بررسی جلوه‌های تعاون و تعامل در فرهنگ و ادب عامۀ کُردی کلهری (شهرستان ایوان‌غرب و سومارغرب)

محورهای موضوعی : زبان، گویش ها و ادبیات کردی و لکی

شهریار شادی‌گو ¹ ( استادیار گروه آموزش زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران )
نفیسه ایرانی ² ( استادیار گروه آموزش زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران )
مهدی احمدی خواه ³ ( مدرس مدعو دانشگاه ایلام، ایلام، ایران. )

تاریخ دریافت : 1402/06/25 تاریخ پذیرش : 1402/08/20 تاریخ انتشار : 1402/08/20

کلید واژه: تعاون و تعامل, فرهنگ و ادب عامه, کردی کلهری, ایوان‌غرب و سومارغرب,

چکیده مقاله :

فرایند جهانی شدن و حس رقابت ملت‌ها جهت رسیدن به آمال توسعه، به دگرگونی‌های فرهنگی و اجتماعی گسترده‌ای منجر شده‌است. هرچند این تحولات، ذاتی و جزء لاینفک جوامع است اما موجب تضعیف هویت ملی و فرهنگ‌های قومی شده که شایسته ‌است در جریان آن، به عناصر همزیستی ملی و غنای فرهنگ قومی توجه شود تا شاهد پویایی هرچه بیشتر جوامع چندفرهنگی و انسجام ملی باشیم. بنابراین، برای نیل به این اهداف، جوامع نیازمند بازخوانی خرده‌فرهنگ‌های بومی هستند. این پژوهش برآن است تا با استفاده از دو شیوۀ کتابخانه‌ای و میدانی، با رویکرد توصیفی-تحلیلی و با نگاه میان‌رشته‌ای، به واکاوی جلوه‌های سنّت تعاون در فرهنگ و ادب عامۀ کردی کلهری که موجب استحکام جوامع گذشته بوده‌است، بپردازد و برای سؤالات پژوهش، پاسخ‌های علمی بیابد. این سؤالات عبارتند از: چه جلوه‌هایی از تعامل و تعاون در فرهنگ و سبک زندگی گذشتۀ مردمان کلهری وجود داشته‌است؟ آیا  تعاون و تعامل در ارتباط با فقرزدایی، استحکام روابط اجتماعی، پیشبرد فعالیت‌ها، مدیریت نیروی انسانی و زندگی کردزبانان کلهری ایوان‌غرب و سومار‌غرب نقش‌آفرین بوده‌است؟ و آیا در حال حاضر، نمودی از این روابط فرهنگی در ادب عامۀ کلهری دیده‌می‌شود؟ از یافته‌های تحقیق آن است که در فرهنگ عامۀ کلهری جلوه‌های قابل تأملی از تعامل و تعاون وجود داشته‌است که از دیرباز نقشی بسزایی در پیشبرد اهداف اجتماعی، تسهیل کارها، رونق اقتصادی، مدیریت نیروی انسانی، پایان دادن به منازعات قومی و زدودن چهرۀ فقر از جوامع کلهری ایفا نموده‌است. دیگر اینکه در حال حاضر، انعکاس برخی از این روابط در ادب عامۀ کلهری دیده می‌شود.

چکیده انگلیسی:

This research aims to analyze the manifestations of the tradition of cooperation in the culture and literature of the Kurdish people of Kalhori with a descriptive-analytical approach and with an interdisciplinary perspective, which has been the reason for the strength of past societies; to find scientific answers for the research questions. Questions such as whether there was interaction and cooperation in the culture and life of the people of Kalhor, like other traditional societies of Iran? If there is, in what ways has cooperation and interaction been done in poverty alleviation, strengthening of social relations, promotion of activities, management of human resources and life of Kurdish speakers of Kalhori in Ivangharb and Somargharb? Is there a manifestation of these cultural relations reflected in the public literature of Kalhori? One of the findings of the research is that in the culture and public literature of Kalhori, there are remarkable manifestations of interaction and cooperation, which have long played a significant role in advancing social goals, facilitating work, economic prosperity, managing human resources, ending ethnic conflicts, and erasing the face of poverty. He has had many communities

منابع و مأخذ:

ابن اثیر جزرى، عز الدین ابوالحسن علی بن محمد (1409ق). أسد الغابة فى معرفة الصحابة. بیروت: دار الفکر.
انوری، حسن (۱۳۸۱). فرهنگ بزرگ سخن. تهران: سخن.
اسماعیلی، رضا، قلانی، نسرین، و جلالی، مینا (1393). همزیستی فرهنگی در فرایند جهانی‌شدن و تقویت فرهنگ ملی –قومی جوامع. مطالعات فرهنگ- ارتباطات، 15(25)، 149- 169. Dor: 20.1001.1.20088760.1393.15.25.6.6
اکبری، مرتضی (1393). سومار در مسیر تاریخ. ایلام: انتشارات حیات.
پاپلی یزدی، محمدحسین (1377). مختاباذ (اوج مشارکت در دامداری سنتی). تحقیقات جغرافیایی، 13(51)، 24- 32.
پرنیان، موسی (1380). فرهنگ عامۀ کرد. کرمانشاه: چشمۀ هنر و دانش.
پرهیزگاری، سعید، و پرهیزگاری، مجید (1382). در مسیر گنگیر (جغرافیای طبیعی ایوان¬غرب). تهران: انتشارات عابد.
پیت، ریچارد، و هارت¬ویک، الین-ریچارد(1389). نظریه¬های توسعه. با ترجمۀ مصطفی ازکیا، رضا صفری شالی، اسماعیل رحمان¬پور. تهران: لویه.
جلیلیان، عباس(1385). فرهنگ باشور. تهران: پرسمان.
خان¬محمدی، کریم، و احسانی، حکیمه (1397). مطالعۀ انسان‌شناسی پدیدۀ خون¬بس در منطقۀ صیدون خوزستان. اسلام و مطالعات اجتماعی، 1 )21(، 140-169. doi: 10.22081/jiss.2018.66171
خنجری، سلمان، و راشدمحصل، محمدتقی (1397). فرآیندهای واجی در گویش کردی سنقر کلیایی. مطالعات زبان و گویش‌های غرب ایران، ۶ (21)، 21-41. Dor: 20.1001.1.23452579.1397.6.21.2.8
دلشاد، بهناز (1386). گزارش همه‌سویۀ دیوان شاکه و خان‌منصور و ترجمۀ آن. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی. کرمانشاه: دانشگاه آزاد اسلامی.
دهخدا، علی‌اکبر (۱۳۷۷). لغت‌نامۀ دهخدا. تهران: مؤسسۀ لغت‌نامۀ دهخدا.
راویلینسون، هنری کرزیک(۱۳۶۲). سفرنامۀ راویلینسون، گذر از ذهاب به خوزستان، ترجمۀ سکندر امان‌الهی، تهران: آگاه.
شهریور، علی‌حسین (1380). حقوق تعاون: ایران، آلمان، فرانسه. تهران: انتشارات پایگان.
صوفیان، مهدی (1386). کسب و کار در تعاونی¬ها. تهران: سبزان.
طالبی، ابوتراب، و رمضانی، محمد (1396). بازدارنده‌های مصرف‌گرایی مورد مطالعه: ساکنان شهرکاشان. مطالعات فرهنگ-ارتباطات، 18(40)، 157- 184. Doi: https://doi.org/10.22083/jccs.2018.94921.2231
فردوسی، ابوالقاسم (1386). شاهنامه. تصحیح جلال خالقی‌مطلق. تهران: مرکز دائرۀ‌المعارف بزرگ اسلامی.
قاسمی، یارمحمد، و مروتی، سهراب (1388). همیاری¬های سنتی ایلامیان. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
گلشن، صیاد، سیف¬الهی، سیف‌اله، و محسنی تبریزی، علیرضا(1397). بررسی گونه‌های تعامل اجتماعی میان گروه‌های قومی در ایران: مورد مطالعه گروه‌های قومی استان آذربایجان‌غربی. مطالعات جامعه‌شناسی، ۱۱(40)، 29-47.
محمدزاده، امید (1397). فرهنگ یاریگری در ایلات و عشایر استان ایلام. تهران: انتشارات نگارستان غرب.
محمدی، ناهید (1391). کلهرنامه. تهران: انتشارات دستان.
میرنیا، علی (1368). ایل‌ها و طایفه¬های عشایری کرد ایران. تهران: انتشارات نسل دانش.
ناتل خانلری، پرویز (1374). تاریخ زبان فارسی. چاپ پنجم. تهران: سیمرغ.
Rist ,G .(2003). The History of Development: From Western Origins to Global Faith, Expanded Edition, London: Zed Books.
Ziai, A. (2007). Exploring post-development theory and practice, problem and perspectives, London; New York: Routledge.