Folklore

حرية الوصول المقاله

1 - Iranian Folklore, Proverbs and Aspiration for Development
Fariba Karami Seifollah Seifollahi Mehrdad Navabakhsh

Social scientists strongly believe that cultural norms and values shape, stimulate, direct, and influence all activities of human societies. This study attempts to provide a sociological analysis of cultural components, in particular the content of the proverbs included أکثر

Social scientists strongly believe that cultural norms and values shape, stimulate, direct, and influence all activities of human societies. This study attempts to provide a sociological analysis of cultural components, in particular the content of the proverbs included in Dehkhoda's Amsal va Hekam (Proverbs and Parables) and their role in Iran's underdevelopment. This book was chosen because it is by far the most comprehensive book in this regard with more than fifty thousand proverbs. Through a content analysis of all these proverbs using the qualitative content analysis approach, the researcher concluded that 2510 proverbs were related to development, of which 894 proverbs (35%) conveyed development-consistent concepts and 1616 others (65%) conveyed anti-development concepts. In addition, using the field study method and interviews with 40 people with relatively good knowledge of proverbs, it was shown that 276 proverbs contained development-related concepts, of which 64 proverbs (23%) conveyed development-consistent and 212 others (77%) conveyed anti-development concepts.It was concluded that a considerable number of the proverbs conveyed concepts such as fatalism, a lack of innovativeness, death, misogyny, contentment, and so on. Obviously, such a culture in the community leads to passivity of its members. Given the unquestionable role of cultural factors in human activities and that of cultural components such as proverbs in Iran's underdevelopment process, cultural planners need to pay more attention to these factors and provide appropriate solutions to reduce the negative effects of the development-impeding proverbs as well as other similar cultural components in society. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

2 - An Anthropological Study of Folklore in Gilan Province with a focus on Lullabies
Fariba Mireskandari Yaghoub Sharbatian

Folklore is the body of expressive culture, including tales, music, dance, legends, oral history, proverbs and Lullabies. Study about lullabies as part of Folklore is relatively new science, however collection of its material is a very difficult job because this treasur أکثر

Folklore is the body of expressive culture, including tales, music, dance, legends, oral history, proverbs and Lullabies. Study about lullabies as part of Folklore is relatively new science, however collection of its material is a very difficult job because this treasure mostly collected and obtained from the memory of illiterate and uneducated people. It needs a great effort and stability for educated people of a nation to do so since if one is careless and ignorant, there will be sometimes a fear to forget a major part of folklore. Accordingly, regarding the importance of ‘the study of folklore of Gilan province with the focus on Lullabies ‘the researcher conducted this project with the same title. The Aims and objectives of this paper is To get data about the different form of Gilanian Lullabies and analysis them. The method in this paper is quality and also action research and tools of data collection is documental, Informal interviews and participant observations. It is mention in the theoretical framework the present research for its analysis of data, are based on, Structural Functionalism School. And Symbolic-Interpretive Anthropology Approach. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

3 - فولکلور،ضرب‌المثل‌های ایرانیان و میل به توسعه
فریبا کرمی سیف اله سیف اللهی مهرداد نوابخش

هدف پژوهش: این تحقیق سعی در تحلیل جامعه شناختی مولفه‌های فرهنگی، بطور خاص محتوای مثل‌های کتاب امثال و حکم دهخدا و نقش این مثل‌ها در توسعه نیافتگی ایران دارد. روش پژوهش: تحلیل محتوای کیفی و روش مطالعه میدانی. جامعه آماری: 50 هزار ضرب‌المثل از کتاب امثال و حکم دهخدا و 4 أکثر

هدف پژوهش: این تحقیق سعی در تحلیل جامعه شناختی مولفه‌های فرهنگی، بطور خاص محتوای مثل‌های کتاب امثال و حکم دهخدا و نقش این مثل‌ها در توسعه نیافتگی ایران دارد. روش پژوهش: تحلیل محتوای کیفی و روش مطالعه میدانی. جامعه آماری: 50 هزار ضرب‌المثل از کتاب امثال و حکم دهخدا و 40 نفر از کسانی که آگاهی نسبتا خوبی به مثل‌ها داشتند. روش انجام پژوهش: تحلیل محتوای ضرب‌المثل‌ها توسط 3 کدگذار متخصص و مصاحبه با افراد. یافته‌ها: محقق با تحلیل محتوای بیش از پنجاه هزار مثل در روش تحلیل محتوای کیفی به این نتیجه رسید که 2510 مثل حاوی مفاهیم توسعه‌ای هستند که از این تعداد 894 مثل (35%) حاوی مفاهیم همسو با توسعه و 1616 مثل (65%) حاوی مفاهیم غیرهمسو با توسعه بودند. بعلاوه، با استفاده از روش مطالعه میدانی، از مصاحبه با 40 نفر از کسانی که آگاهی نسبتا خوبی به مثل‌ها داشتند، 276 مثل حاوی مفاهیم توسعه‌ای بدست آمد که از این تعداد 64 مثل (23%) حاوی مفاهیم همسو با توسعه و 212 مثل (77%) حاوی مفاهیم غیرهمسو با توسعه بودند. نتیجه‌گیری: این تحقیق در نهایت به این نتیجه می‌رسد که تعداد قابل ملاحظه‌ای از مثل‌های مورد مطالعه مفاهیمی همچون تقدیرگرایی، فقدان نوآوری، مرگ، زن ستیزی، قناعت و...را ترویج می‌کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

4 - بررسی تأثیر سیاست گذاری فرهنگی بر موسیقی محلی گیلان
مصطفی فیض ثابت سید عبدالحسین مختاباد فاطمه براتلو

مقدمه و هدف پژوهش: هدف اصلی این پژوهش بررسی تأثیر سیاست گذاری فرهنگی بر موسیقی محلی گیلاناست. این پژوهش در پی طرح این پرسش در ذهن محقق مطرح شد که تأثیر سیاست گذاری فرهنگی بر موسیقیمحلی گیلان چیست؟ که پاسخ به این پرسش هدف این تحقیق به شمار می آید.روش پژوهش: این پژوهش بر أکثر

مقدمه و هدف پژوهش: هدف اصلی این پژوهش بررسی تأثیر سیاست گذاری فرهنگی بر موسیقی محلی گیلاناست. این پژوهش در پی طرح این پرسش در ذهن محقق مطرح شد که تأثیر سیاست گذاری فرهنگی بر موسیقیمحلی گیلان چیست؟ که پاسخ به این پرسش هدف این تحقیق به شمار می آید.روش پژوهش: این پژوهش بر اساس دو روش تحلیل ثانویه و مصاحبه انجام شده است. جامعه آماری در اینپژوهش، سازمان های مجری سیاست گذاری های فرهنگی در گیلان هستند که عملکرد آنها با موسیقی محلی گیلانمرتبط است.یافته ها: یافته های پژوهش نشان می دهد که عوامل متعددی در تضعیف وضعیت موسیقی محلی گیلان اثر گذار بودهاست. این عوامل عبارتند از: مدرنیته، تغییر ساختار زندگی اجتماعی و فرهنگی، دیدگاه غالب در رادیو و تلویزیون،نقش مدیران فرهنگی. همچنین با توجه به نتایج بدست آمده، نقش سیاست گذاری فرهنگی در کاهش رونقموسیقی محلی گیلان مورد تأیید قرار گرفت که به ترتیب، عواملی مانند عدم اختصاص تسهیلات کافی به موسیقیمحلی گیلان، عدم نیازسنجی موسیقیایی از جوانان، عدم تصویب قوانین اجرایی محکم در رعایت از حقوق معنویهنرمندان و عدم اختصاص بودجه کافی برای فعالیت گروه های موسیقی محلی گیلان شناسایی شده اند.نتیجه گیری: نتایج بدست آمده نشان می دهد می توان با سیاست گذاری و اقدام درست در جهت بهبود وضعیتموسیقی محلی و حفظ هویت بومی گیلان سهم بسزایی داشت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

5 - بررسی تأثیر طبیعت و محیط زیست
حمید ماجدی شبنم شاملوکیا

موسیقی بیانگر پیوند جسم و روح انسان با محیط اطراف وی و نیز نمایانگر هماهنگی و هارمونی بین اجزای مختلف طبیعت است. موسیقی در ذات خود برگرفته از اصوات طبیعی است و به هر میزان که به طبیعت نزدیک شود، در واقع به ذات خود نزدیک شده است، زیرا اصوات چیزی نیستند جز روح طبیعت. در ت أکثر

موسیقی بیانگر پیوند جسم و روح انسان با محیط اطراف وی و نیز نمایانگر هماهنگی و هارمونی بین اجزای مختلف طبیعت است. موسیقی در ذات خود برگرفته از اصوات طبیعی است و به هر میزان که به طبیعت نزدیک شود، در واقع به ذات خود نزدیک شده است، زیرا اصوات چیزی نیستند جز روح طبیعت. در تهیه این مقاله تأثیر طبیعت و محیط زیست در کلیه جنبه های موسیقی کنونی ایران مورد بررسی قرار گرفته است و با استفاده از مطالعات کتابخانه ای، بررسی منابع صوتی و مطالعات میدانی در نواحی مختلف ایران، مشخص گردیده است که در موسیقی کنونی ایران آنچه تأثیر طبیعت و محیط زیست بر آن ها بیشتر مشهود است، موسیقی سنتی، موسیقی ملی و موسیقی محلی است. موسیقی سنتی ایران بر اساس موسیقی دستگاه&zwnj;ها و ردیف که در اصل مجموعه ملودی هایی است که به وسیله افراد مختلف در زمان های گوناگون جمع آوری شده، شکل گرفته و از دیدگاهی دیگر، منظومه&zwnj;ای از قطعات موسیقی نواحی مختلف ایران است که پاره&zwnj;ای از عام&zwnj;ترین ویژگی&zwnj;های فرهنگی و طبیعی ایران را دارا می باشد. در موسیقی ملی ایران که شامل آهنگ&zwnj;ها، تصانیف و ترانه&zwnj;های ایرانی است، جلوه&zwnj;های زیست محیطی طبیعی ایران منعکس شده که در این مقاله پس از بررسی نمونه های مرتبط، جدولی از آن ها تهیه گردیده است. هر ناحیه از ایران با توجه به موقعیت جغرافیایی، بافت فرهنگی ـ اجتماعی و آیین&zwnj;های محلی، موسیقی مخصوص خود را دارد. طبیعت و محیط زیست بر رفتار و ذهنیت مردم مناطق مختلف و در نتیجه موسیقی آن ها تأثیر متفاوتی می&zwnj;گذارد. مردم هر منطقه بر اساس شرایط اولیه محیطی خود به انتخاب ساز و نغمه&zwnj;های موسیقی می&zwnj;پردازند. موسیقی محلی مانند موسیقی خراسان، گیلان، مازندران، کردستان، لرستان، بلوچستان، آذربایجان و ترکمن&zwnj;صحرا، از طبیعت بیشتر وام گرفته &zwnj;است و نقش طبیعت و محیط اطراف در آن بیشتر مشهود است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

6 - بررسی تطبیقی اسطورۀ گاو در اساطیر ملل مختلف
سیدکریم سجادی راد صدیقه سجادی راد

دین و اساطیر هیچ ملتی را نمی‌توان جدا از بافت تاریخی آن دریافت و اساطیر نمایندۀ پیشینۀ فرهنگی و عقاید و تفکرات ملل مختلف است. رابطۀ انسان و حیوانات، همچنین انسان و خدایان، در اساطیر و روایات کهن از اهمیت خاصی برخوردار بوده است. در این میان گاو به خاطر ویژگی‌ها و مشخصه‌ه أکثر

دین و اساطیر هیچ ملتی را نمی‌توان جدا از بافت تاریخی آن دریافت و اساطیر نمایندۀ پیشینۀ فرهنگی و عقاید و تفکرات ملل مختلف است. رابطۀ انسان و حیوانات، همچنین انسان و خدایان، در اساطیر و روایات کهن از اهمیت خاصی برخوردار بوده است. در این میان گاو به خاطر ویژگی‌ها و مشخصه‌های خاص، بیشتر مورد توجه بوده است. این نوشتار به بررسی موقعیت و جایگاه گاو در اساطیر و به دلایل اهمیت آن در اساطیر و فولکلور ایران و برخی ملل دیگر از جمله مصر، چین، یونان، هند و... پرداخته است؛ چراکه هرگاه یک اثر ادبی در کنار اثری دیگر مورد مقایسه قرار گیرد و هر یک از آن‌ها در مقام مقایسه با دیگری مورد ارزیابی قرار گیرند، معنایی عمیق‌تر را به نمایش می‌گذارند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

7 - ریشه‌یابی فرهنگی و ادبی جشن‌های ایران و فرانسه
پریسا مهم کار خیراندیش محمدرضا محسنی بهزاد هاشمی

جشن‌ها تبلور تلاش برای برقراری پیوند در راستای ایجاد عناصر و مفاهیم مشترک میان افراد هستند. این پیوند که در قالب ایجاد زمینه یا گفتمانی مشترک فراهم می‌شود، می‌کوشد تا اشخاص با وجود تفاوت در دیدگاه‌ها، باورها و اندیشه‌ها، به تعامل، و در صورت امکان، به تفاهم و همدلی برسند أکثر

جشن‌ها تبلور تلاش برای برقراری پیوند در راستای ایجاد عناصر و مفاهیم مشترک میان افراد هستند. این پیوند که در قالب ایجاد زمینه یا گفتمانی مشترک فراهم می‌شود، می‌کوشد تا اشخاص با وجود تفاوت در دیدگاه‌ها، باورها و اندیشه‌ها، به تعامل، و در صورت امکان، به تفاهم و همدلی برسند. خاستگاه بنیادین جشن‌ها در دو فرهنگ باختر و خاور تفاوت‌ها و همانندی‌هایی با هم دارند که گاهی با موضوعاتی چون اسطوره‌ها، مقوله آفرینش و اعتقادات ملی پیوند می‌یابند. در این مقاله در پی آنیم تا فرهنگ عامه و ادبیات شفاهی دو کشور ایران و فرانسه را از رهگذر بررسی جشن‌های ملی و مذهبی آن و با مقایسه جشن دیوانگان با میرنوروزی، هالووین با خوان نوروزی ووالنتاین با سپندارمذ مورد واکاوی قرار دهیم. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

8 - خودی از نگاه دیگری در سفرنامه نیکولا بوویه
فاطمه خان محمدی الناز عالی

سفرنامه آیینه‌ای است که می‌توان انعکاس تصویر زندگی اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، آداب و رسوم و باورها و اعتقادات، رفتار و کردار و فراز و نشیب‌های زندگی جوامع مختلف را در آن دید، تصویری گویا و روشن و تا حدود زیادی خالی از غرض‌ورزی و ملاحظه. از جمله این سفرنامه‌ها، سفرنامه راه أکثر

سفرنامه آیینه‌ای است که می‌توان انعکاس تصویر زندگی اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، آداب و رسوم و باورها و اعتقادات، رفتار و کردار و فراز و نشیب‌های زندگی جوامع مختلف را در آن دید، تصویری گویا و روشن و تا حدود زیادی خالی از غرض‌ورزی و ملاحظه. از جمله این سفرنامه‌ها، سفرنامه راه و رسم جهان اثر نیکولا بوویه است. این جهانگرد سوئیسی ضمن سفر به سرزمین‌های مختلف، گزارشی جذاب، صادقانه و دقیق از چگونگی معیشت مردم، وضع شهرها، صنایع و تولیدات، مدارس، آداب و رسوم مذهبی مردم، عملکرد طبقات حاکم و ... به دست می‌دهد که از دیدگاه ادبیات تطبیقی بسیار ارزشمند و حایز اهمیت است؛ در این مقاله بر آنیم که با تکیه بر سفرنامه راه و رسم جهان اثر بوویه به مطالعه و بررسی مظاهر و فرهنگ ایران زمین از منظر ادبیات تطبیقی بپردازیم. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

9 - تطبیق نمادها در دو اسطوره نارنج و ترنج و آزیریس
زهرا یزدان پناه آسیه قوامی

ادبیات وقصه‌های عامیانه می‌تواند ترکیبی از عناصر مذهبی یا اسطوره‌ای داشته باشد که به مسائل روزمره زندگی توجه نشان می‌دهد.مقال حاضر در پی بررسی مقابله‌ای و تطبیقی داستان کهن نارنج و ترنج ایرانی در دو نسخه روایی لارستان و الموت قزوین با اسطوره آزیریس مصری با محوریت خدایان أکثر

ادبیات وقصه‌های عامیانه می‌تواند ترکیبی از عناصر مذهبی یا اسطوره‌ای داشته باشد که به مسائل روزمره زندگی توجه نشان می‌دهد.مقال حاضر در پی بررسی مقابله‌ای و تطبیقی داستان کهن نارنج و ترنج ایرانی در دو نسخه روایی لارستان و الموت قزوین با اسطوره آزیریس مصری با محوریت خدایان نباتی به صورت قهرمانان داستان، و نمادها در هر سه داستان است. برجسته‌ترین نتایجی که از این پژوهش قابل توجه است عبارت‌اند از چگونگی زایش، مرگ و رستاخیز قهرمانان داستان، تجلی خدایان نباتی در گیاهان و باور به جاودانگی روح و در نهایت اهمیت پوشش گیاهی به‌ویژه درخت سدر(کُنار) در اسطوره عامیانه لارستانی و اسطوره آزیریس مصری. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

10 - پیر‌ه‌زن گرگ باشد؛ معرفی ضرب‌المثلی فراموش شده در هفت‌پیکر و بررسی ابعاد اسطوره‌شناختی و فولکلوریک آن
سعید کریمی قره‌بابا

10.30495/dk.2022.692018

ضرب‌المثل‌ها از غنای فرهنگی ملت‌ها حکایت دارند. بسیاری از این مَثَل‌ها در غبار زمان از یاد رفته‌اند و ما از خودِ آن مثل و نیز از ریشه‌ها و زمینه‌های تکوین آن آگاه نیستیم. این جُستار به معرفی ضرب‌المثلی فراموش شده در بیتی از هفت‌پیکر می‌پردازد. پیره‌زن گرگ باشد، عبارتی ا أکثر

ضرب‌المثل‌ها از غنای فرهنگی ملت‌ها حکایت دارند. بسیاری از این مَثَل‌ها در غبار زمان از یاد رفته‌اند و ما از خودِ آن مثل و نیز از ریشه‌ها و زمینه‌های تکوین آن آگاه نیستیم. این جُستار به معرفی ضرب‌المثلی فراموش شده در بیتی از هفت‌پیکر می‌پردازد. پیره‌زن گرگ باشد، عبارتی است که به گمان ما در عصر نظامی به عنوان یک ضرب‌المثل کاربرد داشته‌است. احتمالاً این ضرب‌المثل از زبان ترکی، کردی و یا از زبان آذری وارد ادبیات فارسی شده‌است. تحقیق کتابخانه‌ای حاضر که به شیوه کیفی و توصیفی انجام شده قصد دارد تا ابعاد اسطوره‌شناختی و فولکلوریک این مَثَل را بررسی نماید. تشبیه پیرزن به گرگ در ادبیات فارسی سابقه دارد. پیرزن و گرگ هر دو در فرهنگ، باورها و اعتقادات عامه ملل و اقوامِ جهان نمادی از مرگ، شیطان و دنیا محسوب می‌شوند و نیز هر دو با برف، جادوگری، میل جنسی و ماه پیوستاری معنایی برقرار می‌کنند. ما در این مقاله به برخی از این اشتراکات اشاره کرده‌ و هاله‌های معنایی مشترک میان پیرزن و گرگ را توضیح داده‌ایم‌. گرگ در ادبیات نماد حیله‌گری و مکاری است. به نظر می‌رسد انگیزه اصلی در همانند دانستن پیرزنان با گرگ بسیاردانی، کارکشتگی و حیله‌گری آنان باشد. پیرزنان از آنجا که آگاه به مسائل و رموز زندگی زناشویی‌اند، توانسته‌اند در هیئت و حرفه محتالگی و دلالی محبت نقش مهمی در مناسبات اجتماعی دوران گذشته ایفا کنند و با هر ترفندی که ممکن بوده، مردان و زنانِ کام‌جو را به وصال یکدیگر برسانند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

11 - مقایسۀ وجه تسمیه‌ها در تاریخ سیستان و دیوان خاقانی
محمد محمدی ملک آبادی مهرداد چترایی قربانعلی ابراهیمی

10.30495/dk.2022.1946664.2375

یکی از پرسش‌های جذاب برای انسان‌ها دلیل نام‌گذاری (وجه تسمیۀ) چیزهاست. در متون نظم و نثر فارسی تعدادی از نویسندگان و شعرا در خلال آثارشان، کلماتی را ریشه‌شناسی کرده و وجه تسمیۀ آن&lrm;ها را - به زعمِ خود- نشان داده‌اند. بررسی و تحلیل و طبقه‌بندی این وجوه تسمیه، بیانگر ن أکثر

یکی از پرسش‌های جذاب برای انسان‌ها دلیل نام‌گذاری (وجه تسمیۀ) چیزهاست. در متون نظم و نثر فارسی تعدادی از نویسندگان و شعرا در خلال آثارشان، کلماتی را ریشه‌شناسی کرده و وجه تسمیۀ آن&lrm;ها را - به زعمِ خود- نشان داده‌اند. بررسی و تحلیل و طبقه‌بندی این وجوه تسمیه، بیانگر نوع نگاه آنان به چگونگی ساخت کلمات است. در این مقاله برخی از این وجوه تسمیه که در تاریخ سیستان و دیوان خاقانی مندرج است، بررسی و مقایسه شده‌است. بدین منظور ابتدا به دسته بندی انواع وجه‌ تسمیه و ذکر شواهد مثال از کتب گوناگون پرداخته شد و سپس نمونه‌های وجه تسمیه از کتاب تاریخ سیستان و دیوان خاقانی استخراج و بررسی گردید. با بررسی نمونه‌ها، مشخص شد که مؤلف تاریخ سیستان در گزینش و بیان وجه تسمیه‌ها بیشتر به اشتقاق کلمات توجه داشته است و در مواردی هم به اعتقادات و باورهای عوام رجوع کرده است ولی خاقانی بیشتر به بازی‌های شاعرانه با کلمات پرداخته و وجه تسمیه‌هایی ابداعی ارائه داده است. البته او هم به وجه تسمیه‌هایی که در کتب دیگر آمده توجه داشته است. این مقاله به روش توصیفی- تحلیلی نوشته شده‌است و گردآوری داده‌ها به شیوۀ کتابخانه‌ای است. هرچند مقالات متعددی دربارۀ وجه تسمیه چاپ شده، اما تاکنون مقالۀ مستقلی دربارۀ مقایسۀ گزینش وجه تسمیه در تاریخ سیستان و دیوان خاقانی منتشر نشده‌است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

12 - بررسی مفاهیم انسانشناسی فرهنگی در داستان رکسانا اثر م. مؤدبپور
الهام اسماعیل زاده کامران پاشایی فخری پروانه عادل زاده

انسان‌شناسی فرهنگی یکی از شاخه‌های انسان‌شناسی است که مانع از فراموشی باورها و رسوم گروه‌های انسانی می‌شود. فولکلور به مجموعه‌ای از دانستنی‌ها، باورها و رفتارهای مراسمی اطلاق می‌شود که در بین تودة مردم سینه به سینه به ارث رسیده و در واقع مجموعه آداب و رسوم، عقاید، افسان أکثر

انسان‌شناسی فرهنگی یکی از شاخه‌های انسان‌شناسی است که مانع از فراموشی باورها و رسوم گروه‌های انسانی می‌شود. فولکلور به مجموعه‌ای از دانستنی‌ها، باورها و رفتارهای مراسمی اطلاق می‌شود که در بین تودة مردم سینه به سینه به ارث رسیده و در واقع مجموعه آداب و رسوم، عقاید، افسانه‌ها و رفتارهایی چون شیوه‌های لباس پوشیدن و غیره در شمار فولکلور به شمار می‌رود. مؤدب‌پور یکی از نویسندگان معاصر است که با جمع‌آوری فرهنگ عامه از طریق نوشتار در حفظ آن کوشیده است. آن‌چه در پژوهش حاضر به آن پرداخته شده بررسی مقولاتی است که نشان‌دهنده بخش‌های گوناگون فرهنگ عامه است و مؤدب‌پور در نگارش داستان رکسانا از آن بهره گرفته است. پژوهش حاضر بیانگر آن است که: امروزه رشد و توسعه تکنولوژی و تأثیرات فراوان آن سبب تغییر بخش‌هایی از فرهنگ جامعه نظیر شیوه‌های سخن گفتن و فراموشی بخش‌هایی از فولکلور مانند آداب و رسوم شده است بنابراین انسان‌شناسان و نویسندگان تلاش می‌کنند با جمع‌آوری فرهنگ عامه در جوامع خود در حفظ آن‌ها کوشا باشند. و کتاب‌های مؤدب‌پور چون روایتگر زندگی واقعی افراد است، در آن‌ها به وفور به عقاید رایج در میان عامه مردم اشاره شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

13 - خاقانی و باورهای عامیانه دربارۀ جانوران
حسین زنگانه ایرج مهرکی

10.30495/dk.2020.675979

خاقانی از جمله‌ شاعران بزرگی است که باورداشت‌های عامه در قصاید وی بسامد بالایی دارد. خاقانی با به‌ کار بردن بسیاری از باورداشت‌های عامیانه در دیوان شعری خود، در انتقال این باورها، که بخشی از فرهنگ و زبان و ادبیات فارسی است، سهم بزرگی داشته و به یقین، در این راه موفق بود أکثر

خاقانی از جمله‌ شاعران بزرگی است که باورداشت‌های عامه در قصاید وی بسامد بالایی دارد. خاقانی با به‌ کار بردن بسیاری از باورداشت‌های عامیانه در دیوان شعری خود، در انتقال این باورها، که بخشی از فرهنگ و زبان و ادبیات فارسی است، سهم بزرگی داشته و به یقین، در این راه موفق بوده است. در این جستار، پژوهشگر کوشیده است تا با بررسی دیوان خاقانی و به ویژه قصاید او و آثار و نوشته‌های محققان و نویسندگان دربارۀ خاقانی و آثارش، باورهای عامیانۀ مطرح شده در قصاید خاقانی را بیابد و با روش توصیفی – تحلیلی و نیز بهره گیری از منابع و بررسی اسناد و مدارک و استخراج موارد لازم، به بررسی تاریخچۀ برخی از این باورها بپردازد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می‌دهد که باورها و الفاظ عامیانه در قصاید خاقانی جایگاهی ویژه دارند و می‌توان آنها را در پنج دستۀ: چشم‌زخم، تعویذها، فالگیری و پیشگویی، سحر و جادو، و پری جای داد. همچنین باید گفت که یکی از زمینه‌های اساسی الهام در شعر خاقانی زندگی مردم و جلوه‌های عواطف و افکار آنهاست. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

14 - بررسی جایگاه زنان در امثال و حکم فارسی با رویکرد جامعه شناسی
رضا فرصتی جویباری مینا نبئی

در فایل اصل مقاله موجود است

در فایل اصل مقاله موجود است تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

15 - «مطرب آتش»(بررسی مضمون اسپند در شعر فارسی)
مسروره مختاری حسین آریان سعید توکلی

شاعران پارسی سرا از ابتدای پیدایش شعر، از ظرفیّت های گوناگون زبان و الفاظ برای کشف مضامین تازه و بکر بهره برده اند. با وجود پژوهش های متعدّدی که در این باره انجام شده است، واژه هایی وجود دارند که علیرغم داشتن بسامد بالا و نقش قابل تأمّل آن ها در پهنه ی ادب فارسی، تاکنون أکثر

شاعران پارسی سرا از ابتدای پیدایش شعر، از ظرفیّت های گوناگون زبان و الفاظ برای کشف مضامین تازه و بکر بهره برده اند. با وجود پژوهش های متعدّدی که در این باره انجام شده است، واژه هایی وجود دارند که علیرغم داشتن بسامد بالا و نقش قابل تأمّل آن ها در پهنه ی ادب فارسی، تاکنون تحقیق و پژوهشی درباره ی آن واژه ها صورت نگرفته است. واژ ه ی اسپند از جمله ی آن واژه هاست. پژوهش حاضر سیر تحوّل و تطوّر معنایی این مضمون را از ابتدای پیدایش شعر فارسی، (قرن سوم) تا سده ی حاضر مطالعه کرده است. حاصل پژوهش نشان می دهد که در شعرِ سبک خراسانی و عراقی، مضمون های ابداع شده تنوّع چندانی ندارد و میشود آن ها را در چند مؤلّفه ی کلّی دسته بندی کرد: مثل دفع چشم زخم، تشبیه به خال، تشبیه به مردمکِ چشم و...؛ امّا با ظهور سبک هندی و ظهور شاعران نازک خیال این سبک، این واژه چنان مورد توجّه قرار می گیرد که از آثار این سبک، می توان صدها بیت درباره ی اسپند به دست آورد. به گونه ای که گاه، این کلمه در قالب ردیف اسمی نیز به کار برده شده است. با وجود آن که این واژه در شعر معاصر نیز ظهور و بروز دارد، امّا از نظر مضمون، تنوّع چندانی ندارد و بیش تر همان مضامینی است که در دو سبک خراسانی و عراقی کاربرد داشته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

16 - کارکرد عناصر فرهنگ عامه در اشعار اخوان ثالث
مریم السادات اسعدی فیروزآبادی

در این نوشتار، کارکردهای گوناگون عناصر فرهنگ عامه در اشعار اخوان ثالث بررسی شده است. اخوان که شاعری است ملی‌گرا و شیفته‌ی فرهنگ اصیل کشورش، اشکال متنوع فولکلور را از ادبیات شفاهی گرفته تا آداب و رسوم، باورهای عامیانه و خرافی، دانش عامیانه، بازی‌ها و... به طرزی گسترده، ب أکثر

در این نوشتار، کارکردهای گوناگون عناصر فرهنگ عامه در اشعار اخوان ثالث بررسی شده است. اخوان که شاعری است ملی‌گرا و شیفته‌ی فرهنگ اصیل کشورش، اشکال متنوع فولکلور را از ادبیات شفاهی گرفته تا آداب و رسوم، باورهای عامیانه و خرافی، دانش عامیانه، بازی‌ها و... به طرزی گسترده، به انحاء مختلف و با مهارتی بی‌نظیر در سروده‌هایش به کار گرفته است. مطالعه‌ی دقیق اشعار او بیانگر آن است که علاوه بر استفاده‌ی تفنّنی شاعر از این عناصر در مضمون‌پردازی، اشکال مختلف فولکلور در شعر او کارکردهای مخصوصی یافته است که مهم‌ترین آنها عبارت است از بیان حسب حال، انتقادات اجتماعی و سیاسی، پند و اندرز، نفوذ در دل‌ها‌، گسترش حوزه‌ی تخیل و پدیدآوردن ایجاز هنری. این کارکردها در این نوشتار به شیوه‌ی توصیفی- تحلیلی بررسی می‌گردد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

17 - An Anthropology study of Tourist Attractions in Gilan Province villages
Yaghoub Sharbatian

Rural tourism can be defined as a tourism product, which approach accentuates the importance of supply management and marketing activities. As against conventional tourism, rural tourism has certain typicalcharacteristics like; it is experience oriented, the locations a أکثر

Rural tourism can be defined as a tourism product, which approach accentuates the importance of supply management and marketing activities. As against conventional tourism, rural tourism has certain typicalcharacteristics like; it is experience oriented, the locations are sparsely populated, it is predominantly in natural environment, it meshes with seasonality and local events and is based on preservation of culture, heritage and traditions. Iran is world famous for kind hospitality, friendliness, and a beautiful Landscape and villages. Beautiful historical villages and rural areas, like Gilanian villages have been visited by many foreign and domestic tourists. Definitely, Tourism industry in the villages has positive and negative consequences. Some experts focus on the positive aspects and vice versa. Some experts disagree with this industry and believe that must be prevented rural tourism. The main purpose in this paper is to investigate and Introduction of tourism centers in Gilan villages. The method in this paper is quantities and also action research and tools of data collection is documental, in-depth interview and participate. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

18 - بازتاب تعلیمی مثل‌ها در دیوان صائب تبریزی
فریدون طهماسبی حسین جّبارپور

سبک هندی (اصفهانی) از سبک‌های معروف شعر فارسی است که هر چند در ابتدا مورد بی‌مهری بسیاری قرار گرفت امّا به مرور زمان توانست حقانیت خود را ثابت کند. صائب بزرگ‌ترین شاعر ایرانی این سبک است که از تمام امکانات فرهنگی، طبیعی و زبانی اطراف خود برای ساختن، ترکیبات و مضمون‌های أکثر

سبک هندی (اصفهانی) از سبک‌های معروف شعر فارسی است که هر چند در ابتدا مورد بی‌مهری بسیاری قرار گرفت امّا به مرور زمان توانست حقانیت خود را ثابت کند. صائب بزرگ‌ترین شاعر ایرانی این سبک است که از تمام امکانات فرهنگی، طبیعی و زبانی اطراف خود برای ساختن، ترکیبات و مضمون‌های شعری بهره گرفته و آن‌ها را با خیال‌های رنگارنگی ترکیب کرده تا در مخاطب تأثیر فراوانی به جا بگذارد. این شاعر که بیشتر مضمون‌های به کار رفته‌اش انسانی و جهانی است همواره مخاطبان خود را به شیوه‌های گوناگون و با استفاده از امکاناتی که از اطراف خود به وام گرفته است تعلیم می‌دهد. یکی از این امکانات فرهنگ عامه به ویژه مثل‌ها هستند که با وجود کوتاهی‌شان پیام‌های اخلاقی فراوانی در آن‌ها وجود دارد. مقاله مذکور درصدد است پیام اخلاقی و تعلیمی این مثل‌ها را در دیوان صائب بررسی نماید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

19 - تمثیل عرفانی در شعر فولکلور معاصر، بر محور «به علی گفت مادرش روزی»، اثر فروغ فرخزاد
لیلا گلوی احمد رضا کیخا فرزانه مصطفی سالاری

از دیرباز، به ‌دلایل مختلف، شاعران ترجیح داده‌اند که مطلب، و بویژه مسألۀ عرفانی مورد نظر خویش را به ‌صورت غیر مستقیم و گاه رمزی بیان کنند. یکی از روش‌های بیان غیرمستقیم این گونه مطالب، استفاده از حکایت‌های تمثیلی است. در چنین اشعاری که معمولاً حاوی روایت هستند، کشف معنا أکثر

از دیرباز، به ‌دلایل مختلف، شاعران ترجیح داده‌اند که مطلب، و بویژه مسألۀ عرفانی مورد نظر خویش را به ‌صورت غیر مستقیم و گاه رمزی بیان کنند. یکی از روش‌های بیان غیرمستقیم این گونه مطالب، استفاده از حکایت‌های تمثیلی است. در چنین اشعاری که معمولاً حاوی روایت هستند، کشف معنای باطنی شعر در گرو رمزگشایی از داستان است. در گذشتۀ ادب فارسی حکایت‌های حاوی تمثیل عرفانی به ‌وفور ملاحظه می‌شود. با وجود این، در شعر معاصر نیز گاهی می‌توان چنین آثاری را یافت. همچنین، تمثیل‌های عرفانی قدیم با زبان رسمی و فاخر بیان شده‌اند، حال آنکه نمونه‌ای از این گونه حکایات، شعر فروغ فرخزاد، روزی به علی گفت به مادرش است که دارای ویژگی‌های فولکلور است. در این تحقیق خوانشی عرفانی از شعر مذکور ارائه و تلاش شده است تا اثر مزبور بر مبنای چنین نگرشی رمزگشایی شود. بر مبنای یافته‌های پژوهش حاضر معلوم شد که به رغم خوانش رایج اجتماعی از شعر مورد نظر و نیز، افشای نیت مؤلف توسط خود او، مبنی بر طرح مسائل اجتماعی در این اثر، می‌توان مبتنی بر نظریات هرمنوتیک، خوانشی عرفانی از حکایت تمثیلی شعر مزبور به ‌دست داد که با مؤلفه‌های ساختاری و محتوایی اثر سازگار باشد. اندیشه‌ها و مفاهیمی همچون بی ارزشی دنیا، اهمیت طلب، شجاعت و عشق عرفانی از جمله مسائلی است که از طریق تأویل خاص در این شعر ملاحظه می‌شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

20 - بررسی ادبیات عامیانه کوردی
جمال احمدی آرزو برومندی

پژوهش حاضر به ادبیات عامیانه کردی می‌پردازد. ادبیات عامیانه، آن بخش از متون نظم و نثری است که به صورت مکتوب و یا شفاهی در میان مردم عامی نسل به نسل و سینه به سینه به آیندگان رسیده و حامل افکار و باورها و احساسات و تخیّلات و پندها و سرگرمی‌ها و ... است. این گونه‌ی ادبی ن أکثر

پژوهش حاضر به ادبیات عامیانه کردی می‌پردازد. ادبیات عامیانه، آن بخش از متون نظم و نثری است که به صورت مکتوب و یا شفاهی در میان مردم عامی نسل به نسل و سینه به سینه به آیندگان رسیده و حامل افکار و باورها و احساسات و تخیّلات و پندها و سرگرمی‌ها و ... است. این گونه‌ی ادبی نشان دهندۀ روح تپندۀ ملتها در طول قرون بوده و همواره منشأ ادبیات رسمی و منشیانه بوده است. با این تفاوت که اگر ادبیات رسمی نتواند به خوبی فرهنگ مردم را نشان دهد، ادبیات عوام به خوبی از عهدۀ آن بر می‌آید و در لابه لای گونه‌های ادب عوام روح منتشر ملت هویدا می‌شود. این پژوهش که به صورت کتابخانه‌ای و با روش تحلیلی- توصیفی انجام شده، درپی شناساندن مجمل و مختصر ادبیات عامیانه کردی است. به همین منظور تلاش شده با استفاده از منابع مورد اعتماد، توصیف موجز و معتبری از آن به دست داده شود. همچنین پژوهشِ حاضر این نتیجه را می‌دهد که همۀ انواع ادب عامه، محل خوبی برای مطالعه و بررسی فرهنگها، باورها، شادیها، غمها، افکار و اخلاق مردمانِ کرد در گذشته‌های دور تا امروز است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

21 - بررسی جلوه‌های فرهنگ عامۀ ایرانی در سفرنامه‌های هینریش بروگش آلمانی
فرشاد اسکندری شرفی مهدی صادقی درویشی وحید مبارک

10.30495/farsij.2021.685682

فرهنگ عامه مجموعه آیین‌ها و مراسم، اسطوره‌ها، افسانه‌ها، داستان‌ها، مَثَل‌ها، ترانه‌ها، لالایی‌ها، چیستان‌ها، بازی‌ها و سرگرمی‌ها، باورها و خرافه‌ها و... یک قوم است. سفرنامه‌ها از جمله نوشته‌هایی است که اطلاعات وسیع و ارزشمندی از اوضاع و احوال سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، ف أکثر

فرهنگ عامه مجموعه آیین‌ها و مراسم، اسطوره‌ها، افسانه‌ها، داستان‌ها، مَثَل‌ها، ترانه‌ها، لالایی‌ها، چیستان‌ها، بازی‌ها و سرگرمی‌ها، باورها و خرافه‌ها و... یک قوم است. سفرنامه‌ها از جمله نوشته‌هایی است که اطلاعات وسیع و ارزشمندی از اوضاع و احوال سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و... مردم سرزمین‌های گوناگون در آن‌ها یافت‌می‌شود. بنابراین واکاوی این‌گونه نوشته‌ها در شناخت جلوه‌های فرهنگ عامۀ یک سرزمین بسیار مؤثر است. در این پژوهش که با روشی توصیفی- تحلیلی و بهره‌گیری از منابع کتابخانه‌ای صورت می‌گیرد، دو سفرنامۀ سفری به دربار سلطان صاحبقران و در سرزمین آفتاب، نوشتۀ هینریش بروگش آلمانی، که در زمان ناصرالدین شاه دو بار به ایران سفر کرده‌، با هدف بازخوانی جلوه‌های فرهنگ عامۀ ایرانی عصر قاجار، بررسی شده‌است. دستاورد پژوهش نشان می‌دهد که بخش قابل توجهی از این سفرنامه‌ها به شرح و توصیف مؤلفه‌های فرهنگ عامۀ ایرانی اختصاص دارد. وصف صورت و سیرت ایرانیان، زیورآلات و آرایش، شکار، جشن‌ها و شادمانی‌ها، آیین سوگواری محرم، آیین ازدواج و عروسی، آیین مرگ، آداب و عادات غذاخوردن، آداب مهمانی و مهمان‌نوازی، زبان و ادبیات عامه، بناها و مکان‌های عامیانه، هنرهای عامیانه و صنایع دستی و باورها و خرافات مهم‌ترین عناصر فرهنگ عامۀ ایرانی است که بروگش در سفرنامه‌های خود با نگاهی تیزبین و فراگیر پیرامون آن‌ها سخن گفته‌است. در بخش‌هایی از سفرنگاره‌های بروگش، ذهنیت و نگاه غربی به شرقی که دیگری را با خود مقایسه می‌کند و خود را برتر می‌شمارد، به چشم می‌خورد. هر چند که قضاوت‌های منصفانه نیز در آن‌ها کم نیست و می‌تواند وجه تمایز این سفرنامه‌ها با بسیاری از سفرنامه‌های اروپایی باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

22 - بازنمایی فرهنگ عامه خراسان با توجه به آراء سیاحان اروپایی در عصر قاجاریه
رضا موسی آبادی بتول فخراسلام

در حوزة مطالعات تاریخی، سفرنامه‌ها به دلیل محتوای اجتماعی و فرهنگی خود از اهمیت بسیاری برخوردار هستند، لذا مقالة حاضر در پی تبیین چگونگی و چرایی نگاه سفرنامه‌نویسان و سیاحان اروپایی به فرهنگ عامة مردم خراسان و وضعیت اجتماعی آنان در عصر قاجار میباشد. این مقاله با استفاده أکثر

در حوزة مطالعات تاریخی، سفرنامه‌ها به دلیل محتوای اجتماعی و فرهنگی خود از اهمیت بسیاری برخوردار هستند، لذا مقالة حاضر در پی تبیین چگونگی و چرایی نگاه سفرنامه‌نویسان و سیاحان اروپایی به فرهنگ عامة مردم خراسان و وضعیت اجتماعی آنان در عصر قاجار میباشد. این مقاله با استفاده از شیوة کتابخانه‌ای و با مراجعه به سفرنامه‌های سیاحان اروپائی و با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی و نقد آراء این سیاحان دربارة انعکاس اوضاع اجتماعی و فرهنگی جامعة خراسان در عصر قاجار پرداخته است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که در یک برآیند کلی، ویژگیهایی مانند سطحی‌نگری، اروپامحوری، نگاه استعماری و تحقیرآمیز که بر بیشتر آراء سفرنامه‌نویسان غربی حاکم بوده است، باعث شده در برخی از موارد، وضعیت اجتماعی و فرهنگی خراسان، توسط سیاحان غربی وارونه و دور از واقعیت نشان داده شود. همچنین آن‌ها گاه کارکردهای چندگانة اوضاع اجتماعی و فرهنگی را در خراسان نادیده گرفته و تنها نقاط ضعف آنها را بزرگنمایی کرده‌اند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

23 - تحلیل مردم‌شناختی جلوههای فرهنگ عامه در منظومه نخست حیدربابایه سلام در مقایسه با بخش دوم آن
آرش مسلمی مظفر‌الدین شهبازی

تحقیق حاضر در راستای پاسخ به این پرسش اساسی است که تغییرات درون‌مایه و جوهر اجتماعی ‌فرهنگی، متن ومحتوی بخش نخست منظومه حیدربابایه سلام درمقایسه با بخش دوم آن چگونه است؟ تحقیق حاضر از نوع مطالعات ناهمزمان یا تاریخی است که با بهره‌گیری از روش های اسنادی و تحلیل محتوی به أکثر

تحقیق حاضر در راستای پاسخ به این پرسش اساسی است که تغییرات درون‌مایه و جوهر اجتماعی ‌فرهنگی، متن ومحتوی بخش نخست منظومه حیدربابایه سلام درمقایسه با بخش دوم آن چگونه است؟ تحقیق حاضر از نوع مطالعات ناهمزمان یا تاریخی است که با بهره‌گیری از روش های اسنادی و تحلیل محتوی به مقایسه بخش نخست و دوم منظومه حیدربابایه سلام از دیدگاه مردم‌شناسی می‌پردازد. در این مقاله جلوه‌های فرهنگ عامه درمنظومه‌ نخست حیدربابایه ‌سلام درمقایسه با بخش دوم آن، از دید مردم ‌شناختی مورد تحلیل قرارگرفته است. رویکردهای نظری استفاده شده دراین تحقیق نظریات ترنر ازانسان ‌شناسی نمادین و تفسیری و رویکرد شخصیتی فروید می‌باشد. به طور کلی محتوی بخش نخست منظومه‌ حیدربابایه ‌سلام، فضایی نوستالژیک است؛ که در نتیجه‌ دوری چندین ساله شاعر از زادگاه اصلی خود شکل گرفته است. درمنظومه‌ نخست در تصاویری که شاعر ارائه می‌دهد شور و حال دوران کودکی و جنب و جوش آن دوران به وضوح نمایان است، حال آن‌که از بند 45 منظومه‌ نخست حیدربابایه سلام، شعر رنگ و بوی پیری و نصیحت‌گونه به ‌خود می‌گیردکه این حالت در منظومه‌ دوم حیدربابایه سلام بیشتر خود را نشان می‌دهد، هم چنین عناصر فرهنگ عامه در منظومه نخست حیدربابا بسیار غنی‌تر و پر‌بار ‌تر از منظومه‌ دوم می‌باشد. اعتراض و شکایت شاعر در منظومه‌ نخست حیدربابایه ‌سلام بیشتر ازپیری و مرگ انسان‌ها بوده حال آن که درمنظومه‌ دوم حیدربابایه سلام این اعتراض شاعر به تجدد‌گرایی و به تبع آن تغییر در هنجارها و ارزش‌های حاکم آن می‌باشد. در این مقاله چگونگی تغییرات در ارزش‌ها و هنجارها در دو منظومه‌ی نخست و دوم حیدربابایه ‌سلام به ‌طور ویژه با فرایند چهار مرحله‌ای درام اجتماعی ترنر بررسی شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

24 - جغرافیای ‌تاریخی شمال آذربایجان و قفقاز بر پایۀ منابع عصر صفوی( 851-907ق/1455-1501م.)
شهرام پناهی خیاوی

وقایع‌نگاران عصر صفوی در خلال‌ نیمۀ دوم قرن نهم الی دهم هجری /پانزدهم تا شانزدهم میلادی، اقدامات نظامی مشایخ متأخر خاندان صفوی در نواحی آذربایجانِ ‌ِشمالی و برخی مناطق قفقاز را به ثبت رسانده‌اند. به اتکاء همین اطلاعات، نمونه‌هایی هر‌چند‌مجمل از مسائل مرتبط با مردم‌شناسی أکثر

وقایع‌نگاران عصر صفوی در خلال‌ نیمۀ دوم قرن نهم الی دهم هجری /پانزدهم تا شانزدهم میلادی، اقدامات نظامی مشایخ متأخر خاندان صفوی در نواحی آذربایجانِ ‌ِشمالی و برخی مناطق قفقاز را به ثبت رسانده‌اند. به اتکاء همین اطلاعات، نمونه‌هایی هر‌چند‌مجمل از مسائل مرتبط با مردم‌شناسی و جغرافیای‌ تاریخی نواحیِ یاد‌ شده به دست می‌آید. با این وصف، سؤال هرچند سادۀ پژوهش حاضر، عبارتست از اینکه: اظهارات مورخان صفوی، چه مباحثی را در حوزه جغرافیایِ ‌سیاسی و انسانی شمالِ آذربایجان و قفقاز معلوم می‌دارد؟ پرسش یاد‌‌شده ما را به این فرضیه رهنمون می سازد که: عامل جغرافیایی، نقشی تاثیر‌گذار بر حوادث تاریخی آن دوران داشته و به‌تبع اقدام‌ها و چالش‌های پیش‌روی مشایخ صفوی، مسالکِ مورد ‌نظر آنان در آذربایجان و قفقاز، محل کنجکاوی و مداقۀ تیزبینانه مورخان قرار‌گرفته‌ است. امّا، یافتۀ اصلی تحقیق، بیانگر دو نکتۀ اساسی است: اولاً؛ اطلاعات ارائه‌شده با ویژگی‌های کنونی شمالِ آذربایجان و قفقاز همخوانی قابل‌قبولی دارد. ثانیاً؛ از نقطه‌نظر مورخان مذکور، توزیعِ جغرافیایی مناطق صرفاً به‌دلیل معرفی نقش‌های مواصلاتی آن حائز اهمیت بوده و لذا، این دانستنی‌ها تنها بخش کوچکی از مجهولات ما نسبت به آن دوران را پاسخ می‌دهد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

25 - بررسی درون‌مایة دوبیتی‌های شهرستان فسا
عظیم جبّاره ناصرو ندا شادمانی

10.30495/irll.2019.665352

ادبیات عامیانۀ هر قوم نشان دهندۀ باورها، اندیشه ها، بایدها و نبایدها، شیوه های خاص زندگی، علایق و مناسبات اجتماعی آن قوم است. واکاوی این بخش مهم از ادبیات ملت ها، گاه حقایقی را روشن می کند و داده هایی در اختیار جوینده می گذارد که در بررسی ادبیات رسمی، کمتر دیده می أکثر

ادبیات عامیانۀ هر قوم نشان دهندۀ باورها، اندیشه ها، بایدها و نبایدها، شیوه های خاص زندگی، علایق و مناسبات اجتماعی آن قوم است. واکاوی این بخش مهم از ادبیات ملت ها، گاه حقایقی را روشن می کند و داده هایی در اختیار جوینده می گذارد که در بررسی ادبیات رسمی، کمتر دیده می شود. از میان گونه های متفاوت ادب عامه، شعر دارای جایگاهی ویژه است و در میان قالب های گونه گون شعری، دوبیتی پیشینه ای به درازنای تاریخ ادب پارسی دارد. در گسترۀ ایران بزرگ شاید کمتر جایی را بتوان یافت که این قالب شعری در آن نفوذ نکرده باشد. یکی از مناطقی که این قالب شعری در آن گسترش ویژه ای یافته است، شهرستان فسا است. بررسی ها نشان می دهد مهم ترین و پربسامدترین قالب شعری ادب عامه در این منطقه، دوبیتی است که همراه با آیینی ویژه به نام چهل‌بیتی‌گویی از دیرباز در میان بومیان منطقه رواج داشته است. در این پژوهش تلاش شده است افزون بر ثبت این دوبیتی ها و آیین چهل‌بیتی‌گویی، درون مایه های این اشعار نیز تحلیل شود. درون مایه هایی همانند عشق، برادری، بی‌وفایی، غم، گله و شکایت، مذمّت پیری، اندیشۀ مرگ، نفرین، جبر و جبرگرایی. از عوامل پیدایش این دوبیتی ها می توان به بی سوادی، فقر مالی، نبود راه های ارتباطی، نداشتن قدرت برای تصمیم‌گیری و ... اشاره کرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

26 - ادب محلی در شعر محی الدین حق شناس
هادی یوسفی شراره اکبری

ادبیات عامیانه، ادبیات تودۀ مردم، بخشی از دانش مردمی و یا فرهنگ عامه و معادل واژۀ فولکلور است. در میان هر ملتی باورها و اعتقاداتی رایج است که آیینۀ تمام‌نمای اندیشه، فکر و ترجمان حال و احساسات ساده و صمیمی آن‌هاست. بسیاری از این باورها ریشه در تاریخ و فرهنگ یک ملّت دارن أکثر

ادبیات عامیانه، ادبیات تودۀ مردم، بخشی از دانش مردمی و یا فرهنگ عامه و معادل واژۀ فولکلور است. در میان هر ملتی باورها و اعتقاداتی رایج است که آیینۀ تمام‌نمای اندیشه، فکر و ترجمان حال و احساسات ساده و صمیمی آن‌هاست. بسیاری از این باورها ریشه در تاریخ و فرهنگ یک ملّت دارند که از نسل‌های گذشته به آیندگان رسیده است و برخی دیگر بر اثر تلفیق و تأثیرپذیری از فرهنگ اقوام دیگر به وجود آمده اند. این نوشتار برآن است که ظهور و نمود این افکار و باورها را در کتاب محی الدین حق شناس به نام شاره که م سنه= شهر من سنندج پیرامون مسائل مختلف بررسی نماید. نتایج به دست‌آمده نشان می دهد که امروزه بخشی از این رسوم از جمله آتش شب نوروز، مراسم شب یلدا، سفرۀ هفت‌سین و سیزده‌به‌در و... هنوز هم متداول هستند و برخی از آن ها از جمله آداب دعوت‌کردن به عروسی و نمایش های بومی محلی، فراموش گشته و یا در اثر تلفیق با فرهنگ سایر مناطق رو به ضعف نهاده است. حق شناس با درک این موضوع و حدس امکان فراموشی عناصر فرهنگی، در اثر خویش و با زبانی ساده و صمیمی به خلق دوبارۀ آن‌ها پرداخته و آن را برای آیندگان فراموشکار به جای نهاده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

27 - بررسی مقایسه ای عناصر بومی و اقلیمی در آثار هوشنگ مرادی کرمانی و محمّد بهمن بیگی
آسیه فقیه پرشکوهی اصغر عیسی پور کهلبونی

متون ادبی از دیرباز مهم ترین جلوه گاه لغات و اصطلاحات محلی و ضرب المثل ها، آداب و رسوم، باورها و عقاید منطقه ای بوده اند؛ از این رو نقد و بررسی عناصر بومی و اقلیمی در آثار ادبی، نقش بسزایی در جهت ماندگاری و انتقال این مفاهیم به آیندگان دارد. اگرچه کاربرد عناصر بومی أکثر

متون ادبی از دیرباز مهم ترین جلوه گاه لغات و اصطلاحات محلی و ضرب المثل ها، آداب و رسوم، باورها و عقاید منطقه ای بوده اند؛ از این رو نقد و بررسی عناصر بومی و اقلیمی در آثار ادبی، نقش بسزایی در جهت ماندگاری و انتقال این مفاهیم به آیندگان دارد. اگرچه کاربرد عناصر بومی در متون ادبی ایران، قدمتی دیرینه دارد اما اصطلاح "ادبیات بومی و اقلیمی" از اواخر قرن نوزدهم وارد ادبیات شده و از نظر مردم شناسی مورد توجه قرار گرفته است. هدف این مقاله بررسی مقایسه ای عناصر بومی و اقلیمی در آثار هوشنگ مرادی کرمانی و محمد بهمن بیگی است که هر دوی آن‌ها به معرفی و انتقال میراث فرهنگی اقلیم خود همت گماشته اند. آداب و رسوم، باورها و عقاید و دانش بومی در آثار این دو نویسنده به روش توصیفی نقد و بررسی شده است. علاوه بر تفاوت های کمّی، در آثار بهمن بیگی به شیوۀ واقعه نگاری، آگاهانه این قبیل مباحث با ذکر جزییات تشریح می شوند اما هوشنگ مرادی کرمانی، ذهن و زبان سنّت گرای خود را در قالب داستان به کار می گیرد تا اصالت بومی و اقلیمی را به تصویر بکشد. ضرورت و رسالت چنین پژوهش هایی، شناسایی، توجه و معرفی فرهنگ عامۀ مناطقی است که کمتر به آن‌ها پرداخته شده یا کمتر مورد توجه قرار گرفته اند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

28 - بررسی اشعار و ترانه‌های عروسی در شهرستان جهرم
عظیم جبّاره ناصرو پریچهر کوهنورد

10.30495/irll.2019.671545

ادبیات شفاهی و عامیانه، بستر مناسبی برای شناخت آداب و رسوم مردم هر منطقه است. در بیشتر مناطق سرزمین ما ترانه‌های محلی فراوانی رایج است؛ یکی از انواع این ترانه‌ها، اشعاری است که دربارۀ آیین‌های ازدواج در میان مردم رایج بوده است و در شهرهای مختلف، به نام‌های گوناگونی خوان أکثر

ادبیات شفاهی و عامیانه، بستر مناسبی برای شناخت آداب و رسوم مردم هر منطقه است. در بیشتر مناطق سرزمین ما ترانه‌های محلی فراوانی رایج است؛ یکی از انواع این ترانه‌ها، اشعاری است که دربارۀ آیین‌های ازدواج در میان مردم رایج بوده است و در شهرهای مختلف، به نام‌های گوناگونی خوانده می‌شود. در میان این اشعار می‌توان رسم‌ها و آیین‌های مختلف مردم را بازیافت. در شهرستان جهرم استان فارس نیز بخش عمده‌ای از اشعار محلی به ترانه‌هایی با موضوع جشن عروسی و ازدواج اختصاص دارد. هدف از این پژوهش که به شیوۀ میدانی و کتابخانه‌ای انجام شده است، بیان ویژگی‌های اشعار عروسی و طبقه‌بندی آن‌ها از لحاظ مضمون و محتواست. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که اشعار عروسی در شهرستان جهرم به دو بخش عمده قابل تقسیم است: الف) اشعاری در توصیف عروس و داماد؛ ب) اشعاری که بیانگر رسوم و آداب و عادت‌های مردم این شهر است که بخش های گوناگونی دارد؛ مانند حنابندان، جهیزیه بردن، حمام کردن و خلعت پوشیدن داماد، مراسم خداحافظی عروس و آماده کردن اتاق عروس و داماد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

29 - توده شناسی بازی‌های آذربایجانی در شعر شهریار
آیت شوکتی

10.30495/irll.2019.671514

ادبیات غنی ایران‌زمین و به تبع آن، سرزمین آذربایجان با تاریخ و فرهنگ گره خورده است و بازی های بومی و محلی نیز به عنوان بخشی از فرهنگ جامعه، جزئی از همین ادبیات گران سنگی شده است که به قلم ادبایی که دغدغۀ فرهنگی سرزمین‌شان آن‌ها را میراث دار این گنجینۀ گرانبها کرده، ضبط أکثر

ادبیات غنی ایران‌زمین و به تبع آن، سرزمین آذربایجان با تاریخ و فرهنگ گره خورده است و بازی های بومی و محلی نیز به عنوان بخشی از فرهنگ جامعه، جزئی از همین ادبیات گران سنگی شده است که به قلم ادبایی که دغدغۀ فرهنگی سرزمین‌شان آن‌ها را میراث دار این گنجینۀ گرانبها کرده، ضبط گردیده است. از طرف دیگر، فرهنگ عامه می تواند خاستگاه آثار فاخر هنری و ادبی باشد، همان طور که آبشخور بزرگ ترین و ماندگار ترین اثر هنری محمد حسین شهریار شد. شهریار به دلیل گذراندن دوران کودکی خود در طبیعت بکر روستای خشکناب، بازی‌های محلی آذربایجان را که در دوران کودکی با آن‌ها مأنوس بود، در دل اشعار ترکی خود جای داده است. مقالۀ حاضر با روش توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای و پژوهش های شفاهی در بین مردم، تعداد 9 بازی از انواع بازی های آذربایجان را با استناد به اشعار این شاعر، تحلیل و بررسی می نماید. دقت در این بازی های مهیّج که به اقتضای زندگی در طبیعت و فرهنگ عشیره ای ایجاد شده‌اند نشان می‌دهد که همۀ این بازی ها، متناسب با فرهنگ سادۀ روستایی، گروهی و ساده بوده‌اند و به تبعیت از زندگی سادۀ مردم و متأثر شدن از طبیعت، اغلب به ابزار خاصی نیاز نداشته‌اند و یا ابزار استفاده‌شده برای آن‌ها، جزئی از طبیعت بوده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

30 - سیمای جامعۀ کرد در لالایی های کردی
رحمان مشتاق مهر آمینه فیضی

10.30495/irll.2020.673340

کردها همچون سایر اقوام ایرانی، ادبیات شفاهی غنی، پربار و دیرینه&lrm;ای دارند. لالایی ها به عنوان بخشی از ترانه های عامیانه در ادبیات شفاهی کردها سهم قابل توجهی دارند. این لالایی ها همچون آینه ، گوشه&lrm;هایی از فرهنگ، تاریخ و واقعیت های اجتماعی را منعکس می&lrm;کنند. أکثر

کردها همچون سایر اقوام ایرانی، ادبیات شفاهی غنی، پربار و دیرینه&lrm;ای دارند. لالایی ها به عنوان بخشی از ترانه های عامیانه در ادبیات شفاهی کردها سهم قابل توجهی دارند. این لالایی ها همچون آینه ، گوشه&lrm;هایی از فرهنگ، تاریخ و واقعیت های اجتماعی را منعکس می&lrm;کنند. با واکاوی این بخش از فرهنگ عامّه، موادّ جامعه‌شناختیِ بسیاری از قبیلِ مسائل اعتقادی، تربیتی، اخلاقی، سیاسی، فرهنگی، آداب و سنن و... به دست می آید که در شناخت فرهنگ و مردم و آشنایی با روحیّات و دلبستگی&lrm;های قومی کردها نقش مهمی خواهد داشت. این تحقیق بر آن است که به شیوۀ تحلیل محتوایی، سیمای جامعه و فرهنگ مردم کردزبان را از لابه&lrm;لای لالایی های کردیِ گرد‌آمده در کتاب ژانه ژین بررسی کند. یافته های پژوهش حاکی از آن است که پژواکِ صدای زنان، معتقدات مذهبی، عقاید خرافی، مسائل سیاسی، وضعیت معیشتی و مراودات و ارتباطات، بازی&lrm;ها ، داستان ها و حکایت ها و ویژگی&lrm;های اقلیمی را می توان در این لالایی ها شنید و از طریق آن&lrm;ها با یکی از قدیم&lrm;ترین اقوام ایرانی، آشناییِ عمیق&lrm;تری حاصل کرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

31 - تحلیل روابط معنایی- واژگانی واژه‌های گیلکی درافسانه‌های عامیانۀ گیلان (بر اساس نظریۀ لاینز)
پریسا فرّخ فاطمه اختران فر

10.30495/irll.2023.1980975.1551

شناخت روابط مفهومی برای درک و انتقال معنا ضروری است، زیرا هنگام بررسی گونه‌های مختلف معنا، دریافت‌ها از سطح ساخت زبانی فراتر رفته، معنای دقیق واژه در حوزۀ بافتی و خارج از بافت تعیین می‌شود. پژوهش حاضر به تحلیل روابط مفهومی میان واژه‌های گیلکی و تعیین بسامد هر یک از آن‌ه أکثر

شناخت روابط مفهومی برای درک و انتقال معنا ضروری است، زیرا هنگام بررسی گونه‌های مختلف معنا، دریافت‌ها از سطح ساخت زبانی فراتر رفته، معنای دقیق واژه در حوزۀ بافتی و خارج از بافت تعیین می‌شود. پژوهش حاضر به تحلیل روابط مفهومی میان واژه‌های گیلکی و تعیین بسامد هر یک از آن‌ها در افسانه‌های عامیانۀ گیلان می‌پردازد تا چگونگی روابط معنایی حاکم میان واژه‌ها را نشان دهد. بدین منظور، واژه‌های گیلکی موجود در شصت و دو افسانه از کتاب افسانه‌های گیلان بررسی و تحلیل شده است. این تحقیق از نوع توصیفی- تحلیلی است و در آن، روابط مفهومی شمول ‌معنایی، هم‌معنایی، چندمعنایی، هم‌آوا-هم‌نویسی، عضوواژگی، جزء‌واژگی، واحدواژگی و تکرار تحلیل شده و بسامد هر یک محاسبه گردیده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که از میان انواع روابط واژگانی، رخداد رابطۀ واژگانی شمول معنایی با %84 ، بیشترین بسامد را دارد. پس از رابطۀ واژگانی شمول معنایی، بسامد وقوع هر یک از روابط مفهومی بدین ترتیب به دست آمده است: جز‌ء‌واژگی %6، واحدواژگی %3، هم‌معنایی %2، هم‌آوا-هم‌نویسی %2، عضوواژگی %1، چندمعنایی %1، و تکرار %1. بین واژه‌های گیلکی موجود در این افسانه‌ها، روابط معنایی-واژگانی تقابل معنایی، تباین معنایی و باهم‌آیی مشاهده نشده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

32 - پلنگ در باورهای اسطوره‌ای منطقه سمنان (بر اساس افسانه‌های عامیانه منطقه پرور و شهمیرزاد)
ندا ایمانی خوشخو عصمت اسماعیلی

افسانه‌های عامیانه، در مرز میان خیال و واقعیت، هم‌مرز با جهان اسطوره و همسایه با جهان حقیقی هستند. مضامین مشترک میان افسانه‌های عامیانه، حاکی از اشتراک بن‌مایه‌های اسطوره‌ای آنها است. تحلیل رمزها و نشانه‌های افسانه‌ها و اسطوره‌ها به درک سیر فرهنگی و عوامل شکل‌گیری آنها أکثر

افسانه‌های عامیانه، در مرز میان خیال و واقعیت، هم‌مرز با جهان اسطوره و همسایه با جهان حقیقی هستند. مضامین مشترک میان افسانه‌های عامیانه، حاکی از اشتراک بن‌مایه‌های اسطوره‌ای آنها است. تحلیل رمزها و نشانه‌های افسانه‌ها و اسطوره‌ها به درک سیر فرهنگی و عوامل شکل‌گیری آنها یاری می‌رساند. در این مقاله کوشیده‌ایم با تحلیل یکی از نشانه‌های رمزی در افسانه ـ اسطوره‌های منطقة سمنان، به واکاوی یک نشانة مشترک در اسطوره‌های شرقی بپردازیم. عنصر پلنگ در دو افسانة روایت‌شده در منطقة شهمیرزاد و پرور (در استان سمنان)، شباهت‌های معنا داری به رمز پلنگ در قصه‌های مربوط به ایزدبانوان دارد. پلنگ در این افسانه‌ها با دور شدن از خوی طبیعی و وحشی خود و یافتن نقش نگهبانی و همراهی توأم با رمز و راز، در کنار شخصیت اصلی روایت که یک زن است، قرار می‌گیرد. این افسانه‌ها باورهای اسطوره‌ای مردمان مناطق مورد بررسی، دربارة این حیوان را بیان می‌کنند. با توجه به ارتباط میان پلنگ و ایزدبانوان در اسطوره‌ها، پلنگ می‌تواند در افسانة مربوط به پرور، نماد و رمزی از یک ایزدبانو و در افسانة رایج در شهمیرزاد، هم نمادی از یک ایزدبانو و هم نمادی از نگهبان و ملازم ایزدبانو باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

33 - بررسی بازتاب باورهای آئین میترایی در افسانه‌های لری
سودابه کشاورزی زرین تاج واردی

میترائیسم یا مهرپرستی یکی از کهن‌ترین آئین‌های جهان است که پرستش آن به دوران ماقبل زرتشت برمی‌گردد. میترا خداوند پیمان و روشنایی است که با بی‌نظمی، خشک‌سالی، نافرمانی و دروغ مخالف است و به جنگاوری مشهور است. به دلیل ویژگی‌های خاص این ایزد، آئین میترایی در مناطق زیادی رو أکثر

میترائیسم یا مهرپرستی یکی از کهن‌ترین آئین‌های جهان است که پرستش آن به دوران ماقبل زرتشت برمی‌گردد. میترا خداوند پیمان و روشنایی است که با بی‌نظمی، خشک‌سالی، نافرمانی و دروغ مخالف است و به جنگاوری مشهور است. به دلیل ویژگی‌های خاص این ایزد، آئین میترایی در مناطق زیادی رواج یافت. با توجّه به اینکه افسانه بازماندۀ روایت‌های مقدّس اسطوره‌ای است که ریشه در برخی از اعتقادات آئینی دارد، در پژوهش حاضر با روش توصیفی‌ ـ تحلیلی، به بررسی بازتاب باورهای آئین میترایی در افسانه‌های لری پرداخته می‌شود. بستر پژوهشی مقاله افسانه‌هایی است که به زبان فارسی در استان‌های لرنشینِ چهار محال و بختیاری، لرستان و کهگیلویه و بویراحمد گردآوری شده‌اند. هدف از این تحقیق بررسی و تحلیل رد پای باورهای میترایی و کارکردهای آن در افسانه‌های لری است. خواننده با مطالعۀ این مقاله درمی‌یابد که بعضی از باورهای اسطوره‌ای و دینی مربوط به آئین میترایی، با حفظ کارکرد خود و برخی دیگر با دگردیسی‌هایی، در افسانه‌های لری ریشه دوانیده است. باورهای مربوط به چگونگی تولد، جنگاوری و بارورکنندگی ایزد مهر و نیز باورهایی که در این آئین پیرامون پدیده‌های خورشید، خروس، کلاغ، عقاب، سرباز، آتش، عدد هفت و گاو وجود دارد، از این دسته‌اند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

34 - پژوهشی پیرامون چهره اولیاءاللهی و عرفانی کاوه آهنگر در روایات عامیانه و نقالی شاهنامه
بهزاد اتونی بهروز اتونی

10.30495/mmlq.2021.685322

کاوة آهنگر به عنوان اولین پهلوان شاهنامه، از جمله شخصیت‌هایی است که نامی از او در متون اوستایی و پهلوی نیست و به عقیدة برخی پژوهشگران، چهره‌ای نوظهور در ادب حماسی به شمار می‌آید. تنها خویشکاری‌های کاوه در شاهنامه، یاری رساندن فریدون در قیام علیه ضحاک و ساخت درفشی ملّی ب أکثر

کاوة آهنگر به عنوان اولین پهلوان شاهنامه، از جمله شخصیت‌هایی است که نامی از او در متون اوستایی و پهلوی نیست و به عقیدة برخی پژوهشگران، چهره‌ای نوظهور در ادب حماسی به شمار می‌آید. تنها خویشکاری‌های کاوه در شاهنامه، یاری رساندن فریدون در قیام علیه ضحاک و ساخت درفشی ملّی برای ایرانیان است. او پس از به انجام رساندن این دو خویشکاری، ناگهان از صحنة داستان کنار می‌رود و گرفتار سرانجامی نامشخص می‌شود، اما در برخی متون نقّالی و عامیانه، داستان این چهرة پهلوانی گونه‌ای دیگر است. شخصیت او در این متون، نه به عنوان پهلوانی ملی، بلکه به عنوان یکی از اولیاءالله که با یاری جستن از نیروهای قدسی و ماورائی، در برابر نیروهای اهریمنی می‌ایستد، نمود یافته است. این جستار با روش توصیفی- تحلیلی درصدد بیان مضامین داستانیِ زندگی کاوة آهنگر با توجه به متون عامیانه و نقّالی شاهنامه است. نگارنده بر این باور است که بسیاری از مضامین داستانیِ زندگی کاوة آهنگر در متون عامیانه و نقّالی شاهنامه از قبیلِ: رسیدن به مقام اولیاءاللّهی، ساخت درفش کاویانی به یاری اسماءالله و نقوش و نوشته‌های مینوی، طلسم افکنی بر راهِ شخصیت‌های اهریمنی، منطق‌الطیردانی او، و سرانجامِ زندگیش که با مرگی اختیاری پایان می‌یابد، همگی برگرفته از داستان‌های اولیاءالله، متصوفه و شاهانِ فره‌مندِ ایرانی است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

35 - «مرغ شُو» در باورهای کهن مردم جنوب کرمان
حمید جعفری قریه فاطمه احمدی زاده&rlm; کهن

یکی از پر رمزورازترین باورهای عامیانۀ مردم جنوب کرمان در گذشتهاعتقاد به پرنده ای به نام مرغ شُو بوده است. مردم این ناحیه می پنداشتد که این مرغ رنگ زرد طلایی دارد، قادر است اندازۀ خود را تغییر دهد، به طور معمول در شب ظاهر می شود، و با مکیدن خون نوزاد سبب مرگ او می شود. د أکثر

یکی از پر رمزورازترین باورهای عامیانۀ مردم جنوب کرمان در گذشتهاعتقاد به پرنده ای به نام مرغ شُو بوده است. مردم این ناحیه می پنداشتد که این مرغ رنگ زرد طلایی دارد، قادر است اندازۀ خود را تغییر دهد، به طور معمول در شب ظاهر می شود، و با مکیدن خون نوزاد سبب مرگ او می شود. داستان های مربوط به مرغ شُو در گذر زمان، با واقعیت و خیال درهم آمیخته اند و این پرنده که به گونه ای با موجودات اساطیریپیوند دارد، در باور مردم، به مرغی شگرف و هراسناک تبدیل شده است. نگارندگان این پژوهش کوشیده اند به شیوۀ توصیفی- تحلیلی، به معرفی این پرنده و ردیابی آن در اسطوره های سایر ملل بپردازند. حاصل آنکه این مرغ اساطیری بخشی از بن مایه های داستان سیمرغ، موجودی به نام خون آشام، مرغ کَمَک، گارودا در اسطوره های هندی، و استیمفالی در یونان، و لیلیت یا لیلیتو در اسطوره های بین النهرین را با خود همراه دارد. خون آشام بودن مرغ شو و مرگ آفرینی آن نیز با ناشناخته بودن برخی از بیماری ها برای مردم گذشته در پیوند است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

36 - بازتاب فرهنگ عامه در آثار محمدعلی بهمنی و حسین منزوی
سهراب برگ بیدوندی معصومه عیسی وند

این مقاله می‌کوشد ابتدا به پیشینة فرهنگ عامه، تعریف، منابع، تاریخچه و تأثیر آن در اشعار محمدعلی بهمنی و حسین منزوی (اعتقادها و باورها، ادبیات عامیانه، کنایه‌ها، گیاهان، جانوران، رسوم، علوم، افسانه‌ها و بازی‌ها) بپردازد و به این وسیله گامی در مسیر شناخت بیشترِ شعرِ این د أکثر

این مقاله می‌کوشد ابتدا به پیشینة فرهنگ عامه، تعریف، منابع، تاریخچه و تأثیر آن در اشعار محمدعلی بهمنی و حسین منزوی (اعتقادها و باورها، ادبیات عامیانه، کنایه‌ها، گیاهان، جانوران، رسوم، علوم، افسانه‌ها و بازی‌ها) بپردازد و به این وسیله گامی در مسیر شناخت بیشترِ شعرِ این دو شاعر و فرهنگِ عامه، بردارد و در پایان از نوشته‌ها نتیجه‌گیری نماید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

37 - بررسی و طبقه‌بندی انگارة اساطیری «درخت– مرد» در قصه‌های عامیانة هرمزگان
زهرا انصاری عاطفه جمالی بدریه زارعی

در این مقاله به منظور نشان دادن اهمیت بازخوانی ادب عامه به‌مثابه گنجینه‌ای سرشار از باورها و نمادهای کهن و اساطیری به‌طورعام وقصه‌های عامیانه هرمزگان به‌طور خاص،انگاره اسطوره‌ای درخت- مرد در قصه‌های عامیانه هرمزگان بررسی و با اشاره به نمودهای متنوع این باور، صورت‌های مس أکثر

در این مقاله به منظور نشان دادن اهمیت بازخوانی ادب عامه به‌مثابه گنجینه‌ای سرشار از باورها و نمادهای کهن و اساطیری به‌طورعام وقصه‌های عامیانه هرمزگان به‌طور خاص،انگاره اسطوره‌ای درخت- مرد در قصه‌های عامیانه هرمزگان بررسی و با اشاره به نمودهای متنوع این باور، صورت‌های مستقیم و غیر مستقیم آن در قصه‌ها دسته‌بندی و تحلیل شده‌ است. این پژوهش نشان می‌دهد که در قصه‌های عامیانه هرمزگان انگاره اسطوره‌ای درخت- مردنسبت به انگاره اسطوره‌ای درخت– زنازبسامدبسیار بالاتری برخوردار است و معمولاً به یکی از اشکال چهارگانه ازدواج دختر با درخت، بارور شدن زن به وسیله درخت، باور به حضور دیویا جن مذکر در درخت، وپیکرگردانی درخت-مرد و مرد-درخت نمود می‌یابد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

38 - بررسی کهن‌الگوی سایه و انطباق آن با نفس در مثنوی‌های عطار
سعید قشقایی

آرکی‌تایپ (کهن‌الگو) مهم‌ترین اصطلاح مکتب روانکاوی کارل گوستاویونگ، روان‌پزشک سوئیسی، (1875-1961 میلادی)، است و شامل تصاویر کهن و افکار غریزی است که در ناخودآگاه جمعی مشترک انسان‌ها وجود دارد. این صور ازلی به شیوه‌ای نمادین در رویا و اسطوره خود را آشکار می‌کنند. با توجه أکثر

آرکی‌تایپ (کهن‌الگو) مهم‌ترین اصطلاح مکتب روانکاوی کارل گوستاویونگ، روان‌پزشک سوئیسی، (1875-1961 میلادی)، است و شامل تصاویر کهن و افکار غریزی است که در ناخودآگاه جمعی مشترک انسان‌ها وجود دارد. این صور ازلی به شیوه‌ای نمادین در رویا و اسطوره خود را آشکار می‌کنند. با توجه به اینکه آثار حماسی و عرفانی با ناخودآگاه در ارتباط هستند، پس این آثار جایگاه مناسبی برای تجلی کهن‌الگوها است.از آنجا که مثنوی‌های عطار در زمرۀ آثار شگرف عرفانی است، می‌توان در آن به بررسی کهن‌الگوهای مختلف پرداخت. در پژوهشِ پیشِ رو، کهن‌الگوی سایه (Shadow) و انطباق آن با نفس در مثنوی‌های عطار ـ منطق‌الطیر، اسرارنامه، مصیبت‌نامه، الهی‌نامه ـ بررسی و تحلیل شده است تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

39 - اژدها در اسطوره‌ها وفرهنگ ایران و چین
راضیه نایب زاده صمد سامانیان

اسطوره‌ها جلوه‌هایی از فرهنگ یک ملت و به تعبیری، خاستگاه هنر و ادبیات‌ هستند. درواقع، فرهنگ و تمدن هر قوم و ملتی ریشه در اسطوره‌های آن ملت دارد. وقتی سخن از اسطوره به میان می‌آید، در باور همگان، موجودات عجیب اسطوره‌ای از جمله اژدها نمایان می‌شوند.اژدها در بسیاری از باور أکثر

اسطوره‌ها جلوه‌هایی از فرهنگ یک ملت و به تعبیری، خاستگاه هنر و ادبیات‌ هستند. درواقع، فرهنگ و تمدن هر قوم و ملتی ریشه در اسطوره‌های آن ملت دارد. وقتی سخن از اسطوره به میان می‌آید، در باور همگان، موجودات عجیب اسطوره‌ای از جمله اژدها نمایان می‌شوند.اژدها در بسیاری از باورهایاسطوره‌ای و فرهنگی چینیان حضوری جدی دارد. هدف نگارندگان این نوشتار بررسی جایگاه و مفاهیم اژدها در اسطوره‌های ایران و چین و در داستان‌های عامیانه دو ملت است. روش‌ پژوهش توصیفی - تحلیلی و مبتنی بر مطالعات تطبیقی است. این پژوهش نشان می‌دهد که به‌جز موارد نادر اشتراک، در اسطوره‌های ایرانی،‌ اژدها در مقابل پهلوانان ‌اسطوره‌ای‌ قرار می‌گیرد و پیروزی قهرمان منوط به کشتن اژدها است، اما در اسطوره‌های چین، در نهایت، اژدها رام می‌شود و صلحی بین قهرمان و اژدها به وجود می‌آید. اژدها در فرهنگ و باورهای عامیانه ایران باز همان سیر ‌اهریمنی خود را می‌پیماید، در مقابل در فرهنگ چین اژدها جایگاه ویژه‌و مثبتی دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

40 - بازتاب فرهنگ عامه در غزلیات شمس
لطیفه سلامت باویل

فرهنگ عامه شاخه ای از فرهنگ هر ملت و از اجزاء سازندة آن است. تمام فرهنگ‌ها و جوامع شناخته شده در جهان دارای فرهنگ عامه اند. ابعاد وسیع و گستردة آن شامل آداب و رسوم، جشن ها و آیین ها، سنت ها، باورها، اعتقادات و... در آثار بسیاری از شاعران و نویسندگان انعکاس داشته است. غز أکثر

فرهنگ عامه شاخه ای از فرهنگ هر ملت و از اجزاء سازندة آن است. تمام فرهنگ‌ها و جوامع شناخته شده در جهان دارای فرهنگ عامه اند. ابعاد وسیع و گستردة آن شامل آداب و رسوم، جشن ها و آیین ها، سنت ها، باورها، اعتقادات و... در آثار بسیاری از شاعران و نویسندگان انعکاس داشته است. غزلیات شمس یا دیوان کبیر به عنوان یکی از غنی ترین گنجینه های فرهنگی زبان فارسی، به لحاظ وجود اجزای گوناگون فرهنگ عامه در آن از اهمیت ویژه ای برخوردار است.این اثر ریشه های عمیقی در فرهنگ مردم داشته و در آن عناصر مادی و معنوی فرهنگ عامه در خدمت اندیشه‌های عارفانه مولانا درآمده است. این مقاله به روش توصیفی ـ تحلیلی عناصر مادی و معنوی فرهنگ عامه را در غزلیات شمس مورد بررسی قرار می دهد. از آن جا که بررسی تمام مؤلفه ها و شاخص های فرهنگ عامه در این مقاله امکان‌پذیر نیست لذا از میان عناصر معنوی به آداب و رسوم، باورها و زبان عامه و از عناصر مادی به مشاغل و پیشه ها، خوراک و پوشاک می پردازد. مولانا از این عناصر برای بیان پیوند شعر با زندگی مردم و مضمون سازی استفاده کرده است که آشنایی با آنها می تواند بسیاری از رموز اشعار او بگشاید و درک درستی از آنها به ما بدهد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

41 - تحلیل جامعه شناختی گفتمان فولکلور آذربایجان بر اساس داستان قاچاق نبی و ضرب المثل‌های رایج از منظر گفتمان شناسی انتقادی
رسول بابازاده حبیب الله زنجانی سیف اله سیف الهی

چکیده در این مقاله پس از مروری بر چگونگی شکل گیری فولکلور آذربایجان و زمینه‌های ارتباط آن با مسائل ادبی، اجتماعی، سیاسی، تاریخی و فرهنگی، به علل و عوامل اثر گذار بر شکل گیری و تحوّل فولکلور اشاره شده است. برای تحلیل و تبیین از نظریه‌های تحلیل گفتمان لاکلا و موف، نظریة أکثر

چکیده در این مقاله پس از مروری بر چگونگی شکل گیری فولکلور آذربایجان و زمینه‌های ارتباط آن با مسائل ادبی، اجتماعی، سیاسی، تاریخی و فرهنگی، به علل و عوامل اثر گذار بر شکل گیری و تحوّل فولکلور اشاره شده است. برای تحلیل و تبیین از نظریه‌های تحلیل گفتمان لاکلا و موف، نظریة تحلیل انتقادی فرکلاف و نظریه تفسیر فرهنگ کلیفورد گیرتز به عنوان چارچوب نظری و مفهومی استفاده شده است و از روش تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف به عنوان روش تحقیق بهره گرفته شده است. داده‌های متنی تحقیق از منابع معتبر فولکلوریک آذربایجان انتخاب شده و نمونه‌های تحلیل به روش نمونه‌گیری هدفمند برگزیده شده است. نتایج تحلیلی این تحقیق نشان می‌دهد که فولکلور آذربایجان به عنوان زبان شفاهی مردمان این ملت، با توجّه به فضای اجتماعی و سیاسی زمان خود، دارای گفتمان‌های تقابلی مختلفی است که قاطبه مردم از آن برای بیان مقاصد، مطالبات و انتقادات خود از اوضاع و مناسبات اجتماعی، استفاده می کنند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

42 - افسانه‌ها و قصه‌های فارسی در ادبیات اروپا (عصر ویکتوریا ـ سدة نوزدهم)
فرشته ناصری

در این مقاله سعی بر آن بوده است تا به طور موجز به موارد زیر اشاره شود: 1- آثار ادبیات کهن ایران همچون هزار و یک شب و هزار و یک روزو تأثیرات آن ها بر ادبیات اروپا 2- نحوة شکل گیری و توسعه ی روابط بین غرب و شرق و شرح عوامل مؤثر در ایجاد این ارتباط 3- تبادل فرهنگ ها و تلاق أکثر

در این مقاله سعی بر آن بوده است تا به طور موجز به موارد زیر اشاره شود: 1- آثار ادبیات کهن ایران همچون هزار و یک شب و هزار و یک روزو تأثیرات آن ها بر ادبیات اروپا 2- نحوة شکل گیری و توسعه ی روابط بین غرب و شرق و شرح عوامل مؤثر در ایجاد این ارتباط 3- تبادل فرهنگ ها و تلاقی بین ادبیات غرب و شرق و چگونگی تأثیرپذیری از ادبیات خاورزمین 4- معرفی نویسندگان و آثار ایشان در عصر ویکتوریا (سدة نوزدهم)، که متأثر از ادبیات شرق است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

43 - بررسی رویکردهای مثبت، منفی و بی‌طرفانۀ سفرنامه‌ها به فرهنگ عامه در دورۀ قاجار
زاگرس زند

سفرنامه از مهمترین منابع دست اول برای پژوهش‌های فرهنگی به شمار می‌آید و سفرنامه‌های اروپاییان در دوران قاجار، چه از دید کمی و چه از دید کیفی، دارای بیشترین ارزش برای شناخت و بررسی فولکلور ایران هستند. فرهنگ عامه، خلقیات، آداب و رسوم و آیین‌های ایرانی بازتاب گسترده‌ای در أکثر

سفرنامه از مهمترین منابع دست اول برای پژوهش‌های فرهنگی به شمار می‌آید و سفرنامه‌های اروپاییان در دوران قاجار، چه از دید کمی و چه از دید کیفی، دارای بیشترین ارزش برای شناخت و بررسی فولکلور ایران هستند. فرهنگ عامه، خلقیات، آداب و رسوم و آیین‌های ایرانی بازتاب گسترده‌ای در سفرنامه‌های دوران قاجار داشته‌اند. همچنین سفرنامه‌های اروپاییان منبع بزرگی برای ایران-شناسان بوده و از پایه‌های مهم ایران‌شناسیِ غربی قلمداد می شوند. از این‌رو چگونگی بازنمایی این فرهنگ در نوشته‌های اروپاییان دارای اهمیت کلیدی است. این جستار کوشیده است با بررسی این سفرنامه‌ها و انجام دسته‌بندی داده‌های مربوط به فرهنگ عامۀ ایران، سویه‌ها و جزییات برخی باورها، آیین‌ها و روحیات ایرانی را بیرون کشیده، ارزیابی و تحلیل نماید. این بررسی نشان می‌دهد که بیشتر داده‌ها با نگاه مثبت یا بی‌طرفانه و تنها گزراشی/توصیفی به فرهنگ عامۀ ایران گردآوری شده‌اند و بخش کوچکی از داده‌ها نیز با رویکرد منفی و شرق‌شناسانه انجام شده‌اند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

44 - روایتی کوتاه به زبان بلوچی از مجموعه داستان‌های حسین کرد شبستری
واهه بویاجیان

مقالۀ حاضر متن کوتاهی است به زبان بلوچی (گویش سَراوانی) دربارۀ قهرمان مشهور داستان‌های عامیانه، حسین کُرد شبستری. این روایت بلوچی میان‌پیوستی مشهوری از داستان‌های حسین کرد شبستری است که قهرمان آن در خلال داستان با نشان دادن نیروی فراطبیعی خویش به مقام و منزلتی ویژه دست أکثر

مقالۀ حاضر متن کوتاهی است به زبان بلوچی (گویش سَراوانی) دربارۀ قهرمان مشهور داستان‌های عامیانه، حسین کُرد شبستری. این روایت بلوچی میان‌پیوستی مشهوری از داستان‌های حسین کرد شبستری است که قهرمان آن در خلال داستان با نشان دادن نیروی فراطبیعی خویش به مقام و منزلتی ویژه دست می‌یابد. شایان ذکر است که حسین کُرد برای قبیلۀ کُرد در بلوچستان ایران، چیزی فراتر از یک شخصیتِ داستان‌های عامیانه است و در مقام یک نام‌بخش، پدر افسانه‌ای اعضای قبیله نیز به شمار می‌رود. تفاصيل المقالة

فهرس المقالات Folklore

سند

الروابط

المراكز ذات الصلة

دعامة

الصفحات الرسمية