تأملی بر وجوه تمایز و تشابه واژگان و مفاهیم پایه در حوزه‌ی آینده‌شناسی و ارائه راه‌کارهایی برای غلبه بر آشفتگی واژگانی در این حوزه
الموضوعات :
احسان گرایی
1
(دکترای علم اطلاعات و دانش شناسی، عضو هیئت علمی دانشگاه لرستان، لرستان، ایران (نویسنده مسئول))
غلامرضا حیدری
2
(دانشیار علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران)
الکلمات المفتاحية: آینده‌شناسی, آینده‌پژوهی, آینده‌نگاری, اصطلاح‌شناسی, آشفتگی واژگانی, فلسفه‌ی زبان,
ملخص المقالة :
آینده از طریق زبان کشف و خلق می‌شود و مسأله‌ی اصطلاح‎شناسی و داشتن مفاهیم و واژگان مناسب چالشی همیشگی برای حوزه‌ی آینده‌شناسی بوده است. هدف از پژوهش حاضر بررسی آشفتگی واژه‌شناختی و مفهومی در حوزه‌ی آینده‌شناسی است. این پژوهش از نوع توصیفی است و با استفاده از اطلاعات کتابخانه‌ای و روش تحلیلی- انتقادی انجام شده است. یکی از ابعاد مطالعاتی آینده‌شناسی ضرورت توجه به اصطلاح‌شناسی این حوزه است. در این مطالعه تأثیر خاستگاه‌های جغرافیایی و فرهنگی مختلف بر روند تاریخی شکل‌گیری واژگان حوزه‌ی آینده‌شناسی بررسی شده است. هم‌چنین با تحلیل متون حوزه‌ی آینده‌شناسی شباهت‌ها و تفاوت‌های، روابط اعم و اخص، و قلمروی فعالیت آینده‌پژوهی و آینده‌نگاری نیز ارائه شده است. در انتها پژوهش‌گران اصطلاح آینده‌شناسی را برای نامیدن این حوزه‌ی علم پیشنهاد کردند. مطالعه‌ی حاضر تلاش کرد با بهره‌گیری از فلسفه‌ی زبان‌‌شناسی به تحلیل تعاریف ارائه شده در این حوزه بپردازد. هم‌چنین تعاریف را در طیفی از ویژگی‌های جبرگرایانه، قطعیت، و انفعالی؛ احتمالی، واکنشی، و تقاضایی؛ اختیاری، چشم‌اندازی، و کنش‌گرایانه مورد تحلیل قرار دهد.
