فهرست مقالات symbolism

• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  1 - مدل مفهومی برای طراحی فضای میادین مرکزی شهر،با رویکرد هویت بخشی(نمونه موردی:میدان طالقانی قائم شهر)
  صدیقه آل رضا امیری فرح حبیب
  مرکز شهرها، بخشی از سرمایه های فرهنگی کشور هستندکه در گذشته از شخصیت و هویت ویژه ای برخوردار بوده اند؛ با این وجود، امروزه تصویر ذهنی مردم از مراکز شهری، مجموعه ای شلوغ و پر ترافیک با معماری های یکنواخت و نا هماهنگ است در نتیجه ، تعلق خاطر به این فضاها به مرور کمتر شده چکیده کامل

  مرکز شهرها، بخشی از سرمایه های فرهنگی کشور هستندکه در گذشته از شخصیت و هویت ویژه ای برخوردار بوده اند؛ با این وجود، امروزه تصویر ذهنی مردم از مراکز شهری، مجموعه ای شلوغ و پر ترافیک با معماری های یکنواخت و نا هماهنگ است در نتیجه ، تعلق خاطر به این فضاها به مرور کمتر شده است. در پژوهش حاضر به بررسی مبانی نظری مرتبط با سه موضوع مرکز شهر، میدان مرکزی و هویت پرداخته شده است. در این راستا اصول طراحی مراکز شهر، اصول طراحی میادین مرکزی و مولفه های موثر بر ارتقا هویت فضاهای شهری تدوین و تدقیق شده اند. پس از بررسی و تحلیل چند نمونه داخلی و خارجی، در نهایت یک مدل مفهومی جهت طراحی میادین مرکزی با رویکرد هویت بخشی ارائه شده است که با استفاده از مدل به دست آمده راهکارهایی برای طراحی مرکز شهر قائم شهر، به عنوان نمونه موردی پیشنهاد گردیده است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  2 - خودشناسی؛ رهاورد تجربه سکنی‌گزینی در کلاس طراحی معماری
  معصومه یعقوبی سنقرچی سید غلامرضا اسلامی
  طبق آموزه‌های دین مبین اسلام، بالاترین وظیفه انسان شناخت خویشتن است. درسایه چنین شناختی انسان قادر است به شناخت پروردگار خویش نیز نائل آید. با این نگاه، والاترین هنر، هنری است که انسان را در راه شناخت خویش یاری رساند. آموزش و خلق اثر معماری به عنوان یک هنر می‌بایست در ر چکیده کامل

  طبق آموزه‌های دین مبین اسلام، بالاترین وظیفه انسان شناخت خویشتن است. درسایه چنین شناختی انسان قادر است به شناخت پروردگار خویش نیز نائل آید. با این نگاه، والاترین هنر، هنری است که انسان را در راه شناخت خویش یاری رساند. آموزش و خلق اثر معماری به عنوان یک هنر می‌بایست در راستای این هدف باشد. با این وجود خلاء راهکارهایی مبتنی بر این هدف در آموزش و طراحی معماری کاملا احساس می‌شود. در این مقاله برای یافتن راهکار طراحی، ابتدا، به روش استدلال استقرائی و با تحلیل یافته‌های حوزه‌های مختلف علوم، به ارائه‌ راهکار طراحی معماری پرداخته شد. در مرحله دوم به تجربه عملی راهکار نظری اقدام گردید. تجربة عملی و تحلیل پدیدارشناسانة آن، در بردارندۀ نتایج ارزشمندی است که مؤید بخش نظری تحقیق است. نتایج نشان دهندة این حقیقت هستند که شناخت خویشتن یک جریان ناخودآگاه است و با ساختن سکنی گزینانه رابطه‌ای مستقیم دارد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  3 - نمادپردازی بلندی در اندیشة دینی
  فاطمه لاجوردی حکیمه طالش بابایی
  نماد یکی از ابزارهای شناخت و بنیادی ترین روش بیان است که موجب آشکار شدن مفاهیمیمی گردد که به شکل دیگری قابل بیان نیستند و به همین سبب درحوزة مفاهیم دینی کاربرد بسیاردارند. سنت های دینی بشر سرشار از اسطور ههاست و در این قلمرو تنها با زبان نمادین م یتواننمادی بلندی ، سخ چکیده کامل

  نماد یکی از ابزارهای شناخت و بنیادی ترین روش بیان است که موجب آشکار شدن مفاهیمیمی گردد که به شکل دیگری قابل بیان نیستند و به همین سبب درحوزة مفاهیم دینی کاربرد بسیاردارند. سنت های دینی بشر سرشار از اسطور ههاست و در این قلمرو تنها با زبان نمادین م یتواننمادی بلندی ، سخن گفت و به عبارت دیگر نماد زبان اسطوره است. در حوزة نمادهای دینییکسان دانسته شده و ذهن انسان را ارزش است که از دوران بشر ابتدایی تاکنون همواره با نوعیبه مفاهیمی چون برتری، تعالی و الوهیت پیوند داده است. این مقاله در پی آن است که ضمنبررسی مفهوم نماد و نمادپردازی، کاربرد آن در حوزة دین و پیوند آن با اسطوره، به مفهوم نماد بلندی و مظاهر عمدة آن یعنی آسمان و کوه و نیز به مفهوم تعالی بپردازد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  4 - ادبیات اعتراض با نماد «شب» در قطعه‌سروده‌های معاصر فارسی و عربی
  فاروق نعمتی
  10.30495/clq.2023.1981592.2531
  بیان نمادین به عنوان یکی از ظریف‌ترین شگردهای هنری در میان عناصر گوناگون خیال، یکی از اصلی‌ترین ساختارهای زبانی در شعر معاصر به حساب می‌آید. در این میان، عنصر شب، دارای بار معنایی متفاوتی در شعر معاصر عربی و فارسی است؛ به گونه‌ای که فضای شبانه و موقعیت خاص آن، خوانش‌های چکیده کامل

  بیان نمادین به عنوان یکی از ظریف‌ترین شگردهای هنری در میان عناصر گوناگون خیال، یکی از اصلی‌ترین ساختارهای زبانی در شعر معاصر به حساب می‌آید. در این میان، عنصر شب، دارای بار معنایی متفاوتی در شعر معاصر عربی و فارسی است؛ به گونه‌ای که فضای شبانه و موقعیت خاص آن، خوانش‌های متفاوتی را در میان سرایندگان دو زبان سبب شده است. بهره‌گیری از این نماد طبیعی در راستای بیان اعتراض به وضعیتِ موجود، از کارکردهای شب در شعر دو زبان است؛ به نحوی که شاعران با استفاده از این ظرفیّت نمادین، اعتراض خویش را به تیرگی و خفقان اوضاع بیان می‌دارند. در این جستار با رویکرد تطبیقی و با روش تحلیلی- توصیفی و با بهره‌گیری از مکتب آمریکایی در ادبیات تطبیقی، با انتخاب برخی سرایندگان از شعر معاصر عربی (بیاتی، سیاب، بلند حیدری و شابی) و شعر معاصر فارسی (نیما، طاهره صفارزاده و اخوان) به بررسی نمادپردازی از نماد شب به عنوان سمبلی اعتراض‌آمیز خواهیم پرداخت. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  5 - سمبولیسم در فرانسه و شعر معاصر ایران
  مرضیه زارع
  در این جستار برآن بوده ایم تا به بررسی و تحلیل سمبولیسم در شعر معاصر فرانسه و ایران بپردازیم. گرچه مبنای کارما براساس تطبیق یا مقایسه ی محض و مطلق نبوده است٬ لکن به خاستگاه های فرهنگی-اجتماعی متفاوت آنها و ساختار و محتوا و نگرش متفاوت شعر سمبولیستی فرانسه و ایران اشاره چکیده کامل

  در این جستار برآن بوده ایم تا به بررسی و تحلیل سمبولیسم در شعر معاصر فرانسه و ایران بپردازیم. گرچه مبنای کارما براساس تطبیق یا مقایسه ی محض و مطلق نبوده است٬ لکن به خاستگاه های فرهنگی-اجتماعی متفاوت آنها و ساختار و محتوا و نگرش متفاوت شعر سمبولیستی فرانسه و ایران اشاره نموده ایم و نشان داده ایم که مبنای شعر سمبولیستی فرانسه٬ بیش از آنکه براساس نماد و سمبول قرار داشته باشد٬ به دنبال ارائه ی توصیف و تصویری دیگر گونه از طبیعت پیرامون خود است تا از حقیقت پنهانی سخن بگوید که در پس پشت واژه ها و عبارات آن پنهان است در حالی که شعر سمبولیستی معاصر ایران (با تکیه بر شعر نیما ) بیشتر ساختاری تمثیلی و نمادین دارد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  6 - عصیان و سنت شکنی بودلر و نیما یوشیج
  ماه نظری
  نیما همچون بودلر با دیدی نو و بافتی تازه، به شعر معاصر رنگی بدیع بخشید. ساختمان شعر او دارای وحدت است. از هنجارهای رمانتیسم، آگاهانه فاصله می‌گیرند و با تصاویری واقع‌گرایانه، نمادین و سوررئالیسمی، پرده از زشتی‌ها برمی‌دارند و دگرگونی‌های اجتماعی، صنعتی، و گمشدگی انسان آ چکیده کامل

  نیما همچون بودلر با دیدی نو و بافتی تازه، به شعر معاصر رنگی بدیع بخشید. ساختمان شعر او دارای وحدت است. از هنجارهای رمانتیسم، آگاهانه فاصله می‌گیرند و با تصاویری واقع‌گرایانه، نمادین و سوررئالیسمی، پرده از زشتی‌ها برمی‌دارند و دگرگونی‌های اجتماعی، صنعتی، و گمشدگی انسان آنان را آزرده خاطرکرده است. محوری‌ترین ویژگی این گونه اشعار بر اساس هنجارگریزی، ابهام و در نهایت شکستن قواعد و سنت‌های دست‌وپاگیر است زیرا عصر مکانیزاسیون و صنعت مدرن همه مرزهای اخلاقی، طبیعی، سنتی و ادبی را در هم شکسته است. حتی مفهوم عشق در دیدگاه مدرنیسم‌ها تغییر کرده و بودلر و نیما با بیان رمزآمیز در سوگ عشق نشسته‌اند. کاربرد رمزگرایی در اشعار معاصر، بیش‌تر نمود عصیان هنرمندان در برابر مکاتب واقع‌گرایی بود. در این مقاله با شیوه توصیفی- تحلیلی بر آن‌ایم تا تحول اشعار بودلر و نیما را در نوآوری و سیر به سوی رئالیسم و انعکاس جهان مدرن بیان کنیم. زیرا در مقایسه اشعار بودلر و نیما تا به حال تحقیق علمی صورت نگرفته است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  7 - تطبیق مفهوم نمادین باران در دو شعر از شاکر السیاب و احمد شاملو
  سارا ایزدخواه سید حسین سیدی
  باران در اشعار شاملو و سیاب سمبلی اجتماعی است. باران در این اشعار دربردارنده مفاهیمی مانند غم و شادی، امید و ناامیدی است. بکارگیری اسطوره تموز در شعر المطر(باران) سیاب و زبان عامیانه در منظومه بارون شاملو، اشتراک مضامین اجتماعی این دو شاعر بیانی واضح و روشن را برای شاعر چکیده کامل

  باران در اشعار شاملو و سیاب سمبلی اجتماعی است. باران در این اشعار دربردارنده مفاهیمی مانند غم و شادی، امید و ناامیدی است. بکارگیری اسطوره تموز در شعر المطر(باران) سیاب و زبان عامیانه در منظومه بارون شاملو، اشتراک مضامین اجتماعی این دو شاعر بیانی واضح و روشن را برای شاعر و مخاطب تصویرسازی می‌کند. این پژوهش بر اساس روش کتابخانه ای نگارش یافته است. با بررسی اشعار بارون و مرغ باران شاملو و انشودة المطر سیاب به الگوهای یکسان تأثیرگذار در شعر دو شاعر دسترسی می یابیم و به تبیین اختلاف دیدگاه های ارزشی و بخشی از جهان بینی دو شاعر نسبت به نماد باران آگاهی کسب کنیم. سطح نظری تحقیق که شامل متغیر علّی و سطح عملیاتی که متغیر معلولی است را مشخص کرده و با بررسی اشعار دو شاعر بسامد واژه باران را استخراج کرده ایم. در انتها مفاهیم نمادین، شباهت ها و تفاوت ها را مشخص نموده ایم. این پژوهش کوششی است تطبیقی در نحوه بازیابی دیدگاه بدر شاکر سیاب و احمد شاملو در بیان مفاهیم نمادین باران. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  8 - بن‌مایه‌های فکری مکتب نقد نو در نگاه الیوت و آدونیس
  رضا محمدی اصغر مولوی نافچی حسین شمس‌آبادی
  نمادپردازی نزد تی. اس. الیوت کارکرد ویژه‌ای دارد. الیوت زبان شعر را زبان ویژه‌ای می‌داند که از تناقض، طنز، ابهام، اسطوره و نماد به‌شیوه‌ای بهره می‌جوید که تصویری عینی و محسوس به‌دست دهد. این شیوه، همان کاربرد نماد در قالب نظریه به‌هم‌پیوستگی عینی است که نخستین‌بار، او آ چکیده کامل

  نمادپردازی نزد تی. اس. الیوت کارکرد ویژه‌ای دارد. الیوت زبان شعر را زبان ویژه‌ای می‌داند که از تناقض، طنز، ابهام، اسطوره و نماد به‌شیوه‌ای بهره می‌جوید که تصویری عینی و محسوس به‌دست دهد. این شیوه، همان کاربرد نماد در قالب نظریه به‌هم‌پیوستگی عینی است که نخستین‌بار، او آن را مطرح کرد. این نظریه ابعاد گوناگون دارد. جنبه نخست آن به شخصیت‌زدایی شاعر مربوط است که اساس و پایه مکتب نقد نو را تشکیل می‌دهد. دیگر، پیوند نزدیک آن با نماد است که آن را به مرزهای مکتب سمبولیسم نزدیک می‌سازد؛ و سوم، کاربرد سنّت در شعر است که بر جنبه نوکلاسیکی این نظریه نظارت دارد. ادونیس شاعر و‌ منتقدی است که غیرمستقیم از نظریه او تأثیر پذیرفته است. این جُستار، نخست نظریه به‌هم‌پیوستگی عینی الیوت را تبیین می‌کند؛ آنگاه اصول و پایه‌های نظریه را نزد ادونیس بررسی کرده؛ به نمودهای عینی و واقعی آن می‌پردازد؛ در پایان آن دو را منتقدانی عین‌گرا و از پیش‌گامان مکتب نقد نو، معرفی کند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  9 - رویکرد مشابه خیام و ژید در دعوت به خوش¬باشی
  محبوبه فهیم کلام رامین محسنی
  گرچه در نگاه نخست مقایسۀ خیام، شاعر سدۀ پنجم هجری و ژید، نویسندۀ قرن حاضر فرانسه غریب می‌‌نماید، ولی به اندازۀ وجوه افتراق، شقوق اشتراک نیز دارند.اندیشۀ دعوت به خوش باشی در زندگی و بهره‌مندی از لحظات آن، هستۀ فکری و شعری خیام را تشکیل می‌دهد. با تأمل در آثار ژید به ویژه چکیده کامل

  گرچه در نگاه نخست مقایسۀ خیام، شاعر سدۀ پنجم هجری و ژید، نویسندۀ قرن حاضر فرانسه غریب می‌‌نماید، ولی به اندازۀ وجوه افتراق، شقوق اشتراک نیز دارند.اندیشۀ دعوت به خوش باشی در زندگی و بهره‌مندی از لحظات آن، هستۀ فکری و شعری خیام را تشکیل می‌دهد. با تأمل در آثار ژید به ویژه " مائده‌های زمینی" در می‌یابیم که آثار وی نیز تداعی‌گر همین مضامین هستند. از این‌رو؛ در نوشتۀ حاضر روند پیوندهای ادبی- فلسفی این دو شاعر و نویسنده که در برخی موارد همگنی‌های بسیاری بین آنها وجود دارد، بررسی می‌شود.این مقاله می‌کوشد تا با مقابلۀ آثار این دو اندیشمند با یکدیگر، رسالت فکری آنان را در ترویج اندیشۀ خوش باشی تبیین نماید و به موازات آن به مقایسه و تباین جهان‌نگری یک شاعر ایرانی با یک نویسندۀ فرانسوی بپردازد و از این رهگذر به تأثیر گذاری مضامین رباعیات خیام بر شکل گیری مفاهیم آثار ژید دست یابد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  10 - نقد کتاب «رویکردی نو به مطالعه قرآن»
  سیدمصطفی احمدزاده
  حسن الدین احمد قرآن‌پژوه مشهور هندی، آثار گوناگونی در ساحت قرآن کریم به رشته تحریر درآورده که مهم‌ترین اثرش، کتاب رویکردی نو به مطالعه قرآن است. این کتاب که به چند زبان ترجمه شده، مورد استقبال استادان، دانشجویان و علاقه‌مندان به معارف قرآنی قرار گرفته است. در این مقاله، چکیده کامل

  حسن الدین احمد قرآن‌پژوه مشهور هندی، آثار گوناگونی در ساحت قرآن کریم به رشته تحریر درآورده که مهم‌ترین اثرش، کتاب رویکردی نو به مطالعه قرآن است. این کتاب که به چند زبان ترجمه شده، مورد استقبال استادان، دانشجویان و علاقه‌مندان به معارف قرآنی قرار گرفته است. در این مقاله، ضمن معرفی و گزارش فصل‌های پنج‌گانه کتاب: اسلوب قرآن، صنایع بدیعی در قرآن، اصطلاحات قرآن، تعابیر قرآنی و آیات، واژه‌ها و نام‌های زیبا در قرآن؛ برخی از دیدگاه‌های قرآنی نویسنده به نقد کشیده شده است. کتاب حاضر از یک سو از حیث تنوع مطالب و از سوی دیگر به لحاظ فشردگی مباحث، اگر نگوییم بی‌نظیر است، دست‌کم، کم‌نظیر است. بررسی معارف قرآنی در این شکل و شمایل و این حجم و از زاویه مباحث ادبی و زبان‌شناسی کم‌تر مورد توجه قرآن‌پژوهان گذشته و حال بوده است. با این حال، وی در موارد متعددی از هدف کتاب که پاسخ به پرسش‌ها و شبهات جدید در حوزه معارف قرآن کریم بوده، فاصله گرفته و ضمن ارائه مطالب عمومی، از طرح مباحث تخصصی خودداری کرده و دچار اشتباهات جدی در برداشت از قرآن کریم شده است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  11 - دراسة توظیف تقنیّة تراسل الحواس فی شعر أمل دنقل
  علی نجفی ایوکی امیرحسین رسول‌نیا سید علی رضا تقوی
  إنّ الشاعر یلعب دوراً بارزاً فی الحیاة الاجتماعیة عامة وفی الحیاة الأدبیة خاصة، کما یؤثر علی الناس بشعره وخیاله الرحب. وبالطبع إنّ ذلک التأثیر من قبل الشاعر لا یتحقق فی عالم الحقیقة فحسب، بل یتحقق فی عالم الخیال؛ حیث ینأی الشاعر عن السیق المألوفة ویتحدث بصوت أعمق وأغرب چکیده کامل

  إنّ الشاعر یلعب دوراً بارزاً فی الحیاة الاجتماعیة عامة وفی الحیاة الأدبیة خاصة، کما یؤثر علی الناس بشعره وخیاله الرحب. وبالطبع إنّ ذلک التأثیر من قبل الشاعر لا یتحقق فی عالم الحقیقة فحسب، بل یتحقق فی عالم الخیال؛ حیث ینأی الشاعر عن السیق المألوفة ویتحدث بصوت أعمق وأغرب من العادی، کی یمنح المتلقی صور حسیة ذات فاعلیة وحرکة. ومن الأدوات التی یستخدمها الشاعر کی یصدر إنتاجاً أدبیاً ذات فاعلیة وتأثیر، هی "تراسل الحواس" أو "الاشتباک الحواسی" أو "الحس المتزامن". فیجدر القول بأنّ هذه التقنیّة إحدی التقنیّات المهمّة التی ظهرت کمصطلح نقدی فی الأعوام الأخیرة عند نقّاد الأدب. التقنیّة هذه وإن کانت حدیثة الظهور فی النقد الأدب العربی، لکنّ توظیفها فی النصوص الأدبیّة کان موجوداً، بدءً بالعصر الجاهلی و مروراً بالعصر المعاصر. وعلی ضوء أهمیّة المسألة تتعاطی هذه المقالة تراسل الحواسل لغة واصطلاحاً مع الحدیث عن نشأته بین الرمزیین وظهوره فی الأدب العربی، ثم تأخذ تعالج أشکال هذه التقنیّة فی شعر الشاعر المصری أمل دنقل. من المستنبط أنّ الشاعر اهتمّ إلی حد کثیر بهذا الفن اجتناباً عن استعمال القریب المألوف لللفظ وإکثاراً من أدبیّة النص مع میله الشدید فی الإنزیاح تجاه محور المجاورة. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  12 - الرّمزیة فی الأدبین العربی والغربی
  سید أمیر محمود أنوار غلامرشا گلچین راد
  من البدهی المعروف أن المقصود من الأدب، الشعر والنثر، سواء کانا من نفس العرب أم من المستغربین. ولما کانت الرمزیة قدأخذت شکل مذهب أدبی معروف فی الأدب الغربی بوجه عام، وفی الأدب الفرنسی بوجه خاص، کان علی الدارس لهذا الموضوع، الرّمزیة فی الأدب العربی، أن یعرض حتما مفهوم الر چکیده کامل

  من البدهی المعروف أن المقصود من الأدب، الشعر والنثر، سواء کانا من نفس العرب أم من المستغربین. ولما کانت الرمزیة قدأخذت شکل مذهب أدبی معروف فی الأدب الغربی بوجه عام، وفی الأدب الفرنسی بوجه خاص، کان علی الدارس لهذا الموضوع، الرّمزیة فی الأدب العربی، أن یعرض حتما مفهوم الرّمزیة الغربیة.وأن یبین ما عسی أن یکون لهذا المفهوم فی الأدب العربی فی العصور المختلفة، إلی جانب المفهوم العربی للرمزیة.وغایة البحث تبیین مظاهر الرمزیة فی الأدب العربی سواء، کانت تلک المظاهر تندرج فی المفهوم العربی للرمزیة، أو تنخرط فی سلک المفهوم الغربی للرمزیة، وتبیین أسبابها ومقاصدها وقیمتها الأدبیة، وصلتها بالمظاهر الأبیة الأخری، ومکانتها بین تلک المظاهر، وما اعتراها من صعود أو هبوط فی تاریخ الأدب. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  13 - جایگاه تاج و کلاه در نمادپردازی متون عرفانی
  بهزاد بهمنی مطلق علی اکبر افراسیاب پور
  10.30495/dk.2022.697624
  نمادها و سمبل ها بخشی از زبان عرفانی و جایگاه ظهور حقایق اشراقی و باطنی هستند که در گذر زمان و پهنۀ مکان، تغییر یافته اند و مطالعۀ آنها برای شناخت صحیح عرفان ضروری است. سرپوش های عارفان و صوفیان در اشکال و رنگ های مختلف، نمونۀ کاملی از این نمادپردازی های عارفانه بو چکیده کامل

  نمادها و سمبل ها بخشی از زبان عرفانی و جایگاه ظهور حقایق اشراقی و باطنی هستند که در گذر زمان و پهنۀ مکان، تغییر یافته اند و مطالعۀ آنها برای شناخت صحیح عرفان ضروری است. سرپوش های عارفان و صوفیان در اشکال و رنگ های مختلف، نمونۀ کاملی از این نمادپردازی های عارفانه بوده اند، آن ها را تاج فقر نامیده اند و در رنگ سفید تقدس و صفا، در رنگ سیاه استهلاک در فقر، در رنگ سرخ قدرت و شهادت و در رنگ ارزق، امتزاج احوال را می دیده اند. در کلاه های ترک دار، هر ترک را نشانه ترک یکی از رذائل و طلب یکی از فضایل می دانسته اند. عرفا و صوفیه غالباً ساده ترین سرپوش ها را که بیشتر از نمد، پشم یا کرباس تهیه می شده برای نشان دادن بی اعتنایی خود به دنیا و پشت پا زدن به زرق و برق مادی استفاده می کرده اند. در این پژوهش که از نوع کتابخانه ای است به روش توصیفی – تحلیلی و با استناد به منابع دست اول و متون معتبر عرفانی به تفسیر و تحلیل داده ها پرداخته شده است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  14 - تراسل حواس در اشعار ابن فارض
  فرهاد دیوسالار
  در فایل اصل مقاله موجود است.

  در فایل اصل مقاله موجود است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  15 - بازتاب شعر جاهلی در شعر خواجوی کرمانی
  تورج زینیوند زینب منوچهری
  اقتباس از شعر جاهلی، محدود به پارسی سرایان قرن های چهارم و پنجم نمی‌شود، بلکه شاعران قرن های ششم و هفتم و بعد از آن نیز، با تغییر رویکرد، به بهره گیری از آن پرداخته اند. خواجوی کرمانی، شاعر مشهور قرن هشتم، با دو رویکرد متفاوت به تأثیرپذیری از شعر جاهلی پرداخته است؛ اول چکیده کامل

  اقتباس از شعر جاهلی، محدود به پارسی سرایان قرن های چهارم و پنجم نمی‌شود، بلکه شاعران قرن های ششم و هفتم و بعد از آن نیز، با تغییر رویکرد، به بهره گیری از آن پرداخته اند. خواجوی کرمانی، شاعر مشهور قرن هشتم، با دو رویکرد متفاوت به تأثیرپذیری از شعر جاهلی پرداخته است؛ اول اینکه وی در زمینه‌ی ایستادن وگریستن براطلال و دمن، خطاب به ساربان، وصف سفر، و به ویژه، بیان فراق و غم هجران در کوچ یاران، با رویکردی مادّی و زمینی به اقتباس از شعر جاهلی پرداخته است. هر چند که نوآوری و آفرینش های تصویری ـ تخیّلی او در ایجاد فضای شعر جاهلی در این زمینه غیر قابل انکار است . دوم اینکه وی در زمینه‌ی تشبیب و تغزّل شعری با ذکر نام عروسان مشهور جاهلی، ودر باده سرایی و خطاب به ساقی، با رویکردی عرفانی به تأثیرپذیری و نوآوری در این زمینه پرداخته است، او در این رویکرد، معانی مادّی و زمینی این شعرها را به سوی نمادهای عرفانی و معنوی سوق داده، و تحوّلی بنیادی در این زمینه ایجاد کرده است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  16 - الإنسانوية ومظاهرها في أشعار نيما يوشيج
  علی محمدی
  قد دخل مفهوم الالتزام الاجتماعي والإنساني بمعناه الجديد إلى الشعر الفارسي المعاصر بشكل عام، من خلال أدب الثورة الدستورية، ويعتبر هذا المفهوم أحد السمات المميزة لشعر نيما يوشيج مقارنة بالأدب الفارسي الكلاسيكي. وبتعبير آخر، يمكن تسمية نيما بالمعنى الدقيق والجديد للكلمة شا چکیده کامل

  قد دخل مفهوم الالتزام الاجتماعي والإنساني بمعناه الجديد إلى الشعر الفارسي المعاصر بشكل عام، من خلال أدب الثورة الدستورية، ويعتبر هذا المفهوم أحد السمات المميزة لشعر نيما يوشيج مقارنة بالأدب الفارسي الكلاسيكي. وبتعبير آخر، يمكن تسمية نيما بالمعنى الدقيق والجديد للكلمة شاعراً ومفكراً إنسانياً ومجتمعياً، لأن شعره ينأى بجدية وشاملة عن الأنا ويدخل إلى عالمي الاجتماعي والإنساني. في هذا البحث الذي اعتمد على المنهج الوصفي التحليلي وتحليل المحتوى، تم شرح عناصر النزعة الإنسانوية وفاعليتها في المجال الاجتماعي في شعر نيما. وإنكار الاستبداد والتفرّد والإيمان بالأصالة الإنسانية، والفاعلية البشرية في تحديد مصيره الاجتماعي والسياسي للشخص نفسه وللآخرين، والتصور الإنساني للطبيعة، والاتجاه نحو الرمزية الاجتماعية والإنسانية تعدّ من أهم عناصر النزعة الإنسانوية في قصيدة نيما يوشيج، وهي تمثّل النتائج التي توصّل إليه البحث الحالي. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  17 - الترمیز فی الشعر الفلسطینی المقاوم؛ مجموعة العصف المأکول الشعریة أنموذجا
  عباس یداللهی فارسانی
  یستهدف البحث دراسة ظاهرة الترمیز بمستویاته المختلفة فی الشعر الفلسطینی المقاوم. یحاول أدب المقاومة إزالة الستار عن وجه العدو الغاشم والکشف عن خباثته واضطغانه ضد الشعوب المضطهدة. ومن هنا یسعی بکل ما لدیه من الإمکانیات والطاقات اللغویة التعبیر عمّا ألمّ بالشعوب من مؤامرات چکیده کامل

  یستهدف البحث دراسة ظاهرة الترمیز بمستویاته المختلفة فی الشعر الفلسطینی المقاوم. یحاول أدب المقاومة إزالة الستار عن وجه العدو الغاشم والکشف عن خباثته واضطغانه ضد الشعوب المضطهدة. ومن هنا یسعی بکل ما لدیه من الإمکانیات والطاقات اللغویة التعبیر عمّا ألمّ بالشعوب من مؤامرات ودسائس. فالتجأ إلی لغة الترمیز والإبانة غیر المباشرة خوف التعذیب والنکال.استخدم الشاعر الفلسطینی تقنیة الترمیز کأداة ناجعة للتعبیر عن المواقف الفکریة والمشاعر والأحاسیس المکبوتة وتصویر ما حلّ بالبلد من تعسف الکیان الصهیونی وما قام به من مؤامرات وممارسات إجرامیة بحقّ الشعب المضطهد. تمّ إعداد هذا البحث وفق المنهج الوصفی التحلیلی معتمدًا فیه علی المصادر الأدبیة فی مجال الشعر الفلسطینی الحدیث خاصة المدونة الشعریة المسماة ﺑ"العصف المأکول" بأسرها التی تشتمل فی طیاتها علی عدد غیر قلیل من المقطوعات الشعریة المختلفة التی حاول الشعراء الفلسطینیون من خلالها تصویر المأساة الفلسطینیة والإفصاح عمّا ألمّ بهذا الشعب من ممارسات عدوانیة ومجازر بشعة. استخدم الشعراء تقنیة الترمیز کأداة طیعة للتعبیر عما خامرهم من أحاسیس ومشاعر داخلیة وما انتابهم من مشاعر حزینة ومؤلمة.من ثمّ تنوعت وتشعبت مصادر الرمز لدیهم من التاریخیة، والدینیة، والطبیعیة، والأدبیة. أخیرًا خلص البحث إلی أنّ عملیة الترمیز فی هذه المدوّنة الشعریة تنطوی علی أغراض أساسیة وهامّة، منها التأثیر فی المتلقّی وإثارة مشاعره وخلق الوجدان المشترک تجاه المحاور الواردة فی خارطة النصّ الشعری. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  18 - تأثیر رمزیّة الشّعر الفارسی وأنماطه الشّکلیّة فی شعر "حسین مجیب المصری"
  مهدی عابدی جزینی
  إنّ نسبة الأدب الفارسی إلی الأدب العربی نسبة الأمثال إلی الأمثال. غیر أنّ الأثر الفارسی فی الشّعر العربی ضئیل وزهید، إذا قسناه بالأثر العربی فی الشّعر الفارسی وتأثّر الشّاعر، مجیب المصری بالفرس، یتجلّی فی أکثر من مظهر وأوّل ما یذکر من ذلک مظهران: أحدهما الرّمزیة والثانی چکیده کامل

  إنّ نسبة الأدب الفارسی إلی الأدب العربی نسبة الأمثال إلی الأمثال. غیر أنّ الأثر الفارسی فی الشّعر العربی ضئیل وزهید، إذا قسناه بالأثر العربی فی الشّعر الفارسی وتأثّر الشّاعر، مجیب المصری بالفرس، یتجلّی فی أکثر من مظهر وأوّل ما یذکر من ذلک مظهران: أحدهما الرّمزیة والثانی استنهاج سبیل شعراء الفرس فی مذهبهم الأدبی. إنّ هذا المقال یستعرض قطعة موجزة من تیّارات التّفاعل الثّقافی بین الأدب العربی والفارسی لدی الشّعر الفارسی وشعر مجیب المصری کعمید الأدب، مؤکّداً علی قضیة التأثیر والتأثّر فی ضوء العلاقات الثّقافیة. وقد رأینا بعض مظاهر التأثیر الفارسیّ فی شعر مجیب المصری وهو تأثیر لا یکاد یجتاز الحدود الشّکلیة إلی التّغییر الجوهری. والمصریّ ینحو منحی شعراء الفُرس فی شعرهم الرّمزی ولکن للتّعبیر عن خطورات باله وخوالج نفسه ومن مظاهر تأثّره بهم وصفه للشَّعر وتشبیه المحبوب بالسّرو وشاعرنا فی کثیر من الأحیان یأخذ الفحوی من شعراء الفرس اضطراراً لا اختیاراً، دون أن یفطن إلی ما صنع. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  19 - بررسی تطبیقی تعلیمی نقش‌های نمادین پرندگان در خسرو و شیرین و لیلی و مجنون
  حمید ایاز احمد خاتمی
  نمادها بخشی از فرهنگ یک ملت هستند که برای درک بهتر اسطوره‌ها و آثار ادبی آن ملت باید به مفاهیم آن‌ها پی برد. نماد، علامت، اشاره یا کلمه‌ای است که پیامی گاه متناسب با ظاهر و گاه ورای معنی ظاهری خود دارد. نمادها در تمامی عرصه‌های هستی جایی برای خود گشوده‌اند. جانوران، گیا چکیده کامل

  نمادها بخشی از فرهنگ یک ملت هستند که برای درک بهتر اسطوره‌ها و آثار ادبی آن ملت باید به مفاهیم آن‌ها پی برد. نماد، علامت، اشاره یا کلمه‌ای است که پیامی گاه متناسب با ظاهر و گاه ورای معنی ظاهری خود دارد. نمادها در تمامی عرصه‌های هستی جایی برای خود گشوده‌اند. جانوران، گیاهان، آدمیان، اشیا و ... مصادیقی هستند که با نمادها در پیوندند. این پژوهش بر آن است تا به این پرسش‌ها پاسخ دهد که بسامد نام پرندگان در خسرو و شیرین و لیلی و مجنون چگونه است؟ هر یک از پرندگان در این دو اثر در چه مفاهیم نمادینی به کار رفته‌اند؟ آیا بین مفهوم نمادین آن‌ها تطابق وجود دارد یا خیر؟ برای به دست آوردن پاسخی علمی، نخست این دو اثر مورد مطالعه‌ی دقیق قرار گرفته؛ آن ‌گاه مفاهیم نمادین نهفته در لابه‌لای پیام‌ها و صورخیال موجود در این دو اثر برجسته شده؛ نیز مفاهیمی که دارای مایه‌های غنایی هستند مشخص گردیده؛ سرانجام به مقایسه‌ی این مفاهیم با زبان نمودار پرداخته شده است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  20 - کاربرد نماد و تمثیل در شعر عطار نیشابوری
  جعفر هواسی سیّد احمد حسینی کازرونی فرزانه یوسف قنبری
  عطار نیشابوری، شاعر و عارف بزرگ قرن ششم و هفتم، معانی و مضامین بلند عرفانی را به بهترین وجه در قالب نماد و تمثیل ارائه می‌دهد. او در چهار اثر معروف خود (منطق الطیر، مصیبت نامه، الهی نامه و اسرار نامه) رمز و نماد را پایه و اصل داستانهایش قرار داده است. بازیگران صحنه‌های چکیده کامل

  عطار نیشابوری، شاعر و عارف بزرگ قرن ششم و هفتم، معانی و مضامین بلند عرفانی را به بهترین وجه در قالب نماد و تمثیل ارائه می‌دهد. او در چهار اثر معروف خود (منطق الطیر، مصیبت نامه، الهی نامه و اسرار نامه) رمز و نماد را پایه و اصل داستانهایش قرار داده است. بازیگران صحنه‌های او نماد و تمثیلی هستند که هدف والای این شاعر را به بهترین وجه آراسته‌اند. تمثیل‌های به کار رفته در آثار عطار، گزارشگر احساسات و تجربه‌های اوست. و برای وصول به اهداف واقعی خود برای وصول به اهداف واقعی خود با بیان تمثیلی و غیر مستقیم از تلخی و گزندگی پند می‌کاهد. در این نوشتار نویسندگان جهت ضرورت تحقیق با محور قراردادن چهار اثر عطار به تشریح توصیفی مبنی بر تجزیه و تحلیل نمادها و تمثیل‌های به کار رفته در شعر این شاعر پرداخته است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  21 - «نقش عناصر طبیعت و نمادپردازی در عرفان و هنر اسلامی»
  مجید شهبازی قاسم میرزایی محمد محمدی کیا
  هنر اسلامی دارای گنجینه عظیمی از معانی عمیق عرفانی و حکمت الهی است؛ زیرا این هنر ریشه در بنیان‌های ژرف تفکری معنوی و الهی دارد. این هنر، گاه با خلق صورت‌های جدید و گاه با بهره گیری از تصاویر و فرم‌های هنری گذشته همچون ایران باستان و ایران قبل از اسلام و با نگرش و معنا ب چکیده کامل

  هنر اسلامی دارای گنجینه عظیمی از معانی عمیق عرفانی و حکمت الهی است؛ زیرا این هنر ریشه در بنیان‌های ژرف تفکری معنوی و الهی دارد. این هنر، گاه با خلق صورت‌های جدید و گاه با بهره گیری از تصاویر و فرم‌های هنری گذشته همچون ایران باستان و ایران قبل از اسلام و با نگرش و معنا بخشی مجدد به آنها به پی ریزی فرهنگی بس غنی و شکوفا در تمدن اسلامی پرداخت. متاسفانه ما در بررسی « هنر اسلامی» شاهد گستره وسیعی ای از نگرش‌ها و رویکردهای تاریخی در قالب « تاریخ هنر» بوده‌ایم و جای خالی نگرش‌هایی عمیق تر با نگاهی فلسفی به این هنر در بستر رویکردهای فلسفی به هنر قابل مشاهده است. در واقع تعمق در جنبه درونی این هنر و زبان رمزگونه و لسان تمثیلی آن که حاوی بنیان‌هایی متافیزیکی و عرفانی بوده ضرورتی انکار ناپذیر است و کاستی های فراوانی در این زمینه همچنان در محافل دانشگاهی مشاهده می شود. در این مقاله به بررسی معنای نمادین و رمزگونه این هنر پرداخته و چرایی لزوم وجود چنین لسانی را برای این هنر مورد بررسی قرار می‌دهیم. سپس به معنای نمادین برخی نقوش، تصاویر و همچنین تاثیر عناصر طبیعت در هنر اسلامی خواهیم پرداخت و در کنار این عناصر، برخی بنیان‌های عرفانی و متافیزیکی این هنر را بررسی می‌کنیم. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  22 - بررسی مؤلفه‌های قرآنی نمادهای حیوانی در غزلیات شمس (از منظر الگوها)
  علی صفایی رقیه آلیانی
  افراد برای ابراز معانی به گفتار و نوشتارِ هنجار روی می آورند، اما همیشه این زبان عادی قابلیت القای معانی ذهنی و ماورایی را نداشته؛ و با بالا بردن ظرفیت زبان دست به هنجارگریزی و استفاده از نماد می زنند. با این توضیح مولوی به عنوان یک شاعر و اندیشمند دینی مضامینی در ذهن خ چکیده کامل

  افراد برای ابراز معانی به گفتار و نوشتارِ هنجار روی می آورند، اما همیشه این زبان عادی قابلیت القای معانی ذهنی و ماورایی را نداشته؛ و با بالا بردن ظرفیت زبان دست به هنجارگریزی و استفاده از نماد می زنند. با این توضیح مولوی به عنوان یک شاعر و اندیشمند دینی مضامینی در ذهن خود دارد، که این مفاهیم را به واسطة مکانیزم بلاغی نماد به مخاطبان القا می کند و از آن جایی که مضامین قرآنی در ناخوادگاه مولوی جریان داشت-که تنوع استفادة مولانا در لفظ و معنا به احادیث و قرآن نشانگر آشنایی مولوی با معارف اسلامی است- پس نمادها هم چنان پشتوانة مذهبی خود را حفظ کرده اند، که در اغلب موارد برای دریافت لایه های ضمنی یک نماد باید به ژرف ساخت های دینی آن نیز توجه داشت. نتایج بررسی ها نشان می دهد که مولوی از گزاره های قرآنی و احادیث برای پردازش الگوهای عرفانی و اسلامی خود از جمله تهذیب نفس، سفر در خویشتن، تجدید حیات و... بهره می گیرد که این الگوها از لایه های متنوع ذهنی و زبانی شاعر به صورت دایره های متداخلی که مرکزیت آن حول محور انسان می چرخد، تشکیل شده است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  23 - تحلیل رمزشناختی داستان «روغن ‌بنّات‌النّعش» در کتاب ‌‌کشف‌الأسرار و مکاشفات‌الأنوار روزبهان بقلی شیرازی
  یلدا توللی محمدعلی آتش سودا سمیرا رستمی
  این مقاله به بررسی رمزشناختی یکی از داستان‌های کتاب ‌‌کشف‌الأسرار و مکاشفات‌الأنوار روزبهان براساس نمادهای ادیان ایران باستان اختصاص دارد. در این بررسی رمزهای داستان با توجه به روایات متن‌های مقدسی؛ چون اوستا، بندهشن، دینکرد و ... باز تعریف شده است. به نظرمی‌رسد روزبها چکیده کامل

  این مقاله به بررسی رمزشناختی یکی از داستان‌های کتاب ‌‌کشف‌الأسرار و مکاشفات‌الأنوار روزبهان براساس نمادهای ادیان ایران باستان اختصاص دارد. در این بررسی رمزهای داستان با توجه به روایات متن‌های مقدسی؛ چون اوستا، بندهشن، دینکرد و ... باز تعریف شده است. به نظرمی‌رسد روزبهان در توصیف چنین داستان‌هایی به صورت ناخودآگاه، تحت تاثیر نمادهایی از اساطیر و ادیان ایران باستان قرارداشته است. باتوجه به شیوه‌ صریح و مکرر استفاده از این نمادها می‌توان گفت که به احتمال زیاد آشنایی روزبهان با متون پهلوی (فارسی میانه) زمینه‌ لازم را برای استفاده وی از چنین نمادهایی ایجادکرده است. نتایج حاصل از مقاله‌ حاضر نشان می‌دهد که در داستان مورد بررسی نویسنده به آیین ‌‌تشرّف و نوزایی قهرمان، آن هم پس از گذر از هفت‌ مرحله‌ کمال نظر داشته است و البته این مفاهیم را با استفاده از اصطلاحات عرفانی ایرانی ـ اسلامی تبیین کرده است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  24 - بررسی مقایسه‏ ای زبان نمادین در آثار عرفانی رسالةالطیر ابن ‏سینا و منطق‏ الطیر عطار
  سعید فرزانه فرد فرزانه دستمرد
  از روزگاران گذشته نماد و نمادپردازی شیوه ای در بیان داستان ها و اسطوره ها بوده است. زبان به عنوان بستری برای این نمادپردازی به شمار می رفته است. حرکت اجتماعی- فرهنگی عرفان و تصوف نوعی زبان خاص را می طلبید تا فهم معانی عمیق آن برای کسانی که با این مفاهیم بیگانه ان چکیده کامل

  از روزگاران گذشته نماد و نمادپردازی شیوه ای در بیان داستان ها و اسطوره ها بوده است. زبان به عنوان بستری برای این نمادپردازی به شمار می رفته است. حرکت اجتماعی- فرهنگی عرفان و تصوف نوعی زبان خاص را می طلبید تا فهم معانی عمیق آن برای کسانی که با این مفاهیم بیگانه اند، به آسانی میسّر نگردد. ابن سینا در رسالةالطیر خود و عطار در منطق الطیر از نمادهایی برای بیان مفاهیم ثانویه که خاص حوزۀ عرفان است بهره برده اند. مقالۀ حاضر به شیوه توصیفی تحلیلی به بررسی مقایسه ای انواع نمادها در دو متن یاد شده می پردازد. نتیجه پژوهش حاضر بیانگر این است که ابن سینا و عطار هر دو از نماد برای بیان مفاهیم عرفانی بهره برده اند؛ به گونه ای که می توان این دو اثر را داستان هایی نمادین (سمبولیک) با رنگ عرفانی دانست. بیشتر نمادهای این دو اثر بویژه منطق الطیر از جمله نمادهای وضعی (قراردادی) است. به این معنا که حاصل ابتکار و خلاقیت ابن سینا و عطار می باشد. جدای از این، می توان نمادهای سنتی (عمومی) را نیز در این دو اثر یافت. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  25 - تحلیل نمادپردازی در شعر نیمایی (مطالعۀ موردی اشعار پنج شاعر)
  حجت ا... امید علی
  نمادگرایی یکی از جریان های مهم شعر نیمایی است که شاعران معاصر هر کدام به نسبتی در این جریان شعری سهمی دارند. بررسی جریان نمادگرایی در شعر نیمایی حاکی از آن است که نگرش و جهان بینی شاعر و زمینۀ اصلی اشعار او در تحلیل و تأویل نمادها نقش محوری دارد. هر شاعری متناسب با علائ چکیده کامل

  نمادگرایی یکی از جریان های مهم شعر نیمایی است که شاعران معاصر هر کدام به نسبتی در این جریان شعری سهمی دارند. بررسی جریان نمادگرایی در شعر نیمایی حاکی از آن است که نگرش و جهان بینی شاعر و زمینۀ اصلی اشعار او در تحلیل و تأویل نمادها نقش محوری دارد. هر شاعری متناسب با علائق، افکار و ارزش های خود، لحن و فضایی را ترسیم می‌کند که بار معنایی نمادها نیز به این ساختار بستگی دارد. این مقاله با هدف تحلیل نمادپردازی در شعر نیمایی، با طرح این سوالات: پیدایش نمادها در شعر نیمایی چگونه است؟ قرائن کشف نماد در شعر نیمایی کدامند؟ ضمن ذکر دلایل توجه شاعران شعر نیمایی به نمادپردازی، چگونگی شکل گیری انواع تصاویری نمادین و چگونگی کشف آن‌ها در شعر نیمایی را بررسی می‌کند. این پژوهش به روش کتابخانه ای انجام گرفته است که با مطالعه و تحلیل شعر پنج شاعر شعر معاصر (نیما، اخوان، فروغ، شاملو و م. سرشک) سوالات مطرح شده را پاسخ داده است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  26 - بررسی جلوه‌های نمادین طبیعت در اشعار محمدرضا شفیعی کدکنی
  احمد کریمی هنگامه زال نژاد
  نماد و نمادهای طبیعی در اشعار پیشینیان رواج داشته و کم یا بیش در شعر شاعران معاصر نیز یکی از آرایه‌های مهم شعری محسوب می‌شود. شفیعی نیز از شاعران سمبلیک و نمادپرداز طبیعی است. نماد در شعر شفیعی در خدمت واژه، مضمون، معنا و اجتماع است. نمادهای شفیعی خاستگاه‌های ملی- میهنی چکیده کامل

  نماد و نمادهای طبیعی در اشعار پیشینیان رواج داشته و کم یا بیش در شعر شاعران معاصر نیز یکی از آرایه‌های مهم شعری محسوب می‌شود. شفیعی نیز از شاعران سمبلیک و نمادپرداز طبیعی است. نماد در شعر شفیعی در خدمت واژه، مضمون، معنا و اجتماع است. نمادهای شفیعی خاستگاه‌های ملی- میهنی، مذهبی و طبیعی دارند که برجسته‌ترین آن‌ها، طبیعی است. تمثیلی بودن نمادها به شکلی نمادین، از شاخصه‌های شعری اوست. او فقط به توصیف مبادرت نمی‌کند بلکه توصیفِ طبیعت را با حالات و افکار انسان آمیخته، سپس در جلوه‌های سمبل بروز می‌دهد. از این رو در این پژوهش، از میان آثار او، دو مجموعة شعری اعم از آیینه‌ای برای صداها و هزاره دوم آهوی کوهی، مورد مداقه و نقد و بررسی قرار گرفته است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  27 - بررسی ادب اعتراض در جریان شعری سمبولیسم اجتماعی
  رحیم کوشش زهرا نوری
  جریان شعر سمبولیسم اجتماعی گسترده ترین و معروف ترین جریان شعر معاصر است که سهم مهمی در تاریخ ادبیات معاصر دارد. نامدارترین شاعران معاصر، پیرو این جریان بودند، اشعار برجسته ای از آنها ماندگار شده که جزو درخشان ترین اشعار شعر معاصر می باشد. بارزترین ویژگی این جریان، پیوند چکیده کامل

  جریان شعر سمبولیسم اجتماعی گسترده ترین و معروف ترین جریان شعر معاصر است که سهم مهمی در تاریخ ادبیات معاصر دارد. نامدارترین شاعران معاصر، پیرو این جریان بودند، اشعار برجسته ای از آنها ماندگار شده که جزو درخشان ترین اشعار شعر معاصر می باشد. بارزترین ویژگی این جریان، پیوند معنادار شعر با اجتماع است به گونه ای که می توان گفت شعر شاعران، انعکاس مسائل جامعه است. یکی از مؤلفه های شعر اجتماعی که در این جریان بسیار به آن توجه شده، شعراعتراض است. از آنجا که خاصیت شعر اجتماعی اعتراض و انتقاد است و از آنجا که شرایط اجتماعی این دوره نامساعد است، شاعران پیوسته در واکنش به مسائل جامعه معترض هستند. در این مقاله نمونه های شعر اعتراضی در شعر شاعران برجسته ی این جریان ازجمله نیما یوشیج، احمد شاملو، اخوان ثالث، فروغ فرخزاد، حمید مصدق بررسی شده است. نتایج بررسی بیانگر این است که استبداد و نابه سامانی شرایط اجتماعی دلیل اصلی شعر اعتراضی شاعران است. مهم ترین اعتراض ها نیز در مورد فقر، فاصله ی طبقاتی، بی عدالتی و نابرابری ارزش ها، استبداد و استعمار است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  28 - تجلی طبیعت در اشعار محمدرضا شفیعی کدکنی (م.سرشک)
  محمدتقی یونسی رستمی حوریا هادی پور علی خوشه‏ چین
  علاقه به طبیعت و استفاده از عناصر طبیعی در شعر به دوره ی خاصی از زندگی و انسان حوزه های شعری – کلاسیک و نو- محدود نمی شود. شاعران با بهره گیری از تخیل، عناصر بلاغی و صناعات ادبی کوشیده اند تا با وام گیری از طبیعت، عناصر آن و ترکیبات جدیدی که خلق می کنند، به مفاهیم چکیده کامل

  علاقه به طبیعت و استفاده از عناصر طبیعی در شعر به دوره ی خاصی از زندگی و انسان حوزه های شعری – کلاسیک و نو- محدود نمی شود. شاعران با بهره گیری از تخیل، عناصر بلاغی و صناعات ادبی کوشیده اند تا با وام گیری از طبیعت، عناصر آن و ترکیبات جدیدی که خلق می کنند، به مفاهیم مورد نظرشان بپردازند. طبیعت گرایی شاعران به سه دسته: تقلیدی، توصیفی و تأویلی و تألیفی تقسیم می شود. رویکرد طبیعت گرایی در شعر کلاسیک با شعر نو تا حد زیادی متفاوت است. در شعر نیما و شعر نیمایی، تجلی طبیعت با خصوصیات متعددی از جمله : سنت شکنی، زبان جدید، جهان بینی ویژه، دوری از منظم الوحدگی شاعر، حضور عناصر بومی و محلی همراه بوده است. یکی از شاعرانی که در دوره معاصر با نگرش نیمایی و با زبان نو قدمایی به طبیعت و عناصر طبیعی به شکل نمادین (سمبولیسم) پرداخته است، شفیعی کدکنی (م.سرشک) است. در تحلیل اشعار شاعر هرچه از دفاتر اول شاعر سوی آثار جدیدتر وی گام برمی داریم، با توسعه زبانی و محتوایی غنی تر روبرو می شویم. بررسی ها نشان داده است که شاعر از هجده عنصر طبیعت بیشتر از سایر عناصر استفاده کرده است. او برای بیان اندیشه های فردی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و انسانی محیط و روزگارش از واژه ها و ترکیبات : باران، گل، بهار، باغ، ابر و باد با بیش ترین بسامد عناصر بهره برده است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  29 - بررسی و مقایسۀ نماد از دیدگاه میزان ابهام در شعر سلمان هراتی، سیدحسن حسینی و طاهره صفار‌زاده
  جعفر محمدی دکترآرش مشفقی دکترعزیز حجاجی کهجوق
  نماد از منظر علوم بلاغی، کلمه، عبارت و یـا جملـه ای اسـت که عـلاوه بـر معنای ظاهری، طیف معنایی گسترده‌ای را به خواننده القا می‌کند. بیان اندیشه‌های پیچیدۀ عرفانی و انعکاس غیرمستقیم اندیشه‌های سیاسـی و اجتمـاعی در قالـب نمادین، سبب ظهور ویژۀ نمـاد در گسـترۀ شـعر فارسـی ش چکیده کامل

  نماد از منظر علوم بلاغی، کلمه، عبارت و یـا جملـه ای اسـت که عـلاوه بـر معنای ظاهری، طیف معنایی گسترده‌ای را به خواننده القا می‌کند. بیان اندیشه‌های پیچیدۀ عرفانی و انعکاس غیرمستقیم اندیشه‌های سیاسـی و اجتمـاعی در قالـب نمادین، سبب ظهور ویژۀ نمـاد در گسـترۀ شـعر فارسـی شـده اسـت. در ادبیّات معاصر، علاوه بر عوامل مذکور، بروز مکاتبی که گـرایش خـاص بـه ابهـام دارنـد، توجه به نمادپردازی را افزون‌تر می‌نماید. هدف نویسنده از ایـن پژوهش، بررسـی نمادهـای شـعر معاصر، گره‌گشای ابهام حاکم بر آن‌هاست. در ایـن پـژوهش که به شیوۀ توصیفی- تحلیلی و روش کتابخانه ای صورت گرفته است، نمادهـای موجـود در شـعر هراتی، حسینی و صفار زاده کـه از شـاعران برجسـتۀ انقلاب و جنگ محسوب می‌شوند، از لحاظ میزان ابهام، بررسی شده‌ است. در بررسی نماد از دیدگاه میزان ابهام، نمادهـای حقیقـی، نمـاد مطابق با تعریف اصلی خود و موارد نزدیک به نماد، یعنـی کنایه‌های رمـزی و استعاره‌های نمادنما، قابل تعریف‌اند. نتایج نشـان می‌دهد کـه هراتـی بـا 55 درصـد، صفار زاده با 31 درصـد و حسـینی بـا 14درصد در رده‌های اول تـا سـوم نمادپردازی قرارگرفته‌اند؛ بنابر این می‌توان نتیجـه گرفـت کـه جنسـیّت در رونـد نمادپردازی تأثیری ندارد، بلکه بسته به سبک و رویکرد شاعر است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  30 - بررسی واژه‌های نمادین در اشعارتاگور
  نیلا نوربلین محمود صادق زاده عزیزاله توکلی کافی آباد
  رابیندرانات تاگور، برنده‌ی جایزه‌ی نوبل،شاعر، عارف، فیلسوف و نویسنده‌ی هندی است که شهرتی جهانی دارد. اشعار تاگور از ابعاد گوناگون ادبی، به‌ویژه از لحاظ مکتب‌های ادبی قابل بررسی‌است .تاگور بیشتر از مکتب رمانتیسم متاثر شده است؛ با این‌حال به مکتب سمبولیسم هم در اشعارش توج چکیده کامل

  رابیندرانات تاگور، برنده‌ی جایزه‌ی نوبل،شاعر، عارف، فیلسوف و نویسنده‌ی هندی است که شهرتی جهانی دارد. اشعار تاگور از ابعاد گوناگون ادبی، به‌ویژه از لحاظ مکتب‌های ادبی قابل بررسی‌است .تاگور بیشتر از مکتب رمانتیسم متاثر شده است؛ با این‌حال به مکتب سمبولیسم هم در اشعارش توجه داشته‌است. در این جستار به شیوه‌ی توصیفی، تحلیلی و ارزیابی کمی به بررسی واژه‌های نمادین در دسته‌های طبیعت، گیاه، پرنده، شی، انسان و اسطوره‌ی انسانی، مکان، حیوان، حشره و غیره در اشعار ترجمه شده‌ی تاگور پرداخته شده‌است. به‌طورکلی، از میان 820 شعر ترجمه شده‌ی او در 155 شعر واژه‌های نمادین دیده می‌شود، (90/18)درصد. تاگور به طبیعت علاقه‌ی زیادی داشت؛ از‌این‌رو، نمادهای طبیعت(58درصد)، گیاه(35/22درصد) و اشیاء(25/22درصد) پربسامدترین نمادها در اشعار تاگور هستند. نمادهای شعر تاگور بیشتر بار معنایی مثبت دارند، برای تجسم و توصیف اندیشه‌ها و پیام‌های انسانی، عرفانی، فلسفی و تصویرهای شاعرانه به کار رفته‌اند و با مفاهیم نمادهای جهانی نزدیکند. دریافت معنای نمادهای شعر تاگور اغلب آسان است و او به‌ندرت نماد ابداعی و شخصی دارد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  31 - مدرنیته و شعر فارسی در دو دهه سی و چهل خورشیدی
  گلنار یغمائی دکترسید محمدباقر کمال الدینی دکترمحمود صادق زاده
  در نوشته حاضر که حاصل پژوهشی از نوع تاریخی، توصیفی و تحلیلی و از نظر نحوه گردآوری داده‌ها، کتابخانه‌ای است، پس از نگاهی گذرا به ادبیات مشروطه در برخورد با تمدّن غرب، مشخصه‌های شعر فارسی در شکل و محتوا در دهه‌های سی و چهل خورشیدی برشمرده شده است. شکستن قالب‌ها و اوزان که چکیده کامل

  در نوشته حاضر که حاصل پژوهشی از نوع تاریخی، توصیفی و تحلیلی و از نظر نحوه گردآوری داده‌ها، کتابخانه‌ای است، پس از نگاهی گذرا به ادبیات مشروطه در برخورد با تمدّن غرب، مشخصه‌های شعر فارسی در شکل و محتوا در دهه‌های سی و چهل خورشیدی برشمرده شده است. شکستن قالب‌ها و اوزان کهن در عین رعایت یا عدم رعایت وزن و قافیه، به کار بردن مضامین و پیام‌های سیاسی و اجتماعی تحت تأثیر ادبیات مشروطه و نیز سمبولیسم فرانسه، تأکید بر ابهام‌گویی، بهره‌گیری از هر پدیده طبیعی و اجتماعی به‌صورت نمادین برای نقد سیاسی و اجتماعی و ظهور شعر سپید و شعر موج نو، از مشخصات مهم‌تر شعر این دوره شناخته‌شده است. علاوه بر این، پیدایش شعر مقاومت و شعر چریکی و بعضاً پریشان‌گویی و نامفهوم‌سرایی و ظهور تصنّعی جریان‌های شعری و ظهور پیام بازگشت به خویشتن اسلامی به‌ویژه در دهه چهل را می‌تـوان از مشخصه‌های دیگر شعـر در ایـن دهه دانست. مدرنیتـه به دو صـورت مستقیم (آشنایی با ادبیات و شعر غرب) و غیرمستقیم (شکل‌دادن به گروه‌بندی‌های اجتماعی، جریان‌های فرهنگی، دگرگونی‌های سیاسی و درهم‌تنیده شدن آن‌ها) بر شعر این دوره تأثیر گذاشته است. ستیز قلمی بین حامیان قالب‌های سنّتی شعر و شعر نو، اختلاف‌نظر بین شاعران موج نو و شعر نو و چند شاخه شدن شعر و شاعران، همه انعکاس همین گروه‌بندی‌های اجتماعی و جریان‌های فرهنگی بوده که یا تحت تأثیر مدرنیته شکل‌گرفته و یا بر اثر نفوذ مدرنیته از حالت خفته به حالت فعّال درآمده است پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  32 - بررسی زبان سمبولیک اجتماعی در شعر «خه‌وه به‌ردینۀ» سواره ایلخانی‌زاده
  بهار کاظمی جمال احمدی بدریه قوامی رضا برزویی
  10.30495/irll.2021.1920739.1412
  ادبیات یکی از شئون اجتماعی است که همواره تحت تأثیر وقایع و رویدادهای سیاسی عصر خود بوده و جایگاهی برای بیان و بازتاب آن جریان هاست. از پیامدهای حاکمیت استبداد و اختناق بر جامعه، رویکرد شاعران به بیان نمادین است. سواره ایلخانی زاده از جمله شاعران نوپرداز کُرد در کردستا چکیده کامل

  ادبیات یکی از شئون اجتماعی است که همواره تحت تأثیر وقایع و رویدادهای سیاسی عصر خود بوده و جایگاهی برای بیان و بازتاب آن جریان هاست. از پیامدهای حاکمیت استبداد و اختناق بر جامعه، رویکرد شاعران به بیان نمادین است. سواره ایلخانی زاده از جمله شاعران نوپرداز کُرد در کردستان ایران است، که تحت تأثیر شرایط جامعه و شعر نو فارسی و تأثیر پذیری از شعر نیمایوشیج، در شعر خود به جامعه گرایی و توجه به دردها و رنج های مردم و متعهد دانستن خود در فضای خفقان زده که ارمغان حکومت عصر بود، پرداخت. برخی از شاعران در شعر نو فارسی، برای بیان مشکلات و آرمان های مردم، از زبانی سمبولیک و نمادین بهره می بردند. سواره نیز به تأثیر از شرایط حاکم بر جامعه، در شعر، زبانی سمبولیک داشت. در این مقاله با نگاهی به اوضاع تاریخی و سیاسی دوران شعری سواره، به بررسی زبان شعر خه وه به ردینه (خواب سنگین/ khava bardîna)، سمبول های شعری اش و بهره گیری از آن‌ها برای بیان مشکلات و آرمان های جامعۀ سواره می پردازیم و به این مهم دست می یابیم که سواره با تلفیق نمادگرایی و جامعه گرایی که دو ویژگی بارز سمبولیسم اجتماعی است، بازگوکنندۀ وقایع تاریخی، سیاسی و اجتماعی عصر خود است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  33 - نمادپردازی در دیوان ملا پریشان
  زهرا نظری علی نوری علی حیدری
  10.30495/irll.2023.1974998.1538
  یکی از ابزارهای مؤثر برای بیان مفاهیم پیچیدة عرفانی، استفاده از زبان تأویل‌پذیر رمز است؛ زبانی که مناسب-ترین فرم‌ها را برای توضیح تجربیات روحانی و مفاهیم معقول در اختیار دارد. بررسی میزان و نحوة کاربرد رمز در دوره‌های مختلف شعری، کوششی راهگشا برای ورود به دنیای عواطف و چکیده کامل

  یکی از ابزارهای مؤثر برای بیان مفاهیم پیچیدة عرفانی، استفاده از زبان تأویل‌پذیر رمز است؛ زبانی که مناسب-ترین فرم‌ها را برای توضیح تجربیات روحانی و مفاهیم معقول در اختیار دارد. بررسی میزان و نحوة کاربرد رمز در دوره‌های مختلف شعری، کوششی راهگشا برای ورود به دنیای عواطف و اندیشه‌های شاعر و نیز پی بردن به فضای اجتماعی روزگار اوست، براین اساس در جستار حاضر به بررسی اشعار عرفانی ملاپریشان لک پرداخته شده است. در این مقاله، بر اساس روش توصیفی-تحلیلی، نمادها و شیوۀ نمادپردازی ملاپریشان بررسی شده-است. این پژوهش می‌تواند به شناسایی بخش مهم و ناکاویده‌ای از ذهنیات، تجربه‌ها و جنبه‌های دیگر این شاعر عارف کمک کند. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که نوع نمادهای مورد استفاده در شعر پریشان متنوع است؛ هرچند بیشتر، از نمادهای طبیعی استفاده کرده است. دیگر آنکه نمادگرایی ملاپریشان، هم آمیخته با شریعت است و هم بیشتر در خدمت القای مضامین عرفانی است؛ با اینکه از اشاره به مضامین و موضوعات اخلاقی فردی و اجتماعی نیز خالی نیست، پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  34 - A Sound Symbolic Study of Translation of Onomatopoeia in Children's Literature: The Case of '' Tintin''
  Mehdi Zolfagharian Alireza Ameri
  As onomatopoeic words or expressions are attractive, the users of languages in the fields of religion, literature, music, education, linguistics, trade, and so forth wish to utilize them in their utterances. They are more effective and imaginative than the simple words. چکیده کامل

  As onomatopoeic words or expressions are attractive, the users of languages in the fields of religion, literature, music, education, linguistics, trade, and so forth wish to utilize them in their utterances. They are more effective and imaginative than the simple words. Onomatopoeic words or expressions attach us to the real nature and to our inner senses. This study aims at familiarity with onomatopoeia, its trans- lation, and usage by bringing pure studies on onomatopoeia into practice, and drawing a map of verbal onomatopoeic utterances in the nature more objectively. It also wishes to pave the way in future for providing onomatopoeic dictionaries and other reference books. To do so, it has primarily followed a library research by which the researcher gathered information through legitimate references and heuris- tically and qualitatively analyzed it. The pertinent instrumentation comprised in content analysis of Tintin’s story books in English language, and first and second translations in Persian language each in four volumes via Hinton et al.’s model of sound symbolism, semi-structured interview, and inter-rated coding with 10 readers and a publisher. Data analysis shows that Persian translations of onomatopoeias are phonetically and culturally adaptable to the original texts. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  35 - بررسی سمبولیسم عرفانی و اجتماعی در اشعار تقی پورنامداریان
  محمد بهنام فر اردشیر سنچولی جدید
  پورنامداریان از منتقدان و پژوهشگران برجستة جامعة ادبی کشور به حساب می‌آید که جنبة شاعری وی کمتر مورد توجه واقع شده است. وی تحت تأثیر افکار نیما و پیروان او، همچنین مطالعات و پژوهش‌های خود در زمینة عرفان و داستان‌های رمزی آن، در اشعارش گرایش خاصی به بیان رمزی و سمبولیک د چکیده کامل

  پورنامداریان از منتقدان و پژوهشگران برجستة جامعة ادبی کشور به حساب می‌آید که جنبة شاعری وی کمتر مورد توجه واقع شده است. وی تحت تأثیر افکار نیما و پیروان او، همچنین مطالعات و پژوهش‌های خود در زمینة عرفان و داستان‌های رمزی آن، در اشعارش گرایش خاصی به بیان رمزی و سمبولیک دارد. بسیاری از این رمزها و نمادها را می‌توان در دو حوزة غالب عرفانی و اجتماعی یا حماسی جای داد. با توجه به همین مطلب، این جستار کوشیده است تا سمبولیسم عرفانی و اجتماعی موجود در شعر پورنامداریان را با توجه به زمینه‌های مطالعات عرفانی شاعر و پژوهش‌های دقیق او در این زمینه و همچنین شرایط سیاسی و اجتماعی حاکم در زمان سرایش آثارش، مورد تحلیل و بررسی قرار دهد. نتایج نشان می‌دهد که مطالعات و تأملات شاعر در زمینة عرفان و دقت و تفکر در احوالات عارفان، در خلق سمبل‌های عرفانی اشعارش بسیار مؤثر بوده است. همچنین نتایج بیانگر این است که شاعر بنابر شرایط خاص سیاسی و اجتماعی دوران شاهنشاهی و استبداد حاکم بر آن، به ناچار به زبان سمبولیک روی آورده است و با بیانی نمادین، جامعة بحران‌زده عصر خویش را به تصویر کشیده است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  36 - رمز و رمزگرایی با تکیه بر ادبیات منظوم عرفانی
  محمدرضا نصر اصفهانی حافظ حاتمی
  تلاش برای بیان تعریفی مستقل از رمز و تبیین آن به عنوان تصویری خیالی جدای از دیگر صور خیال، برای هر پژوهشگر آثار ادبی و عرفانی بایسته و شایسته است. از سوی دیگر، طرح این موضوع نیز برجسته و با اهمیت است که رمز در عین رابطة بسیار فشرده با کنایه، استعارة مصرّحه، تمثیل رمزی، چکیده کامل

  تلاش برای بیان تعریفی مستقل از رمز و تبیین آن به عنوان تصویری خیالی جدای از دیگر صور خیال، برای هر پژوهشگر آثار ادبی و عرفانی بایسته و شایسته است. از سوی دیگر، طرح این موضوع نیز برجسته و با اهمیت است که رمز در عین رابطة بسیار فشرده با کنایه، استعارة مصرّحه، تمثیل رمزی، اضافة سمبلیک، کهن‌الگو، تشبیه تمثیل و نوع ادبی فابل، تصویری جدای از اینهاست. لزوم توجّه شعرا و نویسندگان به رمز، تاریخچه و انواع آن، اشاره به رمز و اشتقاق آن در دیگر زبان‌ها و اشاره‌ای کوتاه به رمز در گونه‌های ادب حماسی، غنایی، انتقادی و سیاسی و فرهنگی به عنوان مدخلی برای ورود به رمزعرفانی، موضوعاتی هستند که این مقاله در پی تفسیر و تبیین آنها است.کوتاه سخن آنکه در این پژوهش تلاش بر این است که سیر گذر نمادهای شناخته شدة عرفانی نامی، هرچند کوتاه و مختصر، بیشتر بررسی و به آن توجه شود و بنابراین، پژوهش پیش رو، بر یک یا دو عارف خاص متمرکز نیست. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  37 - شباهت ها و تفاوت های سبک فکری منظومه چهارچمن و منطق الطیر
  بهزاد ذاکری گتابی سپیده سپهری الهه حاجیها
  موضوع تأثیرپذیری از ادبیات گذشته امر مسلّم و قطعی در هر دوره است و اختصاص به دوره خاص یا مشخص و معینی ندارد. هر شاعری، هم از جهت انتخاب لفظ و واژه و هم از نظر کیفیت کاربرد آنها در ترکیبات و به ویژه از نظر محتوا و درون‌مایه، نظر بر آثار گذشتگان دارد. از جمله این منظومه‌ه چکیده کامل

  موضوع تأثیرپذیری از ادبیات گذشته امر مسلّم و قطعی در هر دوره است و اختصاص به دوره خاص یا مشخص و معینی ندارد. هر شاعری، هم از جهت انتخاب لفظ و واژه و هم از نظر کیفیت کاربرد آنها در ترکیبات و به ویژه از نظر محتوا و درون‌مایه، نظر بر آثار گذشتگان دارد. از جمله این منظومه‌ها، چهارچمن اثر رمزی و تمثیلی شاه‌داعی، عارف و شاعر قرن نهم است که متأثر از منطق‌الطیراست؛ یعنی مضمون اصلی هر دو منظومه، جستجوی معبود یا فهم چونیِ اوست. در چهارچمن، شخصیت اصلی داستان که شوق نام دارد با شانزده گل و چهار پرنده به گونه‌ای انفرادی به خلوت می‌نشیند و پرسش‌های خود را با هر یک رد و بدل می‌کند. از این رو مضامین، تعابیر و ساختار این اثر، شباهت بسیاری با منطق‌الطیر دارد. روش این پژوهش توصیفی – تحلیلی است و یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد بسیاری از مفاهیم عرفانی به کار رفته در منطق‌الطیر، چون وحدت وجود، حیرت، حجاب راه، درد و ... در چهارچمن نیز تکرار شده است. بسیاری از شخصیت‌ها در چهارچمن و منطق‌الطیر چون بنفشه و صعوه، سوسن و بط، نسرین و طاووس، دارای اندیشه و مسلک مشترکی هستند و نقش و عملکردشان در داستان یکی است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  38 - انواع نمادها در شعر معاصر عربی
  باقر قربانی زرین
  نماد یا سمبل از دیرباز در ادبیات عربی مطرح بوده است حتی برخی از سروده های امریء القیس و زُهیر نمادین محسوب می شوند، ولی نمادگرایی به عنوان یک مکتب در ادبیات معاصر عربی و پس از پیدایش مکتب سمبولیسم در فرانسه هویدا شد. شاعران و نویسندگان بسیاری از این مکتب استقبال کردند و چکیده کامل

  نماد یا سمبل از دیرباز در ادبیات عربی مطرح بوده است حتی برخی از سروده های امریء القیس و زُهیر نمادین محسوب می شوند، ولی نمادگرایی به عنوان یک مکتب در ادبیات معاصر عربی و پس از پیدایش مکتب سمبولیسم در فرانسه هویدا شد. شاعران و نویسندگان بسیاری از این مکتب استقبال کردند و نوشته ها و سروده هایشان را از نمادهای مختلف آکندند. موارد گوناگون این نمادگرایی در آثار نویسندگان و شاعران تا حدی است که می توان مجلداتی چند را بدان اختصاص داد. بدین جهت در این نوشتار فقط انواع نمادها در شعر معاصر عربی بررسی و نمونه های بارز نمادگرایی در سروده های شاعران معاصر عربی تحلیل شده است. تحلیل نمادها در بیان مفاهیم و مضامین اشعار و وا کاوی معانی آن سروده ها تاثیری اساسی دارد تا بدانجا که اگر نماد در یک سروده به درستی شناخته و تحلیل نشود مفهوم کلی و مضمون آن سروده نامفهوم خواهد بود. برای تبیین انواع نمادها به شاعران یک کشور بسنده نشده است و با تقسیم بندی نمادها که برای نخستین بار بدین شکل در یک جا انجام می پذیرد سعی بر آن بوده که تصویری کلّی از نمادگرایی در شعر معاصر عربی ترسیم شود. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  39 - نماد و نمادگرایی در اشعار فریدون مشیری
  شیوا امین اسکندری احمد خیالی خطیبی
  نماد در قلمرو ادبیات و شعر از پیشینه طولانی و پرفراز و نشیب برخوردار است. نماد یا رمز معانی متنوعی دارد رمز عبارت از چیزی است که نماینده چیز دیگر باشد اما این نماینده بودن نه به علت شباهت دقیق میان دو چیز، بلکه از طریق اشاره مبهم یا رابطه‌ای اتفاقی و قراردادی است. یونگ چکیده کامل

  نماد در قلمرو ادبیات و شعر از پیشینه طولانی و پرفراز و نشیب برخوردار است. نماد یا رمز معانی متنوعی دارد رمز عبارت از چیزی است که نماینده چیز دیگر باشد اما این نماینده بودن نه به علت شباهت دقیق میان دو چیز، بلکه از طریق اشاره مبهم یا رابطه‌ای اتفاقی و قراردادی است. یونگ معتقد است زبان ناخودآگاه، زبان نمادهاست. ناخودآگاه بی‌پرده و برهنه با ما مشخص نمی‌گوید، بلکه همواره در جامعه‌ای از رمز و راز و در پوششی از نماد پنهان می‌شود. رمز و نماد در آثار ادبی اعم از نثر و نظم و با توجه به سبک آن آثار به طور چشمگیر یافت می شود که در این میان فریدون مشیری نیز همانند شعرای دیگر از این مسئله دور نبوده و با بهره گیری از نماد و نمادگرایی در اشعارش کلمات به ظاهر ساده را دارای محتوایی دو چندان کرده است. ازاین‌رو هدف از این پژوهش بررسی نماد و نمادگرایی در اشعار این شاعر معاصر است و در نهایت پاسخ به این سؤال که وی از چه نمادهایی بیشتر بهره برده است. وی علاوه‌بر طبیعت و گل و گیاه و آب و آتش در موضوعات دیگری از قبیل عرفان، شخصیت‌های اسطوره‌ای، قهرمانان و بزرگان دین و شعرا نیز از مقوله رمز و نماد به شیوه و روش خاص خود و به زیبایی تمام بهره جسته است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  40 - رمزپردازی معرفت در اندیشه ملاصدرا
  احمدرضا هنری
  رمزپردازی روشی است که از دیرباز در دو ساحت عینی و معرفتی برای انتقال معانی استفاده شده است. در ساحت عینی یک پدیده به عنوان رمزی از یک حقیقت یا معنا تلقی می‌گردد و از کاربردهای مهم آن در عرصه معرفت بیان معانی و حقائق متافیزیکی در قالب رموز است؛ لذا همواره ادیان و مکاتب م چکیده کامل

  رمزپردازی روشی است که از دیرباز در دو ساحت عینی و معرفتی برای انتقال معانی استفاده شده است. در ساحت عینی یک پدیده به عنوان رمزی از یک حقیقت یا معنا تلقی می‌گردد و از کاربردهای مهم آن در عرصه معرفت بیان معانی و حقائق متافیزیکی در قالب رموز است؛ لذا همواره ادیان و مکاتب مختلف عرفانی و باطنی از این شیوه بهره برده‌اند. در فرهنگ اسلامی نیز در آثار سهروردی و عرفا به شکل گسترده‌ای این امر نمایان است. با توجه به جایگاه مهم حکمت متعالیه در حکمت اسلامی این پژوهش در پی پاسخ به این سؤال است که فرایند رمزپردازی در عرصه معرفت در اندیشه ملاصدرا چگونه است؟ آیا در چارچوب معرفتی وی می‌توان روشی را برای کشف رمز و دستیابی به حقیقت رمزها ارائه داد؟ تحلیل و بررسی آموزه‌هایی نظیر ادراک خیالی، شهود، تأویل و معرفت نفس می‌تواند ما را در رسیدن به مطلوبمان یاری رساند؛ بر اساس نتایج حاصله چارچوبی فراهم می‌گردد که بنیانی عقلانی و قوی برای رمزپردازی در عرصه معرفت خواهد بود و همچنین معیاری را برای ارزیابی و تشخیص رمزپردازی‌های صحیح و عقلانی در اختیار قرار می‌دهد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  41 - بررسی اندیشه‎های تلفیقی در آثار مهدی اخوان‌ثالث
  فاطمه حاجی رحیمی حسن شهریاری
  چکیده اندیشه‌های تلفیقی در شعر، با هر زمینه‌ای، اساساً از پیچیده‌ترین فرآورده‌های تخیّل شاعرانه است و البتّه به‎سببِ گستردگیِ مفاهیم و بارمعنایی که، اندیشه دارد، تأویل آن‌ها مخاطب را در مسیر نگاه و کیفیّتِ عواطفِ شاعر، هدایت می‌کند. شعرِ اخوان ‎ثالث، به‌عنوان چکیده کامل

  چکیده اندیشه‌های تلفیقی در شعر، با هر زمینه‌ای، اساساً از پیچیده‌ترین فرآورده‌های تخیّل شاعرانه است و البتّه به‎سببِ گستردگیِ مفاهیم و بارمعنایی که، اندیشه دارد، تأویل آن‌ها مخاطب را در مسیر نگاه و کیفیّتِ عواطفِ شاعر، هدایت می‌کند. شعرِ اخوان ‎ثالث، به‌عنوان شاعرِ برجستۀ معاصر و صاحب‎سبک تلفیق و ترکیبی از سنّت‌های ادبی پیشینیان با زبان و اندیشه‌های نوآورانه‌ای ا‎ست که برای نخستین ‎بار در شعر فارسی عرضه می‌شوند. احاطۀ وسیع اخوان به میراثِ ادبِ فارسی، این مجال را برایش فراهم کرده است که اندیشه‌هایش را هرچه زیباتر، در شعر خود بگنجاند. نویسندگان این مقاله در پژوهش حاضر که مطابق با روش کیفی با رویکرد توصیفی- تحلیلی حاصل شده است، به بررسی اندیشه‎های تلفیقی در آثار اخوان می‌پردازند. ازجمله نتایج حاصل از پژوهش در شعر اخوان که در سه سطح زبانی، ادبی و فکری انجام یافته است عبارتند از: تلفیقی از زبان کهن و عامیانه با زبان نو و ادیبانه، تلفیقی از حماسه و غزل، تلفیقی از ایران پیش از اسلام و ایران پس از اسلام، تلفیقی از ادیان و مذاهب مختلف و تلفیقی از شعرنیمایی با شعرکلاسیک که این شاعر توانسته است با نمادگرایی و دیدگاه نوین خود سبکی تازه را در عرصه شعر و ادب این سرزمین به‎وجود آورد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  42 - بررسی بسامد اوزان بحور و ساختار قوافی در نسخة خطّی عقودالجواهر احمد داعی
  عبداله قاسمی زهرا خسروی و مکانی
  چکیده امروزه بررسی اوزان اشعار فارسی و عربی، با تعیین بسامد و ترسیم فراز و نشیب‌های گوناگون آن با وجود چاپ‌های پاکیزه و منقّح از دواوین شعر فارسی و عربی امری ضروری و مفید به نظر می‌رسد. آسیای صغیر به ویژه در دورة عثمانی که مرکز نضج زبان و ادب فارسی در دربار پادشاهان ب چکیده کامل

  چکیده امروزه بررسی اوزان اشعار فارسی و عربی، با تعیین بسامد و ترسیم فراز و نشیب‌های گوناگون آن با وجود چاپ‌های پاکیزه و منقّح از دواوین شعر فارسی و عربی امری ضروری و مفید به نظر می‌رسد. آسیای صغیر به ویژه در دورة عثمانی که مرکز نضج زبان و ادب فارسی در دربار پادشاهان بود، بستر مناسبی برای پرورش شعرا و آثار ارزشمند ادبی آنان محسوب می شد. احمد داعی با عقود الجواهر یکی از پیشتازان نصاب سرایی در این عصر محسوب می‌شود که با اشراف بر لغات فارسی و عربی با سرودن پنجاه و یک قطعه در 653 بیت نوآوری خاصّی در اوزان عروضی با تلفیق و پیوند سخنان حکمی و ضرب‌المثل‌ها بوجود آورده است. وی در کنار آموزش زبان عربی و معانی لغات و واژگان ثقیل عربی اهداف دیگری چون؛ نگاه مبتکرانه به اوزان شعر و تعلیم پندهای اخلاقی و حکمی نیز داشته است. این مقاله به شیوۀ توصیفی- تحلیلی، ضمن بررسی اوزان به این سؤال پاسخ می‌دهد که احمد داعی در عقودالجواهر از نظر علم عروض در چه جایگاهی قرار دارد. پرونده مقاله