فهرست مقالات Magic

• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  1 - ماهیت، کارکرد و سبب تأثیر اسم اعظم: بازخوانی و گونه‌شناسی نگرش‌ها
  رمضان‌علی مردانی حامد خانی (فرهنگ مهروش) مهدی افچنگی محمدعلی میر
  10.30495/jhcin.2021.17743
  این باور در میان مسلمانان رواج گسترده دارد که خداوند را نامی پنهان از همگان است، جز خواص کسی از آن آگاه نیست، هرکه بتواند خدا را با یادکرد آن بخواند سریع به خواسته‌اش می‌رسد، و تصرفات خارق‌العاده در عالم هستی تنها با کاربرد آن ممکن می‌شود. مسلمانان از گذشته‌های دور این چکیده کامل

  این باور در میان مسلمانان رواج گسترده دارد که خداوند را نامی پنهان از همگان است، جز خواص کسی از آن آگاه نیست، هرکه بتواند خدا را با یادکرد آن بخواند سریع به خواسته‌اش می‌رسد، و تصرفات خارق‌العاده در عالم هستی تنها با کاربرد آن ممکن می‌شود. مسلمانان از گذشته‌های دور این نام را اسم اعظم خوانده، و درباره ماهیت و خواص و نحوه کشف و کاربرد آن سخنان متفاوت گفته، و حکایات بسیار نقل کرده‌اند. مطالعه پیشِ‌‌رو کوششی به منظور مرور و دسته‌بندی همین آراء و بازنمون دورنمایی از نگرش‌های رایج در فرهنگ اسلامی به اسم اعظم است؛ کوششی که می‌تواند گامی نخستین برای بازشناسی تاریخ انگاره اسم اعظم در فرهنگ اسلامی تلقی شود. در مقاله بی‌آن‌که از خاستگاه انگاره یا سیر تحول درک‌ها از آن در گذر زمان بحث شود، شواهد مختلف توجهات مسلمانان به اسم اعظم را مرور، و از خلال نقل حکایت‌ها، اقوال تفسیری، مواعظ اخلاقی و نظریه‌پردازی‌های متکلمانه و فیلسوفانه آراء درباره اسم اعظم را در آثار پراکنده بازشناسی و تبیین می کنیم. چنان‌که خواهیم دید، انگاره اسم اعظم در تاریخ طولانی خود در فرهنگ اسلامی از جایگاه کارگزار خدا تا شیوه‌ای سحرگونه برای تصرفات عظیم و کلان در هستی، و از مصادیقی آشکار به مصادیقی پنهان و رازآلود گراییده، و موضوع بحث‌های متکلمانه و ایدئولوژی‌های مختلف مذهبی گردیده است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  2 - پیوند طلسمات و صورتگری در اسلام
  نگار ذیلابی
  حرمت تصویرگری در اسلام یکی از پیش‌فرض‌های مسلم پژوهشگران تاریخ هنرهای اسلامی است. در این پژوهش این پرسش اصلی مطرح است که تصور و ذهنیت مسلمانان نخستین از مبحث تصویر(نقش، تمثال) و به‌طور عام مقوله صورت و صورتگری (حیوانی و انسانی) چه بوده است که بر اساس آن، پرداختن به صورت چکیده کامل

  حرمت تصویرگری در اسلام یکی از پیش‌فرض‌های مسلم پژوهشگران تاریخ هنرهای اسلامی است. در این پژوهش این پرسش اصلی مطرح است که تصور و ذهنیت مسلمانان نخستین از مبحث تصویر(نقش، تمثال) و به‌طور عام مقوله صورت و صورتگری (حیوانی و انسانی) چه بوده است که بر اساس آن، پرداختن به صورتگری از جانب شارع ممنوع شده بوده است؟ در این نوشتار، بر اساس منابع اصلی نشان داده شده که ذهنیت مسلمانان از تصویر و صورتگری در سده‌های نخستین اسلامی _مسبوق بر ذهنیتی کهن در تمدن‌های ایران و مصر و فلسطین باستان_ عمدتا تصاویری بوده که در جادوگری و طلسمات به‌عنوان یکی از عناصر اولیه به‌کار می‌رفته است؛ بر این اساس، تحریم صورتگری مخالفت با ساحران و طلسم‌کاران بوده است نه به‌معناى ناسازگارى با هنرهاى تجسمى؛ و می‌توان گفت در کنار موضع صریح قرآن در برابر شرک و بت‌پرستی، شکل‌گیری و تداوم آموزه حرمت صورتگری در اسلام با این ذهنیت فرهنگی هم مرتبط بوده است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  3 - اجزاء فواره‌های خودکار: میزاب، مُقَلَّب و نصف‌طَرجَهار برپایه کتاب الطرق السنیّة فی الآلات الروحانیّة
  سعید نظری علی غفرانی ایرج نیکسرشت
  طراحی فواره هایی که به طور خودکار و در فواصل زمانی مشخص تغییرشکل می دهند، یکی از مباحثی است که از نظر اصول طراحی و اجزای به کار رفته در آن، با شاخه ظروف جادویی (الاوانی العجیبة) علم الحیل (متفاوت با حیل شرعی و تقریبا معادل با مهندسی مکانیک) قرابت دارد. این فواره ها هم‌چ چکیده کامل

  طراحی فواره هایی که به طور خودکار و در فواصل زمانی مشخص تغییرشکل می دهند، یکی از مباحثی است که از نظر اصول طراحی و اجزای به کار رفته در آن، با شاخه ظروف جادویی (الاوانی العجیبة) علم الحیل (متفاوت با حیل شرعی و تقریبا معادل با مهندسی مکانیک) قرابت دارد. این فواره ها هم‌چون ظروف جادویی، با استفاده از یک دستگاه کنترل مکانیکی مخفی، دارای خواص شگفت انگیزی بوده اند. خاصیت شگفتی آور این فواره ها همان تغییر شکل فوران آن ها به صورت خودکار و در فواصل زمانی معین است. سه نمونه از این گونه فواره ها، در کتاب الطرق السنیة فی الآلات الروحانیة، تألیف تقی الدین محمد بن معروف ملقب به راصد (د993هـ/ 1585م)، دانشمند بزرگ قرن دهم و منجم باشی رصدخانه استانبول، آمده است. از آن جا که تغییرشکل فوران این فواره ها، به واسطه دستگاه کنترل مکانیکی مخفی آن ها، صورت می گرفته، برای درک بهتر عملکرد این دستگاه ها، لازم است که اجزای تشکیل دهنده آن ها به طور مجزا بررسی شوند. در مقاﻟه حاضر، سه مورد از مهم‌ترین این اجزا شامل میزاب، مُقَلَّب و نصف طَرجَهار معرفی و بررسی شده‌اند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  4 - بررسی تطبیقی اسطوره در رمان‌های منتخب آلخو کارپانتیه و محمود دولت‌آبادی
  اکرم رجبی رقیه صدرایی عبدالحسین فرزاد
  10.30495/clq.2021.685275
  اسطوره‌ها در خلق آثار ادبی، به‌ویژه رمان، نقش بزرگی ایفا می‌کنند. رمان‌های قلمرو این‌ عالم و قرن روشنفکری آلخو کارپاتیه و روزگار سپری شده مردم سالخورده محمود دولت‌آبادی، از جمله رمان‌هایی هستند که در سبک و سیاق رئالیسم جادویی، ترکیبی از دنیای واقعی و وهمی و اساطیری ایجا چکیده کامل

  اسطوره‌ها در خلق آثار ادبی، به‌ویژه رمان، نقش بزرگی ایفا می‌کنند. رمان‌های قلمرو این‌ عالم و قرن روشنفکری آلخو کارپاتیه و روزگار سپری شده مردم سالخورده محمود دولت‌آبادی، از جمله رمان‌هایی هستند که در سبک و سیاق رئالیسم جادویی، ترکیبی از دنیای واقعی و وهمی و اساطیری ایجاد کرده است. در زیر لایه واقع‌گرا و تاریخی این رمان‌ها، ژرف‌ساخت دنیای اساطیری، حضوری جدی و مداوم دارد. بر همین اساس، هدف اصلی این مقاله بررسی تطبیقی اسطوره‌ها در سه رمان مذکور است. آلخو کارپانتیه و محمود دولت‌آبادی نویسندگانی از دو ملت متفاوت با دو زبان متفاوت‌اند که روابط تاریخی میان آن‌ها برقرار نبوده است. در دوران معاصر هم این دو نویسنده شناخت و آگاهی از یکدیگر نداشتند که از آثار، اندیشه‌ها، جریانات و گونه‌ها، سبک و ساختار داستان‌نویسی یکدیگر تأثیر و تأثری گرفته باشند. به همین دلیل، در مقاله حاضر با روش تحلیلی- توصیفی در چارچوب رویکرد ادبیات تطبیقی مکتب آمریکایی کنش‌ها و مفاهیم بنیادین اسطوره‌ها در لایه‌های پنهان این سه رمان‌ بررسی و تحلیل می‌شود. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  5 - بررسی تطبیقی سه اثر داستانی منیرو روانی پور: کنیزو، کولی کنار آتش، اهل غرق
  شهروز شهدین ابوالقاسم امیراحمدی علی عشقی سردهی
  منیرو روانی پور یکی از موفق‌ترین نویسندگان داستان معاصر ایران به شیوه رئالیسم جادویی است که با تقلید از شیوه داستان نویسی گابریل گارسیا مارکز کلمبیایی، پرچمدار رئالیسم جادویی در جهان موفق شد با الهام گرفتن از رمان صد سال تنهایی وی، آثار داستانی ارزشمندی همچون اهل غرق، ک چکیده کامل

  منیرو روانی پور یکی از موفق‌ترین نویسندگان داستان معاصر ایران به شیوه رئالیسم جادویی است که با تقلید از شیوه داستان نویسی گابریل گارسیا مارکز کلمبیایی، پرچمدار رئالیسم جادویی در جهان موفق شد با الهام گرفتن از رمان صد سال تنهایی وی، آثار داستانی ارزشمندی همچون اهل غرق، کولی کنار آتشب، کنیزو و... را به دنیای ادبیات داستانی ایران و جهان عرضه نماید. از طرفی به دلیل پرداختن به ادبیات فولکوریک جنوب و خلق صحنه‌های واقعی و کاربرد ضرب المثل‌ها، کنایه‌ها و عبارات بومی به عنوان یک نویسنده فولکلور شناخته شده است. در این مقاله پس از آشنایی با منیرو روانی پور و افکار و آثار وی، بازتاب رئالیسم جادویی در ادبیات فارسی و سپس نقد ساختارگرایانه و محتوایی سه رمان اهل غرق، کولی کنار آتش و کنیزو مورد بررسی قرار گرفته است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  6 - بررسی تطبیقی رمان صد سال تنهایی و رمان عزاداران بیل
  محمدعلی آتش‌سودا اعظم توللی
  این مقاله به بررسی تطبیقی رمان صد سال تنهایی نوشته گابریل گارسیا مارکز و عزاداران بیل نوشته غلامحسین ساعدی اختصاص دارد. در آثاری که به این سبک نوشته می‌شوند ترکیب واقعیت و رؤیا به صورتی انجام می‌گیرد که گویی این دو جزء جدانشدنی هستند. در این دو اثر، طبق شاخص‌ه چکیده کامل

  این مقاله به بررسی تطبیقی رمان صد سال تنهایی نوشته گابریل گارسیا مارکز و عزاداران بیل نوشته غلامحسین ساعدی اختصاص دارد. در آثاری که به این سبک نوشته می‌شوند ترکیب واقعیت و رؤیا به صورتی انجام می‌گیرد که گویی این دو جزء جدانشدنی هستند. در این دو اثر، طبق شاخص‌های رئالیسم جادویی مشکلات اجتماعی، فرهنگی و سیاسی دو کشور ایران و کلمبیا با توجه به اسطوره‌ها و باورهای بومی، خرافه گرایی و نوعی هراس ناشناخته در مواجهه با مدرنیسم توصیف شده است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  7 - پژوهشی تطبیقی در باب جادو در ادبیات و قرآن کریم
  مهدی ممتحن
  انسان اولیه در برابر طبیعت به نخستین چیزی که توجه داشته خود او بوده و آن‌چنان مفتون این راز بزرگ شده که بی‌اختیار به جادو و افسون پناه برده است. این موجود ظریف، سخت و آسیب‌پذیر در روی زمین خشن و پر حادثه و در میان حیوانات درنده و حوادث بنیانکن طبیعی با انگیزه نیروی جنسی چکیده کامل

  انسان اولیه در برابر طبیعت به نخستین چیزی که توجه داشته خود او بوده و آن‌چنان مفتون این راز بزرگ شده که بی‌اختیار به جادو و افسون پناه برده است. این موجود ظریف، سخت و آسیب‌پذیر در روی زمین خشن و پر حادثه و در میان حیوانات درنده و حوادث بنیانکن طبیعی با انگیزه نیروی جنسی و هوش و تفکر خود توانسته بقای نسل شکننده خود را تأمین کند. غریزه پنهان ترس از آینده، نزد عموم بشر در جوامع ابتدائی و جوامع پیشرفته یکسان است که از جهل درون سرچشمه می‌گیرد و یا از دانسته‌های محدود الهام گرفته و می‌توان آن را مهم‌ترین عامل پناه‌بردن به جادو دانست. در این مقاله به ریشه‌یابی و بیان کیفیت جادو از دید ملل گوناگون می‌پردازیم. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  8 - مطالعه تطبیقی رئالیسم جادویی در آثار ساعدی و مارکز
  آرش مشفقی الهام علوی ایلخچی
  در این مقاله بر آن بوده ایم که عناصر رئالیسم جادویی را در آثار غلامحسین ساعدی و گابریل گارسیا مارکز بررسی نموده و شیوه بکارگیری این عناصر را در آثار این دو نویسنده به صورت تطبیقی بررسی نماییم. ساعدی یکی از مشاهیر ادبیات معاصر ایران در زمینع داستان نویسی می‌باشد. گابریل چکیده کامل

  در این مقاله بر آن بوده ایم که عناصر رئالیسم جادویی را در آثار غلامحسین ساعدی و گابریل گارسیا مارکز بررسی نموده و شیوه بکارگیری این عناصر را در آثار این دو نویسنده به صورت تطبیقی بررسی نماییم. ساعدی یکی از مشاهیر ادبیات معاصر ایران در زمینع داستان نویسی می‌باشد. گابریل گارسیا مارکز نیز شخصی است که اسم او با رئالیسم جادویی گره خورده است و پیشگام این نوع ادبی محسوب می‌شود. این دو نویسنده در بکارگیری عناصر این سبک آثار مشابهی از خود به جا گذاشته‌اند، هر دو را می‌توان در نوشته‌هایشان کابوس‌زده، تلخ و مرگ‌اندیش یافت، به همان اندازه هم می‌توان آن دو را طنزاندیش و پوچ‌گرا دید. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  9 - سحر و جادو درداستان‌های هزار و یکشب و قرآن کریم
  مصطفی خدایاری زکیه دهنمکی
  هزار و یکشب سرشار از افسانه و افسون است.افسانه‎هایی که در این کتاب از پی هم می‎گذرند،اتفاقات و حوادثی را در بطن خود می‎پرورانند اگر چه در دنیای خود طبیعی و عادی هستند، اما به آسانی در باور ما نمی‎گنجد. ما با آنها مأنوس نیستیم و تنها آنها را به حساب مافوق چکیده کامل

  هزار و یکشب سرشار از افسانه و افسون است.افسانه‎هایی که در این کتاب از پی هم می‎گذرند،اتفاقات و حوادثی را در بطن خود می‎پرورانند اگر چه در دنیای خود طبیعی و عادی هستند، اما به آسانی در باور ما نمی‎گنجد. ما با آنها مأنوس نیستیم و تنها آنها را به حساب مافوق طبیعی بودن می‎گذاریم. سحر و جادو در هزار و یکشب جایگاه ویژه‎ای دارد، نه هر کس، تنها دو دسته از افراد آنها را به کار می‎بردند.افراد خوب و افراد بد! در داستان‎های هزار و یکشب عمدتاً زنان ساحرند و افسونگر. دنیای هزار و یکشب دنیای انسان‎هایی است که با دیوان و پریان زندگی می‎کنند و چون یارای برابری در مقابل آنان را ندارند سحر و جادو را در برابر ناملایمات، برای آنان و گاه برای همجنسان خود به کار می‎گیرند. آنچه که در ذهن ما پذیرفتن وجود سحر و جادو را کمی‎آسان‎تر نموده است، تأیید این مسأله در کتاب آسمانی ماست.قرآن کریم،در برخی از آیات، سحر و جادو را ممکن دانسته و صد البته جادو و جادوگری را منع نموده است. اما در هزار و یک شب، سحر و جادوگری امری مأنوس است. در این مقالهسحر و جادو در هزار و یکشبو قرآن، به ویژه آیه 102 سوره بقره،به گونه‎ای مبسوط تر با رهیافتی توصیفی - تحلیلی با بهره‎گیری از روش اسنادی و کتابخانه‎ای در قالب مقاله علمی ‎پژوهشی مقایسه و تحلیل شده است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  10 - الواقعیة السحریة فی خماسیة مدن الملح لعبدالرحمن منیف
  رضا ناظمیان یسرا شادمان
  إن الواقعیة السحریة تعنی فی أبسط تعاریفها الجمع والمزج بین الواقع والسحر والخیال أی اللاواقع والماوراء. فهی عملیة مزج وتداخل بین العالمین الواقعی واللاواقعی. وقد ظهر هذا الاتجاه فی روایات بعض الکتّاب العرب منهم عبدالرحمن منیف حیث وظّف هذا الاتجاه فی بعض روایاته منها خما چکیده کامل

  إن الواقعیة السحریة تعنی فی أبسط تعاریفها الجمع والمزج بین الواقع والسحر والخیال أی اللاواقع والماوراء. فهی عملیة مزج وتداخل بین العالمین الواقعی واللاواقعی. وقد ظهر هذا الاتجاه فی روایات بعض الکتّاب العرب منهم عبدالرحمن منیف حیث وظّف هذا الاتجاه فی بعض روایاته منها خماسیة "مدن الملح" التی یتناولها هذا المقال بالدرس والتحلیل، وذلک باستخدام المنهج الوصفی – التحلیلی. فمن عناصر الواقعیة السحریة وملامحها فی خماسیة "مدن الملح" یمکن الإشارة إلی السحر، والوهم والخیال، والأسطورة والرمز، والازدواجیة، وصمت الکاتب، وعدم انحیازه تجاه الأحداث الخارقة للطبیعة والعادة. وهی القضایا ذاتها التی ستخضع للبحث فی هذه المقالة وکذلک کیفیة استخدام هذه العناصر فی الروایة ودور هذا التیّار الروائی فی سرد أحداث الروایة "مدن الملح". ویمکن القول بأنّ الروائی عبدالرحمن منیف إلی جانب تصویر القضایا الواقعیة، استخدم العناصر السحریة والخیالیة فی خماسیة "مدن الملح" استخداماً ناجحاً بحیث أولاً لایفاجیء القاریء عندما یواجه الأحداث اللاواقعیة بل یقبلها ویصدّقها لأن المؤلف یقف موقف الانحیاد تجاه الأحداث الخارقة للعادة، فلا یفاجیء ولا یتعجب، کما لا یبادر إلی تبریر أو شرح ما یقع من دقائق غیر طبیعیة. وهذا الموقف من قبل المؤلف یساعد القاریء فی قبول القصة وأحداثها الخارقة للطبیعة. وثانیاً ینجح الکاتب من خلال استخدام هذا التیّار الروائی أن یعبّر عن خلجات نفسه وینظر إلی القضایا السیاسیة والاجتماعیة والاقتصادیة للمجتمعات العربیة نظرة نقدیة عن طریق استخدام تقنیات مختلفة کمزج عناصر الواقع والسحر والخیال وخرق الحدود بین العالم الواقعی واللاواقعی، وکذلک وصف الأحداث والشخصیات وصفاً دقیقاً جزئیاً. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  11 - مولانا و معنی انگیزی او در دیوان کبیـر به مضراب موسیقی
  عباس کی منش
  در شعر فارسی هیچ شاعری در شرح و تعبیر مضامین حکمی و عرفانی به اندازة مولانا جلال الدین محمد بلخی رومی (604 - 672 هـ. ق) از اوزان و ظرفیت های گوناگون موسیقی بهره برنگرفته است و هیچ سخنوری به اندازة مولانا پای موسیقی را در مضامین گوناگون شعر در میان نکشیده و در تبیین مباح چکیده کامل

  در شعر فارسی هیچ شاعری در شرح و تعبیر مضامین حکمی و عرفانی به اندازة مولانا جلال الدین محمد بلخی رومی (604 - 672 هـ. ق) از اوزان و ظرفیت های گوناگون موسیقی بهره برنگرفته است و هیچ سخنوری به اندازة مولانا پای موسیقی را در مضامین گوناگون شعر در میان نکشیده و در تبیین مباحث عرفانی و حکمی چنگ در چنگِ موسیقی نداشته است و در حدّ مولانا از اصطلاحات موسیقایی و نام موسیقیدانان و نیز نام سازها اعم از بادی و ضربی در بیان حقایق عرفانی مایه برنگرفته و در استفاده از افاعیل عروضی و اوزان دوری و اوزان مختلف در یک غزل و جادوی مجاورت حروف و کلمات و انگیزش معانی مختلف در اصطلاحات عرفانی بهره نیافته است، حتّی در عرفان عاشقانه، هیچ شاعری در بیان آداب عبادات و سیر و سلوک که از تعلیمات متداول صوفیه است به اندازة جلال الدین دست در گردن عروس دل ربای موسیقی نداشته و در استفاده از کتب و رسایل عرفا و معارف مأثوره از بزرگان این سلسله مانند او منشأ هدایت طالبان طریقت و شریعت و حقیقت نبوده است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  12 - جادوی مجاورت در غزلیات سعدی
  شایسته سادات حسینی رباط عنایت الله شریف پور غلامعباس ذاکری
  جادوی مجاورت به عنوان یکی ازمولفه های فرمالیسم نقش برجسته ای در بیان هنری کلام دارد.در واقع این مبحث به توازن حاکم بر واج ها وکلمات می پردازد و از این منظر می توان به عناصر بلاغی زیادی مانند تکرار، واج آرایی، انواع جناس ،سجع،ترصیع و موازنه و صنایع دیگر اشاره کرد .هم نشی چکیده کامل

  جادوی مجاورت به عنوان یکی ازمولفه های فرمالیسم نقش برجسته ای در بیان هنری کلام دارد.در واقع این مبحث به توازن حاکم بر واج ها وکلمات می پردازد و از این منظر می توان به عناصر بلاغی زیادی مانند تکرار، واج آرایی، انواع جناس ،سجع،ترصیع و موازنه و صنایع دیگر اشاره کرد .هم نشینی آوایی از این منظر ایجاد موسیقی می کند ، مخاطب را مسحور نموده و القای معنی می کند.به این طریق بر لذت مخاطب می افزاید .به گونه ای که گاه واژگانی که از جهت معنا چندان رابطه ای با یکدیگر ندارند و تشابه آنها تنها به جهت آوایی است مورد پذیرش قرار می گیرند و ذهن برای آنها در پی کشف معنی می افتد و شاعر یا نویسنده هنرمند با استفاده از این شگرد در القای اهداف و معانی مورد نظر خود موفق تر خواهد بود . در این مقاله با استفاده از روش توصیفی و با ارائه نمونه هایی به بررسی جلوه های جادوی مجاورت در غزلیات سعدی پرداختیم .می توان گفت جلوه های جادوی مجاورت در غزلیات سعدی با توجه به تقسیم بندی کورش صفوی از انواع توازن بیشتر در زیرمجموعه توازن آوایی قابل ذکر است و سعدی از این طریق برتاثیر گذاری کلام خود افزوده است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  13 - «جادوی مجاورت» در شعر شفیعی کدکنی
  یعقوب نوروزی
  اصطلاحجادوی مجاورت، اصطلاحی است که شفیعی کدکنی آن را بر پاره‎ای توازن‎های آوایی و موسیقیایی در زبان اطلاق کرده است. او این اصطلاح را به شکلی مبسوط در مقالۀ جادوی مجاورت شرح و توضیح داده است. در برخی موارد، آوای مشترک بین کلمات، فارغ از بُعد معنایی آن‌ها، عامل حض چکیده کامل

  اصطلاحجادوی مجاورت، اصطلاحی است که شفیعی کدکنی آن را بر پاره‎ای توازن‎های آوایی و موسیقیایی در زبان اطلاق کرده است. او این اصطلاح را به شکلی مبسوط در مقالۀ جادوی مجاورت شرح و توضیح داده است. در برخی موارد، آوای مشترک بین کلمات، فارغ از بُعد معنایی آن‌ها، عامل حضورشان در کنار هم می‎گردد و این ویژگی آوایی و سحر موسیقیایی است که توجیه‎کنندۀ ارتباط بین این کلمات است. همنشینی و جادوی مجاورت بین کلماتی که آواهای مشترک دارند، مخاطب را مسحور خود می‎کند تا بُعد معنایی بین این واژگان را احساس نکنند و آن‎ها را به مثابۀ واژگانی وحدت یافته و مرتبط، بپذیرند. جلوه‎های جادوی مجاورت در شعر فارسی بسیار گسترده است. شفیعی‎کدکنی در مقالۀ جادوی مجاورت و دیگر پژوهشگران به نمودهای آن در شعر فارسی پرداخته‎اند. با اینکه شفیعی‎کدکنی خود مُبدع این اصطلاح بوده و در شعرش نمونه‎های بی‎بدیلی از کاربرد این صنعت را می‎توان دید، ولی پژوهشی در جلوه‎های جادوی مجاورت در شعرشان صورت نگرفته است. این خلأ ما را برآن داشت تا پژوهش حاضر را به این موضوع اختصاص داده و نمودها و کارکردهای متفاوت جادوی مجاورت در شعر او را مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار دهیم. نتیجۀ پژوهش حاضر نشان از کاربرد گستردۀ این صنعت در شعر شفیعی‎کدکنی و نمونه‎های شگفت این صنعت با کارکردهای متفاوت در شعر او دارد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  14 - رئالیسم جادویی در داستان های غلامرضا رضایی
  حسین خسروی آزیتا قولی گله امیر حسین همتی
  تخیل،نیمه پنهان واقعیت یعنی حقیقت را بازمی‌نماید و بن‌مایه‌ای است که خالق دنیای شگفت ادبیات است و به آن امکان می‌دهد تا با بازآفرینی واقعیات، درک بهتر آن را از خلال تصویرگری خلاق فراهم آورد. مناطق بدوی جنوب در داستان‌های اقلیمی، جلوه‌هایی از ترس و تنهایی وهمناک را متصور چکیده کامل

  تخیل،نیمه پنهان واقعیت یعنی حقیقت را بازمی‌نماید و بن‌مایه‌ای است که خالق دنیای شگفت ادبیات است و به آن امکان می‌دهد تا با بازآفرینی واقعیات، درک بهتر آن را از خلال تصویرگری خلاق فراهم آورد. مناطق بدوی جنوب در داستان‌های اقلیمی، جلوه‌هایی از ترس و تنهایی وهمناک را متصور می‌سازند. باورهای عجیب و غریب، فقر اقتصادی و فرهنگی مردم در مناطق دورافتاده و طبیعی که خشن و ترسناک است، رئالیسم جادویی را در آثار برخی نویسندگان رقم زده است. در این شیوه الگوهای واقع‌گرایی با خیال، وهم و عناصر سحرآمیز درهم می‌آمیزد. در این آمیزش در داستان‌های رضایی ترکیبی به وجود آمده است که خصوصیتی مستقل و جداگانه دارد و رویا و واقعیت چنان به هم جوش خورده‌اند که خیالی بودن این وقایع جنبه‌ای واقعی پیدا می‌کند.در چند اثر غلامرضا رضایی به داستان‌هایی برمی‌خوریم که وهم و حقیقت باهم درآمیخته به طوری که خواننده توالی زمان را جابه جا می‌یابد؛ اما همین خصوصیت، کیفیتی تازه و بدیع به وجود آورده است. در این مقاله، بازتاب رئالیسم جادویی در مجموعه داستان‌های رضایی مورد بررسی قرار گرفته است. ازویژگی‌های مهم داستان‌های رضایی می-توان: وهم و خیال‌پردازی، اعتقاد به باورهای عجیب، واگویی افسانه‌های بازمانده پشینیان، باورناپذیری رویدادها، ترس ناگهانی و هیجان، را نام برد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  15 - رئالیسم جادویی و افسانه‌های عامةکردی (با تکیه بر کتاب چیروک)
  موسی پرنیان عطا الماسی محمد زاهد سیدی تبار
  داستان‌ها و افسانه‌های کردی بازتاب زندگی پرتلاش و آرمان‌های انسان‌هایی است که در روزگاران سخت و شرایط بسیار دشوار برای زنده‌ماندن و ادامة زندگی مقاومت کرده‌اند. شیوه و قالب قصه‌های پریان بسیار شبیه گونة روایی موجود در رئالیسم جادویی است چرا که تخیل موجود در قصه که از مؤ چکیده کامل

  داستان‌ها و افسانه‌های کردی بازتاب زندگی پرتلاش و آرمان‌های انسان‌هایی است که در روزگاران سخت و شرایط بسیار دشوار برای زنده‌ماندن و ادامة زندگی مقاومت کرده‌اند. شیوه و قالب قصه‌های پریان بسیار شبیه گونة روایی موجود در رئالیسم جادویی است چرا که تخیل موجود در قصه که از مؤلفه‌های مشترک رئالیسم جادویی و قصه‌های پریان است، باعث گسست علی و معلولی در روایت داستان می‌شود و همین امر موجبات به وجود آمدن نقاط مشترکی از جمله: شکستن مرز میان واقعیت و فراواقعیت و اتحاد این دو، بروز رفتارها و رخ‌دادهای شگفت‌انگیز، شناخت واقعیت‌های تاریخی و اجتماعی و....میان قصه‌های پریان و متون رئالیسم جادویی می‌شود، به گونه‌ایی که در آن فراواقعیّت و آنچه در اصطلاح رئالیسم جادویی به عنوان جادو از آن نام می‌برند در گسترة بی‌کران واقعیّت قرار می‌گیرد و امری قطعی و حتمی تصور می‌شود، بنابراین قصه‌های پریان به خاطر ساختار داستانی‌اش عرصة مناسبی برای رخ‌دادها و پدیده‌های شگفت‌انگیزی است که آنها را با فراواقعیّت گره‌زده‌اند و از این طریق همانندی و شباهتی را میان این متون(قصه‌های پریان) با سبک نوین رئالیسم جادویی نمایش داده‌است. از این رو در این نوشتار برآن است تاشباهت‌ها و تفاوت‌های موجود میان اقسانه‌ها و قصه‌های کردی(چیروک) را با سبک رئالیسم جادویی بررسی کند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  16 - تحلیل و مقایسۀ مؤلفه‌های مشترک رئالیسم جادویی در «قرن روشنفکری» اثر از آلخوکارپانتیه و «روزگار سپری‌شده مردم سالخورده»، اثر محمود دولت‌آبادی
  دکتر رقیه صدرایی
  رئالیسم جادویی، به‌عنوان سبکی جدید و متأثر از غرب به‌ویژه آمریکای لاتین، به ادبیات جهان عرضه شد؛ اما این شیوه داستان‌نویسی تنها به این منطقه از جهان اختصاص ندارد، بلکه در ادبیات داستانی سایر کشورها ازجمله ایران نیز مشاهده می‌شود. بر همین اساس، سؤال اصلی مقالۀ حاضر این ا چکیده کامل

  رئالیسم جادویی، به‌عنوان سبکی جدید و متأثر از غرب به‌ویژه آمریکای لاتین، به ادبیات جهان عرضه شد؛ اما این شیوه داستان‌نویسی تنها به این منطقه از جهان اختصاص ندارد، بلکه در ادبیات داستانی سایر کشورها ازجمله ایران نیز مشاهده می‌شود. بر همین اساس، سؤال اصلی مقالۀ حاضر این است که مؤلفه‌های رئالیسم جادویی در زمان‌های قرن روشنفکری از آلخو کارپانتیه به‌عنوان یکی از پیشگامان این سبک از منطقه آمریکای لاتین و اثر محمود دولت‌آبادی به‌نام روزگار سپری‌شده مردم سالخورده چیست؟ هدف اصلی این پژوهش نیز تحلیل تطبیقی مؤلفه‌های مشترک رئالیسم جادویی در آثار منتخب این دو نویسنده است که با روش تحلیلی-‌توصیفی انجام‌شده است. نتیجۀ حاصل از بررسی آثار موردنظر دو نویسنده در این پژوهش نشان می‌دهد، هر دو هم بن‌مایه‌های مشترکی از سبک رئالیسم جادویی داشته‌ و به‌کاربرده‌اند و هم در آثار خود بن‌مایه‌های منحصربه‌فرد خود را آورده‌اند؛ اما ماهیت و شکل این مؤلفه‌ها علیرغم شباهت و طبقه‌بندی یکسان، دارای ویژگی‌های منحصربه‌فردی است که از عقاید و باورهای بومی، فرهنگی و محیط زندگی نویسنده نشات می‌گیرد. همچنین، موجودات، حیوانات و عناصر فراطبیعی و عجیب‌وغریب این دو نویسنده باهم تفاوت‌های محسوسی دارد. دولت‌آبادی در هرزه‌نگاری و یا فضاسازی‌های تعفن بار، عفیف‌تراز کارپانتیه است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  17 - بررسی تطبیقی سِحر از منظر سوره‌های «اعراف، شعرا، طه» با تأکید بر مکتب سورئالیسم
  حورا حبیبی دکترمحمد مهدی نادری دکتر ابوالفضل ابراهیمی اوزینه
  پژوهش حاضر درصدد بررسی تطبیقی سحر از منظر سوره‌های قرآن از جمله اعراف شعراء و طه با تاکید بر مکتب سورئآلیسم می‌باشد. اگر چه سحر از پایه‌های اعتقادی همۀ ادیان است اما قرآن ضمن تاکید نگاه ویژه به آن داشته است. و در ادبیات عرفانی نیز سحر را از نتایج بارز مجاهده، ریاضت‌های چکیده کامل

  پژوهش حاضر درصدد بررسی تطبیقی سحر از منظر سوره‌های قرآن از جمله اعراف شعراء و طه با تاکید بر مکتب سورئآلیسم می‌باشد. اگر چه سحر از پایه‌های اعتقادی همۀ ادیان است اما قرآن ضمن تاکید نگاه ویژه به آن داشته است. و در ادبیات عرفانی نیز سحر را از نتایج بارز مجاهده، ریاضت‌های عرفانی و تمرکز بر ضمیر ناخودآگاه سورئالیسمی می‌داند. روش پژوهش حاضر به طریق توصیفی تحلیلی می‌باشد که با ذکر نمونه هایی از قرآن و تشابه آن در مکتب سورئآلیسم نتایج نشان می دهد 1.سحر و جادو در آیه‌های قرآن و سورئآلیستی زمینۀ مناسبی برای ادعا پروری محسوب می‌شوند.2.فرهنگ سحر و جادو در ادبیات قرآنی و عرفانی ارتباط تنگاتنگ با عوالم غیبی ودرونی دارند. هدف پژوهش حاضر نگرش تطبیقی و ارائۀ طرحی نظامند به سحر و جادو از دیدگاه قرآن و مکتب سورئآلیسم است . پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  18 - بررسی تطبیقی عناصر رئالیسم جادویی در آثار داستانی منیرو روانی‌پور و رضا امیرخانی
  دکتر ماندانا علیمی سارا جاویدمظفری
  رئالیسم جادویی یا واقع گرایی جادویی شیوه ای نو در داستان نویسی معاصر جهان است که در آن، عناصر واقعیت و خیال در هم آمیخته می شوند؛ این آمیختگی، شگفتی خواننده را برمی انگیزد و در عین حال باعث نمی شود که در سیر طبیعی داستان، اختلال یا آشفتگی ایجاد شود. از جمله کسانی که از چکیده کامل

  رئالیسم جادویی یا واقع گرایی جادویی شیوه ای نو در داستان نویسی معاصر جهان است که در آن، عناصر واقعیت و خیال در هم آمیخته می شوند؛ این آمیختگی، شگفتی خواننده را برمی انگیزد و در عین حال باعث نمی شود که در سیر طبیعی داستان، اختلال یا آشفتگی ایجاد شود. از جمله کسانی که از این شیوه در ایران استفاده کرده اند، منیرو روانی پور و رضا امیرخانی هستند. با توجه به پژوهش انجام شده، منیرو روانی پور و رضا امیرخانی از شیوۀ روایت رئالیسم جادویی بیشترین بهره را برده اند و در این میان به رئالیسم اجتماعی هم توجه نشان داده اند. از میان مؤلفه های مهم رئالیسم جادویی در آثار این دو نویسنده به این موارد می توان اشاره کرد: وجود عناصر جادویی، واقعیت و خیال، فضای وهم انگیز و رمزآلود، حضور ارواح مردگان و استفادۀ فراوان از افسانه ها و داستان های کهن جنوب ایران و توجه به باورهای عامیانه و خرافی و توجه به مسائل اجتماعی و سیاسی از مؤلفه های مورد بحث نویسندگان این آثار است. روش تحقیق در این پژوهش از نظر هدف با توجه به ماهیت آن، از نوع تحقیق نظری است که بر پایۀ مطالعۀ کتابخانه ای انجام شده است و از دیدگاه روش تحقیق، این کار پژوهشی، توصیفی- تحلیلی می باشد. نگارندگان در این پژوهش به بررسی مؤلفه های رئالیسم جادویی در آثار داستانی این دو نویسنده و سپس تطبیق این مؤلفه ها با یکدیگر می‌پردازند پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  19 - تلازم و تقابل واقعیت اسطوره‌ای و کرامات عرفانی در ادیان ابراهیمی
  ناصر امیرمحمدی نعمت اصفهانی عمران حمید طبسی
  سه دین بزرگ ابراهیمی جزء شریعتشان و قوانین منبعث از آن به میانجی کتب مقدس در اجتماع نفوذ یافته و از سلوک عارفانه ای سخن گفته و به پاداش و سزای اخروی در پی تزکیۀ نفس، نیل به حقیقت الهی و وصال او پرداخته اند. به این اعتبار، تصوف و عرفان پیش از شکل گیری گونۀ اسلامی اش د چکیده کامل

  سه دین بزرگ ابراهیمی جزء شریعتشان و قوانین منبعث از آن به میانجی کتب مقدس در اجتماع نفوذ یافته و از سلوک عارفانه ای سخن گفته و به پاداش و سزای اخروی در پی تزکیۀ نفس، نیل به حقیقت الهی و وصال او پرداخته اند. به این اعتبار، تصوف و عرفان پیش از شکل گیری گونۀ اسلامی اش در دین یهود و مسیحیت نیز پیشینه ای قابل‌تأمل دارد.؛ از مهم‌ترین موارد مشترک در هر سه رویکرد عرفانی، مفهوم کرامت است. با این حال مطالعۀ خاستگاه شناسانه و هم چنین پدیدارشناختی کرامات عرفانی در هر سه دین ابراهیمی نشان می دهد که تا چه اندازه این رویدادها با اسطوره در تناظر بوده اند. جستار حاضر با روش تطبیقی و رویکرد توصیفی-تحلیلی می کوشد با مطالعۀ شکل گیری تاریخی مفهوم کرامات و بررسی مهم‌ترین اسطوره های دینی، رابطۀ برخی از این رویدادها را با آنچه در اندیشۀ اسطوره شناسان بزرگ واقعیت اسطوره ای خوانده شده، آشکار ساخته و شناسایی کند. نتایج تحقیق نشان می دهد که کرامت در عرفان یهودی در عین حال که با جادو پیوند می خورد، الگوهای اسطوره ای مصر باستان را دنبال می کند؛ حال آن که این امر در عرفان مسیحی بر اساس نوعی مشاهده به دست می آید و منبع اصلی کرامات خود مسیح است. در عرفان اسلامی کرامات همپای معجزه است که به‌جای رسول، در اینجا به ولی یا عارف الهی تعلق دارد و نتیجۀ تزکیۀ نفس است؛ اما نتیجه ای طبعی و بعضاً قهری است و از این رو دارای فضیلتی در مقام ابزار یا هدف نیست. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  20 - سحر و شعبده در فقه با تأکید بر مصادیق نوظهور
  شهربانو کاهدی سید محمد مهدی احمدی سید حسن عابدیان
  10.22034/ijrj.2017.532746
  تاریخ شروع سحر و شعبده در زندگی بشر مشخص نیست؛ زیرا امور خارق‌العاده ای هستند که با تحقّق امور عادى فرق دارند و با پیش فرض‌هاى عرفى و عادى قابل تصور و تحقق نیستند و از آنجا که دیگران از آوردن مثل آن ناتوانند، همین انگیزه اندیشمندان اسلامى و غیراسلامى را در کنکاش، تحقیق چکیده کامل

  تاریخ شروع سحر و شعبده در زندگی بشر مشخص نیست؛ زیرا امور خارق‌العاده ای هستند که با تحقّق امور عادى فرق دارند و با پیش فرض‌هاى عرفى و عادى قابل تصور و تحقق نیستند و از آنجا که دیگران از آوردن مثل آن ناتوانند، همین انگیزه اندیشمندان اسلامى و غیراسلامى را در کنکاش، تحقیق و تفحص در کیفیت و نحوه تحقق این امور برانگیخته است .زیرا خوارق عادت مشتمل بر غایتى هستند، ولى از آن روى که در نوع غایت و مشروعیت (به معناى الهى بودن) و عدم مشروعیت با هم مختلفند، شناخت این امور امرى لازم و ضرورى به نظر مى‌رسد، چون مسأله سحر و شعبده خصوصاً در حال حاضر بسیار بزرگ و پیچیده شده و جنبه‌های مختلف قرآنی، فرهنگی، اجتماعی، روحی و روانی و حتی سیاسی را در بر می‌گیرد. تحقیق حاضر قصد ورود به این مقوله پیچیده را به طور خاص دارد، ضمن اینکه تلاش دارد خواننده را با دورنمایی از فرهنگ سحر و شعبده و حکم فقهی آن، در تمدن امروز آشنا سازد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  21 - Using Magic Square Chaotic Algorithm and DNA for ‎Evolutionary-based Image Encryption Operators
  mahdi tahbaz Hossein Shirgahi Mohammad Reza  Yamaghani
  ‎ The development of digital technologies has improved the transfer of data over the Internet in recent years. Image encryption is a technique to ensure security in information transfers. The current paper presents an evolutionary model on the basis of a hybridization o چکیده کامل

  ‎ The development of digital technologies has improved the transfer of data over the Internet in recent years. Image encryption is a technique to ensure security in information transfers. The current paper presents an evolutionary model on the basis of a hybridization of DNA biomolecule operators and the LS2 Map ‎chaos function for encryption of image. The model proposed here includes three stages. In the initial stage, the MSC (Magic Square Chaotic) algorithm and a secret key are utilized with the SHA-256 algorithm t‎o determine the initiating the LS2 Map function value, which is then employed to manipulate the pixels of the image. Then, DNA biomolecule operators and the chaos function are used for propagation. Additionally, the previous stages process is iterated with the starting population of the genetic algorithm in the third stage. Afterward, the optimization is carried out through genetic algorithm operators. The results indicate ‎that the introduced model is superior to other rivals. Furthermore, as for the high level of entropy obtained, the model exhibits strong resistance to common attacks.‎ پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  22 - داستان‌های کهن کُردی و پیوند آن با سبک رئالیسم جادویی(با تکیه بر متن کردی نوشتۀ روژی لیسکوی فرانسوی)
  موسی پرنیان عطا الماسی محمد زاهد سعیدی تبار
  ترکیب واقعیت‌های زندگی با سنّت‌ها، عقاید و خیال‌پردازی‌های زیاده از حدّ مردمان منطقۀ کارائیب که مخلوطی از باورهای برده‌های سیاه آفریقا با رسوم سرخ‌پوستان پیش از کلمب بود، موجب پیدایش سبک نویسندگی رئالیسم جادویی شد. امّا با وجود منتسب‌بودن این مکتب داستان‌نویسی به آمریکا چکیده کامل

  ترکیب واقعیت‌های زندگی با سنّت‌ها، عقاید و خیال‌پردازی‌های زیاده از حدّ مردمان منطقۀ کارائیب که مخلوطی از باورهای برده‌های سیاه آفریقا با رسوم سرخ‌پوستان پیش از کلمب بود، موجب پیدایش سبک نویسندگی رئالیسم جادویی شد. امّا با وجود منتسب‌بودن این مکتب داستان‌نویسی به آمریکای لاتین و گابریل گارسیا مارکز کلمبیایی، نمی‌توان این سبک نویسندگی را تنها مختص این منطقه دانست؛ چرا که گوشه‌هایی از رگه‌های اولیّۀ این فن نویسندگی را باید در ادبیات مشرق زمین از جمله ادبیّات محلی و بومی مناطق کُردنشین جستجو کرد. کتابمتن کُردی یا داستان‌های کهن کُردی که روژی لیسکوی، نویسنده و محقق فرانسوی، گردآوری کرده ‌است، یکی از آثار کُردی است که بدون شک همانند دیگر آثار شرقی، سرمنشأ سبک رئالیسم جادویی قرار گرفته ‌است. از این رو، نوشتار حاضر بر آن است که چگونگی پیوند تکنیک‌های سبک نویسندگی رئالیسم جادویی را با داستان‌های کُردی با تکیه بر کتاب روژی لیسکوی بررسی و تحلیل کند. یافته‌های اولیّۀ پژوهش نشان می‌دهد که بسیاری از مؤلفه‌های رئالیسم جادویی در این کتاب به کار رفته است و در کنار فانتزی و تخیل، به دور از هر گونه قضاوت و جهت‌گیری، واقعیت‌های مهم و عمیق جامعۀ مناطق کُردنشین در فضایی خیالی و ناآشنا به تصویر کشیده شده ‌است، به گونه‌ای که گاهی مخاطب در تشخیص دنیای واقعی از فراواقعی دچار تردید و دوگانگی می‌شود و در این میان، چشم‌اندازهای تازه‌ای را فرا روی مخاطب می‌گشاید که در آن‌ها، یک زیست انسانیِ آرمانی و به دور از هر گونه زشتی، پلشتی و ناامیدی متصوّر شده ‌است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  23 - عناصر جادویی در رمان‌های «جن‌نامه» گلشیری، «اهل غرق» روانی‌پور و «قریه» مولایی
  مریم سعیدیان علیرضا شوهانی
  جادو و عناصر مربوط به آن از جمله مفاهیمی است که اهمیت ویژه‌ ای دارد و باید جادو را اعتقادی فراگیر به شمار آورد که تا عصر حاضر در زندگی انسان وجود داشته است. در آثار داستانی نیز نویسندگان مختلفی عامل جادو و عناصر مربوط به آن را در آثار خود مورد توجه قرار داده‌ اند. در ای چکیده کامل

  جادو و عناصر مربوط به آن از جمله مفاهیمی است که اهمیت ویژه‌ ای دارد و باید جادو را اعتقادی فراگیر به شمار آورد که تا عصر حاضر در زندگی انسان وجود داشته است. در آثار داستانی نیز نویسندگان مختلفی عامل جادو و عناصر مربوط به آن را در آثار خود مورد توجه قرار داده‌ اند. در این پژوهش که به روش توصیفی- تحلیلی تدوین شده، عناصر جادویی در رمان های جن‌‍ نامه از هوشنگ گلشیری، اهل غرق از منیرو روانی ‌پور و قریه از محمد مولایی بررسی و تحلیل شده است. در این آثار مخاطب با شخصیت هایی روبه ‌رو می ‌شود که توانایی ارتباط با عالم ماورا را دارند و می‌ توانند در این دنیای جادویی به خلق کارهای زیادی بپردازند. در رمان جن‌ نامه هم راوی داستان را باید به عنوان فردی جن ‌گیر که با عالم ماورا در ارتباط است به شمار آورد و هم زنان این رمان را که اغلب به خرافات روی آورده و با توسل به طلسم و جادو سعی در موفقیت خود و تحقق خواسته‌ هایشان دارند. در رمان اهل غرق و قریه مخاطب با دنیای ماورایی و فراطبیعی نسبت به جن ‌نامه، روبه رو می ‌شود که شخصیت ‌های داستانی به عالم اجنه و دنیای جادوگری و سحر وارد می ‌شوند و گاه از طلسم و جادو برای رهایی خود بهره می‌ برند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  24 - دستور زبان روایت در داستان دژ بهمن بر اساس نظریه آلژیرداس گریماس
  محبوبه زمانی بروجنی اصغر رضاپوریان
  با استفاده از الگوی روایی گریماس می‌توان انواع داستان‌ و روایت را تحلیل کرد و مطابقت یا عدم تطبیق داستان‌ها با نظریه روایی گریماس سنجید و حتی به عناصر درون متن نیز دست‌یافت. داستان‌ دژ بهمن یکی از داستان‌های جادویی شاهنامه است. در این مقاله پژوهشگر قصد دارد با کمک یافته چکیده کامل

  با استفاده از الگوی روایی گریماس می‌توان انواع داستان‌ و روایت را تحلیل کرد و مطابقت یا عدم تطبیق داستان‌ها با نظریه روایی گریماس سنجید و حتی به عناصر درون متن نیز دست‌یافت. داستان‌ دژ بهمن یکی از داستان‌های جادویی شاهنامه است. در این مقاله پژوهشگر قصد دارد با کمک یافته‌های رساله مذکور، این داستان را بر اساس نظریه روایی آلژیرداس گریماس نقد و تحلیل کرده، مطابقت الگوی گریماس با آن را بسنجد. نتایج حاصل از پژوهش نشان می‌دهد تمامی داستان‌های جادویی شاهنامه از جمله داستان دژ بهمن با الگوی روایی گریماس مطابقت دارند و کنشگرهای مورد نظر گریماس، در این داستان‌ها وجود دارند و ایفای نقش می‌کنند؛ اما در همان حال، داستان‌های جادویی شاهنامه ویژگی‌های منحصربه‌فردی نیز دارند که بررسی این خصوصیات ویژه می‌تواند اصالت برخی از داستان‌ها را زیر سؤال ببرد یا اصالت داستان‌هایی که محل تردید هستند را قوت ببخشد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  25 - کارکردهای تعلیمی اسطوره در مثنوی مولوی
  فروغ صهبا حسین پریزاد
  آموزه‌های اخلاقی و تعلیمی یکی از گسترده‌ترین مفاهیم و مقاصد شعر فارسی است و شاعران برای تأیید، تثبیت و پروراندن این آموزه‌ها از پشتوانه‌های مختلفی بهره برده‌اند. هدف این مقاله بررسی کارکردهای تعلیمی باورهای اسطوره‌ای در مثنوی معنوی است که در دو حوزه باورها و موجودات اسط چکیده کامل

  آموزه‌های اخلاقی و تعلیمی یکی از گسترده‌ترین مفاهیم و مقاصد شعر فارسی است و شاعران برای تأیید، تثبیت و پروراندن این آموزه‌ها از پشتوانه‌های مختلفی بهره برده‌اند. هدف این مقاله بررسی کارکردهای تعلیمی باورهای اسطوره‌ای در مثنوی معنوی است که در دو حوزه باورها و موجودات اسطوره‌ای، چگونگی بهره‌گیری مولوی از آن‌ها و ویژگی‌ها و نحوه کاربردشان در راستای ادبیات تعلیمی بررسی شده است. در مثنوی مولوی، عرصه اسطوره در راستای مقاصد تعلیمی و اخلاقی بسیار گسترده است. مولوی از ویژگی های رفتارها و باورهای اسطوره‌ای مانند جادو و انواع آن، کوبیدن بر طبل هنگام ماه‌گرفتگی و... برای تبیین گزاره‌هایی مانند نکوهش نفس و دنیادوستی و پرهیز از فریب‌خوردن از آن‌ها و بیدار شدن از خواب غفلت استفاده کرده است. در حوزه موجودات اسطوره‌ای نیز جن و پری و غول از پربسامدترین موجودات در مثنوی محسوب می‌شوند که مولوی از آن‌ها نیز در راستای اهداف تعلیمی و برای بیان گزاره‌های اخلاقی مانند اعتماد نکردن به هر چیز و دعوت به هوشیاری و ضرورت تقویت بینش درونی بهره گرفته است. بهره‌برداری تعلیمی از اسطوره‌ها علاوه بر عمق و ژرفا بخشیدن به این اثر، آن را از یکنواختی موجود در متون اخلاقی و تعلیمی نجات می‌دهد. ذهنیت تعلیمی مولوی توانسته است که از این حوزه فکری بشر در راستای مقاصد تعلیمی با خلاقیت و مهارت بهره ببرد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  26 - پیکرگردانی دختر جادو به اژدها در اسکندرنامه نظامی گنجوی
  سعید کریمی قره بابا
  پیکرگردانی، استحاله و تغییر شکل موجودات حقیقی یا خیالی به موجوداتی دیگر با بهره‌گیری از قوای ماورای طبیعی است. یکی از نمونه‌های منحصر به ‌فرد پیکرگردانی زن جادو را در اسکندرنامة نظامی می‌توان دید. در اسکندرنامه، دختری از نسل سام به نام آذرهمایون با استفاده از جادو به‌ ع چکیده کامل

  پیکرگردانی، استحاله و تغییر شکل موجودات حقیقی یا خیالی به موجوداتی دیگر با بهره‌گیری از قوای ماورای طبیعی است. یکی از نمونه‌های منحصر به ‌فرد پیکرگردانی زن جادو را در اسکندرنامة نظامی می‌توان دید. در اسکندرنامه، دختری از نسل سام به نام آذرهمایون با استفاده از جادو به‌ عنوان یک ترفند نظامی برای نگهبانی از آتشکده و جلوگیری از تخریب آن، خود را به شکل اژدها درمی‌آورد. در این داستان رازآلود، مشخصات سه نوع داستان عامیانه، پری‌وار و اسطوره‌ای ملاحظه می‌شود. هدف مقاله حاضر بررسی این پیکرگردانی از منظر اساطیری، داستانی و تاریخی است. در این پژوهش که به شیوه توصیفی ـ تحلیلی محتوا انجام گرفته است، پس از بررسی نمونه‌های پیکرگردانی زنان جادو در قصه‌های کهن و شرح و توضیح داستان اژدها شدن دختر جادو در اسکندرنامه، دلایل و انگیزه‌های احتمالی تبدیل شدن زن به اژدها به بحث گذاشته شده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که آذرهمایون احتمالاً پری است و ارتباط او با آب و آتش و خواهش‌های جسمانی در کنار نکات جزئی دیگر این گمان را تقویت می‌کند. از یافته‌های دیگر مقاله آن است که شاید افسانة آذرهمایون و بلیناس در متن خود، روایتی از شکل‌گیری یک جنبش ضد اشغال‌گری با محوریت آتش‌گاه، به فرماندهی زنی شیردل را بازتاب می‌دهد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  27 - درد بر گرفتن؛ بازتاب آیینی اسطوره ای در متون عرفانی نقشبندیه
  سید محسن حسینی موخر
  یکی از خوارق عاداتی که در متون متصوفه به چشم می‌خورد شفابخشی است که به گونه‌های متفاوتی بروز و ظهور یافته است. در این میان به نظر می‌رسد مقولة درد برگرفتن یا به تعبیر شاعرانه آن درد برچیدن، بازماندة آیین و رسمی اسطوره‌ای است که اسطوره‌شناسان، از آن با عنوان بلاگردانی یا چکیده کامل

  یکی از خوارق عاداتی که در متون متصوفه به چشم می‌خورد شفابخشی است که به گونه‌های متفاوتی بروز و ظهور یافته است. در این میان به نظر می‌رسد مقولة درد برگرفتن یا به تعبیر شاعرانه آن درد برچیدن، بازماندة آیین و رسمی اسطوره‌ای است که اسطوره‌شناسان، از آن با عنوان بلاگردانی یاد کرده‌اند. بلاگردان‌های اسطوره‌ای عمدتاً با هدف راندن بیماری، عوارض و آثار گناه، مصیبت، قحطی و خشکسالی و به طور کلی هر نوع شرّ از شخص یا مردم، عمل می‌کردند. یکی از این بلاگردان‌ها وقتی به کار می‌آمده که می‌خواستند بیماری یا مرضی را از وجود بیمار بیرون برانند. بر این اساس، بلاگردان با پذیرش بیماری فرد مذکور به خود، موجب شفا یا بهبود آن شخص می‌شده است. این شیوه از شفابخشی در قالب نوعی کرامت عرفانی در برخی از متون متصوفه نیز دیده شده است. هدف از این پژوهش با شیوه تحلیلی ـ توصیفی، بررسی کرامتِ درد برچیدن در متون عرفانی نقشبندیه و مقایسه آن با آیین‌های اسطوره‌ای است. در این پژوهش برخی نمونه‌ها از این رسم و آیین بررسی شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که متون طریقت نقشبندیه بیشتر از سایر متون صوفیانه، از این باور اسطوره‌ای تأثیر پذیرفته است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  28 - پدیدارشناسی زن جادو (با تکیه بر شاهنامه و شهریار‌نامه)
  مهدی شریفیان بهزاد اتونی
  از جمله موجودات اهریمنی که در اساطیر، افسانه‌ها و حماسه‌های پارسی در تقابل با قهرمان داستان به ایفای نقش می‌پردازد و سعی در اغوای قهرمان و گاه کامگیری از او دارد، زن جادو است. در شاهنامه و شهریارنامه، دو اثر حماسی پارسی، نیز سه بار با این موجود اهریمنی روبه‌رو می‌شویم؛ چکیده کامل

  از جمله موجودات اهریمنی که در اساطیر، افسانه‌ها و حماسه‌های پارسی در تقابل با قهرمان داستان به ایفای نقش می‌پردازد و سعی در اغوای قهرمان و گاه کامگیری از او دارد، زن جادو است. در شاهنامه و شهریارنامه، دو اثر حماسی پارسی، نیز سه بار با این موجود اهریمنی روبه‌رو می‌شویم؛ در شاهنامه در خان چهارم رستم و خان چهارم اسفندیار، و در شهریارنامه در داستان مرجانة جادو با شهریار. در این مقاله پس از بحثی مختصر پیرامون پری، کوشیده‌ایم اثبات نماییم که زن جادو، همان پری است. آنگاه به بررسی تأثیر اعتقادات و افکار زرتشتی در شکل‌گیری این موجود اهریمنی با تکیه بر روانشناسی ژرفا پرداخته‌ایم. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  29 - مقایسه ای میان دو داستان هنگام اثر مندنی‌پور و پیرمرد فرتوت با بال های عظیم اثر مارکز
  مهدی پرهام الهام جعفرزاده الهه جعفرزاده
  رئالیسم جادویی گاه به عنوان یک طرز داستان نویسی تاریخی ـ سیاسی نگر و پسااستعماری و گاه به عنوان شیوه ای مرکب از دید و شگرد خاص ادبی و نیز به منزله ی سبکی منحصراً محلی ـ منطقه ای شناخته می شود. چنانکه از پیشینه ی پژوهش پیداست، معمولاً وجود برخی مؤلفه ها اثبات رئالیسم جاد چکیده کامل

  رئالیسم جادویی گاه به عنوان یک طرز داستان نویسی تاریخی ـ سیاسی نگر و پسااستعماری و گاه به عنوان شیوه ای مرکب از دید و شگرد خاص ادبی و نیز به منزله ی سبکی منحصراً محلی ـ منطقه ای شناخته می شود. چنانکه از پیشینه ی پژوهش پیداست، معمولاً وجود برخی مؤلفه ها اثبات رئالیسم جادویی را در یک اثر امکان پذیر می سازد. نقش و اهمیت متفاوت این مؤلفه ها، دیدگاه محققان را در باره ی اصلی و فرعی بودن هر یک از آنها و نیز شمار هرکدام تفاوت بخشیده است. مؤلفه‌های سبک رئالیسم جادویی به انواع مختلف بررسی شده است و بیش و کم آنچه مورد توافق و اجماع محققان است تلفیقی از شگرد های خیال پردازی و حقایق زندگی است. با توجه به هدف مقایسه‌ای نوشتار حاضر کاربرد مشترک برخی از این موارد به گونه ای محدود، نزدیکی دو اثر ، هنگام و پیرمرد فرتوت با بالهای عظیم به ترتیب نوشته‌ی شهریار مندنی پور و گابریل گارسیا مارکز را نشان می‌دهد. نوشتار کنونی یک بررسی محتوایی – ساختی است و مؤلفه‌های همسان در دو داستان را شناسایی و توصیف می کند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  30 - تفکر جادویی و تخیلِ علمی
  علی یعقوبی مریم ضمیری بلسبنه
  همة معرفت های بشری به تدریج روند تطورات تاریخی را سپری کرده و به مرحلة کنونی رسیده اند. این مقاله با استفاده از روش اسنادی، به واکاوی نسبتِ بین جادو و علم می پردازد. یکی از حوزه های معرفتی، معرفت علمی است. بر مبنای پارادایم پوزیتیویستی، تفکر جادویی چون بدیل های ناپخته و چکیده کامل

  همة معرفت های بشری به تدریج روند تطورات تاریخی را سپری کرده و به مرحلة کنونی رسیده اند. این مقاله با استفاده از روش اسنادی، به واکاوی نسبتِ بین جادو و علم می پردازد. یکی از حوزه های معرفتی، معرفت علمی است. بر مبنای پارادایم پوزیتیویستی، تفکر جادویی چون بدیل های ناپخته و گمراه کنندة تفکرِ علمی تلقی شده است. پوزیتیویست ها در روش شناسی بر مشاهده و تجربه تأکید زیادی می کردند و امور غیرتجربی را مُحمل و بی معنی می دانستند. این خوانشِ رادیکالی توسط پوزیتیوست های جدید اصلاح و تعدیل یافت. برخی فیلسوفان و مردم شناسان با رویکرد مردم شناسانه از جادو اعادة حیثیت کردند. آن ها تأکید می کنند برهان قاطعی برای برتری علم بر انواع دیگرِ معرفت وجود ندارد. هر معرفتی دارای بازی های زبانی گوناگون و مجموعه ای از واژگان است که درک آن برای بیرون از آن حوزه مشکل است. برمبنای پارادایم مردم شناختی نوین نیز تفکر علمی و تفکر اسطوره ای ـ جادویی درآمیخته اند و در جوامع گذشته و حال وجود داشته و از یکدیگر تغذیه کرده اند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  31 - بازتاب رئالیسم جادویی در هفت‌خان رستم
  زهرا قدسی بتول فخراسلام مهدی نوروز اکبر شعبانی
  چکیده رئالیسم جادویی اگرچه سبکی نو در داستان‌نویسی محسوب می‌شود، امّا در ایران سابقه‌ای هزار ساله دارد و در آثار ادبی ما ریشه دوانده ‌است. بدون تردید گنجینة وسیع اساطیر که در دنیای منطق گریز شاهنامه انعکاس یافته، می‌تواند سهم بزرگی در اثبات این موضوع باشد. فردوسی واقع‌ چکیده کامل

  چکیده رئالیسم جادویی اگرچه سبکی نو در داستان‌نویسی محسوب می‌شود، امّا در ایران سابقه‌ای هزار ساله دارد و در آثار ادبی ما ریشه دوانده ‌است. بدون تردید گنجینة وسیع اساطیر که در دنیای منطق گریز شاهنامه انعکاس یافته، می‌تواند سهم بزرگی در اثبات این موضوع باشد. فردوسی واقع‌گرایی است که با بهره‌مندی از بن مایه‌های رئالیسم جادویی داستان‌هایی چون هفت‌خان را خلق کرده است، او واقعیّت روزگارش را در بستر حوادثی فرامنطقی طرح می‌کند تا دریچه‌ای از معرفت را به سوی خوانندگان خود بگشاید. این پژوهش بر آن است که به روش توصیفی - تحلیلی به بررسی بن‌مایه‌های رئالیسم جادویی بپردازد، با رسیدن به این هدف که جادو طیف گسترده‌ای از اساطیر و باورهای باستانی را در داستان هفت خان انعکاس می‌دهد. در عین حال از واقعیّتی به نام شورش در برابر آزمون‌های دشوار زندگی سخن می‌گوید. پس تلاش می‌شود با واکاوی بن‌مایه‌های رئالیسم جادویی در هفت‌خان به ارتباط این پیوند همّت گمارد. برآیند پژوهش، گواه آن است که هفت خان رستم با هفت آیین مهر گره خورده و با بهره‌گیری از عنصر خیال، این اثر حماسی خیال‌انگیز می‌نماید و همین ویژگی‌ بر رئالیسم جادویی تأکید می‌کند. سراسر هفت خان بازتاب اندیشه‌های یونگ است. نکتة آخر این که روند داستان بر خرد سیاسی ایران باستان که در آن پادشاه رکن اساسی است، پافشاری می‌کند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  32 - بررسی تطبیقی مؤلّفه‌های رئالیسم جادویی در مان «طوبا و معنای شب» و «باغ‌گذرگاه‌های هزارپیچ»
  بهروز اظهری حمیدرضا فرضی علی دهقان
  چکیده اساس رئالیسم جادویی بر واقعیّت بنا شده‌ است، امّا نویسندة این گونة ادبی، پدیده‌های فرا واقعی را چنان با مهارت، در بافت واقعی داستان می‌گنجاند که به‌آسانی برای خواننده، باورپذیر می‌شود. در مقالة حاضر به روش تحلیلی و با نگاهی تطبیقی به مطالعه و بررسی عناصر مهمّ رئ چکیده کامل

  چکیده اساس رئالیسم جادویی بر واقعیّت بنا شده‌ است، امّا نویسندة این گونة ادبی، پدیده‌های فرا واقعی را چنان با مهارت، در بافت واقعی داستان می‌گنجاند که به‌آسانی برای خواننده، باورپذیر می‌شود. در مقالة حاضر به روش تحلیلی و با نگاهی تطبیقی به مطالعه و بررسی عناصر مهمّ رئالیسم جادویی در رمان طوبا و معنای شب نوشتۀ شهرنوش پارسی پور و مجموعه‌ داستان‌های کوتاه باغ گذرگاه‌های هزار پیچ اثرِ بورخس پرداخته شده ‌است. نتایج بررسی نشان می‌دهد که از بینِ مؤلّفه‌های مورد مطالعه، اغراق و غٌلٌو و پیوند و دوگانگی بیشترین سهم را به خود اختصاص داده‌اند. همچنین، در مقایسة دو نوشته، می‌توان گفت که خاموشی و سکوت در طوبا و معنای شب نسبت به باغ گذرگاه‌های هزار پیچ بیشتر به کار رفته ‌است. در عین حال، کاربست مؤلّفه‌های دوگانگی و تلفیق و نیز طعنه‌آمیزی و کنایه در باغ گذرگاه‌ها، پررنگ‌تر از رمانِ پارسی‌پور است و به نظر می‌رسد نبودِ جوهرِ طنز و کنایه در برخی قسمت‌های رمان مذکور، باورپذیری رویدادها را به مخاطره انداخته‌ است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  33 - فردیّت عشق در غزلیّات منزوی
  رضا هادی لو تورج عقدایی حیدر حسنلو مهری تلخابی
  چکیده تا پیش از عصر مشروطیّت، معشوق شعر فارسی، غالباً با سیمایی کلّی، مبهم، فاقد هویّت عینی و غرق در هاله‌ای از تقدّس و رازناکی در شعر شاعران تجلّی می‌یافت. امّا از عصر مشروطه با ظهور گفتمان‌های تازه، از جمله توجّه به جایگاه زن و فردیّت او در عرصۀ جامعه و خانواده، ماهی چکیده کامل

  چکیده تا پیش از عصر مشروطیّت، معشوق شعر فارسی، غالباً با سیمایی کلّی، مبهم، فاقد هویّت عینی و غرق در هاله‌ای از تقدّس و رازناکی در شعر شاعران تجلّی می‌یافت. امّا از عصر مشروطه با ظهور گفتمان‌های تازه، از جمله توجّه به جایگاه زن و فردیّت او در عرصۀ جامعه و خانواده، ماهیّت معشوق دگرگون شد و چهره‌ای ملموس و عینی یافت، آن معشوق رازآمیز، آرمانی و آسمانی، مبدّل به معشوقی زمینی و این جهانی شد با جلوه‌های مادّی و محسوس. در کنار گونه‌های متنوّع معشوق که در میراث شعری یک قرن اخیر تجلّی یافته‌اند؛ به تبع توجّه به نقش زن و باز تعریف نظام خانواده، به گونه‌ای دیگر از معشوق مواجه‌ایم که همانا همسر واقعی شاعر است. معشوقی که وجود تابوهای فرهنگی و اخلاقی و نیز دیگر عوامل اجتماعی از جمله فاصلۀ موجود بین عشق و زناشویی، مانع ظهور و بروز آن در اشعار عاشقانۀ کلاسیک می‌شد. در این مقاله، به شیوۀ تحلیلی – توصیفی در پی باز نمودن ابعاد و آفاق این گونه عشق‌ورزی در غزلیّات حسین منزوی از منظر فردیّت عشق، بودیم و به این نتیجه رسیدیم که در پرتو تغییر و تکامل ساختارهای فکری و فرهنگی و نیز تحوّل در نظام زیبایی شناختی شعر معاصر، فردیّت در جایگاه درخور تأمّلی قرار گرفته است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  34 - بررسی دستورزبان روایت در داستان رستم و اسفندیار بر اساس نظریۀ آلژیرداس گریماس
  محبوبه زمانی بروجنی اصغر رضاپوریان
  تحلیل ساختاری آثار ادبی به دلیل بررسی عناصر درون متنی و کشف الگوی حاکم بر آن‌ها، به درک و دریافت شایسته‌تر آثار ادبی منجر می‌شود و با کمک نتایج حاصل از این تحلیل‌ها می‌توان به شگردهای خلق آثار مختلف دست یافت و الگوهای مناسب تحلیل هر اثر را کشف کرد. یکی از روش‌های تحلیل چکیده کامل

  تحلیل ساختاری آثار ادبی به دلیل بررسی عناصر درون متنی و کشف الگوی حاکم بر آن‌ها، به درک و دریافت شایسته‌تر آثار ادبی منجر می‌شود و با کمک نتایج حاصل از این تحلیل‌ها می‌توان به شگردهای خلق آثار مختلف دست یافت و الگوهای مناسب تحلیل هر اثر را کشف کرد. یکی از روش‌های تحلیل ساختاری آثار ادبی، الگوی روایی آلژیرداس گریماس است. کاربرد فرایندها و الگوهای روایت‌شناسی و نشانه – معنا‌شناسی گریماس در شناسایی ساختار کلی روایت و هم‌چنین تحلیل متون منثور و منظوم فارسی امری ضروری به نظر می‌رسد و می‌توان در متون مختلف با نگاهی نقادانه در پی اثبات یا رد این الگوها در جریان تولید معنا نتایج قابل ملاحظه‌ای ارائه داد. بسیاری از داستان‌های شاهنامه بر اساس نظریۀ گریماس بررسی شده‌اند. شماری از این داستان‌ها، در برگیرندۀ جلوه‌های جادو و جادوگری هستند و در این زمینه نیز مطالعات فراوانی صورت‌گرفته؛ اما تا کنون پژوهشی در خصوص دستور زبان روایت جادو و جادوگری در شاهنامه انجام نشده. هدف از این پژوهش، بررسی ساختار طرح و تحلیل الگوهای کنشی و شناخت سازوکارها و عناصر شکل‌گیری تولید معنا در روایت جادو و جادوگری در داستان رستم و اسفندیار و بررسی چگونگی تأثیر جادو بر ساختارهای این روایت است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می‌دهد آن‌جا که پای کنش‌گران غیرانسانی (جادویی) به داستان‌های شاهنامه باز می‌شود، این کنش‌گرها نقشی اصلی در شکل‌گیری و پیش‌برد روایت ایفا می‌کنند و کنش‌گران انسانی را به حاشیه می‌رانند و در حقیقت یک دستورزبان ویژه برای آثار حاوی جادو، خلق می‌کنند. کشف و شناخت این دستورزبان خاص و ویژگی‌های منحصر به فرد سبک نویسنده، می‌تواند محققین را یاری کند تا بتوانند سره یا ناسره بودن برخی از آن‌چه به صاحب اثر نسبت داده شده‌است را ثابت کنند پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  35 - بررسی خوارق عادات یا خلاف آمد عادت‌ها در حماسه
  محمد نوید بازرگان زهرا فرج نژاد فرهنگ
  هم‌چنان‌که مبالغه یکی از شرط‌های گریزناپذیر توصیف صحنه‌های میدان‌های جنگیست، خلاف آمد عادات یا خوارق عادات، نیز یکی از ارکان اصلی شعر حماسی بشمار می‌رود. خوارق عادات در این مقاله، شامل نیروهای آسمانی، نیروهای زمینی، عوامل انسانی و امور جادو چکیده کامل

  هم‌چنان‌که مبالغه یکی از شرط‌های گریزناپذیر توصیف صحنه‌های میدان‌های جنگیست، خلاف آمد عادات یا خوارق عادات، نیز یکی از ارکان اصلی شعر حماسی بشمار می‌رود. خوارق عادات در این مقاله، شامل نیروهای آسمانی، نیروهای زمینی، عوامل انسانی و امور جادوییست و در شاهنامۀ فردوسی و چند اثر حماسۀ مذهبی، از جمله؛ حملۀ حیدریِ‌ باذل مشهدی، حملۀ حیدریِ‌ راجی کرمانی، خاوران‌نامه و علی‌نامه، بررسی شده است. مضامین این عنصر جدایی‌ناپذیر حماسه، در شاهنامۀ فردوسی که به تأثیر از فرهنگ باستانی ایران سروده شده، پررنگ‌تر از مضامین مشابه در حماسه‌های مذهبیست. بسامد نیروهای آسمانی در حماسه‌های مذهبی، بیش‌تر از شاهنامۀ فردوسی، و برعکس بسامد نیروهای زمینی، عوامل انسانی و امور جادویی در شاهنامه بیش‌تر از حماسه‌های مذهبیست پرونده مقاله