چالش های اقتصادی همیشه بستر مناسب برای ایجاد تغییر و تحولات اجتماعی بوده است. در این میان نویسندگانی که خود را جزیی از مردم و حرکت های اجتماعی می دانند، با ثبت و گاهی اوقات نقد این تحولات، رسالت و هویت اجتماعی خود را حفظ می کنند. نکته قابل توجه در بررسی رابطه بین ادبیات چکیده کامل
چالش های اقتصادی همیشه بستر مناسب برای ایجاد تغییر و تحولات اجتماعی بوده است. در این میان نویسندگانی که خود را جزیی از مردم و حرکت های اجتماعی می دانند، با ثبت و گاهی اوقات نقد این تحولات، رسالت و هویت اجتماعی خود را حفظ می کنند. نکته قابل توجه در بررسی رابطه بین ادبیات و جامعه وجود تشابهاتی است که در آن نویسندگان مختلف با ملیتهای متفاوت نگرش ادبی مشابهی به بعضی از این تحولات اجتماعی نشان داده اند. برای مثال انقلاب سفید و اصلاحات اراضی در ایران و پیامدهای نافرجام آن از چشم تیز بین محمود دولت آبادی رمان نویس معاصر ایرانی پنهان نمانده و در رمان جای خالی سلوچ تصویری واقع گرایانه از پیامدهای پنهان از چشم این تحول سیاسی- اقتصادی ارائه نموده است. در سوی دیگر جان اشتاین بک نویسنده شهیر آمریکایی و برنده جایزه نوبل ادبی در دوره ای حساس از تاریخ آمریکا به نام دوره رکود بزرگ رمانی به نام خوشه های خشم را به نگارش درآورده که جاودانه ترین ثبت ادبی از این واقعه سیاسی - اجتماعی به شمار می رود. تشابهات سیاسی، اجتماعی و بیشتر از همه اقتصادی این دو واقعه، دوره رکود بزرگ و انقلاب سفید، بر وجود ناخودآگاه جمعی برای نگارش رمانهای اجتماعی نزد بزرگان ادبیات کشورهای مختلف صحه می گذارد. در این مقاله سعی شده با بررسی اجمالی وجوه مشترک اجتماعی و سیاسی این دو واقعه تشابهات سبکی و درونمایه ای در دو رمان جای خالی سلوچ و خوشه های خشم با استفاده از شیوه نقد مارکسیستی مورد کنکاش و برسی قرار گیرد. در این تحقیق همچنین، درونمایه های مشترک، شباهت شخصیتها در سطوح مختلف اجتماعی و تأثیر تحولات بر تغییر ساختار اجتماعی حاکم بر جامعه مورد نقد و بررسی قرار گرفته تا رویکرد یکسان نویسندگان به یک واقعه اجتماعی و نقش ادبیات در بستر این رخدادها در دو فرهنگ متفاوت نشان داده شود.
پرونده مقاله
ایمان محور اساسی تمام ادیان الاهی و مهم ترین موضوعی است که الاهیون تفسیرها و برداشت های گوناگونی از آن را با توجه به نگرش فکری خود ارائه کرده اند. علاوه بر آنکه ایمان در اسلام با سایر ملت ها و آیین ها معنای متفاوتی دارد، در میان ملل و نحل اسلامی نیز معانی و تفسیرهای گون چکیده کامل
ایمان محور اساسی تمام ادیان الاهی و مهم ترین موضوعی است که الاهیون تفسیرها و برداشت های گوناگونی از آن را با توجه به نگرش فکری خود ارائه کرده اند. علاوه بر آنکه ایمان در اسلام با سایر ملت ها و آیین ها معنای متفاوتی دارد، در میان ملل و نحل اسلامی نیز معانی و تفسیرهای گوناگونی از ایمان شده است. هر یک از فرقه ها و گروه های اسلامی با توجه به برخی آیاتِ قرآن و برداشت آن ها از آن آیات، نظری ارائه کرده اند که با نظر و برداشت دیگران متفاوت است. عرفا نیز به مسایل کلامی از جمله ایمان پرداخته اند امّا دید و نگاه عارفان به مسایل کلامی نسبت به متکلّمان متفاوت است. بدیهی است هر قدرنگاه هنری به الاهیات و دین پر رنگ تر باشد طرح مسایل کلامی هم، رنگ متفاوتی به خود خواهد گرفت.
نگارنده در این مقاله ضمن برشمردن آیات مختلف در مورد ایمان و اشاره به نظر متکلّمان اسلامی، رأی و نظر عارفان، به ویژه مولانا جلال الدّین محمّد بلخی را مورد واکاوی و بررسی قرار داده است.
پرونده مقاله
اقبال لاهوری متفکر و عارف پاکستانی به ایران و عارفان ایرانی عشق می ورزید و رهایی مسلمانان را در برگشت به سنن اسلامی می دانست اما پاره ای از اندیشههای عرفان اسلامی را نیازمند به بازنگری می دید او به مولانا جلال الدین رومی ارادت خاصی داشت، شیخ محمود شبستری مورد توجه او ب چکیده کامل
اقبال لاهوری متفکر و عارف پاکستانی به ایران و عارفان ایرانی عشق می ورزید و رهایی مسلمانان را در برگشت به سنن اسلامی می دانست اما پاره ای از اندیشههای عرفان اسلامی را نیازمند به بازنگری می دید او به مولانا جلال الدین رومی ارادت خاصی داشت، شیخ محمود شبستری مورد توجه او بود و به آثار او از جمله گلشن راز عنایت خاصی داشت و سؤالات امیرحسینی هروی را مهم می دانست بنابراین کوشید که خود نیز با توجه به برداشت و تفسیری که از آنها دارد بدانان پاسخ دهد لذا گلشن راز جدید را سرود و به بعضی از مفاهیم عرفانی فلسفی کتاب گلشن راز از جمله فکر و دامنه آن، ممکن و واجب، وحدت وجود، قدیم و حدث به گونه ای نو نگریست و راه پیشرفت ملل اسلامی را در برگشت به خودی می دانست; در این مقاله کوشیده ایم که به تفاوت دیدگاههای این دو اندیشمند بزرگ اسلامی توجه کنیم و آنها را نشان دهیم.
پرونده مقاله
در همهی فرهنگهای فارسی اعمّ از فرهنگهای عمومی و یا فرهنگ لغات و تعبیرات خاصّ یک اثر یا واژگان و اصطلاحات یک شاعر و نویسنده، و حتّی در شرحهایی که بر برخی از متون کهن نظم و نثر نوشته شده، ترکیب کنایی از بن دندان را به معنی از صمیم دل، از دل و جان، و از روی میل و رغبت چکیده کامل
در همهی فرهنگهای فارسی اعمّ از فرهنگهای عمومی و یا فرهنگ لغات و تعبیرات خاصّ یک اثر یا واژگان و اصطلاحات یک شاعر و نویسنده، و حتّی در شرحهایی که بر برخی از متون کهن نظم و نثر نوشته شده، ترکیب کنایی از بن دندان را به معنی از صمیم دل، از دل و جان، و از روی میل و رغبت پنداشتهاند؛ یعنی در حقیقت تنها به یک وجه از معنای آن توجّه کردهاند. از آنجا که این مفهوم با توجّه به بافت جمله و انسجام معنایی در برخی بیتها و عبارتهای شرح شده، درست به نظر نمیرسید، به بررسی و استخراج نمونههایی مختلف از متون نظم و نثر کهن پرداخته شد. نتیجهی حاصلشده از این پژوهش تبیین میکند که باید ترکیب کنایی مزبور را در عداد اضداد زبان فارسی به شمار آورد؛ زیرا در شاهد مثالها و نمونههای گردآوری شده ـ بر خلاف معنای غالب و رایج این ترکیب ـ با مفهومی متضاد مواجه میشویم که از دید فرهنگ نویسان و شارحان متون پنهان مانده است. در این کاربرد معنایی دوگانه، ترکیب کنایی از بن دندان به مفهوم انجام کاری از روی اضطرار و ناچاری یا از سر طوع و تسلیم به کار رفته است. این ترکیب از دیدگاه دستوری و نقشی میتواند در حُکم قیدواره یا متمّم قیدی و گروه حرف اضافهای به شمار آید.
پرونده مقاله
ابوعبدالله جعفربن محمد رودکی سمرقندی، از پارسی گویان نامور و استاد شاعران زبان فارسی است که علاوه بر فضل تقدم، شاعری سخت پرکار بوده است. متأسفانه از آن همه شعری که بدو نسبت داده اند بیش از هزار بیت برجای نمانده است، که با بررسی و پژوهش در اوزان این مقدار از شعر وی نیز م چکیده کامل
ابوعبدالله جعفربن محمد رودکی سمرقندی، از پارسی گویان نامور و استاد شاعران زبان فارسی است که علاوه بر فضل تقدم، شاعری سخت پرکار بوده است. متأسفانه از آن همه شعری که بدو نسبت داده اند بیش از هزار بیت برجای نمانده است، که با بررسی و پژوهش در اوزان این مقدار از شعر وی نیز می توان قدرت و توانایی آن استاد بزرگ را در فن شاعری دریافت. در این مقاله ویژگی های عروضی و وزنی اشعار رودکی در چهار بخش بررسی شده است و با پژوهشی علمی و کاربردی نتایج بدست آمده نیز بیان شده است.
پرونده مقاله
شیخ حسن مولاناباد، نویسنده، شاعر و عارف گمنام کردستان در اواخر حکومت صفویان (1136 ـ 1073 هـ ق)، است که متأسّفانه تا زمان حال هیچگونه تحقیق و پژوهش علمی بر آثار و جنبههای مختلف زندگی ایشان صورت نگرفته است و میرود با ادامهی این روند، خدمات علمی، ادبی و دینی ایشان به ف چکیده کامل
شیخ حسن مولاناباد، نویسنده، شاعر و عارف گمنام کردستان در اواخر حکومت صفویان (1136 ـ 1073 هـ ق)، است که متأسّفانه تا زمان حال هیچگونه تحقیق و پژوهش علمی بر آثار و جنبههای مختلف زندگی ایشان صورت نگرفته است و میرود با ادامهی این روند، خدمات علمی، ادبی و دینی ایشان به فراموشی سپرده شود. در حالی که شیخ حسن تأثیرات اجتماعی فراوانی بر مردم در عصر خود و بعد از آن داشته است. در این تحقیق سعی شده است نمایی از زندگی، تحصیلات، آثار علمی و عرفانی او، روشن و مشخص شود.
پرونده مقاله
شعر قلندری یکی از شاخههای شعر عرفانی است که ظهور رسمی آن با شعر سنایی است. از آن پس دامنهی گسترهی آن، چنان است که حتی در شعر شاعرانی چون خاقانی و انوری هم مفاهیم قلندری دیده میشود. بررسی غزل سنایی و عطار به عنوان برجستهترین نمونه های شعر قلندری، شاخصههای اصلی ان چکیده کامل
شعر قلندری یکی از شاخههای شعر عرفانی است که ظهور رسمی آن با شعر سنایی است. از آن پس دامنهی گسترهی آن، چنان است که حتی در شعر شاعرانی چون خاقانی و انوری هم مفاهیم قلندری دیده میشود. بررسی غزل سنایی و عطار به عنوان برجستهترین نمونه های شعر قلندری، شاخصههای اصلی اندیشههای قلندری را به دست میدهد، چنان که از این بررسی میتوان به شخصیّت این شاعران و نیز زبان شعر قلندری رسید. ملاحظهی این معانی که نتیجهی کندوکاوی جدی در این حوزه است، خودبهخود درجهی تقلیدی بودن سخن بعضی از گویندگان قرن هشتم را نشان خواهد داد.
پرونده مقاله
بخش مهمّی از تأثیر شعر، وابسته به موسیقی کلمه و لفظ هاست.آنچه که موجب ایجاد موسیقی در زبان شعر می گردد،"تکرار" است. گروه موسیقایی، عواملی از جمله وزن، قافیه و ردیف می باشد، که زبان ادبی را از زبان معمول و هنجار به یاری آهنگ و توازن جدا می سازد. سیمین بهبهانی، حسین منزوی چکیده کامل
بخش مهمّی از تأثیر شعر، وابسته به موسیقی کلمه و لفظ هاست.آنچه که موجب ایجاد موسیقی در زبان شعر می گردد،"تکرار" است. گروه موسیقایی، عواملی از جمله وزن، قافیه و ردیف می باشد، که زبان ادبی را از زبان معمول و هنجار به یاری آهنگ و توازن جدا می سازد. سیمین بهبهانی، حسین منزوی و محمّدعلی بهمنی از غزل سرایان به نام معاصر هستند، که در وزن غزل نو تحوّلات بنیادینی ایجاد نمودند. این پژوهش بر آن است، تا علاوه بر گروه موسیقایی در غزل نو، تغییر و تحوّلات مذکور را با تکیه براشعار این غزل سرایان، مورد بررسی قرار دهد.
پرونده مقاله