مقدمة في المجلة
علمی
نشریه"اکوفیتوشیمی گیاهان دارویی" طبق مصوبه کمیسیون مورخ 1392/12/21 با اعطای اعتبار علمی از شماره اول بهار 1392 تاکنون با صاحب امتیازی دانشگاه آزاد اسلامی گرگان و با همکاری انجمن گیاهان دارویی ایران شروع به انتشار مقالات در زمینه گیاهان دارویی نموده است. لازم به توضیح است که براساس بخشنامه شمارۀ 25685-11 مورخ 1398/2/9 وزارت علوم تحقیقات و فناوری از این پس عنوان «پژوهشی» از تمامی نشریات «علمی-پژوهشی» حذف گردیده و همه نشریات به عنوان نشریه علمی تلقی خواهند شد.
با کمال مسرت به اطلاع نویسندگان و پژوهشگران می‌رساند که با استناد به ارزیابی کمیسیون نشریات علمی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، نشریه اکوفیتوشیمی گیاهان دارویی موفق به کسب رتبه الف در ارزشیابی سال 1402گردیده است
درباره نشریه اکوفیتوشیمی گیاهان دارویی
- کشور محل چاپ:ایران
- اعتبار نشریه: علمی
- نوع مقالات قابل انتشار: پژوهشی - مروری
وضعیت انتشار: چاپی و الکترونیکی
- شاپای چاپی: 3235-2322
- شاپای الکترونیکی:4697-2783
- تناوب انتشار: فصلنامه
- زبان نشریه: فارسی (چکیده انگلیسی)
- حوزه تخصصی: اکوفیتوشیمی گیاهان دارویی
- نوع داوری: داوری بدون نام و حداقل 2 داور
- زمان بررسی اولیه: یک هفته
- میانگین زمان داوری: 15 الی 1ماه
- روش مأخذنویسی: APA ویرایش هفتم (2020)
- ایمیل نشریه: gorgan.ecophyto@iau.ac.ir
- ایمیل پشتیبان: eco.phytochemistry.research@gmail.com
- وضعیت دسترسی به متن کامل مقالات: دسترسی باز و دریافت رایگان (استفاده از مقالات برای کلیه نویسندگان بلامانع است)
- رتبه بندی وزارت علوم و تحقیقات و فناوری: الف
- ضریب تاثیر پایگاه استنادی جهان اسلام: 0/141
- رتبه در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام سال1400: Q3
- مشاهده تعداد ارجاعات و h-index نشریه در googlescholar
- این نشریه سرقت ادبی را بررسی می‌کند .
این نشریه از حمایت انجمن علمی گیاهان دارویی ایران برخوردار می‌باشد.
فرم عضویت خانه ابن سینا تحت نظر انجمن علمی گیاهان دارویی
این فصلنامه با موضوع اکوفیتوشیمی گیاهان دارویی در پایگاه اطلاعاتی CABI نمایه (INDEX) شد. 
این فصلنامه در ارزیابی مقالات از سامانه مشابهت یاب همانند جو استفاده می نماید.
حق‌مؤلف (کپی‌رایت) مقالات: نشریه اکوفیتوشیمی گیاهان دارویی تابع قوانین بین‌المللی حق نشر همگانی کرییتیو کامنز (CC BY-NC) است. حق‌مؤلف مقالات از آن نویسندگان است و نویسندگان مالک و صاحب حق‌مؤلف اثر خود هستند.
نوع دسترسی: دسترسی آزاد به مقالات نشریه «اکوفیتوشیمی گیاهان دارویی » بر اساس مجوز کرییتیو کامنز (CC BY-NC)
کمیته بین‌المللی اخلاق نشر (کوپ): نشریه «اکوفیتوشیمی گیاهان دارویی» با احترام به قوانین اخلاق نشر، تابع راهنماها، اصول و قوانین کمیتۀ اخلاق در انتشار (COPE) است و از آیین‌نامۀ اجرایی قانون پیشگیری و مقابله با تقلب در آثار علمی پیروی می‌کند.
پژوهشگر گرامی
براساس بخشنامه شماره 10/62815 مورخ 98/10/04 بابت ارسال هر مقاله مبلغ یک میلیون و پانصد هزار ریال(1/500/000 ریال) و پس از تأیید نهایی مبلغ سه میلیون و پانصد هزار ریال(3/500/000)ریال دیگر جهت چاپ مقاله از نویسنده/نویسندگان (عهده‌دار مکاتبات)دریافت می‌گردد.
| عنوان نشریه | شماره حساب بانک صادرات ایران |
شماره کارت بانک صادرات ایران |
| اکوفیتوشیمی گیاهان دارویی | 27010000004363 | 6037691990456782 |
نشانی مجله: گرگان، بلوار شهید کلانتری، خیابان دانشجو، مجتمع دانشگاه آزاد اسلامی. کدپستی: 49147-39975. صندوق پستی: 717 دفتر نشریه اکوفیتوشیمی گیاهان دارویی.
أحدث المقالات المنشورة
-
حرية الوصول المقاله
1 - بررسی اثر برخی کودهای آلی و شیمیایی بر ویژگیهای کمی و کیفی اسانس گیاه دارویی آویشن
مهراب یادگاریالعدد 1 , المجلد 12 , بهار 1403باتوجه به نقش بسیار ارزشمند و مهم کودهای آلی در تولید کمی و کیفی گیاهان دارویی و نقش ارزشمند این گیاهان در صنایع غذایی، این تحقیق جهت بررسی اثرات کودهای آلی و شیمیایی بر میزان تولید اسانس و ترکیبات مؤثره اسانس گیاه دارویی آویشن باغی در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در چهار أکثرباتوجه به نقش بسیار ارزشمند و مهم کودهای آلی در تولید کمی و کیفی گیاهان دارویی و نقش ارزشمند این گیاهان در صنایع غذایی، این تحقیق جهت بررسی اثرات کودهای آلی و شیمیایی بر میزان تولید اسانس و ترکیبات مؤثره اسانس گیاه دارویی آویشن باغی در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در چهار تکرار در دو سال زراعی 1399 و 1400 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد انجام شد. تیمارها شامل تیمار شاهد (عدم کود دهی)، کودهای اسبی، گوسفندی، گاوی، مرغی، ورمی‌کمپوست و کود کامل شیمیایی بود. هر کدام از کودهای دامی و ورمی‌کمپوست به میزان 20 تن در هکتار در زمان تهیه بستر و کود کامل یوروسالید به میزان 5/1 گرم در یک لیتر آب، به‌صورت محلول‌پاشی دوبار با فاصله زمانی 3 هفته بعد از مرحله 10 برگی شدن گیاه؛ استفاده شدند. شاخسار هوایی نمونه‌های گیاهی، قبل از زمان گلدهی در زمان اوج رویش (252-270 برگی) و ابتدای گلدهی به طور جداگانه از هر کدام از تیمارهای مورد بررسی در انتهای مرداد ماه تهیه شدند. 1000 گرم از ساختار هوایی در هر تکرار با آب ترکیب گردیده و اسانس‌گیری به روش تقطیر با بخار آب توسط دستگاه کلونجر و شناسایی ترکیبات اسانس توسط کروماتوگرافی گازی صورت گرفت. بیشترین میزان وزن خشک (1/17±352 گرم در مترمربع در سال نخست و 9/18±04/359 گرم در مترمربع در سال دوم) و اسانس (1/0±91/0 درصد در سال اول و 01/0 ±1/1 درصد در سال دوم) متعلق به تیمار کود کامل بود که هم‌گروه با کود مرغی و ورمی‌کمپوست قرار گرفت. چهار ترکیب کارواکرول، پاراسیمن، گاماترپینن و تیمیل استات از دسته مونوترپن‌های حلقوی در تیمارهای مختلف بیش از 60 درصد از ترکیبات اسانس را به خود اختصاص دادند. تعداد 29 ترکیب مؤثره در اسانس تمام نمونه‌های گیاهی تحت تیمارهای مختلف بدست آمد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
2 - تنوع فیتوشیمیایی اسانس بذر چند جمعیت شاهی (Lepidium sativum L.) در رویشگاههای مختلف ایران
نیلوفر جلوه گر سید مهدی میری خداداد مصطفوی عبداله محمدیالعدد 1 , المجلد 12 , بهار 1403جنس Lepidium از تیره کلم سانان دارای 16 گونه در ایران می باشد و معروفترین گونه آن شاهی یا ترتیزک (L. sativum) است که به عنوان سبزی یا گیاه دارویی مورد استفاده قرار می گیرد. هدف از این مطالعه بررسی کمّی و کیفی اسانس بذر هفت جمعیت شاهی جمع آوری شده از مناطق مختلف اقلیمی ا أکثرجنس Lepidium از تیره کلم سانان دارای 16 گونه در ایران می باشد و معروفترین گونه آن شاهی یا ترتیزک (L. sativum) است که به عنوان سبزی یا گیاه دارویی مورد استفاده قرار می گیرد. هدف از این مطالعه بررسی کمّی و کیفی اسانس بذر هفت جمعیت شاهی جمع آوری شده از مناطق مختلف اقلیمی ایران است. اسانس گیری به روش تقطیر با آب و طرح کلونجر انجام شد و برای شناسایی و تعیین درصد کمّی ترکیب های اسانس از دستگاه گاز کروماتوگرافی-طیف سنج جرمی (GC-MS) استفاده گردید. اصلی ترین ترکیب های تشکیل دهنده اسانس بذرها، منوترپن های 8،1-سینئول (5/44 درصد)، آلفا-ترپینیل استات (9/13 درصد) و آلفا-پینن (7/7 درصد) بودند. جمعیت‌های کرج، کرمان و قزوین به ترتیب بیشترین مقادیر 8،1-سینئول، آلفا-ترپینیل استات و آلفا-پینن را به خود اختصاص دادند. نتایج تجزیه خوشه ای بر اساس ترکیبات شیمیایی اسانس بذر شاهی به روش نزدیک ترین همسایه نشان داد که هفت جمعیت مورد مطالعه در دو گروه قرار گرفتند که این گروه بندی با مختصات جغرافیایی مناطق مطابقت نداشت. در گروه اول جمعیت های کرمان، قزوین، شهریار و تبریز و در گروه دوم جمعیت های شیراز، همدان و کرج که بیشترین میزان 8،1-سینئول و کمترین مقادیر آلفا-ترپینیل استات و 10،7-هگزا دکا دی انوئیک اسید، متیل استر را داشتند قرار گرفتند. بر اساس نتایج نمودار بای-پلات تجزیه به مولفه‌های اصلی، جمعیت کرج که دارای کمترین مقادیر مولفه‌های اول و دوم بود در گروهی متمایز قرار گرفت. بین ترکیب های اصلی اسانس با مختصات جغرافیایی و شرایط آب و هوایی محل جمع آوری همبستگی معنی داری مشاهده نشد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
3 - مطالعه دانش بومی گیاهان دارویی مورد استفاده در روستای چهارچشمه ( شهرستان خمین، استان مرکزی)
شبنم عباسی زینب بدخشانالعدد 1 , المجلد 12 , بهار 1403اتنوبوتانی به عنوان شاخه¬¬ای از دانش بومی، به بررسی چگونگی استفاده افراد یک قوم یا جامعه از گیاهان يک منطقه می‌پردازد. علي¬رغم پیشرفت‌های عظیم در تولید داروهای شیمیایی، استفاده از داروهای گیاهی و سنتی همچنان کارآمد و غیرقابل جایگزین به نظر می‌رسد. هدف از این پژوهش، شناخ أکثراتنوبوتانی به عنوان شاخه¬¬ای از دانش بومی، به بررسی چگونگی استفاده افراد یک قوم یا جامعه از گیاهان يک منطقه می‌پردازد. علي¬رغم پیشرفت‌های عظیم در تولید داروهای شیمیایی، استفاده از داروهای گیاهی و سنتی همچنان کارآمد و غیرقابل جایگزین به نظر می‌رسد. هدف از این پژوهش، شناخت گیاهان دارویی مورد استفاده مردم در روستای چهارچشمه از توابع استان مرکزی است. بدين منظور ابتدا با استفاده از روش پیمایش صحرایی لیست فلورستیک منطقه مورد نظر تهیه گردید و سپس با استفاده از پرسش¬نامه¬هايي، دانش بومی اهالی منطقه نظير نام محلی گياه، اندام مورداستفاده، طريقۀ مصرف و کاربرد گياهان دارويي منطقه از طریق روش های مصاحبه آزاد، نیمه ساختار یافته و مشارکتی با افراد بومی به‌دست آمد. بر اساس نتایج حاصل از این تحقیق، تعداد 41 گونه گیاهی متعلق به تعداد 17 خانواده مورد استفاده مردم روستای چهار چشمه قرار می¬گیرند. از این میان، خانواده¬های Lamiaceae، Fabaceae، Asteraceae و Apiaceae از بیشترین اهمیت برخوردارند. بالاترین مقدار فراوانی نسبی ثبت (RFC) به‌ترتیب متعلق به گونه های چای کوهی (85/0)، پونه (76/0)، آویشن (75/0) و نعناع (72/0) بود. شایع‌ترین کاربرد این گیاهان دارویی جهت رفع اختلالات گوارشی و تنفسی بود. مردم این منطقه از این گیاهان دارویی بیشتر به‌صورت جوشانده، عرق‌گیری، استفاده موضعی و پودر بهره می‌برند. بر اساس نتایج این تحقیق می¬توان نتیجه گرفت که استفاده از دانش بومی اهالی روستای چهارچشمه می‌تواند جهت ارتقاء آگاهی افراد امروزی در زمینه بهره¬برداری از گیاهان دارویی به عنوان جایگزینی براي داروهای شیمیایی تلقي گردد و در صنعت داروسازی نیز می‌توان از این ترکیبات طبیعی برای کاهش عوارض ناشی از مواد شیمیایی بهره جست. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
4 - ترکیبات فیتوشیمیایی، فعاليت آنتی‌اکسیدانی و اثرات ضدسرطاني عصاره ریشه و جوانه کینوا (Chenopodium quinoa) بر رده AGS سرطان معده
فاطمه شیرعلی سیّد ابراهیم سیفتیالعدد 1 , المجلد 12 , بهار 1403به منظور بررسی ترکیبات فیتوشیمیایی، فعالیت آنتی‌اکسیدانی و اثر ضدسرطانی ریشه و جوانه ارقام مولتی‌هد بالک، بلک و تیتیکاکا بر رده سلولی آدنوکارسینوم (AGS) سرطان معده، ارقام در قالب طرح بلوک¬های کامل تصادفی با 4 تکرار در مزرعه مناطق خشك و نيمه‌خشک ایران در دانشگاه یزد کشت أکثربه منظور بررسی ترکیبات فیتوشیمیایی، فعالیت آنتی‌اکسیدانی و اثر ضدسرطانی ریشه و جوانه ارقام مولتی‌هد بالک، بلک و تیتیکاکا بر رده سلولی آدنوکارسینوم (AGS) سرطان معده، ارقام در قالب طرح بلوک¬های کامل تصادفی با 4 تکرار در مزرعه مناطق خشك و نيمه‌خشک ایران در دانشگاه یزد کشت شدند. نمونه‌های ریشه، قبل از پرشدن دانه و از عمق 30 سانتی‌متری خاک برداشت شد. از هر رقم، پس از کامل شدن مرحله رشد زایشی و پر شدن دانه، 100 گرم بذر به طور تصادفی جهت تولید جوانه بدون این که پوست‌گیری شود، برداشت گردید. بیشترین میزان ساپونین بر حسب میلی‌گرم بر گرم وزن خشک نمونه، در ریشه بلک (24/4) و سپس ریشه تیتیکاکا (7/1) و کمترین میزان آن (6/0) در جوانه بلک مشاهده شد. محتوای فیتوشیمیایی و آنتی‌اکسیدانی عصاره هیدرواتانولی (80:20) به روش سوکسله ریشه و جوانه هر سه رقم، در غلظت‌هاي 100، 250، 500 و 1000 ميلي‌گرم بر ميليليتر بررسی گردید. بر این اساس، به ترتیب عصاره جوانه ارقام بلک و تیتیکاکا در غلظت 1000 میلی‌گرم بر میلی‌لیتر از نظر محتوای كل تركيبات فنولی (68/172 میلی‌گرم گالیک اسید به گرم ماده خشک)، فلاونوئيدي (17/128 میلی‌گرم کوئرستین به گرم ماده خشک) و ظرفيت آنتی‌اکسیدانی، نسبت به نمونه‌های متناظر در رقم مولتی‌هد بالک و همچنین نمونه ریشه هر سه رقم، برتری معنی‌داری داشتند. کمترین و بیشترین DPPH IC50 به ترتیب در عصاره جوانه بلک (11/1 میلی‌گرم بر میلی‌لیتر) و ریشه مولتی‌هد بالک (15/3) مشاهده شد. كمترين درصد زنده‌ماني سلول‌های رده AGS به ترتيب در غلظت 1000 ميلي‌گرم بر ميليليتر عصاره جوانه بلك (46/33) و تيتيكاكا (11/36) در زمان 72 ساعت بود. نتایج این مطالعه پس از بررسی خصوصیات فیتوشیمیایی و آنتی‌اکسیدانی جوانه در مقایسه با بذر ارقام مورد مطالعه در دو حالت پوست‌گیری شده و دارای پوست، می‌تواند منجر به توسعه و تسهیل دسترسی بیماران مبتلا به سرطان به این گیاه دارویی شود. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
5 - بررسی صفات رشدی و ترکیب اسیدهای چرب گیاه دارویی Carthamus tinctorius رقم صفه تحت تاثیر هیومیک اسید و کلات¬روی
فاطمه نژاد حبیب وش زینب رشیدی علی حیدرزادهالعدد 1 , المجلد 12 , بهار 1403پژوهش حاضر به منظور ارزیابی عملکرد گلرنگ تحت تاثیر هیومیک اسید و کلات¬روی در شرایط مزرعه¬ای بوده است. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب بلوک¬های کامل تصادفی در مزرعه¬ای در شهرستان سقز در سال 1399 اجرا گردید. نتایج مطالعه حاضر نشان داد اثر تیمار هیومیک اسید در سطح احتمال 5 أکثرپژوهش حاضر به منظور ارزیابی عملکرد گلرنگ تحت تاثیر هیومیک اسید و کلات¬روی در شرایط مزرعه¬ای بوده است. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب بلوک¬های کامل تصادفی در مزرعه¬ای در شهرستان سقز در سال 1399 اجرا گردید. نتایج مطالعه حاضر نشان داد اثر تیمار هیومیک اسید در سطح احتمال 5 درصد بر ارتفاع بوته و تعداد شاخه¬های فرعی در سطح احتمال 5 درصد معنی¬دار شد. اثر کلات¬روی و برهم¬کنش تیمارها بر هر دو صفت در سطح احتمال 1 درصد معنی¬دار شد. کاربرد هر سه تیمار محلول¬پاشی (کلات¬روی، هیومیک اسید و برهم کنش تیمارها) توانست تاثیر معنی¬دار بر تعداد دانه در بوته بگذارد. یشترین تعداد دانه در بوته در تیمار تلفیقی 1 میلی¬گرم در لیتر کلات¬روی و 400 میلی¬گرم در لیتر هیومیک اسید (33/125) و همچنین تیمار 2 میلی¬گرم در لیتر کلات¬روی (25/123) و کمترین تعداد آن در تیمار تلفیقی 100 میلی¬گرم در لیتر هیومیک اسید و 2 میلی¬گرم در لیتر کلات¬روی وجود داشت. تیمار کلات¬روی و تیمار تلفیقی کلات¬روی و هیومیک اسید تاثیر معنی¬دار بر تعداد طبق در بوته گلرنگ داشتند ولی تیمار هیومیک اسید تاثیر معنی¬دار بر این صفت نداشت. مقایسه میانگین¬ها نشان داد که بالاترین تعداد طبق در تیمار 1 میلی¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬لیتر در لیتر کلات¬روی و 400 میلی¬گرم در لیتر هیومیک اسید مشاهده شد (6) و کمترین مقدار آن در تیمار تلفیقی 200 میلی¬گرم در لیتر هیومیک اسید و 2 میلی¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬لیتر در لیتر کلات¬روی مشاهده شد (75/2). همچنین، نتایج نشان داد که تاثیر محلول¬پاشی هیومیک اسید بر اندازه عرض برگ معنی¬دار نشد اما تاثیر کلات¬روی در سطح احتمال 5 درصد و تیمار تلفیقی کلات-روی و هیومیک اسید در سطح احتمال 1 درصد معنی¬دار شد. م نتایج مطالعه حاضر نشان داد میزان لینولئیک اسید با افزودن هیومیک اسید و کلات¬روی، افزایش پیدا کرد ولی میزان اولئیک اسید کاهش یافت. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
6 - ارزیابی ترکیبات فنولی موجود در اندام هوایی و ریشه کاسنی (.Cichorium intybus L) جمع آوری شده از مناطق مختلف کشور با استفاده از دستگاه کروماتوگرافی مایع با کارآیی بالا (HPLC)
مهشید رحیمی فرد فاطمه سفیدکن سمیه فکری قمی مریم مکی زاده تفتیالعدد 1 , المجلد 12 , بهار 1403در این مقاله بررسی فیتوشیمیایی شامل شناسایی و اندازه‌گیری برخی ترکیبات فنولی موجود در عصاره‌های هیدروالکلی گیاه کاسنی که از 6 منطقه از کشور برداشت شده بود، انجام شد. از بین ترکیبات مورد مطالعه شیکوریک اسید (با مقادیر 55/0 تا 04/6 میلی¬گرم به ازای هر گرم گیاه خشک)، کلروژ أکثردر این مقاله بررسی فیتوشیمیایی شامل شناسایی و اندازه‌گیری برخی ترکیبات فنولی موجود در عصاره‌های هیدروالکلی گیاه کاسنی که از 6 منطقه از کشور برداشت شده بود، انجام شد. از بین ترکیبات مورد مطالعه شیکوریک اسید (با مقادیر 55/0 تا 04/6 میلی¬گرم به ازای هر گرم گیاه خشک)، کلروژنیک اسید (با مقادیر 50/0 تا 37/5 میلی¬گرم به ازای هر گرم گیاه خشک)، و روتین (با مقادیر 56/0 تا 25/2 میلی¬گرم به ازای هر گرم گیاه خشک) در عصاره¬های اندام هوایی و ترکیبات شیکوریک اسید (با مقادیر 03/0درصد تا 29/0 میلی¬گرم به ازای هر گرم گیاه خشک) و کلروژنیک اسید (با مقادیر 84/0درصد تا 88/2 میلی¬گرم به ازای هر گرم گیاه خشک) در ریشه¬ همه نمونه¬ها یافت شد. در بین جمعیت¬های مورد مطالعه بیشترین میزان ماده موثره شیکوریک اسید و کلروژنیک اسید در اندامهای هوایی مربوط به نمونه جمع آوری شده از باغ ملی گیاه شناسی ایران (توده زراعی) با مقادیر 04/6 میلی¬گرم شیکوریک اسید و 37/5 میلی¬گرم کلروژنیک اسید به ازای هر گرم گیاه خشک مشاهده شد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
7 - ارزیابی خواص فیزیکی و شیمیایی اسانس حاصل از شیرابه دو جمعیت باریجه (Ferula gummosa) از استان‌های فارس و اصفهان
عارفه واعظ شهرستانی راضیه عظیمی اترگله وحید عبدوسی مهدی میرزا مرضیه قنبری جهرمیالعدد 1 , المجلد 12 , بهار 1403باریجه (Ferula gummosa) متعلق به خانواده چتریان، یکی از گیاهان مهم مرتعی، دارویی و صنعتی مي‌باشد که شیرابه استحصال شده از آن جنبه تجارتی دارد. اسانس و الئورزین باریجه کاربرد فراوان در صنایع غذایی، دارویی و آرایشی و بهداشتی دارد. هدف از مطالعه حاضر، بررسی و مقایسه خواص ف أکثرباریجه (Ferula gummosa) متعلق به خانواده چتریان، یکی از گیاهان مهم مرتعی، دارویی و صنعتی مي‌باشد که شیرابه استحصال شده از آن جنبه تجارتی دارد. اسانس و الئورزین باریجه کاربرد فراوان در صنایع غذایی، دارویی و آرایشی و بهداشتی دارد. هدف از مطالعه حاضر، بررسی و مقایسه خواص فیزیکوشیمیایی اسانس حاصل از شیرابه دو جمعیت باریجه از رویشگاه اصفهان و فارس می¬باشد. بدین منظور، شیرابه باریجه از دو منطقه کاشان و فارس جمع‌آوری شد. سپس اسانس‌گیری از شیرابه تازه با روش تقطیر با آب و بخار آب انجام شد. اسانس با استفاده از دستگاه‌هایGC و GC/MS مورد آنالیز کمی و کیفی قرار گرفت. ویژگیهای ظاهری، فیزیکی و شیمیایی نمونه‌های اسانس باریجه شامل چگالی نسبی، ضریب شکست، چرخش نوری و فیتوشیمیایی اسانس مورد بررسی و مقایسه قرار گرفتند. بر اساس نتایج حاصل، اسانس باریجه به صورت مایع شفاف و بیرنگ بوده که بوی تربانتین و نت سبز خاص دارد. اسانس باریجه دو جمعیت کاشان و فارس به ترتیب دارای چگالی نسبی 0/874 و 0/869، ضریب شکست 1/4810 و 1/4795 و چرخش نوری ◦11/35 و ◦23/52می‌باشد. نتایج مقایسه میانگین ویژگیهای فیزیکوشیمیایی اسانس حاصل از شیرابه باریجه دو جمعیت فارس و کاشان حاکی از عدم وجود اختلاف معنی‌دار در ویژگیهای چگالی نسبی و ضریب شکست و در مقابل مشاهده اختلاف معنی‌دار در میزان چرخش نوری دو نمونه اسانس می‌باشد. بر اساس آنالیز اسانس، مونوترپن‌های هیدروکربنی شامل بتا-پینن (71/0و 68/8 درصد)، دلتا-3-کارن (9/4 و 5/2 درصد)، میرسن (3/9 و 2/4 درصد)، آلفا-پینن (3/6 و 3/4 درصد) و لیمونن (2/4 و 15/6درصد) به عنوان ترکیب‌های عمده اسانس به ترتیب در دو جمعیت باریجه کاشان و فارس شناسایی شدند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
8 - مطالعه تنوع بیوشیمیائی بین توده¬های بومی Allium sativum در مناطق مختلف استان همدان
لیلا اکبری مهدی کاکاییالعدد 1 , المجلد 12 , بهار 1403این تحقیق با هدف تعیین تنوع و شناسایی برخی از پارامترهای بیوشیمیایی در بین ارقام مختلف سیر انجام شد. جهت گروه¬بندی شش اکوتیپ از نقاط مختلف استان همدان بر اساس محل رویش جمع¬آوری و جهت تعیین صفات بیوشیمیائی، آزمایشی با سه تکرار، به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی أکثراین تحقیق با هدف تعیین تنوع و شناسایی برخی از پارامترهای بیوشیمیایی در بین ارقام مختلف سیر انجام شد. جهت گروه¬بندی شش اکوتیپ از نقاط مختلف استان همدان بر اساس محل رویش جمع¬آوری و جهت تعیین صفات بیوشیمیائی، آزمایشی با سه تکرار، به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در آزمایشگاه مرکزی دانشگاه رازی در سال 1402 اجرا گردید. در نتایج حاصل از تجزیه واریانس صفات مورد بررسی نیز اختلاف معنی¬داری بین اکوتیپ¬ها در صفات کلروفیل کل، کلروفیل a، کلروفیل b، قند محلول، فلاوونوئید و هم¬چنین دو نمونه برگ و دانه بر اساس رویشگاه¬های مختلف وجود دارد.در بررسی اثر متقابل اکوتیپ در نمونه نیز نتایج حاکی از معنی¬دار بودن شاخص محتوای فنل کل در بین اکوتیپ¬ها می¬باشد. در گروه¬بندی اکوتیپ¬ها بر اساس نمودار خوشه¬ای و تجزیه به مؤلفه¬های اصلی اکوتیپ¬ها در گروه¬های مجزا از نظر صفات بیوشیمیائی قرار گرفتند. گروه¬بندی بر اساس صفات بیوشیمیایی مورد مطالعه تأییدی بر گروه¬بندی آن¬ها بر روی نقشه جغرافیایی است. با توجه به شرایط جغرافیائی نمونه¬ها و حضور آن¬ها در عرض¬های جغرافیائی یکسان اختلاف بین نمونه¬ها می¬تواند ناشی از اختلاف بین ژنوتیپ اکوتیپ¬ها باشد. همبستگی مثبت و معنی¬داری بین کلروفیل a، کلروفیل b و کلروفیل کل وجود دارد. هم¬چنین در بررسی همبستگی بین صفات نیز، بین محتوای فنل و فلاوونوئید همبستگی مثبت و معنی¬داری را نشان دادند. در گروه¬بندی اکوتیپ¬ها بر اساس صفات مورد مطالعه می¬توان نمونه¬های اکوتیپ اسد آباد، مریانج و سپس بهار 2 را به عنوان نمونه¬های مطلوب در مطالعات بالینی معرفی و هم¬چنین می¬توان از آن¬ها در برنامه¬های اصلاحی و کشت نیز بهره برد. تفاصيل المقالة
المقالات الأكثر مشاهدة
-
حرية الوصول المقاله
1 - ارزیابی و مقایسه کمیت و کیفیت ترکیبات مواد موثره گیاه دارویی(Zataria multiflora) و دو گونه از جنس Thymus در شرایط یکنواخت محیطی
رویا مطلبی سعدالله هوشمند بهروز شیران حسین فلاحی رودابه راوشالعدد 4 , المجلد 6 , زمستان 1397گیاهان Thymus و Zataria به دلیل داشتن متابولیت های ثانویه از جمله تیمول و کارواکرول، به صورت گسترده مصرف داروئی دارند. این تحقیق به منظور ارزیابی و مقایسه کمیت و کیفیت ماده موثره سه ژنوتیپ گونه آویشن شیرازی (Zataria multiflora)، آویشن دنایی(Thymus daenensis)و آویشن آرمن أکثرگیاهان Thymus و Zataria به دلیل داشتن متابولیت های ثانویه از جمله تیمول و کارواکرول، به صورت گسترده مصرف داروئی دارند. این تحقیق به منظور ارزیابی و مقایسه کمیت و کیفیت ماده موثره سه ژنوتیپ گونه آویشن شیرازی (Zataria multiflora)، آویشن دنایی(Thymus daenensis)و آویشن آرمنیاکوس(Thymus armeniacus)در شرایط یکنواخت محیطی درسال 1395 در دانشگاه شهرکرد انجام گردید. در این راستا در شرایط گلدانی و در مرحله 50 درصد گلدهی سرشاخه های گلدار هر ژنوتیپ از بوته های دو ساله و از فاصله پنج سانتی متری سطح خاک برداشت و با استفاده از روش فضای فوقانی- کروماتوگرافی- طیف سنجی جرمی، آنالیز ترکیب‌های ماده موثره انجام شد. نتایج نشان داد غالب ترکیب‌های شناسایی شده از نوع ترکیب های منوترپنی بود. میانگین میزان تیمول و کارواکرول سه ژنوتیپ Zataria multiflora بیش از گونه‌های Thymus بود. ترکیبات آلفا-پینن و بتا-پینن تنها در سه گونه آویشن شیرازی مشاهده گردید. ترکیباتی همچون آلفا-تریپینول، لینالول و ترپپینولن گونه آویشن شیرازی بیش از دو گونهThymus می‌باشد. در مقابل ترکیبات بتا-بیسابولن، آلفا-ترپینن و پاراسمین تنها در گونه های Thymus وجود داشتند و در سه ژنوتیپ آویشن شیرازی دیده نشد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
2 - بررسی فیتوشیمیایی عصاره اندامهای مختلف گیاه دارویی (Silene conoidea L.) با استفاده از کروماتوگرافی گازی متصل به طیف سنج جرمی در منطقه سبزوار
العدد 4 , المجلد 11 , زمستان 1402گیاه سیلن هرز (Silene conoidea L.) از خانواده میخکیان (Caryophyllacea) به شمار می‌رود که برگ گیاه دارویی و خوراکی می¬باشد. این گیاه در طب سنتی و مدرن در درمان عفونت¬های پوستی، انعقاد خونريزی استفاده می‌گردد که خواص دارویی آن به ترکیبات فنولی نسبت داده می‌شود. در این پ أکثرگیاه سیلن هرز (Silene conoidea L.) از خانواده میخکیان (Caryophyllacea) به شمار می‌رود که برگ گیاه دارویی و خوراکی می¬باشد. این گیاه در طب سنتی و مدرن در درمان عفونت¬های پوستی، انعقاد خونريزی استفاده می‌گردد که خواص دارویی آن به ترکیبات فنولی نسبت داده می‌شود. در این پژوهش اندامهای گل، ساقه، برگ و ریشه گیاه سیلن هرز از منطقه سبزوار در بهار 1401 جمع‌آوری گردید و برای اولین بار ترکیبات شیمیایی فرکشن‌های کلروفرمی و دی کلرومتان توسط GC-MS گزارش شد. به منظور تهیه فرکشن‌های مورد نظر در شرایط یکسان برای تمامی اندام‌ها به‌ترتیب از حلال‌های آلی اتردوپترولیوم جهت چربی زدایی و کلروفرم و دی کلرومتان جهت استخراج مواد موثره به روش خیساندن (ماسراسیون) استفاده شد. آنالیز GC-MS فرکشن‌های کلروفرمی نشان داد که مشتقات ترپنی، مشتقات فنولی، هیدرو کربن‌ها، اسیدهای چرب، مشتقات هتروسیکل، فنیل پروپان‌ها، مشتقات سیلان و استروئیدها ترکیبات اصلی تشکیل‌دهنده در تمام اندام‌ها هستند. مشتقات هیدروکربنی (16/69 درصد) در اندام گل، مشتقات ترپنی (46/40 درصد) در اندام ساقه و مشتقات اسید چرب به‌ترتیب (46/40 درصد و 98/63 درصد) در اندام برگ و ریشه بیشترین درصد ترکیبات را تشکیل می‌دهند. همچنین آنالیز GC-MS فرکشن‌های دی کلرومتانی نشان داد مشتقات ترپنی به‌ترتیب (62/47 درصد و 53/40 درصد) در اندام برگ و ساقه و مشتقات سیلانی (70/52 درصد) در اندام ریشه به‌عنوان بیشترین ترکیبات تشکیل‌دهنده می‌باشند. خواص حلال‌های استخراج نقش مهمی در تعیین استخراج ترکیبات فیتوشیمیایی با خواص بیولوژیکی منحصر به فرد دارد. به‌طورکلی نتایج این پژوهش نشان می‌دهد عصاره غیر قطبی کلروفرم و ساقه گیاه دارای مواد موثره با ارزش به خصوص ترکیبات ترپنی به‌منظور اهداف دارویی می‌باشد. این نتایج نشان می دهد که سایر منابع ژنتیکی S. conoidea را می‌توان برای غربال کردن ترکیبات بیولوژیک و خالص‌سازی ترکیبات فیتوشیمیایی که برای تولید، گسترش و توسعه آنتی اکسیدان‌های طبیعی در تولید دارو و مواد غذایی ارزشمند هستند، کاوش کرد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
3 - ارزیابی و مقایسه فیتوشیمیایی و آنتی‌اکسیدانی سه گیاه دارویی پرمصرف در رویشگاههای طبیعی استان فارس
ایوب مزارعی لیلا فهمیدهالعدد 1 , المجلد 8 , بهار 1399رشــد و تولیــد گیاهــان در اکوسیســتم ها و رویشــگاه های طبیعــی مختلــف، تحــت تاثــیر عوامــل مختلــف قــراردارد. پژوهش حاضر به منظور ارزیابی و مقایسه فیتوشیمیایی و آنتی اکسیدانی 3 گونه دارویی پر مصرف شامل: آویشن شیرازی (Zataria multifolia Boiss)، بومادران شیرازی (A أکثررشــد و تولیــد گیاهــان در اکوسیســتم ها و رویشــگاه های طبیعــی مختلــف، تحــت تاثــیر عوامــل مختلــف قــراردارد. پژوهش حاضر به منظور ارزیابی و مقایسه فیتوشیمیایی و آنتی اکسیدانی 3 گونه دارویی پر مصرف شامل: آویشن شیرازی (Zataria multifolia Boiss)، بومادران شیرازی (Achillea eriophora DC) و بابونه آلمانی (Matricaria chamomilla L) در پنج رویشگاه طبیعی (فسا، فیروزآباد، کازرون، فراشبند و دهرم) واقع در استان فارس انجام شد.پس از جمع آوری اندام های هوایی گیاهان در مرحله گلدهی و تهیه عصاره متانولی به روش خیساندن، محتوای فنولی و فلاونوئیـدی بـه ترتیـب بـا روش هـای معـرففولین-سیوکالتیو و رنگ سنجی کلرید آلومینیوم، فعالیت آنتی اکسیدانی با روش DPPH سنجیده شده است.نتایج نشان داد که عملاً یک رابطه و همبستگی مثبت میان ترکیبات ثانوی گیاه با عملکرد آنتی‌اکسیدانی آنها وجود دارد و این رابطه برای هر سه نمونه گیاهی کاملا معنی دار بود، بهطوریکه به‌ترتیب گونه‌های آویشن شیرازی و بومادران در رویشگاههای دهرم و فراشبند از بیشترین میزان ترکیبات فنلی و فلاونوییدی برخوردار بودند و به فراخور آن عملکرد آنتی‌اکسیدانی بیشتری نیز از خود نشان دادند به نظر می رسد تفاوت در میزان ترکیبات ثانوی و فعالیت آنتی اکسیدانی نشان دهنده اثر ارتفاع رویشگاه بر کمیت و کیفیت مواد موثره گونه‌ها می‌باشد و با توجه به اهمیت اثر شرایط متنوع اکولوژیکی بر ترکیبات دارویی گونه‌ها پیشنهاد می‌شود در تحقیقات آتی اثر هر یک از دیگر عوامل از جمله خاک رویشگاه‌ها نیز مورد ارزیابی قرار گیرد . تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
4 - بررسی تنوع بیوشیمیایی، ترکیبات فنلی و آنتوسیانین موجود در آب میوه گیاه ( .Punica granatum L ) بین 25 ژنوتیپ از رقم ملس (Cult. Malas)
سید عباس میرجلیلی مهدی قبولی الهه پورعزیزی میترا اقاجانیالعدد 4 , المجلد 6 , زمستان 1397انار (Punica granatum L.) یکی از گیاهان بومی ایران است که در سطح کشور کشت و کار می‌شود. متابولیت‌ها و ترکیبات زیست فعال متعددی از این گیاه گزارش‌شده است. این گیاه دارای توان آنتی‌اکسیدانی زیادی است و مقادیر قابل‌توجهی ترکیبات فنلی دارد. به‌منظور بررسی خواص فیزیکوشیمیایی أکثرانار (Punica granatum L.) یکی از گیاهان بومی ایران است که در سطح کشور کشت و کار می‌شود. متابولیت‌ها و ترکیبات زیست فعال متعددی از این گیاه گزارش‌شده است. این گیاه دارای توان آنتی‌اکسیدانی زیادی است و مقادیر قابل‌توجهی ترکیبات فنلی دارد. به‌منظور بررسی خواص فیزیکوشیمیایی و صفات کیفی آب میوه در 25 ژنوتیپ از رقم ملس انار به‌عنوان یکی از شناخته‌شده‌ترین ارقام ایرانی، این آزمایش در مهرماه 1394 در پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی منطقه مرکزی (اصفهان) انجام شد. میوه‌های انار از کلکسیون ذخایر ژنتیکی نژادگان انار ایران در یزد برداشت شدند و میزان آنتوسیانین، محتوای کل پلی‌فنل‌ها (به روش فولین– سیکالچو)، ظرفیت آنتی‌اکسیدانی (با استفاده از ماده 2، 2- دی فنیل-1- دی فنیل-1- پیکریل هیدرازیل)، مواد جامد محلول و اسیدیته کل به‌عنوان صفات بیوشیمیایی و صفات کیفی شامل مزه، رنگ دانه، رنگ پوست، کیفیت رنگ دانه و کیفیت آریل اندازه‌گیری شدند. نتایج نشان داد که بیشترین میزان اسیدیته در ژنوتبپ ملس زودرس کن، بیشترین میزان مواد جامد محلول در ملس ناآلوت بانه با مقدار 53/18 درجه بریکس، ملس نار پوست قرمز مریوان بالاترین میزان توان آنتی‌اکسیدانی، ملس دانه سیاه بافق یزد و ملس لرز گلوباریک اردستان به ترتیب بیشترین میزان آنتوسیانین و بالاترین میزان محتوای کل پلی‌فنل‌ها را دارا بودند. بررسی همبستگی ساده بین صفات، تفاوت معنی‌داری بین آنها نشان نداد. با توجه به شرایط یکسان حاکم بر پایه‌های کاشته شده در کلکسیون، چنین نتیجه گیری شد که ژنوتیپ‌های برتر می توانند برای اهداف کاربردی همچون تولید آنتوسیانین انار و یا آنتی اکسیدانت قوی مورد استفاده قرار گیرند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
5 - بررسی و مقایسه صفات مورفولوژیکی و فیتوشیمیایی گیاه داروئیpulegium L. Mentha در رویشگاههای مختلف طبیعی و زراعی استان گیلان
عزیزاله خیری زهرا بهارمست محسن ثانی خانی علی سلیمانیالعدد 2 , المجلد 8 , تابستان 1399گیاه داروئی پونه معطر (pulegium L. Mentha) متعلق به تیره نعنا، گیاهی با ارزش های سودمند تجاری و صنعتی است که به علت سنتز ﻣﺎده ﻣﺆﺛﺮه ﭘﻮﻟﮕﻮن با اثر ضدﻣﻴﻜﺮوﺑﻲ و آنتی‌اکسیدان ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده دارویی ﻗﺮار می گیرد. این تحقیق با هدف بررسی صفات مورفولوژیکی و تنوع فیتوشیمیایی اسانس أکثرگیاه داروئی پونه معطر (pulegium L. Mentha) متعلق به تیره نعنا، گیاهی با ارزش های سودمند تجاری و صنعتی است که به علت سنتز ﻣﺎده ﻣﺆﺛﺮه ﭘﻮﻟﮕﻮن با اثر ضدﻣﻴﻜﺮوﺑﻲ و آنتی‌اکسیدان ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده دارویی ﻗﺮار می گیرد. این تحقیق با هدف بررسی صفات مورفولوژیکی و تنوع فیتوشیمیایی اسانس توده های مختلف پونه معطر جمع آوری شده از سه رویشگاه طبیعی: ضیابر، ماسال و آبکنار در مرحله گلدهی در استان گیلان و همچنین کشت ریزوم نمونه‌های رویشگاهی در همان سال در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زنجان انجام پذیرفت. ریزوم جمعیت های فوق در بهار 1396 جمع آوری و به مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زنجان جهت کشت و مطالعه انتقال یافت و در تابستان همان سال ، همزمان سرشاخه های گلدار توده ها از مزرعه و نواحی مورد مطالعه جمع آوری گردید. استخراج اسانس با استفاده از دستگاه کلونجر، تقطیر با آب و آنالیز اسانس ها با استفاده از دستگاه Gc و GC-MS شناسایی گردید. نتایج نشان داد، جمعیت های این گونه در رویشگاه طبیعی از لحاظ صفات مورفولوژیکی از جمله طول برگ، ارتفاع بوته و تعداد میانگره از برتری ببیشتری برخوردار بودند. بیشترین میزان درصد اسانس و پولگون در جمعیت کشت شده (4/54 درصد) و کمترین میزان آن در توده آبکنار (19/40 درصد) مشاهده شد. که یکی از دلایل آن می تواند کاهش میزان بارندگی، افزایش ارتفاع از سطح دریا و همچنین تفاوت در طول و عرض جغرافیایی باشد. پولگون و کامفندر منطقه ضیابر، به‌ترتیب با 17/49 و 84/11 درصد بالاترین میزان ترکیبات اسانسی بودند، در منطقه ماسال، پولگون با 47/49 و گاماترپینن 24/14 درصد و در منطقه آبکنار پولگون با 19/40 و گاماترپینن با 56/11 درصد بیشترین میزان ترکیبات اسانسی بودند. بالا بودن میزان این ترکیبات در جمعیت های مورد بررسی نشان‌دهنده کیفیت بالای اسانس در این گیاه دارویی ا ست. با توجه به اینکه هرچه ترکیبات موجود در اسانس کمتر و درصد آنها بیشتر باشد جداسازی ترکیبات جهت مصارف تجاری و دارویی آسان تر است جمعیت های کشت شده از این گونه با داشتن تعداد ترکیبات کمتر اما درصد بالای ترکیبات اصلی نسبت به سایر جمعیت‌های پونه برتری و پتانسیل بیشتری برای برنامه های اصلاحی و اهلی سازی دارند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
6 - (مقاله کوتاه علمی) اثر کودهای نانو کلات (آهن و روی) و کود نیتروژن (زیستی و شیمیایی) بر ویژگیهای مورفوفیزیولوژیکی و عملکرد اسانس دو توده محلی گیاه دارویی Ocimum basillicum L.
سعید فتاحی سیاه کمری حسین آرویی مجید عزیزی علی صالحی ساردوییالعدد 1 , المجلد 8 , بهار 1399گیاه ریحان (Ocimum basillicum L.) یکی از مهم‌ترین گیاهان متعلق به خانواده نعناء است، پیکر رویشی آن حاوی اسانس (5/0 تا 5/1 درصد) است و در صنایع غذایی و عطرسازی مورداستفاده قرارگرفته است. این آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراع أکثرگیاه ریحان (Ocimum basillicum L.) یکی از مهم‌ترین گیاهان متعلق به خانواده نعناء است، پیکر رویشی آن حاوی اسانس (5/0 تا 5/1 درصد) است و در صنایع غذایی و عطرسازی مورداستفاده قرارگرفته است. این آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1393 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. فاکتورها شامل دو توده محلی ریحان (ورامین و قائن) و مقادیر مختلف عناصر کم‌مصرف و پرمصرف در 9 سطح انجام شد. صفات اندازه‌گیری شده شامل ارتفاع بوته، طول و عرض برگ، تعداد برگ، تعداد ساقه های جانبی، وزن خشک گیاه، محتوی کلروفیل و کاروتنوئید و میزان اسانس بود. استخراج اسانس به روش تقطیر با آب و توسط دستگاه کلونجر انجام شد. کلروفیل و کارتنوئید به‌صورت اسپکتروفتومتری آنالیز گردید. نتایج نشان داد که اکثر صفات مورد ارزیابی در این پژوهش تحت تأثیر تیمارهای آزمایش قرار گرفت. بیشترین میزان وزن خشک (66/77 گرم در مترمربع) متعلق به توده ورامین به همراه مصرف نانو کلات روی به مقدار (5/1 کیلوگرم در هکتار) بود. بیشترین میزان کلروفیل a (5/6 میلی گرم در گرم وزن تر) به توده محلی قائن همراه با کاربرد 60 کیلوگرم در هکتار اوره بود. توده محلی ورامین با 93/0 درصد اسانس برتری قابل‌توجهی نسبت به توده محلی قائن داشت. بین تیمارها و غلظت های به‌کار رفته، در صفات مورد اندازه‌گیری مشاهده گردید. همچنین به نظر می رسد کاربرد کودهای نانو و کود زیستی نیتروکسین می تواند گام مؤثری در جهت بهبود عملکرد و کیفیت محصول و جایگزینی مناسب برای کاهش مصرف کودهای شیمیایی باشند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
7 - بررسی فعالیت آنتی اکسیدانی، فنل و فلاونوئید کل گیاه دارویی Melissa officinalis L. در بسترهای مختلف کشت تحت شرایط هیدروپونیک
الهام فرخی عباس صمدی امیر رحیمیالعدد 4 , المجلد 8 , زمستان 1399کشت هیدروپونیک دارای مزایای زیادی از قبیل عملکرد بالا، تولید محصولات یکنواخت و کنترل بهتر عناصر غذایی نسبت به خاک می‌باشد. هیدروپونیک، روشی است که در آن از بسترهای آلی یا معدنی برای کشت گیاه استفاده می‌شود. به منظور بررسی اثر بسترهای مختلف کشت بر خواص آنتی‌اکسیدانی برگ أکثرکشت هیدروپونیک دارای مزایای زیادی از قبیل عملکرد بالا، تولید محصولات یکنواخت و کنترل بهتر عناصر غذایی نسبت به خاک می‌باشد. هیدروپونیک، روشی است که در آن از بسترهای آلی یا معدنی برای کشت گیاه استفاده می‌شود. به منظور بررسی اثر بسترهای مختلف کشت بر خواص آنتی‌اکسیدانی برگ‌های گیاه دارویی بادرنجبویه (.Melissa officinalis L)، آزمایشی بر پایه‌ی طرح کاملا تصادفی با استفاده از 11 تیمار و 3 تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه ارومیه انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل بستر پرلیت با اندازه‌های: کوچکتراز 5/0، 1-5/0، 5/1-1، 2-5/1 و بیش از2 میلی‌متر به صورت 100 درصد حجمی و مخلوط اندازه‌های پرلیت با پیت ماس (50:50) و بستر پیت‌ماس خالص (100 درصد حجمی) بودند. میزان فنل کل، فلاونوئید کل و فعالیت آنتی‌اکسیدانی، به ترتیب با استفاده از معرف فولین سیوکالتو، کلرید آلومینیوم و روش 2و2 دی‌فنیل-1- پیکریل هیدرازیل (DPPH) اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد، تفاوت معنی‌داری در پارامترهای مورد اندازه‌گیری در بسترهای معدنی(اندازه‌های مختلف پرلیت)، بسترهای آلی(پیت ماس) و مخلوط بسترهای آلی و معدنی مشاهده شد. بیشترین میزان فنل کل فلاونوئید کل (، آنتوسیانین کل فعالیت جمع کنندگی رادیکال سوپراکسید و فعالیت جمع کنندگی رادیکال DPPH در بستر پیت‌ماس خالص مشاهده شد، درحالی که کمترین مقدار فعالیت جمع کنندگی رادیکال نیتریک اکسید در بستر پیت‌ماس بود. می‌توان نتیجه گرفت، بسترهای کشت مختلف دارای خصوصیات فیزیکی و شیمیایی مختلفی هستند که می‌توانند بر خصوصیات آنتی-اکسیدانی گیاه اثر بگذارند. با توجه به نتایج بدست آمده مشاهده شد، بستر پیت‌ماس خصوصیات آنتی‌اکسیدانی بادرنجبویه را نسبت به بسترهای کشت دیگر، افزایش داده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
8 - مقایسه میزان فنل، فلانوئید کل و فعالیت آنتی‌اکسیدانی میوه چهار گیاه داروئی Momordica charantia L., Cucurbita pepo L. cultivar pumpkin, Ecballium elaterium (L.)A. Rich, Lagenaria siceraria L. cultivar Marankka
زینب محکمی عزیزاله خیری مهدی توکلی زاده اصفهانی محسن ثانی خانی عباس بهاریالعدد 4 , المجلد 6 , زمستان 1397این تحقیق با هدف ارزیابی محتوای فنل کل، فلاونوئید کل و فعالیت آنتی اکسیدانی میوه چهار گیاه دارویی کارلا ، خیار آب پران ، کدوی هالووین و کدوی مارانکا انجام گرفت. بدین منظور آزمایشی بصورت کاملاً تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. بدین صورت که میوه های بالغ این گیاهان از مزرعه أکثراین تحقیق با هدف ارزیابی محتوای فنل کل، فلاونوئید کل و فعالیت آنتی اکسیدانی میوه چهار گیاه دارویی کارلا ، خیار آب پران ، کدوی هالووین و کدوی مارانکا انجام گرفت. بدین منظور آزمایشی بصورت کاملاً تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. بدین صورت که میوه های بالغ این گیاهان از مزرعه پژوهشی دانشگاه زنجان در بازه ی زمانی شهریور تا آذر 1396 برداشت گردید. شاخص های فیتوشیمیایی محتوای فنول کل(روش فولین سیکالتو)، فلاونوئید کل(روش آلومینیوم کلراید) و فعالیت آنتی اکسیدانی(روشDPPH) ارزیابی شدند. بالاترین محتوای فنلی و فلاونوئیدی از عصاره متانولی میوه ی خیار آب پران و کارلا به ترتیب با مقادیر 5/3 ±59/85 میلی گرم گالیک اسید بر وزن خشک و80/0±13/12میلی گرم کوئرستین بر وزن خشک حاصل شد. نتایج تست آنتی اکسیدانی نشان داد که عصاره متانولی کارلا به خوبی رادیکال های آزاد را مهار نمود (69/0± 09/97 درصد) و پس از آن خیار آب پران (1.5± 8/87 درصد) در مرتبه بعدی قرار داشت و کمترین فعالیت آنتی-اکسیدانی مربوط به عصاره متانولی میوه کدوی هالووین (7/2 ± 02/58 درصد) بود. افزون بر این همبستگی بسیار قوی بین محتوای فلاونوئیدی و فعالیت آنتی اکسیدانی (0.872= P) مشاهده گردید. همچنین همبستگی مثبتی بین محتوای فنلی و فعالیت آنتی اکسیدانی (0.545=P) وجود داشت. به طور کلی آنالیز نتایج این پژوهش نشان داد که عصاره کارلا و خیار آب پران غنی از ترکیبات فنلی و فلاونوئیدی بوده و بالاترین قدرت مهار رادیکال های آزاد را در مقایسه با سایر گونه ها داشته hند و می توان از آنها به عنوان غذا-دارو بهره برد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
9 - بررسی اکوفیتوشیمیایی اسانس گیاه Oliveria decumbens Vent. در رویشگاههای مختلف استان فارس
دامون رزمجویی شهرام یوسفی خانقاه سمیه دهداری حمید محمدی فریبا نوعدوستالعدد 3 , المجلد 8 , پاییز 1399گیاه لعل کوهستان (Oliveria decumbens Vent) یکی از گیاهان دارویی متعلق به تیرهUmbelliferae می‌باشد. در طب سنتی ایران از این گیاه جهت درمان سوء هاضمه، اسهال، رفع تب و بیماری های عفونی استفاده می‌شود. در این تحقیق به بررسی برخی اثرات فاکتورهای اقلیم، خاک و ارتفاع از سطح در أکثرگیاه لعل کوهستان (Oliveria decumbens Vent) یکی از گیاهان دارویی متعلق به تیرهUmbelliferae می‌باشد. در طب سنتی ایران از این گیاه جهت درمان سوء هاضمه، اسهال، رفع تب و بیماری های عفونی استفاده می‌شود. در این تحقیق به بررسی برخی اثرات فاکتورهای اقلیم، خاک و ارتفاع از سطح دریا بر روی ترکیبات این گیاه پرداخته شد. در این راستا در 3 منطقه در ارتفاعات مختلف بین (2200-1600)متر از سطح دریا در شهرستان ممسنی، در اردیبهشت ماه سال1394 سرشاخه های گلدار گیاه برداشت و در سایه خشک گردید. سپس به روش تقطیر با آب (طرح کلونجر) اسانس گیری صورت پذیرفت و با استفاده از دستگاه GC و GC/MS ترکیبات شناسایی گردید و در نهایت اثر فاکتورهای مذکور بر روی این ترکیبات متشکله لحاظ شد. نتایج نشان داد که به ترتیب تعداد 13، 16 و 11 ترکیب در سایت های دشمن زیاری، بوان و کوپن شناسایی شد که ترکیبات p-cymene، γ-terpinene، thymolو myristicin جز ترکیبات عمده هر سه منطقه محسوب شد.از بین عوامل محیطی می‌توان گفت که تنها بین فاکتور بارش سالانه و ارتفاع از سطح دریا با درصد اسانس و مواد مؤثره گیاه همبستگی معنی‌داری وجود داشت که این همبستگی در فاکتور بارش سالانه و ارتفاع معکوس است. از بین عوامل خاکی فاکتورهای هدایت الکتریکی، اسیدیته و ازت با درصد اسانس همبستگی مثبت و معناداری در سطح 5 درصد داشت به طوری‌که با افزایش هدایت الکتریکی خاک میزان درصد اسانس افزایش یافت. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
10 - بررسی تغییرات کمیت و کیفیت اسانس گیاه دارویی Nepeta crispa Willd. در رویشگاههای مختلف طبیعی زراعی
محمد کرمی محمد تقی عبادی مهدی عیاری نوش آبادیالعدد 2 , المجلد 8 , تابستان 1399گیاه مفرّاح با نام علمی Nepeta crispa Willd. از تیره نعناعیان، از جمله گیاهان بومی ایران می باشد که به صورت خودرو اطراف کوه الوند استان همدان رویش دارد. از این گیاه به‌عنوان ضدنفخ، ضدالتهاب، مسکن، ضد باکتری و ضد قارچ استفاده می‌شود. هدف این تحقیق، بررسی فیتوشیمیایی ترکی أکثرگیاه مفرّاح با نام علمی Nepeta crispa Willd. از تیره نعناعیان، از جمله گیاهان بومی ایران می باشد که به صورت خودرو اطراف کوه الوند استان همدان رویش دارد. از این گیاه به‌عنوان ضدنفخ، ضدالتهاب، مسکن، ضد باکتری و ضد قارچ استفاده می‌شود. هدف این تحقیق، بررسی فیتوشیمیایی ترکیبات اسانس اندام هوایی این گیاه در مرحله رویشی، کشت شده در دانشگاه تربیت مدرس تهران با ارتفاع 1283 متر از سطح دریا، و مقایسه با نمونه های برداشت شده از مناطق خودروی: ارزان فود و گشانی به‌ترتیب با ارتفاعات 3015 و 2489 متر از سطح دریا می‌باشد. نمونه گیاهان در اوایل مرداد ماه 1397 برداشت شدند. اسانس هر سه نمونه در مرحله رویشی با روش تقطیر با آب استخراج گردید و با استفاده از دستگاه‌های GC-FIDو GC-MS آنالیزگردید. درصد اسانس در نمونه های جمع آوری شده از ارزان فود، گشانی و مزرعه، به‌ترتیب 13/2، 97/1 و 55/0 درصد بود. ترکیبات اصلی شناسایی شده: 8،1- سینئول (3/40، 5/48، 9/49 درصد)، 4aα,7β,7aα- نپتالاکتون[1] (8/34، 7/3، 7/24 درصد) و بتا- پینن (2/6، 4/5، 4/5 درصد) به‌ترتیب در نمونه های مزرعه، گشانی و ارزان فود مشاهده شد. هرچند میزان درصد اسانس و ماده 1، 8-سینئول، در نمونه کشت شده در تهران کاهش یافت، با این حال میزان ترکیب نپتالاکتون در این نمونه‌ها افزایش یافت. با توجه به نتایج به‌دست آمده تغییر شرایط محیطی نقش مهمی در تغییر کمیت و کیفیت اسانس این گیاه داشته است، ولی کشت در محلی با اختلاف ارتفاع بیش از 1200 متر، پایین تر نسبت به محل رویش اصلی، نشانی امیدبخش برای پتانسیل اهلی کردن N. crispa می‌باشد. بهینه‌سازی عوامل دیگری مانند کشت در منطقه‌ای نزدیک رویشگاه اصلی و یا تیمارهای تغذیه، تنش‌های زیستی و غیر زیستی، می‌تواند کیفیت گیاه را نسبت به نمونه خودرو بهبود بخشد. تفاصيل المقالة
