بررسی تأثیر آینده‌نگاری‌راهبردی بر برنامه‌‌ریزی شهری (موردمطالعه: شهر اصفهان)

الموضوعات : فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری

محبوبه خلفی ¹ , ناصر براتی ² , روح اله بیات ³

1 - دکتری آینده‌پژوهی، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران.
2 - دانشیار گروه مهندسی شهرسازی دانشکده شهرسازی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران.
3 - دانشیار گروه آینده‌پژوهی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران.

تاريخ الإرسال : 20 السبت , ربيع الثاني, 1442 تاريخ التأكيد : 06 الإثنين , صفر, 1443 تاريخ الإصدار : 05 الأحد , محرم, 1445

الکلمات المفتاحية: برنامه‌ریزی شهری, آینده‌نگاری راهبردی, ضریب لاوشه, ماتریس میک مک,

ملخص المقالة :

شهری و تنوع ذینفعان شده که به عدم‌قطعیت‌های آن افزوده است. شهر خلاق صنایع‌دستی یونسکو (اصفهان) نیاز به نگاهی آینده‌نگرانه دارد تا بتواند روندی رو به رشد را رقم بزند اما عدم قطعیت‌ها منجر به مبهم شدن آینده بلندمدت آن شده است. می‌توان در برنامه‌های راهبردی شهر اصفهان مشاهده کرد که باوجود سابقه 24 ساله در برنامه‌ریزی، همچنان با مشکلات بسیاری ازجمله: خشک‌سالی، کاهش رونق اقتصادی به‌واسطه بیماری کرونا، ترافیک، آلودگی دست و پنجه نرم می‌کند. هدف این پژوهش تعیین مؤلفه‌های آینده‌نگاری راهبردی به‌عنوان رویکردی ظرفیت ساز برای شهر اصفهان به‌منظور تقویت برنامه راهبردی است. در مدل عمومی وروس 6 گام: ورودی، تحلیل، تفسیر، چشم‌انداز سازی، خروجی و راهبرد برای این رویکرد تعریف‌شده است. در این پژوهش که درسال 1399 انجام شده است، با استفاده از روش مطالعه کتابخانه‌ای و به روش فراترکیب، مؤلفه‌ها در هریک از گام‌های مدل عمومی استخراج شد. پس‌ازآن با استفاده از نظر 26 خبره و با استفاده از ضریب لاوشه روایی مدل سنجش شد و درنهایت با استفاده ازنظر 86 کارشناس در اصفهان و به کمک روش تحلیل عاملی تأییدی که به کمک نرم‌افزار PLS  مؤلفه‌های نهایی به دست آمد. در انتها با استفاده از ماتریس MICMAC نقش هریک از این مؤلفه‌ها ارزیابی شد. مدل تحلیل عاملی تأییدی نهایی نشان داد که مؤلفه‌های آینده‌نگاری راهبردی می‌تواند در کارآمد کردن برنامه‌های شهر اصفهان بسیار اثرگذار باشد.

المصادر:

1. Bibri, S. E. 2018. “Backcasting in futures studies: a synthesized scholarly and planning approach to strategic smart sustainable city development.” European Journal of Futures Research 6(1).pp.13.


2. Black, R., & Rebello, S. (2021). Towards Sustainable Futures-Using strategic foresight in the design of transformative sustainability.‏ OCAD University Open Research Repository. http://openresearch.ocadu.ca/id/eprint/3169/.


3. Bowden, M. (2020). Australian futures: The Swinburne foresight program. In Knowledge Base of Futures Studies 2020 (pp. 264-279). Association of Professional Futurists.‏


4. Buehring, J., & Bishop, P. C. (2020). Foresight and Design: New Support for Strategic Decision Making. She Ji: The Journal of Design, Economics, and Innovation, 6(3), 408-432.‏


5. Cromartie, A. (Ed.). (2015). Liberal Wars: Anglo-American Strategy, Ideology and Practice. Routledge.‏


6. Dixon, T., Montgomery, J., Horton-Baker, N., & Farrelly, L. (2018). Using urban foresight techniques in city visioning: Lessons from the Reading 2050 vision. Local Economy, 33(8), 777-799.‏


7. Duijne, F. V., & Bishop, P. (2018). Introduction to strategic foresight. Future Motions.‏


8. Durance, P., Gerber, A., & Godet, M. (2007). Strategic foresight, problems and methods.‏


9. De la Luz Hernández-Flores, M., Otazo-Sánchez, E. M., Galeana-Pizana, M., Roldán-Cruz, E. I., Razo-Zárate, R., González-Ramírez, C. A., ... & Gordillo-Martínez, A. J. (2017). Urban driving forces and megacity expansion threats. Study case in the Mexico City periphery. Habitat International, 64, 109-122.‏


10. Fernandez Guell .J. M and Redondo .L (2012) Linking Territorial Foresight And Urban Planning, Emerald Group Publishing Limited, 4:14, 316-335.


11. Friedman, A. (2008). Partial differential equations of parabolic type. Courier Dover Publications.‏


12. Greenblott, J. M. T. O’Farrell, R. Olson, and B. Burchard. (2019). Strategic foresight in the federal government: a survey of methods, resources, and institutional arrangements. World futures review, 11(3).pp.245-266.‏


13. Güell, J. M. F., & López, J. G. (2016). Cities futures. A critical assessment of how future studies are applied to cities. Foresight, Vol. 18 No. 5, pp. 454-468.


14. Haarhaus, T., & Liening, A. (2020). Building dynamic capabilities to cope with environmental uncertainty: The role of strategic foresight. Technological Forecasting and Social Change, 155, 120033.‏


15. Horton, A., (1999), A simple guide to successful foresight, Foresight, 1, pp.5-9.


16. Imani, B., (2020), Future Regional Balanced Development Research Based on Scenario Planning Case Study: Ardabil Province, Quarterly Journal of Geography and Development, 18(58), pp. 17-44. [In Persion]


17. Kaza, N. (2019). Vain foresight: Against the idea of implementation in planning. Planning Theory, 18(4), 410-428.‏


18. Kuosa, T. (2016). The evolution of strategic foresight: navigating public policy making. Routledge.‏


19. Lopez-Arce, P., Altamirano-Medina, H., Berry, J., Rovas, D., Sarce, F., & Hodgson, S. (2020, October). Building moisture diagnosis: Processing, assessing and representation of environmental data for root cause analysis of mould growth. In Building Simulation (Vol. 13, No. 5, pp. 999-1008). Tsinghua University Press.‏


20. Mintzberg, H. (1989). Mintzberg on management: Inside our strange world of organizations. Simon and Schuster.‏


21. Parlakyildiz, Y., & Guzel, T. (2020). REBUILT CITIES IN THE FUTURE. URBAN FORESIGHT. Management & Marketing Journal, 18(2)


22. Pereira, L. M. T. Hichert, M. Hamann, R. Preiser, and R. Biggs. 2018. “Using futures methods to create transformative spaces.” Ecology and Society 23(1).


23. Peterson, G. D., Carpenter, S. R., & Brock, W. A. (2003). Uncertainty and the management of multistate ecosystems: an apparently rational route to collapse. Ecology, 84(6), 1403-1411.‏


24. Pollastri, S. N. Dunn, C. D. Rogers, C. T. Boyko, R. Cooper, and N. Tyler. 2018. “Envisioning urban futures as conversations to inform design and research.” Proceedings of the Institution of Civil Engineers-Urban Design and Planning 171(4):146-156.‏ doi: 10.1680/jurdp.18.00006.


25. Porter, M., & Collins, J. (1980). Strategy competitive. Harvard: USA.‏


26. Prawiradinata, I. R. S., Subandi, I., Riyati, T., Rahma Iryanti, M. T., Ratman, D. R., Jalal, F., ... & Mayangsari, A. P. (2012). REPORT ON THE ACHIEVEMENT OF MILLENNIUM DEVELOPMENT GOALS IN INDONESIA.‏


27. Szpilko, D. (2020). Foresight as a tool for the planning and implementation of visions for smart city development. Energies, 13(7), 1782.‏


28. Szpilko, D., Glinska, E., & Szydlo, J. (2020). STEEPVL and structural analysis as a tools supporting identification of the driving forces of city development.‏ European Research Studies Journal, 23(3), 340-363.


29. Usafa, R. J. L. (2018). Strategic Foresight Methods in the Public and Private Sectors. Air & Space Power Journal, 32(2), 60-73.‏


30. Voros, J. (2003). A generic foresight process framework. Foresight.‏ 5 ( 3) , pp. 10-21.


31. Voros, J. (2017). Big History and anticipation: Using Big History as a framework for global foresight. Handbook of anticipation: Theoretical and applied aspects of the use of future in decision making.‏ Springer International, 2017, chapter 95, 40 pp.


32. Wu, W. Y., Chou, C. H., & Wu, Y. J. (2004). A study of strategy implementation as expressed through Sun Tzu's principles of war. Industrial Management & Data Systems.‏


33. Zali, Nader (2011). "Strategic Forsight and Regional Policy with Scenario Writing Approach", Quarterly Journal of Strategic Studies, Volume 14, Number 4, 54-33.[In Persion]


34.