سیمای جامعۀ کرد در لالایی های کردی
الموضوعات :رحمان مشتاق مهر 1 , آمینه فیضی 2
1 - استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان.
2 - دانشآموختۀ دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان.
الکلمات المفتاحية: جامعهشناسی, فولکلور, کُرد, لالایی, اقوام ایرانی, ژانه ژین,
ملخص المقالة :
کردها همچون سایر اقوام ایرانی، ادبیات شفاهی غنی، پربار و دیرینهای دارند. لالایی ها به عنوان بخشی از ترانه های عامیانه در ادبیات شفاهی کردها سهم قابل توجهی دارند. این لالایی ها همچون آینه ، گوشههایی از فرهنگ، تاریخ و واقعیت های اجتماعی را منعکس میکنند. با واکاوی این بخش از فرهنگ عامّه، موادّ جامعهشناختیِ بسیاری از قبیلِ مسائل اعتقادی، تربیتی، اخلاقی، سیاسی، فرهنگی، آداب و سنن و... به دست می آید که در شناخت فرهنگ و مردم و آشنایی با روحیّات و دلبستگیهای قومی کردها نقش مهمی خواهد داشت. این تحقیق بر آن است که به شیوۀ تحلیل محتوایی، سیمای جامعه و فرهنگ مردم کردزبان را از لابهلای لالایی های کردیِ گردآمده در کتاب ژانه ژین بررسی کند. یافته های پژوهش حاکی از آن است که پژواکِ صدای زنان، معتقدات مذهبی، عقاید خرافی، مسائل سیاسی، وضعیت معیشتی و مراودات و ارتباطات، بازیها ، داستان ها و حکایت ها و ویژگیهای اقلیمی را می توان در این لالایی ها شنید و از طریق آنها با یکی از قدیمترین اقوام ایرانی، آشناییِ عمیقتری حاصل کرد.
کتاب ها
- آدورنو، ایوتادیه، و دیگران، (1377)، درآمدی بر جامعهشناسی ادبیات، گزیده وترجمۀ محمد جعفر پوینده، تهران: انتشارات نقش جهان.
- بیهقی، حسینعلی،(1367)، پژوهش در فرهنگ عامّه ایران، مشهد: مؤسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی.
- راوندی، مرتضی،(1356)، تاریخ اجتماعی ایران، تهران: امیر کبیر.
- سلیمی، هاشم ؛ کهریزی، ثریا،(1387)، ژانه ژین، تهران: انتشارات آنا.
- عمرانی، سید ابراهیم،(1381)، لالائیهای ایران(کرمان، فارس، خراسان، مازندران، آذربایجان)، تهران: پیوند نو.
- گلدمن، لوسین،(1371)، جامعهشناسی ادبیات، دفاع از جامعهشناسی رمان، ترجمۀ محمدجعفر پوینده، تهران: هوش و ابتکار.
- هدایت، صادق.(1379). فرهنگ عامیانۀ مردم، تهران، نشر چشمه.
مجلات
- ارشاد، فرهنگ،(1387)، «برداشتی جامعهشناختی از ادبیات عامیانه»، فرهنگ مردم ایران، شماره12،صص3-26.
- عنایت،حلیمه؛ حسینی، مریم؛ عسکری چاوردی،(1390)، «لالایی ها، رسانه ای زنانه یا ملودی خواب آور کودکانه؟ (تحلیل جامعهشناختی از لالایی های منطقه لامرد فارس)»، زن در فرهنگ و هنر، دوره 3،صص57-76.
- وجدانی، بهروز،(1387)، «لالایی، موسیقی، نقش زن در انتقال فرهنگ شفاهی»، کتاب ماه هنر، شماره آبان، صص98-104.
- یوسفیان، محمدجواد،(1377)، «اجتماعیات در ادبیات»، فصلنامۀ علوم اجتماعی، شمارۀ دهم، صص93-108.
_||_