• فهرس المقالات آینده‏‌نگاری

      • حرية الوصول المقاله

        1 - خوشه بندی و نگاشت روند 40 ساله پژوهش‌های حوزه آینده نگاری
        محمد یوسفی خرایم حاکم قاسمی فرهاد درویشی سه تلانی عین اله کشاورزترک مرتضی موسی خانی
        زمینه: توسعه روش‌هایی اثربخش به منظور کاستن از پیچیدگی‌ها و عدم‌قطعیت‌های آینده و مواجهه با تغییرات سریع و گسسته یک ضرورت در عصر حاضر می‌باشد. آینده‌نگاری به عنوان یک ابزار موثر برای کاستن از پیچیدگی سیستم‌های پیچیده و پویا مورد توجه می‌باشد. هدف: با توجه به اینکه حجم أکثر
        زمینه: توسعه روش‌هایی اثربخش به منظور کاستن از پیچیدگی‌ها و عدم‌قطعیت‌های آینده و مواجهه با تغییرات سریع و گسسته یک ضرورت در عصر حاضر می‌باشد. آینده‌نگاری به عنوان یک ابزار موثر برای کاستن از پیچیدگی سیستم‌های پیچیده و پویا مورد توجه می‌باشد. هدف: با توجه به اینکه حجم زیاد پژوهش‌ها به عنوان چالش، برای در این پژوهش با استفاده از تکنیک‌های علم‌سنجی، روند تحقیقات پژوهشگران در حوزه آینده‌نگاری تجزیه و تحلیل گردیده است. روش‌ها: در این پژوهش 3883 مقاله منتشر شده بین سال‌های 1979 تا ژوئن 2019 در حوزه آینده‌نگاری در پایگاه WOS با استفاده از نرم‌افزار VOSviewer تجزیه و تحلیل گردید و شبکه ارجاعات مقالات، هم رخدادی کلمات کلیدی، همکاری نویسندگان و ارجاعات مجلات تجزیه و تحلیل شده و نویسندگان، برجسته شناسایی شدند. یافته‌ها: بر اساس نتایج به دست آمده نشریات futures ، technological forecasting and social change ، journal of political economy ، به عنوان تاثیرگذارترین مجلات در حوزه آینده‌نگاری شناخته شدند. همچنین Suddendorf, T، Saritas, O، Sarpong, D وRohrbeck, R به عنوان نویسندگانی با بیشترین سهم در تولید علم شناخته شدند. از میان کلمات کلیدی استفاده شده در کل مقالات بررسی شده نیز، کلمات decision-making، corporate foresight، climate-change حایز بالاترین رتبه در تکرار بین مقالات حوزه آینده‌نگاری بوده اند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        2 - آینده‌نگاری اثرات اجرای انتقال آب رودخانه سیروان (طرح سامانه گرمسیری) بر تحولات مکانی – فضایی شهرستان مهران
        حمید جلالیان فرهاد عزیزپور حسین مهدی زاده جواد علی‌بیگی
        زمینه: امروزه با توجه به تغییرات شتابان محیطی و عــدم اطمینان حاصل از آن، "آینده‌نگاری" به‌عنوان یک راهبرد در راستای مدیریت جامع آب قابل تأمل است. هدف: این مقاله به بحث در خصوص آینده‌نگاری تحولات مکانی فضایی اجرای پروژه انتقال آب از رودخانه سیروان به شهرستان مهران (طرح أکثر
        زمینه: امروزه با توجه به تغییرات شتابان محیطی و عــدم اطمینان حاصل از آن، "آینده‌نگاری" به‌عنوان یک راهبرد در راستای مدیریت جامع آب قابل تأمل است. هدف: این مقاله به بحث در خصوص آینده‌نگاری تحولات مکانی فضایی اجرای پروژه انتقال آب از رودخانه سیروان به شهرستان مهران (طرح سامانۀ گرمسیری) در افق سال 1408 می‌پردازد. روش: چارچوب نظری این تحقیق، بر اساس روش‌های جدید علم آینده‎پژوهی، تحلیلی و اکتشافی است که با به‌کارگیری ترکیبی از مدل‌های کمی و کیفی انجام گرفته است. با توجه به ماهیت این پژوهش، از روش‌های دلفی، تحلیل ساختاری و سناریونگاری بهره گرفته شده است. یافته‌ها: داده‌هـای ایـن تحقیق شامل 13 عامل موثر از میان 30 عامل اولیه با روش دلفی و نرم افزار میک‌مک استخراج شد. سپس بر اساس روش سناریونویسی، 52 وضعیت ممکـن و محتمل در آینده شهرستان تعریف گردید و با تشـکیل مـاتریس 52×52 بـا اسـتفاده از نرم‌افزار سـناریو‌ویـزارد، نهایتاً 1 سناریوی بسیار مطلوب، 11 سناریوی مطلوب، 2 سناریوی بینابین و ادامه وضع موجود، 8 سناریوی در آستانه بحران و یک سناریوی بحرانی یعنی در مجموع 23 سناریوی باورکردنی استخراج و مورد تحلیل قرار گرفته است. نتیجه‌گیری: سناریوهای احتمالی اگرچه امیدهای فراوانی به وقوع شرایط مطلـوب در شهرسـتان را نشان می‌دهند ولی از طرف دیگر وقوع شرایط بحرانی را دور از انتظار نمی‌دانند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        3 - شناسایی قابلیت‌های کلیدی آینده‌نگاری سازمانی در بانک‌ها و موسسات مالی ایران
        مهدی قلیزاده زاوشتی صفر فضلی عین الله کشاورز ترک اصغر ابن الرسول
        آینده‌پژوهی در سازمان که با عنوان آینده‌نگاری سازمانی شناخته می‌شود، یکی از حوزه‌های موردبحث در آینده‌پژوهی و مدیریت استراتژیک است. آینده‌نگاری، سازمان‌ها را قادر می‌سازد تغییرات بنیان برافکن آینده را شناسایی کنند و بتوانند پاسخ‌های مناسب و نوآورانه به‌منظور حفاظت از خو أکثر
        آینده‌پژوهی در سازمان که با عنوان آینده‌نگاری سازمانی شناخته می‌شود، یکی از حوزه‌های موردبحث در آینده‌پژوهی و مدیریت استراتژیک است. آینده‌نگاری، سازمان‌ها را قادر می‌سازد تغییرات بنیان برافکن آینده را شناسایی کنند و بتوانند پاسخ‌های مناسب و نوآورانه به‌منظور حفاظت از خود در برابر این تغییرات و بقا در بلندمدت طراحی کنند. فرآیند آینده‌نگاری در صنعت بانکداری را می‌توان به‌عنوان مجموعه‌ای از خصوصیات کلیدی دانست که بر ماهیت خاص آن تمرکز داشته و آن را از دیگر ابتکارات در بانک‌ها متمایز می‌سازند. هدف مقاله حاضر درک تفاوت‌های قابلیت‌های آینده‌نگاری بانک‌ها و مؤسسات مالی ایران در اجرای بالقوه پروژه‌های آینده‌نگاری راهبردی بر اساس مدل قابلیت پالیوکایت و همکاران (2014) است. این پژوهش از پیمایش رایانامه‌ای استفاده کرده که در آن رایانامه‌ها برای مدیران و کارشناسان ارشد طرح و برنامه بانک‌ها ارسال شدند. داده‌های دریافتی به لحاظ آماری با استفاده از روش تحلیل خوشه‌ای و آزمون یومان ـ ویتنی مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفتند. نتایج معنادار آماری به‌دست‌آمده در این پژوهش، تعیین و درک تفاوت‌ها در میزان قابلیت بانک‌ها برای اجرای برنامه‌های آینده‌نگاری راهبردی را میسر می‌سازد. یافته‌های پژوهش جاری به میزان قابل‌توجهی درک ما از آمادگی و قابلیت اجرای پروژه‌های آینده‌نگاری سازمانی در صنعت بانکداری را افزایش می‌دهد، به‌طوری‌که قابلیت‌های آینده‌نگاری بانک‌های دسته اول نسبت به سایر بانک‌ها در دو بعد قابلیت‌های انتخاب استراتژی و قابلیت‌های یکپارچه‌سازی بیشتر است ولی در بعد قابلیت‌های پویش محیطی نسبت به سایر بانک‌ها کمتر است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        4 - خاستگاه آینده‌نگاری و جایگاه آن در سیاستگذاری بخش عمومی
        بهزاد مشعلی حسن شیبانی ابراهیم حاجیانی علی اله قنبری
        آینده، نامعین و سرشار از عدم قطعیت‌های عمیق و رویدادها و اتفاق‌های غیرمنتظره و شگفتی‌ساز است. این امر در برنامه ها و سیاست های بخش عمومی که دارای حجم، اثر و پیچیدگی بیشتر بوده و افق زمانی بالاتری دارند، از شدت و حساسیت بیشتری نیز برخوردار می گردد و تلاش سیاستگذاران و بر أکثر
        آینده، نامعین و سرشار از عدم قطعیت‌های عمیق و رویدادها و اتفاق‌های غیرمنتظره و شگفتی‌ساز است. این امر در برنامه ها و سیاست های بخش عمومی که دارای حجم، اثر و پیچیدگی بیشتر بوده و افق زمانی بالاتری دارند، از شدت و حساسیت بیشتری نیز برخوردار می گردد و تلاش سیاستگذاران و برنامه ریزان همواره بر این است که تا حد ممکن بتوانند در تصمیمات و اقدامات خود، پیش تدبیری های لازم را برای برخورد با عدم قطعیت ها و رخدادهای احتمالی صورت دهند. در این میان، آینده‌نگاری به عنوان حوزه ای که از نظر تبارشناسی خاستگاه تاریخی آن به اتفاقات پس از جنگ دوم جهانی بازگشته، با ترکیب علم و هنر به عنوان تجربه فرارشته ای عمل کرده و از ترکیب حوزه های آینده پژوهی، برنامه ریزی راهبردی و توسعه سیاست شکل یافته است، می تواند به عنوان ابزاری موثر در دست دولتمردان و سیاستگذاران در زمینه برنامه ریزی پابرجا، شبکه سازی و ایجاد تعهد در میان ذینفعان و پابرجایی و موفقیت سیاستها مورد استفاده قرار گیرد. آینده نگاری می تواند کارکردهای اطلاع رسانی سیاست، مشاوره سیاستی و تسهیل کننده سیاست را بر عهده داشته باشد. همچنین، آینده نگاری می تواند در مسائل و موضوعات بین المللی و جهانی نیز به عنوان ابزاری کارآمد مد نظر قرار گیرد و تجربه کشورها و سازمانهای بین المللی موید این موضوع است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        5 - طراحی مدل آینده‌نگاری شرکتی و اثر آن بر عملکرد سازمانی (مورد مطالعه: صنعت بانکداری)
        مهدی جنیدی جعفری روح اله بیات فرهاد درویشی سه تلانی صفر فضلی
        این مقاله با هدف طراحی مدل آینده نگاری شرکتی و اثر آن بر عملکرد سازمانی به رشته تحریر در آمده است. در این مقاله ضمن مرور ادبیات آینده نگاری شرکتی از دو منظر فرایندی و محتوایی، به بررسی و تحلیل مؤلفه ها و ابعاد آینده نگاری شرکتی پرداخته شده است. آینده‌نگاری شرکتی یک قابل أکثر
        این مقاله با هدف طراحی مدل آینده نگاری شرکتی و اثر آن بر عملکرد سازمانی به رشته تحریر در آمده است. در این مقاله ضمن مرور ادبیات آینده نگاری شرکتی از دو منظر فرایندی و محتوایی، به بررسی و تحلیل مؤلفه ها و ابعاد آینده نگاری شرکتی پرداخته شده است. آینده‌نگاری شرکتی یک قابلیت است و هرگونه عامل ساختاری یا فرهنگی که شرکت را قادر می‌سازد تا تغییرات ناپیوسته را زودهنگام شناسایی کند و پیامدهای آن را برای شرکت تفسیر و پاسخ‌های مؤثری به منظور تضمین بقای طولانی مدت و موفقیت شرکت ارائه دهد را‌ شامل شود. پژوهش از لحاظ هدف کاربردی، از منظر روش آمیخته و از حیث زمانی از نوع مقطعی می‌باشد. ابزار گردآوری داده ها در بخش کیفی شامل روش های کتابخانه ای و دلفی از خبرگان دانشگاهی و صنعت (15 خبره) و در بخش کمی داده‌ها با استفاده از پرسشنامه در صنعت بانکداری ایران و شامل بانک‌های تجاری دولتی، تخصصی دولتی، قرض‌الحسنه و غیردولتی و مشتمل بر30 بانک جمع آوری وتحلیل شده است. اعتبار مدل از طریق مدل‌سازی معادلات ساختاری تأیید شده است. نتایج حاکی از آن است که آینده‌نگاری شرکتی را می‌توان با مؤلفه های پیشنهادی بررسی و ارتقاء داد. همچنین رتبه بندی مؤلفه های آینده‌نگاری شرکتی در صنعت بانکداری ایران نیز بررسی شده است. نتایج نشان داد که آینده‌نگاری شرکتی بر عملکرد سازمانی اثرگذار است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        6 - سناریوهای تحلیلی آینده بانکداری ایران با ترکیب قابلیت‌های ظرفیت جذب دانش و آینده‌نگاری شرکتی
        مهدی جنیدی جعفری فرهاد درویشی صفر فضلی
        هدف: هدف این مقاله پاسخ به این سؤال است که سناریوهای آینده صنعت بانکداری ایران با ترکیب قابلیت‌های ظرفیت جذب دانش و آینده‌نگاری شرکتی چیست؟ در مقاله ضمن مرور آینده صنعت بانکداری، ظرفیت جذب دانش و آینده‌نگاری شرکتی با دو رویکرد فرایندی و محتوایی(به‌عنوان یک قابلیت و توان أکثر
        هدف: هدف این مقاله پاسخ به این سؤال است که سناریوهای آینده صنعت بانکداری ایران با ترکیب قابلیت‌های ظرفیت جذب دانش و آینده‌نگاری شرکتی چیست؟ در مقاله ضمن مرور آینده صنعت بانکداری، ظرفیت جذب دانش و آینده‌نگاری شرکتی با دو رویکرد فرایندی و محتوایی(به‌عنوان یک قابلیت و توانایی)، به بررسی مؤلفه‌ها و ابعاد آینده‌نگاری شرکتی از منظر محتوایی پرداخته شده است. روش: پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از حیث زمانی از نوع مقطعی می‌باشد. ابزار گردآوری داده‌ها شامل روش‌های کتابخانه‌ای و دلفی فازی از خبرگان دانشگاهی و صنعت (15 خبره) بوده و با تکنیک مدل‌سازی ساختاری تفسیری (ISM) و نرم‌افزار میک‌مک روابط بررسی شده است. یافته‌ها: نتایج حاکی از آن است که عملکرد را می‌توان با ترکیب قابلیت‌های ظرفیت جذب دانش و آینده‌نگاری شرکتی ارتقاء داد. در پایان نیز از ترکیب دو قابلیت، چهار سناریوی محتمل شامل کعبه آمال، کانون آلام، نزول جلال و عروج بی‌بال، ترسیم و تحلیل شده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        7 - اثر قابلیت‌های ظرفیت جذب دانش و آینده‌نگاری شرکتی بر عملکرد سازمانی (مورد مطالعه: نظام بانکی ایران)
        مهدی جنیدی جعفری روح اله بیات فرهاد درویشی صفر فضلی
        هدف: این مقاله با هدف ارتقاء عملکرد صنعت بانکداری با ترکیب قابلیت‌های ظرفیت جذب دانش و آینده‌نگاری شرکتی در سازمان‌ها و همچنین اثرات آن بر نوآوری و تصمیم‌گیری راهبردی به رشته تحریر در آمده است. در ابتدا پس از معرفی ظرفیت جذب دانش و آینده‌نگاری شرکتی به ابعاد تشکیل دهنده أکثر
        هدف: این مقاله با هدف ارتقاء عملکرد صنعت بانکداری با ترکیب قابلیت‌های ظرفیت جذب دانش و آینده‌نگاری شرکتی در سازمان‌ها و همچنین اثرات آن بر نوآوری و تصمیم‌گیری راهبردی به رشته تحریر در آمده است. در ابتدا پس از معرفی ظرفیت جذب دانش و آینده‌نگاری شرکتی به ابعاد تشکیل دهنده این سازه پرداخت شده و در ادامه رابطه ظرفیت جذب دانش و آینده‌نگاری شرکتی با نوآوری و تصمیم‌گیری راهبردی و اثر آن بر عملکرد سازمانی در قالب مدلی ساختاری مورد بررسی و کنکاش قرار گرفته است. روش: داده‌های تحقیق با استفاده از ابزار پرسشنامه و تحلیل‌های مالی در صنعت بانکداری ایران شامل بانک‌های تجاری دولتی، تخصصی دولتی، قرض‌الحسنه و غیردولتی و مشتمل بر30 بانک جمع‌آوری و اعتبار مدل اندازه‌گیری با 93 نمونه و از طریق تحلیل‌های آماری توصیفی، استنباطی و مدل‌سازی معادلات ساختاری(SEM) و تجزیه‌و تحلیل نقشه اهمیت ـ عملکرد(IPMA) با استفاده از دو نرم‌افزار SPSS و SmartPLS تأیید شده است. یافته‌ها: نتایج نشان داد که ظرفیت جذب دانش با آینده‌نگاری شرکتی ارتباط دارد. همچنین ظرفیت جذب دانش به‌طور غیرمستقیم بر روی عملکرد سازمانی و از طریق نوآوری، آینده‌نگاری شرکتی و تصمیم‌گیری راهبردی اثرگذار است. آینده‌نگاری شرکتی به‌طور مستقیم بر عملکرد سازمانی و به‌طور غیرمستقیم با میانجی‌گری نوآوری و تصمیمگیری راهبردی بر عملکرد سازمانی اثرگذار است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        8 - تحلیل روند تکاملی الگوهای اجرایی آینده نگاری جهان یک مطالعه تطبیقی
        اردشیر سیاح مفضلی کتایون جهانگیری محمدرحیم عیوضی
        مجموعه مفاهیم و الگوهای آینده‌نگاری برای اجرای نظام‌مند، نیازمند استفاده از قالب‌ها و الگوهای اجرایی هستند. از دهه 1990 میلادی این الگوها که در جهان با رویکردهای مختلفی به کار گرفته می‌شوند، از حالت تصادفی به حالت نظام‌مند تغییر شکل دادند. این الگوها که نمایانگر فرآینده أکثر
        مجموعه مفاهیم و الگوهای آینده‌نگاری برای اجرای نظام‌مند، نیازمند استفاده از قالب‌ها و الگوهای اجرایی هستند. از دهه 1990 میلادی این الگوها که در جهان با رویکردهای مختلفی به کار گرفته می‌شوند، از حالت تصادفی به حالت نظام‌مند تغییر شکل دادند. این الگوها که نمایانگر فرآیندهای آزمون شده در پروژه‌ها و مطالعات مختلف آینده‌پژوهی هستند، تضمین کننده صحت نتایج مطالعات آینده‌پژوهی هستند. علی رغم تلاش‌های مختلف در زمینه تدوین الگوهای آینده‌نگاری اما این الگوها از تنوع و گستره متفاوت شکلی و محتوایی برخوردارند. هدف اصلی این مقاله شناسایی چگونگی طبقه‌بندی الگوهای موجود آینده‌نگاری در جهان و تعیین تاثیر روند تکاملی الگوهای آینده‌نگاری بر تغییر این الگوها با گذشت زمان و متعاقباً شناسایی تحولات الگوهای آینده‌نگاری در بیست سال گذشته است. به منظور فراهم کردن پاسخی مناسب به این سوالات اصلی ترین الگوهای شاخص در حوزه آینده‌نگاری شناسایی شده و به صورت تطبیقی با یکدیگر مقایسه شده‌اند. روش‌شناسی استفاده شده در این مقاله از حیث جمع آوری داده‌ها کتابخانه‌ای اسنادی است و رویکرد حاکم بر این مطالعه کیفی است و از حیث تجزیه و تحلیل اطلاعات از نوع تطبیقی است. این پژوهش از نظر جهت‌گیری‌های پژوهش از نوع کاربردی است چرا که به بررسی الگوهای اجرایی آینده‌نگاری در جهان پرداخته و در صدد ارائه طبقه‌بندی ویژه‌ای جهت شفاف‌سازی کاربرد الگوهای آینده‌نگاری است. در این مقاله یازده الگوی آینده‌نگاری در جهان که چیدمان و رویکرد قابل توجه و متمایزی را نسبت به موضوع آینده‌نگاری داشته‌اند به صورت تطبیقی مورد بررسی قرار گرفته‌اند. نتایج حاصل از این مطالعات بیانگر این موضوع است که الگوهای آینده‌نگاری در ظاهر تفاوت کلی را با یکدیگر نشان می‌دهند اما روندی تکاملی و تفصیلی در محتوا را طی کرده‌اند و علی رغم تغییرات شکلی در الگوهای تدوین شده در سال‌های اخیر تغییر شگرف در ماهیت و محتوای این الگوها رخ نداده است و محور اصلی الگوهای اولیه در حوزه آینده‌نگاری دستخوش تغییرات کلیدی نشده‌اند. همچنین روند تکاملی این حوزه نشان از افزودن موضوعات کلیدی برای سهولت در اجرا و پیاده‌سازی مطالعات و افزایش اعتبار نتایج شده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        9 - آینده‌نگاری مدل‌های تصمیم کسب‌ و ‌کار با بکارگیری رویکرد سناریونویسی
        محمد حسن ملکی محمد رضا فتحی
        تحقیق در عملیات یا مدل‌های تصمیم گیری از بدو پیدایش تاکنون با تحولات مختلف و متعددی مواجه شده است. بررسی آینده‌ی تحقیق در عملیات و ضرورت برنامه‌ریزی برای آن در ادبیات کمتر مورد توجه قرار گرفته است. فعالیت‌های پراکنده صورت گرفته هم فاقد روش‌مندی لازم می‌باشند. تحقیق حاضر أکثر
        تحقیق در عملیات یا مدل‌های تصمیم گیری از بدو پیدایش تاکنون با تحولات مختلف و متعددی مواجه شده است. بررسی آینده‌ی تحقیق در عملیات و ضرورت برنامه‌ریزی برای آن در ادبیات کمتر مورد توجه قرار گرفته است. فعالیت‌های پراکنده صورت گرفته هم فاقد روش‌مندی لازم می‌باشند. تحقیق حاضر قصد دارد تا با بکارگیری رویکرد عدم قطعیت بحرانی به تدوین سناریوهای اکتشافی این دانش بپردازد. برای تدوین سناریوهای باورپذیر دانش تحقیق در عملیات، نظرات خبرگان داخلی و خارجی این رشته با رویکرد دلفی و از طریق پرسشنامه‌های عدم قطعیت جمع‌آوری گردید. پس از استخراج مهم‌ترین عدم قطعیت‌ها، سناریوهای باورپذیر تحقیق در عملیات به کمک خبرگان از طریق کارگاه‌های هم‌اندیشی نگاشته شد. این سناریوها عبارتند از: منظومه شمسی، چشم اسفندیار، ساتراپ‌های رقیب، و سیمرغ افسانه‌ای. البته تصور یک آینده واحد برای تمامی محافل دانشگاهی انتظاری دور از واقعیت است، و با توجه به شرایط هر یک از این آینده‌ها و یا ترکیبی از آن‌ها قابل تصور می‌باشند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        10 - آینده‏نـگاریِ «واگذاری فرآیندهای صدور مجـوزهای ساختمانی در شهـرداری‏های ایران» با استفاده از «تصمیم‏گیـری چند معیاره مبتنی بر چهارچوب کارت امتیازی متـوازن»
        مریم قلعه نوی فرشید عبدی کاوه خلیلی دامغانی
        مدتی است شهرداری های ایران برای بازآفرینی نظام اداری و فرآیندهای کسب و کار خود، راهبرد واگذاری در حوزة فرآیندهای صدور مجوز های ساختمانی را در پیش گرفته اند. لیکن بسیاری از مدیران و سیاست گذاران ذی ربط برای تصمیم گیری در خصوص راهکار صحیح و اصولیِ واگذاری آن حوزه از فعالی أکثر
        مدتی است شهرداری های ایران برای بازآفرینی نظام اداری و فرآیندهای کسب و کار خود، راهبرد واگذاری در حوزة فرآیندهای صدور مجوز های ساختمانی را در پیش گرفته اند. لیکن بسیاری از مدیران و سیاست گذاران ذی ربط برای تصمیم گیری در خصوص راهکار صحیح و اصولیِ واگذاری آن حوزه از فعالیت ها و دست یابی به آینده ای مطلوب، در سایه ابهامات و تردیدها هستند. امروزه فعالیت های آینده نگاری به عنوان روشی مناسب برای مقابله با پیچیدگی و عدم اطمینان در تصمیم گیری ها، مورد توجه قرار گرفته است؛ از این رو پژوهش حاضر متناسب با فرآیند آینده نگاری و با مشارکت گروهی از صاحب نظران و خِبرگان به شناسایی و بررسی راهکارهای بدیل برای واگذاری فرآیندهای صدور مجوزهای ساختمانی پرداخته تا بتواند راهکار برتر را مشخص نماید. بدین منظور با استفاده از روش تحلیل چند معیارة مبتنی بر کارت امتیازی متوازن، عملکرد آتی شهرداری ها در صورت به کارگیری هریک از آن راهکار ها بررسی شد. یافته ها مبنی بر این است که شهرداری ها در صورت بهره گیری از مدل توسعه یافتة هوشمندسازی و واگذاری فرآیندهای صدور مجوزهای ساختمانی با سیماک(سامانه یکپارچه مدیریت املاک) به عنوان راهکار برتر، مسیر لازم جهت نوسازی و تحول در مدیریت و نظام اداری و شکل گیری آینده ای مطلوب برای آن حوزه از فعالیت ها را طی خواهند نمود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        11 - مطالعه تطبیقی الگوهای آینده نگاری بکارگرفته شده در مطالعات مدیریت بحران در جهان
        اردشیر سیاح مفضلی کتایون جهانگیری محمد رحیم عیوضی
        توجه به آینده و تغییرات روز افزون آن به عنوان یکی از اساسی‌ترین ضرورت‌های هر سیستم مدیریت بحران محسوب می‌شود و شناخت مناسب آینده مزیت‌ها و توانمندی‌های مدیریت بحران را ارتقاء خواهد داد. با توجه به رشد فزاینده وقوع سوانح در جهان و افزایش قابل توجه خسارات و تلفات ناشی از أکثر
        توجه به آینده و تغییرات روز افزون آن به عنوان یکی از اساسی‌ترین ضرورت‌های هر سیستم مدیریت بحران محسوب می‌شود و شناخت مناسب آینده مزیت‌ها و توانمندی‌های مدیریت بحران را ارتقاء خواهد داد. با توجه به رشد فزاینده وقوع سوانح در جهان و افزایش قابل توجه خسارات و تلفات ناشی از سوانح و از سوی دیگر تغییرات روز افزون محیط، رویکردهای سنتی و واکنشی مدیریت بحران تبعات مناسبی را در پی نخواهند داشت. از این رو گرایش‌های مختلفی به سمت نگاه نظام‌مند و دقیق به سمت آینده با استفاده از روش‌ها و ابزارهای علمی و مستدل شکل گرفته است که در آن میان علم آینده‌پژوهی که بیش از هفتاد سال است در کشورهای مختلف جهان به توسعه رویکردها، نظریه‌ها و ابزارهای مختلف شناخت آینده پرداخته است، یکی از تمرکز‌های اصلی خود را به آمادگی در برابر بحران‌ها و پیشگیری از وقایعی که باعث غافلگیری در آینده خواهد شد، معطوف کرده است. از سویی دیگر مجموعه مفاهیم و الگوهای آینده‌نگاری برای اجرای نظام‌مند، نیازمند استفاده از قالب‌ها و الگوهای اجرایی هستند. از دهه 1990 میلادی این الگوها که در جهان با رویکردهای مختلفی به کار گرفته شده است و از حالت تصادفی به حالت نظام‌مند تغییر شکل داده‌اند. هدف اصلی این مقاله شناسایی چگونگی طبقه‌بندی الگوهای موجود آینده‌نگاری در مدیریت بحران در جهان در یک دهه گذشته است. در این راستا، الگوهای شاخص در حوزه آینده‌نگاری مدیریت بحران در جهان شناسایی و بصورت تطبیقی با یکدیگر مقایسه شده‌اند. روش‌شناسی استفاده شده در این مقاله از حیث جمع آوری داده‌ها کتابخانه‌ای اسنادی است و رویکرد حاکم بر این مطالعه کیفی است و از حیث تجزیه و تحلیل اطلاعات از نوع تطبیقی است. این پژوهش از نظر جهت‌گیری‌های پژوهش از نوع کاربردی است چرا که به بررسی الگوهای اجرایی آینده‌نگاری مدیریت بحران در جهان پرداخته و در صدد ارائه طبقه‌بندی ویژه‌ای جهت شفاف‌سازی کاربرد الگوهای آینده‌نگاری در مدیریت بحران است. در این مقاله تعداد نه الگوی آینده‌نگاری در مدیریت بحران که چیدمان و رویکرد قابل توجهی داشته‌اند شناسایی و به صورت تطبیقی مورد بررسی قرار گرفته‌اند. هر یک از این مدل‌ها بیانگر نوعی طرز تفکر، نگاه به آینده، برنامه‌ریزی و پیش‌تدبیری در خصوص آن است. نتایج حاصل از این مطالعه در قالب جداول تطبیقی متناظر با الگوها بررسی و ارائه شده است. این نتایج بیانگر این موضوع است که الگوهای آینده‌نگاری در مدیریت بحران روند تکاملی را طی کرده‌اند و با وقفه زمانی نسبت به آینده‌نگاری فناوری، همان مسیر را طی کرده‌اند. در این خصوص استفاده از روش‌های آینده‌پژوهی به صورت مجزا، استفاده از رویکردهای مختلف و استفاده از آینده‌نگاری استراتژیک در مدیریت بحران از جمله الگوهای مختلفی است که در جهان استفاده می‌شود. در این مقاله سعی شده تا زمینه‌ای فراهم شود تا رویکردها و الگوهای آینده‌نگاری در مدیریت بحران تبیین شوند و تا چارچوب کاربردی جهت استفاده هر چه بهتر از رویکرد آینده‌نگاری در مدیریت بحران تهیه شود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        12 - تأملی بر وجوه تمایز و تشابه واژگان و مفاهیم پایه در حوزه‌ی آینده‌شناسی و ارائه‌ راه‌کارهایی برای غلبه بر آشفتگی واژگانی در این حوزه
        احسان گرایی غلامرضا حیدری
        آینده از طریق زبان کشف و خلق می‌شود و مسأله‌ی اصطلاح‎شناسی و داشتن مفاهیم و واژگان مناسب چالشی همیشگی برای حوزه‌ی آینده‌شناسی بوده است. هدف از پژوهش حاضر بررسی آشفتگی واژه‌شناختی و مفهومی در حوزه‌ی آینده‌شناسی است. این پژوهش از نوع توصیفی است و با استفاده از اطلاعات أکثر
        آینده از طریق زبان کشف و خلق می‌شود و مسأله‌ی اصطلاح‎شناسی و داشتن مفاهیم و واژگان مناسب چالشی همیشگی برای حوزه‌ی آینده‌شناسی بوده است. هدف از پژوهش حاضر بررسی آشفتگی واژه‌شناختی و مفهومی در حوزه‌ی آینده‌شناسی است. این پژوهش از نوع توصیفی است و با استفاده از اطلاعات کتابخانه‌ای و روش تحلیلی- انتقادی انجام شده است. یکی از ابعاد مطالعاتی آینده‌شناسی ضرورت توجه به اصطلاح‌شناسی این حوزه است. در این مطالعه تأثیر خاستگاه‌های جغرافیایی و فرهنگی مختلف بر روند تاریخی شکل‌گیری واژگان حوزه‌ی آینده‌شناسی بررسی شده است. هم‌چنین با تحلیل متون حوزه‌ی آینده‌شناسی شباهت‌ها و تفاوت‌های، روابط اعم و اخص، و قلمروی فعالیت آینده‌پژوهی و آینده‌نگاری نیز ارائه شده است. در انتها پژوهش‌گران اصطلاح آینده‌شناسی را برای نامیدن این حوزه‌ی علم پیشنهاد کردند. مطالعه‌ی حاضر تلاش کرد با بهره‌گیری از فلسفه‌ی زبان‌‌شناسی به تحلیل تعاریف ارائه شده در این حوزه بپردازد. هم‌چنین تعاریف را در طیفی از ویژگی‌های جبرگرایانه، قطعیت، و انفعالی؛ احتمالی، واکنشی، و تقاضایی؛ اختیاری، چشم‌اندازی، و کنش‌گرایانه مورد تحلیل قرار دهد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        13 - شناسایی نقش مؤثر میانجی گرایش اعتماد و جنسیت مصرف‌کننده در قصد خرید مجدد و بازاریابی آنلاین با رویکرد آینده‌نگاری (مطالعه موردی: مجتمع سینا اسکان غرب)
        حسین عادل ابوتراب علیرضایی سید مهدی جلالی
        زمینه: در دنیای امروزی کسب و کارهای آنلاین نیاز به تعریف استراتژی‌های بازبینی برای انتظار مصرف‌کنندگان و اعتماد آن‌ها دارند. جدی‌ترین خطر برای اقتصادهای میانبر نسخه برداری بدون هیچگونه رویکرد انتقادی است. هدف: این پژوهش به نقش اعتماد و جنسیت در خرید آنلاین با رویکرد آین أکثر
        زمینه: در دنیای امروزی کسب و کارهای آنلاین نیاز به تعریف استراتژی‌های بازبینی برای انتظار مصرف‌کنندگان و اعتماد آن‌ها دارند. جدی‌ترین خطر برای اقتصادهای میانبر نسخه برداری بدون هیچگونه رویکرد انتقادی است. هدف: این پژوهش به نقش اعتماد و جنسیت در خرید آنلاین با رویکرد آینده پژوهی می‌پردازد. روش‌ها: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی، از نظر گردآوری اطلاعات توصیفی-پیمایشی، روش تحقیق میدانی و با پرسشنامه داده‌ها جمع‌آوری شد. جامعه آماری ساکنین مجتمع سینا، روش نمونه‌گیری تصادفی احتمالی از نوع طبقه‌ای نسبی با حجم 306 پرسشنامه که پایایی از طریق آلفای کرونباخ و روایی توسط اساتید محترم، خبرگان و متخصصین حوزه آماری تأیید و پردازش داده‌ها از طریق نرم‌افزار SPSS انجام شده است. یافته‌ها: ضریب همبستگی اسپیرمن جنسیت و تداوم اعتماد بر رضایت و قصد خرید مجدد 0/731، آینده‌نگاری، مزایای درک‌شده، تداوم اعتماد، ریسک درک‌شده و رضایت بر قصد خرید مجدد 0/705، 0/636، 0/639، 0/461- و 0/817 می‌باشد به طوری که همه در سطح معنی‌داری کمتر از 0/05 می‌باشند؛ فرضیات مربوطه مورد تأیید واقع شده‌اند. تنها ضریب همبستگی اسپیرمن جنسیت بر قصد خرید مجدد 0/193 و سطح معنی‌داری 0/083 نشان داد که این فرضیه مورد تأیید واقع نمی‌شود.نتیجه‌گیری: برای افزایش سهم خود در بازارهای بین‌المللی و داخلی باید با پویشی مداوم نیازهای اجتماعی و انتظارات مشتری را شناسایی و با بسط چشم‌انداز راهبردی منطبق با افزایش اعتماد، مزایای درک‌شده و کاهش ریسک درک‌شده می‌توان رضایت و قصد خرید مجدد را افزایش داد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        14 - آینده‌نگاری وضعیت کتاب در ایران
        محمد سرشار سید رضا صالحی امیری ابراهیم حاجیانی
        مقدمه و هدف: کتاب بزرگترین عرصه فرهنگی ایران است و جزء مهمی از آینده فرهنگی ایران، پیامد آینده کتاب خواهد بود. هدف از پژوهش حاضر، نگاشت آینده کتاب در ایران است. روش: این آینده‌نگاری، براساس مدل تحلیل ساختاری به روش‌میک‌مک و در هشت مرحله شناسایی متغیرهای محیطی به مدل پس أکثر
        مقدمه و هدف: کتاب بزرگترین عرصه فرهنگی ایران است و جزء مهمی از آینده فرهنگی ایران، پیامد آینده کتاب خواهد بود. هدف از پژوهش حاضر، نگاشت آینده کتاب در ایران است. روش: این آینده‌نگاری، براساس مدل تحلیل ساختاری به روش‌میک‌مک و در هشت مرحله شناسایی متغیرهای محیطی به مدل پستل و رویکرد لایه‌ای، تعیین متغیرهای کلیدی به روش دلفی خبرگان، سنجش اثرات متقابل متغیرهای کلیدی به روش میک‌مک و تحلیل محیط کلی سیستم و تعیین پیشران‌ها، تعیین محورهای عدم‌قطعیت، شناسایی سناریوهای پایدار، توصیف سناریوها و پیشنهاد اقدام‌ها صورت گرفته است. یافته‌ها: یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد میزان مداخله (تصدی‌گری یا تولی‌گری) دولت در عرصه کتاب، ترویج فرهنگ مطالعه کتاب‌های غیردرسی، مطابقت محتوای کتاب‌ها با نیازها و گرایش‌های مخاطب، نقش وزارت آموزش و پرورش در گسترش فرهنگ کتاب‌خوانی و مبارزه با بی‌سوادی و کم‌سوادی، میزان بودجه کتابخانه‌های عمومی و خودکفایی در زنجیره داخلی تولید کاغذ موثرترین پیشران‌های آینده کتاب در ایران هستند و سه سناریوی خزان کتاب، بهار کتاب و تابستان داغ کتاب سه سناریوی پایدار برای نگاشت آینده وضعیت کتاب در ایران می‌باشند. نتیجه‌گیری: در این پژوهش بدترین سناریوی آینده کتاب در ایران، پایدارترین سناریو شناخته شد. بنابرین رسیدن به سناریوی مطلوب، نیازمند تحول اساسی در رویکرد دولت نسبت به عرصه کتاب است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        15 - بررسی کاربردهای آینده‌‌پژوهی در سیاست‌گذاری عمومی
        مهدی رضایی قادی حسین رفیع
        هدف پژوهش حاضر بررسی کاربردهای آینده‌‌پژوهی در سیاست‌گذاری عمومی است. در این راستا، با روش توصیفی- تحلیلی، ضرورت به کارگیری آینده‌پژوهی به منزلۀ یک قلمرو میان‌رشته‌ای در مطالعات علوم سیاسی، کاربردهای آینده‌پژوهی در سیاست‌گذاری‌های عمومی و نیز تفاوت‌های این دو مقوله و رو أکثر
        هدف پژوهش حاضر بررسی کاربردهای آینده‌‌پژوهی در سیاست‌گذاری عمومی است. در این راستا، با روش توصیفی- تحلیلی، ضرورت به کارگیری آینده‌پژوهی به منزلۀ یک قلمرو میان‌رشته‌ای در مطالعات علوم سیاسی، کاربردهای آینده‌پژوهی در سیاست‌گذاری‌های عمومی و نیز تفاوت‌های این دو مقوله و روش‌های اجرای آینده‌پژوهی در جامعه و اهداف کلیدی آن بررسی شد. نتایج نشان داد که در حالت کلی، آینده‌پژوهی و سیاست‌گذاری در یک راستا می‌باشند، با این تفاوت که در پیش‌فرض‌ها با یکدیگر تفاوت اساسی دارند. به عبارت دیگر، اگر در سیاست‌گذاری‌های عمومی و برنامه‌ریزی‌ها، آینده‌پژوهی را دخیل کنیم، به نتایج و بازدهی بسیار بیشتری در نظام خواهیم رسید، زیرا آینده‌پژوهی به ساختن آینده می‌پردازد و سیاست‌گذاری نیز در بطن خود به دنبال همین هدف است. حال اگر سیاست‌گذاری‌های عمومی یک کشور براساس نتایج به‌ دست آمده از تحقیقات آینده‌پژوهان سازماندهی شوند، مطمئناً به پیشرفت و عملکرد کشور یا هر نوع سازمانی کمک شایانی خواهد کرد. آینده‌پژوهی در مطالعات سیاسی، محصول ارزش‌های اساسی است. بدین معنا که آینده‌پژوهی باید ریشه در ارزش‌های اساسی داشته باشد. این ارزش‌ها هرچند شامل اعتقادات و باورها می‌شود، ولی برای تبدیل به ارزش‌های اساسی، باید به صورت قانون درآید و عام و فراگیر باشد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        16 - تحلیل عوامل موثر هوشمند و دیجیتال انقلاب صنعتی چهارم با رویکرد مدیریت استراتژی در تدوین نقشه راه تکنولوژی صنایع ساخت تجهیزات نیروگاهی و تامین انرژی
        Shirin Karbasi Gholam Reza Hashemzadeh Abbas Khamseh Kiamars Fathi Hafshejani
        رشد و توسعه روزافزون تکنولوژی‌های نوظهور هم‌زمان با ورود به انقلاب صنعتی چهارم با ویژگی‌های هوشمند و دیجیتال سبب تحولات بسیاری در شکل سنتی کسب‌وکارها گردیده و سازمان‌ها را ناگزیر از همسو شدن با این تغییرات جهت تداوم در بازار رقابتی نموده است. نقشه راه تکنولوژی از موثرتر أکثر
        رشد و توسعه روزافزون تکنولوژی‌های نوظهور هم‌زمان با ورود به انقلاب صنعتی چهارم با ویژگی‌های هوشمند و دیجیتال سبب تحولات بسیاری در شکل سنتی کسب‌وکارها گردیده و سازمان‌ها را ناگزیر از همسو شدن با این تغییرات جهت تداوم در بازار رقابتی نموده است. نقشه راه تکنولوژی از موثرترین رویکرد‌ها جهت همسو نمودن استراتژی‌های سازمان با برنامه‌ریزی در حوزه تکنولوژی است که از منظر استراتژیک و تلفیق آن با تکنولوژی‌های نوین انقلاب صنعتی چهارم، نقشه راه تکنولوژی انقلاب صنعتی چهارم سازمان‌ها را به‌سوی تکنولوژی‌های نوین هوشمند و دیجیتال در راستای تحقق اهداف سازمان و افزایش بهره‌وری در تولید رهنمون می‌گردد. در واقع نقشه‌راه تکنولوژی نوعی ابزار آینده‌نگاری تکنولوژی و برنامه‌ریزی استراتژیک در راستای بررسی ساختار‌مند از توسعه تکنولوژی و علومی است که تأثیرات بالایی بر رقابت صنایع و خلق ثروت و افزایش کیفیت زندگی دارد. این پژوهش درصدد تحلیل عوامل موثر هوشمند و دیجیتال انقلاب صنعتی چهارم با رویکرد مدیریت راهبردی در تدوین نقشه-راه تکنولوژی صنایع ساخت تجهیزات نیروگاهی و تامین انرژی می‌باشد. در همین راستا ابتدا با استفاده از ادبیات و مصاحبه با تعدادی از کارشناسان ذی‌ربط در صنایع ساخت تجهیزات نیروگاهی و تامین انرژی عوامل متعددی استخراج گردید و سپس به روش دلفی فازی عوامل نهایی شده و با استفاده از تکنیک TOPSIS رتبه‌بندی شدند. نتایج نمایانگر این است که معیار طراحی و تولید هوشمند بالاترین رتبه را داراست و همچنین مؤلفه تعریف و متعادل‌سازی سبد تحقیق و توسعه رتبه اول و مؤلفه ارزیابی تکنولوژی رتبه دوم و مؤلفه ارزیابی تغییرات بازار رتبه سوم را دارا می‌باشند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        17 - بررسی جایگاه آینده نگاری در نظام شهری ایران مسئله محوری : تنش در استقرار یکپارچگی مدیریت شهری
        محمدحسین بوچانی علی اصغر ملک افضلی علی مصلحی
        تعدد نهادهای تصمیم‌گیر و تصمیم‌ساز در زمینه مدیریت‌شهری، تداخل قلمرویی آن‌ها خلأهای قانونی و مدیریتی و همچنین برنامه‌ریزی ازجمله چالش هایی برای مدیریت‌شهری می‌باشد. جهت رفع و کاهش آثار این چالش‌ها سیستم مدیریت‌شهری نیازمند سیستم مدیریتی یکپارچه می‌باشد تا تمام نهادهای م أکثر
        تعدد نهادهای تصمیم‌گیر و تصمیم‌ساز در زمینه مدیریت‌شهری، تداخل قلمرویی آن‌ها خلأهای قانونی و مدیریتی و همچنین برنامه‌ریزی ازجمله چالش هایی برای مدیریت‌شهری می‌باشد. جهت رفع و کاهش آثار این چالش‌ها سیستم مدیریت‌شهری نیازمند سیستم مدیریتی یکپارچه می‌باشد تا تمام نهادهای مدیریتی به صورت هماهنگ با یکدیگر عمل‌کنند. مسئله موردمطالعه در این پژوهش چگونگی رسیدن به مدیریت یکپارچه شهری باوجود چالش‌های زیاد در سیستم مدیریت شهر( داخلی- خارجی) می‌باشد که این چالش‌ها باعث شدند تاکنون سیستم مدیریت یکپارچه در ایران تحقق نیابد. ازاین‌رو پیشنهاد این پژوهش به‌کارگیری روش آینده‌نگاری باهدف شناسایی کلیه چالش‌ها(عدم قطعیت‌ها) و تشخیص چالش‌های بحرانی(عدم قطعیت‌های بحرانی) از طریق فرآیند آینده‌نگاری و سرانجام انتخاب سناریوهای محتمل در آینده و برنامه‌ریزی برای رسیدن به مدیریت یکپارچه در راستای سناریوهای پیش رو خواهد بود. در این پژوهش کلیه عدم قطعیت‌ها استخراج‌شده و آینده‌های محتمل برای وقوع هر یک بیان‌شده(آینده‌های بدیل) این کار از روش جمع‌آوری پرسشنامه نیمه ساختاریافته و مصاحبه عمیق با بازیگران مدیریت شهری و کارشناسان و متخصصین مربوطه انجام‌شده است. و در آخر فرآیند پیشنهادی به‌کارگیری روش آینده‌نگاری را در سیستم مدیریت یکپارچه بیان‌شده است تا بتوان به کمک این روش گامی در جهت رسیدن به مدیریت شهری یکپارچه برداشته شود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        18 - تدوین سناریوهای برنامه‌ریزی مسکن برای گروه‌های آسیب‌پذیر شهری با رویکرد آینده‌نگاری(مطالعه موردی: کلان‌شهر تبریز)
        شهریور روستایی عادل شری زاده
        امروزه مسکن به عنوان یکی از مهم‌ترین نیازهای بشری، نقش ویژه‌ای در بهبود کیفیت زندگی و رفاه شهروندان ایفا می‌کند. رشد شتابان شهرنشینی، فقدان منابع کافی، ضعف مدیریت و عدم وجود برنامه‌ریزی جامع مسکن در کشورهای در حال توسعه، دسترسی گروه‌های کم‌درآمد به مسکن مناسب را به یک م أکثر
        امروزه مسکن به عنوان یکی از مهم‌ترین نیازهای بشری، نقش ویژه‌ای در بهبود کیفیت زندگی و رفاه شهروندان ایفا می‌کند. رشد شتابان شهرنشینی، فقدان منابع کافی، ضعف مدیریت و عدم وجود برنامه‌ریزی جامع مسکن در کشورهای در حال توسعه، دسترسی گروه‌های کم‌درآمد به مسکن مناسب را به یک معضل جدی تبدیل کرده است. در این راستا، برنامه‌ریزی با رویکرد آینده‌نگاری می‌تواند باعث ایجاد روندی مثبت در وضعیت آینده برنامه‌ریزی مسکن اقشار کم‌درآمد شده و از بروز و تحقق آینده نامطلوب جلوگیری کند. پژوهش حاضر قصد دارد با بهره‌گیری از اصول پارادایم هنجاری و رویکرد آینده پژوهی به بحث و بررسی در ارتباط با وضعیت آینده برنامه‌ریزی مسکن اقشار کم‌درآمد کلان‌شهر تبریز بپردازد. به لحاظ هدف، این پژوهش کاربردی – توسعه‌ای بوده و از نظر ماهیت نیز توصیفی – تحلیلی می‌باشد. برای نگارش مبانی نظری از روش کتابخانه‌ای استفاده شده و برای جمع‌آوری داده‌ها نیز تکنیک دلفی به کار گرفته شده است. هدف این پژوهش، شناسایی سناریوهای محتمل، ممکن و در نهایت سناریوهای مطلوب برای وضعیت آینده سیستم است. بر این اساس، تعداد 13 عامل کلیدی تأثیرگذار بر وضعیت آینده سیستم از مجموع 59 عامل اولیه مؤثر به روش تحلیل تأثیرات متقاطع و با استفاده از نرم‌افزار MICMAC استخراج شدند. در ادامه برای شناسایی سناریوهای مطلوب، تعداد 51 وضعیت محتمل برای عوامل کلیدی طراحی شد و با تشکیل ماتریس 51×51 میزان تأثیرات وقوع هر یک از وضعیت‌ها بر وقوع یا عدم وقوع وضعیت‌های دیگر توسط متخصصین سنجیده شد، سپس با استفاده از نرم‌افزار SCENARIOWIZARD 3 سناریوی قوی، 12 سناریوی باورکردنی و 270 سناریوی ضعیف استخراج شدند که در این پژوهش سناریوهای باورکردنی مورد بررسی قرار گرفتند. نتیجه اصلی تحقیق حاکی از آن است که 13 عامل کلیدی بازیگران اصلی و مؤثر بر وضعیت آینده برنامه‌ریزی مسکن اقشار کم‌درآمد کلان‌شهر تبریز هستند که نقش کلیدی در بهبود وضعیت آینده برنامه ریزی مسکن اقشار کم درآمد کلان شهر تبریز ایفا می کنند، همچنین تحلیل سناریوهای محتمل و باورکردنی هر چند حرکت به سمت شرایط مطلوب در روند آینده سیستم را نشان می‌دهند، لیکن وقوع شرایط نامطلوب و بحرانی را برای وضعیت آینده سیستم دور از انتظار نمی‌دانند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        19 - آینده نگاری توسعه شهری با رویکرد توسعه امور زیر بنایی (مطالعه موردی: شهر اردبیل)
        سیمین ابافت معصومه حافظ رضازاده مریم کریمیان بستانی
        موضوع احساس امنیت اجتماعی زنان از جمله مهم ترین مباحثی است که در نگرش های فمینیستی از جایگاه ویژه ای برخوردار می باشد. با پیشرفت جوامع انسانی همواره سؤال ها و بحث های متعددی در مورد احساس امنیت اجتماعی زنان مطرح بوده است، از جمله این که آیا زنان در دنیای امروزی می توا أکثر
        موضوع احساس امنیت اجتماعی زنان از جمله مهم ترین مباحثی است که در نگرش های فمینیستی از جایگاه ویژه ای برخوردار می باشد. با پیشرفت جوامع انسانی همواره سؤال ها و بحث های متعددی در مورد احساس امنیت اجتماعی زنان مطرح بوده است، از جمله این که آیا زنان در دنیای امروزی می توانند به‌صورت آزادانه و بدون هراس، زندگی کنند؟ در طی سال های گذشته در جهان و از جمله ایران مطالعات متعددی در این زمینه به انجام رسیده است. پژوهش حاضر با تأکید بر این ضرورت، به‌دنبال بررسی مؤلفه های تأثیرگذار بر احساس امنیت اجتماعی زنان در فضاهای عمومی سبز است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی و از لحاظ هدف کاربردی می باشد. حجم نمونه به تعداد 165 نفر (زن) به صورت غیراحتمالی و اتفاقی انتخاب گردیده است. در تجزیه و تحلیل اطلاعات، علاوه بر آمار توصیفی از آزمون های همبستگی گاما، لاندا و همچنین آزمون های پیرسون و رگرسیون استفاده شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که احساس امنیت اجتماعی زنان در پارک نیاوران نسبتاً مطلوب است اما بحث اصلی؛ تعیین متغیرهای تأثیرگذار بر آن است که در این قسمت یافته های پژوهش نشان می دهد که سرمایه اجتماعی با ضریب رگرسیون 69/0 بیشترین و گروه گرایی با 19/0 کمترین اثر را احساس امنیت اجتماعی زنان در پارک نیاوران دارند. همچنین عواملی نظیر سن(با ضریب 36/0)، تحصیلات (با ضریب 53/0) و وضعیت مالی (با ضریب35/0) رابطه مثبتی با احساس امنیت اجتماعی زنان دارد. به‌طور کلی امنیت زنان در جامعه تحت تأثیر شرایط محیطی و اجتماعی و همچنین پایگاه اقتصادی- اجتماعی خانواده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        20 - معیارهای تاریخ‌گذاری سوره‌ها در تفسیر تنزیلی قرآن
        رضوانه دستجانی فراهانی عباس اشرفی احمد آکوچکیان
        تاریخ‌گذاری قرآن کریم معیار و ابزار مناسبی برای تصحیح یا تصدیق روایات، اسباب نزول، ترتیب نزول، مکی و مدنی و تاریخ پیامبر (ص) است. مقاله پیش رو با روش تحلیلی و توصیفی و با هدف آشنایی با مبانی و معیارهای درست و مؤثر تاریخ‌گذاریقرآن کریم به بررسی روش‌های تاریخ‌گذاری مفسران أکثر
        تاریخ‌گذاری قرآن کریم معیار و ابزار مناسبی برای تصحیح یا تصدیق روایات، اسباب نزول، ترتیب نزول، مکی و مدنی و تاریخ پیامبر (ص) است. مقاله پیش رو با روش تحلیلی و توصیفی و با هدف آشنایی با مبانی و معیارهای درست و مؤثر تاریخ‌گذاریقرآن کریم به بررسی روش‌های تاریخ‌گذاری مفسران تنزیلی پرداخته است تا به مدد آن بتوان به بررسی راهکارها و امکان نگارش تفاسیر جدید بر مبنای ترتیب نزول، تشریح و بیان فایده موارد مرتبط همت گماشت. نتیجۀ پژوهش آن است که این نظریات به تنهایی نمی‌توانند روش جامعی را برای تاریخ‌گذاریقرآنکریم پیشنهاد کنند. نظر برگزیده بر این فرآیند ترکیبی اجتهادی متمرکز است که می‌تواند با تکمیل مطالعات رجالی، درایه‌ای، تاریخی از لحاظ احتمالات آماری و ریاضی، راه گذار به تاریخ‌گذاری سور را هموار سازد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        21 - طراحی الگوی شایستگی‌های منابع انسانی با رویکرد آینده‌نگاری راهبردی در گمرک جمهوری اسلامی ایران
        باقر بابانژاد محسن طاهری دمنه سامره شجاعی محمدباقر گرجی
        امروزه اهمیت نقش سرمایه های انسانی به عنوان عامل حیاتی و ممتاز برای بقا و موفقیت سازمان ها بیش از پیش مورد توجه قرارگرفته است. بنابراین سازمان‌ها در راستای شناسایی و جذب منابع انسانی توانمند باید با تکنیک‌های این اقدام آشنا باشند. شناسایی شایستگی‌ها، زبان مشترک برای توص أکثر
        امروزه اهمیت نقش سرمایه های انسانی به عنوان عامل حیاتی و ممتاز برای بقا و موفقیت سازمان ها بیش از پیش مورد توجه قرارگرفته است. بنابراین سازمان‌ها در راستای شناسایی و جذب منابع انسانی توانمند باید با تکنیک‌های این اقدام آشنا باشند. شناسایی شایستگی‌ها، زبان مشترک برای توصیف نیازهای هر شغل است و الگوی شایستگی یک ابزار مناسب برای شناخت شایستگی‌ها است. هدف پژوهش ارائه الگوی شایستگی‌های منابع انسانی برای سازمان گمرک با رویکرد آینده‌نگارانه است.شناسایی عوامل موثر بر گمرک از طریق مطالعه کلان‌روندها با روش پویش محیطی (تکنیک PESTEL) و شناسایی پیشران‌ها با تحلیل داده‌ها در نرم‌افزار میک‌مک انجام گردید. سپس، سناریونگاری گمرک آینده با تنظیم پرسشنامه عدم قطعیت و با تحلیل داده‌ها در سناریوویزارد صورت پذیرفت. برای شناسایی شاخص‌های شایستگی منابع‌انسانی، ضمن بهره‌گیری از سناریوهای مترتب بر گمرک، از روش مصاحبه‌ و برای سنجش مدل از پرسشنامه استفاده گردید. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها با استفاده از روش مدل‌سازی معادلات ساختاری و آزمون‌های آماری در نرم‌افزارهای SPSSو PLS صورت گرفت.شناسایی عواملی محیطی مؤثر بر سازمان، شناخت پیشران‌ها، عدم قطعیت‌ها و سناریونگاری گمرک آینده می‌تواند پیش‌بینی بلندمدت را بهبود بخشد. نتایج نشان می‌دهد؛ ارزش، دانش و مهارت به عنوان ابعاد مؤثر الگوی شایستگی‌ و ارزش‌های اصلی، شایستگی‌های حرفه‌ای، عملیاتی و مدیریتی به عنوان حوزه‌های (سطوح) الگو شناسایی‌شده است.تدوین مدل شایستگی با رویکرد آینده‌نگارانه به‌عنوان راه‌حلی عملی می‌تواند مدیران گمرک را تعریف مهارت‌ها و دانش لازم برای مشاغل، ارزیابی و بهبود عملکرد کارکنان، هم‌راستایی فرآیند مدیریت استعدادها با استراتژی سازمانی یاری رساند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        22 - آینده نگاری فناوری اطلاعات در کتابخانه های دانشگاهی ایران در افق 1404
        نجلا حریری وحیده رضائی
        هدف: از این پژوهش آینده‌نگاری فناوری اطلاعات در کتابخانه‌های دانشگاهی ایران در افق 1404 است که با بهره‌گیری از رویکردهای آینده‌پژوهانه انجام گرفته است. روش: پژوهش به روش مطالعه دلفی انجام شده است. برای تعیین مولفةها، سیاهه‌ای تهیه و در قالب پرسشنامه‌ای تنظیم شد که میزا أکثر
        هدف: از این پژوهش آینده‌نگاری فناوری اطلاعات در کتابخانه‌های دانشگاهی ایران در افق 1404 است که با بهره‌گیری از رویکردهای آینده‌پژوهانه انجام گرفته است. روش: پژوهش به روش مطالعه دلفی انجام شده است. برای تعیین مولفةها، سیاهه‌ای تهیه و در قالب پرسشنامه‌ای تنظیم شد که میزان اهمیت هریک از مولفةهای آینده‌نگاری فناوری اطلاعات را از دیدگاه اعضای پنل دلفی مورد سنجش قرار می‌دهد. جامعه آماری پنل دلفی خبرگان، اساتید و مدیران فعال حوزه کتابداری و اطلاع‌رسانی و فناوری اطلاعات و صاحب‌نظران آینده‌نگاری بوده که از بین آن‌ها با روش نمونه‌گیری هدفمند 25 نفر انتخاب گردیدند و 22 نفر از این متخصصان به پرسشنامه‌های دلفی پاسخ دادند. یافته‌ها: کتابخانه‌های دانشگاهی در آینده منابع الکترونیکی خود را توسعه داده و شبکه‌های خود را در زمینه استفاده از اینترنت و توسعه زیرساخت‌های آن گسترش خواهند داد. نتایج حاصل از پژوهش نشان می‌دهد که در کتابخانه‌های دانشگاهی آینده پهنای باند دسترسی به اینترنت افزایش خواهد یافت و از شبکه اینترانت داخلی بهره‌مند خواهند شد و استفاده از فناوری سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی در محیط پیوسته دانشگاه به عنوان منبع مهم برای مجامع دانشگاهی خواهد بود. نتایج در مورد تأثیر روندهای تأثیرگذار بر روی عوامل کلیدی فناوری اطلاعات در کتابخانه‌های دانشگاهی آینده، نشان می‌دهد روند افزایش نرخ سرمایه‌گذاری در فناوری اطلاعات، تأثیر شدید و در جهت مثبت و روند کاهش بودجه دانشگاه‌ها، بدون تأثیر خواهد بود. نتیجه‌گیری: در مجموع به نظر می‌رسد خبرگان کشور به آینده حوزه فناوری اطلاعات در کتابخانه‌ها و سطح فناوری‌هایی که کتابخانه در افق 1404 به آن‌ها دست خواهد یافت، نگاه‌ امیدوارانه‌ای دارند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        23 - رهگیری نیروهای پیشران مؤثر بر آینده سازمان گمرک تا افق 1410
        باقر بابانژاد محسن طاهری دمنه سامره شجاعی محمد باقر گرجی
        گستردگی عوامل‌مؤثر بر سازمان در سطوح ملی و جهانی یکی از چالش‌های عمده پیش روی سازمان‌ها در طراحی چشم‌اندازی مطلوب است، لذا درک محیط سازمان در جهت بهره‌گیری از فرصت‌ها و دوری از تهدیدهای آینده نیازمند رویکردی جدید، فراتر از روش‌های معمول پیش‌بینی و برنامه‌ریزی است. آینده أکثر
        گستردگی عوامل‌مؤثر بر سازمان در سطوح ملی و جهانی یکی از چالش‌های عمده پیش روی سازمان‌ها در طراحی چشم‌اندازی مطلوب است، لذا درک محیط سازمان در جهت بهره‌گیری از فرصت‌ها و دوری از تهدیدهای آینده نیازمند رویکردی جدید، فراتر از روش‌های معمول پیش‌بینی و برنامه‌ریزی است. آینده‌نگاری راهبردی یکی از ابزارهای بررسی آینده است. پژوهش اکتشافی حاضر با ترکیبی از مدل‌های کیفی و کمی و با این رویکرد به رهگیری نیروهای پیشران مؤثر بر آینده گمرک پرداخته است. بدین منظور، مطالعه کلان‌روندها با روش پایش محیطی در شش حوزه بر مبنای تجزیه‌وتحلیل PESTEL صورت گرفته و سپس ضمن مصاحبه با خبرگان تصمیم‌ساز گمرک فهرستی از عوامل مؤثر شناسایی شدند که منجر به طراحی پرسشنامه‌ای با 30 عامل گردید. این پرسشنامه از طریق یک پنل خبرگان وزن‌دهی و تکمیل شده است. تحلیل داده‌ها که با روش تحلیل اثرات متقابل/ ساختاری و با نرم‌افزار میک‌مک انجام شده نشان می‌دهد نیروهای پیشران نظیر، ذینفعان و انتظارات عمومی، فرهنگ درستکاری و مبارزه با فساد، شفافیت قوانین و تسهیل رویه‌ها و گمرک مجازی بیشترین تأثیرگذاری را بر آینده سازمان خواهند داشت، بنابراین بایسته است تصمیم سازی کلان، برنامه‌ریزی راهبردی و شرایط آینده گمرک با توجه به نیروهای پیشران تأثیرگذار شناسایی‌شده ترسیم گردد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        24 - بررسی نقش آینده‌نگاری راهبردی در مسؤولیَت اجتماعی
        محمدرحیم عیوضی علی‌رضا نصرتی
             مسئوولیَت اجتماعی، موضوعی مهم برای تعیین میزان پاسخ­گویی و عدم افراط و تفریط در تعامل بین سازمان، جامعه و محیط است. ضمن این که آینده­نگاری راهبردی در تلاش است جهت‌گیری‌های صحیح راهبردی، برای مواجهه سازمان‌ها با ناپایداری‌ها و نا‌اطمینانی‌های محیطی در آینده را سبب ش أکثر
             مسئوولیَت اجتماعی، موضوعی مهم برای تعیین میزان پاسخ­گویی و عدم افراط و تفریط در تعامل بین سازمان، جامعه و محیط است. ضمن این که آینده­نگاری راهبردی در تلاش است جهت‌گیری‌های صحیح راهبردی، برای مواجهه سازمان‌ها با ناپایداری‌ها و نا‌اطمینانی‌های محیطی در آینده را سبب شود. در این راستا، مسأله ی اصلی تحقیق، بررسی نقش آینده‌نگاری راهبردی در کاهش شکاف بین وضع موجود و وضع مطلوب مسئوولیَت اجتماعی در آینده است. تحقیق از لحاظ هدف کاربردی و به جهت روش، توصیفی - تحلیلی است که در آن از نمونه آماری 32 نفره متشکل از کارشناسان و اعضای هیأت علمی پژوهشکده آمار و مرکز آمار ایران به کمک ابزار پرسش­نامه و مصاحبه استفاده شده است. با تشکیل سیستم خبره، ضمن استفاده از منطق فازی نسبت به تحلیل شکاف بین وضع موجود و مطلوب اقدام شده است. اختصاص امتیاز 0.6667 به عنوان نتیجه تحقیق حاکی از آن است که سازمان مورد مطالعه در موقعیتی بین مسئوولیَت اجتماعی اخلاقی و حقوقی قرار دارد. ضمن این که هر یک از ابعاد مسئوولیَت اجتماعی با وضعیت مطلوب دارای شکاف نسبتاً عمیقی می­باشند و بیشترین فاصله مربوط به بعد «تعهد راهبردی» است. در پایان راهکارهای بهبود وضع موجود و جهت‌گیری مناسب در راستای وضع مطلوب پیشنهاد شده است. تفاصيل المقالة