بررسی خصوصیات خاک زیست بوم اکوسیستم تالاب هامون در اعماق مختلف به منظور ایجاد محیط گردشگری
الموضوعات :
منصور جهان تیغ
1
(دانشیار بخش تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی سیستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، زابل، ایران٭ (مسئول مکاتبات).)
الکلمات المفتاحية: بیوماس, عمق خاک, تالاب هامون, خصوصیات فیزیکی و شیمیایی,
ملخص المقالة :
هدف از اجرای این پژوهش، بررسی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی اعماق مختلف خاک تالاب هامون که ناشی از رسوبات دهه‌های اخیرتالاب هامون می‌باشد. برای اجرای این پژوهش نمونه‌ها به روش تصادفی انتخاب و پس از حفر پروفیل خاک به عمق 100 سانتیمتری، نمونه‌ها از اعماق 5-0، 50-5، 75-50 و 100-75 سانتیمتری برداشت و خصوصیات، pH، EC، مواد آلی، ازت، کربنات کلسیم، درصد رطوبت اشباع، فسفر و بافت خاک اندازه‌گیری شد. داده‌ها با استفاده از برنامه آماری SPSS موردتجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که با افزایش عمق از میزان pH، EC، رطوبت، مواد آلی، کربن آلی، ازت، کربنات کلسیم، درصد رطوبت اشباع، فسفر و رس کاسته شده و از لحاظ آماری نیز در سطح 01/0اختلاف معنی‌داری بین این ویژگی‌ها در اعماق مختلف وجود دارد که دلیل آن بالا بودن مواد عالی در سطح خاک ناشی از برگشت بیوماس هوایی گیاهان و تجزیه لاش برگ‌ها بوده است که چنین روندی بر روی سایر خصوصیات خاک نیز تأثیر داشته است. همچنین نتایج نشان داد که با افزایش عمق بر میزان سیلت و شن خاک تالاب هامون افزوده می‌شود و در سطح 01/0 اختلاف معنی‌داری بین آن‌ها وجود دارد. با توجه به کمبود مکان‌های تفرجگاهی در منطقه سیستان، تالاب هامون با خاک مناسب پتانسیل بالایی در ایجاد محیط تفرجگاهی و گردشگریدارد.
1- Mengel, K., and E. Kirkby. 1987. Principles of plant nutrition. 4th ed. 687 p. Internal Potash Institute, Worblaufen-Bern, Switzerland.
2- Bengough, A.G., B.M. McKenzie, P.D. Hallett, and T.A. Valentine. 2011. Root elongation, water stress, and mechanical impedance: a review of limiting stresses and beneficial root tip traits. Journal of Experimental Botany, 62:59-68.
3- Christopher, J.T., A.M. Manschadi, G.L. Hammer, and A.K. Borrell. 2008. Developmental and physiological traits associated with high yield and stay-green phenotype in wheat. Australian Journal of Agricultural Research 59:354-364.
4- Heuvelmans, G. 2010. Development and credibility assessment of a metamodel relating water table depth to agricultural production. Agricultural Water Management 97:1731-1741.
5- Adugna. A and A. Abegaz .2015. Effects of soil depth on the dynamics of selected soil properties among the highlands resources of Northeast Wollega, Ethiopia: are these sign of degradation, Solid Earth Discuss., 7, 2011–2035.
6- Assefa, A. and Van Keulen, H. 2009. Modeling soil nutrient dynamics under alternative farm management practices in the Northern Highlands of Ethiopia, Soil Till. Res., 103, 203–215.
7- Foth, D. H. 2009. Fundamentals of Soil Sciences, 8th edn., John Wiley and Sons, New York, 1990. Gol, C.: The e_ects of land use change on soil properties and organic carbon at Dagdami river catchment in Turkey, J. Environ. Biol., 30, 825–830.
8- Abubakar, M. 1997. Monitoring land degradation in the semi-arid tropics using an inferential approach: the Kabomo basin case study, Nigeria, Land Degrad. Dev., 8, 311–323.
9- Ali, M. M., Shaheed, S. M., and Kubota, D. 1997. Soil degradation during the period 1967–1995 in Bangladesh. II. Selected chemical characteristics, Soil Sci. Plant Nutr., 43, 879–890.
10- Islam, K. R. and Weil, R. R. 2000. Land use effects on soil quality in a tropical forest ecosystem of Bangladesh, Agriculture, Ecosystem and Environment (ELSEVIER), 79, 9–16.
11- Lelissa, A., Hager, H., and Sieghardt, M. 2010. Effects of land use types on soil chemical properties in smallholder farmers of central highland Ethiopia, Ekologia, 29, 1–14, 2010.
12- McAlister, J. J., Smith, B. J., and Sanchez, B. 1998. Forest clearance: impact of land use change on fertility status of soils from the Sao Francisco Area of Niteroi, Brazil, Land Degrad. Dev., 9, 425–440.
13- Jin, J. W., Ye, H. C., Xu, Y. F., Shen, C. Y., and Huang, Y. F. 2011. Spatial and temporal patterns of soil fertility quality and analysis of related factors in urban-rural transition zone of Beijing, Afr. J. Biotechnol., 10, 10948–10956.
14- Alan, J. 2010. Depth distribution of soil organic carbon as a signature of soil quality, 19th World Congress of Soil Science, Soil Solutions for a Changing World, Brisbane, Australia.
15- Kosmas, C. Gerontidis, St. Marathianou, M. Detsis, B. Za®riou, Th. Nan Muysenb, G. Govers, T. Quine, K and S. Vanoost. 2000. The effects of tillage displaced soil on soil properties and wheat biomass, journal of Soil & Tillage Research 58, p: 3144.
16- Weaver R.W. 1982. Methods of soil analysis. Soil Science Society of America. Washington, D.C. 1094P.
17- Bremmer, J.M. & C.S. Mulvaney, 1982. Nitrogen total, In: Page, A.L., R.H. Miller and
18- Moreno, G., J.J. Obrador & A. Garcia, 2007. Impact of evergreen oaks on soil fertility and
19- احمدی، توفیق.، ملک‌پور، بهروز و سیده سوده، کاظمی مازندرانی.، "بررسی تأثیر قرق بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک در کهنه لاشک کجور مازندران"، مجله اکوفیزیولوژی گیاهی، 1390. سال سوم، ص 100-90.
20- رضایی، حسین.، جعفرزاده، علی‌اصغر و فرزین، شهبازی.، "تأثیر پوشش گیاهی بر خواص میکرو مرفولوژیک خاک (مطالعه موردی: ایستگاه تحقیقاتی کرکج)"، نشریه دانش آب و خاک،1392، جلد 23 شماره 1، ص 93-83.
21- عباسیان،آسیه.، گلچین، احمد و محسن، شکل آبادی.، "بررسی ویژگی‌های بیولوژیکی و فعالیت‌های آنزیمی خاک تحت تأثیر نوع خاک و عمق نمونه‌برداری"، نشریه زیست‌شناسی خاک، 1394، جلد 3، شماره 1، ص43-31.
22- علی جوری، مجید.، ناصری، عبد علی.، برومند نسب، سعید و علیرضا، کیانی.، "اثر کم آبیاری و شوری آب آبیاری بر توزیع شوری خاک و رشد رویشی نهال‌های خرما"، نشریه حفاظت منابع آب و خاک، 1394، سال چهارم، شماره 3، ص 13-1.
23- ساداتی نژاد، جواد.، زارع پور،هادی.، قضاوی، رضا و عباسعلی، ولی.، "بررسی اثرات بادشکن بر برخی از ویژگی‌های فیزیکی، شیمیایی و رطوبت خاک در مناطق خشک و تأثیر آن بر فرسایش‌پذیری خاک (مطالعه موردی: اراضی بیابانی شهرستان آران و بیدگل)"، فصلنامه علمی - پژوهشی پژوهش‌های فرسایش محیطی، 1391، شماره 2، ص 62-53.
24- Rees. H. W., T. L. Chow, Z. Xing, S. Li, J. O. Monteith, L. Stevens. 2015. Depth to compact subsoil effects on soil properties and barley–potato yields on a loamy soil in New Brunswick, Canadian Journal of Soil Science, 95(3): 203-218.
_||_1- Mengel, K., and E. Kirkby. 1987. Principles of plant nutrition. 4th ed. 687 p. Internal Potash Institute, Worblaufen-Bern, Switzerland.
2- Bengough, A.G., B.M. McKenzie, P.D. Hallett, and T.A. Valentine. 2011. Root elongation, water stress, and mechanical impedance: a review of limiting stresses and beneficial root tip traits. Journal of Experimental Botany, 62:59-68.
3- Christopher, J.T., A.M. Manschadi, G.L. Hammer, and A.K. Borrell. 2008. Developmental and physiological traits associated with high yield and stay-green phenotype in wheat. Australian Journal of Agricultural Research 59:354-364.
4- Heuvelmans, G. 2010. Development and credibility assessment of a metamodel relating water table depth to agricultural production. Agricultural Water Management 97:1731-1741.
5- Adugna. A and A. Abegaz .2015. Effects of soil depth on the dynamics of selected soil properties among the highlands resources of Northeast Wollega, Ethiopia: are these sign of degradation, Solid Earth Discuss., 7, 2011–2035.
6- Assefa, A. and Van Keulen, H. 2009. Modeling soil nutrient dynamics under alternative farm management practices in the Northern Highlands of Ethiopia, Soil Till. Res., 103, 203–215.
7- Foth, D. H. 2009. Fundamentals of Soil Sciences, 8th edn., John Wiley and Sons, New York, 1990. Gol, C.: The e_ects of land use change on soil properties and organic carbon at Dagdami river catchment in Turkey, J. Environ. Biol., 30, 825–830.
8- Abubakar, M. 1997. Monitoring land degradation in the semi-arid tropics using an inferential approach: the Kabomo basin case study, Nigeria, Land Degrad. Dev., 8, 311–323.
9- Ali, M. M., Shaheed, S. M., and Kubota, D. 1997. Soil degradation during the period 1967–1995 in Bangladesh. II. Selected chemical characteristics, Soil Sci. Plant Nutr., 43, 879–890.
10- Islam, K. R. and Weil, R. R. 2000. Land use effects on soil quality in a tropical forest ecosystem of Bangladesh, Agriculture, Ecosystem and Environment (ELSEVIER), 79, 9–16.
11- Lelissa, A., Hager, H., and Sieghardt, M. 2010. Effects of land use types on soil chemical properties in smallholder farmers of central highland Ethiopia, Ekologia, 29, 1–14, 2010.
12- McAlister, J. J., Smith, B. J., and Sanchez, B. 1998. Forest clearance: impact of land use change on fertility status of soils from the Sao Francisco Area of Niteroi, Brazil, Land Degrad. Dev., 9, 425–440.
13- Jin, J. W., Ye, H. C., Xu, Y. F., Shen, C. Y., and Huang, Y. F. 2011. Spatial and temporal patterns of soil fertility quality and analysis of related factors in urban-rural transition zone of Beijing, Afr. J. Biotechnol., 10, 10948–10956.
14- Alan, J. 2010. Depth distribution of soil organic carbon as a signature of soil quality, 19th World Congress of Soil Science, Soil Solutions for a Changing World, Brisbane, Australia.
15- Kosmas, C. Gerontidis, St. Marathianou, M. Detsis, B. Za®riou, Th. Nan Muysenb, G. Govers, T. Quine, K and S. Vanoost. 2000. The effects of tillage displaced soil on soil properties and wheat biomass, journal of Soil & Tillage Research 58, p: 3144.
16- Weaver R.W. 1982. Methods of soil analysis. Soil Science Society of America. Washington, D.C. 1094P.
17- Bremmer, J.M. & C.S. Mulvaney, 1982. Nitrogen total, In: Page, A.L., R.H. Miller and
18- Moreno, G., J.J. Obrador & A. Garcia, 2007. Impact of evergreen oaks on soil fertility and
19- احمدی، توفیق.، ملک‌پور، بهروز و سیده سوده، کاظمی مازندرانی.، "بررسی تأثیر قرق بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک در کهنه لاشک کجور مازندران"، مجله اکوفیزیولوژی گیاهی، 1390. سال سوم، ص 100-90.
20- رضایی، حسین.، جعفرزاده، علی‌اصغر و فرزین، شهبازی.، "تأثیر پوشش گیاهی بر خواص میکرو مرفولوژیک خاک (مطالعه موردی: ایستگاه تحقیقاتی کرکج)"، نشریه دانش آب و خاک،1392، جلد 23 شماره 1، ص 93-83.
21- عباسیان،آسیه.، گلچین، احمد و محسن، شکل آبادی.، "بررسی ویژگی‌های بیولوژیکی و فعالیت‌های آنزیمی خاک تحت تأثیر نوع خاک و عمق نمونه‌برداری"، نشریه زیست‌شناسی خاک، 1394، جلد 3، شماره 1، ص43-31.
22- علی جوری، مجید.، ناصری، عبد علی.، برومند نسب، سعید و علیرضا، کیانی.، "اثر کم آبیاری و شوری آب آبیاری بر توزیع شوری خاک و رشد رویشی نهال‌های خرما"، نشریه حفاظت منابع آب و خاک، 1394، سال چهارم، شماره 3، ص 13-1.
23- ساداتی نژاد، جواد.، زارع پور،هادی.، قضاوی، رضا و عباسعلی، ولی.، "بررسی اثرات بادشکن بر برخی از ویژگی‌های فیزیکی، شیمیایی و رطوبت خاک در مناطق خشک و تأثیر آن بر فرسایش‌پذیری خاک (مطالعه موردی: اراضی بیابانی شهرستان آران و بیدگل)"، فصلنامه علمی - پژوهشی پژوهش‌های فرسایش محیطی، 1391، شماره 2، ص 62-53.
24- Rees. H. W., T. L. Chow, Z. Xing, S. Li, J. O. Monteith, L. Stevens. 2015. Depth to compact subsoil effects on soil properties and barley–potato yields on a loamy soil in New Brunswick, Canadian Journal of Soil Science, 95(3): 203-218.
