گفتمان انتقادی

حرية الوصول المقاله

1 - ظرفیت سیاست، درک فضای گفتمانی و مسأله مشارکت سیاسی زنان در ایران
زینب میرعلی سید خوندی علی اشرف نظری صادق زیباکلام

10.30495/ijpa.2022.67705.10913

زمینه: ظرفیت سیاست یکی از اساسی ترین مفاهیم در مطالعه سیاست عمومی است که به خلأ‌ها و عوامل مرتبط با چرایی انجام نشدن سیاست‌ها می‌پردازد. در این مقاله، معضلات و کاستی‌ها برای اجرایی نشدن این خط‌مشی‌ها در حوزه مشارکت سیاسی زنان در سطح نخبگان (1399- 1376)، تبیین شد. سپس بر أکثر

زمینه: ظرفیت سیاست یکی از اساسی ترین مفاهیم در مطالعه سیاست عمومی است که به خلأ‌ها و عوامل مرتبط با چرایی انجام نشدن سیاست‌ها می‌پردازد. در این مقاله، معضلات و کاستی‌ها برای اجرایی نشدن این خط‌مشی‌ها در حوزه مشارکت سیاسی زنان در سطح نخبگان (1399- 1376)، تبیین شد. سپس بر اساس الگوی مورد نظر، در سه سطح مفهومی- تحلیلی، عملیاتی و سیاسی(ابعاد ظرفیت سیاست) که هر یک از این سه صلاحیت شامل منابع یا توانایی‌هایی در سه سطح مختلف فردی، سازمانی و سیستمی هستند، بررسی گردید. هدف: معرفی ظرفیت سیاست به عنوان مفهومی جدید در ادبیات مشارکت سیاسی در ایران که بر اساس این مفهوم می‌توان مرز و شکاف میان قوانین و عملکرد را بررسی نمود.روش: این تحقیق با استفاده از روش کیو برای طبقهبندی و امتیازدهی به گزارهها و تحلیل گفتمان انتقادی صورت گرفته است.یافته‌ها: نتایج پژوهش حاضر نشان می‌دهد، نگرش فردی و سازمانی در بُعد تحلیلی مهمترین عوامل تاثیرگذار در مشارکت سیاسی زنان هستند. نتیجه‌گیری: بحث از ظرفیت سیاست بر اساس فضای گفتمانیِ خاص آن که در پژوهش حاضر مشارکت سیاسی زنان است، باید تعاریف و عوامل دیگری را مانند شرایط فرهنگی و ایدئولوژیکی که تأثیر مستقیم بر اجرای سیاست‌ها دارد، برجسته کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

2 - تحلیل گفتمان انتقادی فیلم مرد پولادین با تکیه بر مباحث متافیزیکی پاردایم ترنس مدرنیسم
مهدی یعقوبی علی اکبر فرهنگی سید جمال الدین طبیبی

در قرن بیست و یکم سینما به عنوان هنر هفتم همچنان نقشی تاثیرگذار در انتقال پیام ایفا می کند. همنشینی پارادایم های علمی و هنر سبب مشارکت این دو در روند تولید محتوی و انتقال مفاهیمی گشته که ارتباطی چند سویه با هر دو زمینه دارند. در این میان پیوند سینما با پارادایم های غالب أکثر

در قرن بیست و یکم سینما به عنوان هنر هفتم همچنان نقشی تاثیرگذار در انتقال پیام ایفا می کند. همنشینی پارادایم های علمی و هنر سبب مشارکت این دو در روند تولید محتوی و انتقال مفاهیمی گشته که ارتباطی چند سویه با هر دو زمینه دارند. در این میان پیوند سینما با پارادایم های غالب در هر دوره زمانی به مثابه منبع تولید محتوی کارا با قابلیتهای ویژه در تولید و بازنمایی مفاهیم، مورد توجه همگان واقع شده و مخاطبان بسیاری را مجذوب خویش ساخته است. در این پژوهش، نگارنده به دنبال بازنمایی نشانه های متافیزیکی پارادایم جدید ترنس مدرنیسم در فیلم "مرد پولادین" ساخته زک اسنایدر می باشد. در این راستا جستجوی عناصر متافیزیکی و کشف لایه های معنایی و ایدئولوژیک پنهانی در فیلم، با استناد به نظریه تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف با رویکرد پدام صورت گرفته است. روش انجام این پژوهش برای جمع آوری مفاهیم متافیزیکی پارادایم ترنس مدرن توصیفی-تحلیلی بوده است. نگارنده با تحلیل گفتمان فیلم به این نتیجه رسید که گفتمان متافیزیکی بازنمایی شده در فیلم مرد پولادین نمایانگر گفتمان پارادایم جدید ترنس مدرن است. البته شیوه های گفتمانی مثل اسطوره، منجی، آینده، بیانگر بخش از گفتمان حاکم بر فیلم است که نمی توان آنها را گفتمان های حاکم دانست. یافته های تحقیق بیان گر مهم ترین عوامل تأثیرگذار مربوط به بوجود آمدن عرصه ای جدیدی در هزاره سوم برای بشر با رویکرد پارادایم ترنس مدرن و تاثیر آن بر سینمای هالیوود می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

3 - نحوه کاربرد مولفه‌های جامعه شناختی - معنایی در هویت دهی به کارگزاران اجتماعی در روزنامه‌های داخلی و خارجی پیرامون برنامه هسته‌ای ایران
گیتی تاکی مریم نخعی

اساس تحلیل گفتمان انتقادی، بیان نحوه بازنمود رخداد‌های سیاسی و اجتماعی در زبان است و هدف آن مشخص سازی ایدئولوژی های فرهنگی و اجتماعی است که پایین تر از سطح کاربرد آگاهانه هستند و در همه اشکال زبانی که مردم استفاده می کنند، جای میگیرند.در این زمینه ون لیوون (1996) با معر أکثر

اساس تحلیل گفتمان انتقادی، بیان نحوه بازنمود رخداد‌های سیاسی و اجتماعی در زبان است و هدف آن مشخص سازی ایدئولوژی های فرهنگی و اجتماعی است که پایین تر از سطح کاربرد آگاهانه هستند و در همه اشکال زبانی که مردم استفاده می کنند، جای میگیرند.در این زمینه ون لیوون (1996) با معرفی مولفه‌هایی جامعه شناختی- معنایی، الگویی را برای تحلیل متن ارائه کرده است. این پژوهش بر آن است تا در چارچوب تحلیل گفتمان انتقادی و بر اساس الگوی مذکور، بهره‌گیری از چهار مؤلفه‌ی تشخص بخشی، تشخص زدایی، پیوند دهی و تفکیک کردن را در گزیده‌ای از عناوین روزنامه‌های داخلی و خارجی پیرامون برنامه‌ی هسته‌ای ایران در سال 1390 تحلیل کند تا به این سوال پاسخ دهد که آیا این دو گروه از روزنامه‌ها از مولفه‌های مذکور در بازنمایی کارگزاران در برنامه هسته‌ای ایران بهره می‌برند و آیا تفاوتی در این بهره‌گیری وجود دارد. بدین منظور 242 عنوان از دو روزنامه داخلی کیهان و ایران و دو روزنامه خارجی واشنگتن‌پست و گاردین انتخاب و به شکلی تحلیلی ـ توصیفی بررسی شد. نتایج تحلیل نشان می‌دهد که هر دو گروه از روزنامه‌ها از مولفه‌های مذکور جهت نقش دهی و بازنمایی کارگزاران استفاده کرده‌اند اما این امر به شکلی متفاوت و کاملا هدفمند انجام شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

4 - شرایط سیاسی سینمای ایران در دهۀ هفتاد؛ تحلیل گفتمان شفاهی فیلم «موج مرده»
محمدحسن هاشم‌خانلو حسن بشیر

این مقاله قصد دارد با بهره‌گیری از چارچوب تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف، به بررسی بازنمایی زمینۀ سیاسی ایران در دهۀ هفتاد با تحلیل فیلم موج مرده (1379) به نویسندگی و کارگردانی ابراهیم حاتمی‌کیا، بپردازد. ملاک انتخاب این فیلم غنای آن در بازنمایی شرایط سیاسی، اجتماعی و ایدئ أکثر

این مقاله قصد دارد با بهره‌گیری از چارچوب تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف، به بررسی بازنمایی زمینۀ سیاسی ایران در دهۀ هفتاد با تحلیل فیلم موج مرده (1379) به نویسندگی و کارگردانی ابراهیم حاتمی‌کیا، بپردازد. ملاک انتخاب این فیلم غنای آن در بازنمایی شرایط سیاسی، اجتماعی و ایدئولوژیک ایران صورت گرفته است. این تحقیق پس از مرور جناح‌ها و گروه‌های سیاسی موجود در سال‌های منتهی به زمان تولید این متن، در جهت مشخص کردن موضع‌گیری فیلم در میان گفتمان‌های رقیب این گروه‌ها اقدام می‌کند. با کنار گذاشتن چند بعد فیلم از فرآیند تحلیل (مانند تصاویر، موسیقی و لحن گفتگوها) با توجه به محدودیت‌های عملی، پس از استخراج انواع گفتمان (و تفاسیر آنها از زمینه‌های موقعیتی و بینامتنی) از گفتگوهای شخصیت‌های موج مرده و کنش‌های آنها در داستان و سپس تبیین این انواع گفتمان با توجه به روابط قدرت در زمان تولید متن، ادعا شده است که این فیلم با یادآوری سابقۀ دخالت حکومت آمریکا در جنگ ایران و عراق و مخصوصا ساقط کردن هواپیمای مسافربری ایرانی پرواز 655، ضمن انتقاد نسبت به اقدامات دولت وقت در سیاست خارجه و تغییر موضع نسبت به آن کشور و خرده‌فرهنگ و عملکرد جوانان ایرانی، از گفتمان انقلابی دهۀ شصت و ارزش‌های سنتی این کشور دفاع می‌کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

5 - تحلیل گفتمان انتقادی سیاست‌های رسانه‌ای بی‌بی‌سی فارسی (مطالعه موردی: برنامه «صفحه 2 آخر هفته»)
سینا تفنگ‌چی هاجر کاظمی

هدف این پژوهش شناسایی و تحلیل شگردهای گفتمانی مورد استفاده در برنامه صفحه 2 آخر هفته پخش شده از شبکه بی‌بی‌سی فارسی در سال‌های 94 و 95 هست. تلاش بر آن بوده تا ابتدا با استفاده از تکنیک‌ها و مقوله‌های گفتمانی، شگردهای گفتمانی برنامه را شناسایی و سپس با بهره از روش تحلیل أکثر

هدف این پژوهش شناسایی و تحلیل شگردهای گفتمانی مورد استفاده در برنامه صفحه 2 آخر هفته پخش شده از شبکه بی‌بی‌سی فارسی در سال‌های 94 و 95 هست. تلاش بر آن بوده تا ابتدا با استفاده از تکنیک‌ها و مقوله‌های گفتمانی، شگردهای گفتمانی برنامه را شناسایی و سپس با بهره از روش تحلیل گفتمان انتقادی این برنامه مورد تجزیه ‌و تحلیل قرار گیرد. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که برنامه مذکور از شگردهای تخاصم گفتمانی بین مهمانان برنامه، طرد گفتمان‌های مختلف، مانند اسلام سیاسی و ایجاد معانی تثبیت‌ شده توسط گفتمان القایی و تبلیغاتی، سود جسته است. هم‌چنین بی‌بی‌سی فارسی در قالب این برنامه‌ی‌گفتگو محور با استفاده از ساختارهای تعارض، گره‌افکنی و طرح ناسازه‌های گفتمانی، درصدد برساختن چهارچوب‌های معنایی برای مخاطبان خود است. مانند غیردموکراتیک بودن و جدایی اسلامیت از جمهوریت و هم‌چنین در تلاش است بسیاری از معانی تثبیت‌شده در ذهن مخاطبان خود را به پرسش بکشد که در نهایت امر به موفقیت سیاست‌های کلان برنامه، شبکه و پرکردن بخشی از پازل دیپلماسی رسانه‌ای بریتانیا برای ایران می‌انجامد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

6 - تحلیل تناقض‌های بیناگفتمانی در شعر حافظ
سید حسین جعفری سعید زهره وند علی حیدری

یکی از موضوعاتی که در تأویل پذیری کلام حافظ نقشی اساسی دارد و کم‌تر مورد توجه محققان قرار گرفته تناقضات موجود در کلام اوست. این تناقضات از دو منظر قابل بررسی هستند؛ نخست از منظر ابیات و مفاهیم منفرد و دوم از منظر بیناگفتمانی. تناقض‌های بخش نخست تناقضاتی سطحی هستند که در أکثر

یکی از موضوعاتی که در تأویل پذیری کلام حافظ نقشی اساسی دارد و کم‌تر مورد توجه محققان قرار گرفته تناقضات موجود در کلام اوست. این تناقضات از دو منظر قابل بررسی هستند؛ نخست از منظر ابیات و مفاهیم منفرد و دوم از منظر بیناگفتمانی. تناقض‌های بخش نخست تناقضاتی سطحی هستند که در آثار بسیاری از شاعران به چشم می خورد، اما تناقضات بیناگفتمانی از ویژگی‌های خاص شعر حافظ و یکی از مهم‌ترین دلایل توفیق اوست. تناقضات بیناگفتمانی فراوانی در شعر حافظ به چشم می‌خورد که از آن جمله می‌توان به تناقض میان گفتمان انتقادی- اجتماعی و گفتمان کلامی و همچنین تناقض میان گفتمان عرفانی و گفتمان دینی و اخلاقی او اشاره کرد. علاوه بر اینکه در میان گفتمان‌های مذکور دو به دو تناقضات فراوانی دیده می‌شود، هر کدام از جهاتی دیگر با سایر گفتمان‌ها نیز مرز بندی‌های تناقض آمیز دارند، در این پژوهش سعی شده است با استفاده از شیوه تحلیل گفتمان ضمن معرفی گفتمان‌های مذکور و شناخت خاستگاه‌های تناقضات میان این گفتمان‌ها، به چگونگی مفصل‌بندی این گفتمان‌های متناقض در یک رابطه بیناگفتمانی و تولد یک گفتمان خاص به نام گفتمان عشق و رندی با دال مرکزی رند که به مبارزه ایدئولوژیکی با گفتمان‌های رقیب می‌پردازد اشاره شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

7 - بررسی و مقایسۀ پیکره‌بنیاد گفتمان آثار جلال آل احمد و احمد محمود
مهسا کمال‌پور شهرام مدرس خیابانی محمد جواد حجازی

10.30495/dk.2021.1913798.2125

دیدگاه‌های چندی به‌منظور تحلیل متن‌های ادبی مبتنی بر داده‌های واقعی زبان وجود دارد که می‌توان در این خصوص به تحلیل‌های پیکره یار و دیدگاه کلیدواژگی اشاره کرد. مقالۀ حاضر سفرنامه و رمان های غرب‌زدگی، خسی در میقات، مدیر مدرسه، اورازان، تات نشین های بلوک زهرا از جلال آ أکثر

دیدگاه‌های چندی به‌منظور تحلیل متن‌های ادبی مبتنی بر داده‌های واقعی زبان وجود دارد که می‌توان در این خصوص به تحلیل‌های پیکره یار و دیدگاه کلیدواژگی اشاره کرد. مقالۀ حاضر سفرنامه و رمان های غرب‌زدگی، خسی در میقات، مدیر مدرسه، اورازان، تات نشین های بلوک زهرا از جلال آل احمد و مدار صفر درجه، غریبه ها، پسرک بومی و همسایه ها از احمد محمود را بر اساس این دو دیدگاه تحلیل می‌کند. تحلیل پیکره یار روش سودمندی است که به‌واسطۀ آن می‌توان به بررسی بازنمود ایدئولوژی در صورت های زبانی در حوزه ای چون زبان‌شناسی پرداخت. متن های ادبی نیز اعم از رمان ها و سفرنامه هایی که توسط نویسندگان شکل می گیرد، نشأت گرفته از ایدئولوژی نهفتۀ ویژه ای است تا مخاطب را به سمت آنچه مدنظر نویسنده است سوق دهد. پژوهش حاضر درصدد آن است تا با تکیه‌بر کلیدواژه‌های موجود در آثار این دو نویسنده، با بهره‌گیری از رویکرد نظری بیکر (2006) و با استفاده از روش تحقیق توصیفی و تحلیل محتوا و همچنین با روش گردآوری پیشینة پژوهش به‌صورت کتابخانه ای و با تکیه بر پیکره‌های زبان به بررسی فضای سیاسی و اجتماعی حاکم در آثار آن ها بپردازد. برای دستیابی به تحلیل مناسب با تکیه بر ابزار رایانشی ورد اسمیت، 3 کلیدواژۀ واژگانی که از فراوانی زیادی برخوردار بودند از هر اثر استخراج شد و سپس در قالب 54 جمله- نمونه مبتنی بر رویکرد ون‌دایک مورد تحلیل قرار گرفت و مشخص شد که رویکرد نویسندگان بیانگر چه نوع ویژگی‌های ایدئولوژیک بوده است. نتایج حاصل نشان‌دهندۀ نگرش و ایدئولوژی آسیب شناختی جلال آل احمد و احمد محمود در جوامع انسانی بود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

8 - جامعه شناسی غزل حافظ با تکیه بر شیوه تحلیل گفتمان انتقادی
فرهاد طهماسبی

در فایل اصل مقاله موجود است

در فایل اصل مقاله موجود است تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

9 - نقش تغییر گفتمان‌های سیاسی و اجتماعی در سینمای دفاع مقدس مورد مطالعه: آثار ابراهیم حاتمی‌کیا
میلاد نوریان رامشه حوریه دهقان شاد

حوزه‌ی پژوهشی این تحقیق پیرامون این مسأله است که تغییر دولت‌ها در حاکمیت و به تبع آن تغییر گفتمان‌های سیاسی، چه تأثیری بر روی آثار سینمایی ژانر دفاع مقدس گذاشته است؟ از آغاز جنگ تحمیلی تا زمان حال، دولت‌های گوناگون با دیدگاه‌های متفاوت و بعضاً متضادی بر سر کار آمده‌اند أکثر

حوزه‌ی پژوهشی این تحقیق پیرامون این مسأله است که تغییر دولت‌ها در حاکمیت و به تبع آن تغییر گفتمان‌های سیاسی، چه تأثیری بر روی آثار سینمایی ژانر دفاع مقدس گذاشته است؟ از آغاز جنگ تحمیلی تا زمان حال، دولت‌های گوناگون با دیدگاه‌های متفاوت و بعضاً متضادی بر سر کار آمده‌اند که هر کدام از آن‌ها منادی گفتمان خاص و منحصر به فردی بوده‌اند. گفتمان‌هایی که هر کدام نقطه نظرات خاص خود را نسبت به مسائل سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی داشته‌اند. به نظر می‌رسد تنوع این دیدگاه‌ها و رویکرد متفاوت دولت‌ها به این مسائل، تأثیر مستقیمی بر دیدگاه آنان نسبت به مسأله‌ی جنگ داشته است که این موضوع در آثار سینمایی دفاع مقدس در هر دوره تبلور داشته است. ابراهیم حاتمی‌کیا به عنوان یکی از فیلمسازان ژانر دفاع مقدس، از آغاز جنگ تا زمان حال به بررسی ابعاد گوناگون جنگ در آثار خود پرداخته است و به دنبال نسبت حاکمیت و دولت مستقر با پدیده‌ی جنگ و دفاع مقدس است. در این پژوهش در صددیم بفهمیم که سیاست چه تأثیری در آثار سینمای دفاع مقدس داشته است و فیلم‌های این حوزه تا چه اندازه از شرایط خاص زمانی هر دوره سیاسی تأثیر پذیرفته‌اند. چارچوب نظری این پژوهش تحلیل گفتمان انتقادی است و برای تحلیل داده‌ها از روش رمزگان تلویزیونی فیسک استفاده شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

10 - نقش تغییر گفتمان‌های سیاسی و اجتماعی در سینمای دفاع مقدس نمونه مورد مطالعه: آثار ابراهیم حاتمی‌کیا
میلاد نوریان رامشه حوریه دهقان شاد

حوزه‌ی پژوهشی این تحقیق پیرامون این مسأله است که تغییر دولت‌ها در حاکمیت و به تبع آن تغییر گفتمان‌های سیاسی، چه تأثیری بر روی آثار سینمایی ژانر دفاع مقدس گذاشته است؟ از آغاز جنگ تحمیلی تا زمان حال، دولت‌های گوناگون با دیدگاه‌های متفاوت و بعضاً متضادی بر سر کار آمده‌اند أکثر

حوزه‌ی پژوهشی این تحقیق پیرامون این مسأله است که تغییر دولت‌ها در حاکمیت و به تبع آن تغییر گفتمان‌های سیاسی، چه تأثیری بر روی آثار سینمایی ژانر دفاع مقدس گذاشته است؟ از آغاز جنگ تحمیلی تا زمان حال، دولت‌های گوناگون با دیدگاه‌های متفاوت و بعضاً متضادی بر سر کار آمده‌اند که هر کدام از آن‌ها منادی گفتمان خاص و منحصر به فردی بوده‌اند. گفتمان‌هایی که هر کدام نقطه نظرات خاص خود را نسبت به مسائل سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی داشته‌اند. به نظر می‌رسد تنوع این دیدگاه‌ها و رویکرد متفاوت دولت‌ها به این مسائل، تأثیر مستقیمی بر دیدگاه آنان نسبت به مسأله‌ی جنگ داشته است که این موضوع در آثار سینمایی دفاع مقدس در هر دوره تبلور داشته است. ابراهیم حاتمی‌کیا به عنوان یکی از فیلمسازان ژانر دفاع مقدس، از آغاز جنگ تا زمان حال به بررسی ابعاد گوناگون جنگ در آثار خود پرداخته است و به دنبال نسبت حاکمیت و دولت مستقر با پدیده‌ی جنگ و دفاع مقدس است. در این پژوهش در صددیم بفهمیم که سیاست چه تأثیری در آثار سینمای دفاع مقدس داشته است و فیلم‌های این حوزه تا چه اندازه از شرایط خاص زمانی هر دوره سیاسی تأثیر پذیرفته‌اند. چارچوب نظری این پژوهش تحلیل گفتمان انتقادی است و برای تحلیل داده‌ها از روش رمزگان تلویزیونی فیسک استفاده شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

11 - حکایات تمثیلی در اشعار اخوان ثالث، مبتنی بر نظریات تحلیل گفتمان
لیلا گلوی مصطفی سالاری بهروز رومیانی

یکی از قدیمی‌ترین و در عین حال، مؤثرترین ابزارهای ادبی، بیان مطلب در قابل یک حکایت تمثیلی است. در این شیوه، شاعر تلاش می‌کند تا معنای باطنی‌ را که در تصور آورده و در واقع مشبه یک ساختار تشبیهی است، با ظاهری داستانی بیان کند که در جایگاه مشبهُ‌به آن ساختار قرار دارد. در أکثر

یکی از قدیمی‌ترین و در عین حال، مؤثرترین ابزارهای ادبی، بیان مطلب در قابل یک حکایت تمثیلی است. در این شیوه، شاعر تلاش می‌کند تا معنای باطنی‌ را که در تصور آورده و در واقع مشبه یک ساختار تشبیهی است، با ظاهری داستانی بیان کند که در جایگاه مشبهُ‌به آن ساختار قرار دارد. در پژوهش حاضر که از نوع بنیادی است و داده‌های آن از طریق مطالعات کتابخانه‌ای به دست آمده و این داده‌ها با روش تحلیل و توصیف، مبتنی بر نظریات تحلیل گفتمان و خصوصاً تحلیل گفتمان انتقادی بررسی شده‌اند، به دلایل و چگونگی بهره‌گیری مهدی اخوان ثالث، شاعر معاصر فارسی‌زبان، از این شیوۀ بیانی پرداخته شده است. اخوان که محتوای بسیاری از اشعار او را مسائل اجتماعی روزگار خویش تشکیل می‌دهد، به دلایل مختلف، از جمله: افزونی تأثیرگذاری بر مخاطب و نیز رعایت احتیاط سیاسی-اجتماعی از حکایت تمثیلی استفاده کرده است. در بسیاری از اشعار او که مبتنی بر حکایت تمثیلی است، مشبهٌ‌به ساختار گستردۀ تشبیهی، مسائلی همچون فقر، تنهایی، شرف، بی‌عدالتی و ارزشمندی فرهنگ ایرانی است، حال آنکه مشبه آن را حکایتهایی با موضوعات، وضعیت و شخصیتهای مختلف شکل می‌دهند. دست‌یابی نظام‌مند و هدفدار به مشبهُ‌به از طریق مشبه، با استفاده از روش سه مرحله‌ای فرکلاف کاملاً میسر است و می‌توان آن را به عنوان راهی برای تأویل صحیح حکایتهای تمثیلی پیشنهاد کرد، مشروط به آنکه مانند اشعار زمستان، میراث و مرد و مرکب اخوان، متن به عنوان یک کل یکپارچه از چنین تأویلی حمایت کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

12 - تبیین و تحلیل کتاب فارسی ششم ابتدایی در چارچوب تحلیل انتقادی گفتمان
محمدحسن کریمی شهرزاد شاه سنی فهیمه کشاورزی رضا ناصری جهرمی

بررسی انتقادی کتاب‌های درسی این امکان را به فرد می‌دهد تا بیشتر و بهتر به نکات پنهان زبان توجه نماید و معنا و منظور واقعی مؤلفان را دریابد. هدف کلی از انجام این پژوهش، بررسی و تحلیل مؤلفه‌های گفتمان مدار کتاب فارسی ششم دبستان بر اساس الگوی تحلیل انتقادی گفتمان بود. روش أکثر

بررسی انتقادی کتاب‌های درسی این امکان را به فرد می‌دهد تا بیشتر و بهتر به نکات پنهان زبان توجه نماید و معنا و منظور واقعی مؤلفان را دریابد. هدف کلی از انجام این پژوهش، بررسی و تحلیل مؤلفه‌های گفتمان مدار کتاب فارسی ششم دبستان بر اساس الگوی تحلیل انتقادی گفتمان بود. روش مورد استفاده در این پژوهش، توصیفی و از نوع کمّی بود. جامعه مورد نظر کتاب فارسی پایه ششم ابتدایی در سال تحصیلی 92-91 است که بر اساس روش کل‌شمار، نمونه همان جامعه است. محتوای کتاب با استفاده از الگوی ون لیوون تحلیل گردید. نتایج نشان داد که مؤلفه اظهار آشکار بیش از مؤلفه‌های حذف و اظهار پنهان تصویرسازی شده است. بر این اساس می توان گفت با توجه به ماهیت کتاب‌های فارسی که جایگاه نقل اشعار، حکایات، داستان‌های آموزنده و ... است، نویسندگان کتب فارسی ششم ابتدایی نیز با توجه به همین مسأله بیشتر به دنبال نقل این گونه داستان‌ها و تأثیر پذیری آن بر روی کودکان بوده‌اند، بنابراین از زبان شعر و داستان جهت تأثیرپذیری بیشتر استفاده نموده‌اند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

13 - تحلیل انتقادی گفتمان عرفانی در غزل‌های حافظ
احمد ذاکری

گفتمان امروزه یکی از موضوعات برجسته جوامع گوناگون محسوب می‌شود،اهمیت آن تا جایی است که جهان‌بینی‌های سیاسی، فلسفی و اجتماعی، همه را درگیر خود می‌سازد. زبان‌شناسان در دورة اخیر کوشیده‌اند گفتمان را مولفّه‌ای زبان‌شناسانه معرفی کنند تا از این راه به ژرفای مطالب پنهان در أکثر

گفتمان امروزه یکی از موضوعات برجسته جوامع گوناگون محسوب می‌شود،اهمیت آن تا جایی است که جهان‌بینی‌های سیاسی، فلسفی و اجتماعی، همه را درگیر خود می‌سازد. زبان‌شناسان در دورة اخیر کوشیده‌اند گفتمان را مولفّه‌ای زبان‌شناسانه معرفی کنند تا از این راه به ژرفای مطالب پنهان در هر گفتمان راه جویند. گفتمان را بن‌مایه‌هایی همچون قدرت، جهان‌بینی،ادبیات و زبان شکل می‌بخشد. در گفتمان عرفانی، به ویژه حافظ برای «حاشیه‌رانی غیری» و «برجسته‌سازی خودی» می‌کوشد تا جای ارزش‌های مزورّانه با ضدارزش‌های صادقانه جابه‌جا کند تا بتواند نقاب تزویر و ریا را از چهرة «غیری» بدرد. «غیری» از دیدگاه او عبارتنداز: مفتی، فقیه، واعظ، زاهد، قاضی شرع، محتسب، صوفی ریاکار بی‌صفا. پیش از حافط، خیام کوشیده بود با دیدگاهی فلسفی و زبانی خشک در برابر گروه بالا بایستد و سعدی با زبانی ملایم و خیرخواهانه پرده از چهره ریاکاران بردارد ولی حافظ که مردی عارف و رند است با زبانی طنزآمیز و حتی گاه بسیار تلخ از چهره‌های منافقان تزویرکار پرده برمی‌دارد. این مقاله می‌کوشد تا از راه تحلیل و توصیف متن عرفانی چند غزل حافظ از دیدگاه زبان‌شناسی اقدام کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

14 - تحلیل گفتمان عرفانی شیخ عبدالقادر گیلانی براساس استعاره‌ مفهومی عشق، با تأکید بر دیوان اشعار
آرزو قادری اکرم کرانی مسعود دهقان

10.2234/erfan.2023.708538

رمزگشایی اسرار نهفته در متون ماندگار، خرد پژوهشگران را به چالش می‌کشد تا با شیوه‌های نوین و پذیرفته شده، این میراث‌های کهن، بازبینی و بررسی شوند. یکی از راه‌های دسترسی به گفتمان غالب در این متون، تحلیل گفتمان از طریق استعاره‌های برجسته و پربسامد در آن است که لایه‌های پن أکثر

رمزگشایی اسرار نهفته در متون ماندگار، خرد پژوهشگران را به چالش می‌کشد تا با شیوه‌های نوین و پذیرفته شده، این میراث‌های کهن، بازبینی و بررسی شوند. یکی از راه‌های دسترسی به گفتمان غالب در این متون، تحلیل گفتمان از طریق استعاره‌های برجسته و پربسامد در آن است که لایه‌های پنهان تفکر پدیدآورنده اثر را آشکارمی‌کند. هدف از پژوهش حاضر، تحلیل گفتمان عرفانی شیخ عبدالقادر گیلانی است که در طول قرن‌ها برحوادث سیاسی و عقیدتی بخشی از جهان اسلام تأثیرگذار بوده است که براساس تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف در سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین انجام شده است، بدین منظور استعاره پربسامد عشق در دیوان اشعار وی در چهارچوب نظری لیکاف و جانسون (1980) دربارۀ استعاره بررسی و از الگوی فرایند تشخیص استعاره گروه پراگلجاز (2007) برای دسته‌بندی استعاره‌ها در سطح توصیف استفاده شد. پژوهش حاضر به صورت کیفی بوده، درعین حال، برای تحلیل داده‌ها در سطح توصیف از روش کمی و آماری از طریق نرم‌افزار SPSS نیز استفاده شده است. یافته‌ها حاکی از آن است که در گفتمان شیخ گیلانی رابطه مطلوب بنده با خداوند، رابطه عاشق و معشوقی است نه عابد و معبودی. او از استعاره‌ها نه برای زیبایی کلام، بلکه عینی ساختن پیام خود و به چالش کشیدن عقیده حاکم آن زمان استفاده کرده است. گفتمان وی درویشانه، ساده و بدوی بوده و اصل آن بر پایه تساهل و تسامح است و یکی از دلایل گرایش به طریقت وی، نبودن آداب و اسقاط تشریفات ویژه و دست وپاگیر بوده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

15 - تحلیل گفتمان عرفانی سلوک مرید در مثنوی براساس الگوی فرکلاف
فرج الله نخعی سرو هادی حیدری نیا عزیزالله توکلی کافی آباد

تحلیل گفتمان انتقادی شاخه ای از علم زبان شناسی است که به بررسی رابطۀ متن و نحوۀ تولید ایدئولوژی می پردازد. نورمن فرکلاف در الگوی پیشنهادی خود برای تحلیل متن، سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین را درنظر می گیرد. مقالۀ حاضر با روش توصیفی-تحلیلی سعی دارد به بررسی دیدگاه مولوی درب أکثر

تحلیل گفتمان انتقادی شاخه ای از علم زبان شناسی است که به بررسی رابطۀ متن و نحوۀ تولید ایدئولوژی می پردازد. نورمن فرکلاف در الگوی پیشنهادی خود برای تحلیل متن، سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین را درنظر می گیرد. مقالۀ حاضر با روش توصیفی-تحلیلی سعی دارد به بررسی دیدگاه مولوی دربارۀ مراحل سیر و سلوک عرفانی بپردازد. این پژوهش در سطح توصیف، کاربرد واژگان هسته ای و روابط معنایی واژگانی و فرآیندها را در مثنوی بررسی کرد. در سطح تفسیر گفتمان های ترک تعلقات، برتری کشف و شهود، انکار عقل جزوی، تدریجی بودن سیر و سلوک و لزوم متابعت از پیر به عنوان گفتمان های غالب مشخص شد. در سطح تبیین نیز این نتیجه به دست آمد که مولوی گفتمان های مسلط عصر خود را در این باره باز تولید کرده و دیدگاه وی در این زمینه با ایدئولوژی غالب روزگار خود همسو است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

16 - Critical Political Discourse Analysis of Iran's Minister of Foreign Affairs' Speech at the 58th Munich Security Conference
Afsaneh Rahimi Tehrani Azizeh Chalak

10.30495/jntell.2022.697649

Critical Discourse Analysis is the analysis of ideology and power. It emphasizes obtaining the hidden meaning beyond a text and investigates how speakers/writers use the discourse power to take the readers’/listeners’ attention. The present study was a non-e أکثر

Critical Discourse Analysis is the analysis of ideology and power. It emphasizes obtaining the hidden meaning beyond a text and investigates how speakers/writers use the discourse power to take the readers’/listeners’ attention. The present study was a non-experimental descriptive one conducted in 2022 that investigated the salient linguistic features of the political speech of Iran’s minister of foreign affairs at the 58th Munich Security Conference to search for his political attitudes and ideologies. Fairclough’s CDA model was employed to investigate three interrelated analysis tactics and three dimensions of his discourse. The data were selected from this conference’s video and were examined to check the word choice, personal and plural pronouns I and We, and the modal verbs used. The findings showed that the Islamic Republic of Iran, Government, Iran, and relations were among the most frequently used words to show his ideology about his nation and people.Moreover, We was used more frequently than I to create a positive image for the country. Aware of the difference between the meanings conveyed through these two pronouns, the minister preferred to avoid self-representation or speaking about himself as an individual to prevent all the blaming on him. Considering the modal verbs, would was used more frequently than the others to express his opinion and wishes to show medium politeness in his speech. This study could have implications for practitioners in the field to increase critical thinking and raise awareness of learning and producing appropriate political language تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

17 - گفتمان انتقادی در تصاویر مستقل شعری ابتهاج بر اساس رویکرد نورمن فرکلاف
محمد شاه بدیع زاده لیلا کباری قطبی جواد مهربان قزلحصار

گفتمان انتقادی رویکردی زبان‌شناسی و نقدی است که بر اساس اصول و مؤلفه‌های آن، مسائل قدرت و سلطه به گفتمانهای متفاوت با اهداف خاص منجر میشود که دو جنبۀ صورت و معنای متن را مورد اشاره و بررسی قرار می‌دهد. بر این اساس در پژوهش حاضر با روش توصیفی - تحلیلی به ارزیابی و تحلیل أکثر

گفتمان انتقادی رویکردی زبان‌شناسی و نقدی است که بر اساس اصول و مؤلفه‌های آن، مسائل قدرت و سلطه به گفتمانهای متفاوت با اهداف خاص منجر میشود که دو جنبۀ صورت و معنای متن را مورد اشاره و بررسی قرار می‌دهد. بر این اساس در پژوهش حاضر با روش توصیفی - تحلیلی به ارزیابی و تحلیل گفتمان انتقادی در تصاویر مستقل شعری ابتهاج بر اساس رویکرد نورمن فر کلاف پرداخته‌ایم. نتایج این پژوهش بیانگر آن است در سطح توصیف، بهره‌گیری از زبان رسمی، بهره‌گیری از وجوه بلاغی و معانی ثانوی ندا و استفهام و سیطره دایره واژگانی که دلالت بر اعتراض، تضاد، اندوه و تحسّر دارد در اشعار ابتهاج، نمودی برجسته دارد. در سطح تفسیر و از منظر بینامتنیّت، اشعار ابتهاج به‌صورت بینامتنیّت صریح و غیرصریح، تحت تأثیر شاعران کلاسیک (خصوصاً حافظ و مولانا) قرار دارد. در سطح تبیین نیز میتوان به هژمونی اندیشه اعتراض و تأکید بر تغییر و دیگرگونه‌خواهی در اشعار ابتهاج دست یافت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

18 - بررسی سروده‌های پروین اعتصامی از منظر شعرشناسی شناختی و تحلیل گفتمان انتقادی
محمد ایرانی ناصر ملکی

کلمات و ارتباط بین آنها همواره مورد توجّه صاحب‌نظران در حوزة نقد ادبی بوده است. از آن جمله می‌توان به منتقدانی اشاره کرد که به شعرشناسی شناختی پرداخته‌اند. این شاخه از مطالعات ادبی بیش از هر چیز به درک شباهت میان اشیاء، رابطۀ آنها و بازشناسی الگوهای آنها در ساختارهای ان أکثر

کلمات و ارتباط بین آنها همواره مورد توجّه صاحب‌نظران در حوزة نقد ادبی بوده است. از آن جمله می‌توان به منتقدانی اشاره کرد که به شعرشناسی شناختی پرداخته‌اند. این شاخه از مطالعات ادبی بیش از هر چیز به درک شباهت میان اشیاء، رابطۀ آنها و بازشناسی الگوهای آنها در ساختارهای انتزاعی می-پردازد. طبیعی است که این رویکرد جز با تحلیل متن میسّر نمی‌شود. تحلیل متن، خود نیز به زمینه‌های دیگری مرتبط می‌شود که به کنش‌های بیانی نویسنده یا شاعر و کنش‌های القایی در میان خوانندگان منتهی می‌گردد. درک این مفاهیم نیز به دو شکل سریع و مؤخّر روی می‌دهد که هرکدام نیز رویکردهای دیگری را برمی‌انگیزند که به خواننده مرتبط می‌شوند. از این روی می‌توان چنین ادّعا کرد که هر متن ادبی بازنمای عینیِ گفتمان‌های انتقادی‌ای است که در هر جامعه‌ای وجود دارد. جستار پیش رو با این پیش فرض که سروده‌های پروین اعتصامی می‌توانند باز‌خوردی از این ادّعا باشند، به بررسی شعرشناسی شناختی و تحلیل گفتمان انتقادی در برخی از سروده‌های این شاعر پرآوازه اختصاص یافته است. پژوهندگان این مقاله با ارائة نمونه‌هایی از این دو رویکرد، بر آن بوده‌اند تا نمودِ شعرشناسی شناختی و تحلیل گفتمان را در سروده‌های پروین اعتصامی نشان دهند. دستاورد تحلیل‌های نگارندگان در این پژوهش بیانگر این واقعیّت است که عوامل بافتی و زبانی در سروده‌های پروین، روابط پنهان میان قدرت و سوءاستفاده از آن، سلطه و نابرابری‌های اجتماعی را آشکار می‌سازند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

19 - مقایسه ی سبک شناختی نامه های جامی و غزالی در بافت سیاسی با رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی
سوسن فتوحی تکانتپه

چکیده این پژوهش به مقایسۀ سبک شناختی نامه های جامی و غزالی در بافت سیاسی با رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی می پردازد. نامه های عرفا و علمای بزرگ ،منابع تاریخی ارزشمندی هستند که علاوه بر دارا بودن اطلاعات سیاسی ، اجتماعی و فرهنگی روزگار خود ، چگونگی مناسبات و ارتباط نویسندگ أکثر

چکیده این پژوهش به مقایسۀ سبک شناختی نامه های جامی و غزالی در بافت سیاسی با رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی می پردازد. نامه های عرفا و علمای بزرگ ،منابع تاریخی ارزشمندی هستند که علاوه بر دارا بودن اطلاعات سیاسی ، اجتماعی و فرهنگی روزگار خود ، چگونگی مناسبات و ارتباط نویسندگان آن را با صاحبان قدرت و طبقات مختلف اجتماعی نشان می دهد.دراین تحقیق سعی بر آنست که با توجه به مدل سه بعدی نورمن فرکلاف ویژگی های سبکی نامه های جامی و غزالی در سه سطح توصیف ، تفسیر و تبیین مورد مقایسه قرار گیرد تا بتوان به این پرسش ها پاسخ داد که هر کدا م از چه گفتمان و راهبرد های زبانی برای برقراری ارتباط با افراد در بافت سیاسی بهره برده اند؟ چه نقاط مشترک و متفاوتی در ویژگی های زبانی و سبکی آن ها وجود دارد ؟ گفتمان موجود در نامه ها چه نقشی ایفا کرده اند ؟ یافته های تحقیق نشان می دهد گفتمان حاکم بر نامه های جامی ، عارفانه با محوریت عشق الهی و گفتمان حاکم بر نامه های غزالی زاهدانه با محوریت آخرت گرایی است. هر دو با بکار گیری گفتمان مورد نظر به حفظ اقتدار خود در مقابل حکومت پرداخته اند. در مفهوم روابط قدرت ،جامی از طریق همسویی با قدرت حاکم و غزالی با ایستادگی در برابر آن ،دستگاه حکومت را کنترل وآن ها را به اجرای عدالت و حمایت از مردم دعوت نموده اند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

20 - بررسی سروده‌های پروین اعتصامی از منظر شعرشناسی شناختی و تحلیل گفتمان انتقادی
محمد ایرانی ناصر ملکی

کلمات و ارتباط بین آنها همواره مورد توجّه صاحب‌نظران در حوزة نقد ادبی بوده است. از آن جمله می‌توان به منتقدانی اشاره کرد که به شعرشناسی شناختی پرداخته اند. این شاخه از مطالعات ادبی بیش از هر چیز به درک شباهت میان اشیاء، رابطۀ آنها و بازشناسی الگوهای آنها در ساختارهای ان أکثر

کلمات و ارتباط بین آنها همواره مورد توجّه صاحب‌نظران در حوزة نقد ادبی بوده است. از آن جمله می‌توان به منتقدانی اشاره کرد که به شعرشناسی شناختی پرداخته اند. این شاخه از مطالعات ادبی بیش از هر چیز به درک شباهت میان اشیاء، رابطۀ آنها و بازشناسی الگوهای آنها در ساختارهای انتزاعی می پردازد. طبیعی است که این رویکرد جز با تحلیل متن میسّر نمی شود. تحلیل متن، خود نیز به زمینه های دیگری مرتبط می شود که به کنش‌های بیانی نویسنده یا شاعر و کنش‌های القایی در میان خوانندگان منتهی می‌گردد. درک این مفاهیم نیز به دو شکل سریع و مؤخّر روی می دهد که هرکدام نیز رویکردهای دیگری را برمی انگیزند که به خواننده مرتبط می شوند. از این روی می توان چنین ادّعا کرد که هر متن ادبی بازنمای عینیِ گفتمان های انتقادی‌ای است که در هر جامعه ای وجود دارد. جستار پیش رو با این پیش فرض که سروده‌های پروین اعتصامی می‌توانند باز‌خوردی از این ادّعا باشند، به بررسی شعرشناسی شناختی و تحلیل گفتمان انتقادی در برخی از سروده‌های این شاعر پرآوازه اختصاص یافته است. پژوهندگان این مقاله با ارائة نمونه‌هایی از این دو رویکرد، بر آن بوده‌اند تا نمودِ شعرشناسی شناختی و تحلیل گفتمان را در سروده‌های پروین اعتصامی نشان دهند. دستاورد تحلیل‌های نگارندگان در این پژوهش بیانگر این واقعیّت است که عوامل بافتی و زبانی در سروده‌های پروین، روابط پنهان میان قدرت و سوءاستفاده از آن، سلطه و نابرابری‌های اجتماعی را آشکار می‌سازند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

21 - بررسی آراء سید احمد خمینی و متن رنجنامه براساس تحلیل انتقادی گفتمان
منصور عنبرمو فاطمه طباطبایی

سید احمد مصطفوی خمینی (1373- 1324) فرزند آیت الله خمینی از کنش گران مهم سیاسی در زمان پیش و پس از انقلاب اسلامی است. اگرچه ایشان بواسطه حضور و فعالیت در دوران مبارزه، تبعید و رهبری امام ، از منابع دست اول تاریخ نگاری سیاسی معاصر محسوب می شود، اما در پژوهش های صورت پذیرف أکثر

سید احمد مصطفوی خمینی (1373- 1324) فرزند آیت الله خمینی از کنش گران مهم سیاسی در زمان پیش و پس از انقلاب اسلامی است. اگرچه ایشان بواسطه حضور و فعالیت در دوران مبارزه، تبعید و رهبری امام ، از منابع دست اول تاریخ نگاری سیاسی معاصر محسوب می شود، اما در پژوهش های صورت پذیرفته، کمتر به آرا و کیفیت حیات سیاسی وی اشاره شده است.مقاطع سیاسی برجسته شامل اداره بیت امام در زمانه تبعید، مبارزات و استقرار انقلاب اسلامی ، تحولات مربوط به جنگ تحمیلی، مباحث مربوط به عزل قائم مقام رهبری، نگارش رنجنامه و ابراز نقدهای سیاسی و اقتصادی در اواخر دهه 1360 از جمله نقاط عطف حیات سیداحمد محسوب می شوند.مساله اصلی این پژوهش فهم چرایی نگارش متن رنجنامه از سوی سیداحمد خمینی است.در پژوهش حاضر سعی بر این است که متن رنجنامه به عنوان یکی از نامه های سیاسی مهم در تاریخ ایران معاصر، با استفاده از رهیافت تحلیل گفتمان انتقادی نورمن فرکلاف مورد تحلیل و ناز این مجرا نقش سید احمد در تحولات دهه نخست انقلاب اسلامی تبیین گردد. یافته های پژوهش نشان می دهد سید احمد خمینی با توجه به وضعیت بیماری امام ، مناسبات قدرت در دهه شصت، مسائل جنگ و سایر تحولات سیاسی و اجتماعی، با تدوین رنجنامه سعی در ایجاد یک معنای نوین سیاسی و اعتقادی در ساحت سیاسی جامعه ایران در راستای هویت سازی ، بازتولید باورهای ایدئولوژیک انقلاب اسلامی و اقناع افکار عمومی در جهت تثبیت و سازماندهی رضایت عمومی برای انتخاب جانشین رهبری را داشت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

22 - تحلیل گفتمان انتقادی و تئوری نورمن کلاف در تمهیدات عین القضات همدانی
مهدی نصرتی حبیب اله جدیدالاسلام احمدرضا کیخای فرزانه

عین‌القضات همدانی با نام کامل عبدالله بن محمد بن علی میانجی همدانی (۵۲۵–۴۹۲ ه. ق) یکی از مشهورترین عارفانی است که آثار گوناگونی از او در زمینه های عرفان، فلسفه و دین به زبان های فارسی و عربی برجای مانده است. تمهیدات، یکی از مهم‌ترین آثار فارسی اوست که گذشته از اهم أکثر

عین‌القضات همدانی با نام کامل عبدالله بن محمد بن علی میانجی همدانی (۵۲۵–۴۹۲ ه. ق) یکی از مشهورترین عارفانی است که آثار گوناگونی از او در زمینه های عرفان، فلسفه و دین به زبان های فارسی و عربی برجای مانده است. تمهیدات، یکی از مهم‌ترین آثار فارسی اوست که گذشته از اهمیّتی که در عرفان دارد، از نظر نثر شاعرانه، شایان توجه است. همدانی این اثر را با هدف جلوگیری از گمراهی مریدان و سالکان از مسیر درست عرفان و تصوّف نوشته است، با دقت و کنکاش بیشتر و استفاده از روش‌های نوین علمی مانند تحلیل گفتمان انتقادی، واضح و مبرهن است که این اثر، فقط برای راهنمایی و هدایت مریدان و سالکان نوشته نشده است، بلکه ادامۀ گفتمانی هست که از یک قرن پیش با پیشگامی عارفانی مانند بایزید بسطامی و حسین منصور حلاج در تقابل با گفتمان حاکم، شکل گرفته بود؛ نکته‌ای که گویا تاکنون از این منظر بدان نگریسته نشده است. لذا نگارنده در این پژوهش به شیوۀ توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر چارچوب نظری تحلیل گفتمان انتقادی و تئوری نورمن کلاف و با ابزار کتابخانه‌ای کوشیده است منظومۀ فکری عین القضات را در تقابل با سیاست حاکم آشکار سازد. نتیجۀ پژوهش حاکی از آن است که تمهیدات، یک اثر کاملاً دینی و عقیدتی برای مشروعیت بخشیدن به اندیشه‌های عرفانی است که بیشتر در پی استوار ساختن پادگفتمان عرفان مبارز در برابر اندیشه های قدرت حاکم با محوریّت شبه عقیدتی و ایدئولوژیک است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

23 - گسترش گفتمان انتقادی در عصر ناصری و پیامد های حاصل از آن
زهرا علیزاده بیرجندی محمد امیر شیخ نوری

فرآیند مدرن سازی و اصلاحات تجددگرایانه در دوره‌ی ناصری، جنبه‌های گوناگون حیات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، و فرهنگی جامعه‌ی آن روز را در بر گرفت. اساسی ترین عنصری که در فرآیند مدرن سازی در این دوران مؤثر واقع شد، عنصر نقد و اندیشه‌ی انتقادی است. در مقاله حاضر، ضمن بررسی جای أکثر

فرآیند مدرن سازی و اصلاحات تجددگرایانه در دوره‌ی ناصری، جنبه‌های گوناگون حیات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، و فرهنگی جامعه‌ی آن روز را در بر گرفت. اساسی ترین عنصری که در فرآیند مدرن سازی در این دوران مؤثر واقع شد، عنصر نقد و اندیشه‌ی انتقادی است. در مقاله حاضر، ضمن بررسی جایگاه‌های ظهور گفتمان انتقادی، ویژگی‌های این گفتمان و نتایج حاصل از رواج آن ارزیابی و نشان داده شده است. که علی‌رغم تنوع کانون های ظهور این گفتمان، وجوه اشتراکی چون نگرش نقادانه، آگاهی بخشی، ناخرسندی از وضع موجود و تأکید بر ضرورت اصلاحات را می‌توان در همۀ آنها مشاهده کرد. ضرورتی که هیأت حاکمۀ آن عصر را به انجام اصلاحات تجددگرایانه وادار ساخت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

24 - تحلیل گفتمان: با تاکید بر گفتمان انتقادی به عنوان روش تحقیق کیفی
صمد کلانتری محمد عباس‌زاده موسی سعادتی رعنا پورمحمد نیر محمدپور

تحلیل گفتمان، رویکردی میان رشته ای است که ریشه در زبان شناسی دارد. این اصطلاح برای اولین بارتوسط زلیک هریس به کار رفته است. هدف عمده تحلیل گفتمان این است که تکنیک و روش جدیدی را در مطالعه متون، رسانه ها، فرهنگ ها، علوم، سیاست، اجتماع و مواردی مانند آن به دست آورد. بنا أکثر

تحلیل گفتمان، رویکردی میان رشته ای است که ریشه در زبان شناسی دارد. این اصطلاح برای اولین بارتوسط زلیک هریس به کار رفته است. هدف عمده تحلیل گفتمان این است که تکنیک و روش جدیدی را در مطالعه متون، رسانه ها، فرهنگ ها، علوم، سیاست، اجتماع و مواردی مانند آن به دست آورد. بنابراین، تحلیل گفتمان جزء روش های تحقیق کیفی بوده که جهت کشف معنای به کار رفته در متن یا سخن به کار می رود و از آن در زمینه های مختلف مانند سیاست، رسانه ها و ... استفاده می شود. رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی سیری تکوینی از تحلیل گفتمان در مطالعه های زبان شناختی است که تحلیل گفتمان را به لحاظ نظری و روش شناختی از سطح توصیف متون به سطح تبیین ارتقا داده است و به لحاظ محدوده تحقیق نیزگستره آن را ازسطح بافت موقعیت فرد به سطح کلان یعنی، جامعه، تاریخ و ایدئولوژی وسعت بخشیده است. در تحلیل گفتمان انتقادی نقد ایدئولوژی و قدرت بیش از سایر انواع تحلیل گفتمان مورد توجه قرار دارد. این مقاله در صدد است ضمن معرفی تحلیل گفتمان انتقادی، نظریه پردازان مطرح در این حوزه را به ایجاز معرفی نماید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

25 - تحلیل گفتمان دولت ستیزی در تجربه جمهوری کردستان(مهاباد 25-1324)
عبدالعزیز مولودی مجید توسلی رکن آبادی محمدمهدی مجاهدی

اعلام جمهوری کردستان در مهاباد در سال 1324بعد از اینکه در جریان جنگ جهانی دوم، روسها از ترک خاک ایران سرباز زدند، یک رویداد مهم آن دوران، و موثر بر تحولات کشور بود و برای آینده نیز بار معنایی ایجاد کرد. روزنامه ی کردستان، زبان حال جمهوری و ارگان حزب دمکرات کردستان ایران أکثر

اعلام جمهوری کردستان در مهاباد در سال 1324بعد از اینکه در جریان جنگ جهانی دوم، روسها از ترک خاک ایران سرباز زدند، یک رویداد مهم آن دوران، و موثر بر تحولات کشور بود و برای آینده نیز بار معنایی ایجاد کرد. روزنامه ی کردستان، زبان حال جمهوری و ارگان حزب دمکرات کردستان ایران به رهبری قاضی محمد و از منابع ارزشمند بررسی، تحلیل و نقد رویدادهای این دوره است. مقاله بر اساس روش کیفی و بر مبنای الگوی تحلیل گفتمان انتقادی نورمن فرکلاف، با بررسی مقالات منتشره در روزنامه کردستان، به تحلیل گفتمان دولت ستیز در تجربه جمهوری کردستان می پردازد. سوال اصلی این است که آیا گفتمان سیاسی دولت ستیز در جمهوری کردستان شکل گرفت؟ بر اساس نتایج بدست آمده، جمهوری کردستان، بخشی از نتایج استبداد حاکم بر ایران در دوران قاجاریه و پهلوی است. گفتمان اصلی جمهوری، آزادی و دمکراسی و بعد از آن، خواست خاص گرایانه ناسیونالیستی کرد بود که در کسب خودمختاری با اختیارات مشخص قانونی و در چهارچوب سیاسی دولت ایران مطرح شده است. لذا، جهت گیری جمهوری کردستان، دولت ستیزانه نبوده است، بلکه استبداد و مقابله با آن، محور فکری جمهوری بوده که خواستی عام گرایانه است و در راستای جنبش اجتماعی مردم ایران علیه استبداد سیاسی حاکم بر ایران بوده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

26 - The Effect of Critical Discourse Analysis Instruction on Iranian EFL Learners' Reading Comprehension and Orientation
غلامرضا عباسیان نرجس ملائی

This study was planned to investigate the effect of explicit teaching of some Critical Discourse Analysis (CDA) techniques on Iranian EFL learners' Reading Comprehension. It was attempted to explore any change in the students’ abilities in revealing the implied me أکثر

This study was planned to investigate the effect of explicit teaching of some Critical Discourse Analysis (CDA) techniques on Iranian EFL learners' Reading Comprehension. It was attempted to explore any change in the students’ abilities in revealing the implied meaning of the texts. Any change in the students’ views toward learning English was also explored in this study after critical reading instruction through CDA techniques. To this end, two news articles were selected from online sources. The participants were 60 undergraduate students of Law at Bandar Anzali Azad University. They were assigned to two groups of 30 students. The experimental group were required to hand in a reflective essay on each reading article. They also responded to a questionnaire to reveal any change in their attitudes toward English language learning or any increase in their motivation to learn it. The results revealed that the experimental group outperformed the control group after being instructed to read between lines through CDA. Their motivation also increased in learning English after becoming familiar with the field of CDA. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

27 - A Critical Discourse Analysis of the Event of September 11, 2001 in American and Syrian Print Media Discourse
بیوک بهنام محمد رضا خدادوست

Aiming at highlighting the important role of print media discourse in the implicit transfer of the dominant ideology of discourse context, the present data-driven paper demonstrates how the lexical features of repetition and synonymy as well as the structural and themat أکثر

Aiming at highlighting the important role of print media discourse in the implicit transfer of the dominant ideology of discourse context, the present data-driven paper demonstrates how the lexical features of repetition and synonymy as well as the structural and thematic features of passivization, nominalization and predicated theme were utilized by the discourse producers to mediate between their own underlying ideology and the target readers' understanding of the events of September 11, 2001. Through a comparative statistical analysis of the print media discourse of the data for the study written in two ideologically opposing contexts of Syria and America, we have tried to explicate how the discourse producers utilized various lexical and thematic strategies to produce different impressions of the event and implicitly impose the underlying ideology on the readers. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

28 - On the Evaluation of Fairclough’s Interpretation Stage through a Goodness Criterion: An Iranian Case
علی منصوری نژاد

10.30495/jal.2021.685582

The present study was an evaluation attempt to investigate the practicality of interpretation procedures proposed by Fairclough (1989) in the critical analysis of Persian texts. The evaluation was implemented on the basis of a goodness criterion, analytical induction (A أکثر

The present study was an evaluation attempt to investigate the practicality of interpretation procedures proposed by Fairclough (1989) in the critical analysis of Persian texts. The evaluation was implemented on the basis of a goodness criterion, analytical induction (AI) framework developed by Silverman (1993). In so doing, we went about the interpretation of the inaugural speech made by the president of Iran, Dr. Rohani to the United Nations General Assembly in New York in 2013. The interpretation was done according to the Fairclough’s interpretation model in light of AI theoretical framework. The outcome of the study supported the practicality of the overall interpretation model in the Iranian context. However, considering Iranian special sociolinguistic context, the study also put forward some suggestions with respect to the interpretation of local coherence and text structure in the lower section of the model as well as situational context and intertextual context in upper section. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

29 - سیر انفسی در دیوان حافظ از منظر تحلیل گفتمان انتقادی
مریم محمودی اعظم خادم

حافظ به عنوان یکی از سرایندگان برجستة ادبیّات عرفانی در میان شاعران پارسی‌سرا راجع به مسألة‌ سعادت بشر و عوامل پیش‌برنده و بازدارنده از آن و همچنین نوع موضع‌گیری وی در قبال تعالیم صحیح و ناصحیح رسیدن به سعادت و سیر انفسی، عقاید ناب و درخور توجهی دارد. در این نوشتار به م أکثر

حافظ به عنوان یکی از سرایندگان برجستة ادبیّات عرفانی در میان شاعران پارسی‌سرا راجع به مسألة‌ سعادت بشر و عوامل پیش‌برنده و بازدارنده از آن و همچنین نوع موضع‌گیری وی در قبال تعالیم صحیح و ناصحیح رسیدن به سعادت و سیر انفسی، عقاید ناب و درخور توجهی دارد. در این نوشتار به منظور شناخت بهتر و عمیقتر این نظرات از روش تحلیل گفتمان انتقادی استفاده شده است که شامل نظریه‌ها و روش‌هایی برای مطالعة تجربی روابط میان گفتمان و تحولات اجتماعی و فرهنگی است. براین اساس دو غزل از حافظ در سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین بررسی شده است. نتایج این واکاوی نشان می‌دهد که شعر حافظ آمیزه‌ای از تغزّل و تعقّل است و تفسیر آن بدون قرآن کاری عبث و بی فایده است. سیر انفسی از نظر حافظ، فرایندی خرد محور و عملگراست و با زهد منافات دارد. این فرایند پالایشی است، نه پرورشی و نقش مرشد، تنها به عنوان الگو و راهنما است‌ و او هیچ سیطره‌ای بر سالک ندارد . تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

30 - تبیین روابط ایران و آمریکا در گفتمان سیاست خارجی امام خمینی(ره)
رحیم افشاریان سید اسدالله اطهری

چکیده جهت‌گیری سیاسی کشورها در قبال یک دیگر، کیفیت روابط آن‌ها را مشخص‌می‌کند. سیاست خارجی اصولاً پدیده‌ای برآمده از درون نظریه‌های هویتی است که بازی گران در مقام عمل نمی‌توانند به همکاری کارآمد و پایدار در آن نایل‌آیند مگر آن‌که به نظریه و ایدئولوژی واحد دست‌یافته‌باش أکثر

چکیده جهت‌گیری سیاسی کشورها در قبال یک دیگر، کیفیت روابط آن‌ها را مشخص‌می‌کند. سیاست خارجی اصولاً پدیده‌ای برآمده از درون نظریه‌های هویتی است که بازی گران در مقام عمل نمی‌توانند به همکاری کارآمد و پایدار در آن نایل‌آیند مگر آن‌که به نظریه و ایدئولوژی واحد دست‌یافته‌باشند. امام خمینی(ره) اسلام را موجودیتی متفاوت فرض‌می‌کند تا بتواند دیگری را در هویت سیاسی خود قوام‌بخشد. زبان و ایدئولوژی بر توجیه، تولید و بازتولید هژمونی و روابط نابرابر قدرت تأکید می‌کند و هدف انتقاد را توجه به عمیق‌ترین وجه اعمال قدرت در اجتماع از رهگذر افشای تزویر زبان می‌داند. تحلیل گفتمان انتقادی، به لحاظ فلسفی مبتنی بر ساخت‌گرایی‌اجتماعی است که با تأکید بر عامل انسانی، واقعیت را به سازه‌های انسانی تقلیل می‌دهد. هدف از تحلیل انتقادی، کشف این ارتباط و نشان دادن باورها و ارزش‌های ایدئولوژیکی است که به‌صورت عقل سلیم جلوه یافته‌اند. بر هیچ‌کس پوشیده نیست که آمریکا در گفتمان امام(ره) نقش خصم و غیر را بازی‌می‌کند و این نقش تا زمان تغییر الگوی رفتاری آمریکا پابرجاست. در پاسخ به پرسش شرایط عادی شدن روابط دو کشور در گفتمان امام (ره) کدامند، مؤلفه‌هایی هم چون احترام‌متقابل و تغییر سیاست‌های‌تقابلی خصمانه احصا می‌شود. بنابراین تلاش خواهد شد با روش توصیفی مبتنی بر ابزار کتابخانه‌ای ضمن مرور اندیشه اسلامی امام(ره) گفتمان‌انتقادی وی در سیاست خارجی تحلیل و با آزمون فرضیه‌ی پیشین، اصول کلی موردنظر اثبات شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

31 - تحلیل‌گفتمان انتقادی فیلم "عصبانی نیستم" با رویکرد فرکلاف
اسما نامداری

تحلیل گفتمان انتقادی، به‌منزله رویکرد میان‌رشته‌ای، فراتر از صورت‌های زبانی به بررسی ایدئولوژی و قدرت که بازتاب‌دهنده اوضاع اجتماعی و فرهنگی فضای حاکم بر جامعه است، می‌پردازد. ازآنجاکه قدرت حاکم بر هر جامعه‌ای گفتمان آن جامعه را سامان می‌بخشد، این رویکرد چگونگی پیوند آث أکثر

تحلیل گفتمان انتقادی، به‌منزله رویکرد میان‌رشته‌ای، فراتر از صورت‌های زبانی به بررسی ایدئولوژی و قدرت که بازتاب‌دهنده اوضاع اجتماعی و فرهنگی فضای حاکم بر جامعه است، می‌پردازد. ازآنجاکه قدرت حاکم بر هر جامعه‌ای گفتمان آن جامعه را سامان می‌بخشد، این رویکرد چگونگی پیوند آثار ادبی با قدرت مسلط بر جامعه را در سه لایه توصیف، تفسیر و تبیین بررسی می‌کند. فرکلاف در آغاز، از منظر زبان‌شناختی به تحلیل متون پرداخته و سپس گفتمان‌هایی را که متن با آن‌ها در ارتباط است (که ممکن است دربردارنده فیلم، متن ادبی، نمایشنامه و ... باشد) ، شناسایی نموده و نحوه رابطه آن‌ها با نظریه‌های کلان اجتماعی را بیان می کند. هدف فرکلاف آگاه کردن مصرف‌کنندگان متون از ایدئولوژی های موجود در متن است. هر متنی خوانندگان را به سمت درک مشخصی از واقعیت سوق می دهد. دل‌مشغولی اصلی فرکلاف، شناسایی انتقادی و آگاهی‌بخشی به مخاطبین از گفتمان‌های پنهان در متن در هنگام خواندن متن است. در این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی و بر پایه تحلیل گفتمان انتقادی نورمن فرکلاف به بررسی فیلم "عصبانی نیستم" ساخته رضا درمیشیان می‌پردازیم. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که گفتمان "خشونت"، گفتمان‌ اصلی در فیلم است وگفتمان‌های دیگری نظیر "عشق"، "نابرابری اجتماعی" و "بی‌عدالتی" حول محور آن شکل می‌گیرد که همگی براساس ایدئولوژی‌های حاکم بر جامعه در طول فیلم به وجود می‌آیند تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

32 - تعلیم تحذیری سعدی در بوستان با رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی نظریه فرکلاف
مهدی نوروز فرنگیس فرهود

پژوهش حاضر به دنبال تأیید این پیش فرض است که سعدی در بوستان سعی در تبیین ایدئولوژی تعلیم تحذیری دارد. شیخ مصلح الدین مخاطب را آن قدر منفعل می بیند که می تواند اخلاق را با شیوه ترسانیدن از عواقب سوء آموزش دهد. برای توجیه این امر از شگردهایی بهره می گیرد و برای استحکام ک أکثر

پژوهش حاضر به دنبال تأیید این پیش فرض است که سعدی در بوستان سعی در تبیین ایدئولوژی تعلیم تحذیری دارد. شیخ مصلح الدین مخاطب را آن قدر منفعل می بیند که می تواند اخلاق را با شیوه ترسانیدن از عواقب سوء آموزش دهد. برای توجیه این امر از شگردهایی بهره می گیرد و برای استحکام کلام خود، اشعارش را با آیات و احادیث الهی می آمیزد تا بر تأثیر سخن بیفزاید. شاعر با عنایت به فضای فرهنگی ایران و نیز مسائل تاریخی و اجتماعی آن روزگار، تعلیمات و اندرزهای خود را با کمک ابزار انذار به مخاطبان اعلام می کند و در مقابل روحیه انفعالی مردم عصر خویش، از موضع قدرت به پشتوانه دین و مقبولیت فرهنگی به وعظ می پردازد. برای اثبات این منظور با رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف به بررسی ابیات سعدی در بوستان می‌پردازیم. تحلیل گفتمان در سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین انجام می شود که در خلال آن به بررسی انتخاب های زبانی سعدی و هم چنین تبیین شرایط اجتماعی حاکم بر آن دوره می پردازیم. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

33 - The Function of Metaphorical Language in Shaping Political Texts Based on Kövecses’ Framework: A CDA Perspective
Somayeh Jafarnezhad Bahloul Salmani Hossein Sadegh Oghli

10.30495/ttlt.2023.696809

This study aimed to examine the role of figurative language in shaping political texts based on the modern framework suggested by Kövecses. The research corpus comprised thirty thousand words selected as a text sample to see the source of the conceptual domain used أکثر

This study aimed to examine the role of figurative language in shaping political texts based on the modern framework suggested by Kövecses. The research corpus comprised thirty thousand words selected as a text sample to see the source of the conceptual domain used. It was prepared through a systematic random sampling of various editorial articles in Western political journals on the relationship between Iran and the West in the period 2010-2019. Critical Metaphor Analysis (CMA) was used to specify patterns in political articles, usually providing support for previous research by authority figures in critical and political metaphor analysis that metaphors are used to shape political thought, aid political persuasion, and in directing circumstances and cognitive models to form the interpretation of the nation as a person or body metaphor. Finally, the study provides substantial support for the textual findings of conceptual metaphors used. The findings of the study provide EFL classrooms with a number of implications for future research. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

34 - Investigating the Social Practice of Persian Translations of ‘The Girl You Left Behind’ through Translators’ Lexical and Grammatical Strategies
Zeinab Zargari Ali Rabi

10.30495/ttlt.2020.678757

The present study aimed to shed light upon the differences of social practice of Persian translations of The Girl You Left Behind written by Jojo Moyes (2012) with original text in English based on Fairclough's (1995) model. In this regard, through a careful analysis of أکثر

The present study aimed to shed light upon the differences of social practice of Persian translations of The Girl You Left Behind written by Jojo Moyes (2012) with original text in English based on Fairclough's (1995) model. In this regard, through a careful analysis of the source and target texts, English social prac- tice instances were selected along with their Persian equivalents as the corpora of the study to investigate the differences between the grammatical and lexical features of the social practices. The English and Per- sian social practices were analyzed and compared in accordance with Fairclough's (1995) framework. The results showed that the translators manipulated the social practice of the target texts by exercising their ideologies through applying their grammatical and lexical choices that led to ideological manipulation in the translations. In addition, the results revealed that autonomous creation has been the most frequently observed strategy, which can be interpreted as the common tendency among translators to resort to creat- ing an equivalent. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

35 - بررسی تطبیقی حکایتی از مثنوی معنوی «داستان جزع ناکردن شیخی بر مرگ فرزندان خود» با مآخذ روایی آن بر اساس رویکرد نورمن ‌فرکلاف
زهرا ایرانمنش

مثنوی معنوی از مواریث عرفانی و ادبی پیش از خود بهره ‌برده ‌است. در این پژوهش داستان جزع ناکردن شیخی بر مرگ فرزندان خود از مثنوی با ترجمۀ رسالۀ قشیریه و تذکرة‌الاولیا بر اساس رویکرد نورمن ‌فرکلاف مورد مقایسه و تحلیل انتقادی گفتمان قرار‌گرفته‌ است. در سه اثر مذکور به بیان أکثر

مثنوی معنوی از مواریث عرفانی و ادبی پیش از خود بهره ‌برده ‌است. در این پژوهش داستان جزع ناکردن شیخی بر مرگ فرزندان خود از مثنوی با ترجمۀ رسالۀ قشیریه و تذکرة‌الاولیا بر اساس رویکرد نورمن ‌فرکلاف مورد مقایسه و تحلیل انتقادی گفتمان قرار‌گرفته‌ است. در سه اثر مذکور به بیان احوال عارفانه پرداخته شده ‌است. گفتمان غالب در بستر عرفان در حکایت مثنوی، ولی و عارف واصل، در رسالۀ قشیریه مقام رضا و در تذکرةالاولیا تسلیم ‌است. در این حکایات بیش از هر چیز دغدغه‌های عارفانه روایت برجسته شده ‌است. در این بستر، موقعیت‌هایی قابل ردیابی است و تأثیر و نشانه‌های دوری از خویشتن، یقین، قدرت روحی ولی، عطوفت حقیقی، توجه به حق، قدرت و سلطه به خصوص در تبیین جایگاه عارف و نظام معنایی آن مورد تبیین قرار گرفته ‌است. مولوی، عطار نیشابوری و ابوالقاسم قشیری با ترکیب‌بندی ابعاد گفتمان‌های مسلط عرفان، در قالب ژانری از پیش موجود، روایتی روحانی‌ و معنوی‌ را از نو بازتولید کرده‌اند. سه اثر مذکور به منزلة رخدادی ارتباطی، فقط بازتابی از اندیشۀ شاعر نیستند بلکه با انتقاد از عملکردهای مادیگرایانه و دلبستگی‌های موقّتی و عاریتی، نظم گفتمانی ویژه‌ای را خلق می‌کنند. این آثار در ‌به‌ چالش ‌کشیدن ویژگی‌های عرفانی و تقویت گفتمان عارفانه موفق بوده‌اند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

36 - تحلیل گفتمان انتقادی در حکایت «درآمدن حمزه در جنگ، بی‌زره» با تکیه بر نظریۀ نورمن فرکلاف
رقیه موسوی علی محمد پشت دار

تحلیل گفتمان انتقادی، مجموع گفتارها و کنش‌هایی است که به‌ وسیلۀ بازنمودهای ایدئولوژیک یک فرد یا گروه، با نگرشی انتقادی و تحلیلی به قلمروهای گوناگون اجتماعی، فرهنگی و دینی می‌پردازد. در این مقاله حکایت درآمدن حمزه در جنگ، بدون زره از دفتر سوم مثنوی معنوی با تکیه بر نظریة أکثر

تحلیل گفتمان انتقادی، مجموع گفتارها و کنش‌هایی است که به‌ وسیلۀ بازنمودهای ایدئولوژیک یک فرد یا گروه، با نگرشی انتقادی و تحلیلی به قلمروهای گوناگون اجتماعی، فرهنگی و دینی می‌پردازد. در این مقاله حکایت درآمدن حمزه در جنگ، بدون زره از دفتر سوم مثنوی معنوی با تکیه بر نظریة نورمن فرکلاف و در سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین بررسی می‌شود. مقاله به روش توصیفی‌ ـ ‌تحلیلی فراهم شده و درصدد است به ساختار صوری و معنایی کلام راوی و مولد گفتمان دست یابد تا از این طریق میزان تسلط او به مخاطب و همچنین نوع تعامل گفتمانی در کنش‌های متقیدانه در قالب پند و موعظه معلوم شود. نتیجه قابل پیش‌بینی این است که مولوی با تکیه بر جمله‌های استوار و متأکد و استعانت از قرآن و آموزه‌های دینی و اخلاقی، در پی تشکیل دایرۀ گفتمانی خاصی است که ژرف‌ساخت آن از عنصر مهم مرگ اختیاری و بی‌ارزش بودن حیات جسمانی خبر می‌دهد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

37 - گفتمان انتقادی توسعه اجتماعی در سینمای ایران(با تکیه بر مفاهیم عدالت اجتماعی، معلولیت و توانمندسازی )
افسانه مظفری مونا اسدیان فرزانه شریفی

گفتمان در جهان امروز، ابزار بازتولید مفاهیم و نظم های موجود در میدان های گفتمانی متفاوت است. هنگامی که با رویکردی انتقادی از منظر گفتمان به جهان پیرامون می نگریم شاهد اشاعه روابط سلطه میان گروه های مختلف در جامعه هستیم. از جمله نظم های گفتمانی مسلط، گفتمان سلامتی اس أکثر

گفتمان در جهان امروز، ابزار بازتولید مفاهیم و نظم های موجود در میدان های گفتمانی متفاوت است. هنگامی که با رویکردی انتقادی از منظر گفتمان به جهان پیرامون می نگریم شاهد اشاعه روابط سلطه میان گروه های مختلف در جامعه هستیم. از جمله نظم های گفتمانی مسلط، گفتمان سلامتی است که با قرار گرفتن در موضع قدرت، نظم های گفتمانی دیگر نظیر معلولیت را به چالش می کشد. مفهوم معلولیت برخاسته از بستر معنایی توسعه اجتماعی است. این بعد از توسعه به اهمیت منابع انسانی و چگونگی ارتقای کیفیت زندگی و ارتباط انسان ها با محیط اطراف و البته کیفیت روابط انسانی در متن توسعه می پردازد. معلولیت به مثابه مفهومی جامعه شناختی که از دیدگاه گافمن برساختی است از نحوه نگرش افراد سالم به انسان معلول، توسط رسانه های مختلف در قالب برنامه های رسانه ای گوناگون به تصویر کشیده می شود. سینما در جایگاه رسانه ای تصویری نقش مهمی در بازنمایی گفتمان های مختلف ایفا می کند. پیوند سینما و گفتمان موجب شکل گیری دیدگاه هایی نوین پیرامون مسایل مختلف اجتماعی خواهد شد. مقوله معلولیت در چهارچوب سینما و فضای تصویری متاثر از این رسانه، به خوبی از طریق نمایش جنبه های متفاوت زندگی افراد معلول دیده می شود. معلولیت و به تبع آن مفاهیمی که از بستر آن برمی خیزد نظیر عدالت اجتماعی، در متن جامعه و چگونگی برخورد افراد مختلف با معلولین به خوبی به چشم می خورد. در این میان روش تحلیل انتقادی گفتمان می تواند ابزار کارآمدی در چگونگی به تصویر کشیدن معلولیت و عدالت اجتماعی به مثابه عناصری از توسعه اجتماعی از کانال رسانه باشد. این رویکرد با استفاده از روش شناسی نورمن فرکلاف و تبیین جامعه شناختی آن از طریق نظریه سه بعدی قدرت استیون لوکس و مدل معلولیت فایفر مورد تحلیل قرار گرفته است که بیانگر به حاشیه رانده شدن گفتمان توانمندسازی در سینمای ایران است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

38 - گفتمان انتقادی در داستان آبشوران علی درویشیان براساس نظریّة نورمن فرکلاف
عزیزه نجفی خداویردی عباس زاده لیلا عدل پرور

چکیده نورمن فرکلاف از اندیشمندانی است که با هدف نقد جامعه سرمایه داری و شناسایی تغییر و تحوّلات فرهنگی و اجتماعی جامعه در متون ادبی بویژه ادبیّات داستانی، نظریة گفتمان انتقادی را مطرح کرد. در چارچوب این گفتمان با تأکید بر وضعیّت رابطۀ قدرت و ایدئولوژی در سه سطح توصیف، أکثر

چکیده نورمن فرکلاف از اندیشمندانی است که با هدف نقد جامعه سرمایه داری و شناسایی تغییر و تحوّلات فرهنگی و اجتماعی جامعه در متون ادبی بویژه ادبیّات داستانی، نظریة گفتمان انتقادی را مطرح کرد. در چارچوب این گفتمان با تأکید بر وضعیّت رابطۀ قدرت و ایدئولوژی در سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین به بررسی متون پرداخت. در این مقاله داستان آبشوران از علی درویشیان، با روش کتابخانه ای و به صورت توصیفی ـ تحلیلی، براساس نظریة فرکلاف بررسی شده است، درویشیان در این داستان وضعیّت نابه‌سامان حاصل از فقر را در محلّة فقیرنشین آبشوران روایت کرده است. نتایج بررسی نشان می دهد: در سطح توصیف با کاربرد زبان ادبی و عاطفی، زبان عامیانه و بومی، طنز، کاربرد واژگان به صورت شمول معنایی، دش واژه و جمله های معلوم و خبری کوتاه، ایدئولوژی خود را بازگو کرده است. در سطح تفسیر، با ایجاد پیش فرض در موقعیّت مشابه و بافت بینامتنی و طنز موقعیّت، گفتمان طیف‌های مختلف قابل تفسیر است. در سطح تبیین، مهم ّترین مسأله پدیده فقر، خشونت، جهل، بی سوادی، دورغ و بزهکاری و تضییع حقوق کودکان است که در کنار آن بحران های عاطفی، تقابل فقر و سرمایه داری، مبارزه و تسلیم با فقر، دینداری و خرافه پرستی، فضای داستان را در وضعیت اندوه بار قرار داده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

39 - بررسی تطبیقی گفتمان‎های دوران چالش سنت و مدرنیته در ایران و ترکیه (با تکیه بر رمان‌های ادبی مشهور)
زهرا محمودآبادی سعید معدنی یعقوب موسوی

هدف اصلی از نگارش این مقاله بررسی تطبیقی دو رمان کلیدر و سه گانه اینجه ممد(اینجه ممد، شاهین آناوراز، بگذار خارستان بسوزد) است، رمان کلیدر و سه گانه اینجه ممد تقریبا در یک موقعیت زمانی واحد در دو کشور ایران و ترکیه توسط محمود دولت آبادی و یاشار کمال به رشته‌ی تحریر درآمد أکثر

هدف اصلی از نگارش این مقاله بررسی تطبیقی دو رمان کلیدر و سه گانه اینجه ممد(اینجه ممد، شاهین آناوراز، بگذار خارستان بسوزد) است، رمان کلیدر و سه گانه اینجه ممد تقریبا در یک موقعیت زمانی واحد در دو کشور ایران و ترکیه توسط محمود دولت آبادی و یاشار کمال به رشته‌ی تحریر درآمده‌اند. برای رسیدن به این هدف این سوال مطرح شد که آثار مدرن شدن جامعه روستایی در ترکیه و پیامدهای آن در رمان اینجه ممد و آثار مدرن شدن جامعه روستایی در ایران و پیامدهای آن در رمان کلیدربه چه صورتی عنوان شده است؟ برای پرسش به این سوال با تکیه بر چارچوب نظری سنت و مدرنیته با تکیه بر آرای گیدنز و با روش کیفیِ تحلیل گفتمان انتقادی این دو رمان بررسی شده است. در هر دو رمان گفتمان ارباب رعیتی، گفتمان غالب است، در هر دو رمان با گفتمان مردسالارانه نیز مواجه هستیم، که هر دوی این گفتمان‌ها در زمره‌ی گفتمان‌های سنتی قرار می‌‌گیرند. در رمان کلیدر با گفتمان مدرن احزاب با تکیه بر حزب توده مواجه هستیم. اصلاحات رضاخانی در رمان کلیدر، بیش از اصلاحات آتاتورکی در سه گانه اینجه ممد، قابل ملاحظه است و آثار مدرن شدن جامعه در رمان کلیدر بیش از آثار مدرن شدن جامعه در سه گانه ایجه ممد است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

40 - بررسی انتقادی کتاب «فایل انگلیسی آمریکایی»
کلثوم یاسمی فردوس آقاگل زاده

تحقیق حاضر به تحلیل گفتمان انتقادی کتاب فایل انگلیسی آمریکایی می‌پردازد. هدف این تحقیق بررسی عوامل گفتمانی، جهت‌گیری‌های ایدئولوژیکی و فرهنگی و چگونگی ارائه آنها درکتاب مذکور است. به این منظور دو متن و چند تصویر از کتاب نامبرده انتخاب شده است. ساختارهای گفتمان‌مدار این أکثر

تحقیق حاضر به تحلیل گفتمان انتقادی کتاب فایل انگلیسی آمریکایی می‌پردازد. هدف این تحقیق بررسی عوامل گفتمانی، جهت‌گیری‌های ایدئولوژیکی و فرهنگی و چگونگی ارائه آنها درکتاب مذکور است. به این منظور دو متن و چند تصویر از کتاب نامبرده انتخاب شده است. ساختارهای گفتمان‌مدار این دو متن بر اساس چارچوب ون دایک (1998) بررسی شده است. این چارچوب مؤلفه‌های گفتمانی، اجتماعی و‌ شناختی را بررسی می‌کند. در تحلیل تصاویر نیز از الگوی کرس و ون لییون (1996) استفاده شده است. نتایج نشان می‌دهد: کتاب مذکور مملو از عوامل گفتمانی از جمله عناصر واژگانی، ساخت‌های نحوی، معنایی وکاربردی، همچنین مؤلفه‌های اجتماعی، مانند بافت موقعیتی، مشارکین، ساختارهای اجتماعی و قدرت و نیز مؤلفه‌های‌شناختی از جمله مدل‌های ذهنی و بافتی، ارزش‌ها، نظام‌های ارزشی اجتماعی ـ فرهنگی است. نویسندگان، گفتمان این کتاب را با استفاده از این مؤلفه‌های گفتمانی، اجتماعی و‌ شناختی در قالب ساختارهای گفتمان‌مدار طوری طراحی کرده‌اند که اهداف و ایدئولوژی مورد نظر آنان از جمله توصیف و بررسی مسائل اجتماعی جوامع غربی و ارائه دانش ملی و فرهنگی این جوامع، بازنمایی نظام سرمایه‌داری و نگرش نژادپرستانه را در بر می‌گیرد. به‌طور کلی انتقال نرم ارزش‌های اجتماعی و فرهنگی جوامع غربی در قالب این کتاب مشهود است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

41 - مرگ اندیشی گفتمانی در اشعار قیصر امین پور
پریسا صالحی

مرگ را‌ مي‌ تـوان‌ مـهمّ تـرين موضوع مشترک ميان انسان ها در تمام زمان ها، مکان ها و تنها رقيب زندگي‌ دانست. بيان ماهيّت مرگ، نوعي‌ نمایشِ نگرشِ افراد مختلف، به ماهیّت زندگی است. هیچ یک از شاعران از این دغدغه برکنار نبوده اند .لذا پرداختن به تفکرّات ادبا و شعرا، در این ب أکثر

مرگ را‌ مي‌ تـوان‌ مـهمّ تـرين موضوع مشترک ميان انسان ها در تمام زمان ها، مکان ها و تنها رقيب زندگي‌ دانست. بيان ماهيّت مرگ، نوعي‌ نمایشِ نگرشِ افراد مختلف، به ماهیّت زندگی است. هیچ یک از شاعران از این دغدغه برکنار نبوده اند .لذا پرداختن به تفکرّات ادبا و شعرا، در این باره، در شناخت بهتر و آشنایی با دیدگاه فکری و معرفتی این شاعران مؤثر خواهد بود. برای رسیدن به این هدف باید به تحلیل متون و اشعار این شاعران پرداخت. یکی از روش های تحلیل متون، تحلیل گفتمان انتقادی است. که در آن به کشف نگرش نویسنده و شاعر در لابه لای اثرش می پردازند. از آنجا که ادبیّات و اجتماع رابطه ای دوسویه با هم دارند و تأثیرپذیری شعر معاصر از جامعه و تأثیر ادبیّات معاصر در شکل‌گیری بسیاری از تحولات اجتماعی – سیاسی امری اثبات شده است، در این پژوهش برآنیم تا تأثیر جامعه را در مرگ اندیشی شاعر و بازتاب آن در آثارش بررسی کنیم. از میان شاعران معاصر، قیصر امین‌پور مسائل اجتماعی و سیاسیِ مهمِ هر دوره را به صورت صریح و با لحن متناسب در شعرش بیان کرده است و همین موضوع ما را وارد قلمرو تحلیل گفتمان آثارش می کند. به ترتیب در این پژوهش با به کارگیری سطح تبیین در تحلیل گفتمان انتقادی در پی اثبات فراز و نشیب های مرگ اندیشی شاعر در دوره های مختلف شعری اش هستیم. به نظر می رسد نگرش او به مرگ که نگاه به زندگی را هم در خود دارد، در دوره های مختلف زندگی اش تغییر کرده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

42 - روایت شاهنامه از گفتمان قدرت در داستان بهرام چوبینه و خسروپرویز
مهدی رضایی لیلا اکبری

چکیده روایت خیزش بهرام چوبین علیه سلطه دو تن از پادشاهان بزرگ ساسانی یعنی هرمز و پسرش خسروپرویز، تنها نمونه‌ای از مواردی متعدد است که فردوسی از سرشت سیری‌ناپذیر آدمی برای ارضای غریزه قدرت‌طلبی و ستیز پیوستۀ او در جهت دست‌یابی به قدرت مطلقه حکایت می‌کند. رابطه بهرام با ش أکثر

چکیده روایت خیزش بهرام چوبین علیه سلطه دو تن از پادشاهان بزرگ ساسانی یعنی هرمز و پسرش خسروپرویز، تنها نمونه‌ای از مواردی متعدد است که فردوسی از سرشت سیری‌ناپذیر آدمی برای ارضای غریزه قدرت‌طلبی و ستیز پیوستۀ او در جهت دست‌یابی به قدرت مطلقه حکایت می‌کند. رابطه بهرام با شاهان ساسانی از طولانی‌ترین تعامل‌های میان شاه و پهلوان است که بخشی بزرگ از آن به مجادلۀ پرشور میان بهرام و خسرو اختصاص یافته است. واکاوی گفت‌وگوی آنان شیوه ای شایسته‌ است جهت تحلیل مناسبات قدرت در دربار سیاسی ایران. ضرورت انتساب به تبار پادشاهان، بزرگان و پهلوانان از یک سو و لزوم مقبولیت ملی و مردمی از سویی دیگر در کسب حاکمیت مشروع، نوع خاصی از گفتمان را میان خسرو و بهرام رقم ‌زده ‌است که در نوع خود در شاهنامه بی‌نظیر است؛ به ویژه آن که تاریخ نیز بر آن صحّه می‌گذارد. در مقالۀ حاضر ضمن سودجستن از برخی مؤلّفه‌های کاربردشناسی زبان، به ارتباط تنگاتنگ دو نوع ویژۀ زبان یعنی قدرت و ایدئولوژی پرداخته‌ایم. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

43 - واکاوی بازنمایی زن در ضرب‌المثل‌های آذری و فارسی در ایران: از منظر تحلیل گفتمان انتقادی
سپیده محمدی رویا صدیق ضیابری

این مقاله در چارچوب تحلیل کفتمان انتقادی بر اساس الگوی فرکلاف به تحلیل و تفسیر جایگاه زن در ضرب المثل های زبان آذری و فارسی می پردازد. این پژوهش از نوع توصیفی-تحلیلی است که هدف از آن دستیابی به چگونگی بازنمایی زن در ضرب المثل های زبان آذری و فارسی می باشد. جامعه آماری ا أکثر

این مقاله در چارچوب تحلیل کفتمان انتقادی بر اساس الگوی فرکلاف به تحلیل و تفسیر جایگاه زن در ضرب المثل های زبان آذری و فارسی می پردازد. این پژوهش از نوع توصیفی-تحلیلی است که هدف از آن دستیابی به چگونگی بازنمایی زن در ضرب المثل های زبان آذری و فارسی می باشد. جامعه آماری این تحقیق ضرب المثل ترکی و ضرب المثل فارسی با موضوعیت زن است که به صورت هدفمند از کتب افشار (1396)، رحیمی‌نیا (1395) و حقیقت سمنانی (1400) جمع آوری شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که نتایج نشان می‌دهند که بازنمایی زن در ضرب‌المثل‌های آذری بیشتر از نوع خنثی می‌باشند و قدرت میان مردان و زنان تقریبا بصورت مساوی تقسیم شده است. ولی بازنمایی زن در ضرب‌المثل‌های فارسی در اکثر موارد منفی بوده است. همچنین بیشترین بازنمایی زن در ضرب‌المثل‌های آذری با 63/44% مربوط به دختران و بیشترین بازنمایی زن در ضرب‌المثل‌های فارسی مربوط به زنان در نقش همسر (41/63%) می‌باشند. ضرب‌المثل‌های متعددی دربارة زن و جایگاه او در خانه و جامعه وجود دارد که با مطالعه و بررسی آنها می‌توان جایگاه فرهنگی و اجتماعی زنان در دیروز و امروز را شناخت. در این مقاله به طور کلی زن در ادبیات شفاهی زبان آذری و فارسی با رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف بازنمایی شده است. داده‌های مورد بررسی مجموعه‌ای است از ضرب‌المثل‌های این دو گونه زبانی که در کتب افشار (1396)، رحیمی‌نیا (1395) و حقیقت سمنانی (1400) منتشر شده است. تفاصيل المقالة

فهرس المقالات گفتمان انتقادی

سند

الروابط

المراكز ذات الصلة

دعامة

الصفحات الرسمية