ارزیابی تغییرات پوشش/کاربری اراضی حوزه آبریز طشک به منظور پایش وضعیت منابع آبی منطقه
الموضوعات :سیاوش محمدی بیگدلی 1 , سعید ملماسی 2 , مژگان زعیم دار 3 , مهرداد زمان پور 4
1 - دانشجوی دکتری، گروه مدیریت محیط زیست، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
2 - استادیار، گروه مدیریت محیط زیست، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. *( مسوول مکاتبات)
3 - استادیار گروه مدیریت محیط زیست، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
4 - دانشیار، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شیراز، ایران.
الکلمات المفتاحية: تالاب, کاربری/پوشش اراضی, سنجش از دور, حوضه آبریز, طشک. ,
ملخص المقالة :
زمینه و هدف: تغییر پوشش/ کاربری از جمله عواملی هست که بر چرخه طبیعی در اکوسیستم اثر می گذارد. داشتن اطلاع از تغییرات پوشش/ کاربری از موارد مهم در برنامهریزی درکشور است. هدف این تحقیق، آشکارسازی تغییرات پوشش/ کاربری حوضه آبریز طشک با استفاده از تصاویر TM ماهواره لندست طی سالهای 1998، 2008 و 2018 میباشد.
روش بررسی: برای انجام اين تحقيق، با استفاده از روش طبقهبندی نظارت شده حداکثر احتمال نقشه پوشش/کاربری اراضي مربوط به سه دوره زماني 1998، 2008، 2018 تهيه گرديد.
یافته ها: نتايج تحقیق نشان داد که وسعت بدنهی آبی تالاب طشک در طول ده ساله اول از 56/10 درصد کل حوضه به 97/2 درصد و در ده ساله دوم دوره مورد بررسی به 15/0 درصد کاهش یافته است. همچنین اراضی شورهزار که ناشی از پسروی آب تالاب هستند به طور چشمگیری افزایش یافته است. اراضی بایر نیز که ناشی از افت کیفیت مراتع و غیرقابل کشت شدن اراضی کشاورزی است، در طول دوره مورد بررسی افزایش یافته است.
بحث و نتیجه گیری: به طور کلی بر اساس روند تغییرات کاربری/پوشش اراضی در این حوضه میتوان نتیجه گرفت که وضعیت زیستمحیطی این حوضه و به ویژه تالاب طشک بسیار شکننده بوده و در حال از دست دادن کامل ژینایی خود می باشد.
1. Makhdoom, 2005. Foundation of Land Development, 7th edition, Tehran: Tehran University Publications.
2. Balist, J., Malekmohammadi, B., Jafari, H.R., Nohegar, A., Geneletti, D. (2022a). Detecting land use and climate impacts on water yield ecosystem service in arid and semi-arid areas. A study in Sirvan River Basin-Iran. Appl Water Sci 12, 4 (2022). https://doi.org/10.1007/s13201-021-01545-8.
3. Balist, J., Malekmohammadi, B., Jafari, H.R., Nohegar, A., Geneletti, D. (2022b). Modeling the supply, demand, and stress of water resources using ecosystem services concept in Sirvan River Basin (Kurdistan-Iran). Water Supply, 22 (3): 2816–2831. doi: https://doi.org/10.2166/ws.2021.436.
4. Feizizadeh, B. Pirnazar, M. Zandkarimi, A. and Abedi Gheshlaghi, H. 2015. Evaluate the use of fuzzy algorithms in increasing the accuracy of land use maps derived by processing methods object-oriented. Journal of Geographic Information, 24: 107-117. (In Persian)
5. Kashi Zenouzi, L. Saadat, H. and Namdar, M. 2016. Comparison between the accuracy of geomorphological map using traditional and analytical photogrammetry methods Case study: Harzand chai waters. Geographical data, 57-66.
6. Khalil, A.A. Essa, Y.H. & Hasaean, M.K. (2014). Monitoring agricultural land degradation in Egypt
using MODIS NDVI satellite images. Nature and Science, 12(8), 15–21. (In Persian)
7. Feizizadeh, B. and Halali, H. 2009. Comparison of pixel-based, object-oriented and effective parameters on the classification of land use / land covers in West Azerbaijan province. Journal of Applied Geography, 71: 73-84. (In Persian)
8. Parker, D. C. Manson, S. M. Janssen, M. A. Hoffmann, M. J. and Deadman, P. 2003. Multi agent systems for the simulation of land use and land cover change. Journal of Annals of the American Association of Geographers, 43: 314–337.
9. Zhang J, Zhang Y (2007). Remote sensing research issues of the national land use change the national land use change program of China. ISPRS Journal of Photogrammetry and Remote Sensing. 62(6):461-472.
10. Mollah Aghajanzadeh, Soleimani, Karim, Habibnejad, Kavian, Ata..., & Rahmani. (2021). The application of remote sensing in the assessment of land use changes in the Haraz watershed. Geographical Research Quarterly, 36(3), 275-284. (In Persian)
11. Maral Pezeshki, Motamedaziri Bahark, & Ahmadi Hassan. Evaluation of land use change and its effect on flood hydrograph of Imamah watershed, Tehran province. (In Persian)
12. Asadi, Akbari, Shafiei 2019, predicting the physical development of Qain using satellite images, Spatial Planning Journal (Geography).1(10). (In Persian)
13. Abdollahi, A. Jahani, A. Rayegani, B. & Mohammadi Fazel, A. (2017). Impact Assessment of Dam Construction on Land Use Changes in the Western and Southern Catchments of Lake Urmia Using Satellite Images. Environmental Researches, 8(15), 39-50. (In Persian)
14. Farzin and Khazaei 2022, monitoring, forecasting and analysis of the 40-year change process of land cover/use around Yasouj city. Iranian Forest Journal 12(4). (In Persian)
15. Salehi, Akhsati, Talebi, 2018, forecasting the trend of land use changes using the Markov chain model (case study: Safaroud Ramsar watershed), Journal of Geographic Information System in Natural Resources, 10(1). (In Persian)
16. Khanamani, Fathizad, Hakimzadeh. 2017, evaluation of land cover and land use change using remote sensing technique and object-oriented classification algorithm (case study: Bartash Dehlran plain, Ilam province), rangeland and desert research journal, 25 (4). (In Persian)
17. Nazari Samani, Qurbani, Kohbanani, 2011, evaluation of land use changes in Taleghan watershed in the period 1366 to 1380. (In Persian)
18. Abbasi H, Delavar M, Bigdeli N.2019. Assessing the effects of climate change on the sustainability of water resources in watersheds using water footprint indices. Iranian Water Resources Research, 15 (4), 259-272. (In Persion)
19. Mazidi A, Kamaneh A, Narangi Fard M, Ebrahimi R. 2016. Investigation of the future equilibrium structure of temperature thermometers in the watershed of Tashk. Bakhtegan and Maharloo lakes using EH5OM model. Wetland Ecobiology. 8 (4). 45-62. (In Persian)
20. Scheer L, Sitko R (2007). Assessment of some forest characteristics employing Ikonos satellite data. Journal of Forest Science. 53(8):345-351
21. Kamusoko C, Aniya M (2007). Land use/cover change and landscape fragmentation analysis in the Bindura district, Zimbabwe. Land Degradation & Development. 18(2):221-233.
22. Arekhi, S. 2015. Detecting changes cover / land use with object-oriented processing satellite images using the software Idrisi Selva (Case study: Abdanan). Journal of Geographic Information, 24: 51-61. (In Persian)
23. Myint, S. W. Gober, P. Brazel, A. Grossman-Clarke, S. and Weng, Q. 2011. Per-pixel vs. object-based classification of urban land covers extraction using high spatial resolution imagery. Journal of Remote Sensing of Environment. 115(5): 1145-1161.
24. Jolodar, N.R., Karimi, S., Bouteh, E., Balist, J., & Prosser, R.S. (2021). Human health and ecological risk assessment of pesticides from rice production in the Babol Roud River in Northern Iran. The Science of the total environment, 772, 144729.
25. Darabi, H., Moarrab, Y., Balist, J., & Naroei, B. (2023). Resilient plant species selection for urban green infrastructure development in arid regions: a case of Qom, Iran. Urban Ecosystems, 26, 1753-1768.
26. Balist, J., Heydarzadeh, H.D., & Salehi, E. (2019). Modeling, evaluation, and zoning of Marivan county ecotourism potential using fuzzy logic, FAHP, and TOPSIS. Geographica Pannonica.
27. Rastgar, M.H., Karimi, S., Balist, J., & Noraisefat, I. (2016). Ecological Capability Evaluation to Determine Suitable Areas for Agriculture Using Fuzzy Logic and AHP Technique in GIS ( Case study , Divandarreh city ).
28. Thaqfian, Bahram, Khan Ahmadi Bafghi, Homa, & Daneshkar Arasteh, Peyman. (2022). Forecasting changes in the area of Bakhtegan and Tashk lakes using satellite images and climatic factors. Iran Water Resources Research, 17(1), 151-165. (In Persian)
