(مقاله کوتاه علمی) اثر کودهای نانو کلات (آهن و روی) و کود نیتروژن (زیستی و شیمیایی) بر ویژگی‌های مورفوفیزیولوژیکی و عملکرد اسانس دو توده محلی گیاه دارویی Ocimum basillicum L.

الموضوعات :

سعید فتاحی سیاه کمری ¹ (دانشجوی دکتری باغبانی، دانشگاه زنجان)
حسین آرویی ² (گروه علوم باغبانی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد)
مجید عزیزی ³ (گروه علوم باغبانی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد)
علی صالحی ساردویی ⁴ (گروه علوم باغبانی، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی گرگان)

تاريخ الإرسال : 25 الأربعاء , ذو الحجة, 1439 تاريخ التأكيد : 11 الثلاثاء , شعبان, 1440 تاريخ الإصدار : 28 الخميس , رمضان, 1441

الکلمات المفتاحية: رنگدانه‌های فتوسنتزی, ریحان, اسانس, نانوکلات,

ملخص المقالة :

گیاه ریحان (Ocimum basillicum L.) یکی از مهم‌ترین گیاهان متعلق به خانواده نعناء است، پیکر رویشی آن حاوی اسانس (5/0 تا 5/1 درصد) است و در صنایع غذایی و عطرسازی مورداستفاده قرارگرفته است. این آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1393 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. فاکتورها شامل دو توده محلی ریحان (ورامین و قائن) و مقادیر مختلف عناصر کم‌مصرف و پرمصرف در 9 سطح انجام شد. صفات اندازه‌گیری شده شامل ارتفاع بوته، طول و عرض برگ، تعداد برگ، تعداد ساقه های جانبی، وزن خشک گیاه، محتوی کلروفیل و کاروتنوئید و میزان اسانس بود. استخراج اسانس به روش تقطیر با آب و توسط دستگاه کلونجر انجام شد. کلروفیل و کارتنوئید به‌صورت اسپکتروفتومتری آنالیز گردید. نتایج نشان داد که اکثر صفات مورد ارزیابی در این پژوهش تحت تأثیر تیمارهای آزمایش قرار گرفت. بیشترین میزان وزن خشک (66/77 گرم در مترمربع) متعلق به توده ورامین به همراه مصرف نانو کلات روی به مقدار (5/1 کیلوگرم در هکتار) بود. بیشترین میزان کلروفیل a (5/6 میلی گرم در گرم وزن تر) به توده محلی قائن همراه با کاربرد 60 کیلوگرم در هکتار اوره بود. توده محلی ورامین با 93/0 درصد اسانس برتری قابل‌توجهی نسبت به توده محلی قائن داشت. بین تیمارها و غلظت های به‌کار رفته، در صفات مورد اندازه‌گیری مشاهده گردید. همچنین به نظر می رسد کاربرد کودهای نانو و کود زیستی نیتروکسین می تواند گام مؤثری در جهت بهبود عملکرد و کیفیت محصول و جایگزینی مناسب برای کاهش مصرف کودهای شیمیایی باشند.

المصادر:

1. Bakhshande Larimi, S., Shakiba M., Dabbagh Mohammadinasab, A. and Moghaddam Vahed, M. 2014. Changes in nitrogen and chlorophyll density and leaf area of sweet basil (Ocimum basilicum L.) affected by biofertilizer and nitrogen application. International Journal of Bioscience, 5(9): 256-265. 


2. Bayati, F., Ayne Band, A. and Fateh, E. 2015. Effect of Nano Fertilizer Values and Times on Yield and Yield Components of Brassica napus L. Iranian Journal of Field Crops Research, 12(4): 805-812.


3. Dehghani Meshkani, M.R., Naghdi Badi, H.A., Darzi, M.T., Mehr Afarin, A., Reza zade, Sh.A. and Kad Khoda, Z. 2011. The Effect of Biological and chemical fertilizers on quantitative and qualitative yield of shirazian babooneh (Matricaria recutita L.).  Journal of Medicinal Plants, 10(38): 35-48.  


4. Derosa, M.C., Monreal, C., Schnitzer, M., Walsh, R. and Sultan, Y. 2010. Nanotechnologyin fertilizers. Nat Nanotechnol. 5: 2.91-104.


5. Fallahi, A., Hassani, A. and Sefidkon, F. 2016. Effect of foliar application of different zinc sources on yield and phytochemical characteristics of basil (Ocimum basilicum L.). Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants, 32 (5): 744-757.


6. Ghofrani-Maghsud, S., Mobasser, H.R. and Fanaei, H.R. 2014. Effect of foliar application and time foliarapplication microelements (Zn, Fe, Mn) on safflower. J.  Nov. Appl. Sci, 3(4): 396-399.


7. Hashemi Fadaki, S.E., Fakheri, B.A., Mahdinezhad, N. and Mohammadpour Vashvae, R. 2018. Effects of nano and nano bio-fertilizer on physiological, biochemical characteristics and yield of roselle (Hibisicus sabdariffa L.) under drought stress. Journal of Agricultural Crops Production, 20 (1): 46-65.


8. Kapoor, R., Chaudhary, V. and Bhatnagar, A.K. 2007. Effects of Arbuscular mycorrhiza and phosphorus application on Artemisinin concentration in Artemisia annua L. Mycrrhiza, 17(7): 581- 587.


9. Kheiry, A., Babakhani, R., Sanikhani, M. and Razavi, F. 2017. Effects of nitroxine and thiobacillus biofertilizers on morphological and phytochemical properties of Mentha pipertita L. Journal of Plant Ecophysiology, 10 (33): 35-42.


10. Kumar, A., Patro, H.K. and Anand, K., 2010. Effect of zinc and sulphur on herb, oil yield and quality of menthol mint (Mentha arvensis L.) var. Kosi. Journal of Chemical and Pharmaceutical Research, 2(4): 642-648.


11. Liu, R. and Lal, R. 2015. Potentials of engineered nanoparticles as fertilizers for increasing agronomic productions. Science of the Total Environment. 514: 131-139.


12. Mahfouz, S.A. and Sharaf-Eldin, M.A. 2007. Effect of mineral vs. biofertilizer on growth, yield, and essential oil content of fennel (Foeniculum vulgare Mill.). International Agrophysics, 21: 361-366.


13. Marschner H. 2012. Mineral Nutrition of Higher Plants, Third Edition, Academic Press, London.


14. Miransari, H., Mehrafarin, A. and Naghdibadi, H.A. 2014. Morphophysiological and phytochemical responses of Dill to (Anethum graveolens L.) foliar application of ferrous sulfate and zinc sulfate. Quarterly J. Med. Plants, 14(2): 15-30. (In Persian).


15. Moradi Telavat, M.R., Roshan, F. and Siadat, S.A. 2015. Effect of foliar application of zinc sulfate on minerals contenet, seed and oil yields of two safflower cultivars (Carthamus tinctorius L.). Iranian Journal of Crop Sciences, 17(2): 153-164. (In Persian).


16. Nasiri, Y., Zehtab Salmasi, S., Nasrullah Zadeh, S., Ghassemi Gholezani, K., Najafi, N. and Javanmard, A. 2013. Evaluation of foliar spray of ferrous sulfate and zinc sulfate on yield and nutrients concentration of aerial parts in German Chamomile. Journal of Agricultural Science and Sustainnable Production, 23 (3): 106-115.


17. Nasiri, Y., Zehtab-Salmasi, S., Nasrullahzadeh, S., Najafi, N. and Ghassemi-Golezani, K. 2010. Effects of foliar application of micronutrients (Fe and Zn) on flower yield and essential oil of chamomile (Matricaria chamomilla L.). J. Med. Plants Res, 17(4): 1733-1737.


18. Nemati, A. and Golchin, A. 2015. Effects of biological fertilizers on yield and concentrations of micronutrients in organs of tomato under cadmium stress. Journal of Soil Management and Sustainable Production, 5(3): 45-63.


19. Naderi, A. and Daneshe Shhahraki, O. 2013. Application of Nanotechnology to Optimize the Formation of Chemical Fertilizers. Nanotechnology Monthly, 4(20): 22-165.


20. Omidbaigi, R. 2008. Production and Processing of Medicinal Plants (Volume 3). Astan Ghods Razavi Publication, Mashhad, 397p. (In Persian).


21. Omidbaigi, R. 2010. Approaches to Production and Processing of Medicinal plants. Beh Nashr Press, 347p. (In Persian).


22. Panahinia, M., Sanikhani, M. and Kheiri, A. 2016. Morphological Characteristics and essential oil production of sweet basil (ocimum basilicum L.) under application of nitrogen and iron. Journal of Agricultural Knowledge and Sustainable Production, 26(4): 158-166.


23. Pardakhti, A., Nazran, M.H., Hokmabadi, H. and Ashiani, M. 2006. The role of green space in reducing air pollution and the effect of new fertilizer Khazra iron chelate in increasing the efficiency of plants and stylized air.In First Environmental Engineering Conference. University of Tehran. (In Persian).


24. Parsa-Motlagh, B., Mahmoodi, S., Sayyari-Zahan, M.H., and Naghizadeh, M. 2011. Effect of mycorrhizal fungi and phosphorus fertilizer on concentration of leaf nutrients and photosynthetic pigments of common bean (Phaseolus vulgaris L.) under salinity stress condition. Agroecology, 3(2): 233-244. (In Persian)


25. Preeti pande, M., Anwar, S.C., Yadov, V. and Patra, D. 2007. Optimal level of iron and zinc in relation to its influence on herb yield and protection of essential oil in menthol mint. Communication in Soil Science and Plant Analysis, 38: 561-578.


26. Raei, Y., Kordi, S., Ghanbari, F., Shayan, A.A., Shahkarami, G. and Fatahi, S. 2015. The effect of Azospirilium bacteria and salicylic acid effects on drought stress tolerance in Ocimum basilicum L. Medicinal plant. Advances in Bioresearch, 6(6): 44-53.


27. Singh, M., Khan, M.M.A. and Naeem, M. 2016. Effect of nitrogen on growth, nutrient assimilation, essential oil content, yield and quality attributes in Zingiber officinale Rose. Journal of the Saudi Society of Agricultural Sciences, 15: 171-178.


28. Tahami-Zarandi, S.M.K., Rezavani Moghadam, P. and Jahan, M. 2010. Effect of organic and chemical fertilizers on yield and essential percentage of basil (Osimum basilicum L.). Journal of Agroecology, 2(1): 63-74.


29. Wesani, M., Rahimzadeh Khoi, F. and Sohrabi, U. 2013. The effect of biological fertilizers on morphological, physiological, and essential oil of basil Herb. Iranian Journal of Medicinal Plants and Herbs Research, 28(1): 73-87.


30. Yassen, A., Abou El-Nour, E.A.A. and Shedeed, S. 2010. Response of Wheat to foliar spray with urea and Micronutrients. Journal of American Science, 6 (9): 14-22.