پیامبر

دسترسی آزاد مقاله

1 - تبیین مسئله ضرورت حکمرانی خوب از منظر قرآن کریم و سنت پیامبر اسلام (ص)
مطهره صالحی محمد قاسمی

حکومت به‌ عنوان یکی از نیازهای اساسی برای فراهم نمودن کمال انسانی در دین اسلام می‌باشد که باید ابعاد سیاسی و اجتماعی آن از منظر قرآنی، بررسی می گردد. تحلیلی از معنای دقیق حکمرانی در تعالیم اسلام، شاخص‌های قرآنی حکومت کردن مطلوب با مطالعه آیات قرآن کریم، اهمیت عدالت به‌ع چکیده کامل

حکومت به‌ عنوان یکی از نیازهای اساسی برای فراهم نمودن کمال انسانی در دین اسلام می‌باشد که باید ابعاد سیاسی و اجتماعی آن از منظر قرآنی، بررسی می گردد. تحلیلی از معنای دقیق حکمرانی در تعالیم اسلام، شاخص‌های قرآنی حکومت کردن مطلوب با مطالعه آیات قرآن کریم، اهمیت عدالت به‌عنوان یک رویکرد مهم در حکومت امروزه و همچنین پارادايم «حكمراني خوب» به‌عنوان يك شيوه رايج و مسلط براي اداره جامعه در سطح جهان بوده است تحقیق حاضر، از جنبة هدف، در زمرة تحقیقات توسعه ای و کاربردی قرار میگیرد و روش انجام آن توصیفی- تحلیلی است. با توجه به ماهیت و نوع موضوع مورد مطالعه، گردآوری اطلاعات بر مبنای روش کتابخانه ای و اسنادی بوده است.در این مقاله ضمن اشاره به برخی از آیات قرآن کریم با هدف پاسخ به این سوال تبیین مسئله ضرورت حکمرانی خوب از منظر قرآن کریم و سنت پیامبر اسلام (ص)چگونه است ؟ پرداخته شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2 - اعتباز سنجی طولانی‌ترین گزارش حذیفه پیرامون منافقین و نقش آنان در صدر اسلام
سید علیرضا موسوی اطهر

یکی از نقل هایی که به تفصیل به پیرامون منافقین و عملکرد آنان در صدر اسلام پرداخته، گزارش طولانی حذیفه است. در این گزارش که نوع داستان و بازگو کردن انحصاری بعضی وقایع به ویژه توجه به رخدادهای مشهور تاریخی در آن نمود دارد، اهمیت و ضرورت بررسی این گزارش را بیشتر عیان می‌سا چکیده کامل

یکی از نقل هایی که به تفصیل به پیرامون منافقین و عملکرد آنان در صدر اسلام پرداخته، گزارش طولانی حذیفه است. در این گزارش که نوع داستان و بازگو کردن انحصاری بعضی وقایع به ویژه توجه به رخدادهای مشهور تاریخی در آن نمود دارد، اهمیت و ضرورت بررسی این گزارش را بیشتر عیان می‌سازد. با بررسی های صورت گرفته، علاوه بر مشکلات سندی و قدمت منابع به قرن هفتم، شواهدی بر ساختگی بودن قالب و ساختار آن وجود دارد که نشان می‌دهد این گزارش بر اساس تصویر سازی کاتب نوشته شده و حتی با چندین گزارش دیگر مخالفت دارد. از این رو، دو احتمال برای گزارش مذکور در نظر گرفته می‌شود. نخست آنکه کلیت گزارش برگرفته از متون دیگر برجامانده و ناموجود می‌باشد و کاتب دست به سند سازی زده یا آنکه بخشی از آن دارای اصالت بوده و توسط افرادی پرورانده شده که در فرض هر صورت، متن برجامانده قابل اعتماد نیست. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

3 - آمار کشتگان غزوه بنی‌قُرَیظه: پژوهشی برپایه روش تحلیل اسناد- متن
مهدی ملک محمدی محمد کاظم رحمان ستایش

10.30495/jhcin.2021.19113

منابع روایی اسلامی آمارهای گونا گونی از شمار کشتگان یهودیان در غزوه بنی قریظه، عمدتا بین 400 تا 900 تن، ارائه می کنند. به جز اندکی، بیشتر اقوال به صورت مرسل و غیر مسند بیان شده اند. برخی از مورخان و محققان به آمارهای یادشده با دیده تأیید نگریسته، شماری آن را انکار کرد چکیده کامل

منابع روایی اسلامی آمارهای گونا گونی از شمار کشتگان یهودیان در غزوه بنی قریظه، عمدتا بین 400 تا 900 تن، ارائه می کنند. به جز اندکی، بیشتر اقوال به صورت مرسل و غیر مسند بیان شده اند. برخی از مورخان و محققان به آمارهای یادشده با دیده تأیید نگریسته، شماری آن را انکار کرده و گروهی نیز درباره آن سکوت کرده اند. این مقاله برآن است که اقوال یاد شده را نخست تا حد امکان بر پایه روش تحلیل اسناد- متن، تاریخ گذاری کرده، دوره و بستر ظهور آن‌ها را تعیین کند. سپس با بهره گیری از برخی دیگر از روایات مربوط به این جنگ و اطلاعات تاریخی مرتبط همچون شمار قبایل و آمارها را تحلیل و ارزیابی کند. از مجموع بررسی ها می توان دریافت که روایات این آمارها، دست کم پس از آن که اصل کشتار بنی قریظه در بین مسلمانان پذیرفته شد، در نیمه نخست قرن دوم در مناطق متعدد اسلامی همچون مکه، مدینه، کوفه شیوع یافته و کمی بعدتر به شهرهایی همچون بغداد و بصره گسترش یافته‌است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

4 - بازتاب اخبار کاهنان در سیره نبوی: واکاوی روایت های پیش از بعثت
ناصر عابدی غلامحسین زرگری نژاد سینا فروزش عثمان یوسفی

10.30495/jhcin.2022.19580

تدوین و نگارش سیره‌، سال‌ها پس از رحلت پیامبر(ص) و صحابه در دوره اموی آغاز و در دوره عباسی تکامل یافت. نگاه پسینی به ‌همراه پیش‌آگاهی و فاصله تاریخی وقوع حوادث تا نگارش آن، سبب شد تا راویان با اطلاع از اوضاع روزگار خویش‌ و اخبار گذشته، فرصت مناسبی برای داستان‌پردازی بیا چکیده کامل

تدوین و نگارش سیره‌، سال‌ها پس از رحلت پیامبر(ص) و صحابه در دوره اموی آغاز و در دوره عباسی تکامل یافت. نگاه پسینی به ‌همراه پیش‌آگاهی و فاصله تاریخی وقوع حوادث تا نگارش آن، سبب شد تا راویان با اطلاع از اوضاع روزگار خویش‌ و اخبار گذشته، فرصت مناسبی برای داستان‌پردازی بیابند. از جمله روش‌هایی که راویان به آن مبادرت ورزیده‌اند وارد کردن اخبار کاهنان در سیره نبوی است. این مقاله در پی پاسخ به این پرسش است ‌که سیره‌نویسان با چه اهدافی اخبار کاهنان را محور تدوین بخشی از سیره پیامبر(ص) قرار داده و بدان ها پرداخته اند؟ بررسی داده‌های منابع اصلی نشان می‌دهد که ورود گزارش کاهنان در داستان ها، نوعی اعتباربخشی به اصالت داستان ها بوده‌است. یعنی داستانی ساختگی با اتصال به نیروهای ماورایی و منابع غیبی، اصیل جلوه داده می‌شد؛ امری که پذیرش آن در محیطی که از عقل‌گرایی فاصله گرفته بود، به ‌سهولت صورت می‌گرفته‌است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

5 - سیمای خدیجه(س) در تاریخ‌نگاری متقدم سنی: سنجش روایت‌های ابن‌سعد (د ۲۳۰ﻫ)
مجتبی سلطانی احمدی سارا خاتمی مصطفی گوهری فخرآباد

10.30495/jhcin.2020.16289

زندگانی حضرت خدیجه در منابع کهن تاریخی با اختلافاتی گزارش شده‌ است که گاه عرصه را برای عرضه ادعاهایی نادرست درباره وی گشوده‌ است. یکی از منابعی که حاوی شرح حال تقریبا مفصل خدیجه است، الطبقات الکبری تألیف محمدبن سعد بصری (د 230ﻫ) است. پژوهش حاضر با بررسی موردی زندگانی خ چکیده کامل

زندگانی حضرت خدیجه در منابع کهن تاریخی با اختلافاتی گزارش شده‌ است که گاه عرصه را برای عرضه ادعاهایی نادرست درباره وی گشوده‌ است. یکی از منابعی که حاوی شرح حال تقریبا مفصل خدیجه است، الطبقات الکبری تألیف محمدبن سعد بصری (د 230ﻫ) است. پژوهش حاضر با بررسی موردی زندگانی خدیجه در این کتاب، به تبیین تفاوت های گزارش‌های مورخان متقدم و بررسی مواضع ابن سعد نسبت به این موضوع پرداخته‌ است. یافته های این پژوهش حاکی از آن است که گزارش ابن سعد درمورد برخی موضوعات مانند سن خدیجه، نحوه ازدواج او با رسول خدا صحیح به نظر می رسد. در مقابل، روایت های او دایر بر تردید داشتن پیامبر هنگام نزول اولین وحی یا اهمیت ازدواج با عایشه، قابل خدشه است. ابن‌سعد از ذکر برخی از فضایل خدیجه خودداری کرده است تا راه را برای نشاندن عایشه در صدر همسران رسول اکرم بگشاید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

6 - امامت شیعی و مشروعیت تبارشناختی
محمد احمدی منش

10.30495/jhcin.2020.16293

مشروعیت تبارشناختی، یعنی خویشاوندی با رسول خدا حضرت محمد(ص)، یکی از پایه های نظریه امامت شیعی در کنار نص و فضیلت های شخصی است و ازآن‌جاکه اهمیت مفهوم خویشاوندی برای عموم مسلمانان قابل درک و پذیرش بود، جایگاه مهمی در بحث ها و مجادله های سیاسی و فرقه ای پیرامون امامت پید چکیده کامل

مشروعیت تبارشناختی، یعنی خویشاوندی با رسول خدا حضرت محمد(ص)، یکی از پایه های نظریه امامت شیعی در کنار نص و فضیلت های شخصی است و ازآن‌جاکه اهمیت مفهوم خویشاوندی برای عموم مسلمانان قابل درک و پذیرش بود، جایگاه مهمی در بحث ها و مجادله های سیاسی و فرقه ای پیرامون امامت پیدا کرد. مسأله مقاله حاضر به‌طور کلی عبارت از این است که از چشم انداز فرهنگ خویشاوندی و نظام حقوقی پیشااسلامیِ عرب ها، جانشینی علی(ع) پس از پیامبر چگونه سنجیده می شد و دیدگاه علویان و شیعیان درباره انتقال رهبری امت از پیامبر به علی(ع) و سپس فرزندان او و فاطمه(س) با چه دشواره‌هایی روبه‌رو بود؟ به سخن دیگر آیا مطابق معیارهای عرف پیشااسلامی، علی(ع) و فرزندان او از دختر پیامبر میراث بران طبیعی جایگاه پیامبر به شمار می آمدند یا نه؟ بررسی این مسأله پیش از هر چیز در گرو شناخت روابط و اصطلاح های خویشاوندی در فرهنگ اعراب و هم‌چنین شناسایی موقعیت علی(ع)، فاطمه(س) و سپس حسن بن علی(ع) و حسین بن علی(ع) در شبکه مناسبات تبارشناختی و سرانجام واکاوی دشواره های مربوط به آن است، کاری که همراه با توضیح دو گزارش تاریخی مربوط به سده دوم هجری انجام خواهیم داد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

7 - نقش مجادلات کلامی معاصر در بازنمایی سیمای حضرت خدیجه(س)
مجتبی سلطانی احمدی سارا خاتمی مصطفی گوهری فخرآباد

10.30495/jhcin.2022.20551

اگر چه در گزارش‌های موجود درباره خدیجه(س) روایات اختلافی کمتری نسبت به دیگر شخصیت‌های برجسته صدر اسلام به چشم می‌خورد، اما تأثیر گرایش های فکری، مذهبی و تحولات فرهنگی، اجتماعی، سیاسی دوران حیات مؤلفان بر بازنمایی این شخصیت بی‌تأثیر نبوده است و شماری از نویسندگان فریقین چکیده کامل

اگر چه در گزارش‌های موجود درباره خدیجه(س) روایات اختلافی کمتری نسبت به دیگر شخصیت‌های برجسته صدر اسلام به چشم می‌خورد، اما تأثیر گرایش های فکری، مذهبی و تحولات فرهنگی، اجتماعی، سیاسی دوران حیات مؤلفان بر بازنمایی این شخصیت بی‌تأثیر نبوده است و شماری از نویسندگان فریقین گاه دیدگاه های متفاوت و قابل نقدی درباره ایشان مطرح کرده اند. مقاله حاضر، در صدد بررسی این دیدگاه ها مخصوصا آراء نویسنده فقید لبنانی، جعفر مرتضی عاملی در خصوص خدیجه(س) است. در این میان به تأثیر حضور عایشه نه تنها به عنوان همسر پیامبر، بلکه دختر نخستین خلیفه پس از ایشان و جایگاه رفیع وی در میان برخی فرق نیز توجه شده‌است. یافته های این پژوهش حاکی از آن است که مؤلفه های کلامی نویسندگان شیعی و رقابت های آنان با اهل سنت گاه موجب شده‌است تا آن‌ها درباره سن خدیجه(س)، همسران پیشین و فرزندانش، نظرات شاذّی ارائه کنند. در باور آن‌ها کم نشان دادن سن خدیجه(س) و دوشیزه بودن وی هنگام ازدواج با رسول خدا(ص)، ایشان را در جایگاهی رفیع تر از عایشه _که در مقام مفاخره با دیگر همسران پیامبر بر این دو موضوع تأکید می ورزید_ می نشاند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

8 - ستایش پیامبر(ص) در آیینه بررسی و تطبیق اشعار صفی الدین حلی و خاقانی
سکینه صارمی گروی حسین میرزائی نیا

مدح و ستایش حضرت محمد(ص) در شعر عربی و فارسی شاعران بزرگی دیده می‌شود، صفی الدین حلی(677-744ق) و شاعر شروان، خاقانی(520-595ق)، اشعار زیبایی را در مدح و ثنای رسول اکرم(ص) سروده اند. صفی الدین حلی بیش‌تر به کرامات پیامبر و بیان مفاهیم کلی پرداخته است و از ذکر ویژگی‌های اج چکیده کامل

مدح و ستایش حضرت محمد(ص) در شعر عربی و فارسی شاعران بزرگی دیده می‌شود، صفی الدین حلی(677-744ق) و شاعر شروان، خاقانی(520-595ق)، اشعار زیبایی را در مدح و ثنای رسول اکرم(ص) سروده اند. صفی الدین حلی بیش‌تر به کرامات پیامبر و بیان مفاهیم کلی پرداخته است و از ذکر ویژگی‌های اجتماعی مثل روح عدالت طلب پیامبر باز مانده است و مدائح صفی الدین حلی متأثر از اندیشه‌های کلامی است که متفکرین زمان را به خود مشغول داشته است. فرضیه این پژوهش در پی آن است تا نشان دهد که این دو شاعر در عین اینکه از یکدیگر تإثیر نپذیرفته‌اند، چگونه با دیدگاهی نزدیک و مشابه به یکدیگر به بیان فضائل وکرامات پیامبر اکرم پرداخته‌اند. روش تحقیق در این مقاله تحلیلی- توصیفی و بر اساس منابع کتابخانه‌ای است. هدف مقاله حاضر این است تا وجوه اشتراک و افتراق دیدگاه این دو شاعر را درباره مدح حضرت محمد مصطفی(ص) بررسی کند. چراکه این تطبیق مبتنی بر مکتب آمریکایی است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

9 - شیوه‌های مواجهه پیامبران با ترفندهای ابلیس ازمنظرقرآن
علیرضا نظری رباطی

انبیاء الهی از مصادیق بندگان مخلص خدا هستند که طبق آیات قرآن از وسوسه های باطنی ابلیس در امانند، اما آیاتی از قرآن کریم وجود دارد که از اخلال گری ابلیس در برنامه ها و اهداف پیامبران حکایت دارد. انبیاء الهی جهت مقابله با این اخلال گری شیوه‌های را برگزیدند، شناخت این شیوه چکیده کامل

انبیاء الهی از مصادیق بندگان مخلص خدا هستند که طبق آیات قرآن از وسوسه های باطنی ابلیس در امانند، اما آیاتی از قرآن کریم وجود دارد که از اخلال گری ابلیس در برنامه ها و اهداف پیامبران حکایت دارد. انبیاء الهی جهت مقابله با این اخلال گری شیوه‌های را برگزیدند، شناخت این شیوه‌ها انسان را در آگاهی پیدا کردن نسبت به چگونگی مواجهه با شیطان آشنا می‌کند. تحقیق حاضر به هدف تبیین شیوه‌های مواجهه پیامبران با ترفندهای ابلیس از منظر قرآن کریم به روش توصیفی نگاشته شده است .یافته های تحقیق بیانگر آن است، صبر یکی از راهکارهای موثر در مقابله با شیطان است . صبر عامل تحقق همه ایده های دین به وسیله انبیاست. سفارش به استعاذه در موقعیت های حساس از دیگر راهکارهای مواجهه با شیطان است .اهمیت استعاذه زمانی مشخص می شود که دانسته شود دو سوره پایانی قرآن یعنی فلق و ناس به استعاذه اختصاص دارد.انبیاء الهی به استغفار نیز به عنوان راهکاری در مواجهه با شیطان توصیه کردند 30 آیه از قرآن استغفار انبیاء را مطرح کرده اند از آن‌جا که انبیاء الهی دارای عصمت هستند. استغفار آن‌ها برای خود به معنی آمرزش از گناه نیست قرآن پیامبران را با وصف مخلصین ستایش کرده و طبق آیات قرآن شیطان برای فریب مخلصین راهی ندارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

10 - تجلی صلوات در قرآن و سیره نبوی
کاظم قاضی‌زاده هاشم اندیشه

صلوات اهمیت ویژه‌ای در اسلام و جامعه مسلمانان دارد، و یکی از شعارهای مهم اسلام در زنده نگه داشتن سنت پیامبر اسلام(ص) و اهل بیت‌اش(علیهم السلام) به شمار می‌آید که ما باید آن را زنده کرده و به آن اهتمام ورزیم و به آن ارج نهیم، تا اسلام و دین اسلام و نام پیامبر(ص) و اهل بی چکیده کامل

صلوات اهمیت ویژه‌ای در اسلام و جامعه مسلمانان دارد، و یکی از شعارهای مهم اسلام در زنده نگه داشتن سنت پیامبر اسلام(ص) و اهل بیت‌اش(علیهم السلام) به شمار می‌آید که ما باید آن را زنده کرده و به آن اهتمام ورزیم و به آن ارج نهیم، تا اسلام و دین اسلام و نام پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) برای همیشه زنده بماند و همین شعار موجب وحدت امت اسلامی هم می‌باشد؛ چنانکه در قرآن و روایات تأکید بسیاری شنیده‌ایم و دیده‌ایم بر اینکه بر پیامبر(ص) و آل‌اش(ع) درود و صلوات فرستاده شود. حال ما به بررسی لغوی و اصطلاحی و قرآنی و روایی آن هرچند کوتاه می‌پردازیم. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

11 - تفسیرها از کتاب و حکمت، از منظر دلالت بر وحیانی بودن سنت
علی تمسکی بیدگلی

10.30495/qsf.2021.683424

در ده آیه، حکمت بر کتاب عطف شده است. در چند آیه از این آیات، این کتاب و حکمت به عنوان دو داده خداوند به پیامبر اکرم(ص) یا دو آموزه که ایشان آموزگار آن است، شناسانده شده است. برخی با این برهان که در این آیات، مراد از کتاب قرآن است و عطف یک چیز بر دیگری، نشانه دوگانگی این چکیده کامل

در ده آیه، حکمت بر کتاب عطف شده است. در چند آیه از این آیات، این کتاب و حکمت به عنوان دو داده خداوند به پیامبر اکرم(ص) یا دو آموزه که ایشان آموزگار آن است، شناسانده شده است. برخی با این برهان که در این آیات، مراد از کتاب قرآن است و عطف یک چیز بر دیگری، نشانه دوگانگی این دو است، حکمت را چیزی دیگر از قرآن دانسته اند. به باور اینان، آن چیز نیز جز سنت نبوی نیست و چون حکمت در برخی از آیات، وحیانی خوانده شده است، سنت به سان قرآن کریم وحیانی است. در این جستار از رهگذر مرور تفسیرها از کتاب و حکمت در آیات پیش گفته، بی پایگی اینکه مراد از حکمت در آیات پیش گفته جز سنت نخواهد بود را باز نموده ایم. برآمد این پژوهش آن است که با استناد به آیات با همایند کتاب و حکمت، سنت پیامبر اکرم(ص) را وحیانی نمی توانیم شمرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

12 - هویّت‌شناسی اسماعیل صادق الوعد در آیه 54 سوره مریم و نقد أقوال مفسّران
سعید مرادی کیاسرائی امین عظیمی

در آیه 54سوره مریم از پیامبری به نام اسماعیل با صفت صادق الوعد یاد شده است: ﴿واذکُر فِى الکِتبِ اِسمعیلَ اِنَّهُ کانَ صادِقَ الوَعدِ و کانَ رَسولاً نَبیـّا﴾. در این که آیا این اسماعیل همان اسماعیل معروف، فرزند ابراهیم است یا اسماعیل بن حزقیل از انبیاء بنی اسرائیل، میان چکیده کامل

در آیه 54سوره مریم از پیامبری به نام اسماعیل با صفت صادق الوعد یاد شده است: ﴿واذکُر فِى الکِتبِ اِسمعیلَ اِنَّهُ کانَ صادِقَ الوَعدِ و کانَ رَسولاً نَبیـّا﴾. در این که آیا این اسماعیل همان اسماعیل معروف، فرزند ابراهیم است یا اسماعیل بن حزقیل از انبیاء بنی اسرائیل، میان مفسّران محلّ گفت‌وگو است. غالب مفسّران شیعه و اهل‌سنّت احتمال اول را برگزیده و گفته اند مراد اسماعیل بن ابراهیم است. اما گروه دیگری از مفسّران با استناد به سیاق آیات و همچنین برخی روایات وارده در این زمینه، دیدگاه دوم را برگزیده‌اند، از این رو نخست دیدگاه قرآن و سپس مسائل دیگری که از روایات اسلامی و تواریخ و ادلّه عقلیه قابل برداشت است به طور جداگانه مورد بررسی قرار خواهد گرفت تا ابعاد مختلف این مبحث روشن گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

13 - مدیریت بحران جریان نفاق توسط پیامبر اکرم(ص) از دیدگاه قرآن کریم
احمدرضا طاوسی امیر احمدنژاد

10.30495/qsf.2021.680783

مدیریت بحران به عنوان موضوعی بین رشته ای در حوزه های مختلف مدیریت سیاسی، اجتماعی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. بنابراین رویکرد قرآن کریم به این موضوع، قابل توجه است. مطالعه آیات مدنی نشان می دهد که پیامبر اکرم(ص) در دوران حکومت مدینه، با بحران‌های گوناگونی مواجه بوده ا چکیده کامل

مدیریت بحران به عنوان موضوعی بین رشته ای در حوزه های مختلف مدیریت سیاسی، اجتماعی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. بنابراین رویکرد قرآن کریم به این موضوع، قابل توجه است. مطالعه آیات مدنی نشان می دهد که پیامبر اکرم(ص) در دوران حکومت مدینه، با بحران‌های گوناگونی مواجه بوده است. یکی از پیچیده ترین این بحران‌ها، اقدامات مخرب جریان نفاق در برابر پیامبر(ص) است. با توجه به جایگاه خاص پیامبر(ص) در دریافت وحی، واکنش‌های ایشان در برابر منافقان می تواند به عنوان الگویی مطمئن برای مدیریت بحران در جهان اسلام و جامعه بشری مورد بهره برداری قرار گیرد. مدیریت پیامبر(ص) در بحران های ایجاد شده توسط منافقان را می توان در سه مرحله کلی شامل مدیریت قبل از بحران، حین بحران و بعد از بحران ارزیابی کرد. این پژوهش بر آن است تا بر اساس مطالعه ادبیات موضوع و با رویکرد توصیفی-تحلیلی، مهم‌ترین بخش‌های این مدیریت که شامل بیان روش‌ها و اقدامات تنش زای منافقان و واکنش های متناسب قرآن همراه با اعلام سیاست‌ها و تدابیر پیامبر(ص) است را بررسی نماید. راهبردهای شش‌گانه به دست آمده در پژوهش حاضر، از دستاوردهای این نوشتار است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

14 - بررسى سیماى پیامبراکرم (ص) در دیوان خواجوى کرمانى
علی محمد موذنی شهین خاکباز

در فایل اصل مقاله موجود است

در فایل اصل مقاله موجود است پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

15 - سیمای تمثیلی یوسف(ع) در آیینه عرفان نزاری قهستانی
مریم پرهیزکاری

10.30495/jpll.2022.699345

قصه حضرت یوسف، در دیوان نزاری قهستانی، مورد توجه خاص قرار گرفته است. مساله تحقیق این است که اجزا و شخصیت های این قصه چگونه به صورت تمثیلی در اشعار نزاری پردازش شده و از آن ها برای بیان اندیشه های عرفانی، دینی، فلسفی و اخلاقی شاعر استفاده گردیده است. مهمترین سوال تحقیق ا چکیده کامل

قصه حضرت یوسف، در دیوان نزاری قهستانی، مورد توجه خاص قرار گرفته است. مساله تحقیق این است که اجزا و شخصیت های این قصه چگونه به صورت تمثیلی در اشعار نزاری پردازش شده و از آن ها برای بیان اندیشه های عرفانی، دینی، فلسفی و اخلاقی شاعر استفاده گردیده است. مهمترین سوال تحقیق این است که نزاری چگونه و از چه تمثیل هایی برای تبیین قصه حضرت یوسف استفاده کرده و سیر این قصه در دیوان او چگونه تبیین شده است. کتاب کشف الاسرار و عدة الابرار اثر ابوالفضل میبدی و مقاله اشارات عرفانی در داستان حضرت یوسف(ع) پیشینه تحقیق می باشد. با توجه به این که داستان یوسف پیامبر که سرآمد تمام داستان ها می‌باشد و از زاویه عرفانی و تمثیلی مورد توجه خاص نزاری قرار گرفته، ضرورت انجام کار احساس می شود. هدف از این تحقیق شناخت جایگاه تمثیلیِ قصه حضرت یوسف در اشعار نزاری و تبیین اجزای این قصه در چهارچوب ادب عرفانی می باشد. روش تحقیق، توصیفی و تحلیلی است که با استفاده از منابع کتابخانه‌ای به انجام رسید، شیوه گردآوری بدین صورت است که تمام اجزا و شخصیت های قصه یوسف در غزلیات نزاری یادداشت برداری شد، سپس طبقه بندی گردید و در نهایت با توجه به مختصات رویکردِ تمثیلی، تجلی این قصه در چهارچوب ادب عرفانی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته های این مقاله نشان می دهد که نگاه نزاری به داستان یوسف، عرفانی بوده و تمام اجزا و شخصیت های داستان به طور تمثیلی مورد استفاده قرار گرفته اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

16 - تأثیر آموزش شیوه‌های تربیتی سیره عملی پیامبر‌اکرم(ص)، بر تفکر دینداری، اعتقادات و باورهای مذهبی و سلامت روان دانش‌آموزان دختر دوره متوسطه شهر اهواز
پرویز عسگری عنایت خلیقی سیگارودی علیرضا حیدری فرزانه یوسفیان فاطمه مرعشیان

هدف پژوهش حاضر، بررسی تأثیرآموزش شیوه-های تربیتی سیره عملی پیامبر اکرم (ص) بر تفکر دینداری، اعتقادات و باورهای مذهبی وسلامت روان دانش آموزان دختر دوره متوسطه شهراهواز درسال 87-1386 بود. آزمودنی‌ها80 نفر دانش آموز دختر بودند که به صورت نمونه‌گیری خوشه ای چند مرحله-ای انت چکیده کامل

هدف پژوهش حاضر، بررسی تأثیرآموزش شیوه-های تربیتی سیره عملی پیامبر اکرم (ص) بر تفکر دینداری، اعتقادات و باورهای مذهبی وسلامت روان دانش آموزان دختر دوره متوسطه شهراهواز درسال 87-1386 بود. آزمودنی‌ها80 نفر دانش آموز دختر بودند که به صورت نمونه‌گیری خوشه ای چند مرحله-ای انتخاب و به صورت تصادفی به دوگروه40 نفری-آزمایش وکنترل تقسیم شدند. این پژوهش از نوع تجربی بودکه درآن ازطرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه-کنترل استفاده شده است. ابزارهای اندازه گیری پژوهش عبارت بودنداز:آزمون تفکردینداری آرین(1377)، پرسشنامۀ اعتقادات و باورهای مذهبی آلپورت(1967) وآزمون 25Scl- جهت سنجش سلامت روان. ابتدا پیش آزمون برای هر دو گروه اجرا شد. سپس گروه آزمایشی به مدت 17 جلسه‌ی50 دقیقه‌ای تحت آموزش شیوه‌های تربیتی عملی پیامبر اسلام(ص) قرار گرفتند. پس از اعمال متغیرمستقل، مجدداً از هر دوگروه پس آزمون بعمل آمد. نتایج تحلیل واریانس چند متغیری (مانوا) نشان دادکه آموزش شیوه‌های تربیتی عملی پیامبر اکرم(ص) موجب افزایش تفکر دینداری، همچنین بهبود سلامت روانی عمومی گردیده (0001/0P < ) ولی بین گروه کنترل و آزمایش از لحاظ اعتقادات و باورهای مذهبی تفاوت معنی داری مشاهده نشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

17 - معراج در تفاسیر عرفانی
سیدنادر محمدزاده بهروز کثیرلو

در این مقاله به دنبال بررسی مفهوم معراج از منظر قرآن کریم، تفاسیر، به ویژه تفاسیر عرفانیهستیم. معراج مفهومی دینی-عرفانی است که در ادیان دیگر نیز سابقه دارد. معراج از نظر برخی، جسمانی و از نظر برخی روحانیاست، گروهی هم آن را جسمانی و روحانی تفسیر کرده‌اند. از معراج پیامبر چکیده کامل

در این مقاله به دنبال بررسی مفهوم معراج از منظر قرآن کریم، تفاسیر، به ویژه تفاسیر عرفانیهستیم. معراج مفهومی دینی-عرفانی است که در ادیان دیگر نیز سابقه دارد. معراج از نظر برخی، جسمانی و از نظر برخی روحانیاست، گروهی هم آن را جسمانی و روحانی تفسیر کرده‌اند. از معراج پیامبر گرامی اسلام (ص) در دو سوره از قرآن کریم (سوره مبارکه اسراء و نجم) به صراحت سخن رفته است. مقصود از معراج روحانی همان تدبر در مصنوعات الهی و مشاهدة جلال و جمال وی، استغراق در فکر و ذکر حق و سرانجام رهایی از قیود مادی و علایق دنیوی و عبور از مراتب امکانی در مراحل باطنی و قلبی است.دراین سفر روحانی، پیامبر (ص) تمام مراتب و عوالم را سیر می‌کند، حتی به مقامی بالاتر از فرشتگانمی‌رسد. در حقیقت از نظر عرفا، معراج حضرت محمد (ص) نمونة الهی صعود عرفانی است که دیگران هم با داشتنشرایط می‌توانند نه به اندازة پیامبر، بلکه هر کس متناسب با ظرفیت عرفانی وجود خویش در این راه قدم بگذارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

18 - تبیین و مقایسه سیمای پیامبر اکرم (ص) در دو متن عرفانی کشف‌المحجوب و مرصادالعباد
مهدی محمدی محمدرضا بیگی خدیجه صفری کندسری

10.2234/erfan.2023.703027

شخصیت والا و سیره انسانی و نبوی پیامبر اکرم)ص( همواره از کانون های مضمون آفرینی و تصویرسازی شاعران و نویسندگان در ادب فارسی بوده است. عرفای فارسی گوی پس از اسلام تاکنون به مناسبت های گوناگون به تکریم آن حضرت پرداخته اند؛ به ویژه در ابتدای سخن خود پس از حمد و ستایش خالق چکیده کامل

شخصیت والا و سیره انسانی و نبوی پیامبر اکرم)ص( همواره از کانون های مضمون آفرینی و تصویرسازی شاعران و نویسندگان در ادب فارسی بوده است. عرفای فارسی گوی پس از اسلام تاکنون به مناسبت های گوناگون به تکریم آن حضرت پرداخته اند؛ به ویژه در ابتدای سخن خود پس از حمد و ستایش خالق هستی بخش، به بزرگداشت و مدح پیامبر، مقام نبوت و مخصوصاً خاتمیت و سرآمدی و محوریت وجود آن حضرت در کل کائنات توجه داشته اند. در این مقاله تلاش شده تا به شیوه توصیفی-تحلیلی سیمای حضرت رسول (ص) در دو کتاب مرصادالعباد و کشف المحجوب که خود از امهات متون گران سنگ ادبیات فارسی می باشند مورد بررسی و مقایسه قرارگیرد. هدف این جستار مقایسه کیفیت تبیین سیمای پیامبر(ص) در دو اثر مذکور است. در این راستا نشان دادن برتری های پیامبر اکرم ، ضرورت معرفت بیشتر آن حضرت و بیان خاتم بودن و منسوخ کردن ادیان دیگر توسط پیامبر(ص) قابل بیان می باشد. بدین منظور مباحثی چون مقایسه پیامبر اکرم با پیامبران دیگر مانند حضرت موسی، ابراهیم و ...، شریعت پیامبر به ویژه مقیّد بودن مؤلّف هر دو کتاب به آن و علل فرستادن شریعت پیامبر و جنبه های دیگری از ابعاد شخصیتی و تاریخی آن حضرت همچون واسطه آفرینش بودن، معراج، سایه نداشتن پیامبر و ... از منظر نجم دایه و هجویری مطمح نظر بوده است. نتایج پژوهش نشان از جایگاه خاص پیامبر و شریعت وی در سلوک عرفانی هر دو عارف دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

19 - عوامل مؤثر بر انحطاط جایگاه زنان بعد از وفات پیامبر(ص)
سهیلا رستمی

هدف از این پژوهش بررسی عوامل تأثیر گذار بر انحطاط جایگاه زنان بعد از وفات پیامبر(ص) است و آن عبارتند از نخست: بازگشت به رسوم و عادات و سنن جاهلی ای که قبل از اسلام دربارة زن وجود داشت همانند تحقیر زنان و برتر دانستن مردان نسبت به زنان. دوم: استبداد و خودکامگی برخی از حا چکیده کامل

هدف از این پژوهش بررسی عوامل تأثیر گذار بر انحطاط جایگاه زنان بعد از وفات پیامبر(ص) است و آن عبارتند از نخست: بازگشت به رسوم و عادات و سنن جاهلی ای که قبل از اسلام دربارة زن وجود داشت همانند تحقیر زنان و برتر دانستن مردان نسبت به زنان. دوم: استبداد و خودکامگی برخی از حاکمان که سبب رواج فساد و عدم رشد فضائل انسانی و در نتیجه آسیب به قشر زنان گردید. سوم: رواج اندیشه های مردسالارانه در تفسیر مسائل حوزة زنان و توجیه آیات و احادیث و روایات به گونه ای که از آن بوی جانبداری از مردان و تضعیف زنان به مشام می رسید. چهارم: آمیزش و اختلاط فرهنگ اسلام با فرهنگ بیگانه ای که ارزش انسانی برای زنان قائل نبود و رسوخ این افکار به میان مسلمانان. پنجم: رواج تحجر و جمودگرایی در جامعه و عدم اجازه مشارکت به زنان در عرصه های مختلف اجتماعی و حتی رفتن به مسجد. ششم: نگاه ابزاری به زن، و به عنوان وسیله ای برای سرگرمی و خوشگذرانی و سوء استفاده. هفتم: بی توجهی به آموزش و پرورش زنان و محدود نمودن آنها به چهاردیواری خانه و محروم نمودن آنها از آموزش و کسب علم. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

20 - بازتاب عرفانی قصص انبیا در حدیقه سنایی با رویکرد تأویلی
محمدتقی یونسی رستمی ابوالحسن ابراهیمی فاطمه خاله&rlm;اقلی تبریزی

اصطلاح هرمنوتیک (تأویل) در اصل یونانی است، و از فعل هرمنویین به معنی تفسیر کردن اخذ شده است. این مفهوم اگرچه از زمان افلاطون به کار رفته است، اما از قرن هفدهم میلادی به بعد به عنوان مفهومی مربوط به شاخه ای خاص از دانش بشری به کار برده شده است. تأویل از موضوعات مطرح در ح چکیده کامل

اصطلاح هرمنوتیک (تأویل) در اصل یونانی است، و از فعل هرمنویین به معنی تفسیر کردن اخذ شده است. این مفهوم اگرچه از زمان افلاطون به کار رفته است، اما از قرن هفدهم میلادی به بعد به عنوان مفهومی مربوط به شاخه ای خاص از دانش بشری به کار برده شده است. تأویل از موضوعات مطرح در حوزه ی تفسیر و علوم قرآنی بوده و چالش های فکری را بین اندیشمندان اسلامی پدید آورده است. معانی تأویل چندگانه است و معنای باطنی قرآن مجید یکی از آن ها می باشد. برخی از نویسندگان از داستان های زندگی پیامبران در قرآن تأویل های خاصی ارایه کرده اند. سنایی (535-473ق) در مرحله دوم زندگی خود، در غزل، و برخی از قصاید و مثنوی هایش با استفاده از شگردهایی که امروزه تأویل خوانده می شود - با تکیه بر داستان های انبیا در آیات قرآن مجید - شیوه نوینی را آغاز کرده است و بسیاری از امور را از دیدگاه دین و عرفان نگریسته است. نگارندگان در مقاله حاضر به بازتاب قصص انبیا در حدیقه الحقیقه و شریعه الطریقه براساس مدل هرمنوتیکی (تأویلی) پرداخته اند. نتایج بررسی ها درباره پنج پیامبر در شش نمودار- از نظر ذکر نام آن ها در سوره ها و فراوانی شان در آیات – ارایه شده است و مشخص شد سنایی این داستان ها را با رویکرد عرفانی و تأویلی تحلیل کرده و بیشتر به ترک تعلقات دنیوی و عشق به معبود ازلی تأکید داشته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

21 - الگوگیری از سیره پیامبر اکرم (ص) در بی اثر کردن تحریم‌های اقتصادی
محسن حسینیان نائینی سمیرا شرکت رضوی

هدف مقاله پیش رو در برشمردن اصلی‌ترین آسیب‌ها و تهدیدهای اقتصادی در دوران صدر اسلام از زمان بعثت پیامبر اکرم (ص) تا مرگ ایشان و همچنین رفتار و روش ایشان در رفع و بی اثر کردن تحریم‌های اقتصادی است. این تحریم‌ها که مطابق با روش تحقیق کتابخانه‌ای از قرآن کریم، روایات و منا چکیده کامل

هدف مقاله پیش رو در برشمردن اصلی‌ترین آسیب‌ها و تهدیدهای اقتصادی در دوران صدر اسلام از زمان بعثت پیامبر اکرم (ص) تا مرگ ایشان و همچنین رفتار و روش ایشان در رفع و بی اثر کردن تحریم‌های اقتصادی است. این تحریم‌ها که مطابق با روش تحقیق کتابخانه‌ای از قرآن کریم، روایات و منابع تاریخی به عمل آمده است، در 3 زمینه مهم طبقه‌بندی می‌شود؛ تحریم همه جانبه اقتصادی در شعب ابی طالب، انحصار تجاری قوم قریش و غارت و مصادره اموال مسلمانان توسط اشراف قریش. پس از وقوع انقلاب اسلامی ایران در سال 1357، وجود دشمنی به نام جمهوری اسلامی ایران در تصمیمات سیاست خارجی ایالات متحده آمریکا نمایان شد و در مقابل نیز آمریکا ستیزی و مقابله به مثل با قدرت‌های مستبد، رویکرد مهمی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران بوده است. هدف نهایی از این مقاله الگو گرفتن از سیره پیامبر اکرم(ص) و شبیه‌سازی آن دوران به دوران معاصر برای بی اثر کردن تحریم‌های اقتصادی اعمال شده از سوی کشورهای استعمارگر و سلطه گر غرب و جهان علیه جمهوری اسلامی ایران است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

22 - بررسی تحلیلی زمینه‌ها و علل جعل اخبار سخیف در شأن رسول خدا با تاکید بر میراث روایی مکتوب اهل‌سنت
محمد هادی فرقانی

بی‌شک شناخت ابعاد مختلف شخصیت پیامبراکرم، شئون و مقامات ایشان، بر مدعیان پیروی از سیره و سنت آن حضرت، امری ضروریست؛ در این میان، موثق‌ترین راه شناخت آن حضرت، مراجعه به آیات و روایات صحیحه‌ای است که به این مهم پرداخته ‌اند. با این وجود دیرزمانی است که دشمنان اسلام، در را چکیده کامل

بی‌شک شناخت ابعاد مختلف شخصیت پیامبراکرم، شئون و مقامات ایشان، بر مدعیان پیروی از سیره و سنت آن حضرت، امری ضروریست؛ در این میان، موثق‌ترین راه شناخت آن حضرت، مراجعه به آیات و روایات صحیحه‌ای است که به این مهم پرداخته ‌اند. با این وجود دیرزمانی است که دشمنان اسلام، در راستای پروژه اسلام‌ستیزی، سخیف‌ترین اتهامات را به ساحت مقدس آن حضرت، نسبت می‌دهند تا آنجا که به جرأت می‌توان گفت، مهمترین منابع ایشان در شناخت و معرفی پیامبر اسلام، میراث روایی مکتوب اهل‌سنت، است. از طرفی میان باورها و دیدگاه‌های بزرگان و پیروان مذاهب مختلف اهل‌سنت پیرامون شخصیت، شئون و مقامات رسول خدا، با آیات قرآن، تنافی و تضاد آشکاری مشاهد می‌شود که از توجه و اعتماد ایشان به اخباری حکایت دارد که به دلیل تقابل آنها با نصوص قرآن و روایات اهل‌بیت، تردیدی در ساختگی بودن آنها وجود ندارد تا آنجا که گویی همین اخبار است که دستمایه مستشرقان غربی در اهانت به رسول خدا قرار گرفته است. از این رو بررسی و شناخت زمینه‌ها و علل جعل اخبار سخیف در شأن رسول خدا بسیار حائز اهمیت است که نگارنده در این نوشتار به این مهم می‌پردازد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

23 - بررسی و نقد گزارش‌های حادثه اِفک
فاطمه جعفرنیا

ورود پیامبر به مدینه با پدیده ای به نام نفاق و گروهی به نام منافقان در جامعه اسلامی همراه بود. این گروه برای ایجاد مانع در راه گسترش اسلام دست به توطئه می زدند. جریان افک توطئه ای خطرناک از سوی منافقان بود. موفقیت منافقان در این ماجرا، انزوای سیاسی- اجتماعی پیامبر را به چکیده کامل

ورود پیامبر به مدینه با پدیده ای به نام نفاق و گروهی به نام منافقان در جامعه اسلامی همراه بود. این گروه برای ایجاد مانع در راه گسترش اسلام دست به توطئه می زدند. جریان افک توطئه ای خطرناک از سوی منافقان بود. موفقیت منافقان در این ماجرا، انزوای سیاسی- اجتماعی پیامبر را به دنبال داشت. در این ماجرا یکی از همسران پیامبر متهم به زنا شد. اهل سنت ماجرای افک را مربوط به عایشه و نزول آیات را فضیلتی برای او می دانند. از سوی دیگر، شیعه این ماجرا را در ارتباط با ماریه می دانند. نگارنده بر آن است تا چگونگی ارتباط یا عدم ارتباط این ماجرا با عایشه و ماریه را نشان دهد. نتیجه پژوهش حاضر مبین آن است که هر چند بزرگان شیعه احتمال وقوع چنین ماجرایی را درباره ماریه رد نمی کنند؛ اما شان نزول آیات افک را در مورد ماریه نمی دانند. هم چنین به دلیل محور بودن عایشه در روایت مشهور افک، برخی ارتباط این ماجرا را با عایشه ردّ می کنند. هر چند می توان فرضیه شخص سومی را نیز در این ماجرا مطرح کرد. با این حال، ارتباط این ماجرا با عایشه، علی رغم اشکالات و ابهامات در متن گزارش بیشتر مورد توجه است. در مجوع حادثه افک، صرف نظر از جزئیات آن و فراتر از نزاع های خانوادگی، اساسی ترین توطئه داخلی منافقان بر ضدّ پیامبر بود که با نزول آیات افک، توطئه های منافقان خنثی شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

24 - چگونگی پیدایش و تحول منصب حجابت، کتابت و وزارت از ابتدا تا پیش از خلافت عباسیان
محمد باغستانی کوزه گر سارا زمانی رنجبر گرمرودی

چکیده وزیر در لغت به معنای معاون و مددکار می باشد و در اصطلاح، واسطه میان پادشاه و مردم است و به فردی که بارسنگین مملکت را عهده دار است گفته می شود. ظاهراً وزیر در برداشتن بار سلطنت و ریاست با سلطان متفق می باشد، بنابراین به این لقب، ملقب شده است. این عنوان در طب چکیده کامل

چکیده وزیر در لغت به معنای معاون و مددکار می باشد و در اصطلاح، واسطه میان پادشاه و مردم است و به فردی که بارسنگین مملکت را عهده دار است گفته می شود. ظاهراً وزیر در برداشتن بار سلطنت و ریاست با سلطان متفق می باشد، بنابراین به این لقب، ملقب شده است. این عنوان در طبقات اجتماعی دوران ایران عصر ساسانیان وجود داشت. سپس در صدر اسلام به کار رفت. در زمان امویان نیز مفهوم وزیر بیشتر به معنای دینی آن به کار می رفت و وزیران در این دوره، به وزیر معروف نبودند و به عنوان کاتب و مشاور برای خلیفه بودند.این منصب تا زمان روی کار آمدن عباسیان عنوانرسمی نداشت. این پژوهش درصدد تبیین و چگونگی نقش،کارکرد و تحولات مقام حجابت،کتابت و وزارت از ابتدا تا پیش از خلافت عباسیان است و تلاش می کند که برای این سوال اصلی، پاسخ هایی احتمالی ارائه دهد: سیرتفاوت معنا، کارکرد و تحولات منصب وزارت از ابتدا تا پیش از خلافت عباسیان چگونه بوده است؟ واژگان کلیدی : حجابت، کتابت، وزارت، دوره پیامبر(ص)، خلفای راشدین، امویان پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

25 - مضمون‌آفرینی‌های شیرکو بیکس با نوسازی تلمیح به داستان پیامبران
محمد ایرانی سمیرا کنعانی

داستان های پیامبران بدون توجّه به تفاوت های عقیدتی و آیینی همواره در توجّه شاعران ملل گوناگون بوده است. بازتاب این قصص در کلام سرایندگان کُرد نیز امری اجتناب ناپذیر است. شیرکو بیکس نیز از شاعران بزرگ ادبیّات کردی در دوران معاصر است که با بهره گیری از داستان پیامبران ب چکیده کامل

داستان های پیامبران بدون توجّه به تفاوت های عقیدتی و آیینی همواره در توجّه شاعران ملل گوناگون بوده است. بازتاب این قصص در کلام سرایندگان کُرد نیز امری اجتناب ناپذیر است. شیرکو بیکس نیز از شاعران بزرگ ادبیّات کردی در دوران معاصر است که با بهره گیری از داستان پیامبران به بیان مفاهیم و مقاصد دیگری همچون انتقادهای سیاسی، مشکلات و مسائل اجتماعی، مصائب قومی و مبارزات مردمی قوم کُرد توجّه داشته است. شیرکو با استفاده از تخیّل هنری خود میان امور مورد نظرش و سرگذشت پیامبران اشتراکاتی می یابد و آنگاه به فراخور کلامش به حوادث حیات پیامبران اشاره می کند و میان خود، وطن، تاریخ و وقایع سرزمینش و حیات پیامبران رابطه ای هنری برقرار می‌کند. نگارندگان کوشیده‌اند تا در پژوهش حاضر به بررسی تحلیلی ـ توصیفی بازتاب سیمای پیامبران در سروده‌های شیرکو بیکس بپردازند و دیگرسانی‌ها در نحوۀ بازنمود قصص انبیا با نوسازی تلمیحات و خلق مضامین سیاسی ـ اجتماعی در سروده‌های این شاعر بزرگِ کرد را بررسی کنند. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می‌دهد که این شاعر مطرح ادبیّات کردی، در تلمیح به داستان پیامبران به باورهای دینی و آیینی سرگذشت پیامبران نظر ندارد؛ بلکه هدف او بیان مفاهیم سیاسی ـ اجتماعی وطنش در پوشش تصاویر و هنرهای ادبی است. از این روی می‌توان بیکس را شاعری متعهّد به حساب آورد که شعرش را در جهت بازتاب مسائل و مصائب ملّی و قومی به کار گرفته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

26 - تبیین تاریخی شخصیت و رفتار اجتماعی همسران رسول خدا (ص) (با تاکید بر قرآن کریم و بافت تاریخی صدر اسلام)
مهدیه صابرمولایی محمدتقی دیاری بیدگلی محمدرضا شاهرودی

طبق مبانی دینی، زنان پیامبر (ص) عموماً در احکام مرتبط با زنان مؤمن عادی مشترک‌اند اما نهی خاص ایشان از مواردی، همچون: دل‌بستگی به دنیا، سخن گفتن عشوه‌گرانه با مردان و خودنمایی همچون دوره جاهلیت، و دستورات مجدد در مورد واجبات عمومی بانوان، مانند: ماندن در خانه، نیز تهدید چکیده کامل

طبق مبانی دینی، زنان پیامبر (ص) عموماً در احکام مرتبط با زنان مؤمن عادی مشترک‌اند اما نهی خاص ایشان از مواردی، همچون: دل‌بستگی به دنیا، سخن گفتن عشوه‌گرانه با مردان و خودنمایی همچون دوره جاهلیت، و دستورات مجدد در مورد واجبات عمومی بانوان، مانند: ماندن در خانه، نیز تهدید آنان مبنی بر مبتلا شدن به عذاب مضاعف در صورت آشکار شدن فاحشه‌ای از ایشان، نشانگر این حقیقت است که دست کم برخی از آنان که سبب نزول پاره‌ای از آیات مرتبط با این احکام‌اند، در جایگاهی والا از مراتب ایمانی نیستند. تنها عبارتی که برخی از دانشمندان و مفسران آن را دال بر مدح زنان پیامبر (ص)، دانسته و از آن، وجوب تکریم ایشان را تلقی کرده‌اند، و ازواجه امهاتهم (احزاب، 6) است که بر پایه برخی از آموزه‌های بلاغی، و دلایل قرآنی از جمله، آیه: حرمت علیکم امهاتکم (نساء، 23) و آیه: و لا ان تنکحوا ازواجه من بعده ابداً (احزاب، 53) باید گفت که این آیه هم، همسران پیامبر (ص) را مورد تکریم واقع نساخته و تنها در ضمن تشبیهی بلیغ، حرمت ازدواج با آنان را پس از وفات پیامبر اکرم (ص) مورد تأکید قرار داده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

27 - تجمیع اخبار اخلاقی در حدیث یا اباذر
سیّد محمّد رضا لواسانی

حدیث مواعظ پیامبر (ص) به ابوذر غفاری یکی از اخبار طوال است که قدیم‌‌ترین نقل باقی‌مانده از آن در متون حدیثی امامیه به مجلس املاء شیخ طوسی (د 460ق) بازمی‌گردد. این متن شامل فقرات متعدّدی است که هر یک پیامی اخلاقی را ارائه می‌دهند. مطالعۀ کنونی کوششی از جنس مطالعات تحلیل چکیده کامل

حدیث مواعظ پیامبر (ص) به ابوذر غفاری یکی از اخبار طوال است که قدیم‌‌ترین نقل باقی‌مانده از آن در متون حدیثی امامیه به مجلس املاء شیخ طوسی (د 460ق) بازمی‌گردد. این متن شامل فقرات متعدّدی است که هر یک پیامی اخلاقی را ارائه می‌دهند. مطالعۀ کنونی کوششی از جنس مطالعات تحلیل متن است و در آن بنا داریم فارغ از بررسی اصالت هر یک از اجزاء حدیث یا اباذر به بررسی کلیّت آن در قالب طولانی کنونی‌اش بپردازیم و امکان انتسابش در هیئت کنونی به پیامبر اکرم (ص) و استناد آن به ابوذر غفاری را بررسی کنیم. فرضیۀ مطالعه آن است که حدیث یا اباذر در هیئت کنونی آن متنی تجمیعی است. برای آزمون این فرضیه تک‌تک فقرات حدیث یا اباذر را در دیگر منابع حدیثی اسلامی مشابه‌یابی خواهیم کرد تا با تحلیل داده‌‌های استخراج‌شده از این جستجو دریابیم آیا این حدیث را باید متنی تلفیقی و حدیثی حاصل‌شده از تجمیع روایت‌ها دانست یا متن کنونی به همین شکل یک‌پارچه است. هم‌چنین، با مرور احوال راویان این حدیث از نگاه عالمان رجال خواهیم کوشید شواهدی بیرون از متن هم برای قضاوت نهایی دربارۀ هویت متن حدیث یا اباذر در شکل کنونی آن بیابیم. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

28 - تاریخ انگاره اصطلاح صحابه و گونه شناسی رویکردهای مختلف به آن
قاسم بستانی فاطمه مرادی کهنکی

تتبّع در اصطلاحات به ویژه اصطلاحات کهن، از مهم‌ترین و دشوارترین موضوعاتی است که بشر با آن روبرو بوده است. اصطلاح صحابه یکی از این اصطلاحات کهن و پرکاربرد در متون دین اسلام است که از صدر اسلام تا کنون مورد اختلاف بوده؛ به گونه‌ای که این موضوع، محلّ نزاع شده و تشخیص مصادی چکیده کامل

تتبّع در اصطلاحات به ویژه اصطلاحات کهن، از مهم‌ترین و دشوارترین موضوعاتی است که بشر با آن روبرو بوده است. اصطلاح صحابه یکی از این اصطلاحات کهن و پرکاربرد در متون دین اسلام است که از صدر اسلام تا کنون مورد اختلاف بوده؛ به گونه‌ای که این موضوع، محلّ نزاع شده و تشخیص مصادیق صحابی را نیز با مشکل روبرو کرده است. این پژوهش با کاربست روش تاریخ‌انگاره تلاش کرده تا با دقّت در گزارش‌های تاریخی به بررسی تحوّلات و تطوّرات معنایی اصطلاح صحابه در طول تاریخ اسلام بپردازد. نتایج حاصله نشان می‌دهد هیچ‌گونه اثر و نشانه‌ای دالّ بر تعریف صحابی یا افرادی که صحابی بر آنان اطلاق می‌شود، در قرآن یا احادیث وجود ندارد. در تعاریف عرضه شده در طول سده‌های مختلف، بر دو رویکرد تأکید شده که رویکرد غالب، رویکرد محدّثان بوده، امّا تعریف اصولیّون مقدّم بر تعریف محدّثان بوده است. اختلاف در دلالت لغوی صحبه، مقدّم بودن بحث عدالت بر تعریف صحابی و ارائۀ تعریف خاص از صحابی توسط اصولیّون و محدّثان، از عوامل ایجاد اختلاف در تعریف صحابی بود‌ه‌اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

29 - کارکرد سوره‌های آغازین دورۀ مکی همراه با قرائن تاریخی و عقلی در بازیابی کیفیت دعوت پیامبر اکرم (ص) در آغاز رسالت
مجتبی محمدی انویق

دربارۀ چگونگی دعوت پیامبر اکرم (ص) در سه سال نخست بعثت، اختلاف شده است. دیدگاه رایج آن است که پیامبر اکرم (ص) در سه سال نخست رسالت، مردم را مخفیانه به اسلام دعوت می‌کرد. از سوی دیگر، شماری از محققان، این دیدگاه را نمی‌پذیرند و بر این باورند که دعوت اسلامی از همان ابتدای چکیده کامل

دربارۀ چگونگی دعوت پیامبر اکرم (ص) در سه سال نخست بعثت، اختلاف شده است. دیدگاه رایج آن است که پیامبر اکرم (ص) در سه سال نخست رسالت، مردم را مخفیانه به اسلام دعوت می‌کرد. از سوی دیگر، شماری از محققان، این دیدگاه را نمی‌پذیرند و بر این باورند که دعوت اسلامی از همان ابتدای بعثت، به صورت علنی انجام گرفته است. در میان این اختلاف‌ها، تاریخ‌گذاری و بررسی سوره‌های آغازین دورۀ مکی به روش توصیفی - تحلیلی در کنار توجه به نقل‌های معتبر تاریخی و روایات تفسیری بسیار راهگشاست و نشان از آن دارد که اصل دعوت پیامبر اکرم (ص) مخفیانه نبوده است. لحن صریح و قاطعانۀ سوره‌های نخستین قرآن در برخورد با مشرکان و دستور اکید به پیامبر اکرم (ص) جهت مقابلۀ جسورانه با معاندان، علنی بودن دعوت پیامبر اکرم (ص) در آن دوران را تأیید می‌کنند. استخفای مطرح‌شده در روایات، مربوط به موقعیت‌های خاص برخی از اصحاب پیامبر اکرم (ص) است که با توجه به نداشتن پشتوانۀ اجتماعی مناسب، قادر به علنی کردن اسلام خویش نبودند و جهت جلوگیری از کشمکش‌ها و آسیب‌های احتمالی، ایمان خود را تا زمان بهبود شرایط پنهان می‌داشتند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

30 - منطق اثبات امامت و رویکردهای قابل طرح در مسأله امامت
کاظم استادی

از قرون نخسیتن اسلامی تا کنون، رسائل و کتاب‌های زیادی پیرامون مسأله جانشینی پیامبر(ص)، امامتِ اهل‌بیت(ع) و نیز مناقشات پیرامون آنها، مخصوصاً در میان فرق شیعیان، نوشته شده است. به نظر می‌رسد که بسیاری از ابهامات و مناقشات پیرامون مسأله امامت میان اهل‌سنت و شیعیان یا دیگر چکیده کامل

از قرون نخسیتن اسلامی تا کنون، رسائل و کتاب‌های زیادی پیرامون مسأله جانشینی پیامبر(ص)، امامتِ اهل‌بیت(ع) و نیز مناقشات پیرامون آنها، مخصوصاً در میان فرق شیعیان، نوشته شده است. به نظر می‌رسد که بسیاری از ابهامات و مناقشات پیرامون مسأله امامت میان اهل‌سنت و شیعیان یا دیگر فرق اسلامی، جدای از برخی مبانی فقهی و کلامی متفاوت ایشان، به سبب نبود روش علمی درست، و روشن نبودن منطقیِ مفاهیم و مسائل پیرامون امامت و حواشی آن می‌باشد. بنابراین، مناسب است تا برخی از توجهات لازمِ روش‌شناسی برای مسائل امامت، مد نظر پژوهشگران و اندیشمندان قرار گیرند. از سوی دیگر، هر مسأله علمی و به تبع آن هر موضوع دینی، به فراخور زمان و گشوده شدن سپهرهای جدید اندیشه، نیاز به واکاوی تازه و تأملات نو دارد؛ که این تأملات در مسأله امامت نیز، می‌توانند برخی از پیش‌داوری‌ها و نیز ورود به مناقشات و نتایج آنها را در این مسأله، تحت‌ تأثیر خود قرار دهد. در نوشتار حاضر، برخی از مسائلِ روشی مورد نیاز در مسأله امامت و منطق اثبات امامت، با ذکر نمونه‌ای در آخر، مورد توجه و تبیین قرار گرفته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

31 - ارزیابی نسبت مفهومِ اصطلاحی امامت در آیه ابتلای ابراهیم(ع) مبتنی بر روایات شیعه
کاظم استادی

از نظر تاریخی، مهم‌ترین مسئله‌ای که پس از پیامبر(ص) مورد بحث و گفت‌وگوی مسلمانان قرار گرفته، مسأله امامت است؛ و اندیشمندان برای اثبات مسأله امامت و جانشینی پیامبر(ص)، به دلایل کلامی، تاریخی و نیز آیات قرآن کریم استشهاد کرده‌اند، که یکی از مهم‌ترین این آیات، آیه ابتلای ح چکیده کامل

از نظر تاریخی، مهم‌ترین مسئله‌ای که پس از پیامبر(ص) مورد بحث و گفت‌وگوی مسلمانان قرار گرفته، مسأله امامت است؛ و اندیشمندان برای اثبات مسأله امامت و جانشینی پیامبر(ص)، به دلایل کلامی، تاریخی و نیز آیات قرآن کریم استشهاد کرده‌اند، که یکی از مهم‌ترین این آیات، آیه ابتلای حضرت ابراهیم(ع) یا آیۀ امامت می‌باشد. از سوی دیگر، برای بررسی مسأله امامت، دو روش قابل پیگیری است: 1ـ تبیین مفهوم امامت به وسیله آیات قرآن با مختصات پیشینی در صدر اسلام. 2ـ تبیین مفهوم امامت به وسیله آیات قرآن با مختصات و مفاهیم ایجاد شده متأخر و جدید. بنابراین لازم است تا وضعیت استنادات به آیه ابتلای ابراهیم برای مسأله امامت، در روایات امامیه روشن شود. در پژوهش پیش‌رو، با توجه به این سؤالات: 1ـ ذیل آیه ابتلای ابراهیم، چه تعداد روایت از معصومین(ع) در منابع حدیثی و روایی ذکر شده است؟ 2ـ وضعیت محتوای متنی آنها و تشابه و تکرار روایات ذیل آیه ابتلای ابراهیم چگونه است؟ 3ـ آیا روایات ذیل آیه ابتلای ابراهیم، پیرامون مسأله امامت به معنای رایج امروزی می‌باشد و این مسأله را پشتیبانی می‌کند؟؛ به روایات ذیل آیه ابتلای ابراهیم پرداخته شده است. در نهایت، روشن گشت که روایات اندکی ذیل آیه 124 بقره موجود هستند؛ که البته بیشتر آنها (جز چند مورد که مشکوک هستند،) اشاره‌ای به مسأله امامت عامه و خاصه مورد نظر ما شیعیانِ معاصر ندارند؛ و به نوعی، روایاتِ تفسیری با موضوعی جدای از اصل امامت می‌باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

32 - بازتاب قصۀ حضرت یونس (ع) در آثار مولانا و تشابه آن با منابع عرفانی پیشین
خدیجه نامدار جویباری حسین حسن پور آلاشتی مسعود روحانی

قصه‌‌های پیامبران همواره بستری ملموس و قابل‌ فهم برای مخاطب بوده‌ که عارفان برای بیان اندیشه‌های خود از زمینۀ تمثیلی آن بهره برده‌اند. مولانا جلال‌الدین (د.672ق) از جمله عارفانی است که قصه را ابزاری برای ارائۀ معنا قرار داده و از قصه‌های پیامبران سود جسته است. زندگی یون چکیده کامل

قصه‌‌های پیامبران همواره بستری ملموس و قابل‌ فهم برای مخاطب بوده‌ که عارفان برای بیان اندیشه‌های خود از زمینۀ تمثیلی آن بهره برده‌اند. مولانا جلال‌الدین (د.672ق) از جمله عارفانی است که قصه را ابزاری برای ارائۀ معنا قرار داده و از قصه‌های پیامبران سود جسته است. زندگی یونس (ع)، عناصر ویژه‌ای را در اختیار مولانا نهاده که بستری مناسب برای بیان اندیشه‌های اوست. او به‌ دنبال روایت خطی قصۀ یونس (ع) نیست و به‌ مقتضای سخن و مخاطب، جزئی از قصه را برمی‌گزیند. این نوع گزینش، نگاه نوین مولانا به قصه و به ‌کارگیری آن برای روشن‌داشت اندیشه‌اش است. پژوهش حاضر کاوشی برای بررسی دیدگاه متون عرفانی پیش از مولانا دربارۀ یونس (ع)، روایت مولانا از قصه و میزان شباهت آن‌ها است که از روش توصیفی‌ ـ ‌تحلیلی بهره می‌برد. پس از بحث و بررسی این موارد، به این نتیجه می‌رسیم که مولانا با وجود برداشت‌هایی از آثار پیشینیان، در نهایت، تأویل‌ها و دیدگاه‌های خود را ارائه کرده و در بخش‌هایی، مؤلفه‌های معنایی‌ـ ‌‌هنری جدیدی آفریده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

33 - وصایت حضرت علی (ع) و بازتاب آن در شعر پارسی تا پیش از دورۀ صفویه
باقر قربانی زرین

با گرایش ایرانیان به تشیّع فصل جدیدی در ادبیات پارسی گشوده شد. از دیگر سو شخصیّت برجستۀ حضرت علی (ع) باعث شد حتی شاعران غیر شیعۀ ایرانی نیز زبان به مدح او گشایند و در فضلش سخن برانند. یکی از مسائل مهم در تاریخ اسلام مسألۀ وصایت و جانشینی حضرت علی (ع) به عنوان خلیفۀ پس ا چکیده کامل

با گرایش ایرانیان به تشیّع فصل جدیدی در ادبیات پارسی گشوده شد. از دیگر سو شخصیّت برجستۀ حضرت علی (ع) باعث شد حتی شاعران غیر شیعۀ ایرانی نیز زبان به مدح او گشایند و در فضلش سخن برانند. یکی از مسائل مهم در تاریخ اسلام مسألۀ وصایت و جانشینی حضرت علی (ع) به عنوان خلیفۀ پس از رسول خدا (ص) است که در ادبیات پارسی و تازی بازتاب داشته است. با روی کارآمدن سلسلۀ صفویه (907 ق. به بعد) این مسأله در ادبیات پارسی با کمیتی قابل ملاحظه مطرح شد تا بدانجا که این پندار برای برخی پدید آمد که خاستگاه این اندیشه همان دورۀ صفویه است. این نوشتار برآن است که به بررسی این مسأله بپردازد و روشن کند که قدمت این اندیشه به قدمت ادبیات پارسی پس از اسلام است هرچند که نویسنده ادّعای استقصاء تام ندارد که در آن صورت مثنوی هفتاد من کاغذ شود. سروده ها به ترتیب تاریخی تا پایان سدۀ نهم هجری مورد بررسی قرار گرفته اند با توضیحاتی کلامی و تاریخی . پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

34 - اسطوره‏ زدایی در روایت‏های شبکه‏ی خبری ‏BBC از خبرهای مذهبی و دینی
لیلا شعبانی باقر ساروخانی

چکیده این پژوهش در پی تحلیل روایت های خبری بی بی سی فارسی در خصوص پوشش خبری وقایع موسوم به اهانت به پیامبر توسط مجله کارتونی شارلی ابدو فرانسه است. به عبارت دیگر این پژوهش می‌کوشد نسبت به سیاست‌های خبری و رسانه‌ای در خصوص واقعه مورد نظر شناخت پیدا کند. هدف اصلی این تحقی چکیده کامل

چکیده این پژوهش در پی تحلیل روایت های خبری بی بی سی فارسی در خصوص پوشش خبری وقایع موسوم به اهانت به پیامبر توسط مجله کارتونی شارلی ابدو فرانسه است. به عبارت دیگر این پژوهش می‌کوشد نسبت به سیاست‌های خبری و رسانه‌ای در خصوص واقعه مورد نظر شناخت پیدا کند. هدف اصلی این تحقیق بررسی روایت های تلویزیون BBCفارسیاز حادثه مجله کارتونی شارلی ابدو که هتک حرمت پیامبر اسلام بود، است. به همین منظور از نظریه‌های انتقادی حوزه خبر همچون چارچوب‌سازی، انگاره سازی و نظریه گفتمان و ایدئولوژی و نظریات مربوط به حوزه دیپلماسی استفاده شده است. برای گردآوری داده های این تحقیق از روش مشاهده و استفاده از اسناد دیداری در راستای شناسایی شاخص های مورد بررسی در روایت های تلویزیون BBCاستفاده شد. نتیجه بررسی ها نشان داد که رسانه های مختلف بر اساس سیاست های رسانه ای و خبری که دارند، در صدد برجسته سازی بخش هایی از خبر هستند که بتوانند مخاطب خود را جذب کنند و خبرهای خود را واقعی جلوه دهند و معمولا گرایشات سیاسی در این فرایند دخالت دارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

35 - نقد و بررسی موضوع بی‌سایگی پیامبر مکرّم اسلام در نعتیّات نبوی
رقیه هادی پور مریم محمدزاده رامین صادقی نژاد

چکیده یکی از موضوعات مطرح، در مورد پیامبر مکرّم، بی سایگی ایشان است که همانند سایر خَلقیّات و خُلقیّات آن حضرت، در شعر فارسی، بویژه نعتیّات نبوی، بازتاب یافته است. از آنجایی که شاعران ادب فارسی، طبیعتاً به دنبال اثبات شکوه و عظمتی ماورای بشری برای ختمی مرتبت بوده اند، چکیده کامل

چکیده یکی از موضوعات مطرح، در مورد پیامبر مکرّم، بی سایگی ایشان است که همانند سایر خَلقیّات و خُلقیّات آن حضرت، در شعر فارسی، بویژه نعتیّات نبوی، بازتاب یافته است. از آنجایی که شاعران ادب فارسی، طبیعتاً به دنبال اثبات شکوه و عظمتی ماورای بشری برای ختمی مرتبت بوده اند، از این موضوع، تحت عنوان معجزه یاد کرده اند. سئوال اصلی این نوشته آن است که آیا پیامبر اسلام، واقعاً سایه داشته اند؟ برای یافتن پاسخ، این موضوع را به شیوۀ اِسنادی- تحلیلی، از دیدگاه قرآن، عقل و روایات، کاویده ایم. یافته های این پژوهش نشان می دهد که هیچگاه نه قرآن، درصدد اثبات معجزه ای برای آن حضرت بوده است و نه خود ایشان. از نظر عقلی نیز این موضوع قابل پذیرش نیست. اندک روایات نقل شده از فریقین نیز، به قدری ضعیف، سُست و غیر قابل اعتماد است که نمی توان به صحّت آن، اعتنا کرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

36 - رنج ایّوب، مسیحیّت و عرفان مسیحی با تکیه بر اندیشه‌های مولانا
سالومه ایرانفر قدمعلی سرامی حیدر حسنلو

چکیده از ابتدای خلقت ابنای بشر، ابتلای پیامبران- از حضرت آدم گرفته تا به حضرت ختمی مرتبت، پیامبر اکرم(ص)، دل‌ها را رنجانیده و به درد آورده است. تفحّص در سرنوشت هر یک از این وارستگان تاریخ بشریّت آدمی را بر آن می‌دارد که بیندیشد که علّت و چرایی دردهای جانکاه ایشان و گرف چکیده کامل

چکیده از ابتدای خلقت ابنای بشر، ابتلای پیامبران- از حضرت آدم گرفته تا به حضرت ختمی مرتبت، پیامبر اکرم(ص)، دل‌ها را رنجانیده و به درد آورده است. تفحّص در سرنوشت هر یک از این وارستگان تاریخ بشریّت آدمی را بر آن می‌دارد که بیندیشد که علّت و چرایی دردهای جانکاه ایشان و گرفتاری به انواع امتحان و آزمایش‌های الهی چه بوده است و سعی در درک و دریافت حکمت نزول بلیّه بر سرنوشت برگزیدگان نوع انسان نماید؛ حال آنکه ایشان هر یک از جهت عصمت و طهارت وجودی، همواره موجبات هدایت خلق را فراهم می‌آوردند و همّ و غم خود را مصروف سعادت اخروی ایشان می‌نمودند. مقالة حاضر که در آن روش تحقیق به صورت کتابخانه‌ای می‌باشد، هدف بر آن است که با نظر بر رنج‌های پیامبران و خاصّان تاریخ بالاخص با تکیه بر رنج‌های حضرت ایّوب که نقطه اوج ظهور صفت ثبوتی صبر می‌باشد، به بررسی چرایی این رنج‌ها و در نهایت تأثیرات آن بر زندگی مسیحیان از انسان‌های عادی گرفته تا مبلّغین و فیلسوفان آن‌ها بپردازد. در این بین سعی شده است نقاط مشترک آن با اندیشه‌های عرفانی مولانا نیز سنجیده شود؛ حال آنکه مشترکات فراوانی در موضوع رنج میان اندیشه‌های عرفانی مسیحیت و اسلام وجود دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

37 - بررسی دلایل عقلی عصمت پیامبران علیهم السلام در کلام قدیم متکلمین شیعه
محمد حسن سراج صادقی

یکی از مباحثی که افکار متکلّمین مسلمان را تقریباً از همان آغاز تاریخ کلام اسلامی به خود مشغول داشته، مسأله‌ی عصمت پیامبران، می‌باشد. دیدگاه متکلمین در باره‌ی عصمت پیامبران، در دیدگاه ایشان در تفسیر قرآن کریم و دفاع از تنزیه پیامبران در آیات مؤثر است.در بین فرق مختلف مسل چکیده کامل

یکی از مباحثی که افکار متکلّمین مسلمان را تقریباً از همان آغاز تاریخ کلام اسلامی به خود مشغول داشته، مسأله‌ی عصمت پیامبران، می‌باشد. دیدگاه متکلمین در باره‌ی عصمت پیامبران، در دیدگاه ایشان در تفسیر قرآن کریم و دفاع از تنزیه پیامبران در آیات مؤثر است.در بین فرق مختلف مسلمین، متکلمین شیعه سخت گیرترین بوده و معتقد بوده‌اند که پیامبران از تمامی مراتب عصمت چه قبل از بعثت و چه پس از آن برخوردار بوده‌اند. مسئله‌ی این پژوهش است، این است که:آیا ادله‌ی متکمین شیعه، ادعای جمهور ایشان مبنی بر عصمت تمامی پیامبران از تمامی مراتب عصمت قبل و بعد از بعثت را اثبات می‌کند؟ و اگر پاسخ منفی است، چه راه حلی برای این مطلب وجود دارد؟در این پژوهش، ضمن آن‌که مشخص شد که مفهوم عصمت فراتر از گناه ‌نکردن است، برخی از مهمترین دلایل شیعه و میزان دلالت هر یک بر اثبات مراتب عصمت مورد بررسی قرار گرفت. این بررسی نشان می‌دهد که این دلایل نمی‌توانند عصمت از تمام مراتب و هرگونه خطا قبل و بعد از بعثت را مورد اثبات قرار دهند.در ادامه، ضمن تفکیک سرچشمه‌های توحید عملی قبل و بعد از بعثت، به عنوان راهی دیگر، تأثیر دریافت وحی در ایجاد عصمت بعد از عصمت مورد بررسی قرار گرفت، امری که مورد توجه متکلمین نبوده است. با این بیان، می‌توان درک بهتری از آیات مربوط به عصمت پیامبران ، عصمت معصومین و پاکی اولیای خاص الهی پیدا کرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

38 - «توطئه قتل پیامبر» و «صَحیفه مَلعونه»: بررسی و اعتبار سنجی روایتی در منابع متأخر شیعی
سید علیرضا موسوی اطهر

روایتی بلند مشتمل بر ذکر ماجرای توطئه¬ برای قتل پیامبر و پیمانی با عنوان «صَحیفه مَلعونه» منسوب به حذیفه یمانی، یکی از صحابه پیامبر، در منابع متاخر شیعی موجود است. منابعی که این روایت در آن‌ها آمده: نزهة الکرام و بستان العوام، إرشاد القلوب دیلمی، التهاب نیران الاحزان و چکیده کامل

روایتی بلند مشتمل بر ذکر ماجرای توطئه¬ برای قتل پیامبر و پیمانی با عنوان «صَحیفه مَلعونه» منسوب به حذیفه یمانی، یکی از صحابه پیامبر، در منابع متاخر شیعی موجود است. منابعی که این روایت در آن‌ها آمده: نزهة الکرام و بستان العوام، إرشاد القلوب دیلمی، التهاب نیران الاحزان و الیقین سید بن طاووس است به قرن هفتم و پس از آن برمی¬گردند. در این مقاله این روایت از جنبه¬های سندی و محتوایی بررسی شده تا میزان اعتبار آن سنجیده شود. بنابر ارزیابی صورت گرفته، افزون بر متأخر بودن منابع، در اسناد این روایت کاستی¬هایی از جمله برهم¬ریختگی، ناشناختگی و ضعف راویان نمایان است. در محتوای آن نیز، شواهدی بر ساختگی بودن قالب و ساختار آن وجود دارد که نشان می¬دهد این گزارش احتمالا بر اساس تصویرسازی کاتب یا کاتبان نوشته شده¬است. کاتب اگرچه از منابع متقدم بهره برده، اما روایت او با چندین گزارش دیگر پیرامون زمان ترور پیامبر و مکان نگارش پیمانه نامه بدست منافقین مخالفت دارد. از این رو، دو احتمال برای گزارش مذکور در نظر گرفته می¬شود. نخست آنکه کلیت گزارش برگرفته از متون دیگر برجامانده و ناموجود می¬باشد و کاتب دست به سندسازی زده یا آنکه بخشی از آن دارای اصالت بوده و توسط افرادی پرورانده شده که در فرض هر صورت، متن برجامانده قابل اعتماد نیست. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

39 - اصول ارتباطات میان‌فرهنگی از منظر اسلام؛ بررسی آیات قرآن و سیره پیامبر در مواجهه با یهودیان، مسیحیان و زرتشتیان
محمد مهدی مستوفی شربیانی رضا غلامی

گسترش ارتباطات در عصر حاضر و افزایش جابجایی‌ها، موجب شده تا افراد و گروه‌های مختلف، پیوسته در حال تعامل و برقراری ارتباطات با افرادی از دیگر فرهنگ‌ها باشند. طی این تعاملات متعدد، بدون شک، تأثیر و تأثر فرد از فرهنگ‌های متفاوت پدیده‌ای رایج خواهد بود. پژوهش حاضر با نگاهی چکیده کامل

گسترش ارتباطات در عصر حاضر و افزایش جابجایی‌ها، موجب شده تا افراد و گروه‌های مختلف، پیوسته در حال تعامل و برقراری ارتباطات با افرادی از دیگر فرهنگ‌ها باشند. طی این تعاملات متعدد، بدون شک، تأثیر و تأثر فرد از فرهنگ‌های متفاوت پدیده‌ای رایج خواهد بود. پژوهش حاضر با نگاهی تطبیقی به دنبال بررسی ویژگی‌های شیوه مناسب برقراری ارتباطات میان‌فرهنگی از دیدگاه اسلام با فرهنگ‌های مختلف است. که بدین منظور به بررسی سیره پیامبر و آیات قرآن پرداخته و با استفاده از روش توصیفی و تحلیلی تاریخی و تطبیق داده‌های گردآوری شده از منابع کتابخانه‌ای با سؤال پژوهش، در پی ارائه الگویی مرحله‌ای از اصول ارتباطات میان‌فرهنگی از دیدگاه اسلام برآمده است. نتایج حاصل از تحلیل و بررسی داده‌های بدست آمده را می‌توان در 6 مرحله عنوان کرد که به ترتیب عبارتند از: 1) تأیید و تأکید بر اشتراکات فرهنگی 2) تبلیغ و دعوت به فرهنگ خودی 3) نصیحت و دعوت به تفکر و گفتگوی آزاد علمی 4) انعقاد تفاهم نامه‌ها و قراردادهای مشترک فرهنگی 5) هشدار در برابر تقابل و تهاجم فرهنگی 6) دفاع و مبارزه با فرهنگ مخرب. باید به این نکته توجه داشت که مرحله‌ای بودن این فرآیند ارتباطی، به معنای حرکت از مرحله ابتدایی و الزاماً رسیدن به مرحله پایانی نیست. پرونده مقاله

فهرست مقالات پیامبر

سکوی نشر دانش

پیوندهای سایت

مراکز مرتبط

پشتیبانی

صفحات رسمی