سیمای جامعۀ کرد در لالایی های کردی

الموضوعات :

رحمان مشتاق مهر ¹ (استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان.)
آمینه فیضی ² (دانش‌آموختۀ دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان.)

تاريخ الإرسال : 06 الثلاثاء , ذو القعدة, 1440 تاريخ التأكيد : 20 السبت , صفر, 1441 تاريخ الإصدار : 28 الخميس , رمضان, 1441

الکلمات المفتاحية: جامعه‌شناسی, فولکلور, کُرد, لالایی, اقوام ایرانی, ژانه ژین,

ملخص المقالة :

کردها همچون سایر اقوام ایرانی، ادبیات شفاهی غنی، پربار و دیرینه‎ای دارند. لالایی ها به عنوان بخشی از ترانه های عامیانه در ادبیات شفاهی کردها سهم قابل توجهی دارند. این لالایی ها همچون آینه ، گوشه‎هایی از فرهنگ، تاریخ و واقعیت های اجتماعی را منعکس می‎کنند. با واکاوی این بخش از فرهنگ عامّه، موادّ جامعه‌شناختیِ بسیاری از قبیلِ مسائل اعتقادی، تربیتی، اخلاقی، سیاسی، فرهنگی، آداب و سنن و... به دست می آید که در شناخت فرهنگ و مردم و آشنایی با روحیّات و دلبستگی‎های قومی کردها نقش مهمی خواهد داشت. این تحقیق بر آن است که به شیوۀ تحلیل محتوایی، سیمای جامعه و فرهنگ مردم کردزبان را از لابه‎لای لالایی های کردیِ گرد‌آمده در کتاب ژانه ژین بررسی کند. یافته های پژوهش حاکی از آن است که پژواکِ صدای زنان، معتقدات مذهبی، عقاید خرافی، مسائل سیاسی، وضعیت معیشتی و مراودات و ارتباطات، بازی‎ها ، داستان ها و حکایت ها و ویژگی‎های اقلیمی را می توان در این لالایی ها شنید و از طریق آن‎ها با یکی از قدیم‎ترین اقوام ایرانی، آشناییِ عمیق‎تری حاصل کرد.

المصادر:

کتاب ها

- آدورنو، ایوتادیه، و دیگران، (1377)، درآمدی بر جامعه‌شناسی ادبیات، گزیده وترجمۀ محمد جعفر پوینده، تهران: انتشارات نقش جهان.

- بیهقی، حسینعلی،(1367)،  پژوهش در فرهنگ عامّه ایران،  مشهد: مؤسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی.

- راوندی، مرتضی،(1356)، تاریخ اجتماعی ایران، تهران: امیر کبیر.

- سلیمی، هاشم ؛ کهریزی، ثریا،(1387)، ژانه ژین، تهران: انتشارات آنا.

- عمرانی، سید ابراهیم،(1381)، لالائی­های ایران(کرمان، فارس، خراسان، مازندران، آذربایجان)، تهران: پیوند نو.

- گلدمن، لوسین،(1371)، جامعه‌شناسی ادبیات، دفاع از جامعه‌شناسی رمان، ترجمۀ محمدجعفر پوینده، تهران: هوش و ابتکار.

- هدایت، صادق.(1379). فرهنگ عامیانۀ مردم، تهران، نشر چشمه.

مجلات

- ارشاد، فرهنگ،(1387)، «برداشتی جامعه‌شناختی از ادبیات عامیانه»، فرهنگ مردم ایران، شماره12،صص3-26.

- عنایت،حلیمه؛ حسینی، مریم؛ عسکری چاوردی،(1390)، «لالایی ­ها، رسانه ­ای زنانه یا ملودی خواب آور کودکانه؟ (تحلیل جامعه‌شناختی از لالایی­ های منطقه لامرد فارس)»، زن در فرهنگ و هنر، دوره 3،صص57-76.

- وجدانی، بهروز،(1387)، «لالایی، موسیقی، نقش زن در انتقال فرهنگ شفاهی»، کتاب ماه هنر، شماره آبان، صص98-104.

- یوسفیان، محمدجواد،(1377)، «اجتماعیات در ادبیات»، فصل‌نامۀ علوم اجتماعی، شمارۀ دهم، صص93-108.