تحلیل گفتمان انتقادی در سروده‌های حماسی طاهره صفّارزاده با تکیه بر نظریه نورمن فرکلاف
الموضوعات : Interpretive (with literary and artistic features)
1 - استادیار گروه زبان و ادبیّات عربی، واحد جیرفت، دانشگاه آزاد اسلامي، جیرفت، ايران
الکلمات المفتاحية: تحلیل گفتمان, تحلیل گفتمان انتقادی, طاهره صفّارزاده, گفتمان, نورمن فرکلاف.,
ملخص المقالة :
تحلیل گفتمان انتقادی، رویکردی نو و شاخهای مهم از تحلیل گفتمان است. یکی از کاربردهای این رویکرد در حوزۀ ادبیّات و بررسی آثار ادبی است. طاهره صفّارزاده از شاعران برجستۀ معاصر و سرایندۀ اشعار مقاومت و حماسههای پایداری است؛ با توجّه به اینکه پژوهش حاضر بر آن است، اشعار حماسی طاهره صفّارزاده را بر اساس گفتمان انتقادی فرکلاف مورد بررسی قرار دهد تا به تأثیر عوامل اجتماعی، فرهنگی و سیاسی بر اشعار وی پی بَرَد. برای رسیدن به این منظور اشعار این بانوی شاعر در سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین، بررسی شده است. این نوشتار به روش تحلیل محتوا با رویکرد توصیفی– تحلیلی انجام شده است. نتایج حاصل نشان می‌دهد طاهره صفّارزاده با ترکیب‌بندی ابعاد گفتمان‌های مسلّط زمان پهلوی و انقلاب اسلامی، ساختار گفتمانی مسلّط دو دورۀ سیاسی و به تبع آن اجتماعی متفاوت آن روزگاران را بازتولید کرده است؛ بنابراین اشعار او با انتقاد از عملکردهای سیاسیّونِ دورۀ پهلوی، انزجار از استعمار و زورگویی، نظم گفتمانی ویژه‌ای را بازتولید کرده‌است.
کتاب¬ها
آقاگلزاده، فردوس. (1390). تحلیل گفتمان انتقادی، تهران: علمی و فرهنگی.
بشیر، حسن. (1384). تحلیل گفتمان دریچهای برای کشف ناگفتهها، تهران: دانشگاه امام صادق (ع).
تسليمي، علي. (1388). نقد ادبي، نظريّههاي ادبي و كاربرد آن در ادب فارسي، تهران: كتابنامه.
دونان، مارسل. (1390). تاریخ جهان لاروس، جلد 1، ترجمه امیر جلال‌الدین اعلم، تهران: سروش.
سلطانی، علیاصغر. (1384). قدرت گفتمان و زبان، تهران: نی.
صفّارزاده، طاهره. (1366). مردان منحنی، تهران: نوید.
صفّارزاده، طاهره. (1386الف). بيعت با بيداري، تهران: هنر بيداري.
صفّارزاده، طاهره. (1386ب). در پيشواز صلح، تهران: هنر بیداری.
صفّارزاده، طاهره. (1386ج). طنین در دلتا، تهران: هنر بیداری.
عضدانلو، حمید (1380) گفتمان و جامعه، تهران: نی.
فرکلاف، نورمن. (1379). تحلیل انتقادی گفتمان، ترجمۀ شعبانعلی بهرامپور، تهران: مرکز رسانه‌ها.
یورگنسن، ماریان و لوئیز فیلیپس. (1389). نظریه و روش در تحلیل گفتمان، ترجمۀ هادی جلیلی، تهران: نی.
مک‌دانل، دایان. (١٣٨٠). مقدّمه‌ای بر نظریّه‌های گفتمان، ترجمۀ حسینعلی نوذری، تهران: فرهنگ گفتمان.
میرفخرایی، تژا. (1384). فرایند تحلیل گفتمان، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها.
یارمحمدی، لطفالله. (1383). گفتمانشناسي رایج و انتقادی، تهران: هرمس.
مقالات
ایرانمنش، زهرا. (1396). بررسی تطبیقی حکایتی از مثنوی معنوی «داستان جزع ناکردن شیخی بر مرگ فرزندان خود» با مآخذ روایی آن بر اساس رویکرد نورمن فرکلاف. ادبیّات و اسطوره شناختی، 13(49)، 74-49.
ایرانی، محمّد، سالمیان، غلامرضا، منصوری، زهرا. (1398). تحلیل واژگان مرتبط با اجتماعیّات در خمسة نظامی با رویکرد تحلیل انتقادی گفتمان فرکلاف. پژوهش‌های ادبی، 23(80)، 60-33. doi: 10.22054 /LTR.2018.19825.1789
پنی‌کوک، الستر. (1378). گفتمان‌های قیاس ناپذیر، ترجمۀ سیّد علی اصغر سلطانی، علوم سیاسی، 1(4)، 139-123.
تلخابی، مهری. (1399). بررسی لایة ایدئولوژیک سبک شعر حافظ با تأمل بر طنز (از منظر تحلیل گفتمان انتقادی). تفسير و تحليل متون زبان و ادبيات فارسی(دهخدا)، 12(46)، 293-324. doi: 10.30495/DK.2020.679784
جهانگيري، جهانگير، بندرريگيزاده، علي. (1393). زبان، قدرت و ايدئولوژي در رويكرد «انتقادي» نورمن فركلاف به تحليل گفتمان. پژوهش سياست نظري، (14)، 57-82.
صالحی، پریسا، نیکوبخت، ناصر. (1391). واژهگزینیهای شعری قیصر امینپور از منظر تحلیل گفتمان انتقادی. پژوهش زبان و ادبیات فارسی، (55)، 99-7.
لطفیپور ساعدی، کاظم. (1372). درآمدی به سخنکاوی. زبانشناسی، 9(1)، 39-9.
ناصری، زهره سادات، فاروقی هندوالان، جلیل¬اله، ناصری، امین، و محمدی، ابراهیم. (1394). تحلیل گفتمان انتقادی داستان مرگ بونصر مشکان بر اساس رویکرد نورمن فرکلاف. علم زبان دانشگاه علامه طباطبائی، 3(4)، 110-85. Doi:10.22054/ls.2015.7285.
منابع انگلیسی
Blommaert, Jan. (2005). Discourse: A Critical Introduction, Cambridge and New York: Cambridge University Press.
Fairclough, Norman. (2010). Critical Discourse Analysis: The Critical Study of Language, London: Longman.
References
Books
Aghagolzadeh, Ferdows. (2011). Critical Discourse Analysis, Tehran: Scientific and Cultural. [In Persian]
Azdanlou, Hamid. (2001). Discourse and Society, Tehran: Ni. [In Persian]
Bashir, Hasan. (2005). Discourse analysis as a window to discover the unsaid, Tehran: Imam Sadiq University (AS). [In Persian]
Donan, Marcel. (2011). Tarikh Jahan Laros, Volume 1, translated by Amir Jalaluddin Aalam, Tehran: Soroush. [In Persian]
Farklaf, Norman. (2009). Critical Analysis of Discourse, Trans. Shaban Ali Bahrampour, Tehran: Media Center. [In Persian]
Jorgensen, Marian. & Phillips, Louise. (2010). Theory and Method in Discourse Analysis, Trans. Hadi Jalili. Tehran: Ney. [In Persian]
McDonnell, Diane. (2001). An Introduction to Discourse Theories, Trans. Hossein Ali Nozari, Tehran: Farhang Gideman. [In Persian]
Mirfakhrai, Teja. (2005). Discourse Analysis Process, Tehran: Center for Media Studies and Research. [In Persian]
Saffarzadeh, Tahereh. (1987). Curvy men, Tehran: Navid. [In Persian]
Saffarzadeh, Tahereh. (2006). In Pishvaz Peace, Tehran: Art of Awakening. [In Persian]
Saffarzadeh, Tahereh. (2006). Resonance in Delta, Tehran: Art of Awakening. [In Persian]
Saffarzadeh, Tahereh. (2007). Beyat ba Bidari, Tehran: Art Bidari. [In Persian]
Soltani, Ali Asghar. (2005). The Power of Discourse and Language, Tehran: Ni. [In Persian]
Taslimi, Ali. (2009). Literary criticism, literary theories and its application in Persian literature, Tehran: Kitabnameh. [In Persian]
Yarmohammadi, Lutfallah. (2004). popular and critical discourse theory, Tehran: Hermes. [In Persian]
Articles
Irani, M, Salemian, Gh & Mansouri, Z. (2018). Analyzing the words related to the societies in the military army with the approach of critical analysis of Farklough's discourse. Literary Research Quarterly, 23(80), 33-60. doi: 10.22054/LTR.2018.19825.1789. [In Persian]
Iranmanesh, Z. (2016). A comparative study of an anecdote from Masnavi al-Masnavi "The story of a sheikh's failure to do justice to the death of his children" with its narrative sources based on Norman Fairclough's approach. Literature and Cognitive Mythology, 13(49), 49-74. [In Persian]
Jahangiri, Jahangir, Bandarrigizadeh, Ali. (2013). Language, power and ideology in Norman Fairclough's "critical" approach to discourse analysis. Theoretical Policy Research Quarterly, (14), 57-82. [In Persian]
Lotfipour Saedi, K. (1372). An introduction to speech analysis. Linguistics, 9(1), 9-39. [In Persian]
Naseri, Zohra Sadat, Farooqi Handwalan, Jalil Elah, Naseri, Amin, Mohammadi, Ibrahim. (2014). Analyzing the critical discourse of the story of Bunser Meshkan's death based on Norman Fairclough's approach. Allameh Tabatabai University Linguistics, 3(4), 110-85 doi:10.22054/ls.2015.7285. [In Persian]
Pennycook, A. (1999). Incomparable Discourses, translated by Seyyed Ali Asghar Soltani. Political Science Quarterly, 1(4), 139-123. [In Persian]
Salehi, P, Nikobakht, N. (2011). Qaisar Aminpour's poetic word choices from the perspective of critical discourse analysis. Persian language and literature research, (55), 7-99. [In Persian]
Talkhabi, M. (2019). Examining the ideological layer of Hafez's style of poetry by reflecting on humor (from the perspective of critical discourse analysis). Quarterly Interpretation and Analysis of Persian Language and Literature Texts (Dehkhoda), 12(46), 293-324. doi: 10.30495/DK.2020.679784. [In Persian]
