بینامتنیت، تولید متن از طریق تعامل با متون پیشینیان یا معاصر خود است که مشارکت آن متنها در متن مورد نظر به صورت صریح، غیرصریح و ضمنی از متنی در متن دیگر صورت میگیرد. ژرار ژنت از برجستهترین محققان عرصة بینامتنیت است که بخش عمدهای از مطالعات خود را روی طبیعتِ گفتمان ر چکیده کامل
بینامتنیت، تولید متن از طریق تعامل با متون پیشینیان یا معاصر خود است که مشارکت آن متنها در متن مورد نظر به صورت صریح، غیرصریح و ضمنی از متنی در متن دیگر صورت میگیرد. ژرار ژنت از برجستهترین محققان عرصة بینامتنیت است که بخش عمدهای از مطالعات خود را روی طبیعتِ گفتمان روایی متمرکز میکند. مقالة حاضر با توجه این دیدگاه او، بینامتنیت در دستورالجمهور را مورد بررسی قرار داده و پس از مطالعة مبانی نظری با عوارفالمعارف سهروردی، منطبق نموده است. درواقع عوارفالمعارف سهروردی را در جایگاه پیشمتن و دستورالجمهور شیخ خرقانی را به عنوان پسمتن مورد ارزیابی قرار داده و به این نتیجه میرسد که شیخ خرقانی از عوارفالمعارف تاثیر گرفته است. همچنین بیشترین بینامتنیت در دستورالجمهور از عوارفالمعارف، به صورت ضمنی (وامگیری و الهامگونه) بوده و گاهی خرقانی به صورت غیرصریح به عوارفالمعارف نظر دارد و نیز شیخ خرقانی در فضای عرفانی- فکری مشابهی با سهروردی قرار داشته و این نزدیکی باعث ایجاد اشتراکات و مشابهتهای مفهومی در اثر شده است. نتیجة مطرح شده به روش کتابخانهای و به شیوة تحلیلی-توصیفی، بینامتنیت موجود در اثر را به اثبات میرساند.
پرونده مقاله
اعداد یکی از مهمترین انواع کهنالگوها هستند و از زمانهای بسیار دور از جمله دغدغههای ذهنی بشر بوده و همواره در طول تاریخ پرداختن به این موضوع که اعداد فراتر از مفهوم کمّی خود، ارزش کیفی و معانی نهفتة بسیاری در خود دارند؛ زمینهساز مطالعات و نظریهپردازیهای فراوانی در چکیده کامل
اعداد یکی از مهمترین انواع کهنالگوها هستند و از زمانهای بسیار دور از جمله دغدغههای ذهنی بشر بوده و همواره در طول تاریخ پرداختن به این موضوع که اعداد فراتر از مفهوم کمّی خود، ارزش کیفی و معانی نهفتة بسیاری در خود دارند؛ زمینهساز مطالعات و نظریهپردازیهای فراوانی در علوم مختلف بوده است. در واقع کنار گذاشتن اعداد از زندگی روزمره ممکن نیست. اعداد هم مانند زمان و مکان مفهومی کاملا اساطیری داشته و بهعنوان یکی از مهمترین انگارههای کهنالگویی مفاهیم نهفتة بسیاری در خود دارند که بیانگر حالات و اندیشههای روانی، جهانبینی و دنیای پیرامون صاحبان اثر هستند. در این مقاله به بررسی و تطبیق برخی اعداد در سعادتنامة نظامالدیناسترآبادی و ساقینامةظهوریترشیزی میپردازیم. بهنظر میرسد استرآبادی و ترشیزی شناخت عمیق و دقیقی از کهنالگوی اعداد داشته و آنها را با استفاده از عنصرخیال در آثار خود بهکار بردهاند. نگاه هر دو در مفاهیم کاربردی اعداد بههم شبیه بوده و از آن در اشعار خود و بهویژه در ابیات مذهبی استفاده کردهاند. اعداد با معانی نمادین مشابه ولی با بسامد متفاوت در هر دو دیوان آمده و بسامد استفاده از آنها در سعادتنامه بیشتر از ساقینامه میباشد. این پژوهش به روش توصیفیتحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانهای و دیجیتالی انجام شدهاست.
پرونده مقاله
یکی از نظریههایی که در عصر حاضر در مضامین ادبی مورد کشف و بررسی قرار میگیرد نظریة کهنالگویی یونگ است. کهنالگوها، گنجینهای از روان و اندیشة جمعی هستند که در هرکجا و هر زمان، فارغ از سنّت پدید میآیند و بهدلیل فراوان بودن تجربیات انسانی نمیتوان تعداد کهنالگوها را چکیده کامل
یکی از نظریههایی که در عصر حاضر در مضامین ادبی مورد کشف و بررسی قرار میگیرد نظریة کهنالگویی یونگ است. کهنالگوها، گنجینهای از روان و اندیشة جمعی هستند که در هرکجا و هر زمان، فارغ از سنّت پدید میآیند و بهدلیل فراوان بودن تجربیات انسانی نمیتوان تعداد کهنالگوها را مشخص کرد. یونگ این مفاهیم را اجزای ساختاری موروثی روان بشر دانسته و حرکت از من بهسوی خود را مستلزم انکشاف لایههای مختلف ناخودآگاه فرد میداند. یکی از مباحث مهم انگارههای کهنالگویی اشخاص هستند که در ساقینامةظهوری ترشیزی و سعادتنامةاسترآبادی بسیار دیده میشود اما به دلیل ناشناخته بودن این دو اثر پژوهشهای کافی در مورد آنها صورت نگرفته و بسیاری از زوایای ارزشمند آنها پنهان مانده است. در این جستار میخواهیم با بررسی این مولفه در آثار مذکور، به تفسیر ابیات آنها کمک نموده و به این سوالات پاسخ دهیم که ظهوری و استرآبادی چه شناختی نسبت به انگارة اشخاص کهنالگویی دارند و بسامد هر یک از انگارهها در ساقینامه و سعادتنامه چگونه است. بهنظر میرسد با وجود عدم شناخت دانش کهنالگویی به معنای نوین، ظهوری و استرآبادی شناخت عمیق و دقیقی از انگارههای کهنالگویی داشته و آنها را با استفاده از عنصر خیال در آثار خود بهطور ویژهای بهکار بردهاند. همچنین در این دو اثر انگارههای اشخاص مذهبی- ملی بر سایر انواع برتری داشته و انگارة جوینده فقط مختص شاعر است که جستوجو کرده و در نهایت به عرفان رسیده است. نتیجة مطرح شده به روش کتابخانهای به شیوة تحلیلی- توصیفی در نتیجه بیان شده است.
پرونده مقاله