساحت در اراضی با پوشش گیاهی بسیار خوب از93/1540 به 99/2842 کیلومتر مربع وبیشترین کاهش مساحت در اراضی با پوشش خوب از 46/1329 به 94/68 کیلومتر مربع است. در این فاصله منطقه مورد مطالعه دستخوش تغییرات بود که بیشترین کاهش، شامل تخریب کلاس با پوشش خوب از 94/31 به 66/1 درصد و تبدیل آن به سایر کاربر ی‌ها بود. همچنین 46/13 کیلومتر مربع پوشش خوب به پوشش ضعیف تبدیل شده است که اطراف تالابها ، قسمت‌های سنگلاخی و مناطق روستایی را شامل می‌شود. پوشش خوب که بیشترین کاهش مساحت رانشان داد، اراضی مرتعی را در بر می گیرد..تغییرات کلاس با پوشش خوب حاکی از کاهش مساحت در پوشش گیاهی ودر نتیجه افزایش دمادر منطقه است. نتایج نشان داد که NDVI معیار مناسبی برای ارزیابی و پایش تغییرات پوشش گیاهی و مدیریت صحیح در مراتع است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
82 - اکوتوریسم و ظرفیت های توسعه گردشگری پرنده نگری مورد مطالعه: تالاب میانکاله، استان مازندران
لیلا وثوقیتماشای پرندگان یا "پرنده‌نگری" به یکی از مهمترین بازارهای روبه رشد اکوتوریسم تبدیل شده است. در این رابطه اکوتوریسم به عنوان رویکرد جدید گردشگری‌های مبتنی بر طبیعت، در دهه‌های اخیر، از اهمیت بسزایی در برنامه‌های توسعه گردشگری در بسیاری از کشورهای جهان، برخوردار گشته است. أکثرتماشای پرندگان یا "پرنده‌نگری" به یکی از مهمترین بازارهای روبه رشد اکوتوریسم تبدیل شده است. در این رابطه اکوتوریسم به عنوان رویکرد جدید گردشگری‌های مبتنی بر طبیعت، در دهه‌های اخیر، از اهمیت بسزایی در برنامه‌های توسعه گردشگری در بسیاری از کشورهای جهان، برخوردار گشته است. هدف اصلی پژوهش حاضر ضمن تأکید بر اهمیت توسعه پرنده‌نگری (در قالب اکوتوریسم) به عنوان یک شیوه‌ی حفاظت از زیستگاههای پرندگان در اکوسیستم‌های تالاب، با هدف قرار دادن تقاضا و بررسی عوامل مؤثر بر جذب گردشگران پرنده نگر در تالاب میانکاله، به عنوان یکی از مهمترین زیستگاههای تالابی کشور است. در این پژوهش داده‌های مورد نیاز با استفاده از پرسشنامه مبتنی بر عناصر آمیخته بازاریابی جمع آوری شده است. جامعه آماری تحقیق گردشگران پرنده‌نگر تالاب میانکاله در سال 1395 مورد پرسشگری قرار گرفتند. جهت تجزیه و تحلیل یافته‌ها، آزمون فرض آماری میانگین یک جامعه (آزمون T) و با استفاده از نرم افزار SPSS، تأثیر هر یک از عناصر آمیخته بازاریابی در جذب گردشگران پرنده نگر مورد سنجش قرار گرفت. در آخر نیز با استفاده از آزمون فریدمن این عناصر، الویت بندی گردیدند. نتایج این پژوهش نشان داد که گرچه تمام عناصر در جذب گردشگران پرنده نگر تأثیر مثبت و معناداری دارند، اما تفاوت مهمی در اولویت آنها است که عناصر به ترتیب فرد و برنامه‌ریزی از دیدگاه گردشگران و محصول در اولویت قرار دارند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
83 - تحلیل زمانی آسایش زیست اقلیمی تالاب هشیلان بر اساس مدلهای بیوکلیمایی
مهدی مهدی نسبیکی از راهبردهایی که اخیرآ در اغلب کشورهای جهان مورد توجه قرار گرفته، توسعه توریسم در نواحی محروم و دارای پتانسیل های لازم برای گسترش گردشگری می باشد. اگر اکوتوریسم و طبیعت گردی به نحوه ی مناسب برنامه ریزی و مدیریت شود، می تواند خالق یا محرک یک فرایند توسعه یافته برای ح أکثریکی از راهبردهایی که اخیرآ در اغلب کشورهای جهان مورد توجه قرار گرفته، توسعه توریسم در نواحی محروم و دارای پتانسیل های لازم برای گسترش گردشگری می باشد. اگر اکوتوریسم و طبیعت گردی به نحوه ی مناسب برنامه ریزی و مدیریت شود، می تواند خالق یا محرک یک فرایند توسعه یافته برای حصول به پایداری توسعه در نواحی کم توسعه یافته شود. تالاب هشیلان به لحاظ برخورداری از تنوع زیست محیطی ، جاذبه های متعدد توریستی ، زیست بوم های جانوری و گیاهی و برخی از جاذبه ها و پدیده های طبیعی از جایگاه مهمی در غرب کشور برخوردار است. شرایط آسایش انسانی، مجموعه شرایطی است که از نظر گرمایی حداقل برای 80 درصد مردم جامعه مناسب باشد، تحت چنین شرایطی است که ارگانسیم انسانی می تواند بیلان حرارتی خود را در بهترین شکل موجود حفظ نماید، بدون اینکه دچار کمبود یا مازاد انرژی شود. در این پژوهش از میان عوامل محیطی تاثیر گذار بر آسایش انسان، از داده های میانگین روزانه پیراسنجه های دمای هوا به سلسیوس، میانگین سرعت باد غالب به متر در ثانیه و رطوبت نسبی به درصد ایستگاه سینوپتیک کرمانشاه در طی دوره آماری 1395- 1360 استفاده شده است. نتایج ارزیابی آسایش حرارتی در تالاب هشیلان بر اساس مدلهای The psychological pressure Index ،Baker, wind chill index نشان می دهد که در 4 ماه آذر تا فروردین به دلیل سرمای هوا، شرایط عدم آسایش اقلیمی در تالاب هشیلان وجود دارد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
84 - تحلیل استراتژیک توسعه گردشگری پایدار بر اساس مدل ماتریس داخلی و خارجی و تعیین راهبرد SWOT (مطالعه موردی: تالاب شادگان)
سمیه اسدی جبرائیل قربانیان رضا برنا جعفر مرشدی منوچهر جوانمردیژئومورفوسایت ها توان تبدیل به مراکز گردشگری را دارند. تالاب شادگان به دلیل شرایط آب و هوایی مناسب در فصل زمستان و بهار، پذیرای گردشگران بی‌شماری است. هدف از انجام این تحقیق، ارزیابی توانمندی های گردشگری تالاب شادگان و ارائه راهبرد استراتژیک گردشگری می باشد. این تحقیق با أکثرژئومورفوسایت ها توان تبدیل به مراکز گردشگری را دارند. تالاب شادگان به دلیل شرایط آب و هوایی مناسب در فصل زمستان و بهار، پذیرای گردشگران بی‌شماری است. هدف از انجام این تحقیق، ارزیابی توانمندی های گردشگری تالاب شادگان و ارائه راهبرد استراتژیک گردشگری می باشد. این تحقیق با استفاده از مدل swot، پرسشنامه‌ها بر اساس طیف لیکرت تنظیم و با نظرات کارشناسان محیط زیست و گردشگران تکمیل و آنالیز شد. ابتدا در مرحله اول عوامل داخلی (IF) یعنی نقاط ضعف و قوت و در مرحله بعدی عوامل خارجی (EFE) یعنی فرصتها و تهدیدها شناسایی و در مرحله آخر، این عوامل وزن دهی شدند. نتایج نشان داد که از عوامل خارجی، نقاط تهدید با وزن 52/2 و از عوامل داخلی نقاط ضعف با وزن 39/3 بیشترین اوزان را به خود اختصاص داده اند. راهبرد استراتژیک این تالاب یک راهبرد رقابتی از نوع حداکثر- حداقل (wo) بهدست آمد که بایستی مسئولین امر، با بهره جستن از فرصتها، نقاط ضعف را کاهش یا از بین ببرند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
85 - بررسی اهمیت روستاهای حاشیه تالاب انزلی از جنبه‌های مختلف اجتماعی، اقتصادی، گردشگری
حسن دادرس پرویز کردوانیچکیده بررسی اهمیت روستاهای حاشیه تالاب انزلی از جنبه های مختلف به عنوان طرحی جهت توسعه فیزیکی، اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، گردشگری و کالبدی - فضایی امری ضروری بوده که برای روستاهای حاشیه تالاب منطقه مورد مطالعه در نظر گرفته شده است.روستاهای حاشیه تالاب انزلی از لحاظ اق أکثرچکیده بررسی اهمیت روستاهای حاشیه تالاب انزلی از جنبه های مختلف به عنوان طرحی جهت توسعه فیزیکی، اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، گردشگری و کالبدی - فضایی امری ضروری بوده که برای روستاهای حاشیه تالاب منطقه مورد مطالعه در نظر گرفته شده است.روستاهای حاشیه تالاب انزلی از لحاظ اقتصادی، اجتماعی و گردشگری چه اهمیتی از دیدگاه جغرافیا دارند؟ به عنوان پرسش اصلی مطرح بوده و براساس آن فرضیه های تحقیق مطرح گردید. مهم ترین یافته های تحقیق عبارتند از: - اکثریت مطلق روستائیان حاشیه تالاب از برنامه ریزی جهت اشتغال زایی جوانان، ارتقاء وضعیت معیشتی و بالا بردن سطح زندگی در نهایت جلوگیری از مهاجرت به شهرها راضی بودند. - با توجه به پتانسیل های بالای منطقه مورد مطالعه و برنامه ریزی دقیق و مدون با سرمایه گذاری بخش های دولتی و خصوصی و مشارکت و همکاری روستائیان رابطه مثبت وجود دارد. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و روش تحقیق در آن توصیفی – تحلیلی است . روش مطالعه به صورت اسنادی و مطالعات میدانی بوده است.روش شناختی تحقیق مبتنی بر نگرش سیستمی است.نتائج تحقیق نشان می دهدکه تالاب انزلی از نظر زیست محیطی دارای شرایط مطلوبی نیست و هر ساله خساراتی آشکارا و خسارات پنهان به وجود می آورد بنابراین برنامه ریزی و احیای تالاب الزامی است پیشنهادها و راهکارهایی در خصوص افزایش عمر تالاب و بالا بردن راندمان تولیدات آن و به تبع آن بهبود وضعیت اقتصادی، معیشتی، فرهنگی، اجتماعی و گردشگری مردم منطقه ارائه گردیده است . تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
86 - سطح‌بندی مناطق نمونه گردشگری با بهره گیری از روشAHP مطالعه موردی:مناطق نمونه گردشگری باغ بهادران، زرین شهر و تالاب گاوخونی استان اصفهان
اسفندیار حیدری پورچکیده با توجه به رشد بسیار سریع صنعت گردشگری در دنیا، برنامه‌ریزی برای توسعه آن و همگام شدن با جریانهای جهانی ضروری است. استان اصفهان به عنوان یکی از بهترین مقاصد گردشگری بین المللی و داخلی کشور از اولویت ویژه‌ای برخوردار است و در این بین پرداختن به مناطق نمونه گردشگر أکثرچکیده با توجه به رشد بسیار سریع صنعت گردشگری در دنیا، برنامه‌ریزی برای توسعه آن و همگام شدن با جریانهای جهانی ضروری است. استان اصفهان به عنوان یکی از بهترین مقاصد گردشگری بین المللی و داخلی کشور از اولویت ویژه‌ای برخوردار است و در این بین پرداختن به مناطق نمونه گردشگری برای تامین انواع تقاضای گردشگران جایگاه قابل ملاحظه‌ای دارد. سه منطقه نمونه گردشگری باغ بهادران، زرین شهر و تالاب گاوخونی در محور زاینده رود از جمله 93 منطقه نمونه گردشگری استان اصفهان هستند که دارای ویژگیهای منحصر بفردی میباشند. از اینرو هدف پژوهش حاضر سطح بندی این سه منطقه بر اساس شاخصهای گردشگری در مناطق نمونه میباشد. نتایج این مطالعه که با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبیAHPو نرم‌افزارExpert Choice صورت گرفته نشان میدهد منطقه نمونه گردشگری تالاب گاوخونی اولویت اول، منطقه نمونه باغ بهادران در اولویت دوم و منطقه نمونه گردشگری زرین‌شهر (رحمت آباد) در اولویت سوم قرار گرفته است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
87 - تأثیر مدیریت استراتژیک تالاب بر گردشگری پایدار منطقه مطالعه موردی: تالاب انزلی
داوود حسن آبادی ابراهیم قلی دوست ساسانسراچکیده این نوشتار، به فاصله وضع موجود (مدیریت کنونی تالاب انزلی) با وضع مطلوب (مدیریت استراتژیک تالاب) به عنوان یک دغدغه بنیادی نگاه میکند. مبانی نظری مربوط به پارادایم استراتژی و مدیریت استراتژیک را بیان میکند و به کمک مدل SWOT ضعف ها، قوت ها، فرصت ها و تهدیدهایی که أکثرچکیده این نوشتار، به فاصله وضع موجود (مدیریت کنونی تالاب انزلی) با وضع مطلوب (مدیریت استراتژیک تالاب) به عنوان یک دغدغه بنیادی نگاه میکند. مبانی نظری مربوط به پارادایم استراتژی و مدیریت استراتژیک را بیان میکند و به کمک مدل SWOT ضعف ها، قوت ها، فرصت ها و تهدیدهایی که در تالاب انزلی برای مدیریت استراتژیک آن پیشنهاد میدهد. اولویت بندی استراتژی های پیشنهادی نیز یکی از موضوعاتی است که پیگیری شده است. روش این پژوهش، روشی توصیفی و تحلیلی است به طوری که به کمک پرسشنامه، اطلاعات مورد نیاز (قوت‌ها، ضعف‌ها، فرصتها و تهدیدها) از طرف کارشناسان و مسئولین (24 کارشناس) و شهروندان و مردم (152 شهروند) و گردشگران (118 گردشگر) گردآوری شد. در فرآیند تحلیل مدیریت استراتژیک تالاب انزلی، از ماتریس‌های ارزیابی عوامل داخلی، ماتریس ارزیابی عوامل خارجی، ماتریس عوامل داخلی – خارجی و ماتریس برنامه ریزی استراتژیک کمی استفاده گردید. یافته‌ها نشان میدهد که مدیریت استراتژیک، در تالاب انزلی جایگاه شایسته‌ای ندارد و اگر تالاب انزلی بخواهد با استفاده از مدیریت استراتژیک حرکت خود را به گردشگری پایدار منطقه سوق دهد، باید استراتژی‌های راهبرد رقابتی – تهاجمی به عنوان اولویت اصلی راهبرد خود قرار دهد که مبتنی است بر: تأکید بر توسعه توریسم طبیعی و اکوتوریسم (توریسم مسؤلیت پذیرانه)، ایجاد جاذبه‌های ورزشی و تفریحی متنوع همانند شنا، اسکی، قایقرانی، ماهیگیری و ورزش‌های بادی و تورهای باران جهت رقابت با سایر مناطق رقیب و استفاده از انواع محصولات دریایی و تالابی و بهره بردن از شرایط اقلیمی برای ایجاد یک تجربه کیفی خوب، همانند خورشید گرایی، تماشای کوچ پرندگان. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
88 - واکاوی پایداری در مناطق روستایی اطراف اکوسیستم تالاب با توجه به الگوی اکوویلج (مطالعه موردی: روستاهای پیرامون تالاب زریوار، استان کردستان)
محمدامین خراسانی سیما سعدیدر کشور اهمیت اکوسیستم تالاب در اقتصاد و کیفیت زندگی مردم مورد توجه کافی قرار نگرفته است و تالاب های ایران در حال تخریب هستند. هدف از پژوهش حاضر ارزیابی شاخص های سازگاری با محیط زیست پایدار بر اساس مدل اکوویلج در جامعه روستایی اطراف اکوسیستم تالاب در روستاهای اطراف دریا أکثردر کشور اهمیت اکوسیستم تالاب در اقتصاد و کیفیت زندگی مردم مورد توجه کافی قرار نگرفته است و تالاب های ایران در حال تخریب هستند. هدف از پژوهش حاضر ارزیابی شاخص های سازگاری با محیط زیست پایدار بر اساس مدل اکوویلج در جامعه روستایی اطراف اکوسیستم تالاب در روستاهای اطراف دریاچه زریوار می پردازد. جامعه آماری این پژوهش شامل 1539 خانوار می باشد که با استفاده از فرمول کوکران، از میـان جامعـه آمـاری، 255 نفر به عنوان نمونه به دست آمدند. در بررسی های میدانی، برای گردآوری داده های مورد نیاز، اقدام به تهیـه و تکمیـل پرسشـنامه در بـین روستاهای مورد نظر همراه با مصاحبه و مشاهده شـد، که مهمترین بخش مطالعات میدانی اسـت. اعتبار پرسشنامه ها نیز از طریق آزمون آلفای کرونبـاخ، 0.7۱ درصد به دست آمد. انتخاب روستاهای مورد مطالعه بر اساس فاصله از دریاچه(تا فاصله ۳ کیلومتری دریاچه زریوار) بوده است. و همچنین با ۱۸ نفر از افراد نمونه جهت تکمیل یافته ها، مصاحبه فردیِ عمیق صورت گرفت. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون کای اسکوئر و آزمون کروسکال والیس در نرم افزار spss استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که شاخصهای اجتماعی ـ فرهنگی بیشترین سهم را در خصوص پایداری جوامع روستایی داشته است. در مرتبة دوم شاخص های اقتصادی بیشترین سهم را در خصوص پایداری جوامع روستایی داشته است. همچنین در مرتبة سوم متغیر اکولوژیکی بیشترین سهم را در خصوص پایداری جوامع روستایی داشته است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
89 - تبیین اثرات محیط طبیعی در تنوع فعالیت های اقتصادی روستاهای حاشیه تالاب بندر انزلی
بهزاد مجیدی شیل سر محمدباسط قریشی تیمور آمار نصرالله مولائی هشجین پرویز رضاییامروزه توسعه بعنوان یک فرایند مهمترین بحث کشورها بویژه کشورهای درحال توسعه است،بررسی و شناخت نواحی روستایی و تحلیل قابلیتها و تنگناهای آنها در فرایند برنامه ریزی توسعه روستایی اهمیت بسزایی دارد. تالاب ها ارزش های غیرقابل انکاری از نظر اکولوژیک، اقتصادی و تفرجگاهی و زیبا أکثرامروزه توسعه بعنوان یک فرایند مهمترین بحث کشورها بویژه کشورهای درحال توسعه است،بررسی و شناخت نواحی روستایی و تحلیل قابلیتها و تنگناهای آنها در فرایند برنامه ریزی توسعه روستایی اهمیت بسزایی دارد. تالاب ها ارزش های غیرقابل انکاری از نظر اکولوژیک، اقتصادی و تفرجگاهی و زیبایی شناسی برای جوامع انسانی، جانوری و گیاهی دارند. ضمن تاکید بر این موضوع که تغییرات اقتصادی در روستاها نیز تابعی از شرایط عمومی در سطح ماکرو همچون اقتصاد ملی و ناحیه ای است اما میزان پذیرش این تغییرات در نقاط مختلف متفاوت و با سرعتهای متغیر صورت می پذیرد. پژهش حاضر با فرض اینکه تالاب دارای سهمی بسزا در اقتصاد روستاهای حاشه خود است انجام گرفته و جامعه نمونه شامل 15 روستا از شهرستان صومعه سرا و شهرستان بندر انزلی که در حاشیه تالاب قرار گرفته اند می باشند . در این پژوهش ابتدا وضعیت روستا های مورد مطالعه بر اساس اسناد موجود و مطالعات میدانی بررسی و تحلیل شده است. نتایج بررسی ها در زمینه تاثیر وجود تالاب انزلی در تنوع اقتصادی روستا بیانگر این مطلب بوده که شغل های مرتبط با تالاب در کل روستاهای حاشیه تالاب شامل صیادی ، شکار و گردشگری و صنایع دستی بوده به وجود آورده است اما به این دلیل که زیرساختهای لازم جهت بهره مند شدن روستاییان حاشیه از نعمت تالاب در جهات مختلف اقتصادی و زیستی فراهم نیامده لذا به صورت پتانسیلی بالقوه متروک مانده است تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
90 - تحلیل اهمیت اجتماعی و اقتصادی روستاهای حاشیه تالاب بندر انزلی
نصراله مولائی هشجین حسن دادرسمطالعه و تحقیق پیرامون روستا و مسائل مرتبط با آن از دو جنبه حائز اهمیت است. نخست نقشی که روستا در تولید و تأمین مواد اولیه بخش های مختلف کشاورزی دارد و دوم اینکه راه حل نهایی مسئله بیکاری شهری و تراکم جمعیت بهبود محیط روستایی است. با برقراری تعادل مناسب میان امکانات اق أکثرمطالعه و تحقیق پیرامون روستا و مسائل مرتبط با آن از دو جنبه حائز اهمیت است. نخست نقشی که روستا در تولید و تأمین مواد اولیه بخش های مختلف کشاورزی دارد و دوم اینکه راه حل نهایی مسئله بیکاری شهری و تراکم جمعیت بهبود محیط روستایی است. با برقراری تعادل مناسب میان امکانات اقتصاد شهر و روستا و نیز ایجاد شرایط مناسب برای مشارکت وسیع مردم در تلاش هایی که برای توسعه ملی صورت می گیرد و بهره مند شدن از مواهب آن، کشورهای در حال توسعه گام بزرگی در جهت تحقق معنای حقیقی توسعه بر خواهند داشت. بررسی اهمیت روستاهای حاشیه تالاب انزلی از جنبه های مختلف ضروری بوده است. تحلیل اهمیت اجتماعی و اقتصادی در روستاهای حاشیه تالاب بندر انزلی به عنوان هدف اصلی به شمار می رود. روستاهای حاشیه تالاب انزلی از لحاظ اجتماعی و اقتصادی، چه اهمیتی دارند؟ به عنوان پرسش اصلی مطرح بوده است. یافته های تحقیق نشان می دهد، اکثریت مطلق روستاییان حاشیه تالاب از برنامه ریزی جهت اشتغال زایی جوانان، ارتقاء وضعیت معیشتی و بالا بردن سطح زندگی در نهایت جلوگیری ازمهاجرت به شهرها راضی بودند. با توجه به پتانسیل های بالای منطقه مورد مطالعه و برنامه ریزی دقیق و مدون با سرمایه گذاری بخش های دولتی و خصوصی و مشارکت و همکاری روستاییان رابطه مثبت وجود دارد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
91 - امکان سنجی توسعه گردشگری تالابهای پلدختر بر اساس مدل تحلیلیSWOT
حسین نگارش بهروز پروانه مهدی مهدی نسبامروزه بهره برداری بهینه از امکانات و توان های بالقوه و بالفعل هر سرزمین در چارچوپ اهداف توسعه پایدار به صورت یکی از دغدغه های اصلی محلی، ملی و بین المللی در آمده است.گردشگری فعالیتی است که امروزه مورد توجه بسیاری از دولت ها قرار گرفته است و در حال حاضر یکی از پردرآ أکثرامروزه بهره برداری بهینه از امکانات و توان های بالقوه و بالفعل هر سرزمین در چارچوپ اهداف توسعه پایدار به صورت یکی از دغدغه های اصلی محلی، ملی و بین المللی در آمده است.گردشگری فعالیتی است که امروزه مورد توجه بسیاری از دولت ها قرار گرفته است و در حال حاضر یکی از پردرآمدترین بخش های اقتصادجهانی است. در این پژوهش به امکان سنجی توسعه گردشگری تالاب های شهرستان پلدختر بر اساس مدلSWOTکهیک مدل تحلیلی اساساً یک ابزار برنامه ریزی استراتژیک استپرداخته شده است. این تحقیق در راستای این سوالات صورت گرفته است:دستیابی به پتانسیل ها و محدودیت های بالقوه و بالفعل در راستای توسعه گردشگری؟ ارایه استراتژی مناسب جهت توسعه پایدار گردشگری؟ جهت دستیابی به اهداف تحقیق، ابتدا با استفاده از روش ترکیبی (پیمانی، مطالعات میدانی) به تعیین پتانسیل ها و محدودیت های بالقوه و بالفعل منطقه مورد مطالعه که در راستای توسعه گردشگری زمینه مساعد یا بازدارنده دارند، به تنظیم پرسش نامه پرداخته شده است، نتایج بررسی نشان داد که در منطقه مورد مطاله تعداد 21 نقطه قوت داخلی و فرصت خارجی به عنوان مزیت های منطقه و تعداد27 نقطه ضعف داخلی و تهدید خارجی بعنوان تنگاهای امکان سنجی توسعه گردشگری در منطقه وجود دارد. از تجزیه و تحلیل نتایج بدست آمده چنین نتیجه گرفته شد که آستانه آسیب پذیری تالاب ها به خاطر گردشگری بودن بالاست و نیازمند بازنگری و ارائه سیاست های مناسب و استفاده از قابلیت ها و توانمندی های آن می باشد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
92 - تحلیل توان های اکوتوریستی تالاب بوجاقبا استفاده از روشAHP
بهمن رمضانی طیبه قائمی رادتحلیل توان اکوتوریستی اولین گام شناسایی پتانسیل ها و محدودیت های منطقه برای برنامه ریزی و استفاده سنجیده از فرصت ها جهت ایجاد فضای مناسب توسعه گردشگری و یکی از بهترین راه های جلوگیری از تخریب محیط های طبیعی و حفاظت آن ها است. منطقه تالابی بوجاق که در استان گیلان و أکثرتحلیل توان اکوتوریستی اولین گام شناسایی پتانسیل ها و محدودیت های منطقه برای برنامه ریزی و استفاده سنجیده از فرصت ها جهت ایجاد فضای مناسب توسعه گردشگری و یکی از بهترین راه های جلوگیری از تخریب محیط های طبیعی و حفاظت آن ها است. منطقه تالابی بوجاق که در استان گیلان و مصب رودخانه سفیدرود قرار دارد به علت حضور چشمگیر انواع پرندگان، چشم اندازهای زیبا، آب و هوای متبوع، نزدیکی به مراکز جمعیت و راه دسترسی مناسب سالانه، پذیرای گردشگران بسیاری است. هدف تحقیق شناسایی فرصت ها و پتانسیل های اکوتوریستی تالاب بوجاق با استفاده از مدلAHPجهت توسعه توریسم گسترده و متمرکز و کمک به حفظ محیط زیست ناحیه است. روش تحقیق بر مبنای روش ترکیبی،توصیفی - تحلیلی و مدلAHPاست. نتایج بدست آمده نشان می دهد که با توجه به ارجحیت معیارها در توسعه اکوتوریسم متمرکز 714 هکتار ازمنطقه معادل تقریبی21 درصد دارای توان مطلوب،237 هکتار معادل تقریبی7درصد دارای توان متوسط و 2329 هکتار معادل تقریبی 67 درصد دارای توان نامطلوب جهت توسعه اکوتوریسم متمرکز است.کل منطقه با توجه به شاخص های مطالعاتی دارای شرایط مطلوب جهت توسعه اکوتوریسم گسترده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
93 - قُرق و قُرقبانی پدیده جغرافیایی انطباق انسان با محیط در حاشیه تالاب انزلی (مورد: قرق جیرسرباقرخاله )
نصراله مولائی مولائی هشجین حسن دادرسبا توجه به شرایط جغرافیایی حاکم در حاشیه تالاب انزلی و وجود اراضی مرتعی قابل تعلیف که در فصول گرم سال با عقب‌نشینی تالاب مساحت آن افزایش پیدا میکند اغلب دام‌های روستاهای واقع در حاشیه تالاب که با کوهستان ارتباط ندارند حدود 5 تا 6 ماه از سال را در فصل بهار و تابستان یعن أکثربا توجه به شرایط جغرافیایی حاکم در حاشیه تالاب انزلی و وجود اراضی مرتعی قابل تعلیف که در فصول گرم سال با عقب‌نشینی تالاب مساحت آن افزایش پیدا میکند اغلب دام‌های روستاهای واقع در حاشیه تالاب که با کوهستان ارتباط ندارند حدود 5 تا 6 ماه از سال را در فصل بهار و تابستان یعنی از زمان کاشت برنج تا برداشت آن به‌طول می‌انجامد تعلیف می‌شوند. تعلیف دام‌ها در چراگاه‌های طبیعی نقش مهمی در سازمان دهی به فعالیتهای زراعی و دامی ایفا میکند با پس روی آب تالاب در بهار و تابستان پوشش گیاهی انبوه و غنی آن تا اواسط پاییز مورد استفاده قرار می‌گیرد. روستاییان دامدار دام‌های خود را تحویل قُرق‌بان می‌نمایند. و در طول مدت رهاسازی، دام‌ها در این قُرق‌ها کاملاً چاق و فربه شده و به‌خوبی از علف‌های طبیعی خوش خوراکی اطراف تالاب بهره‌مند می‌شوند. جلوگیری از تبدیل مراتع طبیعی فوق به مزارع شالیکار و احیاء و فعال‌سازی قُرق و قُرقبانی در حفظ محیط‌زیست، مراتع و تداوم فعالیت دامداری بهعنوان فعالیت جنبی و مکمل در کنار زراعت نقش مهم و مؤثری را بازی خواهد کرد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
94 - برنامه ریزی توسعه روستاهای حاشیه تالاب بندر انزلی
نصرالله مولائی هشجین حسن دادرسبرنامه ریزی روستاها به عنوان طرحی جهت توسعه فیزیکی، اقتصادی، فرهنگی اجتماعی و کالبدی فضایی، امری ضروری بوده که بر همین اساس برای روستاهای حاشیه تالاب محدوده مورد مطالعه در نظر گرفته شده است. که شناخت دقیق محدوده مورد مطالعه به لحاظ امکانات و قابلیت ها و تنگناهای موجود ج أکثربرنامه ریزی روستاها به عنوان طرحی جهت توسعه فیزیکی، اقتصادی، فرهنگی اجتماعی و کالبدی فضایی، امری ضروری بوده که بر همین اساس برای روستاهای حاشیه تالاب محدوده مورد مطالعه در نظر گرفته شده است. که شناخت دقیق محدوده مورد مطالعه به لحاظ امکانات و قابلیت ها و تنگناهای موجود جهت بالا بردن سطحزندگی و ارتقاء وضعیت معیشتی روستائیان از طریق مشارکت آنان در این امر مهم از اهداف اصلی این تحقیق می باشد.با استفاده از روش توصیفی تحلیلی مبتنی بر نگرش سیستمی برای جمع آوری اطلاعات داده ها از مطالعات اسنادی کتابخانه ای و میدانی استفاده شده است.چگونگی برنامه ریزی توسعه روستاهای حاشیه تالاب انزلی از دیدگاه جغرافیا به عنوان پرسش اصلی تحقیق مطرح و بر این اساس آگاهی روستائیان، شوراهای اسلامی و میزان انگیزه مشارکت آنان به عنوان متغیر مستقل و برنامه ریزی توسعه روستاها به عنوان متغییر وابسته تعیین گردید. ازمهمترین یافته های تحقیق حاضر می توان به موارد زیر اشاره نمود:اکثریت روستائیان از برنامه ریزی جهت اشتغال زایی جوانان، ارتقاء وضعیت معیشتی و بالا بردن سطح زندگی و در نهایت جلوگیری از مهاجرت روستاییان راضی بودند.اکثر پاسخ دهندگان در انتخاب تشکل های روستائیان شرکت داشتند. بین روستائیان و مشارکت آنها در برنامه ریزی توسعه روستاهای حاشیه تالاب رابطه مثبت وجود دارد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
95 - اثرسنجی شاخصهای ارزش‌های پنهان کالبدی معماری پل‌های تاریخی از دیدگاه طراحان و کاربران فضایی (نمونههای مطالعاتی: پل‌ها در مسیر زاینده‌رود از سرچشمه تا تالاب)
شیدا کرجانی شبنم اکبری نامدار مریم سینگری حسن ستاری ساربانقلیگذشت زمان، عواملی مانند عدم توجه به استفاده از تکنیک ساخت، همچنین مواد و مصالح مشابه استفاده‌شده در آنها، عدم وجود برنامه مرمت جامع و عدم تخصیص اعتبارات لازم از سوی سازمان‌های متولی به این آثار، موجب مخدوش شدن ارزش های پنهان کالبدی پل های تاریخی گردید. این امر موجب از أکثرگذشت زمان، عواملی مانند عدم توجه به استفاده از تکنیک ساخت، همچنین مواد و مصالح مشابه استفاده‌شده در آنها، عدم وجود برنامه مرمت جامع و عدم تخصیص اعتبارات لازم از سوی سازمان‌های متولی به این آثار، موجب مخدوش شدن ارزش های پنهان کالبدی پل های تاریخی گردید. این امر موجب از بین رفتن هویت و اصالت در بافت تاریخی خواهد شد. بنابراین این پژوهش با هدف استخراج ارزش‌های معماری در پل های تاریخی و اثر سنجی مؤلفه‌ها در دو گروه طراحان و کاربران فضایی صورت گرفته است. روش تحقیق در این پژوهش ترکیبی و از نوع تودرتوی کیفی در کمی است. در بخش کیفی از شیوه مصاحبه نیمه ساختاریافته به گردآوری داده‌ها می‌پردازد و در نرم‌افزار Atlasti به استخراج ارزش‌های پنهان کالبدی بر اساس کدگذاری باز و محوری پرداخته می‌شود. مصاحبه‌ها با افراد متخصص صورت می‌گیرد و تا اشباع نظری و برطبق نمونه‌گیری گلوله برفی ادامه می‌یابد. در مرحله کمی بر اساس ارزش‌های استخراج‌شده پرسشنامه با طیف لیکرت تدوین و در اختیار کاربران فضایی در پل‌های تاریخی قرار می‌گیرد. سپس به طراحان همین پرسشنامه ارائه می‌شود و نتایج در نرم‌افزار GRAPHER مورد تحلیل داده‌ای با آماره‌های استنباطی قرار می‌گیرد. نمونه‌گیری در این مرحله تصادفی و بر اساس حد بالای جدول مورگان است. نتایج نشان میدهد که بر اساس نتایج به‌دست‌آمده از رگرسیون چند متغیره مشخص گردید که توجه به عملکردهای چندگانه با مقدار (000/1) بیشترین سهم عاملی را در بین ارزش‌های پنهان کالبدی را در پل‌ها دارند و کمترین مربوط به ایجاد حریم و مفصل‌بندی مناسب با مقدار (285/0) است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
96 - پایش عناصر سنگین کادمیوم، نیکل و وانادیوم در گیاهان آبزی نی (Phragmites australis) و لویی (Typha latifolia) در تالاب هورالعظیم استان خوزستان
نازنین فیروزشاهیان خوشناز پاینده سیما سبزعلیپوردر اکوسیستم‌های آبی، گیاهان آبزی شاخصهای زیستی مناسبی برای پایش فلزات سنگین میباشند، زیرا در آب ساکن هستند و می‌توانند سطوح آلودگی را تعیین کنند. این تحقیق در سال 1397 با هدف بررسی فلزات سنگین کادمیوم، نیکل و وانادیوم در گیاهان آبزی نی (Phragmites australis) و لویی (T أکثردر اکوسیستم‌های آبی، گیاهان آبزی شاخصهای زیستی مناسبی برای پایش فلزات سنگین میباشند، زیرا در آب ساکن هستند و می‌توانند سطوح آلودگی را تعیین کنند. این تحقیق در سال 1397 با هدف بررسی فلزات سنگین کادمیوم، نیکل و وانادیوم در گیاهان آبزی نی (Phragmites australis) و لویی (Typha latifolia) تالاب هورالعظیم انجام شد. نمونه برداری از 3 ایستگاه تالاب با 9 تکرار انجام شد. جهت سنجش عناصر سنگین از روش طیف‌سنجی پلاسمای جفت شده القایی (ICP) استفاده گردید. بالاترین میزان کادمیوم در ریشه گیاه نی 020/0±486/1 میلی گرم در کیلوگرم بود و پایین ترین میزان این فلز در ساقه گیاه لویی 001/0±036/0 میلی گرم در کیلوگرم به دست آمد (05/0P<). بالاترین میزان فلز نیکل در ریشه گیاه لویی 045/0±770/4 میلی گرم در کیلوگرم بود و پایین ترین میزان فلز نیکل در ساقه گیاه نی 072/0±843/0 میلی گرم در کیلوگرم بود (05/0P<). بالاترین میزان فلز وانادیوم در ریشه گیاه لویی 128/0±553/16 میلی گرم در کیلوگرم بود و پایین ترین میزان این فلز در ساقه گیاه نی 015/0±136/3 میلی گرم در کیلوگرم به دست آمد (05/0P<). غلظت کادمیوم، نیکل و وانادیوم در ریشه گیاهان آبزی نی و لویی بالاتر از برگ و ساقه بود (05/0P<). کادمیوم در ریشه، ساقه و برگ گیاه نی بالاتر از گیاه لویی بود، اما میزان نیکل و وانادیوم در ریشه، ساقه و برگ گیاه لویی بالاتر از گیاه نی مشاهده شد (05/0P<). تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
97 - کاربرد روش های تصمیم گیری چند شاخصه در مطالعات مخاطرات زیست محیطی در تالاب شادگان
سید علی جوزی شبنم صفاریانوجود تالاب ها و پهنه بندی آبی منحصر به فردی نظیر تالاب شادگان با ویژگی های منحصر به فرد خود یک ثروت ملی بشمار می آید اما متاسفانه این اکوسیستم ها امروزه با تگناهای بسیاری از جمله ریسک های ناشی از فعالیت های انسانی همراه هستند با توجه به اهمیت موضوع و تعیین مهم ترین ریسک أکثروجود تالاب ها و پهنه بندی آبی منحصر به فردی نظیر تالاب شادگان با ویژگی های منحصر به فرد خود یک ثروت ملی بشمار می آید اما متاسفانه این اکوسیستم ها امروزه با تگناهای بسیاری از جمله ریسک های ناشی از فعالیت های انسانی همراه هستند با توجه به اهمیت موضوع و تعیین مهم ترین ریسک های محیط زیستی (مهم ترین محیط پذیرنده) نیروگاه گازی آبادان و تاثیر آنها بر تالاب شادگان، به مثابه مطالعه موردی در این تحقیق پرسشنامه ای به روش دلفی تهیه گردید و در اختیار جمعی از خبرگان و کارشناسان صنعت برق و محیط زیست قرارگرفت. در این تحقیق جهت تجزیه و تحلیل ریسک های محیط زیستی نیروگاه گازی آبادان بر تالاب شادگان از روش های تصمیم گیری چند معیاره از جمله TOPSISو تکنیک بردار ویژه استفاده شد. به این منظور، بعد از اولویت بندی ریسک های هرمحیط به طور جداگانه با روش TOPSIS، با استفاده از آزمون آماریآنالیز واریانس یک طرفه مهم ترین اولویت محیط پذیرنده ریسک نیروگاه گازی آبادان در تالاب تعیین گردید. نتایج بدست آمده از محاسبه ریسک نیروگاه گازی آبادان حاکی از آن است که در محیط های بیولوژیکی، فیزیکی_شیمیایی و فرهنگی به ترتیب اثر برکیفیت هوا با وزن918/0، اثر برجمعیت گیاهی وجانوری با وزن866/0و اثر برچشم اندازهاومناظر با وزن796/0 از مهم ترین ریسک های اثر گذار فعالیت های نیروگاه برتالاب است. در ادامه راهکارهایی جهت کنترل و کاهش ریسک های شناسایی شده بر اکوسیستم حساس تالاب وپناهگاه حیات وحش شادگان ارائه گردید. از جمله این راهکارها: انجام فعالیت های مختلف در محدوده محصور شده ،ایجاد و توسعه فضای سبز با گونه های سازگار با محیط می باشد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
98 - تعیین سطوح PCBs در بافت پوست و عضله ماهی کپور و اردک ماهی تالاب انزلی ( آبکنار )
باقر تیموری شیلا صفائیان سید محمد باقر نبوی سید هادی خاتمی خاتمیپژ‍وهش حاضر به منظور تعیین سطوح PCBsدر بافت پوست و عضله ماهی کپور و اردک ماهی تالاب انزلی در فصل پاییز (آذرماه 1388) انجام شد.4 ایستگاه جهت برداشت نمونه آب، رسوب و ذرات معلق و صید ماهی در بخش آبکنار تالاب انزلی تعیین شد.از هر نوع ماهی 9 عدد صید وبیومتری(تعیین وزن و أکثرپژ‍وهش حاضر به منظور تعیین سطوح PCBsدر بافت پوست و عضله ماهی کپور و اردک ماهی تالاب انزلی در فصل پاییز (آذرماه 1388) انجام شد.4 ایستگاه جهت برداشت نمونه آب، رسوب و ذرات معلق و صید ماهی در بخش آبکنار تالاب انزلی تعیین شد.از هر نوع ماهی 9 عدد صید وبیومتری(تعیین وزن و طول کل و استاندارد ) شدند. نمونه های آب، رسوب و ذرات معلق آب و نمونه ماهیان به آزمایشگاه انتقال یافت. بافت پوست و عضله ماهیان کپور و اردک ماهی بر اساس Moopamجدا شده و پس ازآماده سازی، استخراج وClean Up ، آنالیز PCBsبا استفاده از دستگاه کروماتوگرافی گازی(GC - ECD) و دتکتور با اشعه یونیزان نیکل 63 (Ni63)انجام گردید. میانگین غلظت PCBs در پوست و عضله اردک ماهی به ترتیب برابر 36/24 و 36/14 نانو گرم در گرم وزن خشک، در پوست و عضله ماهی کپور به ترتیب برابر 82/21 برابر 86/20 نانو گرم در گرم وزن خشک بدست آمد. میزانضریب تغییرات میانگین(CV) غلظت PCBs در پوست اردک ماهی بیشتر از سایر بافت ها بود. بر اساس آزمون آماری این اختلاف بین بافت عضله وپوست اردک ماهی و عضله و پوست ماهی کپور معنی دار بود(9= ;n 0.0001p < ).همچنین اختلاف معنی داری بین غلظتPCBs آب با میزان PCBs رسوب (12= ;n 0001/0p < ) و ذرات معلق فیلترشده در آب مشاهده گردید (12= ;n 0001/0P < ). همبستگی مثبت قوی بین بافت عضله ماهی کپور و ذرات معلق فیلتر شده در آب ( 9 ;n= 76% = r2 ; 851/0 = r ; 004/0 = p) و همبستگی مثبت خیلی قوی بین غلظت PCBsآب و ذرات معلق فیلتر شده در آب وجود داشت( 12 ;n= 96% = r2 ;0.980 = r ; 0001/0 = p) . میزان تجمع زیستی(بر حسبppb ) در بافت پوست اردک ماهی برابر69/5835، در بافت عضله اردک ماهی58/3440، در بافت پوست ماهی کپور برابر28/5232 و در بافت عضله ماهی کپور برابر63/4997میکروگرم در گرم وزن خشک محاسبه گردید. میزان ماکزیمم میانگین واقعی ( با 95در صد اطمینان) PCBs بدست آمده در بافت ماهیان (پوست اردک ماهی و کپور و عضله کپور ) ( ماکزیممppm 03653/0 و مینیمم ppm 01025/0) کمتر از استانداردFDIو استاندارد Food Standards Australia/NZ MRLو بیشتر از استانداردUSEPA بود. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
99 - سنجش هیدروکربن‌های چند حلقه‌ای آروماتیک (PAH) و بررسی منشاء آنها در رسوب تالاب انزلی
لیدا سلیمی پیمان اقتصادی عراقی شهلا جمیلی عباسعلی مطلبی محمد ربانیدر تحقیق حاضر هدف تعیین مقدار PAH ها در رسوب سطحی در دو ایستگاه اصلی ماهروزه و سلکه (هر ایستگاه سه نمونه رسوب)، و تعیین منشا این ترکیبات در نمونه های رسوب این ایستگاه ها در تالاب انزلی- شمال ایران جهت پایش تالاب نسبت به آلاینده های مذکور است. نمونه برداری در دو دوره زما أکثردر تحقیق حاضر هدف تعیین مقدار PAH ها در رسوب سطحی در دو ایستگاه اصلی ماهروزه و سلکه (هر ایستگاه سه نمونه رسوب)، و تعیین منشا این ترکیبات در نمونه های رسوب این ایستگاه ها در تالاب انزلی- شمال ایران جهت پایش تالاب نسبت به آلاینده های مذکور است. نمونه برداری در دو دوره زمانی متفاوت، یعنی فصل گرم وخشک (اواخر خرداد)، و فصل بارندگی (اواخر شهریور) صورت گرفته و نتایج نمونه های آن بررسی گردید. میزان تجمع و مقادیر PAH ها در نمونه های رسوب ایستگاه های مورد نظر توسط دستگاه دقیق گاز کروماتوگرافی طیف سنجی جرمی (GC-Mass) تعیین شده است. میانگین مقادیر PAH ها در رسوب ایستگاه ماهروزه در فصول گرم و بارندگی به ترتیب 839/34 و 439/ 61 نانوگرم بر گرم وزن خشک، و در رسوب ایستگاه سلکه در فصول گرم و بارندگی به ترتیب 432/80و 439/45 نانو گرم بر گرم وزن خشک می باشد. با مقایسه مقادیر PAH∑ در تحقیق حاضر با مقادیر گزارش شده در رسوب برخی از کشورهای جهان، مشخص شد که در دو ایستگاه ماهروزه و سلکه نسبت به سایر کشورها، حداکثر دامنه PAH∑ کمتر ولی در مقایسه با کشورهای حوضه خلیج فارس ، مقدار PAH∑ از نمونه های رسوب امارات متحده عربی و عمان بیشتر می باشد. همچنین در مقایسه با کشورهای حوضه دریای خزر در شمال ایران مشاهده می شود که بیشترین PAH∑ در این دو ایستگاه از PAH∑ رسوب دریای خزر هم کمتر می باشد. همچنین منشا PAH ها در نمونه های رسوب ایستگاه های مذکور در تالاب انزلی مورد بررسی قرار گرفت و با توجه به مشاهده هر دو منشا پیروژنیک و پتروژنیک در هر دو ایستگاه، نمی توان در مورد منشا PAH ها صراحتا قضاوت نمود. با توجه به آنالیزهای آماری بین مقادیر PAH ها، در نمونه های رسوب ایستگاه های ماهروزه و سلکه در دو فصل نمونه برداری اختلاف معنی داری مشاهده نشد (05/0p> ). تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
100 - انباشتگی زیستی روی و کروم در Azolla filiculoides در تالاب انزلی
پریسا نجات خواه معنوی لیدا سلیمی شیرین ولی پورآزولا (Azolla filiculoides ) سرخس شناور آبزی است که در سطح کانال ها، دریاچه ها، تالاب ها و استخرها زندگی می کند. از آزولا به عنوان بیوفیلتری برای جذب فلزهای سنگین و حذف این مواد از فاضلاب های صنعتی و در مسیر ورودی آن ها به تالاب ها و رود خانه ها می توان استفاده نمود. تح أکثرآزولا (Azolla filiculoides ) سرخس شناور آبزی است که در سطح کانال ها، دریاچه ها، تالاب ها و استخرها زندگی می کند. از آزولا به عنوان بیوفیلتری برای جذب فلزهای سنگین و حذف این مواد از فاضلاب های صنعتی و در مسیر ورودی آن ها به تالاب ها و رود خانه ها می توان استفاده نمود. تحقیق حاضردر تابستان(فصل گرم) و پائیز (فصل سرد) سال 1391 در سه منطقه در تالاب انزلی شامل دهانه پسیخان(بخش شرقی)، سیاه درویشان (بخش مرکزی) و سیاه کشیم و آبکنار (بخش غربی) انجام شده است. ریشه و برگ های آزولا به طور جداگانه مورد هضم قرار گرفته و سپس میزان غلظت کروم و روی با دقت میکروگرم بر گرم وزن خشک به وسیله دستگاه جذب اتمی کوره ای اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که میانگین غلظت فلزهای روی و کروم به ترتیب در بخش شرقی 3/13)± 84/62،±1/0714/3 ( در بخش غربی (03/22 ± 64/ 27، 1/1، ±3/1 ( و در بخش مرکزی ±23/3) 97/29 ±1/8, 33/2 ppm (بود، بنابر این بیشترین غلظت فلزهای بررسی شده به ترتیب در ناحیه شرقی، مرکزی و در نهایت غربی بدست آمد. نتایج بدست آمده بر روی نمونه های ریشه و برگ آزولا در تالاب انزلی نشان داد که در هر سه منطقه مورد بررسی غلظت کروم و روی به طور معنی داری در بافت ریشه بیشتر از بافت برگ انباشته شده بود )05/0>(P. همچنین در فصل تابستان در مقایسه با زمستان کروم و روی بیشتری در ریشه و برگ آزولا وجود داشته است. در مطالعه حاضر غلظت فلزهای کروم و روی در بافت های مورد بررسی دارای همبستگی مثبت معنی داری با دمای آب و هوا بودند ولی سایر پارامترهای محیطی همبستگی معنی داری با غلظت فلزها نداشتند. مقایسه نتایج نشان دهنده ی به طور معنی داری بالاتر بودن میزان فلز کروم در آزولای تالاب انزلی(25/2 ppm) با استاندارد WHO برای گیاه (3/1 میلی گرم در کیلوگرم) می باشد، در حالیکه روی (15/40 ppm)کمتر از حد مجاز اعلام شده توسط سازمان بهداشت جهانی برای گیاه (50 میلی گرم در کیلوگرم) بود. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
101 - مطالعه برخی از شاخص های مورفوسیتولوژیک بیضه ماهی بنی (Barbus sharpeyi) تالاب شادگان
مژگان خدادادی عبدالرحمن دزفولیان غلامحسین محمدی تقا دستگیردر این بررسی خصوصیات بافتی بیضه ماهی بنی (Barbus sharpeyi) در سنین مختلف در تالاب شادگان در طی اسفند ماه 1386 تا تیرماه1387 مورد بررسی قرار گرفته است. بیضه 40 عدد ماهی بنی نمونه برداری و در محلول فیکساتیو بوئن تثبیت گردید. نمونه ها مطابق روش استاندارد بافت شناسی٬ آبگیری أکثردر این بررسی خصوصیات بافتی بیضه ماهی بنی (Barbus sharpeyi) در سنین مختلف در تالاب شادگان در طی اسفند ماه 1386 تا تیرماه1387 مورد بررسی قرار گرفته است. بیضه 40 عدد ماهی بنی نمونه برداری و در محلول فیکساتیو بوئن تثبیت گردید. نمونه ها مطابق روش استاندارد بافت شناسی٬ آبگیری٬ شفاف سازی و پارافینه شده و سپس مقاطع 5 میکرونی از آنها تهیه و بوسیله میکروسکوپ نوری مجهز به مانیتور و دوربین عکسبرداری مورد مطالعه قرار گرفتند. هشت مرحله جنسی شامل نابالغ، در حال بلوغ، در حال تکوین، تکوین یافته، بالغ، در حال اسپرم ریزی، اسپرم ریزی کرده، در حال استراحت در ماهی‌های آزمایش شده مشاهده گردید. اندازه قطر سلول های جنسی بیضه ماهی طی روند اسپرماتوژنز در مراحل، نابالغ40میکرون، در حال بلوغ ازدیاد اسپرماتوگونی‌های اولیه 35 میکرون، ،در حال تکامل اسپرماتوژنز اولیه 30 میکرون، تکامل یافته اسپرماتوژنز میانی 25 میکرون، بالغ اسپرماتوژنز نهایی10 میکرون محاسبه شد.بر اساس آزمون T-TEST به منظور مقایسه اندازه سلول های جنسی در مراحل مختلف رسیدگی اختلاف معنی داری مشاهده شد. (05/0P<) بر اساس آزمون توکی میزان میانگین اندازه سلول جنسی در مرحله I از میزان بیشتری برخوردار بوده است . تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
102 - بررسی تجمع زیستی رسوبی و تعیین مقادیر فلزات سنگین Ni و V در دو کفه‌ای cygnea Anodont و رسوبات تالاب انزلی
لیدا سلیمی شهلا جمیلی پیمان اقتصادی عراقی عباسعلی مطلبی مححمد ربانیتالاب انزلی یک تالاب بین المللی در شمال ایران بوده و دارای شرایط اکوسیستمی ویژه برای پرورش و رشد انواع آبزیان میباشد. بنابراین پایش آن بسیار اهمیت دارد. در حال حاضر این تالاب در معرض تهدید آلاینده‌های نفتی و فلزات سنگین موجود در پسابهای صنعتی حوزه آبریز قرار دارد. با ت أکثرتالاب انزلی یک تالاب بین المللی در شمال ایران بوده و دارای شرایط اکوسیستمی ویژه برای پرورش و رشد انواع آبزیان میباشد. بنابراین پایش آن بسیار اهمیت دارد. در حال حاضر این تالاب در معرض تهدید آلاینده‌های نفتی و فلزات سنگین موجود در پسابهای صنعتی حوزه آبریز قرار دارد. با توجه به امکان انتقال آلودگیهایی نظیر فلزات سنگین از طریق زنجیره غذایی، همراه با افزایش غلظت این آلاینده‌ها(Bioaccumulation)، مصرف آبزیان آلوده تالاب توسط انسان میتواند خطرات جدی را به همراه داشته باشد. در این پروژه نسبت به تعیین آلاینده‌های نیکل و وانادیوم که دو فلز سنگین شاخص آلودگی نفتی هستند اقدام شد. نمونه‌برداری از رسوب و یکی از گونه‌های بومی تالاب انزلی یعنی دوکفه‌ای cygnea Anodont در ایستگاه‌های موسوم به (ماهروزه و سلکه) و در دو فصل خشک و مرطوب (اواخر خرداد و اواخر شهریورماه) سال 1389 صورت گرفت، نمونه‌ها به آزمایشگاه منتقل و بعد از آماده‌سازی و انجام آنالیزهای شیمیایی با استفاده از روش جذب اتمی، فلزات سنگین Ni و V در آنها تعیین‌گردید. نتایج نشان داد که مقدار وانادیوم در بافت نرم دوکفه ای و رسوب، به ترتیب در محدوده حداقل و حداکثر 3243/0 میکروگرم در گرم ND(not detected)-و 9603/306 - 2.1796 میکروگرم در گرم بوده و غلظت نیکل در بافت نرم و رسوب به ترتیب در محدوده حداقل و حداکثر 3351/1 – 0231/0 میکروگرم در گرم و 5326/19 – 4949/0 میکروگرم در گرم بود. مشاهده می‌شود که مقادیر نیکل و وانادیوم در رسوب پایین بوده و حتی غلظت نیکل در محدوده ERL هم قرار ندارد در مورد وانادیوم چونERL و ERM برای آن تعریف نشده نمی توان در این خصوص قضاوت کرد. فاکتور تجمع زیستی رسوبی (BASF) نیز در خصوص نیکل و وانادیوم کمتر از یک بود، و این امر حاکی از آن است که انتقال این دو عنصر از رسوب به بدن دوکفه ای بالا نبوده و در بافت نرم آنودونت مقدار آنها پایین است. نتایج آماری هم )با استفاده از نرم‌افزار (SPSS 13 نشان داد بین مقادیر نیکل در نمونه آنودونت‌های ایستگاه ماهروزه، در خرداد و شهریور ماه اختلاف معنی داری وجود داشت(50/0 P >). همچنین اختلاف معنی داری در میزان وانادیوم تعیین شده در نمونه آنودونت و رسوب ماهروزه در شهریور ماه دیده شد. علاوه بر آن اختلاف معنی داری در میزان وانادیوم تعیین شده در نمونه آنودونت و رسوب سلکه هم در شهریور ماه وجود داشت)05/0 (P تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
103 - بررسی میزان جیوه، سرب، روی و مس در بافت عضله و کبد ماهی سوف حاجی طرخان (Perca fluviatilis) در دو ناحیهء آبکنار و شیجان از تالاب انزلی در فصل بهار
آریا اشجع اردلان محمود رضا سهرابی سید مهدی میرحیدری هومن عبدالله بیگیتالاب انزلی یکی از بوم سازگان های مهم آبی ایران است که در جنوب غربی دریای خزر قرار دارد. این تالاب زیستگاه ماهیان و آبزیان با ارزشی است که نقش بسیار مهمی را در چرخه زیستی این تالاب دارند. این مطالعه بر روی ماهی سوف حاجی طرخان (Perca fluviatilis) در بهار سال 1387 در آبک أکثرتالاب انزلی یکی از بوم سازگان های مهم آبی ایران است که در جنوب غربی دریای خزر قرار دارد. این تالاب زیستگاه ماهیان و آبزیان با ارزشی است که نقش بسیار مهمی را در چرخه زیستی این تالاب دارند. این مطالعه بر روی ماهی سوف حاجی طرخان (Perca fluviatilis) در بهار سال 1387 در آبکنار ( بخش غربی تالاب انزلی) و شیجان ( بخش شرقی تالاب انزلی) صورت گرفته است. هدف از این تحقیق، بررسی میزان فلزات سنگین (مس، سرب، روی و جیوه) در بافت عضله و کبد این ماهی بود. از میان ماهیان صید شده در فصل بهار، تعداد 9 عدد ماهی سوف حاجی طرخان(1تا +2 ساله) انتخاب شده و مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج حاصله نشان دادند که در بافت عضله و کبد نمونه های آبکنار، میانگین میزان مس به ترتیب برابر 74/1و 43/10 میکروگرم بر گرم وزن تر، سرب برابر 68/0 و 82/1 میکروگرم بر گرم وزن تر و میزان روی برابر 84/6 و 27/25 میکروگرم بر گرم وزن تر و میزان فلز جیوه 013/0 و 024/0 میکروگرم بر گرم وزن تر بود. همچنین در بافت عضله و کبد نمونه های منطقه شیجان، میزان مس به ترتیب برابر 23/1 و 72/8 میکروگرم بر گرم وزن تر، سرب برابر 43/0 و 24/1 میکروگرم بر گرم وزن تر و میزان روی برابر 32/5 و 36/21 میکروگرم بر گرم وزن تر و میزان فلز جیوه 024/0 و 031/0 میکروگرم بر گرم وزن تر بدست آمد. مقایسه نتایج حاصله با تی- تست نشان داد که میزان فلزات سنگین(جیوه، سرب، روی و مس) بین بافت عضله و کبد نمونه های هر دو منطقه دارای اختلاف معنی داری بود(05/0P<). تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
104 - مقایسه پارامترهای فیزیکی و شیمیایی آب تالاب بهشت معصومه در استان قم در زمستان وتابستان
بهزاد سعیدپور منیره سادات مدنی بروجنیدر این تحقیق به بررسی پارامترهای فیزیکی و شیمیایی آب تالاب بهشت معصومه در استان قم پرداخته شده است. بدین منظور ابتدا در زمستان 1393 و سپس در تابستان 1394 از شش نقطه در تالاب نمونه برداری گردید. متغیرها شامل دما، هدایت الکتریکی، شوری، کدورت، نیترات، نیتریت، سولفات، فسفات أکثردر این تحقیق به بررسی پارامترهای فیزیکی و شیمیایی آب تالاب بهشت معصومه در استان قم پرداخته شده است. بدین منظور ابتدا در زمستان 1393 و سپس در تابستان 1394 از شش نقطه در تالاب نمونه برداری گردید. متغیرها شامل دما، هدایت الکتریکی، شوری، کدورت، نیترات، نیتریت، سولفات، فسفات، آلومینیوم، آهن، پتاسیم، TDS ،pH ،BOD و COD بود. طبق نتایج، میانگین غلظت نیترات در تابستان 16/2±96/2میلی گرم در لیتر و در فصل زمستان 78/0±98/0میلی گرم در لیتر بود، لذا غلظت نیترات در فصل تابستان تقریباً 3برابر فصل زمستان ارزیابی گردید. همچنین میانگین غلظت فسفات در تابستان52/14±21/8 میلی گرم در لیتر و در زمستان برابر با 15/0 ±19/0میلی گرم بدست آمد، یعنی غلظت فسفات در تابستان 43 برابر غلظت فسفات زمستانه فسفات بوده است. میانگین مقدار شوری در فصل زمستان59/5±87/11و در فصل تابستان13/77 ±38/78ppt بود. میانگین پارامتر BOD در فصل زمستان27/3 ±68/5 میلی گرم در لیتر و در تابستان59/14 ±93/15 ارزیابی گردید. میانگین زمستانه پارامتر COD 69/35±3/45میلی گرم در لیتر و میانگین تابستانه 63/921±83/667میلی گرم در لیتر بوده است. میانگین زمستانه آلومینیوم 0197/0±038/0میلی گرم در لیتر و میانگین فصل تابستان آن 019/0±012/0میلی گرم در لیتر بدست آمد. میانگین آهن در فصل زمستان 05/0±08/0میلی گرم در لیتر و میانگین تابستان آن33/0 ±309/0میلی گرم در لیتر ارزیابی گردید. غلظت کلیه پارامترهای اندازه گیری شده شاملCOD،BOD ، کدورت، نیترات، فسفات، نیتریت، آلومینیوم و آهن در زمستان و غلظت پارامترهای کدورت، نیترات، نیتریت، آلومینیوم، آهن وBOD در تابستان کمتر از حد مجاز فاضلاب،که توسط سازمان حفاظت محیط زیست تدوین شده است، بودند. با این حال فعالیت، گسترش و توسعه مراکزی از جمله قبرستان بهشت معصومه و واحدهای صنعتی می تواند با افزایش بار آلودگی در منابع آب سطحی و زیرزمینی و همچنین آلودگی هوا، منجر به کاهش کیفیت آب تالاب بهشت معصومه گردد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
105 - تعیین فلزات سنگین آرسنیک، سلنیم، وانادیم ، مولیبدن، جیوه، نیکل، کادمیوم ، سرب و آهن در بافت عضله اردک ماهی) ( Esox lucius تالاب انزلی
لیدا سلیمی علی مهدی نیا پریسا حسنی شفیقتالاب انزلی جز تالاب های حفاظت شده بین المللی و از جمله تالاب های ارزشمند جنوب غربی دریای خزر است که به دلیل شرایط خاص اکولوژیک، اقتصادی، اجتماعی و تنوع گونه های مختلف گیاهان و جانوران آبزی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. با توجه به ورود پساب ها و آلاینده های مختلف از جم أکثرتالاب انزلی جز تالاب های حفاظت شده بین المللی و از جمله تالاب های ارزشمند جنوب غربی دریای خزر است که به دلیل شرایط خاص اکولوژیک، اقتصادی، اجتماعی و تنوع گونه های مختلف گیاهان و جانوران آبزی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. با توجه به ورود پساب ها و آلاینده های مختلف از جمله فلزات سنگین به این تالاب و وجود گونه های خوراکی در این منطقه، در این تحقیق میزان برخی فلزات سنگین (As،Se،Mo،V،Hg،Ni،Cd،Pb،Fe) عضله اردک ماهی Esox lucius تالاب انزلی مورد بررسی قرار گرفت. نمونه برداری از سه ایستگاه آبکنار، سیاه درویشان و کومه آقاجانی در اوایل شهریور ماه (فصل خشک) و دومین مرحله نمونه برداری در آبان ماه (فصل بارندگی) سال 1389 صورت پذیرفت. درهرفصل9 نمونه ماهی صید شده و به آزمایشگاه انتقال داده شد.به منظور هضم و سنجش فلزات سنگین از فریز درایر استفاده شده و سپس توسط دستگاه جذب اتمی کوره گرافیتی ( (Spectrometer Atomic Absorption میزان فلزات سنگین قرائت شد. بیشترین مقدار غلظت جیوه، نیکل، سلنیم، روی، آلومینیم و آهن در فصل تابستان و مس در فصل زمستان مشاهده شد. بیشترین مقدار جیوه، نیکل ، روی و آلومینیوم در ایستگاه آب کنار، بیشترین مقدار سلنیم در ایستگاه سیاه درویشان، بیشترین مقدار مس و آهن در ایستگاه کومه آقاجانی مشاهده شد ولی مقادیر فلزات مولیبدن، کادمیوم ، وانادیوم و سرب در هر سه ایستگاه تفاوتی نداشت. آنالیزهای آماری این تحقیق با استفاده از نرم افزارSPSS مدل17 انجام گرفت. آزمون همبستگی پیرسون، همبستگی مثبت قوی معنی داری را میان دما و میزان فلز آهن نشان داد )05/0< ,P 83/0= (rتنها اختلاف معنادار در فلز آهن در فصل تابستان و زمستان مشاهده شد) 05/0< ,p16= ,df 016/0 = (P. تنها تفاوت معنادار در مقدار غلظت فلزات سنگین بین ایستگاه های مختلف در مقدار جیوه بین ایستگاه های آب کنار و کومه آقاجانی مشاهده شد(5/0= (P و در مقدار سایر غلظت فلزات در ایستگاه های مختلف تفاوت معنا داری مشاهده نشد)05/0 <P) . در این مطالعه میزان کادمیوم و نیکل در نمونه عضله ماهیان مورد مطالعه بالا بوده و می بایست آن را به عنوان یک هشدار جدی در نظر گرفت. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
106 - ارزیابی میزان فلزات سنگین (مس، روی و سرب) در بافت عضله ماهی سوف حاجی طرخان (Perca fluviatilis) در تالاب امیرکلایه و بررسی ارتباط آن با عوامل بیومتریک
ژاله خوشخو حسین خارا هادی بابائی مریم پدرام ژرفدر این مطالعه غلظت فلزهای سنگین مس، روی و سرب در بافت عضله ماهی سوف حاجی طرخان در تالاب امیر کلایه در زمستان 1389 و بهار 1390 اندازه گیری و با حد مجاز استانداردهای جهانی مقایسه شد. پس از آماده سازی و هضم نمونه ها، غلظت فلزهای مس، روی و سرب توسط دستگاه جذب اتمی، مدل SHIM أکثردر این مطالعه غلظت فلزهای سنگین مس، روی و سرب در بافت عضله ماهی سوف حاجی طرخان در تالاب امیر کلایه در زمستان 1389 و بهار 1390 اندازه گیری و با حد مجاز استانداردهای جهانی مقایسه شد. پس از آماده سازی و هضم نمونه ها، غلظت فلزهای مس، روی و سرب توسط دستگاه جذب اتمی، مدل SHIMADZU AA/680 اندازه گیری شد. میانگین غلظت مس، روی و سرب در بافت عضله ماهی به ترتیب برابر 03/0±475/0، 22/0±88/1 و 04/0±28/0 میکروگرم بر گرم وزن خشک بود. نتایج حاصل از تحلیل آماری نشان داد همبستگی مثبت بین وزن و طول کل ماهی با مقدار (مس و روی) در بافت عضله وجود دارد(05/0P<)، اما بین میزان تجمع فلز سرب و سه عامل (وزن، طول کل و سن) همبستگی وجود نداشت (05/0<P). همچنین بین دو فصل در میزان عنصر سرب اختلاف معنی دار مشاهده شد(05/0P<). نتیجه این تحقیق نشان داد که میزان غلظت فلزهای سنگین (مس، روی و سرب) در بافت عضله این ماهی کمتر از استانداردهای جهانی بوده و برای مصرف خوراکی مناسب است. برای آنالیز داده ها از نرم افزارSPSS 13 استفاده شد. جهت بررسی آماری فلزات موجود در بافت ماهیان از آزمون Independents-Sample T test در سطح 5 درصد استفاده گردید. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
107 - بررسی آلودگی پلی کلروبی فنیل‌ها در رسوبات منطقه تالاب انزلی
اعظم صادق اسدی سید محمد باقر نبوی حسین غفوریان آزاده اکرام جعفریهدف این تحقیق تعیین میزان PCBدر رسوبات سطحی تالاب انزلی می باشد. لذا نمونه هایرسوب 15 منطقه تالاب در فصل پاییز سال1388با استفاده از نمونه بردارVan Veen Grab برداشت و پس از آماده سازی با دستگاه فریز درایر خشک و به روش سوکسله استخراج شد. آنالیزنمونه ها توسط دستگاه گاز کرو أکثرهدف این تحقیق تعیین میزان PCBدر رسوبات سطحی تالاب انزلی می باشد. لذا نمونه هایرسوب 15 منطقه تالاب در فصل پاییز سال1388با استفاده از نمونه بردارVan Veen Grab برداشت و پس از آماده سازی با دستگاه فریز درایر خشک و به روش سوکسله استخراج شد. آنالیزنمونه ها توسط دستگاه گاز کروماتوگرافی مجهز به دتکتورECD صورت پذیرفت. غلظت PCBΣ (8 ایزومر) بدست آمد. دقت و صحت مراحل کار با استفاده از نمونه مرجع و استاندارد داخلی 29 PCB و 198PCBکنترل شد. بیشترین و کمترین غلظت به ترتیب 79/68 نانوگرم به گرم درایستگاه11 و23/2 نانوگرم به گرم درایستگاه 2 ثبت شد. غلظت PCBsΣاز فاضلاب های صنعتی و شهری بیشتر از فعالیت های کشاورزی متاثر بود. مقادیر بدست آمده در مقایسه با استاندارد محیط زیست امریکا در حد پایین قرار داشت. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
108 - بررسی مقاومت آنتی بیوتیکی ومقاومت به فلزات سنگین درباکتری های جدا شده از روده ماهی کپور وحشی تالاب انزلی
شیلا صفائیان هدایت حسینی اکبر اسماعیلی زهرا مقدم هایده وکیلی امینیبه منظور تعیین مقاومت آنتی بیوتیکی و مقاومت به فلزات سنگین درباکتری های جداشده از روده ماهی کپور وحشی تالاب انزلی، نمونه برداری در دو فصل زمستان 87 و بهار 88 انجام گرفت و حساسیت تمام باکتری ها نسبت به 6 آنتی بیوتیک : آمپی سیلین، استرپتومایسین ، تتراسایکلین ، کلرامفنیکل، أکثربه منظور تعیین مقاومت آنتی بیوتیکی و مقاومت به فلزات سنگین درباکتری های جداشده از روده ماهی کپور وحشی تالاب انزلی، نمونه برداری در دو فصل زمستان 87 و بهار 88 انجام گرفت و حساسیت تمام باکتری ها نسبت به 6 آنتی بیوتیک : آمپی سیلین، استرپتومایسین ، تتراسایکلین ، کلرامفنیکل، جنتامایسین وآمیکاسین سنجیده شد. نتایج نشان دادکه باکتری_ های جدا شده نسبت به آنتی بیوتیک های: آمپی سیلین(92/92درصد)، استرپتومایسین(14/45درصد) ،تتراسایکلین(73/45درصد ) مقاومت بالایی داشتند در حالی که مقاومت آنها نسبت به کلرامفنیکل (82/12درصد ) نسبتاً پایین بود و نتایج به دست آمده عدم مقاومت باکتری های جدا شده از روده ماهی کپور وحشی را نسبت به آنتی بیوتیک های: جنتامایسین(0درصد )و آمیکاسین(0درصد ) نشان داد. همچنین باکتری های جدا شده از روده ماهی کپور وحشی تالاب انزلی نسبت به آنتی بیوتیک های مورد آزمون درصد بالایی از الگوی چند مقاومتی را نشان دادند. باکتری های جدا شده از نظر مقاومت به3 نوع فلز سنگین : مس و کادمیوم و جیوه نیز مورد ارزیابی قرار گرفتند . بر اساس نتایج بدست آمده باکتری های جدا شده از روده نسبت به فلزات سنگین با غلظت های مختلف (100 و 200 میکروگرم در میلی لیتر ) مقاومت نشان دادند. به طوری که الگوی مقاومتی به صورت +2> Hg+2 Cd< +2 Cu بدست آمد. با بررسی همبستگی میان مقاومت به فلزات سنگین و مقاومت به آنتی بیوتیک ها در باکتری های جدا شده از روده ماهی کپور وحشی توسط آزمون پیرسون، ارتباط خطی میان درصد باکتری های مقاوم به فلزات سنگین و درصد باکتری های مقاوم به آنتی بیوتیک های مورد آزمون به دست آمد. این نشان دهنده این است که افزایش آلاینده های فلزی توانسته است سبب افزایش باکتری های مقاوم به آنتی بیوتیک ها و فلزات سنگین در تالاب انزلی گردد. این بررسی که برای اولین بار در تالاب انزلی صورت گرفت می تواند نشانگر احتمال انتقال باکتری های مقاوم به آنتی بیوتیک به انسان ها از طریق مصرف ماهی باشد که این مسئله امری مهم در سلامت عمومی جامعه محسوب می شود. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
109 - بررسی مراحل تولید مثل ماهی سوف حاج طرخان Perca fluviatilis در تالاب انزلی ( 1387- 1386 )
آریا اشجع اردلان عبدالرحیم وثوقی لیلا صادقاین مطالعه بر روی ماهی سوف حاج طرخان از سال 1376 تا 1377 در تالاب انزلی صورت گرفت. نمونه برداری به صورت ماهانه و با استفاده از تور گوشگیر انجام گرفت . 254 نمونه ماهی سوف حاج طرخان ( Perca fluviatilis ) صید شد. پارامترهای اندازه گیری شده عبارت بودند از : طول کل (میلی متر أکثراین مطالعه بر روی ماهی سوف حاج طرخان از سال 1376 تا 1377 در تالاب انزلی صورت گرفت. نمونه برداری به صورت ماهانه و با استفاده از تور گوشگیر انجام گرفت . 254 نمونه ماهی سوف حاج طرخان ( Perca fluviatilis ) صید شد. پارامترهای اندازه گیری شده عبارت بودند از : طول کل (میلی متر) ، طول چنگالی(میلی متر) ، وزن بدن(گرم)، جنسیت ، وزن گناد (گرم) و قطر تخمک (میکرون) . میانگین طول چنگالی و وزن بدن برای نرها و ماده ها به ترتیب 4/188 میلی متر و 78/116 گرم بود. در این مطالعه هفت مرحله رسیدگی جنسی تشخیص داده شد که بیشترین نمونه ها در مرحله یک رسیدگی جنسی با فراوانی 4/39 درصد قرار داشتند.جنسیت در 251 نمونه قابل تشخیص بود . نرها 37درصد و ماده ها 63 درصد از صید را تشکیل می دادند. نسبت جنسی ماهیان ماده به نر 1 : 7/1 بود. اندازۀ قطر تخمک از 14 تا 58/42 میکرون اندازه گیری شد ، و میانگین قطر تخمک 19/8 ± 3/28 میکرون بود. هم آوری مطلق 93/35942 بدست آمد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
110 - تعیین فلزات سنگین(Al- Ni- Pb- Hg- Cr) در ماهی سیاه کولی دریای خزر در سواحل انزلی
محبوبه ستوده اصل رضوان موسوی ندوشن لیدا سلیمیتعداد 10 عدد ماهی سیاه کولی با استفاده از تور پره توسط صیادان محلی در آذر ماه سال 1392 در سواحل انزلی (دهانه تالاب انزلی )صید شد. نمونه ها پس از انتقال به آزمایشگاه، تعیین جنسیت و بیومتری شدند . از این تعداد 6 عدد ماده و 4 عدد نر بودند. میانگین طول ماده ها برابر 01/1 &p أکثرتعداد 10 عدد ماهی سیاه کولی با استفاده از تور پره توسط صیادان محلی در آذر ماه سال 1392 در سواحل انزلی (دهانه تالاب انزلی )صید شد. نمونه ها پس از انتقال به آزمایشگاه، تعیین جنسیت و بیومتری شدند . از این تعداد 6 عدد ماده و 4 عدد نر بودند. میانگین طول ماده ها برابر 01/1 ±21/19 و نرها برابر 264/0± 65/18سانتی متر بود. میانگین وزن ماده ها برابر 160/8 ± 8/68 و در نرها برابر 201/2 ± 9/62 گرم بدست آمد . پس از هضم شیمیایی، با استفاده از دستگاه ICP میزان چهار فلز Al, Ni, Cr, Pb در عضله ماهیان سنجیده شد. سنجش Hg در عضلات با استفاده از دستگاه جذب اتمی به روش بخارات سرد اتمیCold vapour صورت گرفت. کلیه آزمایش ها دارای 3 تکرار بود. نتایج نشان داد که میزان فلزها در هر دو جنس نر و ماده ماهی ها از Al> Ni>Pb>Hg> Cr تبعیت می نماید. اختلاف معنی داری بین جذب این فلزات در دو جنس نر و ماده مشاهده نگردید)05/0P≥). با مقایسه غلظت فلزات سنگین مورد مطالعه با استانداردهای جهانی(WHO, FAO, SAW, FEPA) مشخص شد که میزان جیوه در نرها برابر05/0± 22 /0 و در ماده ها برابر06/0 ± 20/0میلی گرم در کیلوگرم(WHO=0/1-0/5)، کروم در هر دو جنس کمتر از 01/0 میلی گرم در کیلوگرم(WHO=0/15) ، سرب در نرها برابر 44/0±85/0 و در ماده ها برابر 36/0 ± 58/ 0میلی گرم در کیلوگرم(WHO= O/5-1/5) و در هر سه فلز کمتر از حد مجاز استاندارد جهانی بود. غلظت آلومینیوم در نرها برابر 51/0± 95/1 و در ماده ها برابر59/0 ±23/1میلی گرم در کیلوگرم(SAW=0/03) و نیکل در نرها برابر00/2 ±60/1 و در ماده ها برابر18/0 ±766/0میلی گرم در کیلوگرمو بیشتر از حد مجاز استانداردهای جهانی (WHO=0/5-0/6) تعیین شد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
111 - بررسی میزان تجمع کادمیوم و سرب در بافت خوراکی ماهی سفید در تالاب انزلی
علی اصغر خانی پور مینا سیف زاده مینا احمدی قربان زارع گشتیاین تحقیق با هدف بررسی مقدار تجمع فلزات سنگین سرب و کادمیوم در بافت خوراکی ماهی سفید تالاب انزلی و مقایسه آن با استانداردهای جهانی FAO وFDA انجام شده است. ماهی سفید از مناطق غرب، مرکزی و شرق تالاب انزلی توسط صیادان محلی صید شدند. پس از هضم، میزان تجمع عناصر سنگین با است أکثراین تحقیق با هدف بررسی مقدار تجمع فلزات سنگین سرب و کادمیوم در بافت خوراکی ماهی سفید تالاب انزلی و مقایسه آن با استانداردهای جهانی FAO وFDA انجام شده است. ماهی سفید از مناطق غرب، مرکزی و شرق تالاب انزلی توسط صیادان محلی صید شدند. پس از هضم، میزان تجمع عناصر سنگین با استفاده از روشجذب اتمی شعله ای اندازه گیری شد. میانگین غلظت فلز کادمیوم در ماهی سفید تالاب مرکزی 05/0، در تالاب غرب 03/0 و در تالاب شرق 03/0وزن خشک بود. مقدار این فلز در نواحی مختلف تالاب با هم تفاوت معنی داری نداشت(05/0 P≥).میانگین غلظت فلز سرب در ماهی سفید تالاب غرب 33/0، مرکزی3 5/0 و شرق 41/0 وزن خشک بود. فلز سرب در نواحی مختلف تالاب در مقایسه با هم تفاوت معنی داری نداشت(05/0 P≥).. سرب در ماهی سفید تالاب مرکزی افزایش معنی دار در مقایسه با استاندارد خوارو بار جهانی نشان نداد (05/0 P≥).همینطور کادمیوم در ماهی سفید این ناحیه از تالاب در محدوده مجاز استانداردهای جهانی بود. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
112 - بررسی میزان فلزات سنگین آهن، روی و مس در عضله برخی ماهیان بومی تالاب هورالعظیم، استان خوزستان
محمد ولایت زادهتحقیق حاضر در سال 1391 با هدف تعیین فلزات سنگین آهن، روی و مس در عضله هشت گونه ماهی بومی شامل شیربت (Barbus grypus)، بنی (Barbus sharpeyi)، گتان (Barbus xanthopterus)، برزم (Barbus pectoralis)، حمری (Carasobarbus luteus)، بیاه (Liza abu)، انزه (Barbus esocinus) و شلج (A أکثرتحقیق حاضر در سال 1391 با هدف تعیین فلزات سنگین آهن، روی و مس در عضله هشت گونه ماهی بومی شامل شیربت (Barbus grypus)، بنی (Barbus sharpeyi)، گتان (Barbus xanthopterus)، برزم (Barbus pectoralis)، حمری (Carasobarbus luteus)، بیاه (Liza abu)، انزه (Barbus esocinus) و شلج (Aspius vorax) انجام شد. 72 نمونه ماهی از تالاب هورالعظیم استان خوزستان تهیه شد. جهت استخراج فلزات از بافت های مورد مطالعه، از روش هضم تر استفاده شد و تعیین غلظت فلزات سنگین به وسیله دستگاه جذب اتمی Perkin Elmer 4100صورت پذیرفت. تجزیه و تحلیل داده ها با نرم افزار SPSS.17 و به کمک آنالیز واریانس یکطرفه (ANOVA) انجام شد که وجود یا عدم وجود اختلاف معنی دار در سطح معنی داری 5 درصد تعیین گردید. میانگین میزان آهن، روی و مس در عضله ماهیان به ترتیب 26/0±39/11، 38/0±94/12 و 04/0±62/0 میلی گرم در کیلوگرم وزن تر به دست آمد. نتایج نشان داد که میزان آهن در عضله ماهیان مختلف مورد مطالعه اختلاف معنی داری نداشت (05/0≤P). میزان عنصر روی در عضله ماهی شیربت نسبت به سایر ماهیان اختلاف معنی داری داشت (05/0>P). میزان مس در عضله ماهیان مورد مطالعه اختلاف معنی داری داشت (05/0>P). میانگین میزان روی و مس در عضله ماهیان پایین تر از آستانه مجاز استاندارد سازمان بهداشت جهانی (WHO) بود. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
113 - بررسی کمی و کیفی مقادیر هیدروکربن های آروماتیک چندحلقه ای( PAHs) در بافت عضله اردک ماهی Lineaus 1758 Esox lucius تالاب انزلی
لیدا سلیمی عباسعلی مطلبی علی مهدی نیا سمیه قربانیتالاب انزلی ازتالاب های بین المللی ایران است که گونه های زیادی درآن رشدوتکثیرمی یابند. درسال1389میزان PAHs که ترکیباتی سرطانزاهستند،دربافت عضله اردک ماهیEsox lucius تالاب انزلی بررسی گردید. دراین راستا نمونه برداری دردوفصل خشک(اوایل شهریور)وفصل مرطوب(اوایل آذر)درسه ایست أکثرتالاب انزلی ازتالاب های بین المللی ایران است که گونه های زیادی درآن رشدوتکثیرمی یابند. درسال1389میزان PAHs که ترکیباتی سرطانزاهستند،دربافت عضله اردک ماهیEsox lucius تالاب انزلی بررسی گردید. دراین راستا نمونه برداری دردوفصل خشک(اوایل شهریور)وفصل مرطوب(اوایل آذر)درسه ایستگاه ماهروزه، کومه آقاجانی، سیاه درویشان صورت پذیرفت. درهرفصل15نمونه برداشت شد. متغیرهای محیطی شامل pH،اکسیژن محلول ودمای آب نیزتعیین گردید. نمونه هابیومتری وتعیین سن شده و پس ازآماده سازی میزان PAHهاباسه بارتکراردرهرنمونه و بااستفاده ازHPLC تعیین شد.درهردوفصل اسنفتن دارای بیشترین غلظت (37/11 ±90/31ppb (و بنزوآلفاپایرن دارای کمترین غلظت (1/0 ±2/0 ppb) شد. سپس داده ها با استفاده ازنرم افزارSPSS16، بررسی و ارتباط معنادار منفی بین نفتالن و اسنفتن باسن ماهی(زیریک سال ودوساله ها)درهردوفصل مشاهده شد(05/0 P< ). بین بنزوبتافلورانتن وبنزو(g,h.i)پریلن بامیزان اکسیژن محلول نیزارتباط معنادارمنفی درهردوفصل دیده شد( 05/0 P<). دردو فصلPAHها با عواملی چون اکسیژن و pHارتباط معناداری داشت(05/0 P<). در فصل سرد نیز بینPAHه ابا وزن نمونه ها ارتباط معناداری مشاهده شد( 05/0 P< ). باتوجه به اینکه دراین تحقیق حداکثرمقدارPAH تعیین شده برابر63 /52 ppbدر وزن خشک بدست آمد و با توجه به حد مجازاعلام شده PAH درآبزیان (µg/kg 30دروزن تر)می توان اعلام کرد که درحال حاضردرنمونه های اردک ماهی درایستگاه های بررسی شده ، میزانPAH تقریبا"درحد مجازاست. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
114 - ارزیابی توان اکولوژیک تالاب بامدژ خوزستان با تأکید بر جنبه های حفاظتی
سید علی جوزی نسرین مرادی مجدتالاب بامدژ در 40 کیلومتری شمال با مساحت 4000 هکتار واقع شده است. تالاب بامدژ تالابی طبیعی واجد ارزش های فراوان اکولوژیک، علمی، تفرجی و اقتصادی است که در صورت حفظ و احیاء آن می تواند به صورت مجموعه ای خود تنظیم تمام ارزش های خود را به منصه ظهور رساند. در ابتدا محدوده مط أکثرتالاب بامدژ در 40 کیلومتری شمال با مساحت 4000 هکتار واقع شده است. تالاب بامدژ تالابی طبیعی واجد ارزش های فراوان اکولوژیک، علمی، تفرجی و اقتصادی است که در صورت حفظ و احیاء آن می تواند به صورت مجموعه ای خود تنظیم تمام ارزش های خود را به منصه ظهور رساند. در ابتدا محدوده مطالعاتی مشخص شد. پس ازآن انتخاب گردید و نمونه برداری به صورت تصادفی انجام پذیرفت. طی آزمایشاتی BOD5 ،COD، نیترات، فسفات، pH، هدایت الکتریکی، کدورت، دما، DO، شوری،TSS و TDS آب تالاب اندازه گیری شد. ارزیابی کیفیت آب ایستگاه ها برپایه نظام شاخص کیفیت آب صورت پذیرفت. ارزیابی اکولوژیک منطقه با استفاده از روش تلفیقی ارزیابی سریع و TOPSIS انجام گرفت. در این روش منابع پایه به13 گروه شامل: وسعت تالاب، پوشش گیاهی اطراف تالاب، پهنای بافر، وضعیت خاک، اتصال با سایر منابع آبی، عمق تالاب، منبع تأمین آب تالاب، زمان آبدار بودن تالاب، اختلالات طبیعی، توسعه زیستگاه، نوع تالاب، پوشش تالاب و تنوع زیستی گیاهان تالاب تقسیم گردیدند. از مقایسه شاخص کیفیت سالانه هر ایستگاه با جدول شاخص کیفیت آب چنین نتیجه گیری شد که ایستگاه سوم در گروه سوم دارد و ایستگا ه های اول، دوم و چهارم در گروه چهارم طبقه بندی نظام شاخص کیفیت آب قرار دارد. در نهایت تالاب بامدژ 59 امتیاز از 85 امتیاز ممکن روش ارزیابی سریع را کسب نمود. این امر مبین آن است که تالاب دارای ارزش حفاظتی مطلوب (درجه2)است. جهت تجزیه و تحلیل مهمترین عوامل اکولوژیکی از روش TOPSISاستفاده شد. نتایج این بررسی نیز مؤید آن بود که زمان آب دار بودن تالاب با وزن 483/1 به عنوان مهم ترین معیار ارزشی تالاب شناخته می شود. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
115 - ساختار جمعیت باکتریایی رسوبات نمکی تالاب پرشور جنوب تپه های حلقه دره استان البرز
سید سینا سیدپور لیالستانی محمود شوندی اعظم حدادی محمد علی آموزگار سید محمد مهدی دستغیبسابقهوهدف: بررسی ساختار جمعیت باکتریایی زیست بوم های پرشور و شناسایی گونه های جدید هالوفیل می تواند از نظر زیست فناوری و اکولوژی حائز اهمیت باشد. این تحقیق با هدف بررسی ساختار جمعیت باکتریایی رسوبات تالاب نمکی جنوب تپه های حلقه دره انجام شد.مواد و روش ها: این پژوهش به ص أکثرسابقهوهدف: بررسی ساختار جمعیت باکتریایی زیست بوم های پرشور و شناسایی گونه های جدید هالوفیل می تواند از نظر زیست فناوری و اکولوژی حائز اهمیت باشد. این تحقیق با هدف بررسی ساختار جمعیت باکتریایی رسوبات تالاب نمکی جنوب تپه های حلقه دره انجام شد.مواد و روش ها: این پژوهش به صورت مقطعی با نمونه برداری از تالاب نمکی جنوب حلقه دره در خرداد 97 انجام شد. جداسازی باکتری های هتروتروف با استفاده از محیط کشت R2A آگار انجام شد. پس از تفکیک جدایه ها بر اساس خصوصیات مورفولوژیک و بیوشیمیایی، تعیین هویت و ارتباطات فیلوژنتیک جدایه های منتخب با توالی یابی ژن 16S rRNA و بر اساس اطلاعات موجود در بانک ژنی NCBI و توسط نرم افزار های بیوانفورماتیک انجام شد. همچنین از توالی یابی نسل جدید ایلومینا به عنوان روش غیر وابسته به کشت به منظور بررسی تنوع باکتریایی استفاده شد.یافته ها: جدایه ها شامل 13 گونه در 8 جنس باسیلوس (25/31)، هالوموناس(25%)، گراسیلی باسیلوس (50/12%)،ویرجی باسیلوس (25/6%)، استرپتومایسس (25/6%)، نیتراتی رداکتر(25/6%)، استافیلوکوکوس(25/6%)و پلانوکوکوس (25/6) بودند. همچنین نتایج ایلومینا حاکی از غالبیت گونه های آنورینی باسیلوس میگولانس و پانی باسیلوس پلی میکسا بود.نتیجه گیری: نتایج نشان داد که جمعیت میکروبی تالاب مورد مطالعه با سایر تالاب های پرشور گزارش شده در سایر نقاط دنیا مشابه است و بیشتر جدایه ها مربوط به گونه های هالوتولرانت و هالوفیل بودند. حضور گونه های متنوع می تواند نشان دهنده وجود گروه های جدید تاکسونومیک و غنای بالای ژنی در این اکوسیستم پرشور باشد که می تواند در پژوهش های تکمیلی مورد بهره برداری قرار گیرد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
116 - اثر تالاب های لنگرود در توسعه ی گردشگری روستاهای اطراف تالاب (کیاکلایه)
سیمین ارمغان فاطمه عابدین نژادگردشگری در معنای جدید آن که بتدریج از نیمه دوم قرن نوزدهم مطرح شده است تجارت پرسود و منفعتی محسوب می شود که از جابجایی ها و تحرک انسانها در داخل و خارج حد و مرزهای جغرافیایی و سیاسی در زمان صلح ناشی می شود و به عنوان صنعتی بدون دود، بیشترین سطح درآمد و اشتغال را برای جو أکثرگردشگری در معنای جدید آن که بتدریج از نیمه دوم قرن نوزدهم مطرح شده است تجارت پرسود و منفعتی محسوب می شود که از جابجایی ها و تحرک انسانها در داخل و خارج حد و مرزهای جغرافیایی و سیاسی در زمان صلح ناشی می شود و به عنوان صنعتی بدون دود، بیشترین سطح درآمد و اشتغال را برای جوامع میزبان به دنبال دارد. این مقاله به بیان نقش گردشگری به عنوان یک راهکار مناسب برای رسیدن به توسعه، به ویژه در مناطق روستایی می پردازد و سعی شده است تا صنعت توریسم را به عنوان وسیله ای برای رشد و شکوفایی اقتصاد کشور ارائه نماید. در این بررسی پتانسیل های اکوتوریسم شهرستان لنگرود با تأکید بر برخی از روستاهای اطراف آن، از جمله کیاکلایه که اخیراٌ به شهرستان تبدیل شده است به عنوان یک نمونه مورد ارزیابی قرار گرفته است و جهت بررسی بیشتر و نتیجه بهینه، از مطالعات میدانی، پرسشنامه و پیش فرض هایی که می تواند نقش مهمی در توسعه ی روستایی داشته باشند استفاده شده است. از نتایج مهم این تحقیق آن است که نشان دهد بین توسعه ی پایدار روستایی و گردشگری روستایی رابطه نزدیکی وجود دارد و به بیان واضح توسعه گردشگری روستایی می تواند سبب توسعه روستایی شود که درباره منطقه مورد تحقیق نیز صادق است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
117 - بررسی برخی از خصوصیات مورفومتریک و مریستیک ماهی سیاه کولی خزری (Vimba vimba persa pallas, 1811 ) کوچگر به تالاب انزلی
سید صمد حسینی آرش جیران مانی مهین سید محمود عقیلینتایج حاصل از این بررسی نشان داد که ماهی سیاه کولی خزری در تالاب انزلی دارای میانگین طول کل 6/31 ± 2/171 میلیمتر، وزن 7/19 ± 9/62 گرم و سن 9/0± 49/3 سال می باشند. میانگین تعداد فلس های روی خط جانبی 8/1 ± 83/50 عدد، تعداد شعاع های منشعب باله پ أکثرنتایج حاصل از این بررسی نشان داد که ماهی سیاه کولی خزری در تالاب انزلی دارای میانگین طول کل 6/31 ± 2/171 میلیمتر، وزن 7/19 ± 9/62 گرم و سن 9/0± 49/3 سال می باشند. میانگین تعداد فلس های روی خط جانبی 8/1 ± 83/50 عدد، تعداد شعاع های منشعب باله پشتی 2/0± 96/7 عدد و تعداد شعاع های منشعب باله مخرجی 0/1 ± 58/17 عدد می باشند. میانگین طول سر 9/1 ± 47/24 درصد ، قطر چشم 4/0 ±10/6 درصد، بیشترین ارتفاع بدن 4/1 ± 17/26 درصد ، ارتفاع و طول باله پشتی به ترتیب 5/1 ± 22/20 و 8/0 ± 96/10 درصد، ارتفاع و طول باله مخرجی به ترتیب 8/0± 66/12 و 5/1± 17/18 درصد طول استاندارد، فاصله بین باله های سینه ای و شکمی به ترتیب 7/1 ± 18/24 ، فاصله بین باله های شکمی و مخرجی 0/20 درصد و طول پیش پشتی (predorsal lenght) 7/1 ± 21/52 درصد طول استاندارد بدن بدست آمد. همچنین مولدین و بچه ماهیان در یک صفت مریستیک (شمارشی) و 9 صفت مورفومتریک (ریخت سنجی) و مولدین نر و ماده در 12 ویژگی مورفومتریک (بویژه ارتفاع بدن ، طول باله پشتی و مخرجی) با هم تفاوت داشتند. هم چنین در نمای ظاهری ، نرهای بالغ در فصل تولیدمثل دارای دانه های مرواریدی روی سر و بدن بوده و رنگ بدن آنها تیره تر و باله شکمی و مخرجی آنها نارنجی تر می باشند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
118 - بررسی تنوع، فراوانی و بیوماس کفزیان تالاب گمیشان در استان گلستان
محسن تجری مهلا رضیعی سمیه افسا عظیم عظیمی خدیجه شامخی رنجبر احمد حامی طبریجوامع بنتوزی نقش مهمی در زنجیره غذایی اکوسیستم تالاب ها بازی می کنند و مطالعه این جوامع معیار مناسبی برای ارزیابی وضعیت اکولوژیکی یک اکوسیستم آبی است. در این مطالعه به شناسایی، فراوانی و بیوماس بنتوزهای تالاب گمیشان در فصل پاییز 1389 (از مهرماه تا پایان آذر ماه) در سه ا أکثرجوامع بنتوزی نقش مهمی در زنجیره غذایی اکوسیستم تالاب ها بازی می کنند و مطالعه این جوامع معیار مناسبی برای ارزیابی وضعیت اکولوژیکی یک اکوسیستم آبی است. در این مطالعه به شناسایی، فراوانی و بیوماس بنتوزهای تالاب گمیشان در فصل پاییز 1389 (از مهرماه تا پایان آذر ماه) در سه ایستگاه بطور ماهانه پرداخته شد. نمونه برداری در هر ایستگاه (با سه تکرار)، توسط نمونه بردار Van Veen Grabانجام و نمونه ها با فرمالین با نسبت 4 درصد فیکس و به آزمایشگاه جهت انجام مراحل بعدی آزمایش منتقل گردیدند. طی این مطالعه، چهار خانواده Chironomidae، Neritidae، PlanorbidaeوPyrgulidaeشناسایی شدند.نتایج حاصل از بررسی فراوانی و بیوماس بنتوزها در ایستگاه های مختلف نشان داد که خانواده Pyrgulidaeبیشترین فراوانی و بیوماس را نسبت به دیگر خانواده ها داشت.در ایستگاه شماره 2 در تمام ماه های نمونه برداری و در ایستگاه شماره 1 در ماه آبان، بنتوز خانواده Planorbidaeمشاهده نشد. نتایج این مطالعه حاکی از آنست که حدود 55 درصد فراوانی یا غالبیت بنتوزها در تالاب گمیشان را خانواده Pyrgulidaeتشکیل می دهد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
119 - بررسی و مقایسه میزان برخی ترکیبات شیمیایی عضله‌ی سه گونه از کپورماهیان بومی تالاب هورالعظیم در استان خوزستان
محمد ولایت‌زاده مهدی بی‌ریا سعد بازیاراین پژوهش به منظور تعیین میزان پروتئین، چربی، کربوهیدرات، فیبر، خاکستر و رطوبت و عناصر ضروری روی و آهن در سه گونه ماهی برزم (Barbus pectoralis)، حمری (Carasobarbus luteus) و شلج (Aspius vorax)تالاب هورالعظیم استان خوزستانانجام شد. 27 نمونه ماهی برزم، حمری و شلج از تالاب أکثراین پژوهش به منظور تعیین میزان پروتئین، چربی، کربوهیدرات، فیبر، خاکستر و رطوبت و عناصر ضروری روی و آهن در سه گونه ماهی برزم (Barbus pectoralis)، حمری (Carasobarbus luteus) و شلج (Aspius vorax)تالاب هورالعظیم استان خوزستانانجام شد. 27 نمونه ماهی برزم، حمری و شلج از تالاب هورالعظیم تهیه شدند. تجزیه و تحلیل داده ها به کمک نرم افزار SPSS 18و آزمون tانجام شد که وجود یا عدم وجود اختلاف معنی دار در سطح 95 درصد (P=0.05) تعیین گردید. در این تحقیق بین میزان پروتئین، خاکستر و کربوهیدرات عضله یسه گونه ماهی برزم، حمری و شلج تالاب هورالعظیم اختلاف معنی داری نداشت (Pandgt;0.05)، اما میزان چربی و رطوبت عضله ی سه گونه ماهی مورد مطالعه اختلاف معنی داری مشاهده شد (Pandlt;0.05). بالاترین میزان پروتئین (62/0andplusmn;5/17)، چربی (2/0andplusmn;43/3) و کربوهیدرات (009/0andplusmn;61/0) در عضله ی ماهی برزم و بالاترین میزان خاکستر (15/0andplusmn;56/1) و رطوبت (2/0andplusmn;73/80) در عضله یماهی حمری بدست آمد. پایین ترین میزان پروتئین (25/0andplusmn;23/16) و چربی (17/0andplusmn;3/1) در عضله ی ماهی حمری و پایین ترین میزان خاکستر (072/0andplusmn;02/1) و رطوبت (45/0andplusmn;43/77) در عضله ی ماهی برزم بدست آمد. میزان آهن در عضله ی ماهی برزم، حمری و شلج به ترتیب 25/0andplusmn;96/10، 28/0andplusmn;46/10 و 2/0andplusmn;73/9 میلی گرم در کیلوگرم وزن تر بود. میزان روی در عضله ی ماهی برزم، حمری و شلج به ترتیب 36/0andplusmn;9/11، 36/0andplusmn;9/12 و 27/0andplusmn;93/10 میلی گرم در کیلوگرم وزن تر بدست آمد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
120 - مقایسه ساختار ژنتیکی کپور دندان زاگرس (Aphanius vladykovi) در تالاب های گندمان و شلمزار در استان چهارمحال و بختیاری با استفاده از نشانگرهای ریزماهواره
سیده آمنه حسینی علی شعبانی حمیدرضا رضاییکپوردندان زاگرس (Aphaniusvladykovi) گونه ای کوچک و دارای ارزش بیولوژیکی است. این ماهی بومی ایران در استان چهارمحال و بختیاری بوده و در چشمه ها و تالاب های این استان زندگی می کند. در این پژوهش، جهت بررسی تنوع ژنتیکی این گونه، نمونه برداری از دو منطقه تالاب گندمان و شلمزا أکثرکپوردندان زاگرس (Aphaniusvladykovi) گونه ای کوچک و دارای ارزش بیولوژیکی است. این ماهی بومی ایران در استان چهارمحال و بختیاری بوده و در چشمه ها و تالاب های این استان زندگی می کند. در این پژوهش، جهت بررسی تنوع ژنتیکی این گونه، نمونه برداری از دو منطقه تالاب گندمان و شلمزار، 23عدد از هر منطقه، انجام شد. 5جفت آغازگر ریزماهواره جهت بررسی تنوع ژنتیکی مورد استفاده قرار گرفت که 100%، چندشکلی نشان دادند. میانگین هتروزیگوسیتی مشاهده شده برابر 965/0محاسبه شد که از میانگین هتروزیگوسیتی قابل انتظار (867/0) بیشتر است. میانگین جریان ژنی و ضریب درون آمیزی به ترتیب برابر 33/23و 11/0-به دست آمد. نتایج حاصل از Fst(1%) و Rst(14%) تمایز ژنتیکی بسیار پائین و تنوع درون جمعیتی مناسبی را بین دو جمعیت نشان داد. آنالیز واریانس ملکولی 1%تمایز بین جمعیت ها و 99%تنوع درون جمعیتی نشان داد. فاصله ژنتیکی بین جمعیت ها 236/0محاسبه شد. در بررسی تعادل هاردی ـ واینبرگ از میان 10تست جایگاه ژنی، در 5تست، پیروی از تعادل مشاهده شد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
121 - بررسی صفات مورفومتریک- مریستیک، رژیم غذایی و شاخص های هماوری ماهی انجک (Schizocypris brucei) در تالاب هامون و چاه نیمه های زابل
روح الله عباسپور ابوالفتح علی پور جواد مسگران کریمی مهرزاد محمدیماهی انجک(Schizocypris brucei) متعلق به خانواده کپورماهیان(Cyprinidae)واز ماهیانبا ارزش اقتصادی و بومی منطقه سیستان می باشد.به همین دلیل در فصل تولید مثلی(فروردین سال 1388)،36 عدد ماهی انجک در تالاب هامون و چاه نیمه های زابلمورد بررسی قرارگرفت.این ماهی پس از صید باتور ث أکثرماهی انجک(Schizocypris brucei) متعلق به خانواده کپورماهیان(Cyprinidae)واز ماهیانبا ارزش اقتصادی و بومی منطقه سیستان می باشد.به همین دلیل در فصل تولید مثلی(فروردین سال 1388)،36 عدد ماهی انجک در تالاب هامون و چاه نیمه های زابلمورد بررسی قرارگرفت.این ماهی پس از صید باتور ثابت، به آزمایشگاه منتقل شده و بعد از عمل زیست سنجی، خصوصیات مورفومتریک- مریستیک، هماوریو رژیم غذایی آن مشخص شد.طبق نتایج بدست آمده، میانگین طول استاندارد70/1andplusmn;4/15 سانتی متر(5/19-9/12سانتی متر) میانگین فلس های خط جانبی95/8andplusmn;1/92(113-76)،وزن بدن 45/14andplusmn;5/55 گرم(4/87-4/38 گرم)،میانگین طول کل99/1andplusmn;5/18سانتی متر(5/23-4/15سانتی متر)،وزن تخمدان 18/2andplusmn;43/2 گرم (91/6-51/0گرم)، هماوری مطلق 67/3316 andplusmn;26/4332 (96/1966-4/14077 عدد تخمک)، قطر تخمک 21/0andplusmn;83/0 میلی متر (25/1-6/0 میلی متر)، میانگین هماوری نسبی37/43 andplusmn;83/69 (38/190-67/45)، متوسط شاخص طول روده به طول بدن 39/1andplusmn;00/7(24/9-76/4)، میانگین شاخص ضریب رشد87/115andplusmn;5/876 (7/1101- 5/647) و شاخص وزن روده به وزن کل ماهی028/0andplusmn;06/0 (135/0-03/0) بود. همچنین پس از بیرون اوردن دستگاه گوارش ماهی، مواد غذایی خورده شده مورد شناسایی قرار گرفتند. بر طبق نتایج بدست آمده در تمام نمونه ها، روده های مارپیچی دارای بقایای مواد غذایی در حال تجزیه و غیر قابل شناسائی بود و ترکیب آن را لجن و بقایای گیاهی تشکیل می داد. بنابراین با توجه به بررسی انجام شده رژیم غذایی این ماهی گیاه خواری بوده است. درمجموع اختلاف کم بین حداقل وحداکثر طول کل و وزن کل نشان دهنده رشد بسیار پایین این ماهی در دوره عمر می باشد و از طرف دیگر سن کم تولید مثل را نشان می دهد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
122 - بررسی زیست محیطی تالاب بین المللی پریشان بر اساس مدل تحلیل مدیریتی SWOT
سمیه اردو فریدون عوفیاین تحقیق با هدف ارزیابی اکولوژیک و زیست محیطی منطقه حساس و آسیب پذیر تالاب بین المللی پریشان با تأکید بر تنوع گونه ای و زیستگاهی تنظیم و ارائه گردیده است. تالاب پریشان در بین دریاچه های دائمی ایران بزرگترین دریاچه آب شیرین است. دریاچه پریشان در کنوانسیون رامسربه عنوان أکثراین تحقیق با هدف ارزیابی اکولوژیک و زیست محیطی منطقه حساس و آسیب پذیر تالاب بین المللی پریشان با تأکید بر تنوع گونه ای و زیستگاهی تنظیم و ارائه گردیده است. تالاب پریشان در بین دریاچه های دائمی ایران بزرگترین دریاچه آب شیرین است. دریاچه پریشان در کنوانسیون رامسربه عنوان تالاببین المللی ثبت گردیده است و در تقسیم بندی مناطق جزء منطقه حفاظت شده محسوب می گردد. بر خورداری از تنوع زیستی و زیستگاهی، پراکنش جوامع گیاهی و جانوری منحصر به فرد این منطقه باعث شده است تا این منطقه جز مناطق حساس اکولوژیکی محسوب گردد. با توجه به تغییرات اقلیمی جدید و خشکسالی حادث شده در منطقه در حال حاضر دریاچه در بدترین وضعیت زیستی خود قرار دارد و در اواخر انجام این تحقیق دریاچه محدود به برکه های حاشیه ای و آبگیرهای موقت بخش حاشیه ای دریاچهشده است. با توجه به حضور گونه های شاخص و منحصربفرد گیاهی و جانوری و زیستگاههای حساس و آسیب پذیر و زمینه های توسعه و گردشگری، نتایج حاصل از این بررسی نشان دهنده این موضوع می باشد، که مهمترین موضوع مورد بحث در تالاب بین المللی پریشان تغییرات اقلیمی و خشکسالی های چند سال اخیر می باشد که تنوع زیستی و زیستگاهی و پراکنش جوامع گیاهی و جانوری را تحت تأثیر قرار داده است. بر اساس نتایج بدست آمده در این تحقیق تالاب بین المللی پریشان ازنظرعوامل درونیروی همرفتهدارایقوتمی باشد و نیز محیط زیست تالاب ازنظرعوامل بیرونی دارای فرصت های زیادی برای بازسازی و احیا می باشد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
123 - بررسی تنوع گونهای پرندگان آبزی و کنارآبچر مهاجر زمستانگذران در تالاب مهارلو دراستان فارس
امید طبیعی محسن جعفری نژاد بسطامی لیلا جولاییتحقیق حاضر به منظور بررسی تنوع گونه ای پرندگان آبزی و کنارآبچر مهاجر زمستان گذران در تالاب مهارلوو بر اساس یک دوره 10 سالهاز سال 1380 (2002) لغایت 1389 (2011) انجام پذیرفته است. بر اساس یافته های این پژوهش در طول دوره 10 ساله مورد مطالعه، تعداد 290554 پرنده آبزی مرکب از أکثرتحقیق حاضر به منظور بررسی تنوع گونه ای پرندگان آبزی و کنارآبچر مهاجر زمستان گذران در تالاب مهارلوو بر اساس یک دوره 10 سالهاز سال 1380 (2002) لغایت 1389 (2011) انجام پذیرفته است. بر اساس یافته های این پژوهش در طول دوره 10 ساله مورد مطالعه، تعداد 290554 پرنده آبزی مرکب از 65 گونه، 14 تیره و 6 راسته در تالاب مهارلو زمستان گذرانی نموده اند.در این مدت بیشترین تعداد پرندگان رمستان گذران متعلق به گونه فلامینگوی بزرگ (Phoenicopterus ruber) با 50355 قطعه سرشماری شده بوده است.بر اساس نتایج این تحقیقدر بین تیره های مهاجر زمستان گذران بزرگترین و کوچکترینآن به ترتیب متعلق به تیره مرغابیان (Anatidae) و تیره گلاریولیان (Glareolidae) با 368/51 و 001/0 درصدفراوانی بوده است. در دوره 10 ساله مورد مطالعه سال 1382 (2004) با تعداد 56162 قطعه پرنده بیشترین و سال 1386 (2008) با تعداد 8866 قطعه پرنده کمترین تعداد پرنده سرشماری شده را به خود اختصاص داده اند. از سویی دیگر از نظر غنای گونه ای سال 1381 (2003) با تعداد 37 گونه بیشترین و سال 1386 (2008) با تعداد 14 گونه کمترین غنا را شامل شده اند. نتایج نشان داد بیشترین فراوانی پرندگان زمستان گذران متعلق به تیره های آبزی با 76/51 درصد فراوانی و کمترین فراوانی مربوط به تیره های کنارآبچر با 24/48 درصد فراوانی بوده است. با توجه به مقادیر محاسبه شده شاخص های تنوع و یکنواختی گونه ای بیشترین میزان تنوع زیستی پرندگان آبزی و کنارآبچر زمستان گذران در تالاب مهارلو مربوط به سال 1382 (2004) و کمترین تنوع زیستی مربوط به سال 1388 (2010)بوده است (05/0>P تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
124 - تعیین تنوع مولکولی و بررسی جمعیتی ماهی سفید Rutilus frisiikutumمهاجر به تالاب انزلی و رودخانه شیرود با روش ژنتیک مولکولی
فریدون چکمه دوز قاسمی شهرام بهمنش مهتاب یارمحمدی محمد حسن زاده صابربا توجه به اهمیت اقتصادی این ماهی، ساختار ژنتیکی و جمعیتی آن در این دو منطقه با استفاده از نشانگرهای ریزماهواره مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور تعداد 50 نمونه ماهی سفید از هر منطقه صید (جمعا 100 نمونه) و بافت باله دمی آنها پس از برش داخل الکل 96 درجه جمعآوری و DNAژنوم أکثربا توجه به اهمیت اقتصادی این ماهی، ساختار ژنتیکی و جمعیتی آن در این دو منطقه با استفاده از نشانگرهای ریزماهواره مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور تعداد 50 نمونه ماهی سفید از هر منطقه صید (جمعا 100 نمونه) و بافت باله دمی آنها پس از برش داخل الکل 96 درجه جمعآوری و DNAژنومی آنها استخراج شد. جهت انجام واکنشهای زنجیرهای پلیمراز (PCR) از 10 جفت آغازگر استفاده شد که همگی تولید باندهای چندشکلی نمودند. در نتایج حاصله 191 الل بدست آمد که بیشترین تعداد الل (18) متعلق به جایگاههای ژنی Ca1و Ca3و کمترین تعداد الل (2) در جایگاه ژنی MFW1بود. بر اساس میانگین تعداد الل در هر جایگاه ژنی و هتروزایگوسیتی مشاهده شده بین نمونههای دو منطقه، تفاوت آماری معنیدار نبود (05/0 p). شاخص Fstکه تفاوت جمعیتی را نشان میدهد بین نمونههای دو منطقه 056/0 محاسبه شده و معنی دار بود (01/0 >p). نمونههای دو منطقه در اکثر جایگاههای ژنی با آزمون هاردی واینبرگ (HW) در تعادل نبودند. فاصله ژنتیکی محاسبه شده بین دو جمعیت در حد بالایی بود (407/0). نتایج بدست آمده از این بررسی نشان داد که ماهی سفید تالاب انزلی و رودخانه شیرود هر یک جمعیت مستقلی میباشند. بنابر این حفظ تنوع ژنی و اجرای برنامه های مدیریتی شیلاتی مبنی بر ازدیاد ذخایر هر یک از این جمعیتها بایستی مد نظر قرار گیرد. تفاصيل المقالة
سند
Sanad is a platform for managing Azad University publications
الروابط
المراكز ذات الصلة
دعامة
الصفحات الرسمية
حقوق هذا الموقع الإلكتروني مملوكة لنظام SANAD Press Management. © 1442-1446