تحلیل گفتمان: با تاکید بر گفتمان انتقادی به عنوان روش تحقیق کیفی

الموضوعات :

صمد کلانتری ¹ , محمد عباس‌زاده ² , موسی سعادتی ³ , رعنا پورمحمد ⁴ , نیر محمدپور ⁵

1 - استاد گروه علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی و احد شهرضا.
2 - استادیار جامعه‌شناسی دانشگاه تبریز.
3 - کارشناس ارشد پژوهش علوم اجتماعی.
4 - دانشجوی کارشناسی ارشد پژوهش علوم اجتماعی.
5 - کارشناس ارشد جامعه‌شناسی.

تاريخ الإرسال : 29 الأربعاء , جمادى الأولى, 1437 تاريخ التأكيد : 29 الأربعاء , جمادى الأولى, 1437 تاريخ الإصدار : 04 الجمعة , ذو القعدة, 1430

الکلمات المفتاحية: قدرت, ایدئولوژی, : تحلیل‌گفتمان, تحلیل‌گفتمان انتقادی,

ملخص المقالة :

تحلیل گفتمان، رویکردی میان رشته ای است که ریشه در زبان شناسی دارد. این اصطلاح برای اولین بارتوسط زلیک هریس به کار رفته است. هدف عمده تحلیل گفتمان این است که تکنیک و روش جدیدی را در مطالعه متون، رسانه ها، فرهنگ ها، علوم، سیاست، اجتماع و مواردی مانند آن به دست آورد. بنابراین، تحلیل گفتمان جزء روش های تحقیق کیفی بوده که جهت کشف معنای به کار رفته در متن یا سخن به کار می رود و از آن در زمینه های مختلف مانند سیاست، رسانه ها و ... استفاده می شود. رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی سیری تکوینی از تحلیل گفتمان در مطالعه های زبان شناختی است که تحلیل گفتمان را به لحاظ نظری و روش شناختی از سطح توصیف متون به سطح تبیین ارتقا داده است و به لحاظ محدوده تحقیق نیزگستره آن را ازسطح بافت موقعیت فرد به سطح کلان یعنی، جامعه، تاریخ و ایدئولوژی وسعت بخشیده است. در تحلیل گفتمان انتقادی نقد ایدئولوژی و قدرت بیش از سایر انواع تحلیل گفتمان مورد توجه قرار دارد. این مقاله در صدد است ضمن معرفی تحلیل گفتمان انتقادی، نظریه پردازان مطرح در این حوزه را به ایجاز معرفی نماید.

المصادر:

آقاگل­زاده، ف. (1385). تحلیل گفتمان انتقادی. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی. چاپ اول.

آقاگل­زاده، و  دیگری. (1386). رویکردهای غالب در تحلیل گفتمان انتقادی.

آقاگل­زاده، ف. (1386). تحلیل گفتمان انتقادی و ادبیات. SID.

بشیر، ح. (1385). تحلیل گفتمان دریچه­ای برای کشف ناگفته­ها. تهران: دانشگاه امام صادق(ع)، چاپ چهارم.

بهرام­پور، ش. (1379).  مقدمه­تحلیل گفتمان انتقادی. تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه­ها، چاپ اول.

تاجیک، م. (1377). متن، وانموده و تحلیل گفتمان(2). مجله گفتمان، سال اول، شماره اول.

فرقانی، م. (1382). راه دراز گذار. تهران: فرهنگ و اندیشه، چاپ اول.

فرکلاف، ن. (1379). تحلیل گفتمان انتقادی. ترجمه: پیران و همکاران. تهران: مرکزمطالعات و تحقیقات رسانه­ها.

فلیک، ا. (1387). تحقیق کیفی. مترجم: ه، جلیلی. تهران: نشرنی.

میرفخرایی، ت. (1383). فرایند تحلیل­گفتمان. تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه­ها.

یارمحمدی، ل. (1383). گفتمان­شناسی رایج و انتقادی. تهران: هرمس.

Agiro, Christa P. (2009). Comparative Critical Discourse Analysis of Teacher Editions of Secondary American Literature Textbooks Adopted for Use in Christian and Public Schools, A dissertation presented to the faculty of the College of Education of Ohio University, In partial fulfillment of the requirements for the degree Doctor of Philosophy.

Amalsaleh, E. & Sajjadi, S. (2004). War representation in the Bush s September 11^th  speech, IJAL, Vol.7, No.1, PP:25-43.

Anataki, C. & Billing, M.G. & Edwards , D. & Potter , J.A. (2002). Discourse Analysis Means Doing Analysis: A Critique of six Analysis Shortcomings.

Arnowitz, S. & Giroux, H. A. (1991). Textual authority, culture, and the politics of literacy. In M. W. Apple & L. K. Christian-Smith (Eds.), The politics of the textbook (pp. 213-241). New York: Routledge.

Bhatia, V.K. & Flowerdew, J. & Jones, R. H. (؟). Approaches to Discourse Analysis, PP:1-17.

Budd, J.M. (1997). A critique of customer and commodity. College & Research Libraries, 58(4), 310-321.

Eric P. Jack, A. (2006). from methodological triangulation in management research, Management Research News, Department of Quantitative Analysis and Operations Management, College of Business Administration, University of Cincinnati. Cincinnati, Ohio, USA, Volume 29 Number 6 2006 pp. 345-357.

Fairclough. N. (2003). The Dialectics of Discourse, PP: 1-7.

Fairclough, N. (2003). Analysing discourse: Textual analysis for social research. New York: Routledge.

Groff, Ruth. (2004). Critical realism ,Post-positivism and the possibility of  knowledge ,Routledge.

Hill, H. (2009). Outsourcing the public library: A Critical Discourse Analysis(Dissertation), the Faculty of the Graduate School at the University.

Hoepfner, Y. M. (2006). Critical Discourse Analysis.

Jones, Peter E. (2007). Why there is no such thing as ‘‘critical  discourse analysis’’. Language & Communication27, pp. 337–368.

Khajeh, Z. & Khanmohammad, H. (؟). Transmission of Ideology through Translation: a Critical Discourse Analysis of Chosky s "Media control" and its Persian Translations, SID, PP:24-42.

Koosha, M,. & Shams, M.R. (2005). A Critical Study of News Discourse: Iran s Nuclear Issue in the British News Paper. IJAL, VOL.8, NO.2.

Leitch, S., & Davenport, S. (2005). The politics of discourse: Marketization of the New Zealand science and innovation system. Human Relations, 58(7), 891-912.

Phillips, Nelson., Graham., Janes. (2008). Applying Critical Discourse Analysis in Strategic Management Research, Organizational Research Metods. Volume 11, Number 4. PP: 770-790.

Rahimi, M. & Amalsaleh, E. (2008). Discoursive Representation of the Winner and Loser: The Case of  Reports. IJAL , Vol.11 , No.1.

Sheyholislami, J. (2004) .Critical Discourse Analysis.  Available          http:// www.carleton.ca/cda.htm.

Van Dijk, T. A. (1998). Critical Discourse Analysis, To appear in Tannen. D. & Schiffrin, D. & Hamilton , H. (Eds) , Handbook of Discourse analysis (in preparation) , PP:352-371.

Wodak, R. (2002). Aspects of Critical Discourse Analysis , Azfal .36 , PP:5-31.

Wood, P. (2006), Successful Writing for Qualitative Researchers. second edition, Routledge.  

Wortham, S. (2007). Education 645: Methods of Discourse Analysis.