-
مقاله
1 - بررسی تاثیر زیست محیطی و اجتماعی توسعه صنعتی(مطالعه موردی: شهر تهران)علوم و تکنولوژی محیط زیست , شماره 5 , سال 23 , تابستان 1400زمینه و هدف: در راستای دستیابی به اهداف توسعه ملی بی شک راهبرد صنعتی سازی، نقش بسزایی را ایفا نموده و اثرات اجتماعی و زیست محیطی خاص خود را بر جای می گذارد. در همین خصوص تعیین تاثیر توسعه صنعتی بر شاخص زیست محیطی و اجتماعی در شهر تهران هدف اصلی این تحقیق بوده است.روش بر چکیده کاملزمینه و هدف: در راستای دستیابی به اهداف توسعه ملی بی شک راهبرد صنعتی سازی، نقش بسزایی را ایفا نموده و اثرات اجتماعی و زیست محیطی خاص خود را بر جای می گذارد. در همین خصوص تعیین تاثیر توسعه صنعتی بر شاخص زیست محیطی و اجتماعی در شهر تهران هدف اصلی این تحقیق بوده است.روش بررسی: تحقیق حاضر بر مبنای هدف از نوع کاربردی و از نظر ماهیت و روش، توصیفی- تحلیلی بوده و جمع آوری اطلاعات نیز بر اساس تلفیقی از روش اسنادی و روش پیمایشی بوده است. جامعه آماری تحقیق را شهروندان تهران تشکیل دادند. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه، مشاهده و مصاحبه بود. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS و آزمون T تک گروهی استفاده شده است.یافته ها: نتایج به دست آمده نشان می دهد رابطه معناداری بین توسعه صنعت در تهران و آلودگی های زیست محیطی(افزایش زباله های الکترونیکی و غیرالکترونیکی، آلودگی هوا و ...) و اسکان غیررسمی وجود دارد. ولی با نابرابری اجتماعی(تضاد طبقات اجتماعی، نابرابری فرصت ها، برابری جنسیتی) رابطه معناداری ندارد.بحث و نتیجه گیری: با ورود و توسعه صنعت، پیامدهای زیست محیطی و اجتماعی نیز در گذر زمان پدیدار می شود. به محض اینکه کشورهای در حال توسعه، تکنولوژی کشورهای غربی را می پذیرند، ساخت های اجتماعی نیز تغییر می کند و محیط زیست منطقه نیز از این توسعه، تاثیر می پذیرد. توجّه به ارزیابی اثرات محیطی و اجتماعی به طور گسترده مورد نیاز کشورهای در حال توسعه است؛ زیرا به علّت توسعه نیافتگی اقتصادی و نبودِ زیرساخت های مناسب علمی و فنّی، طرح های توسعه در این کشورها تأثیر منفی فراوانی بر تنوّع زیستی و محیط زیست می گذارند. پرونده مقاله -
مقاله
2 - بررسی توسعه صنعتی شهر تهران و ارزیابی پیامدهای اجتماعی آن از دیدگاه شهروندانپایداری، توسعه و محیط زیست , شماره 18 , سال 5 , تابستان 1403چکیده کامل
زمینه و هدف: توسعه چه در مقیاسی کوچک باشد و چه در سطحی وسیع اجرا شود، تغییراتی را در اجتماع محلی ایجاد میکند و تأثیر مستقیمی بر روی زندگی مردم دارد. اقدامات توسعهای زمانی به اهداف خود دست مییابند که جنبههای اجتماعی در کنار ملاحظات اقتصادی قرار گیرند. به این ترتیب هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی تأثیرات اجتماعی توسعه صنعتی تهران در ابعاد مختلف میباشد.
روش بررسی: روش تحقیق این پژوهش با توجه به ماهیت و اهداف آن، توصیفی – تحلیلی و یک بررسی کاربردی است. برای بررسی فرضیات تحقیق از روش آماری t تک نمونه ای و همچنین برای وزن دهی ابعاد از متد AHP و نرم افزار Expert choice، استفاده شد. جامعه آماري اين پژوهش در بخش پيمايشي، تمامي شهروندان بالاي ١٨ سال ساكن در شهر تهران بود. حجم نمونه آماري پژوهش (384نفر) با استفاده از فرمول کوکران به صورت تصادفی ساده تعیین و به تناسب جمعیت مورد بررسی قرار گرفت.
یافته ها: یافته های پژوهش بر اساس تحلیل آزمون t تک نمونهای نشان داده شد که از 6 بعد مورد بررسی مربوط به شاخص اجتماعی اثرات توسعه صنعتی، 4 بعد آلودگی محیط زیست (59/3)، حاشیه نشنی (41/3)، اسکان غیررسمی (48/3) و مصرف گرایی (38/3) به دلیل آنکه مقدار میانگین شان بیشتر از 3 (حد وسط) و سطح معناداری کمتر 05/0 بوده از توسعه صنعتی متاثر شده و با توسعه صنعتی رابطه معناداری دارند اما دو بعد دیگر نابرابری اجتماعی و شهرنشینی به دلیل بزرگتر بودن سطح معناداریشان از 05/0 دارای رابطه معناداری با توسعه صنعتی نیستند.
بحث و نتیجه گیری: توسعه صنعتی در تهران باعث افزایش مهاجرت، حاشیهنشینی، آسیبهای اجتماعی، آلودگی محیط زیست و افزایش جرم و جنایت در بخشهای حاشیهنشینی شهر تهران شده است.
پرونده مقاله -
مقاله
3 - واپایش مولفه های رشد هوشمند شهری در رویکرد توسعه پایدار شهری با استفاده از تکنیک های تصمیم گیری چند معیاره(مطالعه موردی شهر اردبیل)نگرش های نو در جغرافیای انسانی , شماره 4 , سال 12 , پاییز 1399با ورود به هزاره سوم میلادی، شهرها در اثر رشد جمعیت و شهرنشینی، با چالشهای گستردهای ناشی از رشدی فراتر از ظرفیت-های پاسخگو مواجه شده اند که نمود عینی آن را در مسائلی چون فقر شهری، کمبود زیرساختها، اسکان غیررسمی، رشد آلودگی-ها، کاهش کیفیت زندگی و در مجموع، رشد ناپایدا چکیده کاملبا ورود به هزاره سوم میلادی، شهرها در اثر رشد جمعیت و شهرنشینی، با چالشهای گستردهای ناشی از رشدی فراتر از ظرفیت-های پاسخگو مواجه شده اند که نمود عینی آن را در مسائلی چون فقر شهری، کمبود زیرساختها، اسکان غیررسمی، رشد آلودگی-ها، کاهش کیفیت زندگی و در مجموع، رشد ناپایداریها میتوان مشاهده نمود. در چنین وضعیتی، یافتن راهکارهای جدید و کم هزینه در جهت دستیابی به پایداری، بیش از پیش ضروری به نظر میرسد. براین اساس، پژوهش حاضر استدلال میکند که هوشمندسازی، با بهره گیری از شاخصهایی همچون حکمروایی هوشمند، محیط زیست هوشمند، اقتصاد هوشمند، تحرک هوشمند، زندگی هوشمند و مردم هوشمند، رویکرد موثری در جهت نیل به پایداری (در ابعاد اقتصادی، اجتماعی، محیطی و کالبدی) محسوب میگردد.روش پژوهش توصیفی- تحلیلی از نوع کاربرد است که با استفاده از روش تصمیمگیری چند معیاره نخست مناطق شهری برای شاخصهای رشد هوشمند شهری رتبهبندی و میزان نابرابریها مشخصشده، سپس از طریق سیستم اطلاعات جغرافیایی به سطحبندی مناطق شهری آن پرداختهشده است. بر اساس نتایج حاصل از کاربست مدل ویکور، این مناطق هرکدام رتبههای متفاوتی را به دست آوردهاند، بهطوریکه مناطق چهارگانه این شهر ازلحاظ میزان برخورداری از شاخصهای منتخب توسعه اینگونه میباشد که ازلحاظ برخورداری از شاخصهای موردبررسی، منطقه یک دارای بیشترین میزان برخورداری و منطقه دو دارای کمترین میزان برخورداری میباشد. این امر نشانگر نابرابری و تفاوت چشمگیر در برخی از شاخص رشد در مناطق شهر اردبیل میباشد. پرونده مقاله -
مقاله
4 - شناسایی پایداری و ناپایداری زیست محیطی در نواحی شهری با استفاده از فن تصمیم گیری چند معیاره تخصیص خطی و تکنیک دلفی با تاکید بر عوامل ناپایداری محیطی (مطالعه موردی : شهر اهواز)علوم جغرافیایی (جغرافیای کاربردی) , شماره 5 , سال 18 , زمستان 1401در این پژوهش ابتدا از طریق مطالعه مبانی نظری پژوهش اقدام به شناسایی معیارها و زیرمعیارهای که در جهت پایداری زیست محیطی موثر است شد. پس از شناسایی معیارها اقدام به طراحی پرسشنامه دلفی شد و در اختیار کارشناسان و متخصصین قرار داده شد. پیاده سازی تکنیک دلفی تا سه دور پیش رف چکیده کاملدر این پژوهش ابتدا از طریق مطالعه مبانی نظری پژوهش اقدام به شناسایی معیارها و زیرمعیارهای که در جهت پایداری زیست محیطی موثر است شد. پس از شناسایی معیارها اقدام به طراحی پرسشنامه دلفی شد و در اختیار کارشناسان و متخصصین قرار داده شد. پیاده سازی تکنیک دلفی تا سه دور پیش رفت به گونه ای که در در دوره سوم اعضای پنل نظرات خود را در مورد هریک از معیارها اعلام کردند که ضریب هماهنگی کندال افزایش پیدا کرد و به مقدار 669/0 رسید از آنجا که مقدار ضریب هماهنگی کندال نسبت به دور دوم افزایش کمتری داشت و با توجه به این که میزان اجماع و اتفاق نظر اعضا رشد قابل توجهی را نشان نداد، به تکرار دوره های دلفی پایان داده شد . پس از پایان مراحل دلفی ، معیارهای منابع و خدمات محیط ، سلامت محیط و انرژی به عنوان مهمترین معیارهای ارزیابی پایداری زیست محیطی در شهر اهواز انتخاب گردیدند معیار مربوط به نتایج حاصل از پیاده سازی مدل تخصیص خطی نشان داد که بخش شمالی شهر در رتبه اول، بخش جنوبی در رتبه دوم، بخش غربی در رتبه سوم و بخش مرکزی در رتبه چهارم قرار گرفته است. یافتههای تحقیق بیانگر این است که با وجود سهم هر یک از آسیبهای زیستمحیطی در تحلیل معیارهای پایداری و کیفیت محیطزیست شهری، میتوان گفت آلایندههای هوا مهمترین نقش را در ناپایداری زیستمحیطی شهر اهواز دارند. پرونده مقاله -
مقاله
5 - ارزیابی توسعه ی شهری اصفهان و نقش آن در روند تغییرات پوشش گیاهی محیط شهریعلوم جغرافیایی (جغرافیای کاربردی) , شماره 4 , سال 19 , پاییز 1402در مناطق شهری رشد و توسعه فضای شهری باعث تغییر کاربری اراضی کشاورزی به مسکونی، تجاری و صنعتی شده است. این تغییرات دارای پیامدهای ناخوشایندی بر روی زندگی شهری همچون افزایش آلودگی هوا، کاهش پوشش گیاهی و افزایش دمای محیط میباشند. در این تحقیق ارزیابی 4 شاخص پوشش گیاهی چکیده کاملدر مناطق شهری رشد و توسعه فضای شهری باعث تغییر کاربری اراضی کشاورزی به مسکونی، تجاری و صنعتی شده است. این تغییرات دارای پیامدهای ناخوشایندی بر روی زندگی شهری همچون افزایش آلودگی هوا، کاهش پوشش گیاهی و افزایش دمای محیط میباشند. در این تحقیق ارزیابی 4 شاخص پوشش گیاهی و استخراج کاربری اراضی محدوده شهر اصفهان در سالهای 2002 و 2015 پرداخته است. تحقیق حاضر از دادههای ماهواره لندست 7 سنجنده +ETM در سال 2002 و دادههای سنجنده OLI ماهواره لندست 8 در سال 2015 استفاده شده است. در این تحقیق پس از انجام تصحیحات هندسی، اتمسفری و رادیومتریک با روشهای مختلف پردازش دادهها به منظور آشکارسازی پوشش گیاهی و تغییرات آن، آنالیز گردید. بهترین روش، برای هر یک از زمانهای مورد بررسی، بر اساس تحلیل همبستگی بین تعدادی از شاخصهای سنجش از دور، بارزسای پوشش گیاهی و دادههای برداشت شده از طریق GPS انتخاب شد. نتایج بدست آمده کارایی شاخص NDVI برای دادههای سال 2002 و 2015 تایید کرد. نتایج بدست آمده شاخص های NDVI، SAVI، ARVI و NDGI به ترتیب با مقادیر 60/80، 10/78، 50/76 و 23/76 بالاترین صحت کلی را در سال 2002 داشته اند. همچنین نتایج شاخصهای مختلف در سال 2015 به ترتیب NDVI، SAVI، NDGI و ARVI مقادیر 70/84، 80/81، 15/78 و 75/77 بالاترین صحت کلی را داشته اند. شاخص NDVI به دلیل دارا بودن MAE و MBE پایینتر (02/1=MBE و 11/8=MAE) در سال 2002 و (91/0=MBE و 18/6=MAE) در سال 2015 با کمترین خطا و انحراف معیار نسبی همراه است. نتایج تغییرات درصد تاج پوشش گیاهی نشان داد که کلاسهای با درصد تاج پوشش بین 20-10 درصد سطح بیشتری را در سال 2002 نسبت به سال 2015 به خود اختصاص دادهاند در مقابل، از مساحت کلاسهای با درصد تاج پوشش زیاد یعنی بالاتر از 40 % در خلال این مدت افزایش پیدا کرده است و از مجموع 95/5 درصد در سال 2002 به 67/7 درصد در سال 2015 رسیده است. ارزیابی نتایج به دست آمده نشان داد دقت بالاترCCA2 و PCA2 مربوط به سال 2015 نسبت بهCCA1 و PCA1 که مربوط به سال 2002 میباشد بالاتر است. تصاویر ماهوارهای محدوده مورد مطالعه از طریق روش نظارت شده حداکثر احتمال طبقهبندی شد نتایج کاهش 33 درصدی مساحت طبقه پوشش سبز را به طبقه شهری نشان میدهد. پرونده مقاله -
مقاله
6 - ارزیابی تاثیر مخاطرات ژئومورفولوژیک پسروی آب دریای خزر برگردشگری ساحلی (مطالعه موردی شهرساحلی گمیش تپه)علوم جغرافیایی (جغرافیای کاربردی) , شماره 2 , سال 19 , تابستان 1402گردشگری سیستم پیچیده ای است که ابعاد مختلف زندگی انسانی (اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی زیست محیطی و کالبدی) را دربرمیگیرد. سواحل دریاها ازجمله مناطقی است که، عوامل مختلفی آن را تحت تاثیر قرار میدهد. ازجمله تغییرات اقلیمی، مداخلات انسانی، وتغییرات تراز دریا. یکی از سواحلی که چکیده کاملگردشگری سیستم پیچیده ای است که ابعاد مختلف زندگی انسانی (اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی زیست محیطی و کالبدی) را دربرمیگیرد. سواحل دریاها ازجمله مناطقی است که، عوامل مختلفی آن را تحت تاثیر قرار میدهد. ازجمله تغییرات اقلیمی، مداخلات انسانی، وتغییرات تراز دریا. یکی از سواحلی که با تغییرات زیادی مواجه بوده، سواحل شرقی دریای خزر به ویژه سواحل شهرستان گمیشان است. با توجه به اهمیت موضوع، دراین تحقیق به بررسی اثرات تغییرات تراز دریای خزر برتغییرات تالاب بین المللی گمیشان وخط ساحلی پرداخته شد. همچنین از مدل رقومی ارتفاعی 5/12 متر، تصاویر ماهواره ی لندست واطلاعات آماری مربوط به تغییرات تراز دریا بعنوان داده های تحقیق استفاده شد. ابزارهای مورد استفاده در تحقیق نیز شامل ARCGIS ,ENVI, وIDRISI برای اجرای مدل LCM بود. دراین تحقیق ،ابتدا تغییرات ترازآبی دریای خزر با استفاده از داده های آماری بررسی شد. سپس با استفاده از عکسهای ماهواره ی لندست، تغییرات خط ساحلی وتالاب بین المللی گمیشان بررسی ودرارتباط با نوسان های دریای خزر مورد تجزیه وتحلیل قرارگرفت. براساس نتایج بدست آمده، درطی سالهای 1990 تا 2020، سطح دریای خزر 51 سانتی متر کاهش یافت. همچنین خط ساحلی مورد مطالعه 5/6355 متر پسروی داشت وتالاب نیز با 97 کیلومتر مربع کاهش وسعت مواجه شد. با توجه به موارد فوق، نوسانهای دریای خزر همراه با فعالیتهای انسانی ازجمله سدسازی، ازعوامل موثر بر تغییرات خط ساحلی وتالاب است. بنابراین برای هرگونه مدیریت وبرنامه ریزی بایستی پایش مداوم تغییرات دوره ای خط ساحلی نیز مورد توجه قرار گیرد. پسروی آب دریای خزر برگردشگری ساحلی اثر نامطلوبی گذاشته بطوری که تاسیسات گردشگری ساحلی عملا در خشکی وبافاصله زیاد از ساحل قرار گرفته است، این امر توجه به محاسبات دقیق در اجرای تاسیسات گردشگری ازقبیل TCI قبل از شروع به ساخت را دوچندان میکند. پرونده مقاله -
مقاله
7 - پهنه بندی مناطق دارای ظرفیت گردشگری گمیش تپه براساس مدل تاپسیس در محیط GISکاربرد سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور در برنامهریزی , شماره 53 , سال 14 , پاییز 1402ظرفیتهای گردشگری از سرمایه های ویژه هر کشور و منطقه محسوب میگردد که معرفی ، طبقه بندی و برنامه ریزی آن برای گسترش صنعت گردشگری ازاهمیت بالایی برخورداراست و همچنین از دهه 1990 به علت رکود کشاورزی و مشکلات بعدی آن در جوامع روستایی ، متخصصان و برنامه ریزان بر مهم بودن گستر چکیده کاملظرفیتهای گردشگری از سرمایه های ویژه هر کشور و منطقه محسوب میگردد که معرفی ، طبقه بندی و برنامه ریزی آن برای گسترش صنعت گردشگری ازاهمیت بالایی برخورداراست و همچنین از دهه 1990 به علت رکود کشاورزی و مشکلات بعدی آن در جوامع روستایی ، متخصصان و برنامه ریزان بر مهم بودن گسترش گردشگری روستایی تاکید کرده اند . هدف از این تحقیق ارتقاء وبهبود گردشگری (شهر گمیش تپه)می باشد. در این پژوهش جهت تهیه اطلاعات و داده های مورد نیاز از بررسی های اسنادی و کتابخانه ای و مطالعات میدانی استفاده شده است که نخست به جمع آوری آمارواطلاعات ومطالعات انجام شده درسطح منطقه ( شامل : پارامترهای اقلیمی ،ژئومورفولوژی ،زمین شناسی ،هیدروژئولوژی ، انسانی ومحیطی ) وتهیه نقشه های موردنیازازجمله : دما ، بارندگی ، ساعات، فرسایش ،شیب ،زمین شناسی ،گسل ها ،آبهای زیرزمینی ، آبهای سطحی ،کاربری اراضی ،خطوط ارتباطی ،مناطق حفاظت شده ،مراکزجمعیتی ،با استفاده از GISصورت می گیردو با توجه به اطلاعات به دست آمده به بررسی جاذبه ها ، امکانات ، خدمات و وضعیت گردشگری در منطقه پرداخته و سپس با استفاده از مدل TOPSIS به رتبه بندی و سطح بندی ظرفیتهای گردشگری گمیش تپه صورت گرفته است . با توجه به نتایج تحقیق منطقه چارقلی با رتبه تاپسیس 612 / . بعنوان منطقه مناسب گردشگری انتخاب شد . پرونده مقاله -
مقاله
8 - سنجش میزان آسیبپذیری شهرها در برابر زلزله (مطالعه موردی: محلات شهر نیریز)کاربرد سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور در برنامهریزی , شماره 2 , سال 13 , تابستان 1401چکیدهدر میان حوادث طبیعی، زلزله یکی از جدیدترین چالشهای اساسی جوامع است که همه ساله، علیرغم آنکه، خسارات عظیم اقتصادی را وارد میکند، باعث مرگ و میرهای بسیاری شده و مانع توسعه هماهنگ و مستمر جوامع میشود. هدف اصلی از انجام این پژوهش، سنجش میزان آسیبپذیری محلات شهر نی چکیده کاملچکیدهدر میان حوادث طبیعی، زلزله یکی از جدیدترین چالشهای اساسی جوامع است که همه ساله، علیرغم آنکه، خسارات عظیم اقتصادی را وارد میکند، باعث مرگ و میرهای بسیاری شده و مانع توسعه هماهنگ و مستمر جوامع میشود. هدف اصلی از انجام این پژوهش، سنجش میزان آسیبپذیری محلات شهر نیریز در برابر زلزله میباشد. از نظر هدف، در حیطه پژوهشهای کاربردی و از نظر روش تحقیق، از نوع توصیفی- تحلیلی است. روش جمعآوری دادهها، اسنادی و پیمایشی است. با توزیع پرسشنامه طبق نظر کارشناسان خبره تحقیق، معیارهای مؤثر شناسایی و اهمیت نسبی آنها با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی، مشخص شدند. اولویتبندی محلات شهر با استفاده از روش ویکورفازی (FVikor)، به عنوان یکی از روشهای جدید تصمیمگیری چندمعیاره، در محیط نرمافزار Gis انجام گردید. نتایج به دست آمده از ویکور فازی در محلات شهر نیریز نشان میدهد که محله قلعه بهشتی با مقدار وزن 908/0 در رتبه اول و محله بازار با مقدار وزن 089/0 در رتبه آخر قرار دارد. از نظر میزان آسیبپذیری محلات در برابر زلزله از نظر همه معیارها، محلههای بهشتی، بهداشت، بیمارستان و سرداران میزان آسیبپذیری کم، محلههای استادیوم، آبادزدشت جدید و گودآجر میزان آسیبپذیری متوسط، محلههای آبادزدشت قدیم و محله میزان آسیبپذیری زیاد و محلههای سادات، شادخانه، قلعه محمودخان و بازار میزان آسیبپذیری خیلی زیاد است. پرونده مقاله -
مقاله
9 - تحلیل مکانی فضاهای سبز شهرشیراز با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیاییکاربرد سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور در برنامهریزی , شماره 50 , سال 13 , زمستان 1401هدف از انجام این تحقیق تحلیل مکانی پارک های شهر شیراز و بررسی الگوی همجواری و شعاع دسترسی فضاهای سبز موجود به منظور ارائه رهیافت ها و الگوی مناسب برای بهینه سازی نظام توزیع فضایی و الگوی مکان یابی فضاهای سبز در شهر شیراز میباشد.روششناسی این پژوهش به صورت توصیفی- تحلیل چکیده کاملهدف از انجام این تحقیق تحلیل مکانی پارک های شهر شیراز و بررسی الگوی همجواری و شعاع دسترسی فضاهای سبز موجود به منظور ارائه رهیافت ها و الگوی مناسب برای بهینه سازی نظام توزیع فضایی و الگوی مکان یابی فضاهای سبز در شهر شیراز میباشد.روششناسی این پژوهش به صورت توصیفی- تحلیلی و کاربردی می باشد. ابتدا کلیه ی داده های فضایی مورد نیاز جمع آوری و بانک اطلاعاتی در محیط GIS و در نرم افزار ArcMap تشکیل گردید. سپس با استفاده از روش تحلیل فرایند سلسله مراتبی AHP، معیارهای شعاع پوششی، جمعیت و تراکم آن، دسترسی، کاربری های همجوار و...وزن دهی شدند. با توجه به یافته های به دست آمد مشخص شد که معیارهای دسترسی و تراکم جمعیت مهم ترین عوامل موثر در توزیع کاربری های شهری می باشد. همچنین در توزیع فضای سبز، معیارهای همجواری سازگار و ناسازگار، تراکم جمعیت و شبکه معابر مورد مطالعه قرار گرفت و همجواری فضاهای سبز بزرگ و نقشه نهایی جهت انتخاب مناسب ترین مکان ها و نامناسب ترین مکان های فضاهای سبز مشخص شد.با توجه به یافته های به دست آمده مشخص شد تعدادی فضاهای سبز در نظام همجواری با تمامی کاربری های مورد مطالعه به جز کاربری مسکونی در وضعیت نامناسبی قرار دارند. همچنین با توجه به نقشه نهایی مناسب ترین مکان ها جهت احداث فضاهای سبز ، حاشیه های شهر شیراز در بخش های جنوب، شرق و غرب می باشد. پرونده مقاله -
مقاله
10 - مدلسازی پهنه بندی وپیش بینی خطر سیلاب شهری با استفاده از تصاویر ماهواره ای و GIS (مطالعه موردی شهرمهر)کاربرد سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور در برنامهریزی , شماره 5 , سال 12 , زمستان 1400سیل علل مختلفی می تواند داشته باشد. یکی از دلایل جدید و چالش بر انگیز قرن بیست و یکم موضوع تغییرات کاربری اراضی است، بررسی دقیق مجموعه عوامل زیست محیطی که زمینه ساز این حوادث هستند نشان می دهد که دخالت انسان در چرخه طبیعی آب از طریق پوشش گیاهی در عرصههای آبخیز ، توسعه چکیده کاملسیل علل مختلفی می تواند داشته باشد. یکی از دلایل جدید و چالش بر انگیز قرن بیست و یکم موضوع تغییرات کاربری اراضی است، بررسی دقیق مجموعه عوامل زیست محیطی که زمینه ساز این حوادث هستند نشان می دهد که دخالت انسان در چرخه طبیعی آب از طریق پوشش گیاهی در عرصههای آبخیز ، توسعه شهری و صنعتی شدن جوامع، تاثیرات نامطلوبی در هیدرولوژی حوضه حوضه آبریز میگذارد و موجب تشدید سیلابها، افزایش آلودگی در قسمت پایاب، کاهش جریان های پایه و کاهش تغذیه آب های زیر زمینی می گردد . سیل یکی از پدیدههای پیچیده و مخرب طبیعی است که هر ساله خسارات فراوانی را به دنبال دارد. به منظور برنامهریزی جهت بهرهبرداری بهینه و کنترل پدیدههای طبیعی سیل که از مسائل موجود در کره زمین و از جمله کشور ما نیز می باشد، مطالعات و تحقیقات زیادی مورد نیاز است .به همین منظور، هدف تحقیق حاضر، بررسی وضعیت شهر مهر واقع در جنوب استان فارس ،ازنظر سیل خیزی و پهنه بندی خطر ناشی از این حادثه مهم طبیعی بود. این بررسی به شیوۀ توصیفی-تحلیلی و به منظور پیش بینی دامنه خسارات ناشی از سیلاب انجام شد است. داده های مورد نیاز ، در این خصوص گردآوری شد. داده های گردآوری شده بعد از تصحیح و تبدیل، وزن دهی شد و بعد از انجام مقایسات زوجی و تعیین ضرایب نهایی هر لایه، نقشه های مورد نیاز تهیه گردید. برا ی تعیین وزن و ضرایب نهایی به تناسب از مدل AHP و نرم افزارهای مربوطه، به خصوص Choice Export ،ArcGIS و... بهره برداری به عمل آمد. نتایج نشان داد تمام وسعت شهر در معرض خطر سیلاب قرار دارد. پرونده مقاله -
مقاله
11 - سناریونگاریو تبیین توسعه مدیریت شهری با تاکید بر مدیریت آسیب پذیری زلزله با رویکرد آینده پژوهی با استفاده از GIS مطالعه موردی شهرداری منطثه 6تهرانکاربرد سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور در برنامهریزی , شماره 2 , سال 13 , تابستان 1401پژوهش ازنظر هدف کاربردی، ازنظر ماهیت تبیینی و ازنظر روش ترکیبی ( کیفی- کمی) است. روش جمع آوری دادهها کتابخانهای- اسنادی است. جامعهی آماری را 124 نفر از کارشناسان و خبرگان دستگاههای دولتی مدیریت شهر تهران تشکیل داده است. روش نمونهگیری احتمالی و از نوع طبقهای است. ا چکیده کاملپژوهش ازنظر هدف کاربردی، ازنظر ماهیت تبیینی و ازنظر روش ترکیبی ( کیفی- کمی) است. روش جمع آوری دادهها کتابخانهای- اسنادی است. جامعهی آماری را 124 نفر از کارشناسان و خبرگان دستگاههای دولتی مدیریت شهر تهران تشکیل داده است. روش نمونهگیری احتمالی و از نوع طبقهای است. ابزار جمعآوری اطلاعات پرسشنامه از نوع سؤالات بسته است. برای آیندهپژوهی مدیریت شهر تهران و بررسی پیشرانهای مورد نظر، معیارهای تأثیرگذار بر مدیریت توسعه شهر تهران با استفاده از مدل تاپسیس بر اساس امتیاز کارشناسان رتبهبندی شده است. با بررسی این معیارها سناریوهای ممکن، محتمل و مطلوب تدوینشده است. هدف پژوهش حاضر، سناریونگاریو تبیین توسعه مدیریت شهری با تاکید بر مدیریت آسیب پذیری زلزله با رویکرد آینده پژوهی با استفاده از GIS است. شاخص های مورد استفاده مراکزدرمانی و بیمارستان ها، تراکم جمعیت، فضاهای باز، فاصله از گسل، شبکه معابر بوده است. در نقشه های پهنه بندی استنتاج فازی عملگر AND، به ترتیب 1453.13، 499.17، 154.9، 35.11 هکتار در مناطق با خطر خیلی کم، کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد قرار دارند. در مدل پهنه بندی OR، 7.02 هکتار در طبقه خطر خیلی کم، 35.11 هکتار در طبقه خطر کم، 358.19 هکتار در پهنه خطر متوسط، 1755.85 هکتار در پهنه خطر زیاد و 2156.18 در پهنه خطر خیلی زیاد قرار گرفته اند.نتایج یافتههای پژوهش نشان میدهد از معیارهای مورد ارزیابیشده، تأکید بر ساختار غیر متمرکز و یکپارچه مدیریتی با کسب امتیاز (0.967) جایگاه اول را به خود اختصاص داده است. بر اساس روش آیندهپژوهی در مدیریت توسعه شهر تهران، سه سناریو تدوین شد. سناریو اول: تغییر در معیارهای ساختاری مدیریت شهر تهران (رویکرد یکپارچه در برنامهریزی و مدیریت شهری) است. سناریو دوم: تغییر در معیارهای کارکردی مدیریت شهر تهران است. سناریو سوم: حکمرانی بهمثابه مردمسالاری دیجیتال است. در این پهنه بندی بیشترین مناطق آسیب پذیر، در قسمت شمال شهر واقع گردیده اند. پرونده مقاله -
مقاله
12 - ارزیابی زیست محیطی بیابان زایی در حوضه آبخیز شهراصفهان با استفاده از مدل مدالوس و داده های سنجش از راه دورکاربرد سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور در برنامهریزی , شماره 50 , سال 13 , زمستان 1401تخریب سرزمین یک فرایند جهانی است که در نهایت منجر به کاهش حاصلخیزی خاک می شود و اگر مفهوم آن را نوعی ناپایداری و عدم تعادل در رابطه بین انسان و محیط قلمداد کنیم، باید پذیرفت که بخش اعظمی از جهان و کشور ایران با این مشکل زیست محیطی روبرو است. مقابله با پدیده تخریب سرزمین چکیده کاملتخریب سرزمین یک فرایند جهانی است که در نهایت منجر به کاهش حاصلخیزی خاک می شود و اگر مفهوم آن را نوعی ناپایداری و عدم تعادل در رابطه بین انسان و محیط قلمداد کنیم، باید پذیرفت که بخش اعظمی از جهان و کشور ایران با این مشکل زیست محیطی روبرو است. مقابله با پدیده تخریب سرزمین و بیابان زایی نیازمند ارزیابی وپایش نوع وشدت تخریب اراضی، تعیین دلایل تخریب صورت گرفته و اتخاذ اقدامات لازم برای مواجهه با مشکل پیش آمده و نیز بررسی صحت انجلام پروژه های مزبور است . فناوری سنجش از دور نقش بسیار ارزنده ای در ارزیابی و پایش تخریب سرزمین و بیابان زایی در مقیاس های محلی، منطقه ای و جهانی دارد و سبب ایجاد رویکرد جدیدی در مطالعات مربوط به ارزیابی و پایش بیابان زایی گردیده است . در این مطالعه سعی شد با استفاده از داده های سنجش از دور و مدل مدالوس به ارزیابی بیابان زایی حوزه آبخیز شهر اصفهان پرداخته شود. درگام اول، بر اساس وضعیت منطقه، شش معیار اقلیم، خاک، پوشش گیاهی، آب زیرزمینی و مدیریت و سیاست برای ارزیابی میزان تخریب، مدنظر قرار گرفت. شاخص ها بر اساس میزان تأثیرشان بر فرایند تخریب، کمّی و به هر کدام از آن ها طبق روش فازی امتیازی بین 5/0 تا 1 داده شد و در مقیاس پیکسل مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج بدست آمده حاکی از آن است که 4 درصد از سطح منطقه در رده خفیف،10 درصد منطقه در رده متوسط و 86 درصد منطقه در رده شدیدبیابان زایی قرار دارد . از نظر حساسیت محدوده به تخریب، 4% از مساحت کل محدوده در طبقه بالقوه، 22% در طبقه شکننده A، %50 در طبقه شکنندهB، %20 در طبقه شکنندهC و 3% در طبقه بحرانی قرار دارد. بنابراین حدود 92% از مساحت منطقه در طبقه شکننده قرار دارد. پرونده مقاله -
مقاله
13 - سنجش کیفیت فضاهای شهری به لحاظ وضعیت زیستپذیری شهری (نمونه موردی: شهرستان مهر )جغرافیا و برنامه ریزی شهری چشم انداز زاگرس , شماره 5 , سال 14 , زمستان 1401هدف این مطالعه، سنجش کیفیت فضاهای شهری به لحاظ وضعیت زیست پذیری در 6 شهر از شهرستان مهر شامل؛ شهرهای مهر، وراوی، گله دار، اسیر، فال و خوزی است. پژوهش حاضر، از لحاظ نوع و هدف پژوهش، کاربردی و روش تحقیق، توصیفی-تحلیلی است. جامعه آماری این پژوهش شهرستان مهر شامل 43950 نفر چکیده کاملهدف این مطالعه، سنجش کیفیت فضاهای شهری به لحاظ وضعیت زیست پذیری در 6 شهر از شهرستان مهر شامل؛ شهرهای مهر، وراوی، گله دار، اسیر، فال و خوزی است. پژوهش حاضر، از لحاظ نوع و هدف پژوهش، کاربردی و روش تحقیق، توصیفی-تحلیلی است. جامعه آماری این پژوهش شهرستان مهر شامل 43950 نفر می باشد. برای انتخاب نمونه مناسب جهت ارزیابی از فرمول کوکران استفاده و 350 نفر تعیین شده است. گردآوری داده ها به دو صورت اسنادی و میدانی (پرسشنامه) انجام گرفت. جهت تحلیل یافته های تحقیق، از آزمون های تی تک نمونه ای، تحلیل تجزیه واریانس یک طرفه (ANOVA)، آزمون های Post hoc و بهره گیری از روش جیمز هوئل (Games-Howell) و در نهایت، از آزمون فریدمن بهره گرفته شد. نتایج آزمون T تک نمونه ای بیانگر این بود که شاخص های اجتماعی - فرهنگی، اقتصادی، زیست محیطی، کالبدی و مدیریتی موثر بر زیست پذیری در شهرستان مهر در وضعیت نامطلوبی قرار دارد. همچنین، بر اساس نتایج تحلیل واریانس مشخص شد که شاخص های زیست پذیری در 6 شهر از توابع شهرستان مهر دارای تفاوت معنادار می باشد. این امر بیانگر این است که وضعیت زیست پذیری در شهرهای این شهرستان متفاوت بوده است. در نهایت، نتایج آزمون فریدمن مشخص کرد که شاخص اجتماعی - فرهنگی با دارا بودن میانگین رتبه 5/3 بیشترین میانگین و بهترین رتبه، سپس شاخص کالبدی با میانگین رتبه 24/3 و شاخص مدیریتی با میانگین رتبه 9/2 رتبه های بعدی را به خود اختصاص دادند. در این زمینه، شاخص زیست محیطی با میانگین رتبه 55/2 کمترین رتبه را در بین شاخص های پژوهش در زمینه زیست پذیری در شهرستان مهر به خود اختصاص داده است. پرونده مقاله -
مقاله
14 - ارزیابی کیفیت فضاهای عمومی شهری بر مبنای دیدگاه جنسیتی (مطالعه موردی: شهر جدید عالیشهر)مطالعات جامعه شناسی , شماره 5 , سال 14 , زمستان 1400عدم دسترسی عادلانه به فضاهای شهری موجب ایجاد تواناییها و حقوق متفاوت جنسیتی میشود. در این راستا، اگرچه ممکن است فضا به اشتراک گذاشته شود و جنسیتها در آن سهیم شوند، ولی این مسئله بسته به مکانها و زمانهای مختلف متفاوت خواهد بود. در این بین، بیشتر زنان با محدودیت فضای چکیده کاملعدم دسترسی عادلانه به فضاهای شهری موجب ایجاد تواناییها و حقوق متفاوت جنسیتی میشود. در این راستا، اگرچه ممکن است فضا به اشتراک گذاشته شود و جنسیتها در آن سهیم شوند، ولی این مسئله بسته به مکانها و زمانهای مختلف متفاوت خواهد بود. در این بین، بیشتر زنان با محدودیت فضایی و زمانی سهیم شدن فضاهای شهری روبهرو میباشند. بنابراین سنجش نگرش جنسیتی از کیفیت فضاهای عمومی شهری و شناسایی نقاط ضعف این فضاها میتواند به ارتقای آنها و طراحی فضاهای مناسب برای آنها منجر گردد. با توجه به اهمیت موضوع، هدف از تحقیق حاضر ارزیابی نگرش جنسیتی از کیفیت فضاهای عمومی شهر جدید عالیشهر بوده است. بنابراین روش تحقیق از نظر هدف کاربردی-توسعهای و از نظر ماهیت تحلیلی-اکتشافی میباشد که بهمنظور تجزیه و تحلیل دادهها از آزمون T-test در نرمافزار SPSS استفاده شده است. جامعهی آماری تحقیق نیز شامل شهروندان بالای 15 سال شهر جدید عالیشهر بوده که حجم نمونه بر مبنای مدل کوکران 384 نفر تعیین گردیده است. یافتههای تحقیق با بررسی 15 متغیر در 4 شاخص اصلی عملکردی-کالبدی، انعطافپذیری، اجتماعی-تعلق مکانی و امنیت و احساس آرامش روحی-روانی نشان میدهد که تنها 3 متغیر از نظر بانوان شهر جدید عالیشهر در فضاهای عمومی مناسب بوده و بهطور کلی کیفیت فضاهای عمومی این شهر برای آنها مطلوب نمیباشد. همچنین بر مبنای آزمون دو نمونهای مستقل t، فرض برابری میانگینها (H0) رد میشود و قابل بیان است که تفاوت قابل ملاحظهای از نظر رضایت از میزان کیفیت فضاهای عمومی شهر (رضایت بیشتر مردان) وجود دارد. پرونده مقاله -
مقاله
15 - آینده پژوهی در ارزیابی آسیب پذیری شبکه معابر منطقه 2 شهرداری تهران و میزان کارایی آن در برابر زلزلهجغرافیا و مطالعات محیطی , شماره 1 , سال 12 , بهار 1402استفاده از روشهای آیندهپژوهی میتواند یکی از بهترین فنهای مدیریت بهینه، در آیندهای باشد که ممکن است در آن هر لحظه بحرانی رخ دهد. بهمنظور کاهش خسارات و تلفات ناشی از وقوع زلزله با کمک علم آیندهپژوهی آمادگی لازم کسب میشود. تحقیق حاضر باهدف آیندهپژوهی در ارزیابی آس چکیده کاملاستفاده از روشهای آیندهپژوهی میتواند یکی از بهترین فنهای مدیریت بهینه، در آیندهای باشد که ممکن است در آن هر لحظه بحرانی رخ دهد. بهمنظور کاهش خسارات و تلفات ناشی از وقوع زلزله با کمک علم آیندهپژوهی آمادگی لازم کسب میشود. تحقیق حاضر باهدف آیندهپژوهی در ارزیابی آسیبپذیری شبکه معابر منطقه 2 شهرداری تهران و میزان کارایی آن در برابر زلزله انجام پذیرفته است. روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی مکانی بوده است. معیارهای در نظر گرفته شده در پژوهش، 8 معیار کاربری زمین، تعداد طبقات (ارتفاع ساختمان)، کیفیت بنا، تراکم ساختمان، درجه محصوریت معابر، عرض معبر، تراکم جمعیت، فاصله از گسل بود. لایههای اطلاعاتی با روش اسنادی- میدانی آماده شد. درروش IHWP، با روش دلفی رتبهبندی، امتیازدهی و در محیط GIS، پردازش شدند. درروش ANP، توسط کارشناسان در super decision ارزشگذاری شد. نتایج نشان داد طول طبقه آسیبپذیری در مدل IHWP، در کلاس آسیبپذیری خیلی زیاد 63.121 کیلومتر بیشترین طول و کلاس آسیبپذیری خیلی کم با 3.961 کیلومتر کمترین طول را داراست. در روش ANP، کلاس آسیبپذیری خیلی کم، با 135.35 کیلومتر بالاترین طول و کلاس آسیبپذیری متوسط با 11.329 کمترین طول را داراست. در این روش طبقه آسیبپذیری خیلی زیاد، با طول 40.94 کیلومتر در درجه اولویت دوم ازنظر طول آسیبپذیری قرار دارد. در مدل IHWP، مناطق آسیبپذیر در مرکز و قسمت کمی از جنوب در خیابانهای آزادی، رودکی شمالی، نیایش غربی و در مدل ANP مناطق آسیبپذیر بهصورت متمرکز در جنوب و قسمت کوچکی از شمال منطقه 2 در بزرگراه جناه، خیابان حبیبالله، بزرگراه یادگار امام، خیابانهای شادمهر، نیایش غربی، بهبودی، پرچم، نصرت غربی قرار دارد. نتایج بازدید میدانی مناطق انتخابی در دو مدل نشان از دقت بالاتر روش IHWP نسبت به AHP داشته است. پرونده مقاله -
مقاله
16 - تبیین نقش عوامل موثر بر عدم تحقق اهداف طرح توسعه شهری (مطالعه موردی: شهر لمزان)جغرافیا و مطالعات محیطی , شماره 2 , سال 11 , تابستان 1401طرحهای توسعه شهری مهمترین ابزار ساماندهی کالبدی شهرها به شمار میروند. بهرغم همه ی تمهیداتی که در تهیه طرحها و تنظیم محتویات آنها صورت گرفته است، بسیاری از این طرحها در دستیابی به اهداف خود ناموفق بودهاند. هدف از این پژوهش تبیین عوامل مؤثر بر عدم تحقق طرحهای تو چکیده کاملطرحهای توسعه شهری مهمترین ابزار ساماندهی کالبدی شهرها به شمار میروند. بهرغم همه ی تمهیداتی که در تهیه طرحها و تنظیم محتویات آنها صورت گرفته است، بسیاری از این طرحها در دستیابی به اهداف خود ناموفق بودهاند. هدف از این پژوهش تبیین عوامل مؤثر بر عدم تحقق طرحهای توسعه ی شهری در شهر لمزان بود. روش پژوهش ترکیبی از نوع اکتشافی بود. محدوده انتخاب شده شهر لمزان مرکز مهران از توابع شهرستان بندرلنگه در استان هرمزگان بود. به منظور شناسایی مهمترین معیارهای تأثیرگذار ابتدا از طریق مصاحبه با 20 نفر از کارشناسان و برنامهریزان شهری اقدام به شناسایی موانع شد. معیارهای اصلی پژوهش عبارتند از: 1- موانع و مشکلات مدیریت شهری، 2- مسائل و مشکلات تصویب طرح، 3- مسائل و مشکلات فرآیند تهیه طرح. معیارها در قالب پرسشنامه دلفی فازی در اختیار جامعه آماری متشکل از 120 نفر از مدیران ارشد شهری، و اعضای هیأت علمی قرار گرفت. از مدل سلسله مراتبی (AHP) فازی، به منظور اولویتبندی معیارها استفاده شد. نتایج نشان داد که در بین زیرمعیارهای عامل موانع و مشکلات مدیریت شهری، زیرمعیار ضعف بدنه مدیریتی و عدم وجود مدیریت یکپارچه شهری در رتبه اول و زیرمعیار بهبود ارتباطات بیرونی و درونی در رتبه آخر قرار گرفت. از بین زیرمعیارهای عامل مسائل و مشکلات تصویب طرح، زیرمعیار تصویب از بالا و فقدان قدرت نفوذ نمایندگان مردم در تصویب طرح در رتبه اول و زیرمعیار نبود هماهنگی و همسویی در رتبه آخر قرارگرفت. از بین زیرمعیارهای عامل مسائل و مشکلات فرآیند تهیه طرح، زیرمعیار طولانی بودن فرآیند تهیه در رتبه اول، و زیرمعیار نبود اطلاعات کامل و به روز در رتبه آخر قرار گرفت. پرونده مقاله -
مقاله
17 - ارزیابی زیست محیطی کاربری اراضی به علت ریزگردها در سه دهه گذشته با استفاده از تکنیک سنجش از دور و مدل CA مارکوف مطالعه موردی شهر اهوازجغرافیا و مطالعات محیطی , شماره 5 , سال 10 , زمستان 1400یکی از مشکلات زیستمحیطی، شاخص آلودگی هواست که مهمترین شاخص آن، حجم ذرات معلق موجود در جوّ است و در شهرهای جنوبی و غربی کشور در سالهای اخیر افزایش محسوسی یافته است. تحقیق حاضر باهدف، پایش تغییرات کاربری اراضی به علت ریز گردها در سه دهه گذشته با استفاده از سنجشازدور و چکیده کاملیکی از مشکلات زیستمحیطی، شاخص آلودگی هواست که مهمترین شاخص آن، حجم ذرات معلق موجود در جوّ است و در شهرهای جنوبی و غربی کشور در سالهای اخیر افزایش محسوسی یافته است. تحقیق حاضر باهدف، پایش تغییرات کاربری اراضی به علت ریز گردها در سه دهه گذشته با استفاده از سنجشازدور و CA-Markov در شهر اهواز انجام شد. روش تحقیق تحلیلی_میدانی بود. پس از انجام مطالعات اولیه و تهیه تصاویر ماهوارهای مناسب، با مقادیر مختلف نمونههای تعلیمی و با توجه به برداشتهای زمینی، تحلیل و ارزیابی شد. تصاویر مورداستفاده، به ترتیب تصاویر ماهواره لندست 7 ، 5 و 8 سالهای 2000، 2010 و 2020 بوده است. طبقهبندی به روش شبکه عصبی مصنوعی انجام و میزان صحت طبقهبندی ارزیابی و با استفاده از مدل CA-Markov نقشه پیشبینی محدوده مطالعاتی آماده شد. نتایج طبقهبندی نشان داد اراضی ساختهشده سال 2000 از 34/10637 به 76/10925 هکتار در سال 2010 رسیده و 42/288 هکتار مساحت آن افزایشیافته است. فضای سبز در سالهای 2000 تا 2010 از 41/1275 هکتار به 99/1279 رسیده یعنی 4/58 هکتار افزایش مساحت داشته که علت آن کاشت درختان دست کاشت در طی این سالها جهت مقابله با ریز گردها بوده است. این تغییرات از سال 2010 تا 2020 روند کاهشی داشته و تغییرات مساحت آن از 99/1279 هکتار به 49/1120 رسیده یعنی 50/159 کاهش مساحت داشته است. نتایج نشان میدهد رشد و توسعه مناطق مسکونی اهواز و تبدیل فضای سبز به مسکونی همواره مثبت بوده است بهطوریکه نقشه پیشبینی سال 2030 نیز گویای این مطلب است و پیشبینی شد مساحت اراضی ساختهشده در سال 2030 به 84/12744 هکتار برسد. ضریب کاپا در سالهای 2000 تا 2010 و 2020 به ترتیب 87/91، 29/93 و 40/95 به دست آمد. نتایج حاصل، نشان از بالا بودن ضریب کاپا و دقت کلی در تصاویر جدیدتر میباشد. پرونده مقاله -
مقاله
18 - اولویت بندی محلات شهری با رویکرد شاخصهای توسعه پایدار (مطالعه موردی محلات شهر بندرعباس)جغرافیا و مطالعات محیطی , شماره 4 , سال 12 , پاییز 1402هدف از انجام این پژوهش اولویت بندی محلات شهری با رویکرد شاخصهای توسعه پایدار در محلات شهر بندرعباس بر اساس فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) میباشد. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی – تحلیلی میباشد و برای بدست آوردن اطلاعات از روشهای کتابخانهای و میدانی (پرسشنامه) چکیده کاملهدف از انجام این پژوهش اولویت بندی محلات شهری با رویکرد شاخصهای توسعه پایدار در محلات شهر بندرعباس بر اساس فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) میباشد. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی – تحلیلی میباشد و برای بدست آوردن اطلاعات از روشهای کتابخانهای و میدانی (پرسشنامه) استفاده شده است. به منظور اولویت بندی محلات شهر بندرعباس بر اساس شاخصهای پایداری، پرسشنامه شاخصهای پایدار در ابعاد اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و زیستمحیطی طراحی شد. سپس با استفاده از نظرات 30 نفر از متخصصان اولویت بندی محلات با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) مورد ارزیابی قرار گرفت. بدین منظور ابتدا شاخصهای موثر در ابعاد مختلف پایداری (اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و زیست محیطی) شناسایی شده و در چهار طبقه تعریف و ماتریس مقایسه دودویی برای هر عامل تهیه و در اختیار کارشناسان قرار گرفته است. نتایج حاصل از بررسیها نشان میدهد که محلات گل شهر، آزادگان و شاه حسینی دارای پایداری بیشتری در شاخصهای توسعه پایدار میباشند و محلات دوهزار، توحید و نخل ناخدا از پایداری کمتری نسبت به دیگر محلات شهر برخوردار میباشند. پرونده مقاله -
مقاله
19 - سنجش ابعاد موثر بر زیستپذیری شهری با استفاده از مدلسازی معادلات ساختاری (مطالعه موردی: شهرستان مهر )جغرافیا و مطالعات محیطی , شماره 51 , سال 13 , پاییز 1403مفهوم زیستپذیری به دلیل اهمیت تهدیدهای موجود در حوزه وضعیت کیفیت زندگی رشد یافته است. عواملی مانند رشد سریع، فقدان اراضی زراعی و فضاهای باز، کمبود مسکن، رشد نابرابری اجتماعی، ضعف فرایند هویت محلی، مکانی و زندگی اجتماعی، تهدیدات جدی برای زیستپذیری و اجتماعی به شمار می چکیده کاملمفهوم زیستپذیری به دلیل اهمیت تهدیدهای موجود در حوزه وضعیت کیفیت زندگی رشد یافته است. عواملی مانند رشد سریع، فقدان اراضی زراعی و فضاهای باز، کمبود مسکن، رشد نابرابری اجتماعی، ضعف فرایند هویت محلی، مکانی و زندگی اجتماعی، تهدیدات جدی برای زیستپذیری و اجتماعی به شمار مییایند. هدف اصلی این پژوهش، سنجش ابعاد موثر بر زیستپذیری شهری در شهرستان مهر با استفاده از مدلسازی معادلات ساختاری است. به عبارتی دیگر، در این پژوهش، اثر برخی شاخصهای اجتماعی - فرهنگی، اقتصادی، زیستمحیطی، کالبدی و مدیریتی، بر زیستپذیری شهری شهرستان مهر بررسی شده است. پژوهش حاضر از نظر روششناختی با توجه به اهداف موضوع از نوع کاربردی و به لحاظ روش، توصیفی- تحلیلی است. برای گردآوری اطلاعات از روش کتابخانهای و میدانی استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش شهرستان مهر (شهرهای مهر، وراوی، گلهدار، اسیر، فال و خوزی) شامل 43950 نفر میباشد. حجم نمونه بر حسب جمعیت شهرهای مذکور و با استفاده از فرمول کوکران350 نفر مشخص و به روش نمونهگیری تصادفی ساده انجام شده است. در نهایت، پردازش اطلاعات با نرمافزار SPSS صورت گرفت و تجزیه و تحلیل نتایج حاصل از پرسشنامه با روش معادلات ساختاری و نرم افزارAMOS ، انجام شد. بر اساس نتایج، در شهرستان مهر، عوامل اقتصادی با ضریب بتای 95/. دارای بیشترین تأثیر بر زیستپذیری در شهرهای مورد مطالعه است. پرونده مقاله -
مقاله
20 - تبیین نقش آیندهپژوهی در توسعه مدیریت شهری مورد مطالعه شهرداری تهرانجغرافیا و مطالعات محیطی , شماره 51 , سال 13 , پاییز 1403نظام مدیریتی شهر تهران از حیث ساختاری متمرکز است و از حیث کارکردی دارای مشکلات متعدد اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی و محیطی است. تصویرسازی از آینده شهر بدون تفکر درباره مدیریت امکانپذیر نیست. بر این اساس تصویرسازی از آینده حکمرانی شهر یکی از مهمترین موضوعاتی است که به آن پر چکیده کاملنظام مدیریتی شهر تهران از حیث ساختاری متمرکز است و از حیث کارکردی دارای مشکلات متعدد اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی و محیطی است. تصویرسازی از آینده شهر بدون تفکر درباره مدیریت امکانپذیر نیست. بر این اساس تصویرسازی از آینده حکمرانی شهر یکی از مهمترین موضوعاتی است که به آن پرداخته شود. هدف پژوهش بررسی نقش آیندهپژوهی در توسعه مدیریت شهری تهران است. پژوهش ازنظر هدف کاربردی، ازنظر ماهیت تبیینی و ازنظر روش ترکیبی است. روش جمع آوری دادهها کتابخانهای- اسنادی است. جامعهی آماری را 124 نفر از کارشناسان و خبرگان دستگاههای دولتی مدیریت شهر تهران تشکیل داده است. روش نمونهگیری احتمالی و از نوع طبقهای است. ابزار جمعآوری اطلاعات پرسشنامه است. قلمرو مکانی تحقیق، سازمان شهرداری تهران میباشد. برای آیندهپژوهی مدیریت شهر تهران و بررسی پیشرانهای مورد نظر، معیارهای تأثیرگذار بر مدیریت توسعه شهر تهران با استفاده از مدل تاپسیس بر رتبهبندی شده است. با بررسی این معیارها سناریوهای ممکن، محتمل و مطلوب تدوینشده است. نتایج یافتههای پژوهش نشان میدهد از معیارهای ارزیابیشده، تأکید بر ساختار غیر متمرکز و یکپارچه مدیریتی با کسب امتیاز (0.967) جایگاه اول را به خود اختصاص داده است. بر اساس روش آیندهپژوهی در مدیریت توسعه شهر تهران، سه سناریو تدوین شد. با توجه به بررسی سناریوها مدل پیشنهادی ارائه شد. تأکید این مدل استفاده از مشارکت بخش عمومی و بخش مردمی در کنار بخش دولتی است. پرونده مقاله -
مقاله
21 - کاربست رویکرد آیندهپژوهی در میزان تحقق پذیری اهداف طرحهای توسعه شهری (مورد مطالعه: طرح جامع شهر نورآباد ممسنی)جغرافیا و مطالعات محیطی , شماره 51 , سال 13 , پاییز 1403طرحهای جامع شهری به عنوان مهمترین ابزار مدیریتی در مقیاس شهر در طی چند دهه با مسائلی روبرو بوده که دستیابی به اهداف و نتایج مدنظر خود را با کمرنگی همراه کرده است. یکی از روشهای مهم در شناخت میزان موفقیت طرحهای توسعه شهری، ارزیابی آنها در راستای اصول توسعه پایدار می چکیده کاملطرحهای جامع شهری به عنوان مهمترین ابزار مدیریتی در مقیاس شهر در طی چند دهه با مسائلی روبرو بوده که دستیابی به اهداف و نتایج مدنظر خود را با کمرنگی همراه کرده است. یکی از روشهای مهم در شناخت میزان موفقیت طرحهای توسعه شهری، ارزیابی آنها در راستای اصول توسعه پایدار میباشد. پرداختن بـه این مبحـث، به عنوان ابزاری مهم در راستای سنجش موفقیت و تحققپذیری پیشنهادهای طرح جـامع بـه شمار میرود و به برنامهریزان کمک میکند بهتر با مشکلات تهیه و تدوین طرحهای جامع، آشنا شوند. هدف این رساله ارزیابی تحققپذیری پیشنهادهای اصلی و تأثیرگذار در طرح جامع شـهر نورآباد ممسنی با استفاده از کاربست رویکرد آینده پژوهی است. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی، از حیث روشپیمایشی در سطح اکتشافی و مبتنی بر رویکرد آیندهپژوهی صورت گرفتهاست. در این پژوهش نیروهای پیشران با توجه به نظر کارشناسان، و سپس با استفاده از نرمافزار آیندهپژوهی (Micmac) بر اساس میزان اهمیت و عدم قطعیت، اولویتبندیشده است. برای نوشتن سناریوهای محتمل از نرمافزار سناریونگاری ویزارد استفاده شده است. ده عامل در ستون اثرگذاری مستقیم مشخص شدهاندکه بیشترین نقش را در تحققپذیری طرح جامع شهر نورآباد داشتهاند. در وضعیت سناریوهای بدست آمده، وضعیت نامطلوب بر نقش مطلوب برتری دارد. در کل از 100 درصد حالت بررسی شده، حدود 20 درصد از وضعیتها دارای حالت خوشبینانه، 22 درصد حالت وضعیت ایستا و 58 درصد حالت دارای وضعیت بدبینانه میباشند. سناریوی بدست آمده، سناریوی شماره یک میباشد. پرونده مقاله -
مقاله
22 - تحلیل عوامل موثر در ایجاد شهرهای نوآور ( مطالعه موردی : شهر شیراز )جغرافیا و مطالعات محیطی , شماره 51 , سال 13 , پاییز 1403شهرها همواره مکانی برای ابداع ، نوآوری هستند. در واقع شهر نوآور و خلاق محیط مساعدی برای تربیت نوآوری انسانی است که زمینه پرورش خلاقیت ساکنین را فراهم می آورد. پژوهش حاضر، در صدد بررسی عوامل موثر در ایجاد شهرهای نوآور می باشد . روش پژوهش ، توصیفی - تحلیلی و به لحاظ چکیده کاملشهرها همواره مکانی برای ابداع ، نوآوری هستند. در واقع شهر نوآور و خلاق محیط مساعدی برای تربیت نوآوری انسانی است که زمینه پرورش خلاقیت ساکنین را فراهم می آورد. پژوهش حاضر، در صدد بررسی عوامل موثر در ایجاد شهرهای نوآور می باشد . روش پژوهش ، توصیفی - تحلیلی و به لحاظ هدف کاربردی میباشد . اخذ داده ها و اطلاعات به دو صورت اسنادی و میدانی ( پرسشنامه ) در پنج شاخص ؛ طبقه خلاق ، سرمایه اجتماعی ، کیفیت زندگی ، زیرساخت های نوآور و چارچوب نهادی صورت گرفته است. جامعه آماری پژوهش شامل ساکنان شهر و حجم نمونه از طریق فرمول کوکران 384 نفر محاسبه و به صورت تصادفی ساده توزیع گردید پایایی پرسشنامه از طریق آلفای کرونباخ و محاسبه ضریب پایایی ترکیبی سنجیده شد ، در این پژوهش به منظور تجزیه و تحلیل دادههااز نرم افزارهای SPSS و AMOS استفاده شده است . با توجه به نتایج تحقیق مقدار آماره t بهدستآمده برای تاثیر مولفه طبقه خلاق بر ایجاد شهر نوآور برابر با ( 67 / 5 ) ، تاثیر مولفه سرمایه اجتماعی برابر با ( 37 / 4 ) ، تاثیر مولفه کیفیت زندگی برابر با ( ( 88 / 5 ) ، تاثیر مولفه زیرساخت های نوآور برابر با ( 34 / 2 ) و تاثیر مولفه چارچوب نهادی برابر با ( 98 / 4 ) می باشد که با توجه به ضرایب مسیر بدست آمده تاثیر مولفه های مورد نظر در ایجاد شهر نوآور در شهر شیراز مثبت و معنادار است . پرونده مقاله -
مقاله
23 - ارزیابی مناطق مستعد توسعه شهری با تاکید بر قابلیت ها و مخاطرات ژئومورفولوژیکی(مطالعه موردی: شهر اصفهان)جغرافیای طبیعی , مقالات زودآیندجهت گسترش اصولی شهرها، شناخت ویژگی های محیط ضرورت دارد و می توان قدم های موثر در مکان گزینی ساختمان ها و گسترش شهرها برداشت. در این پژوهش ابتدا معیارهای پهنه بندی مناطق مستعد توسعه شهری با تاکید بر قابلیتها و مخاطرات ژئومورفولوژیکی در شهر اصفهان، تعیین گردید. سپس معیار چکیده کاملجهت گسترش اصولی شهرها، شناخت ویژگی های محیط ضرورت دارد و می توان قدم های موثر در مکان گزینی ساختمان ها و گسترش شهرها برداشت. در این پژوهش ابتدا معیارهای پهنه بندی مناطق مستعد توسعه شهری با تاکید بر قابلیتها و مخاطرات ژئومورفولوژیکی در شهر اصفهان، تعیین گردید. سپس معیارها از نظر سیستم مختصات و صحت داده بررسی شد. جهت ارزیابی ارزش معیارها نسبت به یکدیگر از مدل AHP استفاده شد. مقایسه زوجی معیارها نشان داد گسلها با وزن 0.420 بیشترین نقش را از نظر کارشناسان در توسعه شهر داشته و معیار فاصله از جاده با وزن 0.072کمترین تاثیر را از نظر کارشناسان داشته است. در نهایت وزنهای به دست آمده در لایهها اعمال گردید. نقشه پهنه بندی نهایی معیارها با مدل AHP نشان داد، در 30287 هکتار از مساحت محدوده مطالعاتی استعداد توسعه خیلی زیاد وجود دارد. این مناطق در مرکز شهر و مناطق با شیب کم و ارتفاع کم و نزدیکی رودخانه واقع گردیده اند. مناطق با استعداد خیلی کم 1020 هکتار بوده که در شمال غرب، شرق، و جنوب محدوده مورد بررسی مشاهده شده است. نتایج طبقه بندی تصاویر ماهواره ای سالهای 2000 تا 2020 نشان داد مساحت مناطق بایر و انسان ساخت 1319.15و 4744.44 هکتار افزایش و مساحت زراعت و سایر کاربریها 4370.1 و 1831.03 هکتار کاهش یافته است. پرونده مقاله -
مقاله
24 - پهنهبندی پتانسیل خطر سیلاب در منطقه ویژه اقتصادی صنایع انرژی بر لامرداکوسیستم های طبیعی ایران , شماره 1 , سال 14 , بهار 1402طغیان رودخانه یکی از مهمترینمخاطرات محیطی است که میتواند منجر به خسارات و تخریب شود. هدف این تحقیق بررسی سیلاب سایت منطقه ویژه اقتصادی صنایع انرژی بر لامرد با استفاده از مدل HEC-RASو سیستم اطلاعات جغرافیایی و تهیه نقشه رقومی منطقه جهت شبیهسازی رودخانه و مدل TINرودخانه چکیده کاملطغیان رودخانه یکی از مهمترینمخاطرات محیطی است که میتواند منجر به خسارات و تخریب شود. هدف این تحقیق بررسی سیلاب سایت منطقه ویژه اقتصادی صنایع انرژی بر لامرد با استفاده از مدل HEC-RASو سیستم اطلاعات جغرافیایی و تهیه نقشه رقومی منطقه جهت شبیهسازی رودخانه و مدل TINرودخانه می باشد. با استخراج مشخصات هندسی رودخانه در محیطGIS دیگر مشخصات لازم هم چون ضریب مانینگ و دبی سیلاب طراحی برای شبیهسازی هیدرولیکی و تعیین پهنه سیلاب به مدل HEC-RAS معرفی می شود .در این مرحله، با مشخص نمودن محل مقاطع عرضی بر روی پلانهای تهیه شده، سطح آب برای هر مقطع عرضی در روی نقشه پلان مشخص شده سپس با توجه به شیب طولی رودخانه در هربازه و با درونیابی رقوم بین دو مقطع، رقوم آب بر روی نقشه ها منتقل گردید نهایتا با توجه به رقوم آب تراز اصلی رودخانه پهنه های سیل برای دبی با دوره های بازگشت معین، تعیین شدند. با توجه به اهمیت ضریب مانینگ در شبیه سازی هیدرولیک جریان، حساسیت مدل نسبت به این ضریب برای سیلاب با دوره برگشت های مختلف (200،50،10 ساله) مورد بررسی قرار گرفته است. بر اساس مطالب فوق، تغییرات متوسط سرعت جریان، متوسط عمق آب و متوسط عرض سطح آب به ازای کاهش یا افزایش ضریب مانینگ اولیه، در شرایط طبیعی محاسبه شده است نتایج نشان می دهد که با کاهش 20 درصدی ضریب مانینگ، سرعت جریان برای سیلابهای با دوره بازگشت 200،50،10 ساله به ترتیب در حدود.3/2، 2/2، 1/3 درصد افزایش پیدا می کند. در رابطه با تغییرات عرض سطح آب با افزایش 20 درصدی ضریب مانینگ این تغییرات برای سیلاب های با دوره بازگشت 200،50،10 ساله به ترتیب 4/3، 6/3 8/3. درصد افزایش دارد. سپس با استفاده از نقشه پهنه های سیل بررسی کنترل سیلاب سایت منطقه ویژه اقتصادی صنایع انرژی بر لامرد صورت پذیرفت. نتایج تحقیق حاضر دلالت بر توانایی تلفیق سیستم اطلاعات مکانی با مدل هیدرولوژیکی HEC-RAS در شبیه سازی تغییر رفتار رودخانهها نسبت به گسترش شهرها خواهد داشت. پرونده مقاله -
مقاله
25 - تحلیل تأثیر زیستمحیطی عملکرد شهرداری اردبیل در توسعه پایدار بافتهای تاریخی به منظور حفظ اکوسیستم های طبیعیاکوسیستم های طبیعی ایران , شماره 4 , سال 13 , پاییز 1401بافت تاریخی شهری بخشی از تاریخ و حافظه یک شهر هستند. با توسعه شهرها و افزایش مشکلات زیستی محیطی در تمامی مناطق شهرها، بافت های تاریخی و اکوسیستم های طبیعی به دلیل ضعف در ارائه خدمات شهری با مشکلات زیست محیطی خاصی روبرو شده اند. بر این اساس رفتار شهروندی زیست محیطی به عن چکیده کاملبافت تاریخی شهری بخشی از تاریخ و حافظه یک شهر هستند. با توسعه شهرها و افزایش مشکلات زیستی محیطی در تمامی مناطق شهرها، بافت های تاریخی و اکوسیستم های طبیعی به دلیل ضعف در ارائه خدمات شهری با مشکلات زیست محیطی خاصی روبرو شده اند. بر این اساس رفتار شهروندی زیست محیطی به عنوان مفهومی تاثیرگذار بر کاهش مشکلات زیست محیطی در مناطق تاریخی شهری مورد توجه برنامه ریزان قرار گرفته است. هدف تحقیق حاضر تأثیر عملکرد شهرداری در توسعه پایدار بافت های تاریخی بر رفتار شهروندی زیست محیطی با تأکید بر اعتماد و دلبستگی مکانی و حفظ اکوسیستم های طبیعی اردبیل است. مطالعه حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش توصیفی- تحلیلی است و برای جمعآوری اطلاعات از پرسشنامههای عملکرد شهرداری و رفتار شهروندی زیست محیطی استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش کلیه ساکنان بافت تاریخی شهر اردبیل بوده و حجم نمونه لازم با استفاده از فرمول کوکران 383 نفر از ساکنان و با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. همچنین روایی، پایایی تجزیه و تحلیل داده ها با روش مدلسازی معادلات ساختاری در نرمافزار LISREL انجام شد. مطابق ضرایب مثبت به دست آمده ازاین مدل مقدار T برای روابط تحقیق بر اساس داده های این مدل که بیشتر از 96/1 بوده اند، تأثیر مثبت و معنی داری بر رفتارهای شهروندی زیست محیطی دارند. پرونده مقاله -
مقاله
26 - اولویت بندی عوامل موثر در بهسازی قنوات قدیمی با استفاده از روش سلسله مراتبی فازی(مطالعه موردی: شهر سیراف استان بوشهر)اکوسیستم های طبیعی ایران , شماره 2 , سال 14 , تابستان 1402با توجه به اهمیت آب و نقش آن درشکل گیری تمدن ها، بررسی یکی از سازه های آبی به نام قنات، میتواند اثر این سازه را درادامه حیات نشان دهد. در فلات مرکزی ایران، با توجه به اقلیم گرم و خشک، قنات به عنوان راه حلی برای بهره برداری از آب های زیرزمینی از دیرباز مورد استفاده بوده چکیده کاملبا توجه به اهمیت آب و نقش آن درشکل گیری تمدن ها، بررسی یکی از سازه های آبی به نام قنات، میتواند اثر این سازه را درادامه حیات نشان دهد. در فلات مرکزی ایران، با توجه به اقلیم گرم و خشک، قنات به عنوان راه حلی برای بهره برداری از آب های زیرزمینی از دیرباز مورد استفاده بوده که از جمله می توان شهر سیراف، اشاره کرد، همچنین در پیوند با قنات، سازه های آبی دیگر چون آسیا ها و آب انبارها، یخدانها و ایجاد شدند که به عنوان عناصر شهری بافت کویری شناخته م شوند. هدف اصلی این تحقیق بررسی قنوات شهر سیراف و انتخاب بهترین قنات برای سرمایه گذاری و احیا بوده است. در این راستا با استفاده از پارامترهای مختلفی نظیر طول قنات، قطر حلقه میله چاه قنات، فاصله از شهر، ایمنی و میزان دبی آب، بررسی این پارامترها در روش Fuzzy ANP که در نرم افزار Super Decision با دادن وزن به آنها با تهیه نقشه های مربوطه با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی به آنالیز پرداخته و با توجه به تمامی پارامترها و اوزان تعلق گرفته توسط هر یک، به انتخاب بهترین قنات جهت سرمایه گذاری پرداخته شدو. نتایج حاکی آن است که معیار دبی با رتبه 1 از بیشترین اولویت، جهت احیا و بازسازی برخوردار می باشد. معیارهای بارندگی با رتبه2، جمعیت با رتبه3، سطح زیرکشت با رتبه 4، کیفیت شیمیایی آب با رتبه 5، فاصله از آبراهه با رتبه 6، طول قنات با رتبه7 و عمق قنات با رتبه8 در اولویتهای بعدی قرار دارند. پرونده مقاله -
مقاله
27 - پایش تغییرات کاربری اراضی با سنجش از دور و مدل CA مارکوف(مطالعه موردی: شهر اصفهان)اکوسیستم های طبیعی ایران , شماره 54 , سال 14 , زمستان 1402برای استفاده بهینه از زمین، آگاهی از تغییرات کاربری اراضی و نوع استفاده از آن امری ضروری است که با ارزیابی و پیشبینی تغییرات کاربری اراضی امکانپذیر میگردد. هدف این مطالعه، پایش تغییرات کاربری اراضی در سه دهه گذشته با تکنیک سنجشازدور و مدل CA مارکوف در شهر اصفهان بود چکیده کاملبرای استفاده بهینه از زمین، آگاهی از تغییرات کاربری اراضی و نوع استفاده از آن امری ضروری است که با ارزیابی و پیشبینی تغییرات کاربری اراضی امکانپذیر میگردد. هدف این مطالعه، پایش تغییرات کاربری اراضی در سه دهه گذشته با تکنیک سنجشازدور و مدل CA مارکوف در شهر اصفهان بوده است. برای رسیدن به این هدف ابتدا تصحیحات و پردازشهای لازم بر روی تصاویر ماهواره لندست 2000 و 2010 و 2020 انجام شد. طبقهبندی به روش ماشین بردار پشتیبان انجام پذیرفت. با روش CA-Markov تغییرات اراضی سال 2030 پیشبینی گردید. نتایج طبقهبندی تصویر نشان داد اراضی مسکونی در سال 2000 برابر با 4/16754 هکتار (31%) بوده که با تغییرات کاربری و تبدیل کاربریها جنگل، مرتع، آبی و ... به کاربری مسکونی در سال 2010 به 64/17248 هکتار(32%) رسیده یعنی24/494 هکتار مساحت آن افزایش یافته است. همچنین نتایج طبقهبندی نشان میدهد رشد و توسعه مناطق مسکونی شهر اصفهان و تبدیل کاربریهای بایر و زراعت آبی، مرتع، جنگل به مسکونی همواره مثبت بوده است بهطوریکه نقشه پیشبینی سال 2030 نیز گویای این مطلب است و پیشبینی شد مساحت اراضی انسانساخت در سال 2030 به 09/17984 هکتار (35%) برسد. ضریب کاپا در سالهای 2000، 2010 و 2020 به ترتیب 32/83، 22/85، 71/86 به دست آمد. نتایج حاصل نشان از بالا بودن ضریب کاپا و دقت کلی در تصاویر جدیدتر میباشد که علت آن را میتوان وجود نمونههای کنترل زمینی نزدیکتر از نظر زمانی به این سالها و قدرت تفکیک بیشتر تصاویر دانست. تکنیک سنجش از دور، ابزاری قدرتمند در ارزیابی تغییرات کاربری هاست. پرونده مقاله -
مقاله
28 - بررسی نقش طرحهای توسعه شهری در توسعه گردشگری شهر لمزانجغرافیایی فضای گردشگری , شماره 5 , سال 11 , زمستان 1400طرحهای توسعة شهری مهمترین ابزار ساماندهی شهرها به شمار میروند. بهرغم همهی تمهیداتی که در تهیه طرحها و تنظیم محتویات آنها صورت گرفته است، بسیاری از این طرحها در دستیابی به اهداف خود بهخصوص توسعه گردشگری ناموفق بودهاند. هدف از این پژوهش بررسی نقش طرح های توسعه چکیده کاملطرحهای توسعة شهری مهمترین ابزار ساماندهی شهرها به شمار میروند. بهرغم همهی تمهیداتی که در تهیه طرحها و تنظیم محتویات آنها صورت گرفته است، بسیاری از این طرحها در دستیابی به اهداف خود بهخصوص توسعه گردشگری ناموفق بودهاند. هدف از این پژوهش بررسی نقش طرح های توسعهی شهری بر توسعه گردشگری در شهر لمزان بود. روش پژوهش ترکیبی از نوع اکتشافی بود. محدودة انتخاب شده شهر لمزان مرکز مهران از توابع شهرستان بندرلگه در استان هرمزگان بود. به منظور شناسایی مهمترین معیارهای تأثیرگذار ابتدا از طریق مصاحبه با 20 نفر از کارشناسان و برنامه ریزان شهری اقدام به شناسایی موانع توسعه گردشگری شد. معیارهای شناساسی شده عبارتند از: 1- موانع و مشکلات مدیریت شهری، 2- مسائل و مشکلات تصویب طرح، 3- مسائل و مشکلات فرآیند تهیة طرح بودند. معیارها در قالب پرسشنامة دلفی فازی در اختیار جامعة آماری متشکل از 120 نفر از مدیران ارشد شهری، و اعضای هیأت علمی قرار گرفت. نتایج تحلیل واریانس نشان داد طرحهای توسعه شهری بر توسعه گردشگری شهر لمزان تأثیر داشته است. همچنین نتایج آزمون t نشان داد مدیریت شهری، فرایند تصویب طرح و فرایند تهیه طرح بر توسعه گردشگری شهر لمزان تأثیر داشته است. پرونده مقاله -
مقاله
29 - ارزیابی و تحلیل عوامل توسعه پایدار گردشگری در شهرهای ساحلی (مطالعه موردی: شهر ساحلی گمیش تپه)جغرافیایی فضای گردشگری , شماره 5 , سال 12 , زمستان 1401گردشگری ساحلی از سریع ترین بخش های در حال رشد صنعت جهانی گردشگری محسوب می شود. تحقیق حاضر با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی به شناسایی عوامل توسعه پایدار گردشگری در شهر ساحلی گمیش تپه با استفاده از تکنیک تحلیل راهبردی سوات (SWOT) پرداخته شده است. نوع تحقیق، کاربردی و روش چکیده کاملگردشگری ساحلی از سریع ترین بخش های در حال رشد صنعت جهانی گردشگری محسوب می شود. تحقیق حاضر با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی به شناسایی عوامل توسعه پایدار گردشگری در شهر ساحلی گمیش تپه با استفاده از تکنیک تحلیل راهبردی سوات (SWOT) پرداخته شده است. نوع تحقیق، کاربردی و روش جمع آوری داده ها بهصورت اسنادی و میدانی میباشد. جامعـه آمـاری تحقیـق 18 نفر از اساتید و متخصصان در زمینه گردشگری است و بهوسیله پرسشنامه، لیستی از همانندیهای نقاط ضعف، قوت، فرصت و تهدید تنظیم و در ادامه، تک تک عوامل داخلی و خارجی وزن دهی و مـاتریس Swot از آن استخراج گردید. نتایج این تحقیق نشان داد که سازمان های مسئول گردشگری شهر گمیش تپه، برای راهبردی کردن برنامههای گردشگری ساحلی، با ضعف ها و تهدیدات عدیده ای روبه رو هستند؛ ضمن اینکه قوت ها و فرصتهایی هم پیش رو دارند. ضریب وزنی هرکدام از عاملهای درونی و بیرونی از مجموع وزن نهایی هر زیر معیار بهدست آمده است. از بین عاملهای بیرونی و درونی، فرصتها با وزن 139/4 اولویت اول و ضعف ها با وزن 680/3 اولویت آخر می باشند. تحقیقات انجام شده، نشان می دهد که در جهت رسیدن به توسعه پایدار گردشـگری سـاحلی در شهر گمیش تپه، مقبـول تـرین استراتژی، استراتژی رقابتی یا تهاجمی است و اولویت اول میباشد. پرونده مقاله -
مقاله
30 - واپایش مولفه های رشد هوشمند شهری در رویکرد توسعه پایدار شهری با استفاده از تکنیک های تصمیم گیری چند معیاره(مطالعه موردی شهر اردبیل)فصلنامه علمی و پژوهشی نگرش های نو در جغرافیای انسانی , شماره 4 , سال 12 , پاییز 1399با ورود به هزاره سوم میلادی، شهرها در اثر رشد جمعیت و شهرنشینی، با چالشهای گستردهای ناشی از رشدی فراتر از ظرفیت-های پاسخگو مواجه شده اند که نمود عینی آن را در مسائلی چون فقر شهری، کمبود زیرساختها، اسکان غیررسمی، رشد آلودگی-ها، کاهش کیفیت زندگی و در مجموع، رشد ناپایدا چکیده کاملبا ورود به هزاره سوم میلادی، شهرها در اثر رشد جمعیت و شهرنشینی، با چالشهای گستردهای ناشی از رشدی فراتر از ظرفیت-های پاسخگو مواجه شده اند که نمود عینی آن را در مسائلی چون فقر شهری، کمبود زیرساختها، اسکان غیررسمی، رشد آلودگی-ها، کاهش کیفیت زندگی و در مجموع، رشد ناپایداریها میتوان مشاهده نمود. در چنین وضعیتی، یافتن راهکارهای جدید و کم هزینه در جهت دستیابی به پایداری، بیش از پیش ضروری به نظر میرسد. براین اساس، پژوهش حاضر استدلال میکند که هوشمندسازی، با بهره گیری از شاخصهایی همچون حکمروایی هوشمند، محیط زیست هوشمند، اقتصاد هوشمند، تحرک هوشمند، زندگی هوشمند و مردم هوشمند، رویکرد موثری در جهت نیل به پایداری (در ابعاد اقتصادی، اجتماعی، محیطی و کالبدی) محسوب میگردد.روش پژوهش توصیفی- تحلیلی از نوع کاربرد است که با استفاده از روش تصمیمگیری چند معیاره نخست مناطق شهری برای شاخصهای رشد هوشمند شهری رتبهبندی و میزان نابرابریها مشخصشده، سپس از طریق سیستم اطلاعات جغرافیایی به سطحبندی مناطق شهری آن پرداختهشده است. بر اساس نتایج حاصل از کاربست مدل ویکور، این مناطق هرکدام رتبههای متفاوتی را به دست آوردهاند، بهطوریکه مناطق چهارگانه این شهر ازلحاظ میزان برخورداری از شاخصهای منتخب توسعه اینگونه میباشد که ازلحاظ برخورداری از شاخصهای موردبررسی، منطقه یک دارای بیشترین میزان برخورداری و منطقه دو دارای کمترین میزان برخورداری میباشد. این امر نشانگر نابرابری و تفاوت چشمگیر در برخی از شاخص رشد در مناطق شهر اردبیل میباشد. پرونده مقاله -
مقاله
31 - درک عدم قطعیتهای آیندهی وضعیت طرحهای توسعه شهری در ایران در چارچوب برنامهریزی سناریو (موردمطالعه: طرح جامع شهر نورآباد)آینده پژوهی شهری , شماره 10 , سال 3 , پاییز 1402طرحهای جامع شهری بهعنوان مهمترین ابزار مدیریتی در مقیاس شهر در طی چند دهه که از ظهور آن میگذرد با مسائلی روبرو بوده که دستیابی به اهداف و نتایج مدنظر خود را با کمرنگی همراه کرده است. بهطورکلی، یکی از روشهای مهم در شناخت میزان موفقیت طرحهای توسعه شهری، ارزیابی آن چکیده کاملطرحهای جامع شهری بهعنوان مهمترین ابزار مدیریتی در مقیاس شهر در طی چند دهه که از ظهور آن میگذرد با مسائلی روبرو بوده که دستیابی به اهداف و نتایج مدنظر خود را با کمرنگی همراه کرده است. بهطورکلی، یکی از روشهای مهم در شناخت میزان موفقیت طرحهای توسعه شهری، ارزیابی آنها در راستای اصول توسعه پایدار هست. پرداختن بـه مبحـث ارزیابی طرح جامع، بهعنوان ابزاری مهم در راستای سنجش موفقیت و تحققپذیری پیشنهادهای طرح جـامع بـه شمار میرود و به برنامهریزان شهری کمک خواهد نمود بهتر با مشکلات تهیه و تدوین طرحهای جامعی که تهیهشدهاند، آشنا شوند. هدف این مقاله ارزیابی تحققپذیری پیشنهادهای اصلی و تأثیرگذار در طرح جامع شـهر نورآباد ممسنی با استفاده از کاربست رویکرد آیندهپژوهی است. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی، از حیث روش پیمایشی در سطح اکتشافی و مبتنی بر رویکرد آیندهپژوهی در بازه زمانی 10 ساله صورت گرفته است. در این پژوهش با استفاده از روش دلفی و مشارکت 30 نفر متخصص نتایج در محیط نرمافزار میک مک تحلیل شد و سپس این عوامل بر اساس میزان اهمیت و عدم قطعیت، اولویتبندی و حیاتیترین عوامل مشخص و برای شناسایی پیشرانهای کلیدی از نرمافزار (Micmac) و برای سناریو نگاری از نرمافزار سناریو ویزارد استفادهشده است. نتایج حاکی از آن است که ده عاملی که در ستون اثرگذاری مستقیم بیشترین نقش را داشتهاند، عبارتاند از یکسانی محتوای طرح، زمان تهیه طرح، دخالت مسئولین، عدم ارتباط با مشاور، راهکارهای غیرمعقول، عدم توجه به شرایط محلی، نبود کمک دولتی، کمبود اعتبار و عدم وجود درآمد پایدار. پرونده مقاله -
مقاله
32 - کاربرد شبکه عصبی مصنوعی وCellular Automata در مدل سازی و پیش بینی تغییرات کاربری اراضی شهر بواناتمطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی , شماره 4 , سال 18 , پاییز 1402مقدمه: امروزه به دلیل ارزش بالای زمین و محدودیت منابع طبیعی در شهر بوانات پیش بینی تغییرات کاربری اراضی در این شهر از اهمیت بسزائی برخوردار است.هدف پژوهش: تعیین میزان توانائی در مدلسازی پدیده های مکان یابی در شهر بوانات یکی از اهداف اصلی تحقیق می باشد. روش شناسی: با ت چکیده کاملمقدمه: امروزه به دلیل ارزش بالای زمین و محدودیت منابع طبیعی در شهر بوانات پیش بینی تغییرات کاربری اراضی در این شهر از اهمیت بسزائی برخوردار است.هدف پژوهش: تعیین میزان توانائی در مدلسازی پدیده های مکان یابی در شهر بوانات یکی از اهداف اصلی تحقیق می باشد. روش شناسی: با توجه به کاربردی و توسعه ای بودن در این تحقیق از شبکه های عصبی مصنوعی برای کالیبراسیون مدل برای فاکتورهای مؤثر در شهر بوانات استفاده شده و از نرم افزار پردازش تصویر ENVI و Arc GIS بهره گرفته شده است.روش شناسی: با توجه به کاربردی و توسعه ای بودن در این تحقیق از شبکه های عصبی مصنوعی برای کالیبراسیون مدل برای فاکتورهای مؤثر در شهر بوانات استفاده شده و از نرم افزار پردازش تصویر ENVI و Arc GIS بهره گرفته شده است.قلمرو جغرافیایی پژوهش: شهرستان بوانات واقع در 240 کیلومتری شهر شیراز به مساحت 2/4992 کیلومترمربع می باشد که در موقعیت 46/30 درجه شمالی و 67/53 درجه شرقی قرار گرفته است.یافته ها: در طراحی مدلسازی رشد شهری در بوانات در بین سال های 2003 تا 2018 با استفاده از شبکه عصبی مصنوعی مشاهده شد که به دو دلیل عمده مدل مذکور جهت پیش بینی تغییرات کاربری اراضی شهر بوانات مناسب می باشد که دلیل اول آن میزان توانائی مدل CA و دلیل دوم دست یابی به مدلی برای تغییر و گسترش شهری با تغییر در کاربری اراضی شهری می باشد.نتیجه گیری: پس از بررسی یافته ها مشخص گردید که شبکه راه ها یکی از مهمترین عوامل در رشد و گسترش شهر بوانات بوده و علاوه بر آن درصد شیب زمین از پارامترهای مؤثر در مدلسازی شهر بوانات می باشد. پرونده مقاله -
مقاله
33 - تاثیر خشکسالی بر تغییرات مراتع با استفاده ازتکنیک سنجش از دور (مطالعه موردی شهرحاجی آباد استان هرمزگان)علوم جغرافیایی (جغرافیای کاربردی) , شماره 5 , سال 19 , زمستان 1402خشکسالی به عنوان یکی از مخرب ترین بلایای طبیعی، اثرات منفی گسترده ای برمحیط زیست و زندگی انسان دارد.در این پژوهش از داده هاي هواشناسی استفاده می شود . از میان این داده ها، شاخص بارش استانداردشده SPIو شاخص نمره ZSI (Z) مورداستفاده قرار می گیرندباندهاي مورداستفاده از سنجن چکیده کاملخشکسالی به عنوان یکی از مخرب ترین بلایای طبیعی، اثرات منفی گسترده ای برمحیط زیست و زندگی انسان دارد.در این پژوهش از داده هاي هواشناسی استفاده می شود . از میان این داده ها، شاخص بارش استانداردشده SPIو شاخص نمره ZSI (Z) مورداستفاده قرار می گیرندباندهاي مورداستفاده از سنجنده MODIS شامل باندهاي 1 تا 7 و 31 و 32 است. براي محاسبه شاخص هاي خشکسالی از دو نرم افزار SPI-SL-6 و DIP كه بر پایه مقیاس زمانی ماهانه طراحی شده اند براي سري زمانی3 ماه استفاده گردید. براي تهیه لایه در برنامه ERDAS IMAGINE لایه stack تهیه و در برنامه ArcGIS مرز شهرستان حاجی آباد جدا و درنهایت لایه هاي NDVI و LST مربوط به هرسال استخراج می گردد. بررسی وقوع خشکسالی هواشناسی توسط شاخص SPI _3 در ایستگاه های مستقر در محدوده مورد مطالعه حاکی از آن است که منطقه طی سال های 1391 تا 1393سال های نرمالی از لحاظ ترسالی داشته است که این ترسالی در سال های94 تا 95 شدت یافته است. اما طی سالهای 96 تا 1400شاهد وقوع خشکسالی هایی با درجات مختلف در محدوده می باشیم که طی سالهای 98 تا 1400 این پدیده شدت می گیرد. بررسی خشکسالی هواشناسی با استفاده از شاخص ZSI در دوره زمانی 1391 تا 1400 و در بازه هاي زمانی 3 ماهه در محدوده مورد مطالعه نتایج تقریباً مشابهی را با شاخص SPI نشان می دهد. . مقایسه مقادیر SPI و ZSI در سالهای مختلف بیانگر همبستگی بسیار بالاي در 3 ماهه اول هر سال می باشدبا توجه به اینکه در هر بازه زمانی کاهش چشمگیری در پوشش گیاهی ومراتع رخ داده که باعث فقیرشدن مراتع شده است. با نگاهی اجمالی این نکته حائز اهمیت است که بیشترین مناطقی که تحت تاثیر خشکسالی قرار گرفته اند مراتع کم تراکم می باشند. پرونده مقاله -
مقاله
34 - تأثیر عوارض ژئو مورفولوژیک در آسیبپذیری کالبدی شهری با رویکرد پدافند غیرعامل (مطالعه موردی: شهر شیراز)علوم جغرافیایی (جغرافیای کاربردی) , شماره 5 , سال 19 , زمستان 1402امروزه بهکارگیری اصول پدافند غیرعامل در برنامه ریزی شهری با هدف به حداقل رساندن خسارتهای احتمالی ناشی از تهدیدهای انسان ساخت، جایگاه مهمی دارد. از اینرو هدف اصلی این پژوهش تعیین میزان اهمیت شاخصهای ژئومورفولوژی مؤثر بر آسیب پذیری پهنههای شهری، ارزیابی شهر شیراز بر ا چکیده کاملامروزه بهکارگیری اصول پدافند غیرعامل در برنامه ریزی شهری با هدف به حداقل رساندن خسارتهای احتمالی ناشی از تهدیدهای انسان ساخت، جایگاه مهمی دارد. از اینرو هدف اصلی این پژوهش تعیین میزان اهمیت شاخصهای ژئومورفولوژی مؤثر بر آسیب پذیری پهنههای شهری، ارزیابی شهر شیراز بر اساس این شاخصها و شناسایی پهنههای آسیب پذیر شهر شیراز در شرایط وقوع تهدیدهای انسان ساخت احتمالی است. این پژوهش از نظر روش شناسی، توصیفی - تحلیلی و موردی است. بهمنظور شناسایی پهنههای آسیب پذیر شهر شیراز از مدل تلفیقی تحلیل سلسله مراتبی فازی و میانگینگیری وزندار مرتب در سیستم اطلاعات جغرافیایی استفاده شد. نقشههای مربوط به معیارهای سنجش آسیب پذیری با به کارگیری منطق فازی و روش تحلیل سلسله مراتبی Fuzzy ANP در سیستم اطلاعات جغرافیایی تهیه و سپس نقشههای فازی با استفاده تابع ترکیب خطی وزندار با یکدیگر ترکیب و با استفاده از شیوه میانگین گیری وزندار مرتب (OWA) نقشههای نهایی آسیب پذیری محدوده مورد مطالعه تهیه میگردد. جهت شناسایی ویژگی و قابلیت و محدودیتها یک عارضه ژئومورفولوژیکی در پدافند غیرعامل در تحلیل این ناحیه از بعد تحلیل سیستم ارضی و نیز تجزیه و تحلیل همه این عوارض با روش و مدل SWOT استفاده گردیده است. بیشترین آسیب پذیری مربوط به منطقه مرکزی شهر و کوی ولیعصر است. عوارض ژئومورفولوژی (ارتفاعات و مخروط افکنه ها) شمال وغرب شهر شیراز اهمیت دو چندان دارد و نسبت به سایر عوارض از اهمیت بیشتری در پدافند غیرعامل برخوردار هستند. دلایل شامل وجود فعالیتهای گسلی و تکتونیکی، تأثیرات زلزله، تغییرات در روند تاقدیس و چینخوردگیها، تأثیر بر روی زیرساختهای شهری و اهمیت در پدافند غیرعامل هستند. بنابراین، برنامهریزی مناسب برای مدیریت و پدافند غیرعامل عوارض ژئومورفولوژی در این مناطق توصیه میشود. پرونده مقاله -
مقاله
35 - آینده پیش¬روی طرح های توسعه شهری در ایران از منظر رویکرد سناریونگاری (مورد مطالعه: طرح جامع شهر نورآباد)علوم جغرافیایی (جغرافیای کاربردی) , شماره 47 , سال 20 , تابستان 1403جایگاه و اهمیت طرحهای توسعه شهری و ارزیابی آنها از طریق روشهای مختلف، همچنان موضوعی قابل توجه در عرصههای نظری و عملی است.طرح¬های جامع شهری به عنوان مهم¬ترین ابزار مدیریتی در مقیاس شهر در طی چند دهه که از ظهور آن می¬گذرد با مسائلی روبرو بوده که دستیابی به اهداف و نتا چکیده کاملجایگاه و اهمیت طرحهای توسعه شهری و ارزیابی آنها از طریق روشهای مختلف، همچنان موضوعی قابل توجه در عرصههای نظری و عملی است.طرح¬های جامع شهری به عنوان مهم¬ترین ابزار مدیریتی در مقیاس شهر در طی چند دهه که از ظهور آن می¬گذرد با مسائلی روبرو بوده که دستیابی به اهداف و نتایج مدنظر خود را با کمرنگی همراه کرده است. دستیابی به اهداف طرح¬های توسعه شهری می¬تواند عیار موفقیت، انسانی بودن و واقع نگری طرح¬ها را عیان سازد. پرداختن بـه مبحـث ارزيابي طرح های توسعه شهری ، به عنوان ابزاري مهم در راستاي سنجش تحقق پذيري و موفقيت طرح بـه شمار مي¬رود و به برنامه¬ريزان شهري كمك خواهد نمود بهتر با مشكلات تهيه و تدوين طرح¬هاي كه تهيه شده-اند، آشنا شوند. هدف اين مقاله ارزيابي تحقق¬پذيري پيشنهادهاي اصلي و تأثيرگذار در طرح جامع شـهر نورآباد ممسنی با استفاده از کاربست رویکرد آینده پژوهی است. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی، از حیث روش¬پیمایشی در سطح اکتشافی و مبتنی بر رویکرد آینده¬پژوهی در بازه زمانی 10 ساله صورت گرفته¬است. در این پژوهش با استفاده از روش دلفی و مشارکت 30 نفر متخصص نتایج در محیط نرم افزار میک مک تحلیل شد و سپس این عوامل براساس میزان اهمیت و عدم¬قطعیت، اولویت¬بندی¬ و حیاتی¬ترین عوامل مشخص و برای شناسایی پیشران های کلیدی از نرم¬افزار (Micmac) و برای سناریونگاری از نرم افزار سناریو ویزارد استفاده شده است. نتایج بدست آمده حاکی از آن است که در وضعیت سناریوهای بدست آمده، وضعیت نامطلوب بر نقش مطلوب برتری دارد. در کل از 100 درصد حالت بررسی شده، حدود 20 درصد از وضعیت¬ها دارای حالت خوش¬بینانه، 22 درصد حالت وضعیت ایستا و 58 درصد حالت دارای وضعیت بدبینانه می باشند. خوش بینانه¬ترین سناریوی بدست آمده سناریوی شماره یک می¬باشد. پرونده مقاله -
مقاله
36 - بررسی و ارزیابی تاب آوری شهری در برابر خطرات سیلاب(مطالعه موردی منطقه 3 شهر شیراز)علوم جغرافیایی (جغرافیای کاربردی) , شماره 47 , سال 20 , تابستان 1403هدف از انجام این پژوهش بررسی وضعیت تاب آوری در برابر مخاطرات سیلاب در منطقه 3 شهر شیراز می باشد. تحقیق حاضر با ترکیب داده های عینی برگرفته از اسناد آماری و گزارشات مکتوب و نیز داده های پرسشنامه حاصل از بررسی های پیمایشی انجام شده است.نمونه آماری پژوهش 30 نفر از متخصصان چکیده کاملهدف از انجام این پژوهش بررسی وضعیت تاب آوری در برابر مخاطرات سیلاب در منطقه 3 شهر شیراز می باشد. تحقیق حاضر با ترکیب داده های عینی برگرفته از اسناد آماری و گزارشات مکتوب و نیز داده های پرسشنامه حاصل از بررسی های پیمایشی انجام شده است.نمونه آماری پژوهش 30 نفر از متخصصان درگیر مدیریت بحران و تاب آوری ناحیه 3 شهرداری شیراز می باشد.حجم نمونه با استفاده از روش اشباع نظری تعیین و برای نمونه گیری از روش گلوله برفی استفاده شده است.به منظور تعیین وزن شاخص ها و اهمیت آنها در تاب آوری از روش آنتروپی شانون و همچنین به منظور ارزیابی تاب آوری ناحیه های محدوده مورد مطالعه از روش کوپراس استفاده شده است. نتایج حاصل از بررسی ها نشان می دهد که در ابعاد چهارگانه ( کالبدی، اقتصادی، اجتماعی و نهادی) مورد بررسی ناحیه های 6 و 5 دارای عملکرد بهتری از منظر تاب آوری می باشند و ناحیه های7 و 2 دارای عملکرد ضعیف در متغیرهای تاب آوری در برابر سیلاب می باشند. پرونده مقاله