بررسی جلوه‌های تعاون و تعامل در فرهنگ و ادب عامۀ کُردی کلهری (شهرستان ایوان‌غرب و سومارغرب)

الموضوعات :

شهریار شادی‌گو ¹ (استادیار گروه آموزش زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران)
نفیسه ایرانی ² (استادیار گروه آموزش زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران)
مهدی احمدی خواه ³ (مدرس مدعو دانشگاه ایلام، ایلام، ایران.)

تاريخ الإرسال : 01 السبت , ربيع الأول, 1445 تاريخ التأكيد : 27 السبت , ربيع الثاني, 1445 تاريخ الإصدار : 27 السبت , ربيع الثاني, 1445

الکلمات المفتاحية: تعاون و تعامل, فرهنگ و ادب عامه, کردی کلهری, ایوان‌غرب و سومارغرب,

ملخص المقالة :

فرایند جهانی شدن و حس رقابت ملت‌ها جهت رسیدن به آمال توسعه، به دگرگونی‌های فرهنگی و اجتماعی گسترده‌ای منجر شده‌است. هرچند این تحولات، ذاتی و جزء لاینفک جوامع است اما موجب تضعیف هویت ملی و فرهنگ‌های قومی شده که شایسته ‌است در جریان آن، به عناصر همزیستی ملی و غنای فرهنگ قومی توجه شود تا شاهد پویایی هرچه بیشتر جوامع چندفرهنگی و انسجام ملی باشیم. بنابراین، برای نیل به این اهداف، جوامع نیازمند بازخوانی خرده‌فرهنگ‌های بومی هستند. این پژوهش برآن است تا با استفاده از دو شیوۀ کتابخانه‌ای و میدانی، با رویکرد توصیفی-تحلیلی و با نگاه میان‌رشته‌ای، به واکاوی جلوه‌های سنّت تعاون در فرهنگ و ادب عامۀ کردی کلهری که موجب استحکام جوامع گذشته بوده‌است، بپردازد و برای سؤالات پژوهش، پاسخ‌های علمی بیابد. این سؤالات عبارتند از: چه جلوه‌هایی از تعامل و تعاون در فرهنگ و سبک زندگی گذشتۀ مردمان کلهری وجود داشته‌است؟ آیا  تعاون و تعامل در ارتباط با فقرزدایی، استحکام روابط اجتماعی، پیشبرد فعالیت‌ها، مدیریت نیروی انسانی و زندگی کردزبانان کلهری ایوان‌غرب و سومار‌غرب نقش‌آفرین بوده‌است؟ و آیا در حال حاضر، نمودی از این روابط فرهنگی در ادب عامۀ کلهری دیده‌می‌شود؟ از یافته‌های تحقیق آن است که در فرهنگ عامۀ کلهری جلوه‌های قابل تأملی از تعامل و تعاون وجود داشته‌است که از دیرباز نقشی بسزایی در پیشبرد اهداف اجتماعی، تسهیل کارها، رونق اقتصادی، مدیریت نیروی انسانی، پایان دادن به منازعات قومی و زدودن چهرۀ فقر از جوامع کلهری ایفا نموده‌است. دیگر اینکه در حال حاضر، انعکاس برخی از این روابط در ادب عامۀ کلهری دیده می‌شود.

المصادر:

ابن اثیر جزرى، عز الدین ابوالحسن علی بن محمد (1409ق). أسد الغابة فى معرفة الصحابة. بیروت: دار الفکر.
انوری، حسن (۱۳۸۱). فرهنگ بزرگ سخن. تهران: سخن.
اسماعیلی، رضا، قلانی، نسرین، و جلالی، مینا (1393). همزیستی فرهنگی در فرایند جهانی‌شدن و تقویت فرهنگ ملی –قومی جوامع. مطالعات فرهنگ- ارتباطات، 15(25)، 149- 169. Dor: 20.1001.1.20088760.1393.15.25.6.6
اکبری، مرتضی (1393). سومار در مسیر تاریخ. ایلام: انتشارات حیات.
پاپلی یزدی، محمدحسین (1377). مختاباذ (اوج مشارکت در دامداری سنتی). تحقیقات جغرافیایی، 13(51)، 24- 32.
پرنیان، موسی (1380). فرهنگ عامۀ کرد. کرمانشاه: چشمۀ هنر و دانش.
پرهیزگاری، سعید، و پرهیزگاری، مجید (1382). در مسیر گنگیر (جغرافیای طبیعی ایوان¬غرب). تهران: انتشارات عابد.
پیت، ریچارد، و هارت¬ویک، الین-ریچارد(1389). نظریه¬های توسعه. با ترجمۀ مصطفی ازکیا، رضا صفری شالی، اسماعیل رحمان¬پور. تهران: لویه.
جلیلیان، عباس(1385). فرهنگ باشور. تهران: پرسمان.
خان¬محمدی، کریم، و احسانی، حکیمه (1397). مطالعۀ انسان‌شناسی پدیدۀ خون¬بس در منطقۀ صیدون خوزستان. اسلام و مطالعات اجتماعی، 1 )21(، 140-169. doi: 10.22081/jiss.2018.66171
خنجری، سلمان، و راشدمحصل، محمدتقی (1397). فرآیندهای واجی در گویش کردی سنقر کلیایی. مطالعات زبان و گویش‌های غرب ایران، ۶ (21)، 21-41. Dor: 20.1001.1.23452579.1397.6.21.2.8
دلشاد، بهناز (1386). گزارش همه‌سویۀ دیوان شاکه و خان‌منصور و ترجمۀ آن. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی. کرمانشاه: دانشگاه آزاد اسلامی.
دهخدا، علی‌اکبر (۱۳۷۷). لغت‌نامۀ دهخدا. تهران: مؤسسۀ لغت‌نامۀ دهخدا.
راویلینسون، هنری کرزیک(۱۳۶۲). سفرنامۀ راویلینسون، گذر از ذهاب به خوزستان، ترجمۀ سکندر امان‌الهی، تهران: آگاه.
شهریور، علی‌حسین (1380). حقوق تعاون: ایران، آلمان، فرانسه. تهران: انتشارات پایگان.
صوفیان، مهدی (1386). کسب و کار در تعاونی¬ها. تهران: سبزان.
طالبی، ابوتراب، و رمضانی، محمد (1396). بازدارنده‌های مصرف‌گرایی مورد مطالعه: ساکنان شهرکاشان. مطالعات فرهنگ-ارتباطات، 18(40)، 157- 184. Doi: https://doi.org/10.22083/jccs.2018.94921.2231
فردوسی، ابوالقاسم (1386). شاهنامه. تصحیح جلال خالقی‌مطلق. تهران: مرکز دائرۀ‌المعارف بزرگ اسلامی.
قاسمی، یارمحمد، و مروتی، سهراب (1388). همیاری¬های سنتی ایلامیان. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
گلشن، صیاد، سیف¬الهی، سیف‌اله، و محسنی تبریزی، علیرضا(1397). بررسی گونه‌های تعامل اجتماعی میان گروه‌های قومی در ایران: مورد مطالعه گروه‌های قومی استان آذربایجان‌غربی. مطالعات جامعه‌شناسی، ۱۱(40)، 29-47.
محمدزاده، امید (1397). فرهنگ یاریگری در ایلات و عشایر استان ایلام. تهران: انتشارات نگارستان غرب.
محمدی، ناهید (1391). کلهرنامه. تهران: انتشارات دستان.
میرنیا، علی (1368). ایل‌ها و طایفه¬های عشایری کرد ایران. تهران: انتشارات نسل دانش.
ناتل خانلری، پرویز (1374). تاریخ زبان فارسی. چاپ پنجم. تهران: سیمرغ.
Rist ,G .(2003). The History of Development: From Western Origins to Global Faith, Expanded Edition, London: Zed Books.
Ziai, A. (2007). Exploring post-development theory and practice, problem and perspectives, London; New York: Routledge.