-
حرية الوصول المقاله
1 - Iranian Folklore, Proverbs and Aspiration for Development
Fariba Karami Seifollah Seifollahi Mehrdad NavabakhshSocial scientists strongly believe that cultural norms and values shape, stimulate, direct, and influence all activities of human societies. This study attempts to provide a sociological analysis of cultural components, in particular the content of the proverbs included أکثرSocial scientists strongly believe that cultural norms and values shape, stimulate, direct, and influence all activities of human societies. This study attempts to provide a sociological analysis of cultural components, in particular the content of the proverbs included in Dehkhoda's Amsal va Hekam (Proverbs and Parables) and their role in Iran's underdevelopment. This book was chosen because it is by far the most comprehensive book in this regard with more than fifty thousand proverbs. Through a content analysis of all these proverbs using the qualitative content analysis approach, the researcher concluded that 2510 proverbs were related to development, of which 894 proverbs (35%) conveyed development-consistent concepts and 1616 others (65%) conveyed anti-development concepts. In addition, using the field study method and interviews with 40 people with relatively good knowledge of proverbs, it was shown that 276 proverbs contained development-related concepts, of which 64 proverbs (23%) conveyed development-consistent and 212 others (77%) conveyed anti-development concepts.It was concluded that a considerable number of the proverbs conveyed concepts such as fatalism, a lack of innovativeness, death, misogyny, contentment, and so on. Obviously, such a culture in the community leads to passivity of its members. Given the unquestionable role of cultural factors in human activities and that of cultural components such as proverbs in Iran's underdevelopment process, cultural planners need to pay more attention to these factors and provide appropriate solutions to reduce the negative effects of the development-impeding proverbs as well as other similar cultural components in society. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
2 - پژوهشی پیرامون حکم اخذ اجرت‌المثل توسط وصی با رویکردی بر آراء امام خمینی(ره)
سید محمد تقی قبولی درافشان محمدحسن حائری فاطمه نجیب زادهیکی از مسائل مورد توجه در دین شریف اسلام، رعایت و حفظ حقوق انسان، حیوان و نباتات می باشد. از آنجا که انسان اشرف مخلوقات فی الارض می باشد، طبعاً اهتمام اسلام به حفظ حقوق انسان، بیشتر از سایر مخلوقات بوده و بنابراین، طبق قاعده ی فقهی احترام که از آن با عنوان احترام مال ا أکثریکی از مسائل مورد توجه در دین شریف اسلام، رعایت و حفظ حقوق انسان، حیوان و نباتات می باشد. از آنجا که انسان اشرف مخلوقات فی الارض می باشد، طبعاً اهتمام اسلام به حفظ حقوق انسان، بیشتر از سایر مخلوقات بوده و بنابراین، طبق قاعده ی فقهی احترام که از آن با عنوان احترام مال المسلم و عمله نام برده می شود، در راستای حمایت از عمل مسلمان و جلوگیری از تجاوز سایرین به آن وضع شده و بیان می دارد که اعمال شخص مسلمان همانند مال او دارای احترام و اهمیت است و در واقع، عمل فرد مسلمان معادل با مال او محسوب می شود و باید در ازای عمل مسلمان، اجرتی پرداخت شود و سایرین نمی توانند بدون پرداخت اجرت عمل شخص مسلمان، از خدمات او بهره مند گردند. یکی از مصادیق این قاعده، اخذ اجرت المثل توسط وصی می باشد، از آنجا که وصی به عنوان ولی از سوی موصی، ناظر بر اموال ایتام و مسئول رسیدگی به آنها می باشد، عمل او محترم بوده و لذا می تواند در مقابل عمل خود اجرت المثل را از مال یتیم بردارد و در بین فقهای امامیه، احدی قائل به عدم جواز اخذ اجرت‌المثل توسط وصی نمی‌باشد. در این مقاله با روشی توصیفی-تحلیلی و با مراجعه به منابع اسنادی و کتابخانه ای، به مقایسه ی آراء امام خمینی(ره) و مشهور فقها در این زمینه پرداخته شده است و حاصل این است که امام خمینی(ره)، مطلقاً قائل به جواز اخذ اجرت‌المثل توسط وصی می باشد و طبق دیدگاه ایشان تفاوتی در اخذ اجرت‌المثل توسط وصی فقیر و غنی وجود ندارد و امتناع وصی غنی از اخذ اجرت المثل را از جهت احتیاط استحبابی می داند و مشهور فقها نیز با ایشان متفق القولند، اما عده ای دیگر از فقها بر خلاف نظر امام خمینی(ره)، اخذ اجرت المثل توسط وصی را مطلقاً جایز ندانسته و اطلاق جواز اخذ اجرت المثل توسط وصی را با تمسک به آیه ی 6 سوره نساء تنها برای وصی فقیر تقیید زده اند، مشروط بر اینکه وصی فقیر نیز در اخذ اجرت المثل استعفاف ورزد؛ و با ادله ای که بیان شده است، برخلاف نظر این گروه، جواز اخذ اجرت المثل به صورت مطلق ثابت شده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
3 - فولکلور،ضربالمثلهای ایرانیان و میل به توسعه
فریبا کرمی سیف اله سیف اللهی مهرداد نوابخشهدف پژوهش: این تحقیق سعی در تحلیل جامعه شناختی مولفه‌های فرهنگی، بطور خاص محتوای مثل‌های کتاب امثال و حکم دهخدا و نقش این مثل‌ها در توسعه نیافتگی ایران دارد. روش پژوهش: تحلیل محتوای کیفی و روش مطالعه میدانی. جامعه آماری: 50 هزار ضربالمثل از کتاب امثال و حکم دهخدا و 4 أکثرهدف پژوهش: این تحقیق سعی در تحلیل جامعه شناختی مولفه‌های فرهنگی، بطور خاص محتوای مثل‌های کتاب امثال و حکم دهخدا و نقش این مثل‌ها در توسعه نیافتگی ایران دارد. روش پژوهش: تحلیل محتوای کیفی و روش مطالعه میدانی. جامعه آماری: 50 هزار ضربالمثل از کتاب امثال و حکم دهخدا و 40 نفر از کسانی که آگاهی نسبتا خوبی به مثل‌ها داشتند. روش انجام پژوهش: تحلیل محتوای ضربالمثلها توسط 3 کدگذار متخصص و مصاحبه با افراد. یافته‌ها: محقق با تحلیل محتوای بیش از پنجاه هزار مثل در روش تحلیل محتوای کیفی به این نتیجه رسید که 2510 مثل حاوی مفاهیم توسعه‌ای هستند که از این تعداد 894 مثل (35%) حاوی مفاهیم همسو با توسعه و 1616 مثل (65%) حاوی مفاهیم غیرهمسو با توسعه بودند. بعلاوه، با استفاده از روش مطالعه میدانی، از مصاحبه با 40 نفر از کسانی که آگاهی نسبتا خوبی به مثل‌ها داشتند، 276 مثل حاوی مفاهیم توسعه‌ای بدست آمد که از این تعداد 64 مثل (23%) حاوی مفاهیم همسو با توسعه و 212 مثل (77%) حاوی مفاهیم غیرهمسو با توسعه بودند. نتیجه‌گیری: این تحقیق در نهایت به این نتیجه می‌رسد که تعداد قابل ملاحظه‌ای از مثل‌های مورد مطالعه مفاهیمی همچون تقدیرگرایی، فقدان نوآوری، مرگ، زن ستیزی، قناعت و...را ترویج می‌کند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
4 - ترجمه تطبیقی ضربالمثل های انگلیسی به فارسی از لحاظ زبانشناسی
بهمن گرجیان هدی نیسیترجمه تطبیقی ضرب‌المثل‌های انگلیسی به زبان فارسی، مترجمان ایرانی را در مقایسه زبان مبدا (SL) با زبان مقصد (TL) با مسایلی از قبیل کاربردهای لغوی، سبک ادبی، فرهنگ و ساختار یا معنی مواجه می‌سازد. در این مورد، عوامل اصلی در ترجمه و برابریابی در دو زبان مبدا و أکثرترجمه تطبیقی ضرب‌المثل‌های انگلیسی به زبان فارسی، مترجمان ایرانی را در مقایسه زبان مبدا (SL) با زبان مقصد (TL) با مسایلی از قبیل کاربردهای لغوی، سبک ادبی، فرهنگ و ساختار یا معنی مواجه می‌سازد. در این مورد، عوامل اصلی در ترجمه و برابریابی در دو زبان مبدا و مقصد در سه حوزه زبان‌شناسی از قبیل شکل(form)، محتوا(content) و موقعیت(context) در دو زبان‌های مبدا و مقصد قرار می‌گیرند. مقاله حاضر با ارایه طرح سه نسخه‌ای در صدد یافتن راه حلی کاربردی برای ترجمه ضرب‌المثل‌های انگلیسی به فارسی با حداقل افت از لحظ ساختاری، معنایی و مفهومی است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
5 - بررسی تطبیقی بازتاب میراث ادبی در راحة الصدور و عقد العلی
حسن اسدزاده خانقاه محمد ابراهیم‌پور نمین خسرو جلیلی کهنهشهریمتون تاریخی فارسی در دوره کلاسیک ضمن اینکه به لحاظ محتوا مربوط به تاریخ‌اند، بخشی از میراث نثر فارسی به شمار می آیند. نویسندگان آثار تاریخی هم توجه خاصی به ادبی کردن نثر دارند و می کوشند تاریخ را در قالب نثر زیبایی ارائه دهند و بخشی از میراث ادبی نظیر کاربرد شعر فارسی و أکثرمتون تاریخی فارسی در دوره کلاسیک ضمن اینکه به لحاظ محتوا مربوط به تاریخ‌اند، بخشی از میراث نثر فارسی به شمار می آیند. نویسندگان آثار تاریخی هم توجه خاصی به ادبی کردن نثر دارند و می کوشند تاریخ را در قالب نثر زیبایی ارائه دهند و بخشی از میراث ادبی نظیر کاربرد شعر فارسی و شعر عربی، امثال و حکم، آیات قرآنی و احادیث را در آثار خودشان بازتاب دهند. در این مقاله، میراث ادبی در دو متن تاریخی برجسته مربوط به دوره سلجوقی، راحة الصدور راوندی و عقد العلی افضل الدین کرمانی، و همچنین شیوه های کاربرد هر یک از آن ها بررسی شده و نتیجه گرفته شده است که هر دو نویسنده، میراث ادبی را با مهارت خاصی در آثار خود به کار برده اند که تأثیر بسزایی بر ادبیات فارسی آن دوران داشته است. میزان بازتاب آیات و احادیث در هر دو کتاب تقریباً نزدیک به هم است اما شیوه های کاربرد آنها متفاوت می باشد. همچنین اشعار و امثال و حکم بکار رفته در راحة الصدور به مراتب بیشتر از کتاب عقد العلی است. شیوه های کارکرد اشعار در هر دو اثر شبیه هم است و در حالی که به نظر می رسد کارکرد روایی- تاریخی ارجح باشد، ولی هر دو نویسنده از این کارکرد کمترین بهره را برده اند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
6 - مقایسه تطبیقی ضرب المثلهای بلوچی و عربی
محمداکبر سپاهیضربالمثلها، آیینه و نمود‌های مهمی از جوامع بشری هستند که اجتماع انسانی و فرهنگ و ادب، علایق و سلایق و نگرش‌های آنها را به خوبی نمایندگی می‌کنند. زبان، ادبیات و فرهنگ بلوچی از سویی همیشه در تعامل مستقیمی با زبان و ادبیات فارسی بوده است و از سویی دیگر، بلوچی و دیگر زبا أکثرضربالمثلها، آیینه و نمود‌های مهمی از جوامع بشری هستند که اجتماع انسانی و فرهنگ و ادب، علایق و سلایق و نگرش‌های آنها را به خوبی نمایندگی می‌کنند. زبان، ادبیات و فرهنگ بلوچی از سویی همیشه در تعامل مستقیمی با زبان و ادبیات فارسی بوده است و از سویی دیگر، بلوچی و دیگر زبان‌ها، گویش‌ها و خرده‌فرهنگ‌های ایرانی چه به صورت مستقیم، به سبب جایگاه دین اسلام در این سرزمین و چه به صورت غیر مستقیم، به واسطه فارسی که با عربی در تعاملی تنگاتنگ‌تر بوده است از ضربالمثلها و سخنان حکیمانه و احادیث و روایاتی که جنبه مَثَلی پیدا کرده‌اند، تأثیر گرفته‌اند. در این نوشتار، سعی کرده‌ایم نمونههای برجسته و قابل توجّهی از این نوع مثل‌ها و سخنان را که صورت مثل سایر یافته‌اند، مورد بررسی قرار دهیم. یکی از مهمترین نتایجی در میانه این تحقیق، ظاهر می‌شود، نقشِ زبان و ادبیات فارسی است که در مورد اشتراکات ضرب‌المثلی بلوچی و عربی، اغلبِ نمونههای قابل تطبیق این دو زبان، اشتراک نمونه مثالی آنها را در فارسی نیز می‌توان یافت. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
7 - زبان فرهنگ عامیانه(امثال و کنایات) و نقش آن در رسانه‌ها(مورد مطالعه: کشورهای ایران و عراق)
رحیم عتابیدر واقع چون فرهنگ عامیانه و ادبیات شفاهی جزئی از سرمایه اجتماعی هر جامعه است و کاربرد آن در برنامه‌های مختلف علاوه بر گسترش همبستگی باعث تقویت سرمایه اجتماعی نیز می‌شود، در این تحقیق به صورت مختصر به بررسی زبان فرهنگ عامیانه در برخی از آثار ادب شفاهی(ضرب المثل‌ها، کنایه أکثردر واقع چون فرهنگ عامیانه و ادبیات شفاهی جزئی از سرمایه اجتماعی هر جامعه است و کاربرد آن در برنامه‌های مختلف علاوه بر گسترش همبستگی باعث تقویت سرمایه اجتماعی نیز می‌شود، در این تحقیق به صورت مختصر به بررسی زبان فرهنگ عامیانه در برخی از آثار ادب شفاهی(ضرب المثل‌ها، کنایه‌ها) در ایران و عراق پرداخته شده است، و این ادبیات می‌تواند بستر مناسبی برای ارتباط با مخاطبان باشد و می‌تواند مخاطب امروز خود را که نسل رایانه و ماهواره هستند به خود جذب کند. پس مطالعه و بررسی ادبیات عامیانه از منظر جامعه شناسی ادبیات ضروری است. این تحقیق بر اساس پرسشنامه‌ای میدانی کمی(384 نفر) و کیفی(محافل دانشگاهی) در ایران و عراق، و روش جمع آوری اطلاعات در نظر گرفته شده بود. نتایح نشان داد که زبان فرهنگ عامیانه بر رسانه‌ها تأثیرگذار می‌باشد، و نمونه انتخابی که در این تحقیق استفاده کرده کاملاً نمودار جامعه ایرانی و عراقی نیست بلکه نیازمند تتبعات و تحقیقات عینی‌تر و بیشتری می‌باشد. رابطه رسانه و فرهنگ عامیانه برای جامعه ایران و عراق مثل تمام جوامع دیگر امروز جهان از مهمترین بحث‌های فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
8 - مکانة الأمثال فی الأدب العربی
سید إسماعیل حسینی أجدادالأمثال فن بیانی یقرب المراد إلی العقول، ویثبت المعانی فی النفوس لأجل إیجاز اللفظ، وإصابة المعنی، وحسن التشبیه، وتقریب المحسوس إلی المعقول، واکتساب صفة الشیوع؛ ولهذا تسامی هذا اللون البدیع فی الأدب العربی، وأصبح حکمة العرب فی الجاهلیة والإسلام، وحمل بین ثنایاه جوانب شتّ أکثرالأمثال فن بیانی یقرب المراد إلی العقول، ویثبت المعانی فی النفوس لأجل إیجاز اللفظ، وإصابة المعنی، وحسن التشبیه، وتقریب المحسوس إلی المعقول، واکتساب صفة الشیوع؛ ولهذا تسامی هذا اللون البدیع فی الأدب العربی، وأصبح حکمة العرب فی الجاهلیة والإسلام، وحمل بین ثنایاه جوانب شتّی من التراث الفکری والاجتماعی. المثل یحتفظ بصورته المنطوقة المرسلة، ولایتغیر بل یجری کما جاءت عن العرب، وغرضه التنویه علی العواقب المحمودة والمذمومة فی حالة التعرض للأسباب المؤدیة إلی تلک العواقب، ولذلک کثرت الأمثال القصصیة والقیاسیة فی الأدب العربی خاصة فی الأدب الجاهلی، وشاعت فی بیئة العرب، وعلی سجیتهم لاکتساب الآداب البارعة فی صورة تمثیلیة وحملها علی الإدراک. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
9 - موضوعات الحِکم والوصایا الفارسیة وتوجّهاتها
یعقوب بورنجف سید مجتبی حسینیشکلت موضوعات الحِکم والأمثال الفارسیة، القسم الکبیر من الکتب والرسائل المترجمة عن الفارسیة وأبرزها فی مجال الفکر والأدب. وکانت کذلک تـُعرَفُ باسم کُتب النصائح أو المواعظ، وهی ترجمة الـ<اندرز> أو الـ<الپند> بالفارسیة. یؤکد هذا المقال علی أن مثل هذه الکتابات أکثرشکلت موضوعات الحِکم والأمثال الفارسیة، القسم الکبیر من الکتب والرسائل المترجمة عن الفارسیة وأبرزها فی مجال الفکر والأدب. وکانت کذلک تـُعرَفُ باسم کُتب النصائح أو المواعظ، وهی ترجمة الـ<اندرز> أو الـ<الپند> بالفارسیة. یؤکد هذا المقال علی أن مثل هذه الکتابات من الجوانب المهمة فی الأدب الفارسی بل هی من أرکانه.وبعد تقصی الحقائق التاریخیة والأدبیة خلال العصور المنصرمة، ومراجعة البحوث الدائرة، یظهر لنا بأنّ للفرس دورا کبیرا فی الأدب العربی بما کتبوا فیه، وأغنوه بمعارفهم ونتاج قرائحهم. وقد نبغ منهم مؤلفون کبار فی شتّی العلوم العربیة واللسانیة، وانتشرت اللغة العربیة فی بلاد فارس، وأصبحت عندهم لغة العلوم والآداب، فتأثر الأدب الفارسی بالأدب العربی إلى حدّ بعید. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
10 - پیرهزن گرگ باشد؛ معرفی ضرب‌المثلی فراموش شده در هفت‌پیکر و بررسی ابعاد اسطوره‌شناختی و فولکلوریک آن
سعید کریمی قرهباباضربالمثلها از غنای فرهنگی ملت‌ها حکایت دارند. بسیاری از این مَثَل‌ها در غبار زمان از یاد رفته‌اند و ما از خودِ آن مثل و نیز از ریشه‌ها و زمینه‌های تکوین آن آگاه نیستیم. این جُستار به معرفی ضرب‌المثلی فراموش شده در بیتی از هفت‌پیکر می‌پردازد. پیرهزن گرگ باشد، عبارتی ا أکثرضربالمثلها از غنای فرهنگی ملت‌ها حکایت دارند. بسیاری از این مَثَل‌ها در غبار زمان از یاد رفته‌اند و ما از خودِ آن مثل و نیز از ریشه‌ها و زمینه‌های تکوین آن آگاه نیستیم. این جُستار به معرفی ضرب‌المثلی فراموش شده در بیتی از هفت‌پیکر می‌پردازد. پیرهزن گرگ باشد، عبارتی است که به گمان ما در عصر نظامی به عنوان یک ضربالمثل کاربرد داشته‌است. احتمالاً این ضربالمثل از زبان ترکی، کردی و یا از زبان آذری وارد ادبیات فارسی شده‌است. تحقیق کتابخانه‌ای حاضر که به شیوه کیفی و توصیفی انجام شده قصد دارد تا ابعاد اسطوره‌شناختی و فولکلوریک این مَثَل را بررسی نماید. تشبیه پیرزن به گرگ در ادبیات فارسی سابقه دارد. پیرزن و گرگ هر دو در فرهنگ، باورها و اعتقادات عامه ملل و اقوامِ جهان نمادی از مرگ، شیطان و دنیا محسوب می‌شوند و نیز هر دو با برف، جادوگری، میل جنسی و ماه پیوستاری معنایی برقرار می‌کنند. ما در این مقاله به برخی از این اشتراکات اشاره کرده و هاله‌های معنایی مشترک میان پیرزن و گرگ را توضیح داده‌ایم. گرگ در ادبیات نماد حیله‌گری و مکاری است. به نظر می‌رسد انگیزه اصلی در همانند دانستن پیرزنان با گرگ بسیاردانی، کارکشتگی و حیله‌گری آنان باشد. پیرزنان از آنجا که آگاه به مسائل و رموز زندگی زناشویی‌اند، توانسته‌اند در هیئت و حرفه محتالگی و دلالی محبت نقش مهمی در مناسبات اجتماعی دوران گذشته ایفا کنند و با هر ترفندی که ممکن بوده، مردان و زنانِ کام‌جو را به وصال یکدیگر برسانند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
11 - بررسی ساختار داستان‌مثل فارسی بر اساس مدل برگرفته از نظریة پراپ
امید قهرمانی محمد امیر عبیدی نیابررسی ساختار متون پیشینه‌ای یکصد ساله دارد که یکی از راه‌های شناخت متون ادبی به شمار می‌رود. داستان‌مثل به عنوان یک متن ادبی روایی مانند داستان و قصه‌های پریان از این راه بهتر شناخته می‌شود. برای شناخت اجزای سازندة آن می‌توان از مواد و روش‌های بررسی افسانه‌ها استفاده کر أکثربررسی ساختار متون پیشینه‌ای یکصد ساله دارد که یکی از راه‌های شناخت متون ادبی به شمار می‌رود. داستان‌مثل به عنوان یک متن ادبی روایی مانند داستان و قصه‌های پریان از این راه بهتر شناخته می‌شود. برای شناخت اجزای سازندة آن می‌توان از مواد و روش‌های بررسی افسانه‌ها استفاده کرد. روش‌های ساختاری پراپ، گریماس، داندس و کمبل برای شناخت داستان، قصه و اسطوره به کار رفته است. ممکن است برای داستان‌مثل نیز مناسب باشد. در این میان روش ولادیمیر پراپ، ساختار داستان‌مثل را بهتر تشریح می‌کند. بنابراین با استفاده از نظریة وی یکصد داستان مثل مورد مطالعه قرار می‌گیرد. خویشکاری یا کارکردها به عنوان اجزای اصلی و ثابت و شخصیت‌ها به عنوان اجزای متغیر روایت بررسی می‌شود. در ضمن بررسی‌ها نقاط قوت، و ضعف مدل ساختاری بر اساس روش‌های علمی مورد مطالعه قرار می‌گیرد. همچنین میزان مطابقت الگو به کار رفته با ساختار داستان‌مثل تجزیه و تحلیل می‌شود. در نهایت با تقلیل مواد و ابزار پژوهش، مدلی موجز به دست می‌آید که برای شناخت و تحلیل داستان‌مثل‌ها مناسب است. تحلیل داستان‌مثل‌ها با این روش گامی است برای شناخت و مقایسة آن با سایر ساخت‌های روایی به منظور یافتن ساختار آن. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی و روش کار تحلیل ساختار و محتوای مطالب استخراج شده از منابع موجود کتابخانه‌ای است. نتایج حاکی از وجود یک ساختار منسجم در اکثر داستان‌مثل‌ها است. که می‌تواند برای سایر رشته‌های علوم انسانی همچون روان شناسی و مردم شناسی مفید باشد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
12 - کاوشى در مَثلَ، تمثیل و ارسا ل المَثل
محمودرضا سازواری شهلا محمدریاحیدر فایل اصل مقاله موجودد استدر فایل اصل مقاله موجودد است تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
13 - نظرية التسلط وهویة الأنثى الثقافیة الاجتماعیة في الأمثال العامية المصرية؛ موسوعة شعلان نموذجا
احیا کماسی امیر مسگر عذرا صابرياللغة والمرأة وتأثير الثقافة والمجتمع في إنتاج سلوكها اللغوي موضوع قد شغل بال الباحثين منذ سنوات طويلة. نظرية التسلّط من أهمّ النظريات التي درست اختلافات المكانة الاجتماعية بين الرجل والمرأة وكيفية انعكاسها على السلوك اللغوي المختصّ بهما. تعدّ الأمثال أبرز عناصر لغوية ت أکثراللغة والمرأة وتأثير الثقافة والمجتمع في إنتاج سلوكها اللغوي موضوع قد شغل بال الباحثين منذ سنوات طويلة. نظرية التسلّط من أهمّ النظريات التي درست اختلافات المكانة الاجتماعية بين الرجل والمرأة وكيفية انعكاسها على السلوك اللغوي المختصّ بهما. تعدّ الأمثال أبرز عناصر لغوية تبيّن الحياة الشعبية فمن الممكن تسليط الضوء عليها لدراسة لغة المرأة وإدراك هويتها الثقافية والاجتماعية. الجزء الأوّل من كتاب "موسوعة الأمثال الشعبية المصرية والتعبيرات السائرة" لإبراهيم "أحمد شعلان" يحتوي في ثناياه على كثير من الأمثال الشعبية المصرية التي تميّزت بتسجيل التعبيرات النسائية. نظراً لأهمّية اللغة المتداولة أو اللهجة الدارجة في دراسات علم اللغة الثقافي رأينا أنّنا نفتقر إلى البحث عن كيفية الهوية الثقافية والاجتماعية للمرأة عبر الأمثال المتداولة في اللهجات العربية. بالاعتماد على المنهج الوصفي-التحليلي وحسب الأسلوبية الإحصائية تناولنا الأمثال الشعبية النسائية وفق الكتاب المذكور وعلى ضوء نظرية التسلّط، فتوصّلنا إلى النتائج التالية: نسبة الميزات السلبية للمرأة تفوق ميزاتها الإيجابية. المرأة في مقام التعبير عن آرائها تختار كثيرا ما أسلوب الجملة الاسمية والخبرية وفي مقام التنافس والتحدّي تختار أسلوب تكرار الضمير وفي مقام بيان التحسّر والفشل وخيبة الأمل والإحباط النفسي تمیل إلى اختيار أسلوب الجملة الإنشائية في سلوكها اللغوي. فنلاحظ أنّ المرأة تملك هوية تابعة من الرجل في الاقتصاد والفكر ومعايير الجمال ومدى قداستها ودناستها. كما أنّ المرأة تميل إلى استخدام مفردات بشعة وسيئة في المفاهيم وتستخدم اللغة التمثيلية وهذه في التناقض مع ما أثبتتها نظرية التسلّط أنّ المرأة تميل إلى استخدام لغة أكثر تأدّبا. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
14 - تحلیل ساختار ضرب المثل های برساخته از سفالینۀ «سبو» در غزلیّات صائب تبریزی
خاطره اسماعیل زاده رامین صادقی نژاد مریم محمّدزادهضرب المثل، شکلی ادبی است که همانند معمّا به ساختار کلامی خود، توجّه دقیق دارد. امّا در ضرب المثل، قصد نه پنهان کردن معنا که فشرده کردن آن در قالب شکلی به یاد ماندنی است. ضرب المثل ها، امثال و حکم وکلمات قصار، همگی شکل هایی اند که حکمت این جهانی و تجربۀ گذشته را در قالب أکثرضرب المثل، شکلی ادبی است که همانند معمّا به ساختار کلامی خود، توجّه دقیق دارد. امّا در ضرب المثل، قصد نه پنهان کردن معنا که فشرده کردن آن در قالب شکلی به یاد ماندنی است. ضرب المثل ها، امثال و حکم وکلمات قصار، همگی شکل هایی اند که حکمت این جهانی و تجربۀ گذشته را در قالب سرفصل هایی کوتاه، فشرده می کنند که می توان در زمان حال به آنها متوسّل شد. استفاده از ضرب المثل یکی از ویژگی های بارز شعر دورۀ سبک هندی است. شاعران این سبک با الهام از محیط زندگی روزانه به مضمون سازی پرداخته اند. نبوغ مخاطب شناسی صائب تبریزی به عنوان سرآمدترین شاعر این سبک، وی را بر آن داشته است تا برای تـفهیم بهتـر و مؤثّرتر مطالب اخلاقـی، عرفانـی و اجتماعی از شکل ادبـی ضرب المثل، بیش ترین استفاده را ببرد. ضرب المثل درغزلیّات صائب از تنوّع وگستردگی بسیار بالایی برخوردار است. صائب از هر موضوع و وسیله ای برای منظور خود استفاده کرده است. سفالینه ها از قابل دسترس ترین ابزار و وسایل زندگی مردم عادی کوچه و بازار می باشند که از ظرفیّت بالایی برای آفرینش شکل ادبی ضرب المثل برخوردارند. بررسی ضرب المثل های برساخته از تمام سفالینه ها در دیوان کثیرالشعر صائب در یک مقاله ممکن نیست، از این رو در این پژوهش که به روش کتاب خانه ای و به شیوۀ توصیف تحلیل محتوا فراهم آمده است، فقط به تحلیل ضرب المثل های برساخته از سفالینۀ سبو، پرداخته ایم تا میزان و چگونگی بهره گیری صائب از سفالینۀ سبو در شکل ادبی ضرب المثل را نشان دهیم. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
15 - کاربرد ارسال المثل(مثل) در حکایات هزار و یک شب
مهدی خلیفه قربانعلی ابراهیمی مهرداد چتراییمثلها در زبان و ادبیات فارسی دارای جایگاهی ارزشمند هستند. گاه یک ضرب المثل در عین اختصار به اندازه‌ی یک کتاب حکمت آمیز، در بر گیرنه مطالب مهم و عمیقی از حکمت و دانش است. ضرورت و اهمیّت مثل‌ها از آن روی است که آنها بیان کننده‌ی شیوه زندگی اجتماعی، طرز اندیشیدن و عادات أکثرمثلها در زبان و ادبیات فارسی دارای جایگاهی ارزشمند هستند. گاه یک ضرب المثل در عین اختصار به اندازه‌ی یک کتاب حکمت آمیز، در بر گیرنه مطالب مهم و عمیقی از حکمت و دانش است. ضرورت و اهمیّت مثل‌ها از آن روی است که آنها بیان کننده‌ی شیوه زندگی اجتماعی، طرز اندیشیدن و عادات و رسوم ملت‌ها هستند و بررسی آنها شناخت عمیق‌تری از باورها و اعتقادات نیاکان در قرون گذشته را نشان می‌دهد. در خصوص کاربرد، نقش و چگونگی مثل‌ها در متون نظم و نثر فارسی پژوهش‌های مختلفی صورت گرفته است. این مقاله به روش کتابخانه‌ای و شیوه تحلیلی-توصیفی فراهم آمده است و هدف آن بررسی نقش، چگونگی و تأثیر ارسال المثل در داستان‌های هزار و یک شب است. نتایج نشان می‌دهد که در کتاب هزار و یک شب به تناسب از ارسال المثل (مثل/ضرب المثل)های رایج در زبان و ادب فارسی و به روش غیر مستقیم جهت تقویت و غنای بیشتر کلام استفاده شده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
16 - تمثیل و ادبیات تمثیلی
سید احمد حسینی کازرونیتمثیل یعنی تشبیه معقولی به محسوس مرکب و در معنی با تشبیه تمثیلی و ارسال المثل معمولاً یکسان و برابر است، چنان که در کتاب بیان هم آمده است که تمثیل و تشبیه تمثیلی و ارسال المثل را به یک نحو تلقی می کنند، تا آنجا که گفته اند اساس سبک هندی بر تمثیل است، از سوی دیگر سمبل (ن أکثرتمثیل یعنی تشبیه معقولی به محسوس مرکب و در معنی با تشبیه تمثیلی و ارسال المثل معمولاً یکسان و برابر است، چنان که در کتاب بیان هم آمده است که تمثیل و تشبیه تمثیلی و ارسال المثل را به یک نحو تلقی می کنند، تا آنجا که گفته اند اساس سبک هندی بر تمثیل است، از سوی دیگر سمبل (نشانه و رمز) هم از اصطلاحاتی است که با تمثیل نیز ارتباط دارد. تمثیل، نقل حکایتی است حقیقی و قابل وقوع که فرض حدوت آن در گستره ادبیات ممکن است. تمثیل که شاخه ای از تشبیه است ذکر روایتی است به شعر یا نثر که مفهوم واقعی آن از طریق برگرداندن اشخاص و حوادث به صورت هایی غیر از آنچه که در ظاهر دارند حاصل می شود یا بیان داستان و حدیثی است به طریق ذکر مثال، و مثل در اصطلاح ادبی نوع خاصی است که آن را به فارسی داستان (دستان) می گویند و مثل و افسانه در معنی، وجاهت اشتراک دارند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
17 - بررسی و طبقه بندی مثل‌ها در جلد سوم و چهارم کلیدر
ناهید داود بیگی عباس کی منش آذر دانشگرضرب المثل ها یکی از ابزارهای بلاغی به شمار می‌روند که همپای کنایه‌ها، تمثیل‌ها و مثالک ها در غنا بخشیدن به زبان فارسی نقشی بسزا ایفا می‌کنند. استفاده از این مواد و مصالح زبانی در میان عامه، رایج‌تر از سایر بخش‌های جامعه است. خاستگاه تجربی، انتقال شفاهی، سهولت آموزش، ای أکثرضرب المثل ها یکی از ابزارهای بلاغی به شمار می‌روند که همپای کنایه‌ها، تمثیل‌ها و مثالک ها در غنا بخشیدن به زبان فارسی نقشی بسزا ایفا می‌کنند. استفاده از این مواد و مصالح زبانی در میان عامه، رایج‌تر از سایر بخش‌های جامعه است. خاستگاه تجربی، انتقال شفاهی، سهولت آموزش، ایجاز (واژگان اندک، معانی بسیار)، می‌تواند از جملة علل توجه جامعة زبانی عامه به این ابزارها باشد. در فضای روستایی رمان کلیدر، بهره جویی از مثل‌ها و سایر ابزارهای زبانی عامه، رفتار طبیعی و غریزی زبان تلقی می‌شود و شخصیت‌ها در استفاده از این توانش های بالقوة زبان تصنع به خرج نمی‌دهند. در این مقاله سعی بر این است تا ارتباط مثل را با جامعة زبانی رمان کلیدر بررسی شود و سپس ضرب المثل های مستخرج از دو جلد این اثر را براساس معیارهایی چون، خلق و ابداع، ساختار، معنا و مقصود، لحن و ریشه دسته بندی گردد. حاصل پژوهش نمایانگر آن است که اغلب مثل‌های کلیدر ریشه در تجربه‌های عمومی و شخصی مردم دارد که به سبب تکرار و تجربه به زبان منتقل شده و پس از تکرار زبانی، فراگیر و عمومی گشته است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
18 - مقایسۀ زبان تمثیلی و تحت‌اللفظی خشم در امثال و حکم دهخدا
سیمین خیری خاور قربانی نسرین چیرهبررسی نوع بیان مفاهیم در ادبیات یکی از موضوعاتی است که می‌تواند در تأثیرگذاری و شناخت بیشتر کارکردهای انواع ادبیات مؤثر باشد؛ بنابراین این پژوهش، ابتدا بر اساس مبانی نظری خشم در روان شناسی، به جمع آوری ضربالمثل های مربوط به آن، در مثل های فارسی کتاب امثال‌وحکم دهخدا پ أکثربررسی نوع بیان مفاهیم در ادبیات یکی از موضوعاتی است که می‌تواند در تأثیرگذاری و شناخت بیشتر کارکردهای انواع ادبیات مؤثر باشد؛ بنابراین این پژوهش، ابتدا بر اساس مبانی نظری خشم در روان شناسی، به جمع آوری ضربالمثل های مربوط به آن، در مثل های فارسی کتاب امثال‌وحکم دهخدا پرداخته و بعد از جمع آوری و طبقه بندی داده ها، ساختار زبانی و نوع بیان آن ها را از دو دیدگاه تمثیلی و تحت‌اللفظی بررسی کرده است؛ درنهایت این دو نوع بیان را باهم مقایسه نموده و در پاسخ به این سوال که آیا در مثل‌ها خشم، بیشتر به‌صورت تمثیلی بیان شده است یا تحت‌اللفظی؟ به این نتیجه رسیده است که از بیان تمثیلی بیشتر برای بیان مفهوم خشم، انواع و علائم آن بهره گرفته‌شده است اما در بحث راهکارهای مدیریتی بیان مستقیم و تحت اللفظی بسامد بیشتری دارد. دلیل این دوگانگی انتزاعی بودن مفهوم خشم است که جهت تبیین آسان آن با توجه به مخاطبان عامه مثل، تمثیل به‌کاربرده شده است اما وقتی سخن از راهکارهای آن است برای فهم راحت آن ها از انواع جملات خبری و مستقیم استفاده می شود. روش تحقیق تحلیل محتوای تحلیلی استنباطی است و نمونة موردی پژوهش، کتاب چهارجلدی امثال و حکم دهخداست. برای جمع‌آوری داده‌ها و اطلاعات مورد نیاز از فیش‌برداری استفاده‌شده است و روش تجزیه‌وتحلیل داده ها استقرائی است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
19 - تحلیل محتوایی مثل‌ها در «گلستان» سعدی و «یکی بود و یکی نبود» جمال زاده
غلامرضا انصاری فرد شمس الحاجیه اردلانی سید احمد حسینی کازرونیمثل در ادب فارسی از جمله گنجینه‌های ارزشمند است و از دیرباز در آثار شعرا و نویسندگان نمود داشته و موجب غنای این آثار گشته است. در این پژوهش با مقایسه محتوایی مثل‌ها در دو اثر منثور دو نویسندۀ سرآمد در قرن هفتم و معاصر، (گلستان و یکی بود یکی نبود) تلاش شده نگرش و دیدگاه أکثرمثل در ادب فارسی از جمله گنجینه‌های ارزشمند است و از دیرباز در آثار شعرا و نویسندگان نمود داشته و موجب غنای این آثار گشته است. در این پژوهش با مقایسه محتوایی مثل‌ها در دو اثر منثور دو نویسندۀ سرآمد در قرن هفتم و معاصر، (گلستان و یکی بود یکی نبود) تلاش شده نگرش و دیدگاه این دو نویسنده در کاربرد مثل سنجیده و تحلیل شود؛ گلستان و یکی بود و یکی نبود، اثر قابل تأملی در دو مقطع زمانی متفاوت بر ادبیات فارسی داشته اند، و نویسندگان هر دو اثر در تبیین، تفهیم، و آموزش پیام خویش از ارسال المثل بهره گیری نموده اند، در این جستار سعی شده با نگاهی اجمالی به هر دو اثر نمونه‌هایی از بازتاب ضربالمثلها همراه با تحلیل محتوایی در هر دو اثر ارائه گردد و در پایان جمع‌بندی و نتیجه‌گیری مباحث صورت گرفته است. نتایج بیانگر آن است که از دیدگاه محتوایی مثل‌هایی که سعدی به کار برده است، خود دست به آفرینش آنها زده، است غالب این مثل‌ها دارای نکات عمیق و حکایات اخلاقی و آموزشی هستند. امّا نگارش و نگرش جمال زاده در کاربرد مثل‌ها صرفاً نگاهی تشبیهی به قصد وضوح تصویر و صحنه‌های داستان بوده است و به همین خاطر مثل‌ها نقش بسزایی در پربار کردن زبان وی داشته است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
20 - تحلیل محتوایی ضرب المثل ها در الهی نامه عطار نیشابوری
سیّد احمد حسینی کازرونی مرضیه احسان جویکی از غنی‌ترین وزنه‌ها و گنجینه‌های ادبی موجود در ادبیات فارسی که دسترسی به اندیشه‌ها، نگرش‌ها و نوع عملکرد پیشینیان را در شرایط گوناگون برایمان آشکار و قابل فهم می‌سازد، گنجینه ارزشمند ضرب المثل هاست. ضرب المثل‌ها بازتاب افکار جامعه در آثار ادبی ما هستند که الهی نامه أکثریکی از غنی‌ترین وزنه‌ها و گنجینه‌های ادبی موجود در ادبیات فارسی که دسترسی به اندیشه‌ها، نگرش‌ها و نوع عملکرد پیشینیان را در شرایط گوناگون برایمان آشکار و قابل فهم می‌سازد، گنجینه ارزشمند ضرب المثل هاست. ضرب المثل‌ها بازتاب افکار جامعه در آثار ادبی ما هستند که الهی نامه عطار در قرن هفتم یکی از این آثاری است که با تلفیق انواع ضرب المثل ها با محتواهای گوناگون سروده شده است برهمین اساس، با محوریت امثال و حکم علامه دهخدا به سراغ الهی نامه عطار نیشابوری رفته تا با نوع نگرش و دیدگاه این شاعر اندیشمند و نسبت استفاده و اهمیتی که این ذخیره زبانی در هدایت و راهنمایی سالکانش داشته، آشنا شویم. گویا پیش از این درخصوص اقسام ضرب المثل های این اثر وزین از حیث محتوایی و نوع بیان پژوهشی صورت نگرفته که با استفاده از تحلیل محتوایی و درصد فراوانی مثل‌ها، این مساله مورد توجه قرار گرفته است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
21 - بازتاب تعلیمی مثل‌ها در دیوان صائب تبریزی
فریدون طهماسبی حسین جّبارپورسبک هندی (اصفهانی) از سبک‌های معروف شعر فارسی است که هر چند در ابتدا مورد بی‌مهری بسیاری قرار گرفت امّا به مرور زمان توانست حقانیت خود را ثابت کند. صائب بزرگ‌ترین شاعر ایرانی این سبک است که از تمام امکانات فرهنگی، طبیعی و زبانی اطراف خود برای ساختن، ترکیبات و مضمون‌های أکثرسبک هندی (اصفهانی) از سبک‌های معروف شعر فارسی است که هر چند در ابتدا مورد بی‌مهری بسیاری قرار گرفت امّا به مرور زمان توانست حقانیت خود را ثابت کند. صائب بزرگ‌ترین شاعر ایرانی این سبک است که از تمام امکانات فرهنگی، طبیعی و زبانی اطراف خود برای ساختن، ترکیبات و مضمون‌های شعری بهره گرفته و آنها را با خیال‌های رنگارنگی ترکیب کرده تا در مخاطب تأثیر فراوانی به جا بگذارد. این شاعر که بیشتر مضمون‌های به کار رفته‌اش انسانی و جهانی است همواره مخاطبان خود را به شیوه‌های گوناگون و با استفاده از امکاناتی که از اطراف خود به وام گرفته است تعلیم می‌دهد. یکی از این امکانات فرهنگ عامه به ویژه مثل‌ها هستند که با وجود کوتاهی‌شان پیام‌های اخلاقی فراوانی در آنها وجود دارد. مقاله مذکور درصدد است پیام اخلاقی و تعلیمی این مثل‌ها را در دیوان صائب بررسی نماید. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
22 - بررسی گونه های تمثیل کوتاه در اشعار جلال طبیب شیرازی
شیرین کبیری مهرداد چترایی عزیزآبادی مریم محمودیوجود صورخیال برجسته وزیبا در اشعار شاعران نشان دهندة قدرت تخیل آنان است و تمثیل یکی از عناصر تصویرساز شعر است. تمثیل از مباحث مهمی است که هم در بلاغت قدیم و هم در بلاغت جدید به آن پرداخته شده است؛ در کتب قدیم از تمثیل در مباحث تشبیه مرکب و استعارة تمثیلیه سخن رفته است أکثروجود صورخیال برجسته وزیبا در اشعار شاعران نشان دهندة قدرت تخیل آنان است و تمثیل یکی از عناصر تصویرساز شعر است. تمثیل از مباحث مهمی است که هم در بلاغت قدیم و هم در بلاغت جدید به آن پرداخته شده است؛ در کتب قدیم از تمثیل در مباحث تشبیه مرکب و استعارة تمثیلیه سخن رفته است و در نقد جدید تمثیل زیرمجموعه مبحث تصویر و خیال است. از نظر ساختار، تمثیلهای فارسی به دو بخش تمثیل توصیفی(تمثیل کوتاه )و تمثیل روایی (تمثیل گسترده) تقسیم می شود؛ تمثیل روایی شامل حکایات انسانی و حیوانی، رمزی، فابل ، پارابل و… است. تمثیل توصیفی (کوتاه) معمولاً از یک یا چند جمله فراتر نمی رود و مهمترین انواع آن عبارتند از: تشبیه تمثیلی، استعارة تمثیلیه، ارسال المثل و اسلوب معادله است. در این مقاله برای پاسخ به سؤالات تحقیق ضمن بررسی انواع تمثیل توصیفی گونه های مختلف آن را در شعر جلال طبیب شیرازی مورد کنکاش قرار گرفته است. جلال طبیب شیرازی، طبیب و شاعری است که در فاصلة زمانی بین روزگار زندگانی سعدی شیرازی و عصر حیات حافظ شیرازی می‌زیسته و انواع تمثیل کوتاه در شعر او نمود بارزی دارد. این مقاله به روش توصیفی – تحلیلی نوشته شده است و گردآوری داده ها به شیوة کتابخانه ای است. هرچند مقالات متعددی درباره تمثیل و ساختار و انواع آن در ادب فارسی چاپ شده است، اما تاکنون با این اهداف مقاله ای دربارة گونه‌های تمثیل کوتاه در اشعار جلال طبیب منتشر نشده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
23 - جلوه‌های امثال تازی در اشعار تعلیمی پارسی*
زهرا سلیمانیبسیاری از آثار نویسندگان و شعرای فارسی زبان در طول تاریخ، متأثر از زبان دین و کتاب آسمانی (قرآن کریم) بوده است. ادبای ایرانی در شعر و نثر تعلیمی از زبان و فرهنگ عربی بسیار سود جسته‌اند و به طور مثال در گفتار خود از صناعات ادبی همچون ارسال المثل (= تمثیل)، اقتباس و یا حت أکثربسیاری از آثار نویسندگان و شعرای فارسی زبان در طول تاریخ، متأثر از زبان دین و کتاب آسمانی (قرآن کریم) بوده است. ادبای ایرانی در شعر و نثر تعلیمی از زبان و فرهنگ عربی بسیار سود جسته‌اند و به طور مثال در گفتار خود از صناعات ادبی همچون ارسال المثل (= تمثیل)، اقتباس و یا حتی تلمیح از امثال عربی در تبیین، تفهیم و آموزش پیام خویش بسیاربهره برده‌اند چنان که عبارات حکیمانه عربی در متن شاهکارهای زبان فارسی نظیر گلستان سعدی، مثنوی مولوی و... اثرگذاری قابل تأمل فرهنگ عربی را بر ادبیات تعلیمی فارسی به خوبی نشان می‌دهد و از آنجا که ادبیات تطبیقی به بحث و بررسی تاثیرگذاری آثار ادبی ملل مختلف می‌پردازد، از انعکاس‌ها و بازتاب‌های ادبیات یک ملت در ادبیات سایر ملت ها سخن می گوید. بدیهی است که کوشش هایی از این دست اگرچه کم شمار نیستند اما هم چنان در اقیانوس بی کران ادبیات ملل، شایستة توجه و اهتمامی بیش از پیش‌اند. نظر به این مهم در این جستار، سعی شده است با نگاهی اجمالی به عرصه ادبیات تعلیمی فارسی نمونه‌ای، از بازتاب حِکَم و امثال عربی در ادبیات پارسی ارائه گردد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
24 - وراوینی بر خوان تمثیلی متنبی
مریم خزائیلی عطامحمّد رادمنشمرزباننامه یکی از کتب مهم ادب پارسی و از جمله شاهکارهای نثر به شمار می‌رود، که با انشایی مصنوع و مزّین و در عین حال در اغلب موارد به طرزی ساده، بسیار فصیح و زیبا نگارش یافته است. این اثرِ ارزنده، توسّط مرزبان بن رستم بن شروین، یکی از شاهزادگان طبرستان، به گویش طبری به أکثرمرزباننامه یکی از کتب مهم ادب پارسی و از جمله شاهکارهای نثر به شمار می‌رود، که با انشایی مصنوع و مزّین و در عین حال در اغلب موارد به طرزی ساده، بسیار فصیح و زیبا نگارش یافته است. این اثرِ ارزنده، توسّط مرزبان بن رستم بن شروین، یکی از شاهزادگان طبرستان، به گویش طبری به رشتۀ تحریر درآمده و در قرن ششم و اوایل قرن هفتم، به دست نویسنده و ادیب گرانقدر، سعدالدیّن وراوینی از لهجۀ طبریِ باستان به زبان فارسی دری، آراسته به صنایع لفظی و معنوی و اشعار تازی و پارسی و امثال و اخبار بازنویسی شده است. مرزبان‌نامه از نوع ادب تمثیلی (فابل) محسوب می‌شود و نوع نثر آن، فنّی است. امثال عربی و پارسیِ فراوانی در این کتاب گرانقدر یافت می‌شود. یکی از شعرایی که از اشعارش در مرزبان‌نامه به عنوان شاهد و مثال استفاده شده، شاعر پرآوازۀ عرب، متنبی است. وی از شعرای دورۀ عبّاسیان، در اوایل قرن چهارم هجری است، که صاحب این گنجینۀ نفیس از امثال و حِکَم وی در نگارش اثرش بهره برده است. حتّی مضامین مشترکی بین امثال متنبی و امثالی که در مرزبان‌نامه وجود دارد، مشاهده می‌شود. در این پژوهش سعی بر این است، اَمثال و حِکمی که در این دو اثر دارای تشابه و اشتراکاتی است، تطبیق، بررسی و شناخته شود. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
25 - نگاهی به تمثیل در «گل و نوروز» خواجوی کرمانی
سید مجید جوادی زاویه عباس ماهیارتمثیل در زبان و ادبیات فارسی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. به طوری که بسیاری از شاهکارهای ادب پارسی به زیور تمثیل آراسته است. گل و نوروز اثر فاخر و ارزشمند خواجوی کرمانی نیز از آن بی بهره نمانده، در واقع سراینده‌ی این منظومه با رویکرد تمثیلی این اثر را آفریده و تمثیل أکثرتمثیل در زبان و ادبیات فارسی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. به طوری که بسیاری از شاهکارهای ادب پارسی به زیور تمثیل آراسته است. گل و نوروز اثر فاخر و ارزشمند خواجوی کرمانی نیز از آن بی بهره نمانده، در واقع سراینده‌ی این منظومه با رویکرد تمثیلی این اثر را آفریده و تمثیل بر کل فضای داستان سایه گسترده است. گاهی در قالب حکایت و گاهی در قالب ضرب المثل. با بررسی و تحلیل نشان دادیم که نوروز: تمثیل سالک، گل: تمثیل معشوق، کشمیری: عارفی که از معشوق نشان دارد، پدر: مادیات و تعلقات، مهر سب حکیم: عقل، دو مرغ سبز: ندای غیبی، سفر: سیر و سلوک، اژدهای سیاه: نفس اماره و کشیش: پیر غیبی هستند. شاعر در پایان حکایات از ضرب المثل و چاشنی عرفان نیز استفاده کرده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
26 - کیفیّت ارائۀ تمثیل در تاریخ بیهقی
سهیل فتاحی رقیه علوییکی از مهم ترین مختصاتی که در سبک شناسی نثر مورد توجّه قرار می گیرد، عناصر تصویرساز و میزان کاربرد آن در آثار منثور است که در این میان، تمثیل به دلیل تأثیر بالایی که در جذابیّت کلام دارد، از اهمیّت ویژه ای برخوردار است. در این مقاله که به روش تحلیلی - توصیفی – آما أکثریکی از مهم ترین مختصاتی که در سبک شناسی نثر مورد توجّه قرار می گیرد، عناصر تصویرساز و میزان کاربرد آن در آثار منثور است که در این میان، تمثیل به دلیل تأثیر بالایی که در جذابیّت کلام دارد، از اهمیّت ویژه ای برخوردار است. در این مقاله که به روش تحلیلی - توصیفی – آماری و برپایۀ منابع کتابخانه ای است، تلاش شده است تا با مطالعۀ کامل کتاب تاریخ بیهقی اصلی ترین شگردهای بیهقی در شیوۀ ارائۀ تمثیل بررسی شود. این مقاله با هدف کلّی ارائۀ ویژگی های تمثیل و شیوه های کاربرد آن در تاریخ بیهقی نوشته شده است و در پی پاسخ به این پرسش کلّی است که تمثیل در تاریخ بیهقی چه جایگاهی دارد و بیهقی تمثیل را با چه شیوه ها و کیفیتّت ها و در چه مقیاسی به کار برده است؟ گفتنی است تا کنون بصورت مستقل پژوهشی دربارۀ کیفیّت تمثیل در تاریخ بیهقی صورت نگرفته است. آنچه که در این مقاله بدان پرداخته‌شده است، استخراج تمثیل ها در تاریخ بیهقی و بررسی شیوۀ ارائۀ آن و میزان استفادۀ آماری از هر مورد است. بیهقی از همۀ شگردهای کاربردی تمثیل بهره برده است؛ امّا گاه در قالب صفت هایی شاعرانه به تمثیل، خاصیّتی شاعرانه می بخشد. همچنین گاهی معنای والای سخن بیهقی خود بدان درجه از حکمت می رسد که بی هیچ شگرد تصویرساز دیگری، قابلیّت تبدیل به مثلی نغز را دارد. این موارد زیر عنوان علوّ معنی بررسی شده است. گاه نیز سخن بیهقی، یادآور شعر و سخن شاعران پیش و پس از خود است که آن سخنان نیز غالباً تمثیل یا اصطلاح کنایی اند. در این میان سخن سعدی بیش از دیگران در تاریخ بیهقی فرایاد می آید. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
27 - بررسی موضوعی امثال و حکم دهخدا
عاطفه ترابی محمد جواد شریعتاز زمان‌های پیشین، ایرانیان در میان مردمان مختلف دنیا به طرفه‌گویی معروف بوده‌اند. بنابراین شگفت نیست، که امثال سایر نزد ایرانیان مانند بسیاری از ملل جهان سابقه‌ای طولانی داشته باشد، اما به جهت آنکه اغلب دانشمندان ایرانی پس از اسلام برای نوشتن آثار خود زبان عربی را انتخ أکثراز زمان‌های پیشین، ایرانیان در میان مردمان مختلف دنیا به طرفه‌گویی معروف بوده‌اند. بنابراین شگفت نیست، که امثال سایر نزد ایرانیان مانند بسیاری از ملل جهان سابقه‌ای طولانی داشته باشد، اما به جهت آنکه اغلب دانشمندان ایرانی پس از اسلام برای نوشتن آثار خود زبان عربی را انتخاب می‌کردند، به تدوین و تنظیم کتاب‌های امثال و حکم به زبان فارسی توجه چندانی نشده است. اما از معاصران، مرحوم علی‌اکبر دهخدا یکی از کم‌نظیرین کتب امثال و حکم را به زبان فارسی تدوین کرده است که به امثال و موضوعات گوناگون اشاره دارند و نیازمند است به صورت موضوعی تقسیم‌بندی شوند. امثال و حکم دهخدا در چهار جلد که از طرف مؤسسۀ انتشارات امیرکبیر چاپ شده، شامل موضوعات گوناگونی است، که با توجه به حجیم بودن آن هر خواننده و مراجعه‌کننده‌ای برای استفاده باید ساعت‌های زیادی به ورق زدن‌های مکرر و خسته کننده بپردازد، امّا با تهیۀ فرهنگ موضوعی امثال می‌توان کمک کرد تا محققان و خوانندگان از طریق موضوع یا مفهومی که در ذهن دارند، با استفاده از آن با کمترین فرصت به موضوع مورد نظرشان دست یابند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
28 - بازتاب آموزه های تعلیمی امثال قرآنی در تاریخ جهانگشای جوینی
زهرا سلیمانیآثار ادبای فارسی از دیرباز عرصه ای برای عرضۀ ادبیات تعلیمی بوده است چنان که غالب آنان از انواع امثال و حکم در جهت غنای حکمی و اخلاقی شعر و سخن خود بهره ها برده اند. چرا که امثال، عصارۀ حکمت های ملل و چکیدۀ حکایات نحل می باشد و راه نویسنده را در نیل به مقصود کوتاه تر و ج أکثرآثار ادبای فارسی از دیرباز عرصه ای برای عرضۀ ادبیات تعلیمی بوده است چنان که غالب آنان از انواع امثال و حکم در جهت غنای حکمی و اخلاقی شعر و سخن خود بهره ها برده اند. چرا که امثال، عصارۀ حکمت های ملل و چکیدۀ حکایات نحل می باشد و راه نویسنده را در نیل به مقصود کوتاه تر و جذاب تر می نماید. از سوی دیگر، ادب فارسی همواره با کلام الهی عجین بوده است و نویسندگان با اقتباس و تضمین آیات الهی و امثال قرآنی بر زیبایی و غنای لفظی و معنوی آثار خود افزوده اند. البته این ویژگی در سبک نثر فنی بیشتر به چشم می خورد که در این رهگذر، تاریخ جهانگشای جوینی از نمونه های برجسته و بارز آن به شمار می آید. مؤلف این کتاب با تبحر و تسلطی که بر زبان عربی و کلام الهی داشته است گام به گام با اغراض متنوعی از جمله بهره مندی از آموزه های مختلف، تفسیر و توضیح، متن جهانگشا را مزین به آیات الهی نموده است. این نوشته با نگاهی اجمالی به جوینی و این کتاب تاریخی بر آن است تا با ارائه نمونه ای از ضرب المثل های قرآنی جهانگشا، نقش تعلیمی این امثال را تبیین نموده و موفقیت جوینی را به نمایش گذارد که چگونه با تکیه بر امثال قرآنی توانسته است جهانی نو از آموزه های مختلف را به روی مخاطب بگشاید. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
29 - جلوه‌های تمثیل و ارسال مَثَل در شعر سیَد اشرف الدین گیلانی (نسیم شمال)
رضا موسی آبادی مهدی نوروز بتول فخراسلامسیّد اشرف الدّین گیلانی معروف به نسیم شمال از شاعران برجستة عصر مشروطه است که شعر و رسالت شاعری خود را در به تصویر کشیدن مشکلات اجتماعی و جریان های سیاسی عصر خویش به کار گرفت. وی با وجود خفقان و استبداد حکّام خودکامة قاجار، توانست افکار انسانی و اندیشه های آزادی خواهانة أکثرسیّد اشرف الدّین گیلانی معروف به نسیم شمال از شاعران برجستة عصر مشروطه است که شعر و رسالت شاعری خود را در به تصویر کشیدن مشکلات اجتماعی و جریان های سیاسی عصر خویش به کار گرفت. وی با وجود خفقان و استبداد حکّام خودکامة قاجار، توانست افکار انسانی و اندیشه های آزادی خواهانة خود را با استفاده از فنون بلاغی به ویژه تمثیل و ارسال مَثَل به گوش بیداردلانِ جامعه برساند. پژوهش حاضر بر آن است با تکیه بر شیوة توصیفی- تحلیلی، جلوه های تمثیل و ارسال مَثَل را در اشعار نسیم شمال بررسی نماید. یافته های تحقیق نشان می دهد نسیم شمال به دلایل سیاسی و خفقان حاکم بر زمانة خویش و گاه به دلیل زیبایی سخن و تأثیرگذاری بیشتر از آرایة ادبی تمثیل و ارسال مثل استفاده کرده است؛ لذا تمثیل های امروزی در دیوان او بسامد بالایی دارد و همین شیوه باعث دلنشینی و شکوه مندی زبان شعری وی شده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
30 - جلوه‌های تمثیلی و امثال و حکم در دیوان خاقانی
هائیده موسویان مهدی ماحوزیاین مقاله در پی بررسی تمثیل و امثال و حکم در اشعار پادشاه اقلیم سخن، خاقانی است که برگرفته از پایان نامه با عنوان فرهنگ عامه فولکلور در دیوان خاقانی است. نگارندگان سعی دارند با برشمردن شاهد مثال‌های متعدد در دیوان این شاعر توانا مثل مقدم داشتن عشق بر عقل، اهمیت مقام فقر أکثراین مقاله در پی بررسی تمثیل و امثال و حکم در اشعار پادشاه اقلیم سخن، خاقانی است که برگرفته از پایان نامه با عنوان فرهنگ عامه فولکلور در دیوان خاقانی است. نگارندگان سعی دارند با برشمردن شاهد مثال‌های متعدد در دیوان این شاعر توانا مثل مقدم داشتن عشق بر عقل، اهمیت مقام فقر معنوی، یافتن راه امان در گرو ترک هوس‌ها، عدم توقع سلامتی از گردش روزگار، قناعت و عدم رجوع به ناکسان، وفاداری روزگار با گذشت ایام، فقر جان و روح، برگ و نوای طبع مادی، جستن عافیت و سلامت در عالم روحانی نه در دنیا، طلب کردن همدم در عالم فنا نه دنیا و داستان‌های تمثیلی مثل داستان خلیفه و سقّا و داستان طوطی و بازرگان، بیان کند که عنصر تمثیل و امثال وحکم مانند دیگر عناصر فرهنگ عامه از جمله مواد و درون مایه‌هایی است که شاعران در دیوان‌های خود از آن مضمون سازی کرده و ابیات بدیع خلق نموده‌اند. از این میان، خداوندگار صنایع بدیعی و بیانی، خاقانی، به نحواحسن از عهده این مهم برآمده وهنرنمایی کرده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
31 - نگرشی بر کنایات و امثال وحکم در قصاید انوری
طاهره خبازیشکوه وغنای زبان دری که در طی چندین قرن به پایه بسیار بلندی از تکامل رسیده است بستگی به لغت ها و ترکیب های شیرین و دلنشین و پرمعنایی دارد که تلفیق آنها در نظم ونثر،ادبیات فاخر را به وجود آورده است و قسمت بزرگی از آنها را باید کنایه واصطلاح تعبیر کرد. این کنایه ها واصطلاح أکثرشکوه وغنای زبان دری که در طی چندین قرن به پایه بسیار بلندی از تکامل رسیده است بستگی به لغت ها و ترکیب های شیرین و دلنشین و پرمعنایی دارد که تلفیق آنها در نظم ونثر،ادبیات فاخر را به وجود آورده است و قسمت بزرگی از آنها را باید کنایه واصطلاح تعبیر کرد. این کنایه ها واصطلاحات در هر عصربه مناسبت اوضاع و احوال خاص آن زمان و تحولاتی که پدید آمده به تدریج به گنجینه الفاظ دری راه یافته و با ورود در سیاق سخن پیوسته و پراکنده بر حجم زبان فارسی از حیث باروری و زیبایی افزوده است. در اشعار انوری صور خیال بسیاری به کار رفته است که در این مقاله تلاش شده جنبه های زیباشناسی قصاید انوری بر اساس کنایه مورد بررسی و تحلیل قرار بگیرد و برای آن شواهد فراوانی از قصاید زیبای این شاعر آورده شود تا میزانی از کاربرد کنایه و امثال وحکم در قرن ششم ارایه شود. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
32 - بازتاب امثال و حکم عربی و فارسی در آیینه ی قصاید و غزلیات و قطعات تقی دانش
رجب توحیدیانبا تحقیق در شعر و ادب فارسی از آغاز تا حال حاضر، می توان دریافت که شعرا و نویسندگان به شیوه ها های گوناگون، از امثال و حکم عربی و فارسی بهره جسته اند. با مطالعه ی آثار شعرا و نویسندگان بزرگی چون: فردوسی، ناصر خسرو، عنصر المعالی، نصرالله منشی، سعد الدین وراوینی، سنایی، ا أکثربا تحقیق در شعر و ادب فارسی از آغاز تا حال حاضر، می توان دریافت که شعرا و نویسندگان به شیوه ها های گوناگون، از امثال و حکم عربی و فارسی بهره جسته اند. با مطالعه ی آثار شعرا و نویسندگان بزرگی چون: فردوسی، ناصر خسرو، عنصر المعالی، نصرالله منشی، سعد الدین وراوینی، سنایی، انوری، نظامی، خاقانی، عطار نیشابوری، عطاملک جوینی، مولانا، سعدی، حافظ و دیگران در می یابیم که اینان از امثال و حکم عربی و فارسی، برای بیان اندیشه های والای اخلاقی، عرفانی، اجتماعی، سیاسی، ادبی بهره جسته تا جایی که این شیوه ی بیان، به عنوان خصیصه ی بارز سبکی آنان در آمده است. تقی دانش یکی از شعرا و ارباب قلم اواخر دوره ی قاجاریه دوره ی پهلوی است که با تأسی از شعرا و نویسندگان پیشین، تحت تأثیر امثال و حکم عربی و فارسی قرار گرفته و در آیینه ی قصاید و غزلیات و قطعات خویش، سیمای زیبایی از امثال و حکم عربی و فارسی نشان داده است. نگارنده در این پژوهش، امثال و حکم عربی و فارسی را در کلّ قصاید و غزلیات و قطعات دانش مورد بررسی قرار داده است. هدف از این پژوهش بررسی شیوه ها های بهره گیری از امثال و حکم در محدوده ی قصاید و غزلیات و قطعات دانش است. نتیجه ی تحقیق اینکه بهره گیری از امثال و حکم عربی و فارسی، با تأسی از پیشینیان، در جای جای قصاید و غزلیات و قطعات دانش مشهود بوده و به عنوان خصیصه ی بارز سبکی وی در آمده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
33 - زن و ضرب المثل های جنسیتی
محسن معصومی ویدا رحیمی نژادProverbs are part of the oral literature said and heard in each language and culture, but their subjects differ from society to society. They show the interests and disgusts of every society and in fact they are the reflection of the culture of each society, as well. C أکثرProverbs are part of the oral literature said and heard in each language and culture, but their subjects differ from society to society. They show the interests and disgusts of every society and in fact they are the reflection of the culture of each society, as well. Characteristics of proverbs include anonymous author, oral transmission from generation to generation, and unknown origin. Since the formation of a proverb has no logical or scientific base, whatever the members of a society distance themselves from traditional and irrational behavior towards rational manner, then the use of proverb is reduced and in approving or rejecting a case individuals use proverb less, as logical reasoning helps them more. Some of these proverbs has gender base. The aim of this article is to determine the amount of the use of gender proverbs among people in Tehran. The methodology is based on survey research method. Statistical population is people in Tehran and the measurement tool is researcher- made questionnaire. Gender proverbs were set among common proverbs and 71 people including men and women in Tehran had filled the questionnaires. One of the most important findings of this project is that the amount of the use of gender proverbs among men is 0.93 and among women is 0.74 in the 0-4 scale in this statistical population. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
34 - تدوین برنامه آموزش ضرب المثل انگلیسی مبتنی بر کاریکاتور و اثربخشی آن بر خلاقیت
افسانه خدایاری مقدم پریسا تجلی مژگان سپاه منصورزمینه و هدف: هدف از پژوهش حاضر تدوین برنامه آموزش ضرب المثل انگلیسی مبتنی برکاریکاتور و تعیین اثربخشی آن بر خلاقیت یادگیرندگان بود. روش: روش پژوهش آمیخته اکتشافی(کیفی- کمی) بود. جامعه آماری در بخش کیفی شامل متخصصان آموزش زبان انگلیسی و متخصصان روانشناسی در منطقه‌ی سه ش أکثرزمینه و هدف: هدف از پژوهش حاضر تدوین برنامه آموزش ضرب المثل انگلیسی مبتنی برکاریکاتور و تعیین اثربخشی آن بر خلاقیت یادگیرندگان بود. روش: روش پژوهش آمیخته اکتشافی(کیفی- کمی) بود. جامعه آماری در بخش کیفی شامل متخصصان آموزش زبان انگلیسی و متخصصان روانشناسی در منطقه‌ی سه شهر تهران در سال ۱۳۹۸ بود که 10نفر از آنان به روش گلوله‌ی برفی به عنوان نمونه انتخاب شدند و در بخش کمی نیز شامل تمامی یادگیرندگان زبان انگلیسی در موسسه آموزش زبان انگلیسی امیر واقع در منطقه‌ی سه شهر تهران در سال ۱۳۹۸ بود که30 نفر از آنان به شیوه‌ی نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه ۱۵ نفری آزمایش و کنترل جایگزین شدند و گروه آزمایش10 جلسه تحت آموزش ضربالمثلهای انگلیسی با استفاده از کاریکاتور و اسلاید آموزشی قرار گرفتند در حالیکه برای گروه کنترل آموزش بدون کاریکاتور و اسلاید صورت گرفت. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه‌های محقق ساخته برای ارزیابی اعتبار بسته‌ی آموزشی و پرسشنامه تفکر خلاق تورنس(1972) بود. یافته‌ها: با محاسبه‌ی شاخص‌های CVR و CVI اعتبار بسته آموزشی تأیید شد. تحلیل واریانس دوعاملی آمیخته نیز نشان داد که برنامه آموزش ضربالمثلهای انگلیسی با کاریکاتور بر خلاقیت مؤثر بوده و این تأثیرات طی زمان پایدار بوده است (0.05>p). نتیجه‌گیری: برنامه آموزش ضربالمثلهای انگلیسی مبتنی برکاریکاتور بر خلاقیت یادگیرندگان زبان انگلیسی تأثیر دارد.کلیدواژه‌ها: برنامه آموزش ضربالمثلهای انگلیسی، کاریکاتور و خلاقیت. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
35 - The Effect of Story-based, L1 Translation, and Whatsapp Emoticon Puzzle-Solving Techniques on Iranian Intermediate EFL Learners’ Proverb Learning
اعظم علی سرائی سید عبدالمجید طباطبائی لطفی سید امیرحسین سرکشیکیانThis study investigated the effect of story-based technique, L1 translation, and Whatsapp emoticon puzzle solving on EFL learners’ learning proverbs. From among 90 female intermediate level learners at two language institutes in Qom, Iran, 60 homogeneous students أکثرThis study investigated the effect of story-based technique, L1 translation, and Whatsapp emoticon puzzle solving on EFL learners’ learning proverbs. From among 90 female intermediate level learners at two language institutes in Qom, Iran, 60 homogeneous students were chosen following the administration of a sample of Nelson proficiency test and a pre-test. The 60 participants were then assigned to three experimental groups, equal in number. The experimental group 1 was instructed using story-based technique; the experimental group 2 was taught through L1 translation; and the experimental group 3 was exposed to Whatsapp emoticon puzzle solving. Subsequently, all three groups took part in a proverb post-test similar to the pre-test. The data were analyzed by ANOVA. The results showed that Whatsapp emoticon puzzle solving was significantly the most effective, and that the students’ level of learning proverbs was influenced by story-based technique more than L1 translation technique. The findings of this study can contribute to technology- enhanced language teaching. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
36 - بررسی نقش و جایگاه جنس مؤنث در ضربالمثلهای مرودشت
میثم زارعیکی از موارد ادب عامه، ضرب المثل ها هستند، ضرب المثل ها ریشه در باورها و اعتقادات هر ملت و یا حتی هر منطقه دارند و در واقع منعکس‌کنندۀ فرهنگ هر جامعه ای هستند. هدف از این پژوهش بررسی و تحلیل نقش زنان و جنس مؤنث در ضرب المثل های مرودشت با رویکرد فمنیست لیبرالیست است. دا أکثریکی از موارد ادب عامه، ضرب المثل ها هستند، ضرب المثل ها ریشه در باورها و اعتقادات هر ملت و یا حتی هر منطقه دارند و در واقع منعکس‌کنندۀ فرهنگ هر جامعه ای هستند. هدف از این پژوهش بررسی و تحلیل نقش زنان و جنس مؤنث در ضرب المثل های مرودشت با رویکرد فمنیست لیبرالیست است. داده های این پژوهش، از طریق پژوهش میدانی و حضور در میدان مورد بررسی و مصاحبه با گویشورانی که سنّشان از چهل سال بیشتر بوده ، گردآوری شده است. داده‌ها پس از گردآوری، در چند دسته تقسیم بندی و بررسی شده اند. زنان در بیشتر این ضرب المثل ها نقش منفی دارند و به آنان به دید منفی نگریسته می شود تا جایی که وقتی از بی تعقلّی و ریاکاری سخن به میان می‌آید، از جنس زن سخن گفته می شود حتی اگر مورد خطاب، یک مرد باشد. هنگامی به زن با دید مثبت نگریسته می شود که زن در خانه بماند و نقش مادریش را ایفا کند یا قناعت کرده و از سرمایۀ مرد محافظت کند. همۀ این ها نشان از یک نظام مردسالار در جامعۀ مرودشت دارد که این مردسالاری برای زنان نیز مورد پذیرش قرار گرفته و برای آنان نهادینه شده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
37 - بررسی تطبیقی ضرب المثل های عربی ولکی
کبری خسروی طیبه فتحی ایرانشاهی علی کرمپورمَثَل که جمله ای کوتاه و برگرفته از یک ماجرا یا داستان معمولی و گاهی خاص بین اقوام گوناگون است؛ می تواند آیینۀ تجلّی فرهنگ‌های اقوام مختلف باشد. هر مثل، داستانی به قدمت تاریخ دارد لذا بررسی تطبیقی ضربالمثلهای یک قوم با دیگر اقوام می‌تواند زمینۀ خوبی برای مقایسه یا ت أکثرمَثَل که جمله ای کوتاه و برگرفته از یک ماجرا یا داستان معمولی و گاهی خاص بین اقوام گوناگون است؛ می تواند آیینۀ تجلّی فرهنگ‌های اقوام مختلف باشد. هر مثل، داستانی به قدمت تاریخ دارد لذا بررسی تطبیقی ضربالمثلهای یک قوم با دیگر اقوام می‌تواند زمینۀ خوبی برای مقایسه یا تأثیر و تأثر فرهنگی اقوام باشد. این پژوهش بر آن است به بررسی تطبیقی ضربالمثلهای زبان لکی - به‌عنوان یکی از زبان‌های قدیم ایرانی که با حفظ لغات و واژگان اصیل خود تاکنون پابرجا مانده است- با زبان عربی بپردازد. در این پژوهش از بین انبوه ضربالمثلهای لکی، 31 موضوع که بیشتر به جنبه‌های اخلاقی و اجتماعی می‌پردازند انتخاب شده است. نتایج بررسی تطبیقی ضربالمثلهای لکی و عربی نشان می دهد که زبان لکی به‌عنوان یکی از زبان‌های ایرانی که قوم لک در مناطق غربی ایران بدان تکلّم می‌کنند، در طول تاریخ از تعامل فرهنگی و تأثیر و تأثر با اعراب برخوردار بوده است. بررسی تطبیقی ضربالمثلهای لکی با ضربالمثلهای موجود در زبان عربی که یکی از کامل‌ترین زبان‌های دنیا به شمار می‌رود، شروع خوبی برای شناساندن فرهنگ مردم لک زبان است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
38 - نمادپردازی حیوانات در اصطلاحات و مثَل‌های بلوچی
عبدالغفور جهاندیدهحیوانات با توجه به این که در زندگی سنّتی و روستایی نقش بسیار پررنگی دارند، به همان گ ونه در زبان و ادبیات آن ها نیز حضور دارند. از میان انواع ادب عامیانه، جانوران بیشتر در ضرب المثل ها بازتاب دارند، بسیاری از رفتارها و خصوصیات این حیوانات جنبۀ نمادین پیدا کرده است. نم أکثرحیوانات با توجه به این که در زندگی سنّتی و روستایی نقش بسیار پررنگی دارند، به همان گ ونه در زبان و ادبیات آن ها نیز حضور دارند. از میان انواع ادب عامیانه، جانوران بیشتر در ضرب المثل ها بازتاب دارند، بسیاری از رفتارها و خصوصیات این حیوانات جنبۀ نمادین پیدا کرده است. نمادها از جمله عناصر مهم در روابط اجتماعی و انتقال مفاهیم هستند. در این مقاله به بررسی ویژگی های نمادین 55 جانور در اصطلاحات و مثَل های بلوچی پرداخته ایم. این حیوانات شامل حیوانات اهلی (11مورد)، حیوانات وحشی (16مورد)، پرندگان (13مورد)، جانوران دریایی (5 مورد) و حشرات (10 مورد) هستند. تعداد مثل ها، اصطلاحات، واژه های مستقل بلوچیِ به‌کاررفتۀ مرتبط با موضوع مقاله، به 290 مورد می رسد. هدف اصلی از این بررسی، نمایش چگونگی کارکرد نمادهای جانوران در اَمثال بلوچی است. بعضی از این نمادها قابل تطبیق با موارد مشابه در زبان و ادبیات فارسی است. این پژوهش برای نخستین بار است که با این عنوان و درون مایه در امثال بلوچی صورت می گیرد. در این تحقیق، از روش تحلیلی بهره برده شده است و برای گردآوری اَمثال، از شیوۀ تحقیق میدانی استفاده شده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
39 - بررسی ضرب المثل های ادبیات محلی شهرستان جیرفت
مسلم مظفری علی اصغر رستمی ابوسعیدیفرهنگ شفاهی ایران‌زمین از فرهنگ‌های اقوام و گروه‌های اجتماعی آن تشکیل شده است. این فرهنگ غنی، برای انسان از زادن تا مردن حرف دارد. در این بین، فرهنگ و ادبیات مردم جیرفت که در این گسترۀ جغرافیایی دارای ویژگی‌ها و مختصات خاص خود است؛ مورد توجه این نوشتار است. در پژوهش حاض أکثرفرهنگ شفاهی ایران‌زمین از فرهنگ‌های اقوام و گروه‌های اجتماعی آن تشکیل شده است. این فرهنگ غنی، برای انسان از زادن تا مردن حرف دارد. در این بین، فرهنگ و ادبیات مردم جیرفت که در این گسترۀ جغرافیایی دارای ویژگی‌ها و مختصات خاص خود است؛ مورد توجه این نوشتار است. در پژوهش حاضر، به ضربالمثلها که جزئی از این ادبیات شفاهی هستند به صورت کتابخانه‌ای و میدانی پرداخته شده است. در این تحقیق، ادبیات شفاهی ضربالمثل به دو نوع تقسیم می‌شود: در واژگان نوع اول؛ قلب، ابدال، حذف و اضافه صورت می‌گیرد و برای فارسی‌زبانان تاحدی قابل فهم است و می‌شود گفت که این نوع ضربالمثلها وارداتی هستند و از افکار و اشعار شاعران، به‌ویژه حافظ وسعدی متأثر شده‌اند که به دلیل همین وارداتی بودن به چند نوع مختصر از آنها اکتفا شده است؛ اما در نوع دوم ضربالمثلها به خاطر به کارگیری واژگان واصطلاحات غلیظ محلی و اسباب و وسایل معیشتی ولوازم کشاورزی، می‌توان ادعا کردکه مختص این منطقه بوده، برای دیگر گویش‌ها غیرقابل فهم‌اند. به دلیل همین مختص‌بودن، قسمت اعظم این تحقیق بر روی نوع دوم است. در این گونه از ضربالمثلها، مضامینی مثل روی‌گردانی از معشوق، تهدید، پند و نصیحت؛ طنز و تمسخر مشاهده می‌شود که بیانگر فرهنگ و نوع زندگی و آداب و رسوم آنان است. در این جستار به آوانویسی، ترجمه، تقسیم بندی و زمینۀ کاربرد ضربالمثلها نیز پرداخته شده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
40 - بررسی و تطبیق چند ضرب المثلِ تالشی و فارسی
کیومرث خانبابازادهبررسی و تطبیق کنایه ها و ضرب المثل های دو زبان، راهی برای بازشناسی برخوردها و ارتباط فرهنگی دو ملت، در درازنای تاریخ است. از آنجا که کنایه ها و ضرب المثل ها، حامل حکمت و دانش هستند و تقریبأ ویژگی های زبانی را در خود به شکل پیشین نگاه می دارند، پس بررسی ضرب المث أکثربررسی و تطبیق کنایه ها و ضرب المثل های دو زبان، راهی برای بازشناسی برخوردها و ارتباط فرهنگی دو ملت، در درازنای تاریخ است. از آنجا که کنایه ها و ضرب المثل ها، حامل حکمت و دانش هستند و تقریبأ ویژگی های زبانی را در خود به شکل پیشین نگاه می دارند، پس بررسی ضرب المثل های یک زبان و تطبیق آن ها با زبانی دیگر پیشینۀ مشترک دو زبان و فرهنگ را برای ما روشن می کند. در این مقاله چند ضرب المثل از زبان تالشی شمالی، حوزۀ عنبران انتخاب شده و با موارد مشابه در زبان فارسی مقایسه و سنجیده گردیده است تا ریشۀ مشترک فرهنگی و زبانی دو گروه باستانی، از این مسیر شناسایی شود. با توجه به این که زبان و ادبیات تالشی، بیشتر به شکل شفاهی رایج است، داده های این زبان به صورت موردی از میان گفتگوهای روزانه، گزینش شد و با موارد مشابه فارسی از کتاب‌های فرهنگ امثال فارسی مقایسه و بررسی شد. نتایج به دست آمده از این پژوهش نشان دهندۀ ارتباط زبانی و فرهنگیِ دو ملت، در دوره های مختلف تاریخی است. هرچند که بنابر دلایل مختلف، این دو زبان در طی سده های گذشته به شکل جدا از یکدیگر، تکامل و تحول یافته اند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
41 - بررسی و تحلیل کارکردهای گیاهان بومی در ضرب المثلهای رایج استان فارس
میثم زارع زهرا ریاحی زمینضرب المثل ها بخش مهمی از فرهنگ و ادبیات عامه اند و عناصر طبیعی که در زندگی مردم نقش بسزایی دارند، از مهم ترین عناصری هستند که در این شاخه از ادب عامه بازتاب یافته و به صورت های مختلف و با کارکردهای متنوع به کار رفته اند. در این نوشتار، به روش توصیفی- تحلیلی از نوع ت أکثرضرب المثل ها بخش مهمی از فرهنگ و ادبیات عامه اند و عناصر طبیعی که در زندگی مردم نقش بسزایی دارند، از مهم ترین عناصری هستند که در این شاخه از ادب عامه بازتاب یافته و به صورت های مختلف و با کارکردهای متنوع به کار رفته اند. در این نوشتار، به روش توصیفی- تحلیلی از نوع تحلیل محتوای کیفی و با استفاده از ابزار گردآوری اطلاعات کتابخانه ای، بازتاب گیاهان بومی و کارکردهای آن در مثل های استان فارس، از زوایای گوناگون بررسی گردیده است. یافته های این پژوهش نشان می‌دهد که عناصری مانند شکل ظاهری گیاهان، محل رشد و نمو، کاربرد غذایی و دارویی، شکل نوشتاری در مَثَل ها مورد توجه قرار گرفته است تا با استفاده از این ابزارها و مؤلفه ها، مسائلی همچون بی ارزشی، فراموش‌کردن هویت و گذشته، طفیلی‌بودن، بی نصیب و بی‌قسمت بودن، منفعت‌طلبی، انجام کار سودمند، پرهیز از هم نشین بد و داشتن دانش زیاد به تصویر کشیده شود. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
42 - بررسی نقش حیوانات در ضربالمثلهای عامۀ شهرستان رستم
غلامعلی محمدی عطا محمد رادمنش محبوبه خراسانیادبیات عامیانۀ هر قوم و خطّه‌ای اعم از نظم و نثر و ادبیات شفاهی نشان‌‌دهنده و بیانگر فکر، باور، آداب و رسوم، رفتار، مناسبات فرهنگی و اجتماعی و شیوۀ زندگی است. در میان ضربالمثلهای شهرستان رستم، حیوانات نقش قابل ملاحظه‌ای دارند. با بررسی‌های انجام‌شده، یک هفتم ضربالمثل أکثرادبیات عامیانۀ هر قوم و خطّه‌ای اعم از نظم و نثر و ادبیات شفاهی نشان‌‌دهنده و بیانگر فکر، باور، آداب و رسوم، رفتار، مناسبات فرهنگی و اجتماعی و شیوۀ زندگی است. در میان ضربالمثلهای شهرستان رستم، حیوانات نقش قابل ملاحظه‌ای دارند. با بررسی‌های انجام‌شده، یک هفتم ضربالمثلها به حیوانات اختصاص دارد. این حیوانات که به دو گروه اهلی و وحشی تقسیم می‌شوند، حیواناتی هستند که با زندگی مردم این دیار ارتباط تنگاتنگ دارند. نگاه به جامعۀ حیوانات در این مَثل‌ها در واقع جامعه‌شناسی انسان‌هاست. بعضی از رفتار، حرکات، خلق و خوی حیوان در انسان منعکس شده است که این امر، مَثلی بر پایۀ تشبیه، استعاره یا کنایه را فراهم آورده است. حیواناتی که انسان در زندگی روزمره بیشتر با آن ارتباط داشته است، ضربالمثل بیشتری در شأن اوست و انعکاس رفتارش چشمگیرتر است. حیوانی که خدمت بیشتری عرضه می‌کند، نقش بیشتری را در پرورش ایفا می کند و آن که برای زندگی تهدید است، فردی است که رفتارش در جامعه منفی است و کاربرد مثل در شأن وی در حقیقت برای آن است که در اصلاح خویش بکوشد. توصیف یک حیوان در ضربالمثل، در حقیقت بیان مشخصۀ فردی است که دارای این صفت است. این همه مَثل در شأن حیوانات با کاربردی که آنان در فرهنگ مردم این شهرستان دارد، جز تربیت، رشد و آموزش، قصد و هدفی در آن متصوّر نیست که این موضوع خود به نقش مهم انسان‌سازی به منظور ایجاد جامعه‌ای سالم تأکید دارد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
43 - نگاهی به ضرب المثل های شهرستان داراب
زینب السادات هاشمی مریم محمودیشهرستان داراب دارای گویشی خاص از متفرعات گویش های جنوب غرب ایران است. بسیاری از واژه ها و ضرب المثل هایی که در این گویش وجود دارد، از رنگ منطقه ای برخوردارند. بیشتر آنها از عناصر ساده ای تشکیل شده اند که رنگ و بوی زندگی سادۀ قدیمی و فرهنگ و جغرافیا و طبیعت این منطقه در أکثرشهرستان داراب دارای گویشی خاص از متفرعات گویش های جنوب غرب ایران است. بسیاری از واژه ها و ضرب المثل هایی که در این گویش وجود دارد، از رنگ منطقه ای برخوردارند. بیشتر آنها از عناصر ساده ای تشکیل شده اند که رنگ و بوی زندگی سادۀ قدیمی و فرهنگ و جغرافیا و طبیعت این منطقه در آن دیده می شود. در این تحقیق شماری از این مثل ها که بیشتر از طریق پژوهش میدانی جمع آوری شده اند، بررسی می شوند. برخی از ضرب المثل های شهرستان داراب، بسیار ساده و به لهجۀ قدیمی شهرستان است. این امثال بیشتر به بیان مسائل اخلاقی و تربیتی می پردازند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
44 - جستاری در ضرب المثلهای رایج در فرهنگ شفاهی گویش شیرازی
حامد عزیزی نیا بیوک بهنامدر ضرب المثل ها نکات بی شماری نهفته است که از ورای آنها می توان به برخی ویژگی های قومی هر دیار دست یافت. بسیاری از ضرب المثل های ایرانی مکتوب نشده و به صورت شفاهی سینه به سینه منتقل می شوند. در این مقاله سعی شده شماری از این دست ضرب المثل ها، متعلق به حوزۀ اجتماعی شیراز أکثردر ضرب المثل ها نکات بی شماری نهفته است که از ورای آنها می توان به برخی ویژگی های قومی هر دیار دست یافت. بسیاری از ضرب المثل های ایرانی مکتوب نشده و به صورت شفاهی سینه به سینه منتقل می شوند. در این مقاله سعی شده شماری از این دست ضرب المثل ها، متعلق به حوزۀ اجتماعی شیراز قدیم، جمع آوری و مفهوم شناسی شوند. روش تحقیق به دو شیوۀ میدانی و کتابخانه ای بوده است. ابتدا برپایۀ مصاحبۀ حضوری از تعدادی کهنسالان ساکن بافت قدیم، تعداد 37 ضرب المثل پربسامد جمع گردید و بعد از آن، آوانگاری و مفهوم یابی شده، نحوۀ کاربرد آن درمیان مردم تبیین گردید. در این ضرب المثل ها، در سطح زیبایی شناسی دو نکته درخور توجه است: یکی طنزآمیز بودن اغلب این مثل ها و دیگر کنایی بودن شمار درخور توجهی از آنها. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
45 - تحلیلی استعاری زبانشناختی بر ضربالمثلهای حوزۀ احساسی خشم در زبان های فارسی و ترکی
بهروز ابراهیمی حیات عامری زهرا ابوالحسنی چیمهپژوهش حاضر به بررسی استعاره‌های مفهومی حوزه خشم در آیینه ضربالمثلهای دو زبان فارسی و ترکی می‌پردازد. تلاش شده است از منابع مختلف برای دو زبان مذکور، دادههای مورد نیاز از هر دو زبان استخراج و گردآوری شود. پربسامدترین نگاشت‌نام‌ها در هر دو زبان مشخص و جداگانه در جدول آ أکثرپژوهش حاضر به بررسی استعاره‌های مفهومی حوزه خشم در آیینه ضربالمثلهای دو زبان فارسی و ترکی می‌پردازد. تلاش شده است از منابع مختلف برای دو زبان مذکور، دادههای مورد نیاز از هر دو زبان استخراج و گردآوری شود. پربسامدترین نگاشت‌نام‌ها در هر دو زبان مشخص و جداگانه در جدول آورده شود. در کنار نگاشت‌نام‌ها، پربسامدترین حوزه‌های مبدأ نیز شناسایی و معرفی شدند تا مشخص گردد گویشوران این دو زبان بیشتر از چه نگاشت‌نام‌ها و حوزه‌های مبدأ برای بیان استعاری خشم استفاده می‌کنند. مشخص شد در زبان فارسی پربسامدترین نگاشت‌نام ‍[خشم آتش است] و در زبان ترکی ‍[خشم نادانی/جهل است] می باشند. در‌رابطه با حوزه‌های مبدأ نیز پربسامدترین حوزه مبدأ که برای مفهوم‌سازی خشم به‌کار می‌رود، به‌ترتیب حوزه‌های مبدأ "روشنایی و تاریکی" در زبان فارسی و "انسان/بدن انسان"در زبان ترکی قرار دارند که بسامد وقوع به‌نسبت تعداد ضربالمثلهای بررسی شده در هر زبان آورده شد. با تحلیل‌هایی که صورت گرفت به نظر می رسد که هر چند تقریباً گویشوران این دو زبان از یک الگوی واحد فرهنگی برای تولید استعاره خشم استفاده می‌کنند اما به نظر می آید تفاوت های فرهنگی باعث تولید نگاشت‌نام های متفاوت نیز شده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
46 - جایگاه کار، تلاش و همّت در ضرب المثل های کردی و عربی
مسلم خزلی آرمان محمدی رایگانی جهانگیر امیریضرب المثلهای کردی و عربی به عنوان یکی از فنون ادبی منثور آیینهای تمام نما از فرهنگ ایرانی و عربی هستند که مؤلفههای فرهنگی، اجتماعی و رویدادهای تاریخی مردمان این دو فرهنگ را به نسل‌های بعدی انتقال داده‌اند ونقش بی‌همتایی را در حفظ اندیشه‌ها و رسوم نیاکان و پیشینیان ای أکثرضرب المثلهای کردی و عربی به عنوان یکی از فنون ادبی منثور آیینهای تمام نما از فرهنگ ایرانی و عربی هستند که مؤلفههای فرهنگی، اجتماعی و رویدادهای تاریخی مردمان این دو فرهنگ را به نسل‌های بعدی انتقال داده‌اند ونقش بی‌همتایی را در حفظ اندیشه‌ها و رسوم نیاکان و پیشینیان ایفا کرده‌اند. کار، تلاش و همت مضاعف یکی از موضوعات مهمی است که در این ضرب المثل‌ها بازتاب یافته و دارای جایگاه ارزشمندی است. این جستار نیز بر آن است با رویکردی تاریخی و با روش توصیفی-تحلیلی به مقایسه ضرب المثلهای کردی و عربی در مورد کار، تلاش و همت بپردازد و همسانی‌های موجود میان آنها را نشان دهد. بر اساس نتایج پژوهش کار، تلاش و همت در در فرهنگ ایرانی-اسلامی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است و همیشه به عنوان عامل پویایی جامعه معرفی شده است. با دقت در این ضرب المثل‌ها می‌توان رد پای سخنان و اندیشه‌های حکیمان و بزرگان را نیز یافت. بنابراین، این ضرب المثل‌ها به عنوان پل ارتباطی میان نسل‌های جدید و قدیم گزاره‌ها و مؤلفههای فرهنگی، اجتماعی و تاریخی را به نسل‌های جدید انتقال داده و به فرهنگ کار مداری تشویق می‌کنند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
47 - بررسی تحلیلی آموزه‌های تعلیمی در ضربالمثلهای لهجۀ جهرمی
بهرام شعبانیدر این پژوهش، با هدف آشنایی بیش تر با فرهنگ عامیانۀ مردم جهرم، آموزه های تعلیمیِ ضربالمثلهای لهجۀ جهرمی با تکیه بر سیصدوپنجاه مثل، بررسی گردیده است. ضرب المثل ها نخست به روش میدانی و با گوش دادن به سخنان تعدادی از افراد بومی و کهنسال و کمک گرفتن از افرادی که مجموعه أکثردر این پژوهش، با هدف آشنایی بیش تر با فرهنگ عامیانۀ مردم جهرم، آموزه های تعلیمیِ ضربالمثلهای لهجۀ جهرمی با تکیه بر سیصدوپنجاه مثل، بررسی گردیده است. ضرب المثل ها نخست به روش میدانی و با گوش دادن به سخنان تعدادی از افراد بومی و کهنسال و کمک گرفتن از افرادی که مجموعه ای از ضرب المثل ها را در اختیار داشته اند و نیز با مراجعه به منابع مکتوبی که برخی نمونه ها در آن ثبت گردیده، گردآوری و به روش توصیفی- تحلیلی به اختصار تحلیل شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که این مثل ها در گذر زمان بر اساس بینش، خوی جمعی و واقعیت های زندگی مردم این منطقه و به زبانی آهنگین، حکیمانه و برساخته از واژه های فارسی، پدید آمده و بازتابی از موضوعات گوناگون و گاه متناقضِ مرتبط با زندگی مردم جهرم است. همچنین آموزه های گوناگونی همچون لزوم هوشیاری در شناخت افراد، رعایت سنخیت در کارها، اهمیت دادن به کار و تربیت فرزند، آینده نگری، وظیفه شناسی، صبر، دقت در معاملات، اعتماد به نفس و نه گفتن در جای لازم و نکوهش رفتارهایی چون ادعا، تازه به دوران رسیدگی، ناسپاسی، بی اصالتی، خسّت، تنبلی، تن پروری، افشای راز، تکبّر، پرگویی و رفتار دوگانه با بسامدهای متفاوت از این ضرب المثل ها قابل یادگیری است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
48 - مقایسۀ پنجاه مثل لَکی و فارسی
فرشاد اسکندری شرفی ستایش فتاحی وحید مبارکقوم زاگرس‌نشین لک با پیشینۀ تاریخی و فرهنگی درخشان خود و با زبان شیرین لکی و ادبیات شفاهی پُربار خود، از روزگاران گذشته تا به امروز، میراث‌دار و پاسدارِ فرهنگِ کهن‌سرزمینِ ایران، بوده‌است. زبان قوم لک که از گروه زبان‌های شمال غربیِ ایرانی است، علاوه بر اینکه ریشه در زب أکثرقوم زاگرس‌نشین لک با پیشینۀ تاریخی و فرهنگی درخشان خود و با زبان شیرین لکی و ادبیات شفاهی پُربار خود، از روزگاران گذشته تا به امروز، میراث‌دار و پاسدارِ فرهنگِ کهن‌سرزمینِ ایران، بوده‌است. زبان قوم لک که از گروه زبان‌های شمال غربیِ ایرانی است، علاوه بر اینکه ریشه در زبان‌های باستانی ایران دارد؛ خویشاوند نزدیک زبان فارسی است و همواره از آن تأثیر پذیرفته و متقابلاً نیز بر آن تأثیر گذاشته‌است تا جایی که ادبیات شفاهی قوم لک با غنای کم‌نظیر خود، لبریز از مثل‌های شیرین و دیرینی است که وجوه اشتراک فراوانی با مثل‌های فارسی دارد و مقایسۀ مثل‌های دو زبان و نمایان‌ساختن تشابهات آنها، راهی مناسب برای اثبات پیوستگی زبان لکی با زبان فارسی و نشان‌دادن میزان داد و ستد دیرینه و دائمی دو زبان با همدیگر است. در این مقاله که با روش توصیفی- تحلیلی و بهره‌گیری از منابع کتابخانه‌ای و دادههای میدانی صورت گرفته، پنجاه مَثل زبان لکی با مثل‌های مشابه خود در زبان فارسی مقایسه و همانندی‌ها و ناهمانندی‌های آنها بررسی شده‌است. دستاورد پژوهش نشان می‌دهد که مفهوم و کاربرد هر کدام از پنجاه مثل زبان لکی، با مفهوم و کاربردِ مثلِ فارسیِ مشابه خود، یکسان است و تنها تفاوت مثل‌ها، مربوط به ساختار آن‌هاست که گاه اندک و قابل چشم‌پوشی، و گاه تا حد کُل ساختار دو مثل پیش می‌رود و ناشی از تفاوت‌های آوایی، لغوی و نحوی دو زبان، تفاوت‌های اقلیمی و جغرافیایی دو قوم و نوع نگاه آنها به عناصر محیط پیرامون خود و بازتاب این عناصر در ادبیات شفاهی خویش است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
49 - تحلیل جایگاه نخل در کنایات و ضربالمثلهای جهرمی
فاطمه تسلیم جهرمیادبیات عامیانه در فرهنگ و سنت‌های بومی و اقلیمی هر منطقه ریشه دارد. جهرم، شهری در جنوب شرقی فارس است و جهانگردان، این شهر را در گذشته جنگل نخل نامیده‌اند که بیانگر انبوه نخلستان‌های این شهر بوده است. نخل و امور وابسته به آن در ادبیات عامیانه و شفاهی این شهرستان، جایگاه أکثرادبیات عامیانه در فرهنگ و سنت‌های بومی و اقلیمی هر منطقه ریشه دارد. جهرم، شهری در جنوب شرقی فارس است و جهانگردان، این شهر را در گذشته جنگل نخل نامیده‌اند که بیانگر انبوه نخلستان‌های این شهر بوده است. نخل و امور وابسته به آن در ادبیات عامیانه و شفاهی این شهرستان، جایگاه ویژه‌ای دارد و در سنن، آداب و رسوم، اعتقادات و باورهای مردم وارد شده است. این مقاله به روش توصیفی- تحلیلی به واکاوی جایگاه و اهمیت این درخت در یکی از جنبه‌های ادبیات شفاهی مردم جهرم؛ یعنی کنایات و ضربالمثلها پرداخته و نمونههای مختلفی از آن را به دست داده است. کنایات، ضربالمثلها و تشبیهات مَثَلی که از نخل و اجزا و امور مربوط به آن یاد شده، از نظر اهداف معنایی، کاربردی، تفاوتی با سایر کاربردهای مثل‌ها و کنایه‌های فارسی ندارند و علاوه بر جنبۀ اخلاقی و تربیتی، گاهی نیز مطایبه‌آمیزند. از نظر واژگانی معمولاً این زبانزدها به دلیل به کاررفتن الفاظ ویژۀ محلی، اختصاص به شهرستان جهرم دارند. تنوع واژگان محلی مربوط به نخل و نخلداری در این مثل‌ها شایان توجه است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
50 - بررسی نام واژه های حیوانات در ضرب المثل های لکی
یوسف علی بیرانوند قاسم صحرائیضرب المثل ها جملاتی پرمغز و کوتاه هستند که کاربردی گسترده دارند و مردم برای اقناع یکدیگر از آنها استفاده می کنند. هر کدام از اقوام ایرانی، مثل های خاص خود را دارند که به خاطر ارتباط با یکدیگر و گاهی ارتباط با طبیعت ، آنها را ساخته اند. در میان قوم لک نیز مانند سا أکثرضرب المثل ها جملاتی پرمغز و کوتاه هستند که کاربردی گسترده دارند و مردم برای اقناع یکدیگر از آنها استفاده می کنند. هر کدام از اقوام ایرانی، مثل های خاص خود را دارند که به خاطر ارتباط با یکدیگر و گاهی ارتباط با طبیعت ، آنها را ساخته اند. در میان قوم لک نیز مانند سایر اقوام، ضربالمثل هایی وجود دارد. قوم لک از جمله اقوام ایرانی است که در استان هایی مانند لرستان، ایلام، کرمانشاه و همدان و... زندگی می کنند و به زبان لکی که یکی از زبان های بازمانده از زبان پهلوی است، سخن می گویند. نام واژه های حیوانات در ضربالمثل های این زبان نمودی پررنگ دارد. این موضوع می تواند بیانگر زندگی در کوهستان و ارتباط با حیوانات باشد. در این پژوهش کوشیده ایم نام‌واژه های حیوانات را در ضربالمثلهای لکی به روش توصیفی- تحلیلی و میدانی مورد بررسی قرار دهیم. بنابراین نخست آنها را آوانگاری کرده ایم و ترجمۀ آنها را به زبان فارسی نوشته ایم؛ سپس جایگاه کاربرد آنها را مورد بررسی قرار داده ایم؛ سرانجام مثل های معادل آنها را که در زبان فارسی و یا دیگر گونه های زبان های ایرانی وجود داشته است، آورده ایم. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
51 - نگرشی بر ضرب المثل های رایج درمحلۀ سعدی شیراز و معادل های آن ها
فرزانه فهندژ سعدی مریم زیبائی نژاد مریم کهنسالضرب المثل های این پژوهش به روشِ میدانی-کتابخانه ای و با رویکرد توصیفی-توضیحی گردآوری شده است؛ زیرا در این روش علاوه بر طبقه بندیِ ضرب المثل ها، ریشه و چگونگی شکل گیری آن ها نیز بررسی و همچنین برای اطمینان از منظورِ گوینده هنگامِ بیانِ ضرب المثل ها و به ویژه د أکثرضرب المثل های این پژوهش به روشِ میدانی-کتابخانه ای و با رویکرد توصیفی-توضیحی گردآوری شده است؛ زیرا در این روش علاوه بر طبقه بندیِ ضرب المثل ها، ریشه و چگونگی شکل گیری آن ها نیز بررسی و همچنین برای اطمینان از منظورِ گوینده هنگامِ بیانِ ضرب المثل ها و به ویژه دربارۀ معنای دومِ آن ها نظرسنجی عمومی انجام شده است. هدف از این تحقیق آن است که علاوه بر شناساندنِ ضرب المثل های رایج در محلۀ سعدی شیراز، ریشه ، معادل و معنیِ برخی از مَثَل ها مورد توجه قرار گیرد و به ثبت و ماندگاری آن ها کمک شود. نتایج تحقیق نشان می دهد که اغلب مَثَل های رایج در این محله، طنزآمیز و برخی دیگر کنایی است و مردم این محله بسیاری از مَثَل ها را بر اساس زندگی، تجارب، رویدادها و به ویژه حوادثی که برای بزرگانِ قومشان رخ داده، ساخته و پرداخته اند و آن ها را غالباً برای پندپذیری به کار می برند. همچنین مردم، بعضی از مَثَل ها را بر اساس اندیشه های خود تغییر داده اند، به صورتی که در ابتدا به نظر می رسد معادلی برای آن وجود ندارد اما بعد مشخص می شود که بعضی از این ضرب المثل ها همان است که در گفته های بزرگان ادب فارسی نیز وجود داشته است. البته بعضی دیگر از ضرب المثل ها نیز خاص همین محله است و معادلی برای آن ها در مناطق دیگر نمی توان یافت. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
52 - تحلیل ضربالمثلهای لری بویراحمدی بر اساس میزان توجه به مؤلفههای مهارت‌های زندگی
سمیه رضایی سکینه حیدریضربالمثلها نمایندۀ اعتقادات، نگرش‌ها، فرهنگ، رسوم، دانش و توجه یک قوم به مسائل مختلف‌اند که در قالب جملات قصار عامه‌پسند و با زبانی استعاری مطرح می‌شوند. این جملات قصار از طرفی باورهای یک قوم را به تصویر می‌کشند و از دیگرسو می‌توانند نقش آموزشی شایان توجهی داشته باشن أکثرضربالمثلها نمایندۀ اعتقادات، نگرش‌ها، فرهنگ، رسوم، دانش و توجه یک قوم به مسائل مختلف‌اند که در قالب جملات قصار عامه‌پسند و با زبانی استعاری مطرح می‌شوند. این جملات قصار از طرفی باورهای یک قوم را به تصویر می‌کشند و از دیگرسو می‌توانند نقش آموزشی شایان توجهی داشته باشند. ضربالمثلها در موقعیت‌های مختلف، در ذهن جاری می‌شوند و به زبان می‌آیند. درحقیقت می‌توان گفت که ضربالمثلها بیشتر برای کنایه به افراد و آگاهی‌بخشی یا تأکید کاربرد دارند. از آنجا که میزان توجه به مهارت‌های زندگی در یک قوم، ارتباط زیادی با فرهنگ آن قوم دارد، می‌توان با بررسی ضربالمثلهای رایج در یک قوم به میزان توجه آن قوم به مهارت‌های زندگی دست یافت. در این پژوهش به روش توصیفی-تحلیلی، چهارصد ضربالمثل رایج لری کهگیلویه و بویراحمدی بر اساس میزان و چگونگی توجه به مؤلفههای مهارت‌های زندگی بررسی شدند. ضربالمثلها از سه کتاب با عنوان‌های گلچینی از ضربالمثلهای بویراحمدی(1391)، گوشه‌هایی از فرهنگ مردم بویراحمد (1392) و گلچینی از ضربالمثلهای کهگیلویه و بویراحمد (1393) استخراج شدند. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که مؤلفههای مهارت‌های ارتباطی، تفکر انتقادی و حل مسئله، بیشترین بسامد و مؤلفۀ تفکر خلّاق و تصمیم‌گیری، کمترین بسامد را دارند. مهارت‌های ارتباطی بیشتر جنبۀ آگاهی‌بخشی دارند و مؤلفههای مهارت‌های دیگر از جمله تفکر انتقادی، حل مسئله و همدلی بیشتر برای کنایه به افراد به کار می‌روند. مؤلفههای مهارت مدیریت هیجان‌های منفی، هم برای پندآموزی و آگاهی‌بخشی و هم برای کنایه به افراد کاربرد دارند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
53 - بررسی مولکول های معنایی نام حیوانات پربسامد در ضربالمثلهای گویش سیرجانی: معنی‌شناسی شناختی
طاهره عزت آبادی پور اشرف السادات شهیدی مصطفی سلیمانیانقصهها، لالایی‌ها و ضربالمثلهای یک منطقه، خالص‌ترین و عمیق‌ترین احساسات، ظریف‌ترین افکار و اندیشه‌ها و واقعیات یک جامعه را منعکس می‌سازند. یکی از ویژگیهای ضربالمثلها، کاربرد کلمات معمول و مأنوس همچون اسامی حیوانات، گیاهان، میوه‌ها، اعضای بدن و رنگ‌ها در مفاهیم ارجا أکثرقصهها، لالایی‌ها و ضربالمثلهای یک منطقه، خالص‌ترین و عمیق‌ترین احساسات، ظریف‌ترین افکار و اندیشه‌ها و واقعیات یک جامعه را منعکس می‌سازند. یکی از ویژگیهای ضربالمثلها، کاربرد کلمات معمول و مأنوس همچون اسامی حیوانات، گیاهان، میوه‌ها، اعضای بدن و رنگ‌ها در مفاهیم ارجاعی و نیز غیرارجاعی و استعاری است که اغلب با هدف برجسته‌ساختن یک مختصۀ معنایی مثبت یا منفی در آنها و جلب نظر مخاطب به اهمیت موضوع است. هدف این پژوهش، بررسی مولکول‌های معنایی نام حیوانات پربسامد در ضربالمثلهای گویش سیرجانی براساس چارچوب معنی‌شناسی شناختی است. بدین منظور، پس از گردآوری مجموعه‌ای شامل 950 ضربالمثل گویش سیرجانی، تعداد 405 ضربالمثل، حاوی نام انواع حیوانات، استخراج و از این تعداد به بررسی ضربالمثلهای حیوانات پربسامد در گویش سیرجانی با رویکردی معنایی-شناختی پرداخته شد و از نام هر حیوان چند ضربالمثل ذکر گردید. نتایج تحلیل داده‌ها نشان داد که سه حیوان اهلی و بومی شهرستان سیرجان به ترتیب خر، سگ و شتر پربسامدتر و پرکاربردتر از بقیّۀ حیوانات اهلی و وحشی در ضربالمثلها هستند. از لحاظ دلالت و کارکرد موضوعی نیز موضوعات اجتماعی، بیشتر از بقیّۀ موضوعات به کار رفته است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
54 - مقایسه ی تطبیقی امثال کردی و فارسی
سید احمد پارساهدف پژوهش حاضر، مقایسة تطبیقی امثال، در دو زبان کردی و فارسی است. کمک به شناخت اشتراکات فرهنگی دو زبان یاد شده، از دیگر اهداف این پژوهش است و این امر به نوبة خود می‌تواند زمینة بهبود ارتباطات انسانی را در دو زبان یادشده فراهم کند؛ زیرا شناخت اشتراکات فرهنگی اقوام ازجمله أکثرهدف پژوهش حاضر، مقایسة تطبیقی امثال، در دو زبان کردی و فارسی است. کمک به شناخت اشتراکات فرهنگی دو زبان یاد شده، از دیگر اهداف این پژوهش است و این امر به نوبة خود می‌تواند زمینة بهبود ارتباطات انسانی را در دو زبان یادشده فراهم کند؛ زیرا شناخت اشتراکات فرهنگی اقوام ازجمله امثال و حکم ، زمینة تفهیم و تفاهم بهتر را فراهم می‌سازد و درنتیجه می‌تواند به همبستگی بیشتر و وفاق ملی کمک کند. در این راستا سه‌هزار مثل فارسی و کردی را به روش نظام‌مند (Systematic Sampling) انتخاب و مقایسه و بررسی کردیم. پژوهش به شیوة کتابخانه‌ای است و منابع آن، کتاب امثال و حکم کردی تألیف قادر فتاحی‌قاضی و دوازده هزار مثل فارسی و سی‌هزار معادل آنها تألیف ابراهیم شکوری‌زاده بلوری است. این منابع را به دلیل جامعیت نسبت به منابع دیگر در این زبان‌ها، تا زمان تدوین پژوهش انتخاب کردیم. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
55 - بررسی مردم شناختی ویژگی های فرهنگی و اقلیمی در ضرب المثل های شهر کرمان
کمال جوانمرد مهناز نجیب زادهاین مقاله با موضوع بررسی مردم شناختی ویژگیهای فرهنگی و اقلیمی در ضرب المثل های شهر کرمان بر آن است تا با الهام ازنظریه های مردم شناسی همچون تطور گرایی ، اشاعه گرایی، کارکرد گرایی، ساختارگرایی و زبانشناسی ساختاری، فرهنگ و شخصیت، اسطوره شناسی به تدوین چارچوب نظری و تبیین أکثراین مقاله با موضوع بررسی مردم شناختی ویژگیهای فرهنگی و اقلیمی در ضرب المثل های شهر کرمان بر آن است تا با الهام ازنظریه های مردم شناسی همچون تطور گرایی ، اشاعه گرایی، کارکرد گرایی، ساختارگرایی و زبانشناسی ساختاری، فرهنگ و شخصیت، اسطوره شناسی به تدوین چارچوب نظری و تبیین مردم شناختی ضرب المثل ها در کرمان پرداخته و کلیه اطلاعات گردآوری شده از طریق روش میدانی و تکنیک مشاهده مشارکتی با محوریت موضوع، اهداف وسوالات را تحلیل محتوی نموده تا بدین وسیله به سوالات تحقیق پاسخ داده شود. در این مقاله اجزائ ساختاری و کارکردهای ضرب المثلهای کرمانی مورد بررسی و تبیین قرار گرفته و سپس از مردم نگاری در سطح توصیف به مردم شناسی در سطح تبیین ضرب المثل ها پرداخته شده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
56 - ضربالمثل در ادب فارسی و عربی، پیشینه و مضامین مشترک
محمد امیریمثل در گستره ادبیات از نقش و جایگاه والایی برخوردار است؛ به طوری که ارزش و اهمیت علمی و تاریخی آن از کتیبه‌ها و سنگ‌نوشته‌ها کمتر نیست. در زندگی تمامی اقشار جامعه، اعم از عامی، تحصیلکرده، فرهیخته و... مثل کاربرد ممتازی دارد و چه بسا جملة کوتاهی که ضرب‌المثلی یا حکمتی به أکثرمثل در گستره ادبیات از نقش و جایگاه والایی برخوردار است؛ به طوری که ارزش و اهمیت علمی و تاریخی آن از کتیبه‌ها و سنگ‌نوشته‌ها کمتر نیست. در زندگی تمامی اقشار جامعه، اعم از عامی، تحصیلکرده، فرهیخته و... مثل کاربرد ممتازی دارد و چه بسا جملة کوتاهی که ضرب‌المثلی یا حکمتی به ارث رسیده از گذشتگان است، کار ساعت‌ها سخن گفتن، دلیل آوردن و استدلال کردن و بحث کردن را انجام داده است. تاریخ امثال و حکم در زبان عربی به دوره جاهلیت بر می‌گردد و در زبان فارسی نمی‌توان تاریخ دقیقی برای پیدایش آن ذکر کرد. مفاهیم و مضامین در ضربالمثلهای عربی و فارسی بسیار زیاد است که این مشابهت بیشتر معنوی و در بعضی از موارد لفظی است. پژوهش حاضر به بررسی و تحلیل مثل، معانی لغوی و اصطلاحی آن، ویژگیهای لفظی، معانی بیان و سپس به پیشینة امثال در عربی و فارسی و تاریخچة گردآوری امثال عربی خواهد پرداخت و در انتهای پژوهش، مفاهیم و مضامین مشترک مثل‌ها در فارسی و عربی را با ذکر نمونه مثال‌ها بررسی خواهد کرد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
57 - بررسی و تحلیل شیوه‌های اقتباس شاعران معاصر از ضربالمثلهای اشعار حافظ
آرمینه کاظمی سنگدهی احمد گلی ناصر علیزاده خیاطضربالمثلها آینة فرهنگ‌عامه هستند که سینه‌به‌سینه از نسلی به نسل دیگر انتقال می‌یابند و می‌توان با بررسی آنها به شیوة تفکر و روح عامة یک سرزمین دست یافت. مضامین تعلیمی ضربالمثلها بر عوام و خواص جامعه تأثیری بسزا دارد و شاید همین یکی از عوامل مهم ماندگاری آن طی قرون أکثرضربالمثلها آینة فرهنگ‌عامه هستند که سینه‌به‌سینه از نسلی به نسل دیگر انتقال می‌یابند و می‌توان با بررسی آنها به شیوة تفکر و روح عامة یک سرزمین دست یافت. مضامین تعلیمی ضربالمثلها بر عوام و خواص جامعه تأثیری بسزا دارد و شاید همین یکی از عوامل مهم ماندگاری آن طی قرون متمادی باشد. غزلیات حافظ سرشار از تمثیلات است. ایجاز زبان اشعار او سبب شده است مقبول طبع مردم صاحب‌نظر شود و هفت سده، در اذهان و زبان این مرزوبوم باقی بماند. در شعر معاصر چه از نوع نیمایی باشد یا غزل معاصر، الگوبرداری از زبان و اندیشة حافظ دیده می‌شود. در این پژوهش با مطالعة آثار هجده شاعر معاصر، انواع تأثیرپذیری و اقتباس از ضربالمثلهای غزلیات حافظ در اشعار آنان، کشف و استخراج شده است؛ نیز وام‌گیری صریح و غیرصریح از 110 ضربالمثل غزلیات حافظ در اشعار آنان دیده می‌شود. نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌دهد که مضامین اندرزگونه، توصیه‌های شاعرانه، تشویق، نهی و تحذیر ضربالمثلهای دیوان حافظ در شعر معاصر بازآفرینی شده است. شاعر معاصر چه در محور فرم و صورت و چه از جنبة مضمون و محتوا، گاه به‌صورت نقل‌قولی شاعرانه برای بیان تأثرات و گاه به‌منظور نقد شرایط روزگار، از آموزه‌های نهفته در محتوای ضربالمثلهای اشعار خواجه وام می‌گیرد و می‌کوشد با افزودن و یا اندک تغییراتی در واژگان، تمثیلات اشعار او را بازآفرینی کند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
58 - بررسی عناصر و بن‌مایه‌های اسطورهای و حماسی در ضربالمثلهای رایج استان فارس
میثم زارع زهرا ریاحی زمینضربالمثلها بخش بزرگی از فرهنگ یک قوم را تشکیل می‌دهند و آیینۀ تمام‌نمای اندیشه، ذوق، آداب و رسوم و عادات جامعه محسوب می‌شوند.لازم به ذکر است که اسطوره ها و باورهای اسطورهای در ساخت مثل‌ها دخیل هستند؛ زیرا مثل‌ها به عنوان قسمت مهمی از فرهنگ عامه نه تنها ریشه در تاری أکثرضربالمثلها بخش بزرگی از فرهنگ یک قوم را تشکیل می‌دهند و آیینۀ تمام‌نمای اندیشه، ذوق، آداب و رسوم و عادات جامعه محسوب می‌شوند.لازم به ذکر است که اسطوره ها و باورهای اسطورهای در ساخت مثل‌ها دخیل هستند؛ زیرا مثل‌ها به عنوان قسمت مهمی از فرهنگ عامه نه تنها ریشه در تاریخ بلکه ریشه در اساطیر و مذاهب کهن نیز دارند. هدف از این پژوهش به شیوۀ توصیفی ـ تحلیلی، بررسی عناصر و بن مایه های حماسی و باورهای اسطورهای انعکاس یافته در مثل های استان فارس از جمله شخصیت های شاهنامه و باورهای اسطوره‌ایِ اژدها، سیمرغ، آب، آتش، خروس، دختر و اعداد است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که بدون برقرار ساختن پیوند میان ضربالمثل و اسطوره نمی‌توان به معنای روشنی دست یافت. بن مایه های اساطیری موجود در ضرب المثل های استان فارس در برگیرندۀ مفاهیمی غنی همچون قدرت، زیبایی، اصل و نسب، آگاهی، بخت و اقبال، پاکی و... است. همچنین مشخص شد که مهم ترین شخصیت حماسی که در ضربالمثلها بازتاب یافته، شخصیت رستم است؛شایان ذکر است روایت نقّالان در ساخت مثل ها تاثیر گذار بوده است. درون‌مایة بسیاری از این ضربالمثلها، متأثر از باورها و آیینهای گذشته است. برخی از این باورها، پس از آمدن اسلام و فرهنگ اسلامی به ایران، رنگ اسلامی به خود گرفته اند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
59 - نقد و بررسی هیجان خشم در امثال‌وحکم دهخدا
سیمین خیری خاور قربانی نسرین چیرهاین مقاله بر اساس مبانی نظری هیجان خشم در روانشناسی، به بررسی محتوا و زبان ضربالمثلهای مربوط به آن، در امثال‌وحکم دهخدا پرداخته است. برای دستیابی به این هدف، از روش تحلیل محتوای استنباطی استفاده نموده و نمونة تحقیق، کتاب چهارجلدی امثال‌وحکم دهخداست. دادههای تحقیق أکثراین مقاله بر اساس مبانی نظری هیجان خشم در روانشناسی، به بررسی محتوا و زبان ضربالمثلهای مربوط به آن، در امثال‌وحکم دهخدا پرداخته است. برای دستیابی به این هدف، از روش تحلیل محتوای استنباطی استفاده نموده و نمونة تحقیق، کتاب چهارجلدی امثال‌وحکم دهخداست. دادههای تحقیق نخست در سه بحث نمود خشم، علل و راه‌های کنترل آن در اثر فوق توصیف‌شده و با روانشناسی تطبیق داده‌شده-اند سپس به بررسی وجه ادبی آنها، جهت تعیین رابطة زبان با محتو و به عبارتی روانشناسی زبان آنها پرداخته شده‌است. این بررسی حاکی از این است که در مثل‌های فارسی و بالتبع نگرش گذشتگان، مانند روانشناسی جدید هردو وجه این هیجان یعنی خشم مثبت و منفی مشاهده می‌گردد و حتی شواهدی وجود دارند که علل وجوه دوگانه آن را تبیین و توجیه می‌نماید. علاوه براین‌ها، به بررسی علائم، عوامل و مدیریت آن‌هم پرداخته‌شده‌است. بررسی روانشناسی زبان مثل‌های مربوط به خشم نشان می‌دهد که بعد از تشبیه بارزترین وجه ادبی مثل، تضاد است. این موضوع با محتوای خشم و عوامل آن یعنی تضادهای دوگانه ارتباط دارد و زبان در خدمت فکر درآمده و سبب وفور و کثرت تضاد در زبان شده است؛ بنابراین، پردازش محتوایی و زبانی این بحث، در مثل‌ها جامع است و این ویژگی، در کنار اختصار زبانی و مقبولیت همگانی آنها در میان مردم، باعث مؤثر واقع‌شدنشان در شناساندن هیجان‌ها، توجیه و رفتاردرمانی آنها باشد.کلیدواژه‌ها: ضربالمثلها، دهخدا، روانشناسی، هیجان، خشم. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
60 - تحلیل کاربردی ارسال‌المثل در شعر صائب تبریزی
اشرف شیبانی اقدم ژاله کریمی کیویشعر و مثل همواره کارکردی دو طرفه دارند؛ ارسال‌المثل، از ارکان مهم ادبیات به شمار می‌رود که شاعران و نویسندگان در اشعار خود برای شیرینی کلام به سبب روانی الفاظ و روشنی مفاهیم و معانی و وضوح بخشی بیشتر به حقیقت و اثبات سخن، از آن بهره جسته و با بیان آن هنرمندی و توانایی أکثرشعر و مثل همواره کارکردی دو طرفه دارند؛ ارسال‌المثل، از ارکان مهم ادبیات به شمار می‌رود که شاعران و نویسندگان در اشعار خود برای شیرینی کلام به سبب روانی الفاظ و روشنی مفاهیم و معانی و وضوح بخشی بیشتر به حقیقت و اثبات سخن، از آن بهره جسته و با بیان آن هنرمندی و توانایی خود را در شعر نشان داده‌اند. از مهمترین مباحث زبانشناسی در حوزة سبک شناسی کاربردی، کنش گفتار است. در این مقاله مطالعة جنبه‌های کاربردشناسی زبان که یکی از ابزارهای علمی تحلیل گفتار است؛ بر طبق نظرات جان سرل[1]، زبان‌شناس آمریکایی بررسی می‌شود و غزل‌های صائب تبریزی را در حیطة کاربردشناسی و نوع کنش‌های گفتاری تبیین می‌کند. این مقاله برگرفته از پایان نامة کارشناسی ارشد پژوهشگر است. یکی از دستاوردهای این پژوهش آن است که مقولات سبک‌شناسی کاربردی را به صورت عملی و از طریق طبقه‌بندی کنش‌های گفتاری و جنبه‌های کاربردی آن تحلیل و توصیف می‌کند که چارچوبی روشن برای در نظر گرفتن تفاوت‌های کنش‌ها در ارسال‌المثل‌های صائب است و نگرش او را به دنیای پیرامونش آشکارمی‌سازد که از طریق پاره‌گفتارهای گوناگون حامل پیام و مضمون‌هایی است که وجهه‌های اجتماعی افراد را در زبان تعاملی خود نشان می‌دهد. 3- John searl تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
61 - بررسی خاستگاه و ریشة چند ضربالمثل فارسی و عربی
یعقوب مقدیمیچکیده ضربالمثل گونه‌ای از بیان کوتاه و مشهور است که در خود قصّه‌ای یا رخدادی عبرت‌آموز دارد. برای شناخت تاریخی فرهنگ و آداب یک ملّت، ضربالمثلها مقوله‌هایی اساسی و مدارکی دارای ارزش جدّی‌اند. بسیاری از ضربالمثلها، علاوه بر آن که تصویرهایی واقعی از زندگی مردم را در أکثرچکیده ضربالمثل گونه‌ای از بیان کوتاه و مشهور است که در خود قصّه‌ای یا رخدادی عبرت‌آموز دارد. برای شناخت تاریخی فرهنگ و آداب یک ملّت، ضربالمثلها مقوله‌هایی اساسی و مدارکی دارای ارزش جدّی‌اند. بسیاری از ضربالمثلها، علاوه بر آن که تصویرهایی واقعی از زندگی مردم را در بر دارند نشان دهندة تأثیر و تأثّر فرهنگ اقوام مختلف‌اند. در این میان، تأثیر یا اثر گذاری دو فرهنگ عربی و ایرانی بر یکدیگر و تأثر یا اثر پذیری آنها از یکدیگر به علل و انگیزه‌های زیادی مانند همجواری و روابط تجاری، گردن نهادن ایرانیان به دین اسلام و تسلّط عرب بر بخش‌های زیادی از ایران، غیر قابل انکار است. در پژوهش حاضر، چند ضربالمثل نسبتاً مشهور از ضرب المثلهای فارسی و عربی انتخاب شده و مضامین، منشأ و وجوه افتراق و اشتراک آنها مورد بررسی قرار گرفته است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
62 - بررسی کارکردضرب‌المثل‌های تالشی (گویش میناآبادی استان اردبیل)در ابعاد زندگی مردمان روستای میناآباد
ملاحت شعبانی میناابادهدف از این تحقیق بررسی کارکرد ضربالمثلهای زبان تالشی (گویش میناآبادی استان اردبیل) در ابعاد زندگی مردمان روستای میناآباد بخش عنبران استان اردبیل است. ازآنجا‌که ضربالمثلهای تالشی بر جنبه‌های مختلف از زندگی تالش زبانان تأثیر دارد و از سوی دیگر، تحقیقات اندکی در مورد ک أکثرهدف از این تحقیق بررسی کارکرد ضربالمثلهای زبان تالشی (گویش میناآبادی استان اردبیل) در ابعاد زندگی مردمان روستای میناآباد بخش عنبران استان اردبیل است. ازآنجا‌که ضربالمثلهای تالشی بر جنبه‌های مختلف از زندگی تالش زبانان تأثیر دارد و از سوی دیگر، تحقیقات اندکی در مورد کارکرد ضربالمثل تالشی میناآبادی صورت گرفته است، لذا ضروری است تا به بررسی کارکرد ضربالمثلهای تالشی گویش میناآبادی استان اردبیل، در ابعاد زندگی مردمان روستای میناآباد به صورت روش گرندد تئوری (GT) پرداخته شود. برای رسیدن به این هدف با چندین متخصص در حوزه ضربالمثلها، مصاحبه‌های ساختارمندی انجام شد و پایان‌نامه‌های بومی‌های حیطه مورد نظر بررسی و دادههای تحقیق از طریق مصاحبه و مشاهده جمع‌آوری، کدگذاری و مقوله‌بندی شد. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که ضربالمثل تالشی میناآبادی به عنوان وسیله‌ای برای مواردی همچون: 1- آموزش دانش زبانی؛2- آموزش عملکردی برای صحبت کردن؛ 3- القای ارزشمندی خرد و اخلاق؛ 4- کنترل رفتار برای انطباق با هنجارهای مورد توافق و 5- دارای کارکرد اخلاقی، فلسفی و انگیزشی بوده اند؛ لذا این مطالعه تأیید می‌کند که ضربالمثلها به دلیل داشتن دانش زبانی و ارزش‌های فرهنگی مثبت، رسانه آموزشی، اخلاقی و فلسفی و انگیزشی خوبی هستند، به‌طوری‌که باید توسط جوامع حامی آنها حفظ و نگهداری شوند و به ویژه، نقش دولت در حمایت از حفظ این ضربالمثل ها بسیار مهم است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
63 - بررسی و تحلیل مثل در اشعار قائم مقام فراهانی
امنه بیداریان علی محمد موذنیمثل¬ها عباراتی هستند که در گذشته به صورت شفاهی و سینه به سینه در بین مردم وجود داشته¬اند و بعدها نویسندگان، شاعران و بزرگان هر عصری آن¬ها را به صورت مکتوب در آورده¬اند. دلیل رایج بودن امثال ویژگی¬هایی همچون ایجاز، وزن و آهنگ مطلوب، ریشه های¬داستانی و تاریخی که براساس تج أکثرمثل¬ها عباراتی هستند که در گذشته به صورت شفاهی و سینه به سینه در بین مردم وجود داشته¬اند و بعدها نویسندگان، شاعران و بزرگان هر عصری آن¬ها را به صورت مکتوب در آورده¬اند. دلیل رایج بودن امثال ویژگی¬هایی همچون ایجاز، وزن و آهنگ مطلوب، ریشه های¬داستانی و تاریخی که براساس تجربیات و ... است،. هدف از انجام پژوهش حاضر شرح و توضیح مَثَل ها در دیوان اشعار قائم مقام فراهانی، معرفی و شناساندن این شخصیت ادبی، سیاسی و اجتماعی و شناخت بیشتر شعر و اندیشه او بوده¬است. او از مَثَل-های فارسی در حکم اسلحه¬ای در کارزا سیاست استفاده می¬کند. وی برخلاف معاصران خود که هیچ¬گونه اشاره¬ای به حوادث زمان خود نمی¬کنند. در بیشتر اشعار خود از وقایع و پیشامدهای روز سخن می¬گوید. پژوهش حاضر به روش توصیفی¬ تحلیلی صورت گرفته¬است. نتایج حاصل از بررسی و تحلیل چگونگی کاربرد مثل در اشعار قائم مقام نمایانگر این امر است که قائم مقام به ضرب المثل های رایج اشاره داشته¬است . از آنجایی که شاعر قصیده را برای اظهار مقاصد خود مناسب¬تر یافت؛ بنابراین بیشترین حضور مثل و ضرب¬المثل در دیوان اشعار قائم مقام در قالب قصیده مشاهده گردید. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
64 - تاریخ الوزرا و مثل‌های آن
رمضان شعبانی محمود طاووسی مهدی ماحوزیهرقوم و ملّتی در طول تاریخ و در سرزمین خود سرمایه‌هایی دارد که زمینه‌ساز پیش‌رفت‌های مادی، رفاهی و معنوی آن‌هاست. یکی از این سرمایه‌های معنوی که فرهنگ و تمدن آن قوم را می‌سازد، نوشته‌هایی است در زمینه‌های گوناگون و از جمله در موضوع تاریخ که به خودی خود بخشی بزرگ از زندگ أکثرهرقوم و ملّتی در طول تاریخ و در سرزمین خود سرمایه‌هایی دارد که زمینه‌ساز پیش‌رفت‌های مادی، رفاهی و معنوی آن‌هاست. یکی از این سرمایه‌های معنوی که فرهنگ و تمدن آن قوم را می‌سازد، نوشته‌هایی است در زمینه‌های گوناگون و از جمله در موضوع تاریخ که به خودی خود بخشی بزرگ از زندگی مردم را در تمام جنبه‌های رفاهی، عمران، اخلاق، سیاست، آداب و رسوم، علم، شخصیّت فردی و اجتماعی، افکار و روحیّات، سنن، امثال و بسیاری چیزهای دیگر را بنمایش می‌گذارد. متأسفانه در برخی کشورها، از جمله ایران، بسیاری از آن نوشته‌ها در زیر غبار بی‌توجّهی به بوتة فراموشی سپرده شده است. در این نوشته هدف آن است تا ضمن معرّفی، بازنویسی و تصحیح تاریخ الوزرا ـ یکی از کهن‌دست نوشته‌های تاریخی کشورمان ـ بخش مَثَل‌های این اثر ارج‌مند مورد بررسی قرار گیرد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
65 - در جستجوی واژگان باستانی بازمانده در ضرب المثل ها ی تالشی شمالی
افشین خانبابازاده مهناز نظامی عنبرانچکیدهضرب‎المثل‎ها از مهمترین گونه‎های ادبی در ادبیات شفاهی به شمار می ‎آیند که در میان مردم عادی بوجود آمده و سینه به سینه از نسلی به نسل دیگر انتقال یافته‎اند، وجود وزن و آهنگ محسوس در اغلب ضرب‎المثل ‎ها موجب شده‎است که واژگان به کار رفت أکثرچکیدهضرب‎المثل‎ها از مهمترین گونه‎های ادبی در ادبیات شفاهی به شمار می ‎آیند که در میان مردم عادی بوجود آمده و سینه به سینه از نسلی به نسل دیگر انتقال یافته‎اند، وجود وزن و آهنگ محسوس در اغلب ضرب‎المثل ‎ها موجب شده‎است که واژگان به کار رفته در آن‎ها با گذر زمان کمتر دچار تحولات زبانی شده، و اصالت خود را تا حدود زیادی حفظ کنند. بنابراین بررسی ضرب‎المثل‎های موجود در هر یک از گویش‎های ایرانی اهمیت ویژه‎ای دارد. به دلیل از بین رفتن تدریجی گویش‎ها، قسمت اعظمی از میراث فرهنگی و زبانی ایران زمین در معرض نابودی قرار گرفته است. بنابراین در راستای پاسداری از این میراث کهن ضرورت دارد که ضرب‎المثل‎های موجود در گویش‎ها از جمله گویش‎های زبان تالشی به صورت میدانی جمع‎آوری شود. لذا در پژوهش حاضر با بررسی چند ضرب‎المثل از تالشی شمالی، تعدادی از واژهای باستان را که تا حدود زیادی از تحولات زبانی مصون مانده‎اند، بررسی کرده‎ و سیر تحول این واژه‎ها را مشخص نموده‎ایم، علاوه بر آن، به معادل فارسی هر ضرب‎المثل نیز، قبل از بررسی سیر تحول واژگان، اشاره شده است. تفاصيل المقالة
سند
Sanad is a platform for managing Azad University publications
الروابط
المراكز ذات الصلة
دعامة
الصفحات الرسمية
حقوق هذا الموقع الإلكتروني مملوكة لنظام SANAD Press Management. © 1442-1445