تبخیر

دسترسی آزاد مقاله

1 - تاثیر دما بر نیاز آبی گیاه پنبه در شهرستان سبزوار
حسین محمدی مرتضی میری مجتبی رحیمی صفیه طیبی

هدف پژوهش حاضر بررسی روند دمایی در مقیاس‌های زمانی سال، فصل، ماه و ارتباط آن با میزان تبخیر تعرق و نیاز آبی گیاه پنبه در شهرستان سبزوار است. بدین منظور داده‌های اقلیمی حداقل دما، میانگین متوسط و حداکثر دما، باد، تابش آفتاب، رطوبت نسبی و بارش از آرشیو سازمان هواشناسی برا چکیده کامل

هدف پژوهش حاضر بررسی روند دمایی در مقیاس‌های زمانی سال، فصل، ماه و ارتباط آن با میزان تبخیر تعرق و نیاز آبی گیاه پنبه در شهرستان سبزوار است. بدین منظور داده‌های اقلیمی حداقل دما، میانگین متوسط و حداکثر دما، باد، تابش آفتاب، رطوبت نسبی و بارش از آرشیو سازمان هواشناسی برای ایستگاه همدیدی سبزوار طی دوره 56 ساله(2010-1956)، دریافت گردید. به منظور بررسی روند پارامترهای دمایی از آزمون‌های آماری من کندال و سن استیمیتور و برای برآورد میزان تبخیر و تعرق و نیاز آبی گیاه از مدل کراپ وات استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که در شهرستان سبزوار روند دما از نرخ افزایش شدیدی برخوردار است و بیشینه ‌آن برای حداقل دما است، زیرا در هر سه مقیاس سالانه، فصلی و ماهانه بیشترین روند افزایشی در این پارامتر قابل مشاهده است. رفتار میانگین متوسط شبیه به رفتار حداقل دما است. روند فصلی دما از روند سالیانه تبعیت می‌کند یعنی روند افزایشی در دمای حداقل قابل توجه است. بررسی روند میزان تبخیر و تعرق برای دوره مورد مطالعه نیز بیانگر روند صعودی این پارامتر می‌باشد. در مقیاس ماهانه بیشترین میزان تبخیر و تعرق با توجه به رخداد حداکثر دما، در ماههای ژوئیه و آگوست و حداقل آن در ماه ژانویه بدست آمد. برآورد نیاز آبیاری گیاه پنبه با استفاده از مدل کراپ وات برای هر سال نشان داد که طی دوره مورد مطالعه میانگین نیاز آبیاری گیاه 1371.8میلی‌متر می‌باشد. روند معناداری تاییده شده برای افزایش نیاز آبی توسط آزمون‌های من کندال و سن استیمیتور در سطح 95% برای این گیاه بدست آمد. بیشترین نیاز آبی گیاه در مرحله گلدهی و رشد غوزه برآورد شد. بطور کل می‌توان گفت در این ایستگاه با افزایش پارامترهای دمایی، میزان تبخیر و تعرق نیز افزایش پیدا کرده است. از طرف دیگر محاسبه نیاز آبیاری گیاه پنبه بر اساس تبخیر و تعرق برآورد شده طی دوره مورد مطالعه در مقیاس زمانی طولانی مدت و کوتاه مدت افزایش یافته است پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2 - برآورد آب مصرفی کشاورزی دهستان سودلانه با استفاده از الگوریتم برآورد تبخیر و تعرق SEBAL
حسین کریمی طرقبه پرویز کردوانی مسعود مهدوی

عمده ترین مصرف کننده منابع آب کشور، بخش کشاورزی است،درنتیجه بیشترین حجم تلفات آب نیز مربوط به این بخش می باشد. لذا یکی از مهمترین فرایند های تلفات آب کشاورزی مربوط به تبخیر - تعرق واقعی است. در این تحقیق با استفاده از الگوریتم SEBAL و سنجنده MODIS میزان تبخیر - تعرق واق چکیده کامل

عمده ترین مصرف کننده منابع آب کشور، بخش کشاورزی است،درنتیجه بیشترین حجم تلفات آب نیز مربوط به این بخش می باشد. لذا یکی از مهمترین فرایند های تلفات آب کشاورزی مربوط به تبخیر - تعرق واقعی است. در این تحقیق با استفاده از الگوریتم SEBAL و سنجنده MODIS میزان تبخیر - تعرق واقعی دهستان سودلانه شهرستان قوچان در سال 2011 مورد ارزیابی قرار گرفته است نتایج ماهانه نشان می دهد بیشترین مقدار تبخیر - تعرق مربوط به ماه های April, June, May بوده است که به ترتیب با میانگین ۲۶ ، ۲۱و۱۷ میلی متر در صدر قرار گرفته است.بالا بودن مقادر تبخیر - تعرق در فصل بهار با توجه به نقشه کاربری اراضی این منطقه که کشت دیم را غالب می‌داند قابل توجیه است.میانگین تبخیر - تعرق واقعی سالانه دهستان سودلانه در این سال برابر با ۲۶۰ میلی متر محاسبه شده است .که حداکثر آن معادل ۶۴۴ میلی متر مربوط به مناطق شرقی دهستان (مانندروستاهای ددانلو و دیزادیز)بوده و حداقل آن که معادل ۱۰۲میلی متربوده است، مربوط به مناطق مرکزی و غربی دهستان (مانند روستاهای داودلی و دولو)می باشد .نتایج این مطالعه با داده های زمینی دهستان سودلانه، از وجود همبستگی معنی‌داری دلالت دارد. بدین معنی که کمینه تبخیر -تعرق واقعی روستاهای مرکزی وغربی دهستان تا ۱۰۲ میلیمتر بوده است که با میزان افزایش چاههای احداثی خشک شده ومیزان بالای مهاجرت این روستاها(بویژه روستای دولو)رابطه مستقیم داشته است. همچنین مطالعه همزمان نگارنده با موضوع، اولویت بندی مکانی الزام به مدیریت منابع آب روستاهای دهستان سودلانه، این همبستگی را تایید مینماید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

3 - مقایسه روشهای سیستم استنتاج عصبی_فازی و برنامه‌ریزی بیان‌ژن در‌برآورد تبخیر از تشتک (مطالعه موردی: استان خراسان جنوبی)
پرویز حقیقت جو زهرا محمدزاده شاهرودی ام البنی محمد رضا پور

امروزه تخمین صحیح تبخیر به عنوان یکی از عناصر مهم چرخه هیدرولوژی، نقش مهمی را در توسعه و مدیریت منابع آب کشورهای مواجه با بحران آب ایفا می کند. تاکنون روش ها و فرمول های تجربی فراوانی در زمینه برآورد فرایند غیرخطی و پیچیده تبخیر از تشتک ارائه شده که از دقت بالایی برخورد چکیده کامل

امروزه تخمین صحیح تبخیر به عنوان یکی از عناصر مهم چرخه هیدرولوژی، نقش مهمی را در توسعه و مدیریت منابع آب کشورهای مواجه با بحران آب ایفا می کند. تاکنون روش ها و فرمول های تجربی فراوانی در زمینه برآورد فرایند غیرخطی و پیچیده تبخیر از تشتک ارائه شده که از دقت بالایی برخوردار نبوده و همچنین دسترسی به تمام پارامترهای ورودی مشکل و یا اندازه گیری آنها محتاج صرف هزینه و زمان زیادی می باشد. هدف از این تحقیق ارزیابی کارایی دو مدل برنامه ریزی بیان ژن و عصبی- فازی جهت تخمین تبخیر از تشتک در استان خراسان جنوبی می باشد. برای این منظور از داده های هواشناسی روزانه شش ایستگاه سینوپتیک به مدت بیست سال(2010-1990)، استفاده شد. پارامترهای ورودی به مدل عبارتند از: میانگین دمای هوا، رطوبت نسبی، حداکثر وحداقل دمای هوا، سرعت باد و ساعات آفتابی. برای ارزیابی مدلها و مقایسه آن ها از معیارهای ضریب تبیین ، جذر میانگین مربع خطاها و میانگین خطاها استفاده گردید. مقایسه نتایج آزمون دو مدل نشان داد که مدل برنامه ریزی بیان ژن کارایی بهتری نسبت به مدل عصبی- فازی در برآورد روزانه تبخیر از تشتک دارد. بطوری که بهترین نتایج مدل برنامه ریزی بیان ژن در ایستگاه بشرویه با ضریب تبیین 79/0، 44/1=RMSE و 35/0MBE= ضعیف ترین نتایج در ایستگاه بیرجند با ضریب تبیین7/0، 6/2=RMSE و 2/1MBE= بدست آمد. همچنین نتایج نشان داد میانگین دمای روزانه بیشترین تاثیر را در برآورد تبخیراز تشتک دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

4 - اثر آبگریزی لایه سطحی خاک بر میزان تبخیر از سه خاک با بافت متفاوت
شهرام شاه محمدی کلالق حسین بیرامی

کاهش تلفات آبیاری در اثر تبخیر سطحی با استفاده از آبگریزی در خاک سطحی می تواند کمک قابل توجهی در حفظ آب در شرایط کنونی که کشورمان دچار کمبود آب است، داشته باشد. در پژوهش حاضر، اثر ایجاد لایه آبگریز در خاک سطحی به صورت لایه مالچ ضد تبخیر در سه خاک لوم شنی، لوم و لوم رسی چکیده کامل

کاهش تلفات آبیاری در اثر تبخیر سطحی با استفاده از آبگریزی در خاک سطحی می تواند کمک قابل توجهی در حفظ آب در شرایط کنونی که کشورمان دچار کمبود آب است، داشته باشد. در پژوهش حاضر، اثر ایجاد لایه آبگریز در خاک سطحی به صورت لایه مالچ ضد تبخیر در سه خاک لوم شنی، لوم و لوم رسی مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور، خاک ها به صورت مصنوعی در چهار غلظت متفاوت و به روش زمان نفوذ قطره آب برای حصول چهار درجه مختلف آبگریزی با اسید استئاریک آبگریز شدند و اثر آن به‌صورت لایه سه سانتی متری آبگریز سطحی بر میزان تبخیر از لایسیمترهای کوچک (با ارتفاع و قطر 30 سانتی متر) استقرار یافته در خاک بررسی گردید. آزمایش ها در مزرعه ای در اطراف شهرستان مرند (با مختصات جغرافیایی شمالی و شرقی) در تابستان 1395 انجام گرفت. آزمایش ها در قالب طرح آماری کاملاً تصادفی با پنج تیمار درجه آبگریزی و در سه تکرار اجرا شد که پس از تجزیه و تحلیل آن توسط نرم‌افزار SPSS و با آزمون دانکن (سطح احتمال 5 درصد)، مقایسۀ میانگین بین میزان تبخیر در درجه های آبگریزی مختلف برای هر سه خاک انجام شد. نتایج نشان دهنده کاهش معنی دار مقدار تبخیر در هر سه خاک دارای لایه سطحی آبگریز بود. همچنین افزایش درجه آبگریزی باعث کاهش بیش‌تر تبخیر سطحی گردید. بیش‌ترین میزان کاهش تبخیر با افزایش درجه آبگریزی نسبت به تیمار شاهد (با درجه آبگریزی صفر) در خاک های لوم شنی، لوم و لوم رسی به ترتیب 3/78، 2/42 و 1/30 درصد بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

5 - مقایسه چند حالت واسنجی معادله هارگریوز برای تخمین تبخیرتعرق (مطالعه موردی: ایستگاه‌های سینوپتیک شیراز و زرقان در استان فارس)
حمید رضا فولادمند

10.30495/wsrcj.2023.74048.11388

زمینه و هدف: معادله هارگریوز یکی از ساده‌ترین روش‌های تخمین تبخیرتعرق پتانسیل گیاه مرجع است که دارای دو ضریب ثابت 8/17 و 0023/0 می‌باشد. این معادله در بسیاری از تحقیقات انجام شده در دنیا برمبنای داده‌های لایسی‌متر و یا معادله پنمن- مانتیت واسنجی شده است. هدف اصلی از این چکیده کامل

زمینه و هدف: معادله هارگریوز یکی از ساده‌ترین روش‌های تخمین تبخیرتعرق پتانسیل گیاه مرجع است که دارای دو ضریب ثابت 8/17 و 0023/0 می‌باشد. این معادله در بسیاری از تحقیقات انجام شده در دنیا برمبنای داده‌های لایسی‌متر و یا معادله پنمن- مانتیت واسنجی شده است. هدف اصلی از این تحقیق واسنجی و ارزیابی معادله هارگریوز از سه حالت مختلف بر مبنای معادله پنمن- مانتیت برای دو ایستگاه سینوپتیک شیراز و زرقان در استان فارس می‌باشد.روش پژوهش: در این تحقیق معادله هارگریوز در سه حالت مختلف برمبنای معادله پنمن- مانتیت برای دو ایستگاه‌های سینوپتیک شیراز و زرقان در استان فارس واسنجی و ارزیابی گردید. در حالت اول (H1) به جای استفاده از میانگین دمای ماهانه در معادله اصلی هارگریوز، از دمای موثر ماهانه استفاده شد و همچنین ضرایب 0023/0 و 8/17 نیز واسنجی شدند. دمای مؤثر ماهانه تابعی از دمای حداکثر و دمای حداقل ماهانه است و ضریب ثابتی دارد که در مرحله واسنجی باید تعیین گردد. در حالت دوم (H2) از معادله اولیه هارگریوز استفاده شد و ضرایب ثابت 0023/0 و 8/17 واسنجی شدند و در حالت سوم (H3) فقط ضریب ثابت 0023/0 واسنجی شد. برای انجام این تحقیق از 25 سال داده‌های هواشناسی ماهانه ایستگاه‌های سینوپتیک شیراز و زرقان طی سال‌های 1367 تا 1391 برای واسنجی ضرایب حالت‌های ذکر شده اول تا سوم استفاده شد و ضرایب مورد نظر در هر ایستگاه و برای هر ماه سال به طور جداگانه با استفاده از گزینه Solver نرم‌افزار اکسل تعیین شدند. سپس از ده سال داده‌های هواشناسی ماهانه ایستگاه‌های هواشناسی شیراز و زرقان طی سال‌های 1392 تا 1401 برای ارزییابی نتایج استفاده شد. برای مقایسه نتایج در هر دو مرحله واسنجی و ارزیابی از مجذور میانگین مربعات خطا (RMSE)، مجذور میانگین خطای نرمال شده (NRMSE)، میانگین انحراف خطا (MBE) و ضریب کارایی مدل (EF) استفاده شد.یافته‌ها: نتایج در هر دو ایستگاه شیراز و زرقان و مراحل واسنجی و ارزیابی نشان داد که حالت سوم (H3) تخمین معادله هارگریوز یعنی تنها تعیین ضریبی به جای ضریب ثابت 0023/0 مناسب‌تر از حالت‌های دیگر است. مقدار این ضریب نیز در ماه‌های مختلف سال در دو ایستگاه بین 0022/0 تا 0027/0 به دست آمد.نتایج: نتایج نشان داد که همانند بسیاری از تحقیقات انجام شده قبلی مناسب‌تر است که برای استفاده از معادله هارگریوز جهت محاسبه تبخیرتعرق، ضرایب این معادله برای منطقه موردمطالعه واسنجی گردد. ازطرف‌دیگر نتایج نشان داد که استفاده از دمای مؤثر ماهانه در تخمین تبخیرتعرق از معادله هارگریوز منجر به بهبود قابل توجه تخمین تبخیرتعرق نخواهد شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

6 - تحلیل حساسیت تبخیر- تعرق به تغییر در پارامترهای هواشناسی در شمال‌غرب و غرب ایران
آقای دکتر یعقوب دین پژوه سعید جهانبخش اصل معصومه فروغی

تحلیل حساسیت تبخیر- تعرق گیاه مرجع (ET0) در ایران در مدیریت بهتر آب بسیار ضروری است. زیرا به نظر می‌رسد که آب و هوا در همه جا تا حدودی تغییر کرده است. در این پژوهش، به‌منظور تحلیل حساسیت ET0 به تغییرات هر یک از پارامترهای هواشناسی از داده‌های ماهانه هواشناسی 36 ایستگاه چکیده کامل

تحلیل حساسیت تبخیر- تعرق گیاه مرجع (ET0) در ایران در مدیریت بهتر آب بسیار ضروری است. زیرا به نظر می‌رسد که آب و هوا در همه جا تا حدودی تغییر کرده است. در این پژوهش، به‌منظور تحلیل حساسیت ET0 به تغییرات هر یک از پارامترهای هواشناسی از داده‌های ماهانه هواشناسی 36 ایستگاه هواشناسی در شمال‌غرب و غرب ایران استفاده شد. اولویت‌بندی پارامترهای اقلیمی و میزان تاثیرگذاری آن‌ها بر ET0 در ماه‌های مختلف برای هر یک از ایستگاه‌های مورد مطالعه مشخص گردید، بدین منظور، ابتدا میزان ET0 ماهانه با روش فائو- پنمن مانتیث برای یکایک ایستگاه‌ها برآورد گردید، سپس مقدار هر یک از دو پارامتر مهم ورودی به مدل رگرسیونی گام به گام (شامل میانگین حداکثر (Tmax)، میانگین حداقل (Tmin)، میانگین درجه حرارت هوا، میانگین سرعت باد، مجموع ساعات آفتابی، میانگین حداکثر و حداقل رطوبت نسبی) در دامنه‌ی 20± درصد با گام‌های 5 درصد، تغییر داده شدند و میزان تغییر در ET0 محاسبه شد، در نهایت مقدار ضریب حساسیت برای اولین پارامتر مهم ورودی در هر یک از ایستگاه‌های منتخب بدست آمد. نتایج نشان داد که در اکثر ایستگاه‌ها در هر دو مقیاس سالانه و ماهانه، بیشترین تاثیر در نوسانات ET0 مربوط به Tmax و Tmin می‌باشد. با افزایش 20 درصد برای Tmax به‌شرط ثابت ماندن سایر پارامترها، مقدار ET0 از حداقل 05/6 درصد (در مشکین‌شهر) تا حداکثر 54/15 درصد (در اردبیل) افزایش نشان داد، این رقم برای Tmin بین 47/0- درصد (در سنندج) تا 91/0 درصد (در خلخال) بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

7 - بررسی سطوح مختلف تأمین آب در باغات پسته با استفاده از الگوریتم سبال (مطالعه موردی دشت سیرجان)
علیرضا بادیه نشین مسعود پارسی نژاد حمیده نوری

با توجه به روند توسعه باغات پسته در بسیاری از استان‌های کشور و با توجه به کمبود شدید منابع آب در این مناطق، امکان تامین آب مورد نیاز درختان پسته در بسیاری از مواقع فراهم نیست. برای مدیریت مطلوب در شرایط کمبود آب، بررسی سطوح مختلف تامین آب در مراحل رشد پسته ضروری است. هد چکیده کامل

با توجه به روند توسعه باغات پسته در بسیاری از استان‌های کشور و با توجه به کمبود شدید منابع آب در این مناطق، امکان تامین آب مورد نیاز درختان پسته در بسیاری از مواقع فراهم نیست. برای مدیریت مطلوب در شرایط کمبود آب، بررسی سطوح مختلف تامین آب در مراحل رشد پسته ضروری است. هدف از این مطالعه، تعیین وضعیت تامین آب در مراحل مختلف رشد پسته با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای و الگوریتم سبال در دشت سیرجان است. تبخیر - تعرق واقعی پسته با استفاده از الگوریتم سبال و تصاویر لندست 8 برآورد گردید و با استفاده از تصاویر لندست 7 صحت‌سنجی شد. این مدل قادر بود با درصد خطای حدود 20 درصد (6/0 میلیمتر بر روز) و مشابه با سایر تحقیقات، تبخیر- تعرق واقعی پسته را برآورد کند. نتایج بررسی نشان داد در دشت سیرجان در مرحله سوم رشد (انتهای تیر تا انتهای شهریور) به دلیل افزایش نیاز آبی پسته، تامین آب ناکافی منجر به کم‌آبیاری 30 درصدی شده است. برای مدیریت بهتر کم آبیاری، میتوان با کاهش آبیاری در مرحله دوم و افزایش آبیاری در مرحله سوم کاهش عملکرد را تعدیل کرد. در دشت سیرجان، در مجموع متوسط کم‌آبیاری برابر 17 درصد و در حد آستانه قابل تحمل برای گیاه بوده است. نتایج بدست آمده نشان داد، درخت پسته در سطوح کم شوری آب، به کم‌‌آبیاری (تا 26 درصد) مقاوم است. در شوری آب بالای 4000 (µmho/cm) تاثیر توامان کم‌آبیاری و شوری تشدید شده و عملکرد محصول در اثر کم آبیاری با شدت بیشتری کاهش پیدا می‌کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

8 - ارزیابی سیستم کلاسیک ثابت با آبپاش متحرک و مدل‌سازی تلفات تبخیر و باد بردگی در آبپاش مدل ADF 25 ͦ در منطقه مغان
مجید رئوف یاسر حسینی فردین نظری گیگلو

مدیریت و استفاده بهینه از هر سیستمی نیازمند دانستن شرایط کاری سیستم بوده و استفاده بهینه با ارزیابی نحوه عملکرد آن سیستم میسر می‌گردد. از آنجا که نواحی مختلف ایران دارای آب‌وهوای خشک و نیمه‌خشک می‌باشد، به دست آوردن میزان واقعی تلفات تبخیر و باد بردگی و همچنین استفاده ب چکیده کامل

مدیریت و استفاده بهینه از هر سیستمی نیازمند دانستن شرایط کاری سیستم بوده و استفاده بهینه با ارزیابی نحوه عملکرد آن سیستم میسر می‌گردد. از آنجا که نواحی مختلف ایران دارای آب‌وهوای خشک و نیمه‌خشک می‌باشد، به دست آوردن میزان واقعی تلفات تبخیر و باد بردگی و همچنین استفاده بهینه از آب، از اهمیت بالایی برخوردار می‌باشد. هدف از این تحقیق ارزیابی سیستم آبیاری کلاسیک ثابت با آبپاش متحرک و اندازه‌گیری تلفات تبخیر و بادبردگی در منطقه و ارائه مدلی بهینه با استفاده از رگرسیون چند متغیره در منطقه موردمطالعه می‌باشد. این تحقیق در استان اردبیل و در بخش پنج کشت و صنعت مغان، در سرعت‌های باد 0-3،3-6 و بیش از 6 متر بر ثانیه در سه تکرار انجام شد. نتایج نشان‌داد، راندمان سیستم در سرعت باد 0 تا 3 و 3 تا 6 و 6 متر بر ثانیه به بالا به ترتیب برابر 82 و 66 و 43 درصد بوده و عوامل موثردر تلفات تبخیر و باد بردگی، شامل سرعت باد، درجه حرارت، رطوبت نسبی، قطر نازل و کمبود فشار بخار اشباع می‌باشد. بر اساس نتایج به‌دست‌آمده در آبپاش مدل ADF 25 عامل باد بیش‌ترین تأثیر و کمبود فشار بخار اشباع کمترین تأثیر را بر تلفات تبخیر و باد بردگی داشته است. همچنین معادله تلفات تبخیر و باد بردگی با شرایط جوی منطقه طبق رابطه به‌دست آمد، که بهترین برازش را با مقدار اندازه‌گیری‌شده نشان داد. و اختلاف میانگین مقادیر مدل شده و مشاهداتی در سطح اعتماد یک درصد معنی‌دار نگردید. همچنین میزان تلفات تبخیر و باد بردگی اندازه‌گیری شده بین 6 تا 34 درصد و مدل‌سازی شده بین 11 تا 35 درصد متغیر بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

9 - تعیین نیاز آبی محصولات ذرت علوفه ای و چغندرقند با استفاده از سنجش از دور (مطالعه موردی دشت قزوین)
حمیده نوری علی مختاری علیرضا بادیه نشین

ب در این تحقیق، منحنی‌های ضرایب گیاهی برای دو گیاه ذرت علوفه‌ای و چغندرقند با استفاده از دو روش مبتنی بر سنجش از دور شامل نسبت 〖"ET" 〗_"P" به 〖"ET" 〗_"0" (روش نسبت‌ها) و شاخص‌های گیاهی حاصل از تصاویر ماهواره‌ای سنجنده های مادیس و لندست 8 (OLI) و لندست 7 (ETM+) استخراج گ چکیده کامل

ب در این تحقیق، منحنی‌های ضرایب گیاهی برای دو گیاه ذرت علوفه‌ای و چغندرقند با استفاده از دو روش مبتنی بر سنجش از دور شامل نسبت 〖"ET" 〗_"P" به 〖"ET" 〗_"0" (روش نسبت‌ها) و شاخص‌های گیاهی حاصل از تصاویر ماهواره‌ای سنجنده های مادیس و لندست 8 (OLI) و لندست 7 (ETM+) استخراج گردید. در روش نسبت‌ها، ضرایب گیاهی پایه ("K" _"cb" ) و تک جزئی ("K" _"c" ) به ترتیب مستقیماً از نسبت تعرق پتانسیل ("T" _"P" ) (مدل SWAP) و 〖"ET" 〗_"P" (مدل SWAP و معادله پرستلی-تیلور) به 〖"ET" 〗_"0" به دست آمد. منحنی ضرایب گیاهی حاصل از روش‌های فوق با استفاده از منحنی‌های شاخص سطح برگ که در سال زراعی 2012 با عملیات میدانی برداشت شده بود مورد ارزیابی قرار گرفتند. "K" _"cb" حاصل از روش شاخص‌های گیاهی انطباق مناسبی با روند واقعی رشد گیاه داشت ولی این روش در برآورد منحنی "K" _"c" محدود به مقادیر ارائه شده در فائو 56 بود که روش پرستلی-تیلور با محاسبه مستقیم "K" _"c" از روش نسبت‌ها و استفاده از باند حرارتی ماهواره‌های لندست روند منطبق‌تری با واقعیت برای "K" _"c" نشان داد. به طور کلی با تدقیق منحنی ضریب گیاهی، برنامه‌ریزی آبیاری در طی دوره رشد گیاه با دقت بالاتری انجام می‌گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

10 - پیش‏ نمایی و تحلیل مکانی شاخص‏ های اگروکلیماتیک حوضه آبریز قزل اوزن در طول فصل رشد
امین صادقی یعقوب دین پژوه مهدی ضرغامی

در این مطالعه، با استفاده از چهار مدل GCM و دو سناریوی RCP4.5 و RCP8.5 اقدام به تولید داده برای افق 2050 شد. سپس، پارامترهای دمای هوا، بارش، تبخیر- تعرق (ET0) و کمبود بارش (PD) در طول فصل رشد ارزیابی گردید و مقادیر کمیت‌های شدت خشکی و طول دوره خشکی تخمین زده شدند. ET0 ب چکیده کامل

در این مطالعه، با استفاده از چهار مدل GCM و دو سناریوی RCP4.5 و RCP8.5 اقدام به تولید داده برای افق 2050 شد. سپس، پارامترهای دمای هوا، بارش، تبخیر- تعرق (ET0) و کمبود بارش (PD) در طول فصل رشد ارزیابی گردید و مقادیر کمیت‌های شدت خشکی و طول دوره خشکی تخمین زده شدند. ET0 با دو روش پریستلی- تیلور (PT) و پنمن مانتیث (PM) محاسبه شد. ET0 محاسبه شده با روش PT با استفاده از چهار مدل هوشمند )شامل Eureqa Formulize، ANN، ANFIS و (SVM با روش PM برای هرایستگاه واسنجی گردید. برای پهنه بندی شاخص های مذکور، از سه روش زمین آمار IDW، کریجینگ و کوکریجنگ بهره گرفته شد. نتایج نشان داد که در ایستگاه‌های منتخب، میانگین دمای هوا و بارش (در طول فصل رشد) به ترتیب، بین 9/0 تا 2 درجه سلسیوس و 27 تا 49 میلی متر افزایش خواهد یافت. همچنین، پارامترهای ET0 و شدت خشکی در همه ایستگاه ها افزایش خواهد یافت. میانگین افزایش PD در کل حوضه در حدود 6 تا 9 درصد خواهد بود. به طور متوسط، شدت افزایش شاخص های اگروکلیماتیک در سناریوی RCP8.5 حدود چهار درصد بیشتر از سناریوی RCP4.5 می باشد. در بین روش‌های میان یابی، روش کوکریجینگ با استفاده از داده کمکی مدل رقومی ارتفاع (DEM) کارایی بهتری را نشان داد. در افق مورد نظر، طول فصل رشد بین 15 تا 35 روز افزایش خواهد یافت، با این حال، طول دوره خشکی تغییر محسوسی نخواهد داشت. نتایج نشان داد که در آینده، تغییرات مکانی متغیرهای اقلیمی کم و بیش مشابه با تغییرات نظیر دوره پایه خواهد بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

11 - ارزﻳﺎﺑﻲ عملکرد مدل WRF در پیش‌بینی تبخیر و تعرق گیاه برنج بر اساس داده‌های لایسیمتری در جلگه مرکزی گیلان
ابراهیم اسعدی اسکوئی محمدرضا محمدپورپنچاه لیلا گودرزی مجتبی شکوهی

10.30495/wsrcj.2021.19209

زمینه و هدف: تبخیر و تعرق به‌عنوان یکی از مؤلفه‌های اصلی چرخه هیدرولوژی، نقش قابل توجهی در برنامه‌ریزی صحیح آبیاری و مدیریت منابع آب دارد. بنابراین برآورد دقیق این پارامتر ضروری است. به دلیل فقدان داده و کمبود ایستگاه‌های هواشناسی، تخمین تبخیر و تعرق با محدودیت روبه رو چکیده کامل

زمینه و هدف: تبخیر و تعرق به‌عنوان یکی از مؤلفه‌های اصلی چرخه هیدرولوژی، نقش قابل توجهی در برنامه‌ریزی صحیح آبیاری و مدیریت منابع آب دارد. بنابراین برآورد دقیق این پارامتر ضروری است. به دلیل فقدان داده و کمبود ایستگاه‌های هواشناسی، تخمین تبخیر و تعرق با محدودیت روبه رو است. بنابراین امروزه مدل‌های عددی مانند WRF ابزاری قدرتمندی برای تولید و پیش‌بینی کمیت‌های هواشناسی (سرعت باد، رطوبت و غیره) مورد نیاز برای تخمین تبخیر و تعرق به‌حساب می آیند. تاکنون تحقیقی در زمینه‌ی بررسی تأثیر طرحواره‌های مختلف مدل WRF بر روی تخمین تبخیر و تعرق برنج انجام نشده است. هدف این مطالعه ارزیابی کارایی مدل WRF و به دست آوردن تنظیمات بهینه برای تخمین تبخیر و تعرق گیاه برنج در جلگه مرکزی گیلان می‌باشد.روش پژوهش: مقادیر واقعی تبخیر و تعرق با نصب یک لایسیمتر شالیزاری در یکی از مزارع پژوهشی موسسه تحقیقات برنج کشور به ابعاد 150 در 100 متر (5/1هکتار) با مختصات منطقه 37 درجه شمالی و 49 درجه شرقی و ارتفاع 24 متر از سطح دریا اندازه گیری شد. FAO روش پنمن- مانتیث را به‌عنوان بهترین روش برای تخمین ETo برای انواع اقلیم‌ها توصیه کرده است. برای برآورد ETo به روش پنمن- مانتیث نیاز به کمیت های آب و هوایی است که این کمیت ها از خروجی مدل WRF حاصل شد. از آنجا که این کمیت‌ها تأثیر بسزایی در برآورد تبخیر و تعرق دارند، چهار پیکربندی‌ مختلف با استفاده از فیزیک تابش طول موج کوتاه و بلند، لایه سطحی و لایه مرزی برای مدل WRF انتخاب و مورد آزمایش قرار گرفتند. در مرحله بعد، مقادیر اندازه‌گیری شده تبخیر و تعرق توسط لایسیمتر با مقادیر برآورده شده از خروجی های مدل (با به کارگیری 4 طرحواره‌های مختلف محلی و غیر محلی) مقایسه و تنظیمات بهینه مدل برای تخمین میزان تبخیر و تعرق مشخص شد.یافته‌ها: مقادیر تبخیر و تعرق در بازه‌ی 7/2 تا 5/8 میلی‌متر در روز در تغییر است. میانگین ET در طی سه دوره‌ی مختلف رشد گیاه شامل دوره‌ی ابتدایی، میانی و انتهایی به ترتیب برابر 63/4، 97/5 و 98/5 میلی‌متر در روز برآورد شده است. سه پیکربندی 1، 2 و 4 عمدتاً در پیش بینی تبخیر و تعرق گیاه برنج، بیش برآورد داشته و مقادیر محاسباتی بیشتر از مقدار اندازه‌گیری شده توسط لایسیمتر تخمین زده شده است. نتایج نشان می‌دهد که بیشترین میزان RMSE در پیکربندی شماره 4 و به میزان 47/8 و کمترین میزان آن در پیکربندی شماره 3 و به میزان 26/1 رخ داده است. جمع‌بندی نتایج نشان می‌دهد که پیکربندی شماره 3 در هر چهار معیار ذکر شده در مقایسه با دیگر پیکربندی‌ها در پیش‌بینی تبخیر و تعرق روزانه گیاه برنج بهتر عمل کرده است. نتایج نشان داد که طرحواره ی غیر محلی بکار گرفته شده در مدل نسبت به طرحواره‌های محلی، تبخیر و تعرق روزانه گیاه برنج را بهتر شبیه سازی می کند. یافته‌ها نشان می‌دهد که در طرحواره محلی YSU، دقت پیش بینی ها به‌طور قابل توجهی افزایش یافته و تنها به میزان 64/0 میلی‌متر به‌طور متوسط نسبت به داده‌های لایسیمتری کمتر برآورد شده است.نتایج: نتایج نشان داد کاربرد طرحواره مناسب در لایه سطحی و لایه مرزی مدل WRF بر دقت پیش‌بینی‌های تبخیر و تعرق تأثیر دارد. نتایج این تحقیق نشان داد که این مدل با کاربرد طرحواره‌‌ی لایه مرزی غیر محلی YSU قادر است که مقادیر تبخیر و تعرق گیاه برنج را با دقت قابل قبولی برای یک روز بعد پیش‌بینی کند که دلیل آن قابلیت بالاتر این طرحواره در پیش‌بینی پارامترهای مؤثر بر تبخیر و تعرق (از جمله دما و باد) است. بنابراین مدل WRF می‌تواند با استفاده از داده‌های پیش‌بینی GFS برای چند روز آینده اجرا و با اعمال معادله‌ی فائو- پنمن- مانتیث بر خروجی‌های مدل، مقادیر تبخیر و تعرق پتانسیل برای مناطق مختلف کشور محاسبه گردد. از آنجایی که تبخیر و تعرق در ارتباط مستقیم با فرآیندهای ترمودینامیکی جو است، کاربرد دیگر طرحواره‌های مختلف فیزیک جو (که در این تحقیق مد نظر نبوده است) می‌تواند نتایج متفاوتی تولید کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

12 - بررسی تناقض تبخیر از تشت و متغیرهای اقلیمی مؤثر بر آن در نیمه‌غربی و مرکز ایران
محمد نصرالهی علی اصغر ذوالفقاری محمدرضا یزدانی

10.30495/wsrcj.2021.18545

تبخیر به عنوان یک مؤلفه مهم و یک عامل کنترل‌کننده کلیدی در فرایندهای هیدرولوژیکی عمل می‌کند. در شرایط گرمایش جهانی، انتظار می‌رود تقاضای تبخیر از تشت افزایش یابد، اما کاهش در مقادیر تبخیر این فرضیه را که تغییر اقلیم سبب افزایش تبخیر می‌شود، را به چالش کشیده است. هدف این چکیده کامل

تبخیر به عنوان یک مؤلفه مهم و یک عامل کنترل‌کننده کلیدی در فرایندهای هیدرولوژیکی عمل می‌کند. در شرایط گرمایش جهانی، انتظار می‌رود تقاضای تبخیر از تشت افزایش یابد، اما کاهش در مقادیر تبخیر این فرضیه را که تغییر اقلیم سبب افزایش تبخیر می‌شود، را به چالش کشیده است. هدف این تحقیق بررسی وجود یا عدم‌وجود پدیده تناقض تبخیر و همچنین تعیین روند تغییرات تبخیر و سایر متغیر‌های اقلیمی اثرگذار بر آن می‌باشد. برای دستیابی به هدف مذکور داده های تبخیر از تشت در مقیاس زمانی سالانه در 50 ایستگاه سینوپتیک پهنه غربی و مرکز ایران با استفاده از روش‌های ناپارامتری من‌کندال و تخمینگر شیب سن مورد ارزیابی و تحلیل روند قرار گرفتند. نتایج تحلیل روند با آزمون من‌کندال نشان داد که تبخیر از تشت در 10% و 28% از ایستگاهها در سطح معنی‌داری 5% دارای روند بترتیب کاهشی و افزایشی بود. همچنین نتایج روندیابی میانگین دما به عنوان منبع انرزی لازم جهت انجام تبخیر نشان داد که 94% ایستگاه‌ها در سطح معنی‌داری 5% دارای روند افزایشی هستند. نتایج نشان داد که علیرغم افزایش دما در اکثر ایستگاه‌ها، پدیده تناقض تبخیر در 38% ایستگاه‌ها اتفاق افتاده که تناقض تبخیر در 10% ایستگاه‌ها در سطح معنی‌داری 5% بوده است. بطور کلی نتایج نشان داد که در ایستگاه‌های دارای تناقض تبخیر معنی‌داری در سطح 5% ( دارای شیب تبخیر تشت منفی) ، افزایش بیشتر دمای کمینه نسبت به بیشینه، کاهش سرعت باد و ساعت آفتابی عوامل اصلی کنترل‌کننده میزان تبخیر تشت هستند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

13 - اندازه‌گیری آب مصرفی ارقام امیدبخش برنج با استفاده از مینی‌لایسیمترهای استوانه‌ای در شهرستان آمل
سید سعید حسینی کلاگر علی باقری رضا اسدی داود اکبری نودهی

10.30495/wsrcj.2023.74737.11399

زمینه و هدف: برنج یکی از مهم ترین محصولات کشاورزی در جهان است. کشت برنج در ایران از اهمیت اقتصادی و اجتماعی بالایی برخوردار است. استان مازندران یکی از مهم ترین مراکز تولید برنج در کشور است که 44 درصد از تولید برنج کشور را به خود اختصاص داده است. با توجه به مصرف زیاد آب چکیده کامل

زمینه و هدف: برنج یکی از مهم ترین محصولات کشاورزی در جهان است. کشت برنج در ایران از اهمیت اقتصادی و اجتماعی بالایی برخوردار است. استان مازندران یکی از مهم ترین مراکز تولید برنج در کشور است که 44 درصد از تولید برنج کشور را به خود اختصاص داده است. با توجه به مصرف زیاد آب در بخش کشاورزی، استفاده بهینه از منابع آبی در کشاورزی ضروری است. آب مورد نیاز برنج رابطه مستقیمی با تبخیر و تعرق دارد. مطمئن ترین روش برای محاسبه تبخیر و تعرق، استفاده از لایسیمتر است. هدف از این آزمایش محاسبه تبخیر و تعرق ارقام مختلف برنج با استفاده از مینی لایسیمتر و معرفی بهترین رقم برای کشت می باشد.روش پژوهش: این آزمایش در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار و یازده تیمار در سال زراعی 1399 در موسسه تحقیقات برنج ایران-آمل انجام شد. تیمارها شامل ارقام مختلف برنج در 11 سطح T1: AR2، T2: AR6، T3: AHS، T4: DAH، T5: 1117، T6: 952، T7: 956، T8: E104، T9: S715، T10: طارم و T11: شیرودی بودند. مینی لایسیمترهای ته باز و ته بسته دارای قطر 60 سانتی متر و ارتفاع 50 سانتی متر بودند. خاک مزرعه از عمق 0 تا 30 سانتی متر نمونه برداری و در آزمایشگاه بررسی شد. تاریخ کاشت در تمامی ارقام برنج مشابه بود. تراکم کشت نشاءها 20×20 سانتی متر بود و 7 نشاء در لایسیمتر قرار گرفتند. لایسیمترها 6 سانتی متر بالاتر از سطح زمین در خاک قرار گرفتند. بذرها در خزانه کاشته شدند و نشاءها پس از 30-35 روز (پس از 3-4 برگی و ارتفاع 25-20 سانتی متر) در لایسیمتر قرار گرفتند. مدیریت آب در لایسیمتر به صورت غرقابی (5 سانتی متر) بود. در نهایت، تحلیل واریانس داده‌های به‌دست‌آمده با استفاده از نرم‌افزار SAS انجام شد و میانگین تیمارها از طریق آزمون حداقل تفاوت معنی‌دار (LSD) در سطح احتمال پنج درصد مقایسه شد.یافته‌ها: نتایج نشان داد که ارقام و لاین های مختلف برنج بر نفوذ، تبخیر و تعرق، عملکرد و مصرف آب مؤثر بوده و از نظر آماری در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار بودند. بیشترین و کمترین مقدار تبخیر و تعرق به ترتیب با میانگین های 7/4938 و 3747 متر مکعب در هکتار متعلق به تیمارهای T9 و T5 بود. حداکثر و حداقل میزان عملکرد به ترتیب با میانگین های 7/7773 و 1/2938 کیلوگرم در هکتار متعلق به تیمارهای T8 و T6 بود. بیشترین و کمترین مقدار نفوذ عمقی به ترتیب با میانگین های 3/303 و 3/185 میلی متر در تیمارهای T9 و T5 مشاهده شد. بیشترین و کمترین میزان آب کاربردی به ترتیب با میانگین های 9972 و 3/7600 مترمکعب در هکتار متعلق به تیمارهای T9 و T5 بود. بیشترین و کمترین بهره وری آب به ترتیب با میانگین های 98/0 تا 3/0 کیلوگرم بر متر مکعب مربوط به تیمارهای T8 و T9 بود. نتایج نشان داد که طول دوره رشد گیاه در ارقام و لاین های مورد آزمایش متفاوت بوده و بر میزان مصرف آب مؤثر است.نتایج: در نهایت، در شرایط نرمال منطقه، لاین E104 به دلیل تولید حداکثر عملکرد دانه به عنوان بهترین تیمار معرفی می شود، ضمن اینکه در شرایط کم آبی، لاین 1117 به دلیل مصرف آب کمتر، جهت کاشت توصیه می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

14 - استفاده از روش‌های همادی برای بهبود صحت تبخیر-تعرق واقعی حاصل از سنجش ازدور پایگاه‌های جهانی (مطالعه موردی: حوضه آبریز سد کرخه)
جلال یاراحمدی علی شمس الدینی سید مجید میرلطیفی مجید دلاور

تبخیر-تعرق واقعی به عنوان یکی از مؤلفه های مؤثر در چرخه هیدرولوژی محسوب می گردد. از اینرو برآورد دقیق این مولفه در مقیاس حوضه آبریز میتواند نقش مهمی در مدیریت و برنامه ریزی منابع آب در دسترس دارد. در این مطالعه صحت مقادیر محصول تبخیر-تعرق واقعی پنج پایگاه جهانی شاملMOD1 چکیده کامل

تبخیر-تعرق واقعی به عنوان یکی از مؤلفه های مؤثر در چرخه هیدرولوژی محسوب می گردد. از اینرو برآورد دقیق این مولفه در مقیاس حوضه آبریز میتواند نقش مهمی در مدیریت و برنامه ریزی منابع آب در دسترس دارد. در این مطالعه صحت مقادیر محصول تبخیر-تعرق واقعی پنج پایگاه جهانی شاملMOD16, MYD16, SSEBOP, GLEAM, GLDAS با استفاده از مقادیر تبخیر-تعرق بدست آمده از شبیه سازی مدل SWAT در حوضه آبریز سدکرخه در مقیاس ماهانه، برای سال های 2006، 2008 و 2011 که به ترتیب به‌عنوان سال های کم بارش، پربارش و نرمال انتخاب شده‌اند، مورد ارزیابی قرار گرفت. سپس امکان بهبود صحت مقادیر تبخیر-تعرق از طریق استفاده از روش‌های همادی ترکیب داده‌ها شامل میانگین‌گیری ساده و مدل های M5 و SVRدر هشت سناریو مختلف بررسی شد. نتایج نشان داد، محصولات تبخیر-تعرق واقعی پایگاه‌های جهانی علی‌رغم شناخت تغییرات مقادیر تبخیر-تعرق واقعی حوضه آبریز، در سطح معناداری 5 درصد دارای اختلاف معنادار با مقادیر خروجی مدلSWAT به عنوان مقادیر مشاهداتی هستند. نتایج این تحقیق نشان داد که اگرچه استفاده از روش میانگین گیری ساده تاثیر چندانی در بهبود صحت داده های پایگاه های جهانی ندارد، استفاده از دو روش همادی M5 و SVR با افزایش ضریب تبیین تا 8/0 باعث بهبود تخمین مقادیر تبخیر- تعرق واقعی حاصل از SWAT در سطح حوضه آبریز مورد مطالعه می‌شود. همچنین در سناریو برتر ترکیب داده‌ها، مدل حاصل از SVR میزان خطای مربوط به تخمین داده ها را به میزان 44 درصد نسبت به آنچه که از مدل GLEAM بدست می اید، کاهش داد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

15 - ﺷﺒﯿﻪﺳﺎزی تأثیر مدیریت آب مصرفی در مراحل مختلف رﺷﺪ بر ﻋﻤﻠﮑﺮد دو رقم بادام‌زمینی با استفاده از مدل WOFOST
علی عبدزادگوهری

10.30495/wsrcj.2022.20472

زمینه و هدف: یکی از مهم ترین عوامل محدود کننده تولید محصول بادام زمینی، تنش و کمبود آب در مراحل رشد گیاه است. از این رو مدل‌های شبیه‌سازی محصول می‌تواند برای پیش‌بینی عملکرد و تأثیر تنش آبی بر رشد و نمو گیاه مفید باشند. در این مطالعه، از مدل WOFOST برای شبیه‌سازی عملکرد چکیده کامل

زمینه و هدف: یکی از مهم ترین عوامل محدود کننده تولید محصول بادام زمینی، تنش و کمبود آب در مراحل رشد گیاه است. از این رو مدل‌های شبیه‌سازی محصول می‌تواند برای پیش‌بینی عملکرد و تأثیر تنش آبی بر رشد و نمو گیاه مفید باشند. در این مطالعه، از مدل WOFOST برای شبیه‌سازی عملکرد زیست توده، عملکرد دانه و بهره وری مصرف آب در بادام زمینی استفاده شد. با توجه به این که پژوهش-های زیادی در خصوص استفاده از مدل در گیاه بادام زمینی در کشور گزارش نشده است، لذا هدف از این پژوهش، ارزیابی توانایی مدل مذکور در شبیه سازی عملکرد دو رقم بادام زمینی در شرایط آبیاری در مراحل مختلف رشد در منطقه آستانه اشرفیه بود.روش پژوهش: این آزمایش به صورت کرت های خرد شده و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. فاکتور اصلی شامل آبیاری تا آغاز زمان گلدهی (I1)، آبیاری تا آغاز زمان غلاف دهی (I2) و آبیاری کامل (I3) و فاکتور فرعی شامل دو رقم بادام زمینی جنوبی (C1) و گیل (C2) بود. برای شبیه سازی عملکرد بادام زمینی، از مدل WOFOST نسخه 7.1.3 استفاده شد. در این مدل، شبیه سازی رشد گیاه بر مبنای چرخه کربن بوده که رشد گیاه را در سه وضعیت عدم وجود عامل محدود کننده، محدودیت آب و محدودیت مواد غذایی شبیه سازی می نماید.یافته ها: ارزیابی مدل نشان داد که ریشه میانگین مربعات بین مقادیر مشاهده شده و شبیه سازی شده در برآورد میزان عملکرد زیست توده برای رقم جنوبی و گیل در سال 1396 به ترتیب 554/0 و 501/0 درصد، برای سال 1397 به ترتیب 872/0 و 897/0 درصد و در سال 1398 به ترتیب 449/0 و 466/0 درصد بود. ریشه میانگین مربعات بین مقادیر مشاهده شده و شبیه سازی شده در برآورد میزان عملکرد دانه برای رقم جنوبی و گیل در سال 1396 به ترتیب 052/0 و 065/0 درصد، در سال 1397 به ترتیب 132/0 و 131/0 درصد و در سال 1398 به ترتیب 101/0 و 096/0 درصد بود. مقادیر میانگین خطای نسبی بین مقادیر مشاهده شده و شبیه سازی شده در سال های 1396، 1397 و 1398 برای عملکرد زیست توده به ترتیب 2/10، 1/18 و 7/7 درصد و برای عملکرد دانه به ترتیب 35/4، 4/6 و 5/4- درصد و شاخص ضریب کارایی بین 442/0 تا 960/0 متغیر بود.نتایج: ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﺷﺒﯿﻪﺳﺎزی و ﻣﺸﺎﻫﺪه ای بر عملکرد زیست توده و عملکرد دانه ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ شاخص های ریشه میانگین مربعات خطای نسبی و متوسط میزان خطای نسبی و سایر آزﻣﻮنﻫﺎی آماری در ﻣﺤﺪوده ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮﻟﯽ بود و ﻣﺪل WOFOST، ﻋﮑﺲاﻟﻌﻤﻞ دو رقم بادام زمینی را در ﺗﯿﻤﺎرﻫﺎی مختلف آبیاری به‌خوبی ﺷﺒﯿﻪﺳﺎزی نمود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

16 - ارزیابی استفاده از پوشش‌های فیزیکی در کاهش تبخیر از سطح مخازن کوچک آب در مناطق خشک و نیمه‌خشک
فاطمه هوشمندزاده محمد رضا یزدانی سید فرهاد موسوی

10.30495/wsrcj.2023.70572.11333

زمینه و هدف: کمبود منابع آب در مناطق خشک و نیمه خشک مانند کشور ما و حجم بالای تلفات آب از طریق تبخیر موجب شده است تا اهمیت روش های مناسب و کاربردی به منظور کاهش تبخیر از مخازن آب، روز به روز بیش از پیش مشخص گردد. آب از جمله ضروری‌ترین نیازهای بشر است. تبخیر یکی از مهم‌ت چکیده کامل

زمینه و هدف: کمبود منابع آب در مناطق خشک و نیمه خشک مانند کشور ما و حجم بالای تلفات آب از طریق تبخیر موجب شده است تا اهمیت روش های مناسب و کاربردی به منظور کاهش تبخیر از مخازن آب، روز به روز بیش از پیش مشخص گردد. آب از جمله ضروری‌ترین نیازهای بشر است. تبخیر یکی از مهم‌ترین پدیده‌های اقلیمی در اتلاف آب دریاچه‌ها و مخازن روباز محسوب می گردد. روش‌های کاهش تبخیر با توجه به شرایط منطقه‌ای، توجیه اقتصادی و مسائل زیست‌ محیطی، متفاوتند. از طرفی، پژوهش‌های انجام شده در کشور ایران در زمینه کاهش و کنترل تبخیر از مخازن آب محدود است. لذا، پژوهش حاضر با هدف استفاده از روش‌های جدید، اقتصادی، متناسب با شرایط اقلیمی و قابل دسترس برای کاهش تبخیر از مخازن آب، و به‌خصوص مخازن آب کشاورزی، در منطقه سمنان انجام شد.روش پژوهش: در این پژوهش، کارایی شش پوشش فیزیکی (توپ‌های پلاستیکی سفید، بطری‌های خالی، بطری‌ های پر از کاه و کلش، توری سایبان سبز با تراکم 50%، توری سایبان سبز با تراکم 80% و توری سایبان سفید با تراکم 50%) بعد از آماده‌ سازی روی تشت‌های تبخیر کلرادو، برای چهار دوره تقریباً 30 روزه در فصول پائیز و زمستان 1398 و بهار و تابستان 1400، ارزیابی شد. اندازه‌گیری‌ها به صورت روزانه، در ساعت 10:30 در شش ماهه اول سال 1398 و ساعت 9:30 در شش ماهه دوم سال1400 انجام شد. لازم به ذکر است که دمای آب نیز با استفاده از دماسنج الکلی هم‌زمان با قرائت سطح آب اندازه‌گیری شد.یافته‌ها: بر اساس نتایج اندازه‌گیری‌ها، میزان تبخیر از تیمارهای توپ‌های پلاستیکی سفید، بطری‌های خالی، بطری‌های حاوی کاه و کلش، توری سایبان سبز با تراکم 50%، توری سایبان سبز با تراکم 80%، توری سایبان سفید با تراکم 50% و شاهد به ترتیب برابر با 259، 320، 213، 277، 369، 283 و 754 میلی‌متر در چهار دوره مورد بررسی بود که به وضوح کاهش چشم‌گیر تبخیر پوشش های ششگانه به مقدار 66، 58، 72، 63، 52 و 61 درصد نسبت به تیمار شاهد را نشان می-دهد.نتایج: به طور کلی، با توجه به کارایی تمامی تیمارهای این پژوهش و کاربرد این پوشش‌ها با در نظر گرفتن شرایط اقتصادی، اجتماعی و امکان‌پذیر بودن اجرا، به منظور کاهش تبخیر از مخازن روباز آب، به‌خصوص استخرهای ذخیره آب کشاورزی، کارآمد و مناسب ارزیابی می‌شود. به‌طورکلی از بین روش‌های مورد استفاده بیشترین کارایی مربوطه به بطری پر شده با کاه و کلش و پس از آن نیز تیمارهای توپ پلاستیکی و توری سایبان سبز با تراکم 80 مناسبترین روش‌ها ارزیابی شدند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

17 - برآورد مقدار آب آبیاری گیاه گندم به روش حل معکوس توابع تولید تحت شرایط تنش آبی با استفاده از سامانه نیاز آب
نیازعلی ابراهیمی پاک علی عبدزادگوهری آرش تافته

10.30495/wsrcj.2023.70827.11337

زمینه و هدف: عوامل مختلفی در افزایش تولید محصول گندم مؤثر می باشند که یکی از مهم ترین آن ها، آب است. تعیین آب مصرفی واقعی گندم در مناطق خشک و نیمه خشک از اهمیتی خاص برخوردار بوده و استفاده اقتصادی از آب یک مسئله جدی و بسیار مهم برای کشاورزان و محققانی است که گندم را به چکیده کامل

زمینه و هدف: عوامل مختلفی در افزایش تولید محصول گندم مؤثر می باشند که یکی از مهم ترین آن ها، آب است. تعیین آب مصرفی واقعی گندم در مناطق خشک و نیمه خشک از اهمیتی خاص برخوردار بوده و استفاده اقتصادی از آب یک مسئله جدی و بسیار مهم برای کشاورزان و محققانی است که گندم را به صورت آبی کشت و تولید می کنند . فصل کشت گندم به دلیل تغییر الگوی انرژی موثر بر تبخیر-تعرق، اثر مستقیمی بر نیاز آبی آن دارد و به طور قطع در فصل زمستان، نیاز آبی کمتری نسبت به بهار و تابستان خواهد داشت. این پژوهش به منظور بررسی سامانه نیاز آب در تعیین مقدار واقعی آب آبیاری و عملکرد گیاه گندم بر اساس حل معکوس تابع تولید در شرایط تنش آبی برای گندم رقم الوند در استان قزوین انجام شد.روش پژوهش: این پژوهش در سال های زراعی 1396- 1398 در استان قزوین در زمینی به مساحت 600 متر مربع در ایستگاه تحقیقاتی اسماعیل آباد (49º 52' N, 36º15' E, 1285 MSL) انجام شد. طرح آزمایشی به صورت کرت های خرد شده و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار بود. به طوری که عامل اصلی مدیریت آبیاری شامل تأمین نیاز آبی 20 (I1)، 40 (I2)، 60 (I3)، 80 (I4) و 100 درصد (I5) و تیمار فرعی شامل آبیاری تا پایان مرحله گلدهی (S1) و مرحله خمیری شدن دانه (S2) بود. سامانه نیاز آبی کشور که توسط موسسه تحقیقات خاک و آب کشور ارائه شده است، سامانه ای است برای تعیین نیاز آبی محصولات زراعی و باغی که توانایی برآورد و تعیین نیاز آبی، آب مصرفی و برنامه‌ریزی آبیاری گیاهان را در سطح منطقه، شهرستان، حوضه آبریز، دشت دارد. یکی از نکات برجسته این سامانه، مکان محور بودن آن است و استفاده‌ کننده در هر مکان با مراجعه به سامانه، نیازهای منطقه‌ای خود را استخراج می‌کند و می‌تواند آب مصرفی برای الگوی کشت را تحت گزینه‌های مختلف کاربری به ذی نفعان بخش آب کشاورزی با قابلیت به‌روزرسانی ارائه نماید.یافته ها: نتایج نشان داد که ریشه میانگین مربعات خطا در روش تافته، پاسکوئله و رئس به ترتیب با 122، 83 و 126 میلی متر در روز بود که در این میان، روش پاسکوئله نسبت به سایر روش ها، دارای برآورد بهتری بود. در روش پاسکوئله بهترین ریشه میانگین مربعات خطای نرمال با 18/0 درصد مشاهده شد. شاخص توافق یا سازگاری در روش تافته، پاسکوئله و رئس به ترتیب با 95/0، 98/0 و 95/0 درصد و ضریب کارایی مدل به ترتیب با 77/0، 91/0 و 73/0 بود. همچین نتایج آنالیز آماری نشان داد که مقادیر اندازه گیری و شبیه سازی شده به خط یک به یک نزدیک و ارتباط مناسبی دارند و مقادیر ضریب تبیین در سال های مورد مطالعه را 98/0 نشان داد. نتایج برآورد میزان تبخیر- تعرق گیاه گندم با استفاده از سیستم نیاز آب در دشت قزوین با روش‌های تافته و همکاران. (2013)، پاسکوئله و همکاران. (2017) و رئس و همکاران، (98/0=R2) بالا بوده و ریشه میانگین مربعات خطا در روش های تافته، پاسکوئله و رئس به ترتیب 120، 83 و 126 میلی متر در روز بود که در این روش روش پاسکوئله برآورد بهتری نسبت به روش‌های دیگر داشت.نتیجه‌گیری: به طور کلی و با توجه به نتایج آماری، تقریب خوبی بین داده های واقعی و استفاده از سیستم نیاز آب در تعیین میزان آب آبیاری در شرایط تنش آبی مشاهده شد که بیانگر ارزیابی مناسب سیستم نیاز آبی و توانایی شبیه سازی است. تابع عملکرد گندم در رابطه با تیمارهای مختلف آبیاری بود و این سیستم می تواند به عنوان ابزار مناسبی در برآورد نیاز آبی برای بهبود مدیریت آب در گندم استفاده شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

18 - ارزیابی کارآیی آمار بلندمدت هواشناسی در مدیریت آبیاری قطره‌ای و بارانی
سمیه امیری مهدی قیصری بیتا مروج الحکامی

تخمین صحیح نیاز آبی گیاهان برای حفاظت از منابع آبی کشور بسیار مهم است. لیکن در بیشتر مطالعات انجام شده در ایران برای تخمین تبخیر- تعرق گیاه از آمار بلند مدت هواشناسی استفاده می شود. این در حالی است که حتی داده های همزمان ایستگاه های هواشناسی غیرکشاورزی می تواند به کم یا چکیده کامل

تخمین صحیح نیاز آبی گیاهان برای حفاظت از منابع آبی کشور بسیار مهم است. لیکن در بیشتر مطالعات انجام شده در ایران برای تخمین تبخیر- تعرق گیاه از آمار بلند مدت هواشناسی استفاده می شود. این در حالی است که حتی داده های همزمان ایستگاه های هواشناسی غیرکشاورزی می تواند به کم یا فرآبرآورد تبخیر- تعرق گیاه منجر شود. بنابراین ضرورت دارد کارشناسان و متخصصان آبیاری از میزان خطای برآورد تبخیر- تعرق محاسبه شده با استفاده از آمار بلند مدت هواشناسی آگاه باشند. هدف از این مطالعه، ارزیابی دقت تخمین تبخیر- تعرق گیاه مرجع با استفاده از آمار بلند مدت هواشناسی به جای آمار همزمان در مدیریت های آبیاری قطره ای و بارانی بود. به این منظور، آمار سال های 1995 تا 2009 در سه ایستگاه هواشناسی اصفهان، هواشناسی کبوترآباد اصفهان و فرودگاه شهید بهشتی اصفهان برای ارزیابی انتخاب شد. نتایج نشان داد حداکثر مقدار خطای میانگین مربعات نسبی (n-RMSE) در صورت استفاده از آمار بلندمدت هواشناسی (تخمینی) به جای آمار همزمان هواشناسی (واقعی) برای محاسبه تبخیر- تعرق در مدیریت آبیاری قطره ای 24 درصد، در مدیریت آبیاری بارانی 18 درصد، در فصل بهار 22 درصد، در فصل تابستان 20 درصد، در فصل پاییز 44 درصد و در فصل زمستان 56 درصد بدست آمد. بر پایه نتایج این مطالعه، آمار بلندمدت هواشناسی قابلیت کاربرد در مدیریت کم آبیاری را ندارند. از سویی با توجه به حساسیت بیشتر سیستم آبیاری قطره ای به تنش رطوبتی در مقایسه با سیستم آبیاری بارانی، استفاده از آمار بلندمدت در تخمین تبخیر- تعرق به منظور برنامه ریزی آبیاری قطره ای، توصیه نمی شود. در نهایت، استفاده از ایستگاه های هواشناسی اتوماتیک و استفاده از آمار همزمان برای مدیریت آبیاری دقیق، بویژه برای اعمال مدیریت کم آبیاری در شرایط بحران کمبود آب توصیه می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

19 - ارزیابی مدل SEBAL برای برآورد تبخیر و تعرق با استفاده از اطلاعات سنجنده‌های TM و MODIS
الهه سیمایی مهدی همایی علی اکبر نوروزی

برآورد صحیح مقدار تبخیر و تعرق اهمیت زیادی در حفاظت بهینه از منابع آب موجود در مناطق خشک و نیمه خشک دارد. زیرا، تبخیر و تعرق بخش مهمی از بیلان آبی مناطق خشک و نیمه خشک است. هدف از این پژوهش، ارزیابی کارآیی مدل SEBAL برای تخمین تبخیر و تعرق در یک منطقه نیمه خشک بود. این چکیده کامل

برآورد صحیح مقدار تبخیر و تعرق اهمیت زیادی در حفاظت بهینه از منابع آب موجود در مناطق خشک و نیمه خشک دارد. زیرا، تبخیر و تعرق بخش مهمی از بیلان آبی مناطق خشک و نیمه خشک است. هدف از این پژوهش، ارزیابی کارآیی مدل SEBAL برای تخمین تبخیر و تعرق در یک منطقه نیمه خشک بود. این پژوهش در بخشی از حوزه آبخیز زنجان رود واقع در استان زنجان که کشت غالب آن گندم آبی و دیم است، انجام شد. با استفاده از تصاویر سنجنده های MODIS (Terra/Aqua)و TM (Landsat-5)، امکان استفاده از مدل SEBAL با داده های بدست آمده از سنجنده های مختلف طی ماه&zwnj;های خرداد تا مرداد 1387 بررسی شد. سپس تبخیر و تعرق روزانه برآورد شده توسط مدل SEBAL برای اراضی آبی و دیم زیر کشت گندم، با استفاده از ارقام دو تشتک تبخیر ارزیابی شد. نتایج آماره های ارزیابی نشان داد، مدل SEBAL از کارآیی مناسبی برای تخمین تبخیر و تعرق واقعی اراضی زیر کشت گندم آبی (25/1 -49/0RMSE= ) و دیم (48/2 -3/1RMSE= ) برخوردار است. این مدل، تبخیر و تعرق اراضی آبی را درمقایسهبااراضی دیم بادقتی مطلوب تر برآورد نمود. همچنین، نتایج نشان داد که دقت تصاویر سنجنده TM دو و نیم برابر بیشتر از تصاویر MODIS می باشد. بنابراین می توان نتیجه گرفت که سنجنده TM مستقر بر ماهوارهLandsat می تواند با دقتی بیشتر نسبت به سنجنده MODIS مستقر بر ماهوارهTerra مقدار تبخیر و تعرق واقعی را برای منطقه مورد مطالعه برآورد کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

20 - بررسی تغییرات مکانی و زمانی بهره‌وری مصرف آب در مقیاس منطقه‌ای مطالعه موردی: استان همدان
محمد علی بیات محمد منشوری

بخش کشاورزی بزرگترین مصرف کننده آب در ایران می&zwnj;باشد. بهبود بهره&zwnj;وری آب در این بخش از مصارف می&zwnj;تواند ضمن بهبود عملکرد اقتصادی تا حدی از پالش&zwnj;های پیش&zwnj;روی ناشی از محدودیت منابع آب تجدید شونده بکاهد. در این راستا و به منظور شناسایی تغییرات زمانی و م چکیده کامل

بخش کشاورزی بزرگترین مصرف کننده آب در ایران می&zwnj;باشد. بهبود بهره&zwnj;وری آب در این بخش از مصارف می&zwnj;تواند ضمن بهبود عملکرد اقتصادی تا حدی از پالش&zwnj;های پیش&zwnj;روی ناشی از محدودیت منابع آب تجدید شونده بکاهد. در این راستا و به منظور شناسایی تغییرات زمانی و مکانی بهره&zwnj;وری مصرف آب گندم، تحقیقی در محدوده جغرافیایی استان همدان انجام شده است. هدف از این تحقیق شناسایی بهترین مکان و زمان برای کشت گندم برای دستیابی به حداکثر محصول در ازای واحد آب مصرفی می&zwnj;باشد. بر این اساس مقادیر تبخیر و تعرق گندم در ایستگاه&zwnj;های هواشناسی منتخب تعیین شد و سپس به کمک روش میانیابی معکوس، مقادیر تبخیر و تعرق محدوده استخراج گردید، آنگاه با استفاده از عملکردهای دریافت شده گندم در محدوده استان، نقشه گستره بهره&zwnj;وری آب تولید شد. نتایج نشان می&zwnj;دهد محدوده&zwnj;های غرب و جنوب غربی استان دارای بیشترین بهره&zwnj;وری آب در تولید گندم می&zwnj;باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

21 - شبیه سازی تبخیر غیرماندگار از سطح خاک در شرایط متغیر رطوبتی با استفاده از مدل نگهداشت دو پارامتری کمپبل
راضیه آقاجانی مهدی همایی محمد بای‌بوردی

بخش وسیعی از کشور پهناور ایران به دلیل واقع شدن در منطقه خشک و نیمه خشک، با کمبود آب رو به رو است. در این مناطق، نه تنها منابع آب محدودترند، بلکه عوامل جوی موثر بر تبخیر با شدت بیشتری اعمال می شوند. هدف از این پژوهش، شبیه سازی تبخیر غیرماندگار از سطح خاک بدون پوشش، با ا چکیده کامل

بخش وسیعی از کشور پهناور ایران به دلیل واقع شدن در منطقه خشک و نیمه خشک، با کمبود آب رو به رو است. در این مناطق، نه تنها منابع آب محدودترند، بلکه عوامل جوی موثر بر تبخیر با شدت بیشتری اعمال می شوند. هدف از این پژوهش، شبیه سازی تبخیر غیرماندگار از سطح خاک بدون پوشش، با استفاده از مدل پارامتریک پیشنهادی Zarei و همکاران (2009)، در شرایط متغیر رطوبتی بود. شرایط رطوبتی شامل حضور یا عدم حضور زهکش، وجود لایه غیر قابل نفوذ و سطوح مختلف ایستابی در اعماق 75، 100، 120، 150 و 200 سانتی متر بودند. بدین منظور، لایسیمترهایی از خاک با این ویژگی ها تهیه شدند و مقدار تبخیر به روش وزنی سه بار در روز در آنها اندازه گیری شد. سپس، مقدار تبخیر با استفاده از مدل پارامتریک پیشنهادی Zarei و همکاران، به صورت تابعی از افت سطح ایستابی برآورد شد. ارزیابی مدل نشان داد که بیشترین (8/98) و کمترین (8/84) کارایی، به ترتیب مربوط به سطوح ایستابی 150 و 75 سانتی متر است. نتایج نشان داد که همبستگی مناسبی میان پیش بینی های نظری با اندازه گیری ها وجود دارد، لیکن نتایج حاصل از مدل اندکی کمتر از مقادیر واقعی است. کم برآوردی مدل را می توان به تبخیر ناشی از حرکت رو به بالای آب به صورت بخار، به هم خوردن ساختمان خاک در اثر کوبیدن آن و خطای اندازه گیری با ترازو نسبت داد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

22 - کاربرد منطق فازی جهت برآورد تبخیر - تعرق پتانسیل شهرستان گناباد
حسن رضائی غلامعباس فلاح قالهری

10.22034/jest.2018.15622.2408

زمینه و هدف: تبخیر- تعرق پتانسیل یکی از اجزای اصلی چرخه ی هیدرولوژیکی است که تعیین صحیح آن در مطالعات بیلان آبی، طراحی سیستم های آبیاری و برنامه ریزی و مدیریت منابع آب برای دست یابی به توسعه ی پایدار نقش به سزایی دارد. تبخیر و تعرق به علت نیاز به عوامل اقلیمی مختلف و اث چکیده کامل

زمینه و هدف: تبخیر- تعرق پتانسیل یکی از اجزای اصلی چرخه ی هیدرولوژیکی است که تعیین صحیح آن در مطالعات بیلان آبی، طراحی سیستم های آبیاری و برنامه ریزی و مدیریت منابع آب برای دست یابی به توسعه ی پایدار نقش به سزایی دارد. تبخیر و تعرق به علت نیاز به عوامل اقلیمی مختلف و اثر متقابل این عوامل بر یکدیگر یک پدیده ی غیرخطی و پیچیده است. یکی از مراحل پیچیده در مدل سازی سیستم های غیرخطی، پیش پردازش پارامتر های ورودی جهت انتخاب ترکیبی مناسب از آن&lrm;هاست. پیش پردازش داده ها سبب کاهش مراحل سعی و خطا و شناخت مهم ترین پارامترهای مؤثر بر پدیده ی مورد نظر جهت مدل سازی با استفاده از روش های هوش‌مند می گردد. این پژوهش با هدف استفاده از توان‌مندی‌های سیستم استنتاج فازی برای برآورد تبخیر و تعرق با استفاده از داده های هواشناسی طی دوره 20 ساله (1372-1392) در شهر گناباد صورت گرفت. روش بررسی: براین اساس پس از بررسی مدل موجود و بررسی ترکیب های مختلف داده های هواشناسی، مدل نهایی برای برآورد تبخیر و تعرق ارایه شد. در این تحقیق در مجموع با داشتن 20 متغیر برای ورودی مدل و یک متغیر برای خروجی مدل (تبخیر و تعرق)، 50 قانون در سیستم استنتاج ممدانی تعریف شد. مقادیر تبخیر و تعرق پتانسیل حاصل از مدل فازی با مدل پنمن فائو- مونتیث مورد مقایسه قرار گرفت. بحث و نتیجه گیری: کارایی مدل فازی ارایه شده با استفاده از آماره های ریشه میانگین مربعات خطا، خطای انحراف میانگین، ضریب تعیین و معیار جاکوویدز (t) و معیار صباغ و همکاران (R2 /t) مورد ارزیابی قرار گرفت. مقایسه نتایج مدل فازی با مدل پنمن فائو- مونتیث مقایسه گردید. بیش‌&lrm;ترین تبخیر و تعرق در ماه ژوئیه اتفاق افتاده است. نتایج حاکی از همبستگی بالا بین این دو مدل فازی ارایه شده و روش پنمن فائو- مونتیث است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

23 - ارزیابی تاثیر ایجاد پیاده‌راه بر حجم ترافیک سواره معابر پیرامونی (نمونه موردی: محدوده پیاده‌راه 15 خرداد شهر تهران)
خشایار کاشانی جو حامد محمدی

10.30495/jest.2020.32552.4047

زمینه و هدف: پیاده‌راه‌ها یکی از مهم‌ترین فضاهای شهری معاصر محسوب ‌می‌شوند که باتوجه به قدمت نه چندان طولانی در کشورمان، هنوز ابعاد ناشناخته‌ای از آنها باقی مانده است. این پژوهش درصدد کشف ارتباط بین مسدود شدن خیابان بر سواره با تغییر در حجم تردد خودرو‌ها در معابر پیرامو چکیده کامل

زمینه و هدف: پیاده‌راه‌ها یکی از مهم‌ترین فضاهای شهری معاصر محسوب ‌می‌شوند که باتوجه به قدمت نه چندان طولانی در کشورمان، هنوز ابعاد ناشناخته‌ای از آنها باقی مانده است. این پژوهش درصدد کشف ارتباط بین مسدود شدن خیابان بر سواره با تغییر در حجم تردد خودرو‌ها در معابر پیرامونی در طول زمان است.روش بررسی: این پژوهش کاربردی، با گردآوری اطلاعات نظری از طریق مطالعات اسنادی_کتابخانه‌ای و جمع‌آوری داده‌های میدانی از روش مشاهده و مصاحبه صورت گرفته است و تحقیقی توصیفی- تحلیلی به شمار می‌رود. نمونه مطالعاتی این پژوهش، محدوده خیابان 15خرداد تهران است. با بررسی میزان اختلاف حجم تردد سواره در سالهای 2011، 2014 و 2016 در نرم افزار SPSS و طبق آزمون واریانس یک‌طرفه، تفاوت معنی‌داری در میانگین حجم تردد خودرو‌های معابر مورد مطالعه مشاهده گردید که فرضیه افزایش حجم ترافیک سواره در معابر پیرامون خیابان 15 خرداد پس از تبدیل به پیاده‌راه را رد ‌می‌نماید.یافته‌ها: محاسبات عددی نشان ‌می‌دهد که پس از ایجاد پیاده‌راه 15خرداد، هم‌سو با نمونه‌های مشابه جهانی، طی یک دوره 3 ساله 7/15 درصد و در دوره‌ای 5 ساله 7/20 درصد حجم تردد سواره در محورهای پیرامونی آن ناپدید شده است که ناشی از تغییر مسیر و زمان سفر شهروندان و استفاده از سفرهای چندحالتی کسبه است.بحث و نتیجه‌گیری: از این‌رو، به نظر می‌رسد تغییر نگرشی در میان مسوولین شهری در خصوص انتقال اثرات ترافیکی ایجاد پیاده‌راه بر محدوده‌های پیرامونی آن الزامی است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

24 - ایجاد شرایط آسایش در ساختمان با استفاده از سیستم ترکیبی سرمایشی ایستا
مهنوش اقتداری عباس مهروان مریم انصاری منش سید علی نوری

10.30495/jest.2021.42469.4568

زمینه و هدف: افزایش جمعیت، رشد سریع تکنولوژی و از بین رفتن محیط زیست، موجب بر هم خوردن شرایط طبیعی در بسیاری از نقاط جهان شده است. در این میان ساختمان ها به دلیل مصرف زیاد انرژی های فسیلی و تولید گازهای گلخانه ای یکی از عوامل تهدید کننده توسعه پایدار به شمار می روند. اف چکیده کامل

زمینه و هدف: افزایش جمعیت، رشد سریع تکنولوژی و از بین رفتن محیط زیست، موجب بر هم خوردن شرایط طبیعی در بسیاری از نقاط جهان شده است. در این میان ساختمان ها به دلیل مصرف زیاد انرژی های فسیلی و تولید گازهای گلخانه ای یکی از عوامل تهدید کننده توسعه پایدار به شمار می روند. افزایش مصرف سوخت های فسیلی در ساختمان به ویژه در بخش تهویه مطبوع، سهم عمده ای در افزایش آلودگی محیط زیست و گرم شدن کره زمین دارد. در این تحقیق جهت تهویه ساختمان و تامین نیازهای آسایش افراد در تابستان، سیستم ایستای صفر انرژی در اقلیم گرم و خشک طراحی شد. این سیستم ترکیبی سرمایشی ایستا(PCHS) شامل دو سیستم متمایز دودکش خورشیدی(SC) و کانال خنک کننده تبخیر ی (ECC) می باشد. هدف این تحقیق استفاده از انرژی های پاک (باد و نور خورشید) است تا علاوه بر تهویه ساختمان؛ مانع تخریب محیط زیست شده و باعث صرفه جویی در انرژی شود.روش بررسی: این تحقیق به صورت تجربی- تحلیلی و شبیه سازی توسط نرم افزار دیزاین بیلدر صورت گرفت و قابلیت سیستم جهت خنک سازی ساختمان در مرداد ماه سال 1397 از ساعت 9 صبح تا 3 بعدازظهر در ده روز متوالی در محوطه دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه مورد آزمایش قرار گرفت. دمای هوا، رطوبت و سرعت جریان هوای محیط، دهانه خروجی کانال خنک کننده تبخیری و دهانه ورودی دودکش خورشیدی اندازه گیری شد.یافته ها: نتایج نشان داد که کانال خنک کننده تبخیری می تواند دمای هوا را به طور متوسط 10 درجه سلسیوس کاهش دهد و رطوبت هوا را 34% افزایش دهد. با توجه به داده های به دست آمده سرعت هوای دودکش خورشیدی با گرم شدن هوا افزایش یافت، بیشترین سرعت هوای ورودی دودکش خورشیدی در ساعت 3 بعداز ظهر به بیشترین مقدار(8/2 متر بر ثانیه) رسید. با توجه به اینکه افزایش سرعت هوای خروجی از بادگیر تا 41/0 متر بر ثانیه در ساعت 3 بعدازظهر نسبت به ساعت 9 صبح، معادل با کاهش دمای هوا تا 3/6 درجه سلسیوس است بنابراین اتاقک با استفاده از سیستم هیبرید در ساعت 3 بعدازظهر نیز در شرایط آسایش قرار گرفت.بحث و نتیجه گیری: نتایج به دست آمده نشان می دهد که با استفاده از سیستم ترکیبی ایستای طراحی شده، اتاقک از ساعت 9 صبح تا 3 بعدازظهر در شرایط آسایش قرار می گیرد. محاسبه هزینه ساخت و نصب سیستم ایستای هیبریدی و مقایسه آن با کولر آبی نشان می دهد که سیستم پیشنهادی از زمان مورد استفاده سود آور می باشد و زمان برگشت سرمایه پس از اجرا و راه اندازی سیستم می باشد. با افزایش تعداد افراد از 1 نفر تا 4نفر، اتاقک در ساعت 9 صبح و ظهر در شرایط آسایش قرار دارد ولی در ساعت 3 بعدازظهر اتاق با تعدا 4 نفر خارج از محدوده آسایش قرار می گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

25 - اثر تغییر اقلیم بر تغییرات تبخیر از سطح چاه نیمه های سیستان
حسین بزی حسین ابراهیمی بابک امین نژاد

10.30495/jest.2020.48196.4861

زمینه و هدف : تبخیر یکی از روش های هرز منابع آب در نواحی جغرافیایی است و در مطالعات منابع آب از اهمیت ویژه ای برخوردار است .هدف از این مطالعه ارایه مدل موثر اقلیمی بر نوسانات تبخیر از سطح چاه نیمه های منطقه سیستان طی دهه های آتی در نتیجه تغییر اقلیم می باشد.روش بررسی : چکیده کامل

زمینه و هدف : تبخیر یکی از روش های هرز منابع آب در نواحی جغرافیایی است و در مطالعات منابع آب از اهمیت ویژه ای برخوردار است .هدف از این مطالعه ارایه مدل موثر اقلیمی بر نوسانات تبخیر از سطح چاه نیمه های منطقه سیستان طی دهه های آتی در نتیجه تغییر اقلیم می باشد.روش بررسی : در تحقیق حاضر پایگاه داده ها شامل داده های تبخیر سد چاه نیمه و داده های شبکه ای بزرگ مقیاس تهیه شده است. از مدل SDSM برای شبیه سازی تبخیر دهه های آتی تحت سه سناریو RCP2.6 ،RCP4.5 و RCP8.5 استفاده شده است دوره پایه برای مدل سازی از سال 1983 تا 2005 (23 سال) می باشد.یافته ها : مقایسه برآورد تبخیر برای دو دوره زمانی آینده و تحت سناریوهای مختلف نشان داد که برای دوره زمانی 2100-2080 سناریو RCP2.6 و RCP8.5 مقادیر بیشتری برای تبخیر تخمین زدند. بررسی ورودی ها نشان داد که دما هوا، ارتفاع ژئوپتانسیل و شاخص های وزش باد بیشترین تاثیر را در تبخیر چاه نیمه های سیستان دارند.بحث و نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان داد که میزان تبخیر در دوره 2100-2080 افزایشی، بیش از 300 میلی متر در سال تجربه خواهد کرد. بیشترین افزایش تبخیر در دوره گرم سال خواهد بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

26 - دستورالعمل طراحی برکه‌های تبخیری به منظور دفع مواد زاید خطرناک مایع
امیر حسام حسنی امیر حسین جاوید فرامرز ناصری

دفع مواد زاید خطرناک مایع یکی از مباحث جدی و عمدة دانش و فن آوری محیط زیست است. که بایستی بر اساس قوانین، راهکارهای مهندسی و استانداردهای دقیق و روشن صورت پذیرد. از این رو بررسی روش های مختلف دفع با توجه به موقعیت جغرافیایی و اقلیمی و نیز شرایط اقتصادی جهت انتخاب روش من چکیده کامل

دفع مواد زاید خطرناک مایع یکی از مباحث جدی و عمدة دانش و فن آوری محیط زیست است. که بایستی بر اساس قوانین، راهکارهای مهندسی و استانداردهای دقیق و روشن صورت پذیرد. از این رو بررسی روش های مختلف دفع با توجه به موقعیت جغرافیایی و اقلیمی و نیز شرایط اقتصادی جهت انتخاب روش مناسب و بهینه حایز اهمیت می باشد. در این تحقیق لاگون های تبخیری به عنوان یکی از راهکارهای فنی مهندسی دفع این مواد با توجه به شرایط آب و هوایی و اقتصادی ایران مورد بررسی فنی و اقتصادی قرار گرفته و در ادامه دستورالعمل طراحی آن ها ارایه گردید. سپس با توجه به آمار بارش و تبخیر ده ساله ورودی به مدل سیستم تبخیری که از سال 1991 لغایت 2000 میلادی درشهر اصفهان می باشد و حداکثر فاضلاب ورودی فرض شده 14300 متر مکعب در سال، طی دوره ده ساله طراحی توسط رایانه صورت گرفت. طبق نتایج حاصل از برنامه رایانه ای مدل به کار رفته، حوضچه تبخیری به ابعاد 62×124 متر و عمق 5/2 متر با شیب 2: 1 پیشنهاد گردید. لازم به ذکر است عمق مایع در لاگون طراحی شده پس از چک کردن حداکثر عمق فاضلاب در طول بهره&zwnj;برداری 10 ساله 76/1 متر می باشد که این رقم بیانگر طراحی مناسب و بهینه حوضچه باتوجه به شرایط جوی و داده&zwnj;های مفروض است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

27 - مطالعه تبخیر در خلیج فارس بر اساس یک مدل برهمکنش هوا – دریا
مسعود ترابی آزاد افشین محسنی آراسته رضوان سلامی ابیانه داریوش منصوری

در این مطالعه با استفاده از مدل بالک ضریب درگ برای خلیج فارس محاسبه و به وسیله آن شار و آهنگ تبخیر در طی دو سال پربارش و خشک در ایستگاه بوشهر دریایی مورد بررسی قرار گرفت و مشخص گردید در طی این دو سال شار تبخیر در ماه های گرم سال بیشتر از ماه های سرد سال می باشد. بیشترین چکیده کامل

در این مطالعه با استفاده از مدل بالک ضریب درگ برای خلیج فارس محاسبه و به وسیله آن شار و آهنگ تبخیر در طی دو سال پربارش و خشک در ایستگاه بوشهر دریایی مورد بررسی قرار گرفت و مشخص گردید در طی این دو سال شار تبخیر در ماه های گرم سال بیشتر از ماه های سرد سال می باشد. بیشترین میزان تبخیر در ماه جولای مشاهده شد. شار وآهنگ تبخیر توسط رابطه تجربی نیز بررسی گردید و به دلیل این که رابطه تجربی نتایج دقیقی را ارایه نداد،این رابطه مورد بررسی قرار گرفت و ضریب آن تصحیح شد و با استفاده از آن شار و آهنگ تبخیر محاسبه و مشخص گردید به وسیله این رابطه نیز مانند مدل بالک شار تبخیر در ماه های گرم سال بیشتر از ماه های سرد سال می باشد. برای بررسی دقیق تر از اطلاعات دریایی (جمع آوری شده طی گشت دریایی) دو ماه از سال (می و دسامبر) به نمایندگی از فصل گرم و سرد سال استفاده شد، که این بررسی نیز نتایج به دست آمده را تصدیق نمود با این تفاوت که در این بررسی اختلاف بین شار تبخیر در ماه گرم و سرد خیلی کم است و این بدلیل دقت بالای اطلاعات دریایی می باشد. با توجه به این مطلب که شار تبخیر رابطه مستقیمی با سرعت باد و دما دارد، در طی این تحقیق مشخص گردید در ماه های گرم سال میزان سرعت باد و دما بالا می باشد ولی در ماه های سرد سال با وجود این که سرعت باد زیاد است اما دما نسبت به فصل گرم پائین تر است و این موضوع دلیل بالاتر بودن شار تبخیر در فصل گرم نسبت به فصل سرد سال می باشد پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

28 - بررسی تعادل انرژی گرمایی در خلیج فارس
سید محمدرضا رئیس السادات سید حمیدرضا رئیس السادات

کشور ایران از طریق خلیج فارس و دریای عمان و دریای خزر با اقیانوس های آزاد جهان و سایر کشورها ارتباط دارد و بنابر این باید دانش و عملکرد علمی و عملی خود از دریاها را به سرعت افزایش دهد . بحث تعادل انرژی گرمایی و چگونگی توزیع انرژی گرمایی همواره یکی از موارد مطالعه فیزیک چکیده کامل

کشور ایران از طریق خلیج فارس و دریای عمان و دریای خزر با اقیانوس های آزاد جهان و سایر کشورها ارتباط دارد و بنابر این باید دانش و عملکرد علمی و عملی خود از دریاها را به سرعت افزایش دهد . بحث تعادل انرژی گرمایی و چگونگی توزیع انرژی گرمایی همواره یکی از موارد مطالعه فیزیکی دریاها و اقیانوس ها می باشد. بررسی تعادل انرژی گرمایی در خلیج فارس از اهمیت زیادی برخوردار است . با دانستن چگونگی توزیع و تبدیل گرما در خلیج فارس پیش بینی های دقیقی از لحاظ هواشناسی، شیلات و تعیین محل زندگی آبزیان می شود و اطلاعات دقیقی در مورد رفتار دریا از لحاظ توزیع گرما و انرژی و موارد بسیار دیگر به دست می آید . به طور کلی جمع تمام شارهای حرارتی وارد شده به اقیانوس و خارج شده از آن باید صفر باشد، در غیر این صورت اقیانوس ها به معنای کل آن یا یخ می زنند و یا داغ خواهند شد. در این مقاله هدف این است که این تعادل گرمایی را در خلیج فارس مورد بررسی قرار دهیم. با توجه به آن که میزان بارندگی و آب های ورودی در خلیج فارس در حدود cm/a90ومیزان تبخیرحدودcm /a 213 می باشد پس میزان تبخیر cm/a25-20 در سال از بارش در خلیج فارس بیشتر است . با توجه به آن که حجم آب های ورودی و خروجی درخلیج فارس برابر106×186/. و106×169/.متر مکعب بر ثانیه است، انتقال خالص گرما به خلیج فارس برابر25وات بر متر مربع برآورد شده است . در این مطالعه کوشش شده است این میزان گرمای اضافه وارد شده به خلیج فارس توسط جمله های شار گرمای سطح توجیه شود. در این بررسی میانگین سالانه تشعشع امواج کوتاه مشاهده شده در سطح خلیج فارس حدودا"برابر 245و شار گرمای سطح 4- وشار گرمای نهان 179 وتشعشع خالص امواج بلند 92وات بر متر مربع محاسبه شده است بنابر این کمبودی برابر 22وات بر متر مربع وجود دارد که با گرمای اضافه وارد شده به خلیج فارس موافقت خوبی دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

29 - شبیه‌سازی جریان روزانه حوضه آب‌ریز در شرایط کمبود داده
محمد رضا خزائی باقر ذهبیون بهرام ثقفیان

زمینه و هدف: شبیه‌سازی بارش- رواناب از محورهای اصلی هیدرولوژی علمی و مدیریت محیط زیست است. بنابراین محققان، پیوسته علاقه‌مند به یافتن روش های جدید برای این مسأله و اصلاح مدل ها یا روش های مدل‌سازی موجود هستند. روش بررسی: در این تحقیق، جریان روزانه رودخانه در خروجی یک ح چکیده کامل

زمینه و هدف: شبیه‌سازی بارش- رواناب از محورهای اصلی هیدرولوژی علمی و مدیریت محیط زیست است. بنابراین محققان، پیوسته علاقه‌مند به یافتن روش های جدید برای این مسأله و اصلاح مدل ها یا روش های مدل‌سازی موجود هستند. روش بررسی: در این تحقیق، جریان روزانه رودخانه در خروجی یک حوضه آب ریز در جنوب غربی ایران، با استفاده از یک مدل بارش- رواناب پیوسته مفهومی شبیه‌سازی شد. در مواجهه با مشکل کفایت آمار حوضه، با استفاده از یک رهیافت ویژه نسبت به آماده‌سازی متغیرهای مورد نیاز مدل از قبیل جریان رواناب، بارش و تبخیروتعرق پتانسیل حوضه اقدام شد. یافته ها: در مرحله واسنجی مدل ، شاخص بازده برای داده‌های روزانه معادل80/0 و ضریب تعیین برابر 82/0 به دست آمد. در مرحله اعتبارسنجی نیز مقادیر شاخص بازده برابر 82/0 و ضریب تعیین برابر 83/0 به دست آمد. ضمن آن که آماره‌های جریان مشاهداتی نیز با تقریب خوب در جریان شبیه‌سازی شده حفظ شد. بحث و نتیجه گیری: نتایج حاکی از موفقیت این رهیافت برای شبیه‌سازی جریان روزانه با به کارگیری این مدل در شرایط کمبود داده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

30 - بررسی اعتبـار مدل های ریاضی و رایانه ای تخمین تبخیر غیرماندگاراز سطح خاک لخت توسط عملیات میـدانی سنجش تبخیـر
علی نشاط منصور پاره کار

مشکل اصلی برآورد دقیق تبخیر در شرایط مزرعه&zwnj;ای فقدان روابط ساده با حداقل اطلاعات مورد نیاز برای لحاظ نمودن تلفات آب در مدل های بیلان آب است. هدف اصلی این تحقیق، بررسی روش های موجود محاسبه تبخیر از سطح خاک لخت و پیشنهاد بهترین روش می&zwnj;باشد. اغلب این روابط تجربی ب چکیده کامل

مشکل اصلی برآورد دقیق تبخیر در شرایط مزرعه&zwnj;ای فقدان روابط ساده با حداقل اطلاعات مورد نیاز برای لحاظ نمودن تلفات آب در مدل های بیلان آب است. هدف اصلی این تحقیق، بررسی روش های موجود محاسبه تبخیر از سطح خاک لخت و پیشنهاد بهترین روش می&zwnj;باشد. اغلب این روابط تجربی بوده و برای استنتاج آن ها از فرضیات ساده کننده&zwnj;ای جهت حل تحلیلی معادله Richards با شرایط اولیه و مرزی تقریبا ثابت و مدل فیزیکی استفاده شده که پایه فیزیکی ندارد. درمناطقی که سطح آب زیرزمینی پایین است نتایج این روابط با واقعیت منطبق نمی&zwnj;باشد. محاسبه تبخیر از سطح خاک لخت توسط حل عددی معادله ریچاردز به صورت یک بعدی، غیرماندگار با شرایط اولیه و مرزی متفاوت با سایر روش ها، توسط مدل رایانه ای LEACHM محاسبه و اجرا شد. نتایج مدل رایانه ای با مدل بیلان آب که توسط آزمایش های صحرایی در دوره&zwnj;های زمانی معین و مناطق مشخص انجام پذیرفت، همبستگی بالایی دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

31 - مروری بر گیاه‌پالایی خاک‌های آلوده به فلزات سنگین
محمدرضا نادری عبدالرزاق دانش‌شهرکی رضوان نادری

سمیت فلزات سنگین و تجمع آن‌ها در زنجیره‌های غذایی یکی از اصلی‌ترین معضلات زیست محیطی و بهداشتی جوامع مدرن است. اگرچه امکان اصلاح خاک‌های آلوده به فلزات سنگین با استفاده از تکنیک‌های شیمیایی، فیزیکی و یا زیستی وجود دارد، اما روش‌های فیزیکی و شیمیایی اصلاح مناطق آلوده به چکیده کامل

سمیت فلزات سنگین و تجمع آن‌ها در زنجیره‌های غذایی یکی از اصلی‌ترین معضلات زیست محیطی و بهداشتی جوامع مدرن است. اگرچه امکان اصلاح خاک‌های آلوده به فلزات سنگین با استفاده از تکنیک‌های شیمیایی، فیزیکی و یا زیستی وجود دارد، اما روش‌های فیزیکی و شیمیایی اصلاح مناطق آلوده به فلزات سنگین هزینه‌بر، وقت‌گیر و تخریب‌کنند‌ه‌ی محیط‌ زیست می‌باشند. از این رو، طی سال‌های اخیر دانشمندان و مهندسین درصدد طراحی و توسعه‌ی تکنیک‌های زیستی‌ برآمدند که بتوانند مکان‌های آلوده به فلزات سنگین را بدون آنکه بر حاصلخیزی و تنوع بیولوژیکی خاک اثرات سوئی داشته باشند پاکسازی و تعدیل نمایند. گیاه‌پالایی از جمله فناوری‌های سبز و دوست‌دار محیط‌زیست است، که از لحاظ اقتصادی مقرون‌به‌صرفه و از لحاظ انرژی کم ‌هزینه می‌باشد. این فناوری دربرگیرنده‌ی استفاده از گیاهان و ریزجانداران وابسته به آن‌ها جهت پاکسازی و یا تثبیت آلاینده‌های سمی نظیر فلزات سنگین است. در مقاله‌ی حاضر مروری کوتاه بر فناوری گیاه‌پالایی و تکنیک‌های مختلف آن خواهیم داشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

32 - برآورد نیاز آبی محصول سیب زمینی در اقلیم تربت حیدریه و تخمین تبخیر و تعرق واقعی براساس تبخیر و تعرق مرجع
غلامعباس فلاح قالهری محمد باعقیده حسن رضایی

سیب زمینی از محصولات غده ای است که نقش مهمی در تغذیه مردم جهان دارد و به دلیل عملکرد بسیار بالا در واحد سطح انرژی و مقدار پروتئین تولیدی در واحد سطح سیب زمینی بیش از گندم و برنج می باشد. برای افزایش مساحت مزارع زیرکشت، کاهش تلفات آب لازم می باشد. یکی از راه های کاهش تلف چکیده کامل

سیب زمینی از محصولات غده ای است که نقش مهمی در تغذیه مردم جهان دارد و به دلیل عملکرد بسیار بالا در واحد سطح انرژی و مقدار پروتئین تولیدی در واحد سطح سیب زمینی بیش از گندم و برنج می باشد. برای افزایش مساحت مزارع زیرکشت، کاهش تلفات آب لازم می باشد. یکی از راه های کاهش تلفات آب در مزارع، برنامه ریزی صحیح آبیاری می باشد که اساس آن را برآورد دقیق نیاز آبی گیاهان تشکیل می دهد .معادلاتی که برای محاسبه تبخیر و تعرق پتانسیل استفاده می شوند، پارامترهای اقلیمی یکسانی را به کار نمی گیرند و به دلیل ماهیت تجربی آن ها برای تمام شر ایط اقلیمی مناسب نیستند .به همین دلیل لازم است که معادله مناسب هر منطقه مشخص شود. بدین منظور در این تحقیق با استفاده از داده های ایستگاه هواشناسی تربت حیدریه، مقدار تبخیر و تعرق گیاه واقعی با اعمال ضریب اصلاحی (بایگی) محاسبه شده و با روش فائو پنمن مانتیث (تبخیر و تعرق مرجع) مورد مقایسه قرارگرفتند. نتایج نشان داد میزان تبخیر و تعرق 63/2 برابر میانگین بارندگی در فصل رویش است. مفهوم این است که گیاه از رطوبت ذخیره شده برای تبخیر و تعرق استفاده نموده است. بدین ترتیب برای جبران تخلیه رطوبتی باید گیاه آبیاری گردد. نیاز آبیاری گیاه سیب زمینی با مدل کراپ وات از اول کاشت تا برداشت محصول 1/803 میلی &lrm;متر و میزان آبیاری که این کاهش رطوبت را جبران کند، 9/741 میلی متر به دست آمده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

33 - برآورد تبخیر و تعرق گیاه مرجع (ET0) در ایستگاه های سینوپتیک استان تهران
الهام مدیری

تبخیر و تعرق یکی از پارامترهای مهم در مباحث کشاورزی و هیدرولوژی است. از این رو برآورد دقیق آن می تواند سبب کاهش اتلاف منابع آب و مدیریت صحیح در برنامه ریزی گردد. در این پژوهش به منظور برآورد مقادیر تبخیر و تعرق گیاه مرجع (ET0) در ایستگاه های سینوپتیک منتخب استان تهران، چکیده کامل

تبخیر و تعرق یکی از پارامترهای مهم در مباحث کشاورزی و هیدرولوژی است. از این رو برآورد دقیق آن می تواند سبب کاهش اتلاف منابع آب و مدیریت صحیح در برنامه ریزی گردد. در این پژوهش به منظور برآورد مقادیر تبخیر و تعرق گیاه مرجع (ET0) در ایستگاه های سینوپتیک منتخب استان تهران، از روش استاندارد فائو پنمن مانتیث استفاده شد. بررسی ها نشان داد در صورت وجود دمای بالا، سرعت باد می تواند به عنوان مهم ترین فاکتور در افزایش مقادیر تبخیر و تعرق نقش ایفا کند. کم ترین میزان تبخیر و تعرق سالانه گیاه مرجع در ایستگاه سینوپتیک شمال تهران با متوسط دمای سالانه نسبتا بالای ۶/۱۵ درجه سانتی گراد به میزان 1160 میلی متر برآورد گردید در حالی که ایستگاه های آبعلی و فیروزکوه به ترتیب با متوسط دمای سالانه ۶/۸ و 9 درجه سانتی گراد، مقادیر تبخیر و تعرق سالانه 1180 و 1220 میلی متر را تجربه می کنند. میزان تبخیر و تعرق سالانه گیاه مرجع در ایستگاه دوشان تپه با وجود میانگین دمای سالانه 18 درجه سانتی گراد، در حدود 1425 میلی متر شد. مهم ترین عامل در کاهش تبخیر و تعرق ایستگاه سینوپتیک شمال تهران و دوشان تپه با متوسط دمای سالانه بالاتر، سرعت باد است. بیشینه تبخیر و تعرق سالانه در ایستگاه ژئوفیزیک و سپس ایستگاه فرودگاه مهرآباد به ترتیب با 1700 و 1680 میلی متر برآورد گردید. تقریبا بیش تر از 75 درصد از تبخیر و تعرق سالانه گیاه مرجع در ایستگاه های مورد بررسی از ماه آوریل تا سپتامبر اتفاق افتاد. در تمامی ایستگاه های مورد بررسی، بیشینه تبخیر و تعرق ماهانه در ماه های ژوئن تا سپتامبر و کمینه آن در ماه های نوامبر تا فوریه مشاهده شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

34 - برآورد تبخیر-تعرق پتانسیل در منطقه فریمان با استفاده از روش پریستلی-تیلور و تکنیک سنجش از دور
مصیب مقبلی دامنه سیدحسین ثنایی نژاد

تبخیر و تعرق یکی از مولفه‌های مهم در بحث بیلان آب می‌باشد که با روش‌های متعددی اندازه‌گیری و برآورد می گردد. ازآنجاکه این روش‌ها عمدتاً شامل اندازه‌گیری به صورت نقطه‌ای بوده و نیازمند داده‌های اندازه‌گیری شده زمینی زیادی می‌باشند، دارای محدودیت هستند. در این پژوهش، مقا چکیده کامل

تبخیر و تعرق یکی از مولفه‌های مهم در بحث بیلان آب می‌باشد که با روش‌های متعددی اندازه‌گیری و برآورد می گردد. ازآنجاکه این روش‌ها عمدتاً شامل اندازه‌گیری به صورت نقطه‌ای بوده و نیازمند داده‌های اندازه‌گیری شده زمینی زیادی می‌باشند، دارای محدودیت هستند. در این پژوهش، مقادیر تبخیر و تعرق پتانسیل با استفاده از روش پریستلی- تیلور و تکنیک سنجش از دور در منطقه فریمان در استان خراسان رضوی، برای 8 روز در سال‌های 1393 و 1394 و 1395 با استفاده از تصاویر سنجنده لندست 8 تخمین زده شد. جهت تعیین صحت برآورد بدست آمده، نتایج این مطالعه با روش فائو پنمن- مانتیث (روش مرجع برای تخمین تبخیر و تعرق پتانسیل) مقایسه گردید. مقایسه نتایج بدست آمده از روش پریستلی- تیلور با روش فائو پنمن- مانتیث نشان می‌دهد که ضریب تبیین 0.91 (R2) و همچنین خطای جذر میانگین مربعات 0.78 (RMSE)، میلی متر در روز می‌باشد. این نتایج بیانگر دقت بالای روش پریستلی- تیلور در تخمین مقدار تبخیرو تعرق پتانسیل در اقلیم نیمه خشک می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

35 - ارزیابی تغییرات زمانی- مکانی بیلان رطوبتی خاک به روش تورنت وایت- ماتر (مطالعه موردی: حوزه آبخیز بهشت آباد)
الهام داودی هدی قاسمیه خدایار عبدالهی آکه بتلان

به منظور مدیریت پایدار منابع آب، تعیین بیلان آب و اجزای آن، امری ضروری است. در این تحقیق، با هدف به دست آوردن یک دید کلی نسبت به وضعیت بیلان و اجزای تشکیل دهنده آن، بیلان رطوبتی خاک با استفاده از مدل تورنت‌وایت- ماتر در حوزه آبخیز بهشت آباد طی سال‌های 2015 – 2003 چکیده کامل

به منظور مدیریت پایدار منابع آب، تعیین بیلان آب و اجزای آن، امری ضروری است. در این تحقیق، با هدف به دست آوردن یک دید کلی نسبت به وضعیت بیلان و اجزای تشکیل دهنده آن، بیلان رطوبتی خاک با استفاده از مدل تورنت‌وایت- ماتر در حوزه آبخیز بهشت آباد طی سال‌های 2015 – 2003 محاسبه شد. نقشه‌های توزیعی شامل بارش، دما، تبخیروتعرق پتانسیل و واقعی، ذخیره رطوبتی خاک، نفوذ سطحی، رواناب سطحی و شاخص سطح برگ تهیه گردید. نتایج نشان داد که از نظر توزیع مکانی، در بهار و تابستان بیشترین رواناب در ارتفاعات (8.98 mm) و کمترین مقادیر آن در خروجی حوزه و در پاییز و زمستان بیشترین رواناب در خروجی حوزه (46.72 mm) و کمترین آن در ارتفاعات اتفاق می‌افتد. بین رواناب مشاهده شده و محاسبه شده همبستگی 53 درصدی وجود دارد. میزان نفوذ سطحی در ماه‌های خشک کاهش می‌یابد، بیشترین نفوذ سطحی (محدوده بین mm 31 تا 16 ) در محدوده خاک های با بافت لومی شنی و لومی رسی و در کاربری‌های اراضی کشاورزی و مراتع با پوشش خوب و متوسط اتفاق افتاده است. از نظر توزیع مکانی، کاربری‌های کشاورزی، مراتع خوب و متوسط دارای تبخیروتعرق واقعی بیشتری دارند که این مناطق، غالباً منطبق بر نقاطی است که بیشترین شاخص سطح برگ را دارند. به‌طور کلی نتایج به دست آمده از این تحقیق می‌تواند در شناسایی وضعیت رطوبتی خاک و زوایای مختلف این سیستم پیچیده و همچنین مدیریت حوزه آبخیز مفید باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

36 - کاربرد مدل متریک برای برآورد تبخیر-تعرق واقعی ماهانه حوزه آبخیز ونک با استفاده از تصاویر سنجنده‌ مودیس
مریم رضائی هدی قاسمیه خدایار عبدالهی

10.30495/girs.2020.674948

پیشینه و هدف امروزه به‌منظور استفاده منطقی آب برای محصولات کشاورزی نیاز به درک و شناخت دقیق فرآیند تبخیر-تعرق وجود دارد. تبخیر-تعرق یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌های بیلان آب است و ازاین‌رو یک متغیر کلیدی برای مدیریت بهینه منابع آب به شمار می‌آید. هدف از انجام پژوهش حاضر برآورد چکیده کامل

پیشینه و هدف امروزه به‌منظور استفاده منطقی آب برای محصولات کشاورزی نیاز به درک و شناخت دقیق فرآیند تبخیر-تعرق وجود دارد. تبخیر-تعرق یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌های بیلان آب است و ازاین‌رو یک متغیر کلیدی برای مدیریت بهینه منابع آب به شمار می‌آید. هدف از انجام پژوهش حاضر برآورد و تجزیه‌وتحلیل توزیع مکانی و زمانی تبخیر-تعرق واقعی در مقیاس زمانی ماهانه با استفاده از مدل متریک و مشاهدات ماهواره مودیس در حوزه آبخیز ونک و بررسی صحت نتایج متریک با الگوریتم بیلان انرژی سطحی برای زمین، سبال (SEBAL) است. مواد و روش هاروش های زیادی برای تخمین دقیق تبخیر-تعرق نقطه‌ای وجود دارد، ازجمله لایسیمترهای وزنی (Weighing lysimeter)، روش نسبت بوون (Bowen ratio technique) و روش ادی کوواریانس (Eddy covariance). نقطه‌ضعف روش‌های ذکرشده این است که، این روش‌ها فقط تبخیر-تعرق را برای یک مکان خاص برآورد می‌کنند و قادر به برآورد تبخیر-تعرق منطقه‌ای نیستند. مدل متریک توسط آلن و همکاران در سال 2007 بر اساس مدل شناخته‌شده سبال (باستیانسن، 1998)، ارائه گردیده است. مدل متریک، یک روش مبتنی بر سنجش‌ازدور است که تبخیر-تعرق واقعی را به‌عنوان باقیمانده معادله بیلان انرژی سطح برآورد می‌کند. در پژوهش حاضر، توزیع مکانی و زمانی تبخیر-تعرق واقعی حوضه ونک از آوریل تا نوامبر 2013 و 2014، با استفاده از مدل متریک برآورد شد و با استفاده از تصاویر سنجنده مودیس، امکان استفاده از متریک، موردبررسی قرار گرفت. حوزه آبخیز ونک در قسمت جنوب‌شرقی حوزه کارون شمالی قرارگرفته است و ازلحاظ جغرافیایی بین استان‌های چهارمحال و بختیاری و اصفهان قرارگرفته است. 60 تصویر سنجنده مودیس مربوط به شاخص سطح برگ (MOD15A2)، دمای سطح زمین (MOD11A2) و بازتاب سطحی (MOD09A1)، با فواصل زمانی هشت‌روزه استخراج گردید. تصاویر ذکرشده از وب‌سایت USGS دانلود گردید و سیستم مختصات تصاویر از حالت سینوسی به متریک (UTM) تبدیل شدند. فاکتور مقیاس مربوط به تصاویر LAI و LST و بازتاب سطحی به ترتیب 0.1، 0.02 و 0.0001 است. شروع تخمین تبخیر-تعرق در مدل متریک با معادله بیلان انرژی، است. مجموعه داده‌ها شامل مشاهدات مودیس و داده‌های هواشناسی ایستگاه‌های موجود در حوزه و اطراف آن به‌منظور محاسبه شارهای انرژی سطحی لحظه‌ای شامل؛ شار تابش خالص، شار گرمای خاک و شارگرمای محسوس در فن پردازش است. تبخیر-تعرق، در لحظه تصویر برای هر پیکسل، از تقسیم مقادیر شار گرمای نهان (LE) بر گرمای نهان تبخیر و چگالی آب، محاسبه شد.نتایج و بحث در طول این تحقیق، حد بالایی تبخیر-تعرق، افزایش تدریجی از آوریل تا جولای را در هر دو سال 2013 و 2014 نشان داد. با توجه به نتایج به‌دست‌آمده، حداکثر میزان تبخیر-تعرق واقعی در سال‌های 2013 و 2014 برای ماه جولای به ترتیب 244 و 263 میلی‌متر‌ در ماه به‌دست‌آمد. به‌طورکلی نتایج به‌دست‌آمده از این مقاله می‌تواند به شناخت بهتر تغییرات تبخیر-تعرق منطقه‌ای کمک ‌کند. مقایسه توزیع‌های مکانیAET، LAIوLST ، در منطقه مطالعاتی نتایج نشان داد که توزیع مکانیAET تحت تأثیر دو عاملLAI وLST ، قرارگرفته است که از آزمون همبستگی پیرسون برای بررسی رابطه دو متغیرLAI وLST با تبخیر-تعرق واقعی استفاده شد. نتایج به‌دست‌آمده، نواحی با پوشش گیاهی متراکم و دمای سطح زمین پایین دارای مقادیر بالای تبخیر-تعرق بوده و مناطق دارای دمای سطح بالا و پوشش گیاهی پراکنده و کم از مقدار تبخیر-تعرق کمیبرخوردارند.نتایج نشان داد که روند تغییرات میانگین دمای ماهانه، همسو با تبخیر-تعرق واقعی است، در مورد میانگین آلبیدو و شار تابش خالص نیز روند مشابهی دیده شد. لازم به ذکر است که عدم وجود اندازه‌گیری‌های زمینی برای مقایسه آن‌ها با مقادیر تبخیر-تعرق مدل، یک محدودیت بالقوه از پژوهش حاضر است. بااین‌حال، رویکرد پیشنهادی، ارزیابی برآوردهای تبخیر-تعرق به‌دست‌آمده از مدل متریک با برآوردهای تبخیر-تعرق حاصل از مدل سبال، (به‌عنوان روش استاندارد) است، که رویکردی است که به‌طور گسترده برای مقابله با چنین محدودیت‌هایی استفاده می‌شود. در گام دوم تجزیه‌وتحلیل، در پژوهش حاضر، مقادیر برآوردی تبخیر-تعرق ماهانه با استفاده از معادلات متریک در مقابل سبال برای حوزه ونک در سال 2014، مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج مدل سبال به‌عنوان مرجعی برای مقایسه نتایج به‌دست‌آمده از مدل متریک مورداستفاده قرار گرفت. بررسی آماری به‌منظور تعیین اختلاف بین تبخیر-تعرق ماهانه استخراج‌شده از متریک در مقابل تبخیر-تعرق ماهانه استخراج‌شده از سبال صورت گرفت. از معیارهای ارزیابی ضریب نش-ساتکلیف (NS; Nash-Sutcliffe coefficient)، ضریب تبیینCoefficient of Determination و میانگین خطای مطلق (MAE; Mean Absolute Error)، استفاده شد. مقادیر بالای ضرایب R2و نش-ساتکلیف و مقادیر پایین MAE نشان داد که مدل متریک در بیشتر ماه‌ها با مدل سبال، ارتباط نزدیکی دارد. مقادیر تبخیر-تعرق ماهانه برآورد شده توسط مدل متریک در مقابل مقادیر تبخیر-تعرق ماهانه تخمین زده‌شده از مدل سبال، از آوریل تا نوامبر 2014 برای حوزه ونک ارزیابی و مقایسه گردید. بر اساس نتایج کلی نشان می دهد که پراکندگی برآوردها در یک حد قابل‌قبول است. در سال 2014، توافق خوبی بین مدل‌های متریک و سبال وجود داشت (R2 =0.96-0.99، NSE=0.93-0.99و MAE=1.3-7.53).در سال 2014، نتایج دیگر نشان داد که در هر دو مدل، حد بالایی تبخیر-تعرق، افزایش تدریجی از آوریل تا جولای را نشان داد.نتیجه گیری با توجه به نتایج به‌دست‌آمده، نواحی دارای شاخص پوشش گیاهی بالا (LAI) و دمای سطح زمین پایین نسبت به سایر نواحی که دارای شاخص پوشش گیاهی پایین و دمای سطح زمین بالا هستند از میزان تبخیر-تعرق بیشتری برخوردارند. روند تغییرات سری زمانی شاخص LAI و تبخیر-تعرق در این پژوهش، با روند تغییرات پارامترهای مذکور در تحقیقی که توسط ریزگونزانلس و همکاران (2019) با استفاده از مدل متریک در داکوتا بررسی‌شده بود، مطابقت داشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

37 - کاربرد الگوریتم سبال در تعیین حداکثر سهم روزانه گندم دیم از منابع آب سبز با استفاده از تصاویر سنجنده مودیس (مطالعه موردی: شهرستان اهر)
علی اشرف صدرالدینی حامد سبزچی دهخوارقانی امیرحسین ناظمی ابولفضل مجنونی هریس

10.30495/girs.2020.672370

کاربرد تکنیک‌های سنجش از دور در برآورد مکانی و زمانی مقادیر تبخیر و تعرق جایگزینی برای اندازه‌گیری‌های‌ میدانی است. هدف از این مطالعه، تعیین حداکثر سهم روزانه گندم دیم از منابع آب سبز در شهرستان اهر با استفاده از اجرای الگوریتم سبال بر روی تصاویر مودیس است. در این پژوهش چکیده کامل

کاربرد تکنیک‌های سنجش از دور در برآورد مکانی و زمانی مقادیر تبخیر و تعرق جایگزینی برای اندازه‌گیری‌های‌ میدانی است. هدف از این مطالعه، تعیین حداکثر سهم روزانه گندم دیم از منابع آب سبز در شهرستان اهر با استفاده از اجرای الگوریتم سبال بر روی تصاویر مودیس است. در این پژوهش ابتدا کارایی الگوریتم سبال در برآورد تبخیر و تعرق گندم از مقایسه نتایج آن با روش الگامن افهولدر در اراضی گندم دیم و روش فائو پنمن مانتیث در اراضی گندم آبی ارزیابی شد و سپس حداکثر مقدار روزانه تبخیر و تعرق واقعی گندم دیم با استفاده از الگوریتم مذکور در سطح منطقه بدست آمد. از محصولات بازتاب سطحی و دمای سطح زمین سنجنده مودیس جهت رصد تغییرات مقادیر شاخص تفاضل گیاهی نرمال شده در طول دوره رشد گندم، تهیه نقشه اراضی گندم و برآورد مقادیر تبخیر و تعرق آن در سال 1389 در دوره خوشه رفتن تا طلایی شدن گندم استفاده شد. پس از ارزیابی کارایی الگوریتم سبال در دوره مذکور، حداکثر سهم روزانه گندم دیم از منابع آب سبز در 27 اردیبهشت سال 1398 محاسبه گردید. از مقایسه نتایج الگوریتم سبال با نتایج روش‌های محاسباتی در اراضی گندم میانگین خطای مطلق 0.61 میلی متر بر روز و ضریب همبستگی 0.9 بدست آمد. همچنین مشخص گردید که بیشترین میزان تبخیر و تعرق اراضی گندم در زمان به اوج رسیدن منحنی شاخص گیاهی آن می‌باشد که در این مقطع با استفاده از الگوریتم سبال حداکثر سهم روزانه گندم دیم از منابع آب سبز در سال 1398 حدود 0.93 میلیون مترمکعب برآورد گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

38 - تخمین تبخیر-تعرق واقعی با استفاده از الگوریتم مثلثی و داده‌های لندست 8 (مطالعه موردی: دشت مشهد-استان خراسان رضوی)
مژده سلیمی فرد سید حسین ثنائی نژاد علیرضا راشکی

10.30495/girs.2022.695287

یکی از چالش‌های منطقه‌ای مهم در بحث مدیریت آب برآورد صحیح تغییرات مکانی تبخیر-تعرق واقعی می‌باشد. اکثر روش‌های محاسبه تبخیر-تعرق واقعی که بر مبنای ضرایب گیاهی (Kc) هستند، به صورت تخمین نقطه‌ای هستند که به منظور استفاده در سطح حوزه‌ و یا منطقه-ای نیازمند بزرگ نمایی مکانی چکیده کامل

یکی از چالش‌های منطقه‌ای مهم در بحث مدیریت آب برآورد صحیح تغییرات مکانی تبخیر-تعرق واقعی می‌باشد. اکثر روش‌های محاسبه تبخیر-تعرق واقعی که بر مبنای ضرایب گیاهی (Kc) هستند، به صورت تخمین نقطه‌ای هستند که به منظور استفاده در سطح حوزه‌ و یا منطقه-ای نیازمند بزرگ نمایی مکانی هستند. در این میان، روش‌های متنوع سنجش از دوری با پیچیدگی های متنوع به منظور بررسی پارامتر تبخیر-تعرق واقعی در سطوح منطقه‌ای بزرگ بر اساس معادله بیلان انرژی و شرایط پوشش گیاهی توسعه یافته‌اند. روش الگوریتم مثلثی که بر پایه رابطه میان دمای سطح زمین و شاخص پوشش گیاهی (NDVI) است از جمله روش‌های تخمین تبخیر-تعرق واقعی در مناطق خشک و نیمه خشک است. در این مطالعه از داده‌های تصاویرلندست 8 در سال 2020 و الگوریتم مثلثی به منظور محاسبه تبخیر-تعرق واقعی دردشت مشهد استفاده شد. نتایج حاصل از الگوریتم مثلثی با نتایج تبخیر-تعرق واقعی حاصل از روش فائو-پنمن-مانتیث و ضریب گیاهی (Kc) در سطح مزارع گندم و ذرت علوفه‌ای صحت سنجی شدند. نتایج صحت سنجی حاکی از صحت و دقت بالای روش الگوریتم مثلثی در تخمین پارامتر تبخیر-تعرق واقعی داشت به‌طوری‌که میزان ضریب تبیین (R2) در این مطالعه بالای 7/0 و بیشترین میزان جذر میانگین مربعات خطا (RMSE) و میانگین خطا مطلق (MAE) به ترتیب : 67/1 و 48/1 میلی‌متر در روز مشاهده شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

39 - برآورد تبخیر تعرق واقعی در باغات پسته با استفاده از الگوریتم سبال و مقایسه آن در سه سیستم آبیاری مختلف
سهیل رادیوم

10.30495/girs.2021.679223

پیشینه و هدف طی صدسال گذشته، حدود 90 درصد از سرانه آب تجدید پذیر کشور کاهش ‌یافته است. از منابع آب تجدیدشونده کشور حدود 90 درصد آن به بخش کشاورزی اختصاص دارد. با افزایش سطح زیر کشت باغات پسته و افزایش تقاضا برای آب ازیک‌طرف و محدودتر شدن منابع آبی در منطقه، عدم تعادل بی چکیده کامل

پیشینه و هدف طی صدسال گذشته، حدود 90 درصد از سرانه آب تجدید پذیر کشور کاهش ‌یافته است. از منابع آب تجدیدشونده کشور حدود 90 درصد آن به بخش کشاورزی اختصاص دارد. با افزایش سطح زیر کشت باغات پسته و افزایش تقاضا برای آب ازیک‌طرف و محدودتر شدن منابع آبی در منطقه، عدم تعادل بین عرضه و تقاضای آب به‌شدت در حال افزایش است. در این راستا، مهم‌ترین گام پیشگیری از هدر رفت آب، توزیع یکنواخت آب در سطح مزرعه، آبیاری بهینه و متناسب با نیاز آبی گیاه در هر مرحله از رشد است. حدود 99 درصد آب جذب‌شده توسط گیاه صرف پدیده تبخیر و تعرق می گردد. لذا، شناخت این پدیده و برآورد دقیق آن می تواند در تعیین نیاز آبی گیاهان نقش بسزایی داشته باشد. اندازه‌ گیری تبخیر تعرق واقعی پوشش گیاهی، خارج از شرایط آزمایشگاهی دشوار است. روش‌ های تجربی زیادی برای برآورد تبخیر تعرق واقعی و پتانسیل با استفاده از داده‌ های هواشناسی و اقلیمی به وجود آمده است. اما اکثر این روش‌ها تنها قادر به برآورد تبخیر تعرق پتانسیل می ‌باشند و مقدار واقعی تبخیر تعرق را برآورد نمی‌ نمایند. در مقابل، روش‌های مبتنی بر سنجش‌ازدور ایجاد شده است که راه ‌حل مناسبی برای برآورد تبخیر تعرق واقعی در سطح پوشش گیاهی می ‌باشند. تصاویر ماهواره‌ای با قابلیت پوشش سراسری و دید تکراری، امکان پایش تبخیر تعرق را در سطح مزارع و در طول دوره رویش گیاه فراهم آورده ‌اند. تحقیقات مختلفی در داخل و خارج از کشور در زمینه برآورد تبخیر تعرق واقعی اراضی کشاورزی با استفاده از تصاویر ماهواره‌ ای انجام‌شده است، که حاکی از دقت قابل ‌قبول این روش بوده است. اما عمده این تحقیقات در مربوط به مزارع کشاورزی است و تحقیقات قابل‌توجهی در زمینۀ برآورد تبخیر تعرق در سطح باغ انجام‌نشده است. پوشش گیاهی در سطح مزارع در مقایسه با باغات یکدست و همگن است، بنابراین برآورد شاخص پوشش گیاهی که از ورودی‌ های مدل سبال است در مزارع کشاورزی ساده ‌تر از باغات انجام می‌گیرد که می‌ تواند بر دقت نهایی تأثیر گذار باشد. بنابراین هدف اصلی این تحقیق برآورد مقدار تبخیر تعرق در سطح باغات با استفاده از الگوریتم سبال و ارزیابی دقت برآورد است. علاوه بر این در این تحقیق، از اندازه‌گیری روش مستقیم بیلان آبی با استفاده از داده‌ های سنسورهای رطوبت خاک موجود در قسمت‌ های مختلف باغ، برای ارزیابی دقت استفاده ‌شده است. استفاده از این روش قابلیت اطمینان به نتایج و ارزیابی دقت انجام‌شده را افزایش می‌ دهد.مواد و روش هاتحقیق حاضر در باغات پسته شهرستان زرندیه استان مرکزی انجام ‌شده است. باغ ‌ها دارای سیستم‌های آبیاری غرقابی، قطره ‌ای رو سطحی و قطره ‌ای زیرسطحی بوده ‌اند. تبخیر و تعرق واقعی با استفاده از دو روش بیلان آبی و الگوریتم سبال برآورد شده است. از داده‌ های هواشناسی ایستگاه سینوپتیک فرودگاه امام او تصاویر ماهواره ‌ای لندست 8 برای برآورد تبخیر تعرق به کمک الگوریتم سبال استفاده ‌شده است. تبخیر و تعرق واقعی در زمان ‌های گذر ماهواره در طول فصل رشد برآورد شده است. برای انتخاب پیکسل ‌های سرد و گرم در الگوریتم سبال، از روش نیمه اتوماتیک پیشنهادشده توسط اولمدو استفاده شد که استفاده از نظر کاربر را در انتخاب پیکسل ‌های سرد و گرم به حداقل می‌ رساند. برای ارزیابی دقت نتایج برآورد تبخیر و تعرق، از اطلاعات سنسورهای رطوبت خاک موجود در سطح باغ استفاده ‌شده است. تعداد 28 سنسور رطوبت خاک را در بخش‌ های مختلف باغ اندازه‌ گیری می ‌نمایند. با استفاده از مقادیر رطوبت خاک سنسورها، مقدار تبخیر تعرق واقعی با استفاده از روش بیلان آبی برآورد شد و به‌عنوان مقدار مرجع مورداستفاده قرار گرفت.نتایج و بحث مقایسه نتایج حاصل از الگوریتم سبال و روش بیلان آبی نشان داد که الگوریتم سبال توانسته است با خطای RMS 0.57 مقدار تبخیر تعرق واقعی را در قسمت‌های مختلف باغ برآورد نماید. علاوه بر این همبستگی بین مقادیر برآورد شده توسط دو روش برابر 0.82 بوده است که نشان‌دهنده قابلیت مناسب الگوریتم سبال در برآورد مقادیر تبخیر و تعرق است. همبستگی بین مقدار تبخیر و تعرق واقعی برآورد شده از مدل سبال و تبخیر و تعرق مرجع برابر 0.76 به ‌دست‌آمده است. تغییرات مقدار تبخیر و تعرق در قسمت ‌های مختلف باغ و نیز باغ‌ های دارای سیستم ‌های آبیاری مختلف غرقابی، قطره‌ای رو سطحی و قطره‌ای زیرسطحی بررسی‌شده است. نتایج نشان داده است، باغ دارای آبیاری زیرسطحی به‌ طور متوسط کمترین میزان تبخیر تعرق را در تاریخ‌های مختلف از خود نشان داده است. با توجه به آنکه تبخیر تعرق معادل مجموع مقدار تبخیر از سطح خاک و تعرق از سطح گیاه است می ‌توان، این مقدار کاهش را به کاهش تبخیر از سطح خاک نسبت داد. علاوه بر این، در همه تاریخ‌ ها ناهمسانی تبخیر تعرق در قسمت‌ های مختلف باغ‌ های دارای سیستم آبیاری یکسان قابل‌مشاهده است. به‌عنوان نمونه در باغ با روش آبیاری غرقابی، بخش ‌هایی از باغ تبخیر تعرق پایینی نشان می ‌دهند که می‌ تواند ناشی از عدم تسطیح سطح باغ و عدم دریافت رطوبت مناسب در این نواحی باشد. بدیهی است همین مقدار رطوبت در سایر بخش ‌های باغ تجمع نموده و از طریق نفوذ عمقی از دسترس خارج می ‌گردد. این توزیع غیریکنواخت در باغ با روش آبیاری رو سطحی نیز مشاهده می‌ شود. به ‌عنوان نمونه بخش میانی باغ دارای آبیاری رو سطحی همواره مقدار تبخیر تعرق بالاتری را نشان می ‌دهد که می‌ تواند نشان‌ دهنده هدر رفت آب در این بخش از باغ، ناشی از عملکرد بیش از نیاز نازل‌های رطوبت باشد. برای ارزیابی بهتر اختلاف تبخیر تعرق در روش ‌های مختلف آبیاری، مقدار متوسط، حداقل، حداکثر و انحراف معیار مقادیر تبخیر تعرق در باغ ‌های مربوط به سه سیستم آبیاری مختلف محاسبه ‌شده است. نتایج نشان داد در تمام تاریخ‌ ها مقادیر دامنه تغییرات و انحراف معیار تبخیر تعرق در سیستم آبیاری غرقابی بیشتر از سایر روش‌ها بوده است که به ‌خوبی نشان ‌دهنده عدم آبیاری یکنواخت در سطح باغ است.نتیجه گیری نتایج تحقیق حاکی از دقت مناسب الگوریتم سبال در برآورد تبخیر تعرق واقعی باغات بوده است. به‌ طوری ‌که در مقایسه با روش بیلان آبی همبستگی 0.82 و خطای 0.57 داشته است. علاوه بر این، مقایسه وضعیت رطوبت در قسمت ‌های مختلف باغ و نیز باغ‌ های دارای سیستم آبیاری مختلف نشان داده است که با استفاده از برآورد تبخیر و تعرق به کمک تصاویر ماهواره ‌ای می‌توان اطلاعات مناسبی از نحوه توزیع رطوبت در سطح باغ دست‌ یافت. این داده ‌ها، اطلاعات ارزشمندی در خصوص مدیریت بهینه منابع آب و افزایش کارایی آبیاری فراهم می ‌نماید. با استفاده از روش ‌های آبیاری زیرسطحی می‌ توان به ‌صورت مؤثری هدر رفت آب آبیاری ناشی از تبخیر از سطح خاک را کاهش داد. نتایج تحقیق نشان داده است که در مناطقی که دسترسی به اطلاعات سنسورهای رطوبت خاک و یا روش‌های اندازه‌ گیری مستقیم تبخیر و تعرق وجود ندارد، استفاده از الگوریتم سبال و روش ‌های سنجش ‌از دور می‌تواند اطلاعات مناسبی را جهت مدیریت بهینه منابع آبی فراهم نماید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

40 - پایش خشکسالی کشاورزی با استفاده از شاخص سنجش از دوری وضعیت تبخیر تعرق در حوزه آبخیز جراحی
مائده بهی فر عطاالله عبدالهی مجید کیاورز مقدم قاسم عزیزی

10.30495/girs.2023.691224

خشکسالی از مهم‌ترین مخاطرات طبیعی کشور است که اثرات مخرب زیست‌محیطی و اقتصادی فراوانی دارد. عوامل مختلفی بر بروز خشکسالی تأثیر دارند و شاخص‌های متنوعی برای پایش آن ارائه‌شده است. تاکنون تحقیقات اندکی به استفاده از داده‌های تبخیر تعرق ماهواره‌ای برای مطالعه خشکسالی پرداخ چکیده کامل

خشکسالی از مهم‌ترین مخاطرات طبیعی کشور است که اثرات مخرب زیست‌محیطی و اقتصادی فراوانی دارد. عوامل مختلفی بر بروز خشکسالی تأثیر دارند و شاخص‌های متنوعی برای پایش آن ارائه‌شده است. تاکنون تحقیقات اندکی به استفاده از داده‌های تبخیر تعرق ماهواره‌ای برای مطالعه خشکسالی پرداخته‌اند. در این تحقیق از شاخص‌های سنجش‌ازدوری وضعیت پوشش گیاهی، وضعیت دما و وضعیت تبخیر تعرق برای مطالعه خشکسالی در حوزه آبخیز جراحی و زهره استفاده شد. شاخص‌های سنجش‌ازدوری خشکسالی به‌صورت ماهانه با استفاده از محصولات سنجنده مادیس در سال‌های 1378 تا 1396 محاسبه شدند. برای ارزیابی شاخص‌های سنجش‌ازدوری از شاخص ایستگاهی بارش استانداردشده شش‌ماهه استفاده‌شده است. نتایج تحقیق نشان داد شاخص وضعیت تبخیر تعرق بالاترین همبستگی را با شاخص بارش استانداردشده شش‌ماهه داشت و به‌عنوان مناسب‌ترین شاخص در نظر گرفته شد. مقدار ضریب همبستگی این شاخص 57/0- و مقدار ریشه میانگین مربعات خطا معادل 47/0 بوده است. با استفاده از شاخص‌های سنجش‌ازدوری، نقشه درجات شدت خشکسالی در شش کلاس خشکسالی فرین، شدید، متوسط، خفیف، نزدیک به نرمال و بدون خشکسالی برای سال‌های 1387، 1388 و 1395 که منطقه مطالعه تحت تأثیر خشکسالی قرار داشت، تهیه شد. نتایج ارزیابی مکانی نشان داد، بخش میانی حوزه که دارای زیستگاه‌های حفاظت‌شده با اهمیت اکولوژیک است، آسیب‌پذیرترین بخش حوزه حین خشکسالی بوده است و در بازه مطالعات، بیش از 10 ماه خشکسالی فرین را تجربه کرده است. در دوره موردبررسی، بخش ساحلی کمترین شدت خشکسالی را شاهد بوده است. بااین‌وجود، طی سال‌های مختلف پهنه تالابی حوزه که جزو زیستگاه‌های حفاظت‌شده آبی محسوب می‌گردد، با کاهش سطح روبرو شده است. نتایج تحقیق نشان داد، در مقایسه با سایر شاخص‌ها، استفاده از داده‌های تبخیر تعرق ماهواره‌ای می‌تواند ابزار مناسبی برای پایش خشکسالی در مناطق گرم و با پوشش گیاهی پراکنده نظیر ایران فراهم نماید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

41 - برآورد تبخیر و تعرق با استفاده از سنجش از دور، شبکه های عصبی مصنوعی و مقایسه نتایج آن با روش پنمن- مانتیث- فائو در باغات مرکبات شمال خوزستان
عزیز عظیمی کاظم رنگزن مصطفی کابلی زاده محمد خرمیان

تبخیر و تعرق یکی از مهمترین عوامل اتلاف آب می باشد. تبخیر و تعرق یک پدیده پیچیده ای است که به عوامل و داده های زیادی بستگی دارد، بنابراین برآورد دقیق میزان تبخیر و تعرق، بسیار مشکل و پرهزینه می باشد. هدف از این مطالعه برآورد تبخیر و تعرق با استفاده از الگوریتم توازن انر چکیده کامل

تبخیر و تعرق یکی از مهمترین عوامل اتلاف آب می باشد. تبخیر و تعرق یک پدیده پیچیده ای است که به عوامل و داده های زیادی بستگی دارد، بنابراین برآورد دقیق میزان تبخیر و تعرق، بسیار مشکل و پرهزینه می باشد. هدف از این مطالعه برآورد تبخیر و تعرق با استفاده از الگوریتم توازن انرژی سطحی برای زمین (سبال) و همچنین ارزیابی عملکرد شبکه های عصبی مصنوعی در برآورد تبخیر و تعرق می باشد. جهت محاسبه میزان سبال تبخیر و تعرق، روش الگوریتم سبال بوسیله تصاویر ماهواره ای مورد استفاده قرار گردید. در این تحقیق از چهار تصویر لندست 8 استفاده شد که مقایسه نتایج بدست آمده از دو روش، سنجش از دور و معادله پنمن- مانتیث- فائو، نشان می‌دهد که میانگین مربعات خطا (MSE) 54/1 و میانگین خطای مطلق (MAE) 04/1 میلیمتر در روز می‌باشد. برای حل پیچیدگی فرآیند تبخیر، از شبکه‌های عصبی مصنوعی برای پیش بینی تبخیر از تشت بر اساس داده‌های هواشناسی استفاده گردید. در این تحقیق شبکه پرسپترون با الگوریتم پس انتشار خطا برای آموزش آن استفاده شد. برای آموزش شبکه از داده های اقلیمی روزانة 13 ساله ایستگاه صفی آباد دزفول استفاده شد. نتایج حاصل از محاسبات نشان داد بهترین شبکه، شبکه‌ای با همه ورودی‌ها، با یک لایه پنهان و 28 نرون در لایه میانی می‌باشد. نتایج پیاده سازی این شبکه نشان دهنده، شاخص های آماری معیارهای میانگین مربعات خطا (MSE) 0032/0، میانگین خطای مطلق (MAE) 0445/0 و ضریب تبین (R2) 9609/0 می‌باشد. مقایسه نتایج بدست آمده از روش شبکه های عصبی مصنوعی با روش پنمن- مانتیث- فائو نشان می‌دهد که میانگین مربعات خطا (MSE) 11/1 و میانگین خطای مطلق (MAE) 52/0 میلی متر در روز می‌باشد. این نتایج، بیانگرعملکرد بهتر شبکه‌های عصبی مصنوعی نسبت به روش سنجش از دور در برآورد میزان تبخیر و تعرق می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

42 - ارزیابی ضرائب تشت تبخیر برآورد شده با استفاده از روش‌های تجربی در برآورد تبخیر-تعرق گیاه مرجع
نیازعلی ابراهیمی پاک اصلان اگدرنژاد فرزانه پارسایی

تبخیر-تعرق مرجع (ETo) یکی از پارامترهای اصلی در برنامه‌ریزی منابع آب و مدیریت آب آبیاری در مزرعه می‌باشد. از طرفی، ضریب تشت کلاس A (Kp ) عامل مهمی برای محاسبه تبخیر-تعرق است. روش‌های مختلفی در تعیین مقدار Kp با استفاده از سرعت باد، رطوبت نسبی و طول پوشش گیاهی وجود دارد چکیده کامل

تبخیر-تعرق مرجع (ETo) یکی از پارامترهای اصلی در برنامه‌ریزی منابع آب و مدیریت آب آبیاری در مزرعه می‌باشد. از طرفی، ضریب تشت کلاس A (Kp ) عامل مهمی برای محاسبه تبخیر-تعرق است. روش‌های مختلفی در تعیین مقدار Kp با استفاده از سرعت باد، رطوبت نسبی و طول پوشش گیاهی وجود دارد. در پژوهش حاضر با استفاده از داده‌های هواشناسی روزانه در دوره 4 ساله از ایستگاه هواشناسی شهرکرد با استفاده از معادلات گوناگون نظیر کوئنکا (Cuenca)، آلن پرویت (Allen and Pruitt)، اشنایدر (Snyder)، اورنگ (Orang) و پریرا (Pereira) مقادیر ضریب تشت تخمین زده شد. سپس این مقادیر با استفاده از روش‌های تعیین تبخیر-تعرق گیاه مرجع، شامل فائو-پنمن-مانتیث پنمن 24، تورک، بلانی-کریدل و هارگریوز-سامانی نیز به دست آمد. سپس تمام روش‌ها با نتایج حاصل از روش لایسیمتر به عنوان روش مبنا مورد مقایسه قرار گرفت. همچنین برای انتخاب بهترین مدل، بین سه پارامتر ریشه میانگین مربعات خطا، شاخص میانگین قدر مطلق خطا و خطای استاندارد تخمین رتبه بندی انجام شد. نتایج نشان داد که معادلات مبتنی بر تشت تبخیر نتایج بهتری نسبت به روش‌های تجربی دارند. همچنین معادله تورک به عنوان دقیق‌ترین و پنمن 24 به عنوان ضعیف‌ترین روش تعیین شدند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

43 - ارزیابی دقت روش‏های مختلف در تخمین تبخیر- تعرق گیاه مرجع (چمن) در دشت قزوین
نیاز علی ابراهیمی پاک اصلان اگدرنژاد محسن احمدی

1209

تعیین تبخیر- تعرق گیاه مرجع عاملی اساسی در برآورد نیاز آبی گیاه و به دنبال آن مدیریت و برنامه ریزی صحیح آبیاری به شمار می آید. برای تخمین این عامل روش ها و معادلات متفاوتی ارائه شده که دقت این روش ها بر اساس اطلاعات هواشناسی مورد استفاده و شرایط اقلیمی منطقه متفاوت است. چکیده کامل

تعیین تبخیر- تعرق گیاه مرجع عاملی اساسی در برآورد نیاز آبی گیاه و به دنبال آن مدیریت و برنامه ریزی صحیح آبیاری به شمار می آید. برای تخمین این عامل روش ها و معادلات متفاوتی ارائه شده که دقت این روش ها بر اساس اطلاعات هواشناسی مورد استفاده و شرایط اقلیمی منطقه متفاوت است. بنابراین بررسی و ارزیابی روش های مختلف و تعیین روش مناسب برآورد تبخیر- تعرق گیاه مرجع در هر منطقه امری ضروری می باشد. در این مطالعه با استفاده از داده های لایسیمتری برداشت شده در مدت 4 سال در ایستگاه تحقیقاتی اسماعیل آباد واقع در استان قزوین، مقادیر تبخیر- تعرق گیاه مرجع اندازه گیری شد. سپس به منظور مقایسه دقت روش های مختلف تجربی، روش لایسیمتر به عنوان مرجع در نظر گرفته شده و روش های هارگریوز- سامانی، بلانی- کریدل، تورک، پنمن- مانتیث فائو، مک کینک، بریستلی- تیلور، پنمن- فائو و تشت تبخیر بر اساس آن مورد بررسی قرار گرفتند. بر اساس نتایج به دست آمده از این مطالعه، روش تشت تبخیر با بیش ترین ضریب همبستگی (973/0) و کم ترین خطای استاندارد (81/3) نسبت به روش مرجع، مناسب ترین روش در برآورد تبخیر- تعرق گیاه مرجع در منطقه مورد مطالعه بوده است. همچنین، روش پریستلی- تیلور با کم ترین ضریب همبستگی (896/0) و بیش ترین خطای استاندارد (16/23) در بین روش های مورد مطالعه کم ترین دقت را داشته است. معادلات پنمن- مانتیث فائو و هارگریوز سامانی نیز با ضرایب همبستگی 904/0 و 899/0 پس از معادله تشت تبخیر بیش ترین همبستگی را با داده های لایسیمتری داشتند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

44 - تحولات ژئومورفولوژیکی دریاچه نمک قم بعد از آخرین دوره یخچالی
بهاره میرزاخانی آتنا عسگری امید ابراهیمی

در ایران مرکزی دریاچه های متعددی وجود دارد که در حال حاضر تبخیر از آنها از میزان آب ورودی بیشتر است. در نتیجه، کانی های محلول که در دوره های مرطوب تر وارد این حوضه های انتهایی شده است بر اثر ادامه خشکی رسوب می نمایند و زون های متعدد از کانی های تبخیری ایجاد می کنند. در چکیده کامل

در ایران مرکزی دریاچه های متعددی وجود دارد که در حال حاضر تبخیر از آنها از میزان آب ورودی بیشتر است. در نتیجه، کانی های محلول که در دوره های مرطوب تر وارد این حوضه های انتهایی شده است بر اثر ادامه خشکی رسوب می نمایند و زون های متعدد از کانی های تبخیری ایجاد می کنند. در حوضه اصلی دریاچه نمک با مساحت 1806 کیلومتر مربع در ایران مرکزی واقع شده است و حوضه خود را به مساحت 8153.7 کیلومتر مربع را زهکشی می کند.این پژوهش با هدف بررسی تحولات ژئومورفولوژیکی دریاچه بعد از آخرین دوره یخچالی به کمک شناسایی سطوح تبخیری اطراف آن انجام گرفته است.در پژوهش حاضر از نقشه توپوگرافی 1:25000، مدل رقومی ارتفاع در مقیاس 1:50000، تصاویر ماهواره ای ETM+ و مشاهدات میدانی و همچنین به کمک نرم افزارهای GIS و ERDAS انجام شده است.تکنیک مؤلفه های اصلی به منظور شناسایی سطوح تبخیری اطراف دریاچه بکار گرفته شد و نتایج آنالیز با مشاهدات میدانی ارزیابی شد.در نتیجه اعمال عملگر PCA ، سه سطح در اطراف دریاچه نشان داده شد که مجموع آنها 1850.95 کیلومتر مربع مساحت داشت و سطح نامبرده مؤید حداکثر رشد دریاچه در آخرین دوره یخچالی بود.سه زون تبخیری که نشانگر خشک شدن تدریجی دریاچه تحت تأثیر کاهش بارش و افزایش تبخیر تا کنون بوده اند، به ترتیب شامل منطقه آهکی(کلسیت) با 201.91 کیلومتر مربع، منطقه گچی با 435.59 کیلومتر مربع و منطقه نمکی(هالیت) با 1213.45 کیلومتر مربع مساحت بودند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

45 - Spatial estimation and zoning reference evapotranspiration using geostatistical methods and geographic information system (case study: Bakhtegan Basin)
کیوان بوالحسنی حیدر زارعی

Reference Evapotranspiration (ET0) is a basic parameter for determination of irrigation program. It is one of the most important factors in water resources management and considers as a requirement for every irrigation and drainage plans. Because of the spatial variatio چکیده کامل

Reference Evapotranspiration (ET0) is a basic parameter for determination of irrigation program. It is one of the most important factors in water resources management and considers as a requirement for every irrigation and drainage plans. Because of the spatial variations of ET0, it is necessary to use from intrapolation methods in order to estimation of this parameter in regional studie. Using geostatistical methods is one of the ways to estimation of evapotranspiration in locations which have no synoptic stations. Determining the most important geostatistical method for spatial estimation of ET0 and its zoning in Bakhtegan basin is the main aim of this research. Therefore, recorded daily data over 2013 to 2014 yearsin 24 synoptic stations which located inthe around and the inside of Bakhtegan basin were used. The amount of daily reference evapotranspiration was determined by using the ET0-calculator software. Calculated ET0 values from geographic coordinates of synoptic stations was processed by Arc GIS software. Different geostatistical methods including Inverse Distance Weighting (IDW), ordinary kriging and co-kriging (spherical, exponential and Gaussian variogram models) were used in order to spatial estimation of ET0. On the other hand, three criteria including Root MeanSquare Error (RMSE), Mean Absolute Error (MAE) and Mean Biased Error (MBE) were used for selecting the most appropriateinterpolation method. Based upon the results of this research, co-kriging method showed the minimum RMSE, MAE and MBE equal to 0.6973, 0.5146 and -0.1155, respectively. Therefore, it was selected as the most appropriate method in estimation of spatial evapotranspiration. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

46 - Comparison of different empirical methods for estimating ddaily reference evapotranspiration in the humid cold climate (case study: Borujen, Shahrekord, Koohrang and Lordegan)
کبری خیری شلمزاری امیر سلطان محمدی

The proposed method for calculation of potential evapotranspiration is Penman-Monteith FAO method, but there are other methods that require less meteorological data but estimates close to the FAO Penman-Monteith method in different climatic conditions. Performance evalu چکیده کامل

The proposed method for calculation of potential evapotranspiration is Penman-Monteith FAO method, but there are other methods that require less meteorological data but estimates close to the FAO Penman-Monteith method in different climatic conditions. Performance evaluation of these methods on the same basis is prerequisite for selecting an alternative approach in accordance with available data. In this study, daily values of potential evapotranspiration in the period of 21 years (1994-2015) estimated using empirical methods ;Copais, Turc, Hargreaves-Samani, Hargreaves, Ritchie, Irmak and three forms of Valiantzas equation for Borujen, Shahrekord, Koohrang and Lordegan, located in humid cold climate region of Chaharmahal and Bakhtiary province and values were compared with Penman-Monteith FAO method. To compare the results, the root mean square error, error absolute value and coefficient of determination was used. The results show that the equations of Irmak and Valiantzas (RS, T,RH,U ) performs better than the other empirical methods in four stations and the Hargreaves method showed very poor estimation of evapotranspiration than FAO Penman-Monteith method with 92.25 percent relative error. Also, comparison of total potential evapotranspiration estimated with empirical methods determined that equation of Irmak and Valiantzas (Rs, T, RH, U) for all the stations were the most efficient way. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

47 - Investigating the effect of climate change on Increasing thetemperature and potential evapotranspiration using SDSM model in Ahvaz city
الهه ذرتی‌پور امیر سلطانی محمدی فاطمه برادران

Climate change due to increasing the concentration of greenhouse gases (especially CO2) in the atmosphere causes changes in the rainfall regime, runoff rate, wind speed and solar radiation of atmosphere. In the present research, the maximum and minimum temperature param چکیده کامل

Climate change due to increasing the concentration of greenhouse gases (especially CO2) in the atmosphere causes changes in the rainfall regime, runoff rate, wind speed and solar radiation of atmosphere. In the present research, the maximum and minimum temperature parameters were simulated during the base period of 1979-2088 and two future periods of 1979-2070 and 2070-2090 using daily weather data of Ahvaz synoptic station and Hadcm3 model data, under A2 and B2 scenarios The determination of coefficient (R2) and Root Mean Square Error (RMSE) were used to evaluate the ability of the model to simulate climatic parameters. In addition, potential evapotranspiration (ETp) values were calculated and predicted for the aforementioned periods with the Hargreaves-Sammani method. The results showed that the maximum temperature, minimum temperature, and potential evapotranspiration would increase under scenario A2 and B2 at Ahvaz station in the future. The maximum and minimum temperatures for the future period (2020-2049) were 33.47 and 19.042 oC under scenario A2, 33.49 and 19.036 oC under scenario B2 and for the future period (2070-2099) were 34.13 and 19.95 oC under A2 scenario and 33.80 and 19.95 oC under scenario B2. The average of potential evapotranspiration simulated for the future period (2020-2049) was as much as 10.97 and 10.95 mm per day under the scenario A2 and B2 and this amount for the future period (2070-2099) was as much as equal to 11.33 and 11.26 mm per day under scenario A2 and B2. The highest increase for all three periods and under both scenarios was observed in June. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

48 - Impact of climate change on actual evapotranspiration in future periods using remote sensing techniques and SEBAL energy balance algorithms (Case study: Plain Tuyserkan Hamedan)
سمانه پور محمدی محمد تقی دوستانی مهران فاطمی علیرضا مساح بوانی هادی جعفری

Evapotranspiration is the main source of water loss in basin and so knowledge of various aspects of water resources management is essential. Type text or a website address or translate a document. On the other hand, knowledge of the actual evapotranspiration plains is i چکیده کامل

Evapotranspiration is the main source of water loss in basin and so knowledge of various aspects of water resources management is essential. Type text or a website address or translate a document. On the other hand, knowledge of the actual evapotranspiration plains is important to determine and manage crop pattern and irrigation of horticultural and agricultural. Due to the effects of climate change on all environmental aspects of watersheds, Check these changes on actual evapotranspiration of catchment is essential as a key factor in determining the water balance and water management planning for the sustainable management of natural resources and the environment. The aim of the present study is investigation of climate change effective on actual evapotranspiration in Tuyserkan Basin in west of Iran. For this aim MODIS satellite images and SEBAL algorithms was used to estimating of actual evapotranspiration in Tuyserkan basin for 10 years old. Impact of climate change was analyses through 15 atmospheric general circulation model and under two scenarios A1B and B1 in Software LARS-WG. The results showed that the probability of 80% in future periods, minimum temperature from 13 to 20% and maximum temperature from 2.4 to 6.4 percent has increase. Actual evapotranspiration is the probability of 80% in future periods will increase from 0.4 to 1.4%. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

49 - Forecasting and Sensitivity Analysis of Monthly Evaporation from Siah Bisheh Dam Reservoir using Artificial neural Networks combined with Genetic Algorithm
آزاده محمدیان شوئیلی حسن فتحیان مهدی اسدی لور

Evaporation process, the main component of the water cycle in nature, is essential in agricultural studies, hydrology and meteorology, the operation of reservoirs, irrigation and drainage systems, irrigation scheduling and management of water resources. Various methods چکیده کامل

Evaporation process, the main component of the water cycle in nature, is essential in agricultural studies, hydrology and meteorology, the operation of reservoirs, irrigation and drainage systems, irrigation scheduling and management of water resources. Various methods have been presented for estimating evaporation from free surface including water budget method, evaporation from pan and experimental equations that each of these methods is coupled with the restriction and measurement error. Early the new technique using Artificial Neural Networks (ANNs) based on artificial intelligence has been widely used in various scientific fields, particularly water engineering. In this study, the amount of monthly evaporation from the Siah Bisheh dam reservoir was forecasted up 3 next month using Multi-Layer Perceptron (MLP), Radial Basis Function (RBF) and Feed Forward (FF), of ANNs. The genetic algorithm was used for efficient input variables selection and number of neurons in hidden layer of ANNs. The results showed that the correlation coefficient between measured and computed outputs using RBF, MLP and FF models were 0.92%, 0.90% and 0.88% respectively in the estimation and forecasting of evaporation from the dam reservoir. Therefore the RBF model had more precision rather than MLP and FF models in the estimation and forecasting of monthly evaporation. The results of sensitivity analysis showed that the monthly evaporation from the dam reservoir up 3 next month had most sensitivity to the time of evaporation per month, air pressure on ground surface in 2, 3 and 1 months ago, wind speed on 1000mb pressure in 3 and 2 months ago and air temperature on 300mb pressure in current time respectively. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

50 - Evaluating the Methods of Estimating Potential Evapotranspiration in Omidiyeh Town
علی عصاره حدیث داوودی

In order to determine the required water for irrigation it is necessary to calculate the amount of needed water by plant or evapotranspiration. The equations that are used to calculate evapotranspiration are not applying the same climatic parameters and, due to their ex چکیده کامل

In order to determine the required water for irrigation it is necessary to calculate the amount of needed water by plant or evapotranspiration. The equations that are used to calculate evapotranspiration are not applying the same climatic parameters and, due to their experimental nature, they are not suitable for all climatic conditions. In the present study in order to compare evapotranspiration methods and to determine the best method to estimate potential evapotranspiration in Omidiyeh Town, the FAO - Penman - Monteith (FP-M) method was considered as the reference and accuracy of Blaney Criddle (BC), Torrent White (TW) and Hargreaves - Samani (HS) methods that need fewer climatic parameters was compared to it. In addition, statistical data of synoptic station in Omidiyeh were used for the period of 2006 to 2015. The results showed that Blaney - Criddle method, compared to other methods used, with the highest correlation coefficient and the lowest standard error along with FAO Penman-Monteith method were more accurate in estimating potential evapotranspiration in Omidiyeh. Moreover, Blaney Criddle has estimated the average potential evapotranspiration of the town 22% less than the reference method and has the lowest difference to the reference method. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

51 - Calculation of evapotranspiration with a plant coefficient of one and two-component For the corn plant during the growing season
پیام کمالی سید ابراهیم هاشمی گرمدره

Determining the amount of evapotranspiration (plant water requirement) is an important component in determining water balance and irrigation budgeting. The aim of this study was to calculate the evapotranspiration of maize plants with one-component and two-component pla چکیده کامل

Determining the amount of evapotranspiration (plant water requirement) is an important component in determining water balance and irrigation budgeting. The aim of this study was to calculate the evapotranspiration of maize plants with one-component and two-component plant coefficients and compare them. The study area is the educational and research farm of the Agriculture and Natural Resources Campus of the University of Tehran. In this study, plant coefficient was calculated as one-component and two-component for maize during the 100-day growing period. This study was conducted in the educational and research farm of the Campus of Agriculture and Natural Resources, University of Tehran. The results showed that the greatest difference between the one-component and two-component plant coefficients and finally in the evapotranspiration calculated by these two coefficients for the corn plant is in the early stages of growth. Considering that in the two-component plant coefficient, the amount of evaporation in the early stages of growth, when the soil surface is bare, is considered, the total evapotranspiration rate calculated with the two-component plant coefficient (602) is greater than the total evapotranspiration rate Calculated with a one-component plant coefficient (557.5). پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

52 - Determining the potential evapotranspiration in Isfahan province using GIS zoning and cluster analysis
هاجر طاهری سودجانی سید سعید اسلامیان ایمان اسدی ارجتکی

Evapotranspiration of plant is one of the most important parameter which is used for estimating consumed water and irrigation planning. Accurate determination of water demand plays an important role in the economic management of water resources, planning and determining چکیده کامل

Evapotranspiration of plant is one of the most important parameter which is used for estimating consumed water and irrigation planning. Accurate determination of water demand plays an important role in the economic management of water resources, planning and determining capacity of irrigation and drainage networks and simulating plant products. The present study attempted to investigate and optimize Evapotranspiration of reference crop in Isfahan province and provide it in form of GIS zoning as a major tool for water management. In additions, homogenous areas of this province were identified in terms of Evapotranspiration and some equations were presented for computing Evapotranspiration for each homogenous area. Results of computing Evapotranspiration from software Ref-ET and results of GIS zoning evapotranspiration have shown that there is a good correlation between Evapotranspiration computed by software GIS Evapotranspiration computed by software Ref-ET (R2=0.86%). In Isfahan, 3 homogenous areas were identified by the using cluster analysis method and given equations for homogenous area estimate amount of evapotranspiration with a high correlation پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

53 - بررسی رخساره ها، محیط های رسوبی و چینه نگاری سکانسی رسوبات سازند ساچون در برش زرقان (منطقه زاگرس چین خورده)
سولماز ارزاقی خسرو خسرو تهرانی مسیح افقه

سازند تبخیرى ساچون از واحدهاى سنگ چینه نگاری رسمى جنوب غرب ایـران اسـت . ایـن سـازند در بـرش زرقـان بـا سـتبرای/ 259 6متر شامل لایه های متناوب از رسوبات شیل/مارن های رنگین ، تبخیری و کربنات است و در بین رسوبات سازند های تاربوردر بالا ورسوبات سازند جهرم در پایین قرار دار چکیده کامل

سازند تبخیرى ساچون از واحدهاى سنگ چینه نگاری رسمى جنوب غرب ایـران اسـت . ایـن سـازند در بـرش زرقـان بـا سـتبرای/ 259 6متر شامل لایه های متناوب از رسوبات شیل/مارن های رنگین ، تبخیری و کربنات است و در بین رسوبات سازند های تاربوردر بالا ورسوبات سازند جهرم در پایین قرار دارد. در برش زرقان، سازند ساچون دارای مرزپایینی از نوع ناپیوسته بـا سـازند تـاربورو مرز بالایی پیوسته و هم شیب با سازند جهرم می باشد. رخساره های کربناته، تبخیری و آواری در مطالعه رسوبات سـازند سـاچوندر برش زرقان )زون زاگرس چین خورده(، شناسایی گردیده است که در دو کمربند رخساره ای پهنه جزر و مـدی و لاگـون تقسـیمبندی می شوند. مجموعا 11رخساره و زیر رخساره شناسایی گردیده است .5رخساره در کمربنـد رخسـاره ای پهنـه جـزر و مـدی4رخساره و زیر رخساره در کمربند رخساره ای لاگون قرار می گیرند و 2رخساره آواری نیز شناسایی گردیده است. ضخامت زیـادرخساره های محیط کم عمق و نبودن رخساره هایی که در محیط های عمیق ایجاد می شوند، نشان می دهـد کـه حوضـه رسـوبگذاریسازند ساچون یک پلاتفرم رمپ بوده است.در چینه نگاری سکانسی برش زرقان سازند ساچون، یک سکانس رسوبی شناسائی شـدهاست. یک مرز نوع 1در پائین با سازند تاربور آن را محدود می کنند پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

54 - مروری بر تحقیقات انجام شده در زمینه سرمایش تبخیری
نادر رهبر

مشکل کم‌آبی در کشور و استفاده کولرآبی به عنوان سیستم سرمایشی در مناطق وسیعی از کشور دلایلی بود .که مروری بر تحقیقات انجام‌شده بر روی سیستم‌های سرمایش تبخیری داشته باشیم. سیستمهای سرمایش تبخیری سیستمهایی هستند که در آن‌ها آب‌وهوا در تماس مستقیم با یکدیگر قرار می‌گیرند و چکیده کامل

مشکل کم‌آبی در کشور و استفاده کولرآبی به عنوان سیستم سرمایشی در مناطق وسیعی از کشور دلایلی بود .که مروری بر تحقیقات انجام‌شده بر روی سیستم‌های سرمایش تبخیری داشته باشیم. سیستمهای سرمایش تبخیری سیستمهایی هستند که در آن‌ها آب‌وهوا در تماس مستقیم با یکدیگر قرار می‌گیرند و هوا در سیستم سرمایش تبخیری همراه با افزایش رطوبت خنک می‌گردد. سیستمهای سرمایش تبخیری مستقیم متداول ارزان دارای ساختار ساده و مصرف انرژی کم می‌باشند. به‌منظور بررسی عملکرد سیستم های سرمایش تبخیری، تحلیل قوانین اول و دوم ترمودینامیک نسبت به تحلیل انرژی می‌تواند مفیدتر باشد چراکه دید و پیشینه بهتری نسبت به فرایندهای انجام‌شده درون سیستم می‌دهد. پارامترهای تأثیرگذار در سیستم‌های سرمایش تبخیری می‌توان به دمای هوای ورودی، دمای آب ورودی، سرعت هوای خروجی و رطوبت نسبی که با توجه به شرایط آب هوایی همبستگی تجربی دارند اشاره کرد. در این میان می‌توان با توجه به سیستم و شرایط آب و هوایی سیستم بهینه‌ای را انتخاب کرد؛ که توانایی ایجاد آسایش حرارتی را داشته باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

55 - تعیین شاخص‌های خشکسالی تنش تبخیری (ESI) و سلامت گیاه (VHI) در حوزه آبخیز تویسرکان به کمک تصاویر ماهواره‌ای مودیس
سمانه پورمحمدی

خشکسالی می‌تواند در اثر کمبود بارش و اثری که بر روی کاهش آب قابل دستس برای گیاه اثرمی‌گذارد، شناسایی شود. تهیه نقشه پهنه بندی خشکسالی در مدیریت مناسب منابع آب در سطح ناحیه‌ای و ملی موثر خواهند بود. همچنین استفاده از تکنیک سنجش از دور می‌تواند نقشه پهنه بندی و کلاسه شده چکیده کامل

خشکسالی می‌تواند در اثر کمبود بارش و اثری که بر روی کاهش آب قابل دستس برای گیاه اثرمی‌گذارد، شناسایی شود. تهیه نقشه پهنه بندی خشکسالی در مدیریت مناسب منابع آب در سطح ناحیه‌ای و ملی موثر خواهند بود. همچنین استفاده از تکنیک سنجش از دور می‌تواند نقشه پهنه بندی و کلاسه شده خشکسالی را به خوبی نمایش دهد. در همین راستا استفاده از شاخص های خشکسالی که به کمک سنجش از دور تعیین می شوند مفید خواهند بود. بنابراین هدف از تحقیق حاضر بررسی دو شاخص خشکسالی سنجش از دوری تنش تبخیری (ESI) و سلامت گیاهی (VHI) و تطابق با شاخص خشکسالی بارش استاندارد(SPI) در حوزه آبخیز تویسرکان همدان می‌باشد. به این منظور از 32 تصویر ماهوراه‌ای مودیس از سال 2003 تا 2010 استفاده شد. نتایج نشان داد که روند تغییرات شاخص خشکسالی بارش استاندارد با دو شاخص خشکسالی سنجش از دوری تنش تبخیری و سلامت گیاهی در طی این 8 سال تطابق داشته است. در نهایت نقشه های پهنه بندی خشکسالی حوزه آبخیز تویسرکان در طی سالهای 2003 تا 2010 ارائه شد. ضرایب ماتریکس همبستگی بین VHI وESI 75% ، بین ESI و SPI، 6% و بین VHI وSPI 69% بوده است. نقشه های پهنه بندی شده نشان داد که شدت تغییرات کلاس خشکسالی در مرکز حوزه که دارای پوشش گیاهی بیشتری می‌باشد، حداکثر است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

56 - تاثیر سطوح خاکپوش پومیس و کم‌آبیاری بر برخی صفات فیزیولوژیک و عملکرد ذرت(Zea mays L.)
مهدی نصیری داود زارع حقی محمدرضا نیشابوری

10.30495/jcep.2019.666249

خاکپوش های معدنی، نظیر پومیس در خاک باعث افزایش نگهداری آب، کاهش تبخیر و مصرف بهینه آب گردیده و بنابراین خاکپوش از این طریق می تواند تاثیر بسزایی در بهبود عملکرد و رشد در شرایط تنش کمبود آب داشته باشد. این پژوهش به صورت فاکتـوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصـادفی با سه چکیده کامل

خاکپوش های معدنی، نظیر پومیس در خاک باعث افزایش نگهداری آب، کاهش تبخیر و مصرف بهینه آب گردیده و بنابراین خاکپوش از این طریق می تواند تاثیر بسزایی در بهبود عملکرد و رشد در شرایط تنش کمبود آب داشته باشد. این پژوهش به صورت فاکتـوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصـادفی با سه تـکرار به صورت مزرعه ای اجرا شد. در این تحقیق اثرات چهار سطح پومیس شامل بدن مصرف خاکپوش (شاهد)، 30، 60 و 90 تن در هکتار خاکپوش و سه سطح آبیاری شامل 50 (تنش شدید)، 70 (تنش ملایم) و 100 (بدون تنش) درصد تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A، روی برخی صفات فیزیولوژیک ذرت (هیبرید اصلاح شده ماکسیما) مورد بررسی قرار گرفت. صفات فیزیولوژیک گیاه ذرت، به طور معنی داری تحت تاثیر پومیس و آبیاری قرار گرفت. بیشترین و کمترین میزان شاخص کلروفیل، محتوای نسبی آب برگ، هدایت روزنه ای و وزن تر و خشک زیست توده به ترتیب از تیمار پومیس 90 تن در هکتار و شاهد مشاهده شد. همچنین، بیشترین و کمترین دمای سطح برگ از تیمار شاهد و پومیس 90 تن در هکتار به دست آمد. شاخص کلروفیل در تیمار 90 تن پومیس در هکتار نسبت به تیمار شاهد و تیمار 30 تن پومیس در هکتار به ترتیب افزایش 52 و 26 درصدی و هدایت روزنه ای در تیمار آبیاری ۵۰ درصد نسبت به تیمارهای آبیاری 10۰ و 7۰ درصد تبخیر از تشتک تبخیر به ترتیب کاهش 42 و 23 درصدی را نشان داد. بنابراین، استفاده از 60 تن پومیس در هکتار و آبیاری بر اساس 70 درصد تبخیر از تشتک تبخیر می تواند مؤثر بوده و تاثیر معنی داری بر ویژگی های رویشی گیاه و عملکرد خواهد داشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

57 - ارزیابی و مقایسه میزان برآورد تبخیر و تعرق گیاه گندم با استفاده از الگوریتم سبال و روش پنمن – مانتیث در منطقه چاه نیمه های سیستان و بلوچستان
احمد رئیسی غلامعلی مظفری حمیدرضا غفاریان مالمیری

برآوردمیزان آب مصرفی گیاه یا تبخیر و تعرق برای مدیریت و برنامه‌ریزی منابع آب و کشاورزی، توازن هیدرولوژیکی و همچنین تخمین تقریبی عملکرد محصول ضرورت دارد. روش‌های مختلفی برای تعیین تبخیر و تعرق در مقیاس‌های کوچک با استفاده از اندازه‌گیری‌های میدانی مانند لایسیمتر وجود دار چکیده کامل

برآوردمیزان آب مصرفی گیاه یا تبخیر و تعرق برای مدیریت و برنامه‌ریزی منابع آب و کشاورزی، توازن هیدرولوژیکی و همچنین تخمین تقریبی عملکرد محصول ضرورت دارد. روش‌های مختلفی برای تعیین تبخیر و تعرق در مقیاس‌های کوچک با استفاده از اندازه‌گیری‌های میدانی مانند لایسیمتر وجود دارد که از دقت بالایی برخوردار هستند، اما در این تحقیق از روش‌های مبتنی بر دورسنجی و استفاده از تصاویر ماهواره‌ای استفاده شده است. بنابراین در این تحقیق از تصاویر ماهواره لندست 8 برای سال‌های 1396 و 1398 استفاده شده و نتایج به دست آمده از روش مبتنی بر سنجش از دور (سبال) با داده‌های اندازه‌گیری شده در ایستگاه هواشناسی زهک به منظور برآورد تبخیر و تعرق با استفاده از روش فائو-پنمن-مانتیث مقایسه شد. با استفاده از شاخص‌های آماری مانند خطای نسبی و ضریب تبیین به بررسی توانایی و عملکرد الگوریتم سبال پرداخته شد. مقایسه نتایج نشان داد تبخیر و تعرق به دست آمده به روش سبال دارای مطابقت قابل قبولی با تبخیر و تعرق برآورد شده از روش پنمن مانتیث است و اختلاف معنی داری بین دو روش محاسبه شده وجود ندارد. بدین صورت که مقادیر شاخص‌های آماری در سال-های 1396 و 1398 برای ضریب تعیین به ترتیب برابر 82/0 و 95/0، برای ریشه میانگین مربعات خطا (RMSE) به ترتیب دارای مقادیر 15/2 و 27/1 و همچنین میانگین خطای مطلق(MAE) به ترتیب دارای مقادیر49/1 و11/1 و در نهایت متوسط خطای اریب(MBE) به ترتیب دارای مقادیر 27/0 و 09/0 می باشد، نتایج حاکی از دقت قابل قبول الگوریتم سبال در برآورد تبخیر و تعرق واقعی می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

58 - چشم‌انداز تغییرات زمانی-مکانی تبخیر و تعرق در حوضه آبریز کارون طی دوره‌های آتی و تحت سناریوهای انتشار گازهای گلخانه‌ای
حسین بهزادی کریمی غلامعلی مظفری کمال امیدوار احمد مزیدی

انتشار بیش‌ازحد گازهای گلخانه‌ای در دهه‌های اخیر و تغییرات به وقوع پیوسته در اقلیم، موجب تغییر در پارامترهای هواشناسی مؤثر در تبخیر و تعرق شده است. در این پژوهش، چشم‌انداز تغییرات تبخیر و تعرق حوضه آبریز کارون، با استفاده از روش هارگریوز-سامانی و با به‌کارگیری مدل ریز گ چکیده کامل

انتشار بیش‌ازحد گازهای گلخانه‌ای در دهه‌های اخیر و تغییرات به وقوع پیوسته در اقلیم، موجب تغییر در پارامترهای هواشناسی مؤثر در تبخیر و تعرق شده است. در این پژوهش، چشم‌انداز تغییرات تبخیر و تعرق حوضه آبریز کارون، با استفاده از روش هارگریوز-سامانی و با به‌کارگیری مدل ریز گردانی LARS-WG6 و خروجی مدل گردش عمومی جو HadGEM2-ES، تحت سناریوهای مختلف RCPs برای سه دوره 2040-2021، 2060-2041 و 2080-2061 نسبت به دوره پایه (2015-1996) بررسی شد. بر اساس نتایج حاصله، متوسط سالانه دمای حداقل در سطح حوضه، بین 2/1 تا 4/3 و دمای حداکثر بین 3/1 تا 7/3 درجه سلسیوس در دوره‌های آتی نسبت به دوره پایه، افزایش می‌یابد. مقدار تبخیر و تعرق، در مقیاس‌های زمانی ماهانه، فصلی و سالانه در اقلیم آتی، در مقایسه با شرایط فعلی افزایش خواهد یافت؛ به‌طوری‌که بیشترین مقدار افزایش تبخیر و تعرق سالانه، در دوره آینده دور و تحت سناریو RCP8.5 برابر با 3/12 درصد نسبت به دوره پایه خواهد بود. نمودار جعبه‌ای بیست‌ساله در دوره‌های آتی و تحت سناریوهای مختلف نشان داد که بیشترین عدم قطعیت تبخیر و تعرق در دوره 2080-2061 و به ترتیب تحت سناریوهای انتشار RCP8.5 و RCP4.5 است. بر اساس نتایج حاصل از نقشه‌های پهنه‌بندی تغییرات تبخیر و تعرق سطح حوضه، بیشترین میزان تغییرات تبخیر و تعرق، طی دوره 2080-2061 و تحت سناریو RCP8.5 در مناطق غربی حوضه رخ خواهد داد. با توجه به اینکه رودخانه کارون از مناطق کوهستانی شمال حوضه سرچشمه می‌گیرد؛ لذا، افزایش دما و به‌تبع آن افزایش تبخیر و تعرق در دوره‌های زمانی آینده، موجب کاهش سطح پوشش برف در منطقه موردمطالعه شده و اثرات منفی زیادی بر روی جریان رودخانه کارون و در نتیجه کاهش منابع آب حوضه خواهد داشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

59 - تحلیل اثر پدیده خشکسالی بر رخدادهای گردوغبار مناطق مختلف استان قزوین
سمیرا زندی فر محمد خسروشاهی زهره ابراهیمی خوسفی

این مطالعه باهدف بررسی تأثیر خشک‌سالی بر رخدادهای گردوغبار شهرستان‌های مختلف استان قزوین انجام شد. از داده‌های بارندگی و دما به‌منظور محاسبه شاخص بارش و تبخیر- تعرق استاندارد شده (SPEI) و از داده‌های سه‌ساعتۀ رخدادهای گردوغبار برای محاسبۀ تعداد روزهای غبارآلود در ایستگا چکیده کامل

این مطالعه باهدف بررسی تأثیر خشک‌سالی بر رخدادهای گردوغبار شهرستان‌های مختلف استان قزوین انجام شد. از داده‌های بارندگی و دما به‌منظور محاسبه شاخص بارش و تبخیر- تعرق استاندارد شده (SPEI) و از داده‌های سه‌ساعتۀ رخدادهای گردوغبار برای محاسبۀ تعداد روزهای غبارآلود در ایستگاه‌های مطالعاتی استفاده گردید. بر اساس ضریب همبستگی اسپیرمن، میزان اثرپذیری رخدادهای گردوغبار از پدیده خشک‌سالی با در نظر گرفتن تأخیرهای زمانی مختلف مورد بررسی قرار گرفت. حداکثر میزان همبستگی بین SPEI و تعداد روزهای غبارآلود در شهرستان قزوین بدون در نظر گرفتن تأخیر زمانی برابر با 38/0- و در سطح اطمینان 99%، معنی‌دار نشان داده شد که بیانگر اثرپذیری هم‌زمان رخدادهای گردوغبار از پدیده خشک‌سالی در مرکز استان است. نتایج همچنین نشان داد که زمان پاسخگویی رخدادهای گردوغبار به خشک‌سالی هواشناسی با تأخیر یک‌ساله در شهرستان معلم کلایه در سطح اطمینان 90% معنی‌دار است (52/0-=r). این در حالی است که در سایر شهرستان‌های استان قزوین، ارتباط معنی‌داری بین دو پدیدۀ رخداد گردوغبار و خشک‌سالی هواشناسی مشاهده نشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

60 - مطالعه‌ تاثیر تبخیر‌ـ‌‌ تعرق بر دمای نزدیک سطح زمین با استفاده از الگوریتم LCZ در استان‌های تهران و البرز
علی تیموری سعید جهانبخش علی محمد خورشید دوست

تغییرات دمای سطح زمین می‌تواند عوامل و عناصر مختلف محیطی را تحت تاثیر قرار داده و با تاثیرگذاری بر آسایش زیست اقلیمی، میزان مصرف انرژی، فنولوژی گیاهی و جانوری، چگالی رطوبت هوا و خاک، غلظت آلاینده‌های هوا و دیگر عوامل، خود نیز متقابلا تحت تأثیر این عوامل قرار گیرد. در ای چکیده کامل

تغییرات دمای سطح زمین می‌تواند عوامل و عناصر مختلف محیطی را تحت تاثیر قرار داده و با تاثیرگذاری بر آسایش زیست اقلیمی، میزان مصرف انرژی، فنولوژی گیاهی و جانوری، چگالی رطوبت هوا و خاک، غلظت آلاینده‌های هوا و دیگر عوامل، خود نیز متقابلا تحت تأثیر این عوامل قرار گیرد. در این پژوهش به منظور بررسی نقش تبخیرـ ‌تعرق واقعی بر دمای ده متری سطح زمین، متغیرهای مونوکسید‌‌کربن، چگالی بخار آب، دی‌اکسید نیتروژن، دی‌اکسید گوگرد، ازن، فشار بخار آب و سرعت باد در کاربری‌های دوازده‌گانه‌ای که به کمک الگوریتم LCZ مشخص شده‌اند، برای استان‌های تهران و البرز مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است. منطقه مورد مطالعه به دلیل شرایط خاص جغرافیایی همچون موقعیت، تنوع ساختارهای انسان‌ساخت و شرایط ویژه اکولوژیکی از استعداد بالایی برای رخداد جزایر حرارتی برخوردار می‌باشد. در این پژوهش با توجه به تاثیر متغیرهای مورد مطالعه و لزوم بررسی روابط بین آن‌ها، از خوشه بندی سلسله مراتبی به شیوه ترکیبی؛ روش تحلیل مسیر و فنون سنجش‌از‌دور استفاده شده است. بر اساس نتایج به دست آمده در بین متغیرهای مورد مطالعه تبخیرـ‌ تعرق واقعی در هیچکدام از کاربری‌ها اثر معناداری در افزایش یا کاهش دمای ۱۰ متری سطح زمین نداشته است. فشار بخار آب در کاربری ۱4 (مناطقی با پوشش گیاهی چمنی ) بیشترین تاثیر را در افزایش دمای سطح زمین نشان می‌دهد. بر اساس نتایج به دست آمده نوع کاربری با میزان تاثیر متغیرهای مورد مطالعه بر دمای سطح زمین وابستگی بالایی دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

61 - پهنه بندی تبخیر-تعرق پتانسیل استان آذربایجان شرقی به کمک داده های دورسنجی فرآورده مودیس
مجید رضایی بنفشه سعید جهانبخش اصل سید ابوالفضل مسعودیان فاطمه جعفری شندی

در این پژوهش، پهنه بندی داده های فرآورده ی تبخیر-تعرق پتانسیلاستان با هدف شناسایی پهنه های اقلیمی از نظر تبخیر-تعرق پتانسیل و بررسی تغییرات مکانی و زمانی آن در هر پهنه انجام شده است. برای تحقق این هدف از داده های فرآورده ی دورسنجی MOD16A2 سنجنده ی مودیس در فواصل زمانی چکیده کامل

در این پژوهش، پهنه بندی داده های فرآورده ی تبخیر-تعرق پتانسیلاستان با هدف شناسایی پهنه های اقلیمی از نظر تبخیر-تعرق پتانسیل و بررسی تغییرات مکانی و زمانی آن در هر پهنه انجام شده است. برای تحقق این هدف از داده های فرآورده ی دورسنجی MOD16A2 سنجنده ی مودیس در فواصل زمانی 8 روزانه در بازه ی زمانی 2014-2000 استفاده گردید. جهت پهنه بندی استان از نظر میانگین بلندمدت تبخیر-تعرق پتانسیل در مقیاس 8 روزانه، پایگاه داده ای با آرایه ای به ابعاد 46 × 388 × 321 تولید شد. خوشه بندی تبخیر-تعرق پتانسیل به منظور تعیین پهنه های تبخیر-تعرق پتانسیلاستان به روش وارد روی داده های 8 روزانه انجام شد. نخست استان به دو پهنه ی تبخیر-تعرق پتانسیلیک و دو تقسیم شد که خوشه بندی مجدد آن ها چهار پهنه در گستره ی استان نمایان ساخت. نتایج پژوهش ضمن نشان دادن تغییرات مکانی تبخیر-تعرق پتانسیلاستان، منعکسکننده ی تغییرات آندر چهار پهنه ی همگن تبخیر-تعرق پتانسیل می باشد. از این رو در مدیریت منابع آب در چهار پهنه ی همگن می تواند نقش قابل توجهی داشته باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

62 - تنش‌ خشکی و راهکارهای مقابله با آن در گیاهان زراعی
اسماعیل قلی نژاد رضا درویش زاده عباس ابهری

10.30495/iper.2022.1966339.1818

تنش خشکی روی جنبه های مختلف رشد و نمو گیاهان (رشد رویشی، زایشی، پیدایش و تشکیل گل، گرده افشانی و لقاح و تشکیل دانه) تاثیر می گذارد. برای کاهش اثرات تنش خشکی بر گیاهان، شناسایی مکانیسم های عکس العمل گیاه در برابر تنش خشکی بسیار مهم است. در پاسخ به تنش خشکی در گیاهان تغیی چکیده کامل

تنش خشکی روی جنبه های مختلف رشد و نمو گیاهان (رشد رویشی، زایشی، پیدایش و تشکیل گل، گرده افشانی و لقاح و تشکیل دانه) تاثیر می گذارد. برای کاهش اثرات تنش خشکی بر گیاهان، شناسایی مکانیسم های عکس العمل گیاه در برابر تنش خشکی بسیار مهم است. در پاسخ به تنش خشکی در گیاهان تغییرات مورفوفیزیولوژیکی، بیوشیمیایی، سلولی و مولکولی رخ می دهند که برآیند این تغییرات بهبود در سیستم ریشه، ساختار برگ، تنظیم اسمزی، محتوای نسبی آب و تنظیم روزنه و برخی عوامل دیگر است. نمود فنوتیپی مواجهۀ گیاهان با تنش خشکی به صورت فرار از خشکی (زودرسی یا دوره رشد کوتاه، حساسیت به طول روز و کنترل پنجه&lrm;دهی)، اجتناب از خشکی (سیستم ریشه&lrm;ای توسعه یافته، هدایت روزنه&lrm;ای مطلوب، بهبود اندازه و فراوانی روزنه&lrm;ها، تجمع آبسیزیک اسید و ضخامت کوتیکول و قشر مومی روی برگ)، تحمل خشکی (تنظیم فشار اسمزی، تنظیم غیر فعال، تنظیم فعال، تجمع پرولین و جابجایی مواد پرورده) و بازیافت بروز پیدا می کند. از روش های مدیریتی بهبود تحمل تنش خشکی می توان ایجاد ارقام متحمل، استفاده از اسمولیت های خارجی مانند گلیسین بتائین و پرولین، محلول پاشی با هورمون‌های گیاهی مانند آبسیزیک اسید، سالسیلیک اسید (آسپرین)، جیبرلیک اسید، جاسمونیک‌ اسید، براسینو استروییدها و پلی آمین ها، کاربرد خارجی آنتی اکسیدان هایی مانند گلوتاتیون، آسکوربیک اسید (ویتامین C)، توکوفرول (ویتامین E) و اکسید نیتریک، محلول پاشی با عناصر ریز مغذی مانند آهن و روی، محلول پاشی با عناصر کمیاب مانند سیلیکون و سلنیوم و برهمکنش های میکروبی گیاهان مانند باکتری های محرک رشد و قارچ ها اشاره کرد. مقاله حاضر یک مقاله مروری است که با جستجو در مقاله های مرتبط در سایت های معتبر (Google scholar, Web of science, PubMed, Scopus, sid) بدست آمده است و با هدف بررسی اثرات، مکانیسم های تحمل، روش های پژوهش، صفات مهم قابل اندازه گیری، مدیریت و کنترل تنش خشکی تهیه شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

63 - برآورد تبخیر از تشت تبخیر ایستگاه سد تنظیمی دز با استفاده از روش شبکه عصبی مصنوعی
مهدی نجفوند دریکوندی حسین اسلامی

بیشتر بارندگی مناطق خشک و نیمه خشک بصورت تبخیر به جو باز می گردد پس تخمین تبخیر دربرآورد میزان آب در چرخه آب مهم خواهد بود. تبخیر وابسته به پارامترهای مختلفی است و برای برآورد آن نیاز به متغیرهای اقلیمی متفاوتی است و اثر متقابل این متغیرها بسیار پیچیده است لذا در بررسی چکیده کامل

بیشتر بارندگی مناطق خشک و نیمه خشک بصورت تبخیر به جو باز می گردد پس تخمین تبخیر دربرآورد میزان آب در چرخه آب مهم خواهد بود. تبخیر وابسته به پارامترهای مختلفی است و برای برآورد آن نیاز به متغیرهای اقلیمی متفاوتی است و اثر متقابل این متغیرها بسیار پیچیده است لذا در بررسی آن باید روشهای دقیقی را بکار گرفت. در این تحقیق برای برآورد تبخیر از تشت ایستگاه سد تنظیمی دز از روش شبکه عصبی مصنوعی استفاده شد. بطوریکه روش شبکه عصبی مصنوعی با تابع محرک تانژانت هایپربولیک و قانون یادگیری مومنتم استفاده شد. ساختار مورد استفاده یک شبکه چندلایه پرسپترون بوده که از 6 نورون ورودی، 3 لایه پنهان و یک نورون خروجی تشکیل شده بود. لایه‌های ورودی شامل دمای حداکثر، دمای حداقل، ساعات آفتابی، میانگین سرعت باد، میانگین درصد رطوبت نسبی و برای لایه خروجی میزان تبخیر از سطح آزاد آب بود. بررسی همبستگی بین عوامل اقلیمی نشان داد که میانگین دمای هوا اثر بیشتری بر میزان تبخیر سطحی نسبت به ساعات آفتابی و سرعت باد دارد. ضریب تعیین بالا (0/92) بین داده‌های واقعی با داده‌های شبیه‌سازی شده با شبکه عصبی مصنوعی به‌علاوه میزان خطای اندک (RMSE = 1.41) نشان داد که مدل از دقت بسیار بالایی در برآورد برخوردار است. صحت سنجی توسط تی تست نیز حاکی از عدم معنی‌دار بودن (P>0.01) اختلاف میان مقادیر واقعی و برآورد شده بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

64 - مقایسه روش های تجربی برآورد تبخیر از سطح آزاد آب (مطالعه موردی: سد تنظیمی دز)
مهدی نجفوند دریکوندی حسین اسلامی

تبخیر عامل مهمی در مدیریت منابع آب است و با محاسبه دقیق آن می توان راهکارهای موثری در جهت کاهش اثرات خشکسالی و به منظور حفاظت منابع آب اجرا نمود. به دلیل کمبود ایستگاههای تبخیر سنجی و عدم وجود آمار کافی از تبخیر از روشهای تجربی برآورد تبخیر از سطح آزاد آب می توان استفاد چکیده کامل

تبخیر عامل مهمی در مدیریت منابع آب است و با محاسبه دقیق آن می توان راهکارهای موثری در جهت کاهش اثرات خشکسالی و به منظور حفاظت منابع آب اجرا نمود. به دلیل کمبود ایستگاههای تبخیر سنجی و عدم وجود آمار کافی از تبخیر از روشهای تجربی برآورد تبخیر از سطح آزاد آب می توان استفاده نمود. در این تحقیق با استفاده از آمار 10 ساله ایستگاه سد تنظیمی دز با استفاده از روشهای تجربی مایر، مارسیانو، شاهتین، هفنر، ایوانف، تیچومیروف و سازمان عمران اراضی آمریکا، تبخیر برآورد و با مقادیر تبخیر از تشت مقایسه شد. عملکرد روابط تجربی بر اساس دو آماره R2 و RSME مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که رابطه مایر (R2 = 0.886, RMSE = 1.53) نسبت به سایر روش‌های تجربی از دقت بالاتری برخوردار است. در رتبه بعدی معادله سازمان عمران آمریکا (R2 = 0.91, RMSE = 1.967) قرار می‌گیرد و به‌علاوه اختلاف معنی‌داری (P > 0.01) میان مقادیر واقعی و برآورد شده در این دو روش دیده نمی‌شود. روش تیچومیرف با توجه به خطای زیاد (RMSE = 8.152) و برازش پائین با داده‌های واقعی (R2 = 0.33) فاقد اعتبار لازم می‌باشد و روابط تجربی هنفر، مارسیانو، ایوانف و شاهتین به ترتیب با ضریب تعیین برابر با 0.548، 0.534، 0.639و 0.644 از میزان اعتبار و قابلیت اعتماد متوسطی در برآورد میزان تبخیر از سطح آزاد آب برخوردارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

65 - بهبود دقت روش هارگریوز در برآورد تبخیر- تعرق مرجع به کمک ضریب اصلاحی با مدل شبکه عصبی مصنوعی و درخت تصمیم M5
امید محترمی سید محمدرضا حسینی روح الله فتاحی تیمور سهرابی

تبخیر- تعرق یکی از مهم ترین اجزای چرخه هیدرولوژی است که مدلسازی آن در مدیریت منابع آب نقش مهمی دارد. در تحقیق حاضر امکان بهبود دقت برآورد تبخیر- تعرق روش هارگریوز به کمک ضریب اصلاحیK با استفاده از مدل شبکه عصبی مصنوعی و مدل درخت تصمیم M5 مورد بررسی قرار گرفت. این ضریب ب چکیده کامل

تبخیر- تعرق یکی از مهم ترین اجزای چرخه هیدرولوژی است که مدلسازی آن در مدیریت منابع آب نقش مهمی دارد. در تحقیق حاضر امکان بهبود دقت برآورد تبخیر- تعرق روش هارگریوز به کمک ضریب اصلاحیK با استفاده از مدل شبکه عصبی مصنوعی و مدل درخت تصمیم M5 مورد بررسی قرار گرفت. این ضریب برابر با نسبت تبخیر- تعرق مدل پنمن مونتیث فائو به روش هارگریوز می باشد. داده های مورد استفاده این تحقیق عبارت از دمای حداکثر و حداقل و رطوبت نسبی در بازه ی زمانی 2013-2004 از ایستگاه فرخشهر و فرودگاه در منطقه ی خشک سرد شهرکرد می باشد. شبکه طراحی شده یک شبکه پرسپترون چند لایه با الگوریتم آموزشی لونبرگ مارکوات و تابع تانژانت سیگموئید در لایه پنهان می باشد. مدل درخت تصمیمم به کمک نرم افزار WEKA طراحی گردید. نتایج نشان می دهد که شبکه عصبی و مدل درخت تصمیمم عملکرد خوبی در مدلسازی ضریب اصلاحی دارند، ولی عملکرد مدل شبکه عصبی دقیق تر است. نتایج نشان داد که قبل از استفاده از ضریب اصلاحی دقت مدل هارگریوز RMSE=0.90 (ریشه میانگین مربعات خطا) نسبت به روش پنمن مونتیث فائو بود که این مقدار بعد از استفاده از ضریب اصلاحی به کمک شبکه عصبی به RMSE=0.69 و با از استفاده از ضریب اصلاحی به کمک درخت تصمیمم به RMSE=0.72 رسید. به طور کلی نتایج نشان داد که بعد از استفاده از ضریب اصلاحی عملکرد مدل هارگریوز بهبود یافته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

66 - ارزیابی روش‌های مختلف برآورد تبخیر- تعرق مرجع و مقایسه آنها با داده‌های لایسیمتری
محمد امین پرندین سیدعلی اشرف صدرالدینی

برنامه‌ریزی آبیاری به منظور تعیین بیلان آب خاک و برآورد مصرف آینده آب بر پایه‌ محاسبه یا اندازه‌گیری مقدار تبخیر-تعرق انجام می‌شود تا توسط آن بتوان زمان رسیدن به حد مجاز تخلیه را پیش‌بینی کرد. این پژوهش با هدف ارزیابی مدل‌های مختلف تبخیر- تعرق مرجع ( ) درمنطقه اسلام آبا چکیده کامل

برنامه‌ریزی آبیاری به منظور تعیین بیلان آب خاک و برآورد مصرف آینده آب بر پایه‌ محاسبه یا اندازه‌گیری مقدار تبخیر-تعرق انجام می‌شود تا توسط آن بتوان زمان رسیدن به حد مجاز تخلیه را پیش‌بینی کرد. این پژوهش با هدف ارزیابی مدل‌های مختلف تبخیر- تعرق مرجع ( ) درمنطقه اسلام آباد‌غرب انجام شده است. برای این منظور داده‌های ماهانه ایستگاه سینوپتیک اسلام‌آبادغرب درطول دوره آماری30 ساله (1394-1365) استفاده شده است. پس از بازسازی داده‌های مفقوده و بررسی مرجع بودن ایستگاه، مقادیر با استفاده از 9 فرمول معتبر در نرم افزارREF-ET محاسبه شد. جهت تعیین مناسب‌ترین روش برای منطقه موردمطالعه، مقادیر به-دست آمده از روش‌های محاسباتی مذکور، بااستفاده از شاخص‌های آماری با داده‌های لایسیمتری مورد مقایسه قرارگرفت. نتایج نشان داد بین روش بلانی کریدل و داده‌های تشتک‌تبخیر ضریب همبستگی بالایی (99/0) وجود دارد و شاخص جذر میانگین مربعات خطا درروش تورک با مقدار 2/22 میلیمتر در ‌روز و پس از آن بلانی کریدل با مقدار 42/24 میلیمتر در روز به ترتیب نشان دهنده اختلاف کم مقادیر حاصل از این مدل،ها با داده‌های لایسیمتری می باشد. راندمان یا کارایی مدل تورک بامقدار93/0 و بلانی‌کریدل با مقدار 92/0 نسبت به سایر مدل‌ها بیشتر بود. با لحاظ مقدار کوچک میانگین درصد خطا درروش بلانی‌کریدل (01/0) مناسب بودن روش تائید گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

67 - ارزیابی روش‌های مختلف تعیین ضریب تشتک‌تبخیر کلاس‌A جهت تخمین تبخیر- تعرق روزانه در منطقه اسلام آبادغرب
امیرحسین ناظمی محمد امین پرندین سیدعلی اشرف صدرالدینی

انرژی گرمایی موجود در محیط، موجب تبخیر آب موجود در آبکره می‌شود و این عمل تا اشباع هوا از بخار آب ادامه می‌یابد. تبخیر ممکن است از سطوح آزاد آب، از سطح مرطوب خاک و یا به صورت تعرق از سطح گیاهان صورت گیرد. یک روش رایج در تخمین تبخیر-تعرق مرجع ( ) استفاده از تشتک کلاس A م چکیده کامل

انرژی گرمایی موجود در محیط، موجب تبخیر آب موجود در آبکره می‌شود و این عمل تا اشباع هوا از بخار آب ادامه می‌یابد. تبخیر ممکن است از سطوح آزاد آب، از سطح مرطوب خاک و یا به صورت تعرق از سطح گیاهان صورت گیرد. یک روش رایج در تخمین تبخیر-تعرق مرجع ( ) استفاده از تشتک کلاس A می‌باشد که در این حالت از حاصلضرب تبخیر از تشتک کلاس A در ضریب تشتک (Kp) بدست می‌آید. تغییرات ضریب تشتک بستگی به موقعیت قرارگیری آن و شرایط آب وهوایی دارد. چندین روش برای تخمین ضریب تشتک تبخیر وجود دارد که در تمام آنها از میانگین داده‌های روزانه سرعت باد (U)، رطوبت نسبی (H) و طول پوشش (F) استفاده می‌گردد. هدف از انجام این تحقیق یافتن بهترین روش محاسبه ضریب تشتک تبخیر درمنطقه اسلام آبادغرب، در میان روابط تجربی دورنبوس و پروئیت ، مدل کوئنکا، مدل آلن و پروت، مدل اشنایدر، مدل پریرا و همکاران، مدل اورنگ و مدل فائو 56 (آلن و همکاران) باتوجه به داده‌های هواشناسی ایستگاه اسلام‌آبادغرب و مقایسه آنها با مقادیر Kp حاصله از تقسیم بر تبخیر اندازه‌گیری شده می‌باشد. مقادیر از داده های لایسیمتری در سال 1395 استخراج شده است. نتایج نشان داد روش اورنگ با جذر میانگین مربعات اختلاف 008/0، راندمان یا کارایی با مقدار98/0و میانگین درصد خطای (003/0) بسیار کمتر نسبت به سایر روش‌ها برتری دارد و ضریب تبیین (98/0) نیز نشان دهنده مناسب بودن روش اورنگ می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

68 - برآورد میزان تبخیر و تعرق پتانسیل درایستگاه‌های استان اصفهان
حسین محمدی علی حنفی محسن سلطانی

تبخیر از سطوح مرطوب خاک و گیاه که آن را تبخیر و تعرق می نامند، یکی از پیچیده ترین فرآیندها در چرخۀ هیدرولوژی است که در محاسبات هیدرولوژی از دو جهت حائز اهمیت است. یکی محاسبه تلفات آب در حوضه های آبریز و دیگری برآورد نیاز آبی در طرح هایی که آب مهار شده در سازه های هیدرول چکیده کامل

تبخیر از سطوح مرطوب خاک و گیاه که آن را تبخیر و تعرق می نامند، یکی از پیچیده ترین فرآیندها در چرخۀ هیدرولوژی است که در محاسبات هیدرولوژی از دو جهت حائز اهمیت است. یکی محاسبه تلفات آب در حوضه های آبریز و دیگری برآورد نیاز آبی در طرح هایی که آب مهار شده در سازه های هیدرولیک مورد استفاده قرار خواهد گرفت. در این تحقیق از داده های هواشناسی ایستگاه های مورد مطالعه (اصفهان، کاشان، شهرضا، خور و بیابانک، گلپایگان و نائین) استفاده شده و سپس جهت تعیین مناسب ترین روش تبخیر وتعرق پتانسیل در سطح منطقه، اقدام به تحلیل نمودارهای مقایسه ای بین روش های تورنث وایت، بلینی کریدل و معادلۀ لاری جانسون که در این تحقیق مورد استفاده قرار گرفته اند، گردیده است. نتایج این تحقیق نشان داد که از بین روش های مذکور، روش بلینی کریدل نسبت به دیگر روش ها، بسیار نزدیک به تشت تبخیر بوده به طوری که در ماه های مختلف سال همبستگی خوبی با تشت تبخیر را داشته است. همچنین نتایج حاصل از پهنه بندی میزان تبخیر و تعرق در سطح استان اصفهان نشان داد که از غرب به شرق و از جنوب به شمال، بر میزان تبخیر و تعرق افزوده می شود، به طوری که در نواحی شمال شرقی استان (ایستگاه خور و بیابانک)، این پدیده به دلایلی همچون نزدیکی به کویر، افزایش گرمای سطح زمین و کم شدن نزولات جوی، به اوج خود می رسد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

69 - ارزیابی عملکرد و اجزای عملکرد ارقام مختلف لوبیا چیتی (Phaseolus vulgaris L.) تحت شرایط تنش کم آبی
مهدی ضیائی نسب علی رحمتی منصور آباد

10.2./jpps.2023.698775

به منظور ارزیابی عملکرد و اجزای عملکرد ارقام لوبیا چیتی (Phaseolus vulgaris L.)، تحت تنش کم آبی، آزمایشی در سال 1396 در شهرستان دماوند در قالب طرح کرت های خرد شده بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار انجام شد. بطوریکه تنش کم آبی (A)، بعنوان عامل اصلی، شامل سه سطح چکیده کامل

به منظور ارزیابی عملکرد و اجزای عملکرد ارقام لوبیا چیتی (Phaseolus vulgaris L.)، تحت تنش کم آبی، آزمایشی در سال 1396 در شهرستان دماوند در قالب طرح کرت های خرد شده بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار انجام شد. بطوریکه تنش کم آبی (A)، بعنوان عامل اصلی، شامل سه سطح: شاهد، تنش ملایم و تنش شدید و رقم (B)، بعنوان عامل فرعی، شامل 6 رقم لوبیا چیتی (غفار، F16 پایه بلند، Ks21492،Ks21495، Ks21558 وKs22102) در نظر گرفته شد. صفات تعداد غلاف در بوته، طول غلاف، تعداد دانه در غلاف، وزن صددانه، عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه در بوته و شاخص برداشت اندازه گیری شد و شاخص های تحمل تنش کم آبی محاسبه گردید. بر اساس نتایج حاصل از تجزیه واریانس، اثر تنش کم آبی روی همه صفات مورد مطالعه به استثناء صفات وزن صددانه و عملکرد بیولوژیک معنی دار بود. همچنین بین ارقام مورد بررسی از لحاظ کلیه صفات مورد مطالعه، اختلاف معنی دار در سطح احتمال 1 درصد وجود داشت. نتایج مقایسه میانگین تیمار ها نشان داد، رقم Ks 21495 با داشتن بیشترین مقادیر از صفات تعداد غلاف در بوته و تعداد دانه در غلاف، از بیشترین عملکرد دانه برخوردار بود. بر اساس نتایج بدست آمده، شاخص های تحمل تنش (STI)، میانگین هارمونیک (HARM)، میانگین هندسی بهره وری (GMP) و شاخص بهره وری متوسط (MP) بعنوان مناسب ترین شاخص ها، برای غربال ارقام متحمل به تنش بودند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

70 - تعیین محیط تشکیل سازند آغاجاری بر اساس رخسار ههای سنگی و عناصر ساختاری در برشی از جنوب خاوری سروستان، استان فارس
محمد صحرائیان محمد بهرامی سید حسن حجازی

سازند آغاجاری، معروف به فارس بالایی، در سرتاسر زون زاگرس چین خورده توسعه دارد ضخامت این سازند در برش نمونه در جنوب باختری ایران 2966 متراست. برای تعیین محیط رسوبی نهشته های این سازند بر اساس رخسار ههای سنگی و عناصر ساختاری، برشی در جنوب خاوری سروستان در استان فارس به ضخ چکیده کامل

سازند آغاجاری، معروف به فارس بالایی، در سرتاسر زون زاگرس چین خورده توسعه دارد ضخامت این سازند در برش نمونه در جنوب باختری ایران 2966 متراست. برای تعیین محیط رسوبی نهشته های این سازند بر اساس رخسار ههای سنگی و عناصر ساختاری، برشی در جنوب خاوری سروستان در استان فارس به ضخامت 2266 متر انتخاب و مورد بررسی قرار گرفت. در این برش، 17 رخساره سنگی و 6 عنصر ساختاری شناسایی گردیدند. رخساره های سنگی به دو گروه اصلی و فرعی تقسیم بندی شدند که رخساره های سنگی اصلی شامل رخسار ههای دانه درشت (Gh، Gp، Gt، Gcm و Gmg)، دانه متوسط (Sh، Sp، St، Sl، Sm، Sr و Ss) و دانه ریز (Fm، Fl و Fsm) و رخسار ههای فرعی نیز دربرگیرنده رخساره های تبخیری و مخلوط آواری - کربناته هستند. عناصر ساختاری شناسایی شده نیز شامل عناصر CH، GB، SB، LA، SG و FF می باشند. سازند آغاجاری بر اساس نتایج آنالیز رخساره ها و عناصر ساختاری و تلفیق آنها با یکدیگر، به سه بخش تقسیم گردید. محیط رسوبگذاری نهشته ها به ترتیب از بالا به پایین رودخانه مئاندری گراولی، رودخانه مئاندری گراولی -ماسه ای و رودخانه مئاندری ماسه ای زودگذر تشخیص داده شد. از ساخت های مهم مشاهده شده در این نهشته ها می توان به طبقه بندی افقی، طبقه بندی مورب، لود کست، جهت یافتگی (ایمبریکاسیون)، دانه بندی تدریجی، آثار آشفتگی، آثار کنده شدگی و پر شدگی و ساختمان های توپی و بالشی اشاره کرد. جهت جریان دیرینه نهشته های این سازند نیز با استفاده از شواهد صحرایی به دست آمده نشان دهنده جریان شمال باختری به جنوب خاوری در زمان تشکیل می باشد. این نتایج می توانند در تفسیر حوضه و بازسازی جغرافیای دیرینه در مقیاس های محلی و ناحیه ای مورد استفاده قرار گیرند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

71 - مطالعات پالئولیمنولوژی و علل کاهش ناگهانی تراز آب دریاچه ارومیه
راضیه لک جواد درویشی خاتونی علی محمدی

دریاچه ارومیه به عنوان یکی از بزرگ ترین دریاچه های فوق اشباع از نمک جهان واقع در شمال غرب ایران، امروزه در خطر خشک شدگی قرار گرفته است. بحران اخیر زیست محیطی و خشک شدن دریاچه ارومیه هم اکنون یکی از بزرگترین مخاطرات زمین شناختی کشور محسوب می گردد . بررسی تاریخچه تکاملی د چکیده کامل

دریاچه ارومیه به عنوان یکی از بزرگ ترین دریاچه های فوق اشباع از نمک جهان واقع در شمال غرب ایران، امروزه در خطر خشک شدگی قرار گرفته است. بحران اخیر زیست محیطی و خشک شدن دریاچه ارومیه هم اکنون یکی از بزرگترین مخاطرات زمین شناختی کشور محسوب می گردد . بررسی تاریخچه تکاملی دوره هولوسن و شناخت علل کاهش ناگهانی تراز آب دریاچه ارومیه، موضوع پژوهش حاضر می باشد. در این پژوهش ضمن انجام بررسی های دورسنجی در بازه زمانی 35 ساله، پردازش داد ههای اقلیمی 55 ساله و رابطه آن با تغییرات تراز آب دریاچه، مغزه های رسوبی دست نخورده رسوبات بستر دریاچه در بخش غربی به روش مغزه گیری Auger تهیه گردید. تعداد 16 مغزه با بیشینه ژرفای 9 متر و مجموعا بیش از 98 متر از رسوبات زیر بستر دریاچه مورد بررسی قرار گرفت. رخساره های رسوبی بر اساس رنگ، اندازه دانه، ویژگی های کانی شناسی، ساخت رسوبی و نوع کانی های تبخیری تفکیک گردید. با توجه به تغییر رخساره های رسوبی از سطح به عمق، جغرافیا، اقلیم و تغییرات تراز آب دریاچه از سطح به عمق بازسازی گردید. نتایج حاکی از وجود 17 رخساره رسوبی قابل تفکیک در مغزه ها می باشد. رخساره ها متعلق به محی طهای رسوبی دریاچ ه ای، باتلاقی، پلایایی، رودخانه ای و خشکی می باشد. مغزه گیری و بررسی رخساره های رسوبات زیر بستر دریاچه، نشان م یدهد اگر چه در نواحی کران ه ای دریاچه آثار خشک شدگی به تناوب دیده می شود اما بخش اصلی دریاچه در حداقل 13000 سال گذشته (5/6 متری رسوبات بستر) محیط دریاچه ای بوده است رسوبگذاری پیوسته دیده می شود. داده های لرزه ای موجود نیز مؤید این نکته می باشد. لذا تغییر اقلیم و به ویژه افزایش تبخیر در سال های اخیر اگر چه خود عاملی در کاهش تراز آب دریاچه محسوب م یگردد، اما علت اصلی خشکسالی دریاچه ارومیه نیست. از حال تا حدود 13000 سال گذشته،کشور ایران دستخوش خشکسالی های وسیعی بوده است و دریاچه های کم عمق از قبیل دریاچه مهارلو، میرآباد، زریوار به کرات خشک شده اند اما دریاچه ارومیه در آن بحرانهای خشکسالی بجز در نواحی کرانه ای، هرگز خشک نگردیده است. فاز عمده خشکی دریاچه ارومیه از حدود 13000 سال قبل آغاز شده است که آنرا می توان به خشکسالی عمده آخرین عصر یخچالی که با کاهش رطوبت و پایین رفتن تراز آب دریاچه های شمال افریقا و جنوب آسیا تؤام بوده است، نسبت داد. بنابراین عامل مهم در کاهش تراز آب امروزی دریاچه ارومیه عوامل آنتروپوژنیک (انسانی) می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

72 - مدل‌سازی و بهینه‌سازی مصرف آب خنک‌کننده در فرایند تبخیر ناگهانی چند مرحله‌ای شیرین‌سازی آب شور
محمدرضا جعفری نصر خسرو باختری عیسی خوشرو رودبارکی

در فرایندهای تبخیر ناگهانی چند مرحله‌ای شیرین سازی آب شور، بخش بزرگی از آب خوراک ورودی دور ریخته می‌شود. این آب در واقع آب خنک کننده برای جذب گرمای نهان از بخارآب به دست آمده از پساب شور، در تبخیر کننده بخش دفع گرما و تولید آب شیرین است. برای واحدهای صنعتی مانند پالایشگ چکیده کامل

در فرایندهای تبخیر ناگهانی چند مرحله‌ای شیرین سازی آب شور، بخش بزرگی از آب خوراک ورودی دور ریخته می‌شود. این آب در واقع آب خنک کننده برای جذب گرمای نهان از بخارآب به دست آمده از پساب شور، در تبخیر کننده بخش دفع گرما و تولید آب شیرین است. برای واحدهای صنعتی مانند پالایشگاه‌هایی که در کنار رودخانه‌ها احداث می‌شوند و آب خام پس از تصفیه مقدماتی و فرایندی ناگزیر به عملیات زلال سازی و تزریق مواد منعقد کننده و کمک منعقد کننده به عنوان خوراک به واحد آب شیرین کن فرستاده می‌شود، برگشت بیش از 50 درصد آب ورودی به رودخانه با افزایش دمایی معادل C° 14 قابل توجیه نبوده و نمونه بارزی از هدرروی به حساب می‌آید. در صورتی که می‌توان با بهره گیری از سامانه برج خنک کننده، این میزان آب خنک کننده را به صورت گردشی در فرایند به چرخش در آورد. این مقاله به مطالعه اصلاحی فرایند آب شیرین سازی یکی از پالایشگاه‌های کشور پرداخته است و برای نخستین بار به‌دست آمده مطالعات آن به مرحله اجرا در آمده است. در این پژوهش نشان داده شده است که چگونه با استخراج اطلاعات فرایندی لازم و انجام مدل‌سازی و شبیه‌سازی فرایند و با بهره گیری از معادلات و مفاهیم ترمودینامیکی پایه می‌توان در هر یک از سه واحد آب شیرین تبخیری موجود در یک نمونه پالایشگاه نفت تا 52 درصد به مقدار m3/h 667 آب خوراک مصرفی و به همین میزان در آب دورریز واحد صرفه‌جویی به عمل آورد. با انجام بهینه‌سازی و تغییر فرایندی نیز معادل ton/h 13 برابر با 50 درصد مصرف بخار آب هر واحد در بار نامی افزایش یافته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

73 - تاثیر کلرید پتاسیم بر صفات رویشی سورگوم تلقیح شده با قارچ مایکوریز Glumus mossea در تنش کم‌آبی
احمد مهربان بهمن فاضلی نسب

سابقه و هدف: به ‌منظور بررسی اثر مقادیر مختلف کود پتاسیم بر سورگوم رقم KGS تلقیح شده با قارچ مایکوریز Glumus mossea در شرایط تنش کم‌آبی، آزمایشی به‌صورت کرت‌های خردشده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا گردید. مواد و روش ها: تیمارهای آزمایشی شامل س چکیده کامل

سابقه و هدف: به ‌منظور بررسی اثر مقادیر مختلف کود پتاسیم بر سورگوم رقم KGS تلقیح شده با قارچ مایکوریز Glumus mossea در شرایط تنش کم‌آبی، آزمایشی به‌صورت کرت‌های خردشده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا گردید. مواد و روش ها: تیمارهای آزمایشی شامل سطوح مختلف تنش در سه سطح شامل؛ آبیاری پس از 40 میلی‌متر تبخیر از تشت تبخیر کلاس A (S1)، آبیاری پس از 80 میلی‌متر تبخیر از تشت تبخیر کلاس A (S2) و آبیاری پس از 120 میلی‌متر تبخیر از تشت تبخیر کلاس A(S3) و مقادیر مختلف کود پتاسیم در سه سطح بدون کود پتاسیم (K1)، 75 کیلوگرم در هکتار کلرید پتاسیم (K2) و 150 کیلوگرم در هکتار کلرید پتاسیم (K3) بود. صفات مورد بررسی شامل ارتفاع گیاه، تعداد پنجه، طول برگ‌پرچمی، طول پانیکول، عملکرد علوفه تازه و خشک بود. یافته ها: بیشترین مقدار همه صفات اندازه‌گیری شده از تیمار S1 حاصل شد و با افزایش تنش کم‌آبی تمامی پارامترهای اندازه گیری شده در رشد و عملکرد سورگوم کاهش نشان داد. در بین تیمارهای مقادیر مختلف کود پتاسیم نیز بیشترین طول پانیکول و عملکرد علوفه تازه و خشک سورگوم از تیمار K3 به دست آمد. ارزیابی ضریب همبستگی نشان داد که عملکرد علوفه سورگوم با ارتفاع ساقه و قطر ساقه همبستگی مثبت و معنی‌داری دارد. نتیجه گیری: در بین تیمارهای اعمال‌شده تیمار مناسب، اعمال 150 کیلوگرم کود کلرید پتاسیم در هکتار و آبیاری پس از 40 میلی‌متر تبخیر از تشت تبخیر بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

74 - ارزیابی پدیده خشکسالی کشاورزی شهرستان شیراز
عباسعلی ابونوری

پیش بینی زمان وقوع و برآورد شدت و نوسانات وقوع خشکسالی در جلوگیری از اصابتها و تخریبهای اقتصادی و اجتماعی از اهمیت بسیاری برخوردار است.در این پژوهش تلاش میکنیم تا با استفاده از روش بودجه آبی تورنت ویت،وضعیت تعادل آبی ایستگاه سینوپتیک شیراز را برای مدت 58 سال (1951-2009 چکیده کامل

پیش بینی زمان وقوع و برآورد شدت و نوسانات وقوع خشکسالی در جلوگیری از اصابتها و تخریبهای اقتصادی و اجتماعی از اهمیت بسیاری برخوردار است.در این پژوهش تلاش میکنیم تا با استفاده از روش بودجه آبی تورنت ویت،وضعیت تعادل آبی ایستگاه سینوپتیک شیراز را برای مدت 58 سال (1951-2009 میلادی و یا 1330-1387 شمسی) متوالی را بررسی کرده و با برآورد تعداد دفعات وقوع پدیده خشکسالی ،شدت انها را نیز اندازه گیری کنیم.روش بودجه آبی تورنت-ویت با استفاده از پارامترهای متعدد عوامل طبیعی مانند درجه حرارت،سرعت باد،درخشش و تابش خورشید،بافت و ساختار و یا چگالی خاک در ذخیره سازی آب،رطوبت خاک،تبخیر و تعرق،دوره رشد گیاهان و عمق ریشه انها و پیشینه بارندگی منطقه به منظور برآورد پدیده خشکسالی به کار گرفته شده است.با به کارگیری این روش نشان می دهیم که در در هر دوره میزان کمبود و یا مازاد آب در چه ماه هایی از سال وجود داشته و با تعیین شاخص خشکی و انحراف معیار ان از میانگین متوسط،مشخص می شود که ایستگاه شیراز در هر ده سال حداقل 3 بار مواجه با خشکسالی شده و پس از 2000 میلادی بر تعداد دفعات آن افزوده شده است،به گونه ای که ایم منطقه از سال 2000 تا 2009 میلادی 35 بار تحت تاثیر این پدیده قرار گرفته است که تعداد 5 بار مورد اصابت خشکسالی حاد و حادترین آن مربوط به سال 2001 بوده و سال 2008 نیز این پدیده با شدت کمتر بار دیگر تکرار شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

75 - برآورد تبخیر و تعرق پتانسیل از طریق رگرسیون چند متغیره در استان اصفهان
قاسم عزیزی علی حنفی محسن سلطانی

در این مقاله از داده های هواشناسی ایستگاههای اصفهان، کاشان، شهرضا، خوربیابانک، گلپایگان و نائین استفاده شده است. هدف از این مقاله ارائه روش ساده ای جهت محاسبه تبخیر و تعرق پتانسیل می باشد تا با کمک گرفتن از روشهای آماری و عناصر اقلیمی موثر در تبخیر، میزان تبخیر صورت گرف چکیده کامل

در این مقاله از داده های هواشناسی ایستگاههای اصفهان، کاشان، شهرضا، خوربیابانک، گلپایگان و نائین استفاده شده است. هدف از این مقاله ارائه روش ساده ای جهت محاسبه تبخیر و تعرق پتانسیل می باشد تا با کمک گرفتن از روشهای آماری و عناصر اقلیمی موثر در تبخیر، میزان تبخیر صورت گرفته از سطوح محاسبه شود. در این روش از رگرسیون چند متغیره2 استفاده شد و از آمار تشت تبخیر به عنوان متغیر تابع و از فاکتورهای دما، کسری اشباع، سرعت باد و رطوبت نسبی به عنوان متغیر های مستقل استفاده گردیده است. سپس از طریق معادله پنج متغیره، مقادیر تبخیر و تعرق پتانسیل برای ایستگاه های مورد بررسی برآورد گردید؛ به طوری که با داشتن دما، کسری اشباع، سرعت باد و رطوبت نسبی میزان تبخیر قابل محاسبه است. نتایج حاصل از این روش، همخوانی نزدیکی با تبخیر اندازه گیری شده از تشت دارد بطوری که به عنوان نمونه در ایستگاه اصفهان این ضریب همبستگی در حد بالایی (R2 =0.98) بوده که در حد یک درصد معنی دار می باشد. همچنین نتایج حاصل از پهنه بندی میزان تبخیر و تعرق در سطح استان اصفهان نشان داد که از غرب به شرق و از شمال به جنوب، بر میزان تبخیر و تعرق افزوده می شود، بطوری که در نواحی شرقی استان (ایستگاههای خور و بیابانک و نائین)، این پدیده به دلایلی همچون کاهش پوشش گیاهی و افزایش دما به حداکثر می رسد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

76 - مطالعه تطبیقی مقادیر برآورد شده تبخیر- تعرق با استفاده از روش تشت تبخیر و مدل FAO56-PM واسنجی شده برمبنای مؤلفه تابش
زهرا آقاشریعتمداری نرگس اطمینان فائزه رفیعی فر

تابش خورشید منبع نخستین انرژی برای کلیه فرآیندهای بیوشیمیایی و فیزیکی در سطح زمین و یکی از مهمترین عوامل محیطی تأثیرگذار بر رشد و نمو گیاهان زراعی است. در هواشناسی کشاورزی داشتن مقادیر تابش دریافتی از خورشید به‌ویژه برای محاسبه تبخیر-تعرق و نیاز آبی گیاهان ضروری است. با چکیده کامل

تابش خورشید منبع نخستین انرژی برای کلیه فرآیندهای بیوشیمیایی و فیزیکی در سطح زمین و یکی از مهمترین عوامل محیطی تأثیرگذار بر رشد و نمو گیاهان زراعی است. در هواشناسی کشاورزی داشتن مقادیر تابش دریافتی از خورشید به‌ویژه برای محاسبه تبخیر-تعرق و نیاز آبی گیاهان ضروری است. باتوجه به ضرورت آگاهی از مقادیر تابش خورشیدی در فرآیند مدل سازی واکنش های زیست شناختی و در نتیجه مدیریت کارآمد و بهره‌برداری بهینه از منابع کشاورزی، برآورد میزان انرژی دریافتی از خورشید در هرمنطقه با استفاده از داده‌های همدیدی و بکار بردن مدلی که بهترین نتیجه را داشته باشد امری ضروری است. هدف از این مطالعه ارزیابی تأثیر واسنجی مؤلفه تابش مدل FAO56_PM در مقادیر برآورد شده تبخیر-تعرق و همچنین بررسی میزان همبستگی نتایج حاصل از مدل های برآورد تبخیر- تعرق با برآوردهای حاصل از تشت تبخیر می باشد. برای این منظور داده‌های روزانه هواشناسی مورد نیاز مربوط به سال های 2003-2002 ایستگاه کرج پس از کنترل کیفی و آزمون همگنی مورد استفاده قرار گرفتند. در اولین مرحله مؤلفه تابش طول موج کوتاه خورشیدی بر اساس مقادیر روزانه واسنجی شد و با جایگزینی در ساختار مدل میزان حساسیت مدل به واسنجی این مؤلفه از تابش بررسی شد. نتایج نشان داد که تفاوت معنی داری بین نتایج حاصل از مدل اصلی و مدل های واسنجی شده FAO56_PM وجود ندارد. علاوه براین با مقایسه برآوردهای تبخیر-تعرق حاصل از مدل FAO56_PM و روش تشت تبخیر مشاهده شد همبستگی بین مقادیر حاصل معنی دار نبوده و مقادیر برآورد شده تبخیر-تعرق با استفاده از روش تشت تبخیر نسبت به مدل FAO56_PM از اعتبار چندانی برخوردار نمی باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

77 - اثر سالسیلیک اسید بر صفات مرتبط با دانه و عملکرد و برخی از ویژگی‌های فیزیولوژیک سینگل کراس 704 ذرت در شرایط متفاوت آبیاری
مهرداد یارنیا پرستو آق مسجدی

این بررسی با هدف مطالعه تاثیر تیمارهای آبیاری در مراحل رشدی و محلول پاشی اسید سالسیلیک بر رشد و عملکرد ذرت (Zea mays L.) در سه تکرار به صورت کرت های دوبارخردشده با طرح بلوک‌های ‌کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز و با تیمار های اسید اسکوربیک در چکیده کامل

این بررسی با هدف مطالعه تاثیر تیمارهای آبیاری در مراحل رشدی و محلول پاشی اسید سالسیلیک بر رشد و عملکرد ذرت (Zea mays L.) در سه تکرار به صورت کرت های دوبارخردشده با طرح بلوک‌های ‌کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز و با تیمار های اسید اسکوربیک در دو سطح و تنش آبی در سه سطح انجام پذیرفت. اعمال کم آبی در تمامی مراحل رشدی، کاهش معنی داری در عملکرد دانه ذرت باعث شد. اعمال تیمار آبیاری پس از 110 میلی متر در مرحله پر شدن دانه تاثیری بر عملکرد دانه نداشت، ولی با تشدید کم آبی، کاهشی 6/25 درصد در عملکرد دانه بدست آمد. کاهش مشابهی با اعمال کم آبی در مرحله ظهور گل نر وجود داشت و در مرحله ظهور گل نر با اعمال رژیم های آبیاری پس از 110 و 150 میلی متر از عملکرد دانه بترتیب 3/23 و 7/29 درصد کاسته شد. بیشترین کاهش عملکرد با اعمال کم آبی در مرحله رشد رویشی بدست آمد و اعمال رژیم آبیاری پس از 150 میلی متر ، 9/53 درصد از عملکرد دانه ذرت کاست. محلول‌پاشی اسید سالسیلیک افزایش 7/17 درصدی را در عملکرد دانه ذرت را با میزان 1013 گرم در متر مربع باعث شد. در این بررسی کاهش سطح برگ و میزان کلروفیل، از عوامل مهم کاهنده عملکرد و اجزای عملکرد ذرت تحت تاثیر کم آبی بود ولی مصرف اسید سالسیلیک با تاثیر مثبت بر این صفات از خسارات تنش کم آبی کاهش داد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

78 - تأثیر تغییر اقلیم بر مراحل رشد ماشک برگ درشت (Vicia narbonensis L.) و جو (Hordeum vulgare L.) (مطالعه موردی: خرم آباد)
خسرو عزیزی علیرضا دارائی مفرد بهروز نصیری محمد فیضیان

آزمایش مزرعه‌ای، بر اساس سناریوهای استاندارد مورد تأیید IPCC (A1B، A2، B1) توسط مدل گردش عمومی جو (HadCM3) با استفاده از مدل ریز مقیاس (LARS-WG) با هدف بررسی اثر تغییر اقلیم بر پاسخ مراحل فنولوژیک گیاهان سه کربنه، در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان در دو س چکیده کامل

آزمایش مزرعه‌ای، بر اساس سناریوهای استاندارد مورد تأیید IPCC (A1B، A2، B1) توسط مدل گردش عمومی جو (HadCM3) با استفاده از مدل ریز مقیاس (LARS-WG) با هدف بررسی اثر تغییر اقلیم بر پاسخ مراحل فنولوژیک گیاهان سه کربنه، در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان در دو سال زراعی 93 و 94 در یک مکان با تیمار اجزاء مکمل مخلوط ماشک برگ درشت و جو در 5 سطح، علف هرز در چهار سطح و کمپوست نیز در چهار سطح با آزمایش فاکتوریل 5×4 در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی برای سال هدف 2055 میلادی (1445 شمسی) به‌صورت دیم اجراء شد. پارامترهای اقلیمی دما، بارندگی و تابش روزانه در دوره زمانی مورد مطالعه با استفاده از مدل LARS-WG شبیه سازی شدند. نتایج نشان داد که کاهش طول دوره رشد و عدم برخورد با دماهای فوق مطلوب و فرار از تنش‌های خشکی آخر فصل به علت منطبق بودن دوره رشد با فصل رشد، کاهش ریسک مخاطرات محیطی در سال های آتی را سبب شده و پایداری عملکرد نیز حاصل می‌گردد. بنابراین با وجود کاهش احتمالی تبخیر و تعرق گیاهان مرجع، شرایط زراعی آینده در خرم آباد به‌منظور تولید علوفه ارگانیک و کنترل بیولوژیک علف‌های هرز تحت اثر تغییرات اقلیمی، حاکی از میسر بودن امکان کشت بوده و اثرات منفی تغییر اقلیم بر تولید محصول کاسته می‌شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

79 - شبیه سازی تاثیر کم آبیاری بر عملکرد گندم و ذرت با استفاده از مدل Budget (مطالعه موردی: دشت بیله سوار)
الناز علی آبادی فریبرز احمدزاده کلیبر

انتخاب شیوه صحیح و مطلوب آبیاری و افزایش بازده آن با اعمال مدیریت صحیح از اهمیت زیادی برخوردار می باشد. مدل ها شاید بهترین ابزار برای این منظور به حساب آیند. در این تحقیق شبیه سازی تاثیر کم آبیاری در دشت بیله سوار واقع در شمال شرق استان اردبیل برعملکرد دو نوع گیاه گندم چکیده کامل

انتخاب شیوه صحیح و مطلوب آبیاری و افزایش بازده آن با اعمال مدیریت صحیح از اهمیت زیادی برخوردار می باشد. مدل ها شاید بهترین ابزار برای این منظور به حساب آیند. در این تحقیق شبیه سازی تاثیر کم آبیاری در دشت بیله سوار واقع در شمال شرق استان اردبیل برعملکرد دو نوع گیاه گندم و ذرت با استفاده از مدل تعادل آب و خاک Budgetانجام گرفت. با انتخاب روش های حاصلضربی، کمینه و فصلی با گام های زمانی مختلف و نیز انتخاب تبخیر و تعرق نسبی و یا تعرق نسبی جهت تخمین مقدار محصول به واسنجی و کالیبراسیون مدل برای سال آماری شاهد(94-93) پرداخته شد. نتایج آنالیز آماری نشان داد مدل در شبیه سازی با روش حاصلضربی با گام زمانی 10 روزه و استفاده از تبخیر و تعرق نسبی با مقادیر 〖 R〗^2،RMSEو EF به ترتیب برابر 97/0، %6/7 و81/0 بین داده های مشاهداتی و شبیه سازی شده در گندم و 87/0 و%4/7 و83/0 در ذرت دارای بیشترین همپوشانی است. نمودار های آب مصرفی- عملکرد برای دوره آماری ده ساله (93-83) با اعمال استراتژی های آبیاری مختلف برای هر دو گیاه ترسیم گردید. نتایج حاکی از تاثیر بسزای میزان بارندگی، ذخیره آب خاک و مدیریت مصرف آب آبیاری و حساسیت به تنش آب هر دو محصول در مرحله میان فصلی رشد خود نسبت به مراحل اولیه و انتهایی زیاد بود و نشان داد که مدیریت کم آبیاری باید بر این اساس صورت گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

80 - براورد نیاز آبی چند گونه درختچه ای در فضای سبز شهر شیراز با استفاده از ضریب منظر
مجید عباسی زاده محمد رسول شکر اله زاده

امروزه اهمیت آب در حفظ حیات بویژه در مناطق خشک و نیمه خشک بر کسی پوشیده نیست . در امر مدیریت فضای سبز شهری، شناخت گونه ی گیاهی و میکرو افلیمی که گونه در آن قرار دارد جهت تعیین میزان تعرق گیاه و براورد آب مصرفی مهم است. تکنیک های مختلفی جهت تعیین تبخیر و تعرق وجود دارد ک چکیده کامل

امروزه اهمیت آب در حفظ حیات بویژه در مناطق خشک و نیمه خشک بر کسی پوشیده نیست . در امر مدیریت فضای سبز شهری، شناخت گونه ی گیاهی و میکرو افلیمی که گونه در آن قرار دارد جهت تعیین میزان تعرق گیاه و براورد آب مصرفی مهم است. تکنیک های مختلفی جهت تعیین تبخیر و تعرق وجود دارد که شامل استفاده از فرمولهای تجربی، لایسیمتر ها، سنجش از دور و روشهای ماهوارهای، ‌فن آوری های خرد اقلیمی و روش های استفاده از ضریب تعریق گیاهی است. این تحقیق در فروردین ماه 1394 آغاز و تا اواسط شهریور ماه سال 1394 انجام و پایان پذیرفت. مطالعات بر روی سه گونه ی برگ بو، رزماری، و خرزهره واقع در پارکها و بلوارهای هر 9 منطقه شهرداری شیراز انجام شد. با استفاده از داده های ایستگاه سینوپتیک شیراز و روش استاندارد پنمن- مانتیس- فائو، میزان تبخیر و تعرق گیاه مرجع محاسبه شد و سپس ضریب منظربراساس روش کالیفرنیا برای محاسبه میزان تبخیر و تعرق گیاه مورد نظر تعیین شد. این ضریب عامل کلیدی در تخمین نیاز آبی فضای سبز است. بیشترین میزان تبخیر و تعرق مرجع به ترتیب مربوط به ماههای مرداد و تیر بوده و کمترین آن مربوط به ماههای بهمن و دی می باشد. بیشترین بیشترین نیاز آبی بین خرداد تا مهرماه وجود دارد. جهت مرتفع شدن بخش اعظمی از کمبود منابع آبی ذکرشده روش هایی نظیر استفاده مجدد از آبهای برگشتی، استفاده از منابع آب نامتعارف (فاضلاب، گنداب، ) و آبهای سطحی به عنوان راهکار پیشنهاد می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

81 - اثر خشکی موضعی ریشه و کاربرد سولفات روی و پتاسیم برکارآیی مصرف آب درذرت
حمید رضا ابراهیمی حسین حیدری شریف آباد شهرام لک احمد نادری عادل مدحج

نوآوری در ذخیره آب در کشاورزی فاریاب، همراه با بهبود کارایی مصرف آب دو موضوع مهم در مناطقی است که با خشکی مواجه می باشند. از این رو برای درک کارکرد روش‌های با آبیاری محدود همراه با کاربرد مقادیر مختلف کود پتاسیم وکود روی و تاثیر آن بر عملکرد دانه و کارایی مصرف آب در ذرت چکیده کامل

نوآوری در ذخیره آب در کشاورزی فاریاب، همراه با بهبود کارایی مصرف آب دو موضوع مهم در مناطقی است که با خشکی مواجه می باشند. از این رو برای درک کارکرد روش‌های با آبیاری محدود همراه با کاربرد مقادیر مختلف کود پتاسیم وکود روی و تاثیر آن بر عملکرد دانه و کارایی مصرف آب در ذرت، آزمایشی در شمال غرب فارس در سال زراعی 92-1391 انجام شد. طرح آزمایشی، اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار بود. کرت‌های اصلی شامل دو شیوه آبیاری کامل و کم آبیاری(خشکی موضعی ریشه،PRD) و کرت‌های فرعی شامل سولوپتاس در سطوح صفر، 5/2 و 5 کیلوگرم در هکتار وسولفات روی درسطوح صفر، 5/2 و 5 کیلوگرم در هکتاربه صورت محلول پاشی بود. نتایج نشان داد که عملکرد دانه درتیمارآبیاری کامل9368 کیلوگرم در هکتار بود که نسبت به تیمارکم آبیاری، دارای 19 درصد عملکرد دانه بالاتری بود. بالاترین کارایی مصرف آب با متوسط 51/1 کیلوگرم در متر مکعب در تیمارکم آبیاری و کمترین آن در تیمار آبیاری کامل با متوسط 11/1 کیلوگرم در متر مکعب به دست آمد. در تیمارهای اثر متقابل بیشترین میزان کارایی مصرف آب در تیمار کم آبیاری و کاربرد 5 کیلو گرم سولو پتاس و سولفات روی برابر با 78/1 کیلوگرم در متر مکعب و کمترین آن در تیمارآبیاری کامل و عدم استفاده از کود پتاسیم و کود روی و برابر با 1/1 کیلوگرم در متر مکعب مشاهده شد.سولفات روی وپتاسیم نیز در تمام تیمارها کارآیی مصرف آب را افزایش دادند. به طور کلی در این آزمایش، شیوه کم آبیاری به طور موثری آب مصرفی را تا 40% کاهش داده و منجر به ذخیره آب گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

82 - اثر تنش خشکی و سولفات پتاسیم بر عملکرد و اجزای عملکرد آفتابگردان رقم ایروفلور
مهرداد یارنیا پرنا صفایی محمدباقر خورشیدی بنام الناز فرج زاده معماری

به منظور بررسی تغییرات عملکرد و برخی خصوصیات فیزیولوژیک آفتابگردان رقم ایروفلور در واکنش به میزان مصرف آب و کود پتاسیم تحقیقی به صورت آزمایش اسپلیت پلات در قالب بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 1388 در ایستگاه کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز اجرا شد. چکیده کامل

به منظور بررسی تغییرات عملکرد و برخی خصوصیات فیزیولوژیک آفتابگردان رقم ایروفلور در واکنش به میزان مصرف آب و کود پتاسیم تحقیقی به صورت آزمایش اسپلیت پلات در قالب بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 1388 در ایستگاه کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل سطوح مختلف تنش کم آبی در چهار سطح شامل آبیاری پس از 50، 90،130 و 170 میلی متر تبخیر آب از تشتک تبخیر کلاس A به عنوان عامل اصلی و مصرف سطوح مختلف کود سولفات پتاسیم در 5 سطح شامل0، 5، 100، 150، 200 کیلوگرم در هکتار به عنوان عامل فرعی بودند. نتایج آزمایش نشان داد اثر متقابل تنش کم آبی و کود پتاسیم، اثر معنی داری در سطح احتمال 1% بر صفت های ارتفاع ساقه، وزن برگ، تعداد دانه در طبق، وزن دانه در طبق، بیوماس، شاخص برداشت، عملکرد و دوره موثر پر شدن دانه و در سطح احتمال 5% بر وزن صد دانه داشت. در تمامی صفات فوق، بیشترین مقدار پس از مصرف 200 کیلوگرم در هکتار سولفات پتاسیم از تیمار آبیاری پس از 50 میلی متر تبخیر از تشتک حاصل شد. بیشترین عملکرد دانه نیز معادل 3/507 گرم بر مترمربع در این تیمار به دست آمد. کاهش میزان آب از آبیاری پس از 50 به 90، 130 و 170 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر ، باعث کاهش 36/10، 43/24 و 46/59 درصدی در عملکرد دانه گردید. همچنین مصرف 200 کیلوگرم در هکتار سولفات پتاسیم در تیمار آبیاری پس از 170 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر میزان افت عملکرد را به 48/32 % رساند. بر این اساس می توان در شرایط کمبود آب با مصرف پتاسیم از افت شدید عملکرد رقم ایروفلور آفتابگردان کاست. پرونده مقاله

فهرست مقالات تبخیر

سکوی نشر دانش

پیوندهای سایت

مراکز مرتبط

پشتیبانی

صفحات رسمی