بررسی تطبیقی تعلیمی نقش‌های نمادین پرندگان در خسرو و شیرین و لیلی و مجنون

محورهای موضوعی : تمثیل در زبان و ادب فارسی

حمید ایاز ¹ (دانشجوی دکتری زبان و ادبیّات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی - واحد تهران جنوب- ایران)
احمد خاتمی ² (استاد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شهید بهشتی- ایران)

تاریخ دریافت : 1393/04/05 تاریخ پذیرش : 1393/07/11 تاریخ انتشار : 1393/12/01

کلید واژه: خسرو و شیرین, لیلی و مجنون, symbolism, birds, پرندگان, ادبیات غنایی, نمادپردازی, lyrical literature, Khosrow and Shirin, Leili and Majnoun,

چکیده مقاله :

نمادها بخشی از فرهنگ یک ملت هستند که برای درک بهتر اسطوره‌ها و آثار ادبی آن ملت باید به مفاهیم آن‌ها پی برد. نماد، علامت، اشاره یا کلمه‌ای است که پیامی گاه متناسب با ظاهر و گاه ورای معنی ظاهری خود دارد. نمادها در تمامی عرصه‌های هستی جایی برای خود گشوده‌اند. جانوران، گیاهان، آدمیان، اشیا و ... مصادیقی هستند که با نمادها در پیوندند. این پژوهش بر آن است تا به این پرسش‌ها پاسخ دهد که بسامد نام پرندگان در خسرو و شیرین و لیلی و مجنون چگونه است؟ هر یک از پرندگان در این دو اثر در چه مفاهیم نمادینی به کار رفته‌اند؟ آیا بین مفهوم نمادین آن‌ها تطابق وجود دارد یا خیر؟ برای به دست آوردن پاسخی علمی، نخست این دو اثر مورد مطالعه‌ی دقیق قرار گرفته؛ آن ‌گاه مفاهیم نمادین نهفته در لابه‌لای پیام‌ها و صورخیال موجود در این دو اثر برجسته شده؛ نیز مفاهیمی که دارای مایه‌های غنایی هستند مشخص گردیده؛ سرانجام به مقایسه‌ی این مفاهیم با زبان نمودار پرداخته شده است.

چکیده انگلیسی:

Symbols are part of the culture of a nation and in order to better understand the myths and literature of that nation, we have to realize the meanings these symbols convey. Symbol, sign, is an indication having a meaning beyond what it signifies. Symbols can be observed in all forms of nature cases in point are animals, human beings, plants, things, etc. This paper tries to answer the question that what the significations of the names of birds are in Khosrow and Shirin, and in Leili and Majnoun? How have each group of the birds been presented in these two works considering their symbolic meanings? And how to find if there is a relationship existing between their symbolic meanings? To find answers for the questions raised,  first, these two works have been studied in detail, next the symbolic meanings behind the words and the figurative meanings extant in these two works have been demonstrated, then meanings with lyrical themes have been determined, and in the end,  the comparison between the symbols and their meanings have been presented in Fig.