علوم و تکنولوژی محیط زیست: 3 (3)

دسترسی آزاد مقاله

1 - تأثیر هیدراتاسیون اولیه بنتونیت بر تغییر خصوصیات خمیری آن در اندرکنش با آلاینده آلی
وحیدرضا اوحدی زینب آقایی کامبیز بهنیا

10.22034/jest.2018.11648.2031

زمینه و هدف: آستر خـاک رسی متـراکم (CCLs) به دلیــل ضریب نفـوذپذیری کم و قـابلیت مناسب در جـذب و نگــهداری آلاینــده، در مراکـز دفن مهندسی زبالـه مورد استفـاده قرار می گیرد. تغییر ویژگی‌های سیـال منفذی در خاک، تــأثیر بسزایی بر مشخصات مهندسی و رفتــاری خاک های رسی دارد چکیده کامل

زمینه و هدف: آستر خـاک رسی متـراکم (CCLs) به دلیــل ضریب نفـوذپذیری کم و قـابلیت مناسب در جـذب و نگــهداری آلاینــده، در مراکـز دفن مهندسی زبالـه مورد استفـاده قرار می گیرد. تغییر ویژگی‌های سیـال منفذی در خاک، تــأثیر بسزایی بر مشخصات مهندسی و رفتــاری خاک های رسی دارد. با وجود تحقیقاتی که در خصوص فرآیند اندرکنش رس و مــواد آلی صورت گرفتـه، در زمینه تأثیـر هیدراتاسیون اولیه بنتونیت و تغییــر در ثابت دی‌الکتریک آلاینده آلی بر خصوصیــات ژئوتکنیکی و ژئوتکنیک زیست&lrm;‌محیطی بنتونیت تحقیقـات محدودی انجام شده است. در حالی‌که چنین فرآیند اندرکنشی در بسیـاری از پروژه‌هـای صنعتی و دفن مهندسـی زباله به عنوان یک عملکرد مورد انتظار به وفور رخ می‌دهد. روش بررسی: در این تحقیق از خـاک سدیم-بنتونیت در معرض 2 نوع مـاده آلی (اتـانول و اسیـد استیک) بـا ثـابت دی الکتریک مختلف تحت شـرایط هیـدراتـاسیونی متفـاوت استفـاده شـده‌است. پس از حصـول تعـادل، تـأثیـر فرآینـد هیـدراتـاسیون اولیـه و همچنین تغییـر در ثـابت دی‌الکتریک بر خصوصیات خمیری بنتونیت در اندرکنش با مواد آلی توسط آزمایش حدود اتربرگ مورد بررسی آزمایشگاهی قرارگرفته است. یافته‌ها: نتـایج حـاکی از آن است کـه در نمـودار خمیـری کاسـاگرانده، نمونـه‌های سدیم-بنتونیت بـا هیدراتـاسیون اولیـه و قـرار گرفتـه در معرض اتانول و اسید استیک به ترتیب، همچنان به عنوان خاک CH و انتقال یافته از ناحیه CH به MH طبقه بندی شده‌اند. نتیجه‌گیری: تغییر در ثابت دی الکتریک و شرایط متفاوت هیدراتاسیونی منجـر به تغییـر در ضخامت لایه دوگانه شده است که این عامل، موجب تغییرات قـابل توجهی در ساختار و تغییر رفتار خاک رسی شده است. این تغییرات بر اساس روابط تئوریک موجود مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و محـدودیت های نظری در روابط تئـوریک در تفسیـر پـاسخ های خـاک به تفکیـک بحث شده اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2 - بررسی رابطه‌ رشد اقتصادی، مصرف انرژی و انتشار گازهای گلخانه ای (مطالعه موردی: کشورهای منتخب سازمان همکاری اسلامی)
محمدرضا ناهیدی امیرخیز فرزاد رحیم زاده سیامک شکوهی فرد

10.22034/jest.2018.24919.3396

زمینه و هدف: حامل های انرژی جزو مهم‌ترین عوامل تولید بوده و دسترسی به منابع انرژی می تواند فرایند رشد و توسعه اقتصادی کشورها را هموار کند. تمایل کشورها برای دست‌یابی به رشد اقتصادی بالاتر نیز با مصرف بیش‌تر حامل های انرژی همراه بوده و باعث انتشار انواع گازهای گلخانه ای چکیده کامل

زمینه و هدف: حامل های انرژی جزو مهم‌ترین عوامل تولید بوده و دسترسی به منابع انرژی می تواند فرایند رشد و توسعه اقتصادی کشورها را هموار کند. تمایل کشورها برای دست‌یابی به رشد اقتصادی بالاتر نیز با مصرف بیش‌تر حامل های انرژی همراه بوده و باعث انتشار انواع گازهای گلخانه ای شده است. این امر باعث به وجود آمدن مشکلات زیست محیطی شده و حیات بشر را تهدید می کند. از این رو مطالعه رابطه بین رشد اقتصادی، مصرف انرژی و انتشار گازهای گلخانه ای اهمیت ویژه ای داشته است. روش بررسی: بر این اساس این مطالعه قصد دارد با استفاده از داده های 16 کشور منتخب سازمان همکاری اسلامی کنش متقابل بین رشد اقتصادی، مصرف انرژی و انتشار گاز CO2 را تحلیل کند. نتایج و یافته‌ها: نتایج حاصل از برآورد مدل با تکنیک پانل دیتا نشان داد که در سطح معناداری 5 درصد، وجود فرضیه u معکوس کوزنتس در کشورهای مورد مطالعه صادق می باشد. زیرا ضریب مربوط به متغیر رشد تولید ناخالص داخلی و مجذور آن به ترتیب علامت مثبت و منفی می باشد. همچنین نتایج نشان داد که مصرف انرژی در بازه زمانی 1995-2015 بر انتشار گاز CO2 تاثیر مثبت و به لحاظ آماری معنادار داشته است. بحث و نتیجه گیری: با توجه به وجود رابطه علیت یک طرفه بین رشد تولید ناخالص داخلی و انتشار گاز CO2، یعنی رشد اقتصادی در کشورهای مورد مطالعه افزایش انتشار گاز CO2 را به‌همراه داشته است و هم‌چنین رابطه u معکوس رشد اقتصادی و میزان انتشار گاز CO2، به این ترتیب که در کشورهای مورد مطالعه ابتدا با افزایش نرخ رشد، مقدار انتشار گاز دی اکسید کربن نیز افزایش می یابد. بعد از یک نرخ رشد معین و با عبور از آن، با رشد اقتصادی بالاتر انتشار گاز CO2 نیز در این کشورها کاهش یافته است، پیشنهاد می‌گردد با توجه به اهمیت بالای محیط‌زیست، در کشورهای مورد مطالعه نهادها و سازمان‌های مرتبط با محیط زیست اقدام به وضع قوانین و مقررات زیست‌محیطی مناسب کرده و تکنولوژی‌ها به سمت تکنولوژی‌های دوست‌دار محیط زیست پیشرفت کرده و تأمین مالی هزینه‌های مرتبط با تغییر فن‌آوری به سمت فن‌آوری دوست‌دار محیط‌زیست و نیز پرداخت عوارض و مالیات لازم به منظور بهبود محیط‌زیست امکان‌پذیر شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

3 - بررسی دیدگاه شهروندان یزدی در مورد وضعیت بهداشت، ایمنی و محیط‌زیست (HSE) پارک‌های این شهر
مریم جعفری نجف آبادی حمید سودانی زاده

10.22034/jest.2020.24291.3335

زمینه و هدف: تلطیف فضای سبز شهری، فراهم نمودن آرامش برای افراد ساکن در شهر و گذران اوقات فراغت در پارک ها از ویژگی پارک های شهری می باشد و از سویی با تمرکز جمعیت شهری، توجه به مسایل بهداشتی، ایمنی و محیط‌زیستی در پارک های شهری از اهمیت ویژه ای برخوردار است. هدف از این چکیده کامل

زمینه و هدف: تلطیف فضای سبز شهری، فراهم نمودن آرامش برای افراد ساکن در شهر و گذران اوقات فراغت در پارک ها از ویژگی پارک های شهری می باشد و از سویی با تمرکز جمعیت شهری، توجه به مسایل بهداشتی، ایمنی و محیط‌زیستی در پارک های شهری از اهمیت ویژه ای برخوردار است. هدف از این پژوهش بررسی و تعیین دیدگاه مردم نسبت به مسایل بهداشت، ایمنی و محیط‌زیستی پارک شهر محل سکونت بوده تا نهایتاً نتایج برای مدیریت شهری مطلوب‌تر و ارتقا شاخص های ایمنی، بهداشتی و محیط‌زیست پارک های شهر یزد مورد استفاده قرار گیرد. روش بررسی: پس از تعیین عوامل موثر بر ایمنی، بهداشت و محیط زیست پارک های شهری از طریق مطالعات کتابخانه ای و فعالیت های پیشین انجام شده، برای دریافت نظرهای شهروندان در مورد وضعیت بهداشت، ایمنی و محیط‌زیست تعدادی از پارک های مهم شهر یزد (کوهستان، آزادگان، شهرداری، هفت‌تیر، غدیر، بزرگ شهر) از روش پرسش نامه ای استفاده شد و نتایج نظرات به کمک نرم افزار آماری SPSS تجزیه‌وتحلیل گردید. یافته ها: نتایج نشان داد که میزان مطلوبیت شاخص های محیط‌زیستی از دیدگاه مردم 2/69 %، میزان مطلوبیت شاخص های بهداشتی 67 % و میزان مطلوبیت شاخص های ایمنی 4/62 % می باشد. بحث و نتیجه گیری: با توجه به اهمیت موضوع بهداشت، ایمنی و محیط زیست در مکان ها و فضاهای شهری، تدوین سندی جامع و چارچوبی مشخص در زمینه مدیریت بهداشت، ایمنی و محیط زیست و نظارت و پایش مستمر این عوامل گامی موثر برای حل مشکلات و مسایل پیش روی مسئولان و برنامه ریزان شهری می باشد و مسیر رسیدن به توسعه پایدار شهری را هموارتر می کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

4 - مخاطرات اجتماعی-سیاسی و اقتصادی ناشی از پدیده ریزگردها به عنوان مانعی فراروی پایداری توسعه (مورد مطالعه: استان کرمانشاه)
سامان یوسفوند شاپور سلمانوندی علی قنبری برزیان

10.22034/jest.2018.29411.3798

زمینه و هدف: بیش از یک دهه است که استان‌های جنوب غربی ایران با پدیده ریزگردها مواجه هستند. دامنه این پدیده چنان گسترش پیدا کرده است که به عنوان شایع‌ترین عامل آلودگی هوا و محیط زیست در مناطق تبدیل شده است. دولت، جامعه و اقلیم سه بعد اصلی توسعه پایدار هستند که رابطه چندس چکیده کامل

زمینه و هدف: بیش از یک دهه است که استان‌های جنوب غربی ایران با پدیده ریزگردها مواجه هستند. دامنه این پدیده چنان گسترش پیدا کرده است که به عنوان شایع‌ترین عامل آلودگی هوا و محیط زیست در مناطق تبدیل شده است. دولت، جامعه و اقلیم سه بعد اصلی توسعه پایدار هستند که رابطه چندسویه ای با هم دارند. هدف پژوهش حاضر این است که به طور خاص به چالش‌ها و مسائل ناشی از این پدیده به عنوان مانعی درجهت عدم تحقق پایداری توسعه بپردازد. روش بررسی: این تحقیق با بهره گیری از روش تحقیق کیفی (تحلیل تماتیک) به مطالعه ابعاد اجتماعی، سیاسی و اقتصادی مسئله ریزگردها پرداخته است. تکنیک های استفاده شده در این پژوهش، مصاحبه‌های نیمه ساخت یافته و مشاهده بوده است که با 60 نفر از افراد محلی مصاحبه انجام شده است. یافته‌ها: یافته‌ها نشان می‌دهد پدیده ریزگردها از یک سو در حوزه زیست محیطی باعث بهم خوردن تعادل زیستی گونه‌های گیاهی شده است و از سوی دیگر در حوزه زندگی اجتماعی هم آثار مخربی در ابعاد کسب و کارهای محلی، اجتماعی-روانی و مسائل بهداشتی داشته است. پدیده ریزگردها را می‌توان به عنوان مهم‌ترین عاملی در نظر گرفت که کیفیت عینی و ذهنی زندگی ساکنین منطقه را پایین آورده است. بحث و نتیجه گیری: نتیجه این تحقیق نشان می‌دهد که این پدیده چرخه نامطلوبی از مسائل در زمینه‌های اقتصادی، اجتماعی و بهداشتی را شکل داده که به نوعی سازه چندمعنایی فقر را بازتولید کرده است. در چنین شرایط نامطلوبی، نارضایتی از وضع موجود، بر هم خوردن تعادل نظام زیستی جامعه را شکل داده است. این نوع تغییر اقلیم به حدی بر سبک و کیفیت زندگی مردم تأثیر گذار بوده است که از یک سو بستر بی اعتمادی به نهادهای مسئول را فراهم آورده و از سوی دیگر پایداری توسعه را در ابعاد اجتماعی، اقتصادی و سیاسی بشدت تهدید می‌کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

5 - بررسی برخی خصوصیات شیمیایی خاک در دو توده جنگلی گلازنی‌شده و کم‌تر دست خورده در زاگرس شمالی (مطالعةموردی: جنگل‌‌های حوزه بانه، استان کردستان)
ژیان رحیمی کیومرث محمدی سمانی نقی شعبانیان محمدشفیع رحمانی

10.22034/jest.2018.24965.3400

زمینه و هدف: جنگل های بلوط زاگرس شمالی از دیرباز جهت سرشاخه زنی و تعلیف دام ﻣﻮرد استفاده بوده و در نهایت توسط مردم بومی مورد تخریب قرار گرفته است. از این رو در این پژوهش تلاش شد تا تأثیر سرشاخه زنی درختان (گلازنی) بر برخی خصوصیات شیمیایی خاک مورد بررسی قرار گیرد. مواد چکیده کامل

زمینه و هدف: جنگل های بلوط زاگرس شمالی از دیرباز جهت سرشاخه زنی و تعلیف دام ﻣﻮرد استفاده بوده و در نهایت توسط مردم بومی مورد تخریب قرار گرفته است. از این رو در این پژوهش تلاش شد تا تأثیر سرشاخه زنی درختان (گلازنی) بر برخی خصوصیات شیمیایی خاک مورد بررسی قرار گیرد. مواد و روش ها: دو منطقه جنگلی با حداقل فاصله و بیش ترین تشابه شامل منطقه کم تر دست خورده به عنوان منطقه شاهد و توده ی دیگری که هر سه سال یک بار جهت تعلیف دام سرشاخه زنی می شود، انتخاب شدند. در هر توده 10 نمونه ترکیبی خاک از عمق 15-0 سانتی متری و در زیر تاج درختان برداشت شد. درنهایت درصد کربن آلی، نیتروژن، پتاسیم، فسفر، کلسیم و منیزیم و همچنین نسبت C/N خاک این دو منطقه مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد به جز نسبت C/N و میزان منیزیم، سایر عناصر در دو منطقه دارای اختلاف معنی‌دار بودند. میزان کلسیم و اسیدیته در منطقه گلازنی شده نسبت به شاهد بیش تر بود، در حالی که درصد کربن آلی و نیتروژن، پتاسیم، فسفر و هدایت الکتریکی نسبت به منطقه شاهد، کم تر بود. بحث و نتیجه گیری: طبق نتایج به‌دست آمده از این تحقیق، حفظ درختان و عدم سرشاخه زنی آن ها در منطقه شاهد، سبب شکل گیری شرایط خاکی مناسب‌تری در مقایسه با توده گلازنی‌شده می گردد. با گلازنی توده های بلوط و برداشت شاخ و برگ آن ها از جنگل و عدم برگشت آن ها به خاک جنگلی، ورود مواد آلی به خاک کاهش یافته و این بر روی عناصر غذایی خاک مناطق جنگلی تأثیر منفی گذاشته و در دراز مدت باعث فقر غذایی خاک خواهد شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

6 - تنوع زیستی سه جدایه ایرانی ریزجلبک Dunaliella و پتانسیل بالقوه آن‌ها برای کاربردهای بیوتکنولوژیکی
لیلا زرندی میاندوآب محمد امین حجازی

10.22034/jest.2018.18254.2716

زمینه و هدف: کشور ایران زیستگاه‌های متنوعی برای ریزجلبک شورزی Dunaliella در دریاچه‌ها و تالاب های شور خود دارد. تا کنون مطالعات محدودی در زمینه رفتار فیزیولوژیکی جدایه های بومی ایران از جنس Dunaliella، در شرایط متفاوت محیطی از جمله شدت نور و غلظت نمک صورت گرفته است، رو چکیده کامل

زمینه و هدف: کشور ایران زیستگاه‌های متنوعی برای ریزجلبک شورزی Dunaliella در دریاچه‌ها و تالاب های شور خود دارد. تا کنون مطالعات محدودی در زمینه رفتار فیزیولوژیکی جدایه های بومی ایران از جنس Dunaliella، در شرایط متفاوت محیطی از جمله شدت نور و غلظت نمک صورت گرفته است، روش بررسی: پژوهش حاضر به صورت آزمایش فاکتوریل سه عاملی با دو سطح نور (25 و 500 میکرومول فوتون بر متر مربع بر ثانیه)، سه سطح شوری (2، 3 و 4 مولار نمک NaCl)و چهار جدایه (SH1، M1، G28 و CCAP19/18) در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار اجرا شد. جدایه‌های مورد آزمایش از بندر شرفخانه دریاچه ارومیه (SH1)، مهارلو (M1) و تالاب گاوخونی (G28) انتخاب شدند. جدایه غیر بومی و استاندارد CCAP19/18 به منظور مقایسه رفتار جدایه‌های بومی استفاده گردید. یافته ها: نتایج نشان داد که رفتار فیزیولوژیک ریزجلبک نه تنها به عوامل محیطی، بلکه به ویژگی‌های ژنتیکی و پتانسیل‌های متابولیسمی ریزجلبک مذکور مرتبط می‌باشد. جدایه شرفخانه در نور 25 میکرومول فوتون برمربع بر ثانیه و شوری 3 مولار بیش ترین تعداد سلول در واحد حجم و محتوی کلروفیل کل در هر سلول را نشان داد. در حالی که بالاترین محتوی کاروتنویید در جدایه مهارلو در محیطی با شوری 3 مولار نمک و تحت نور 25 میکرومول فوتون بر متر مربع بر ثانیه اندازه‌گیری شد. بحث و نتیجه گیری: با بررسی نتایج می‌توان پیشنهاد کردکه الف) جدایه ارومیه (SH1) استعداد رشد و تکثیر بالایی داشته و برای تولید زیست توده بالا مناسب است ب) جدایه‌های‌ دریاچه‌های ارومیه (SH1) و مهارلو (M1) برای استحصال کلروفیل و کاروتنویید مناسب ترند. ج) استفاده از جدایه مهارلو (M1) در مطالعات فتوسنتزی منطقی به‌نظر می‌رسد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

7 - بررسی تغییرات مکانی و زمانی معیارهای کیفی آب زیرزمینی دشت همدان- بهار با استفاده از (GIS) طی بازه‌ی زمانی 10 ساله
سحر اقبالیان امید بهمنی

10.22034/jest.2020.23995.3310

زمینه وهدف: آب های زیرزمینی از منابع ارزش مند تهیه آب شرب، کشاورزی و صنعت دراکثر مناطق ایران هستند. تغییرات کیفی آب های زیرزمینی می تواند در اثر فعالیت های انسان وتوسعه فعالیت های صنعتی صورت گیرد. بررسی و مطالعه این منابع به منظور حفظ و اصلاح کیفیت آن ها ضروری است. هدف چکیده کامل

زمینه وهدف: آب های زیرزمینی از منابع ارزش مند تهیه آب شرب، کشاورزی و صنعت دراکثر مناطق ایران هستند. تغییرات کیفی آب های زیرزمینی می تواند در اثر فعالیت های انسان وتوسعه فعالیت های صنعتی صورت گیرد. بررسی و مطالعه این منابع به منظور حفظ و اصلاح کیفیت آن ها ضروری است. هدف از این مطالعه پهنه بندی و منطقه ای نمودن خصوصیات نقطه ای پارامتر های مورد بررسی است. در نهایت برای هر یک از متغیرها بهترین روش پهنه بندی و مناطق مجاز و آلوده در مصارف کشاورزی در دشت مشخص گردید و روند تغییرات این متغیرها در طی یک دوره ی 10 ساله ی آماری بررسی شد. مواد و روش ها: در این تحقیق از داده های کیفی آب زیرزمینی دشت همدان- بهار در یک بازه ی زمانی 10 ساله استفاده شد. متغیرهای شوری، باقی مانده خشک، نسبت جذب سدیم، بی کربنات، PH، مقدار کلر و سدیم، با استفاده از روش های زمین آمار از جمله کریجینگ معمولی(OK)، (با مدل سمی واریوگرام دایره ای، گوسی، نمایی، کروی) و روش های معین نظیر عکس فاصله IDW، تابع شعاعی RBF، تخمین گر عامGPI و تخمین گر موضعی LPI به وسیله نرم افزار ARCGIS9.3 پهنه بندی گردیدند. یافته ها: پس از تحلیل معیار های آماری بهترین روش پهنه بندی برای متغیر شوری (EC) روش عکس فاصله IDW، باقی مانده خشک(TDS) روش تابع شعاعی(RBF)، بی کربنات(HCO3) روش کریجینگ(OK) (نمایی)، (PH) روش عکس فاصله(IDW)، کلر(CL) تابع شعاعی(RBF)، سدیم(Na) روش کریجینگ(OK) (نمایی) و برای متغیر نسبت جذب سدیم(SAR) روش تابع شعاعی(RBF) در آبخوان اصلی همدان- بهار معرفی شدند. بحث و نتیجه گیری: با توجه به روش های تعیین شده پهنه بندی تمام معیارها برای سال های84 ، 88 و 93 انجام شد و تغییرات کیفیت آبخوان طی یک دوره ی 10ساله برای هر یک از متغیرها نشان داد که بیش ترین تغییرات در مقدار سدیم بوده که محدوده غیر مجاز آن برای مصارف کشاورزی (Na>3) از سال 84 تا 93 به مقدار 21/3 درصد افزایش یافته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

8 - بازیافت کاتالیست های مستعمل واحد کلاوس پالایشگاه های گاز طبیعی و استفاده از آن ها جهت سنتز جاذب های کامپوزیتی پوشیده با پلی پیرول به منظور حذف سرب از محلول آبی
نیما فلاح طیبه جوهری محمدرضا طوسی محمدحسن پیروی

10.22034/jest.2020.33711.4133

زمینه و هدف: فرایندهای کاتالیستی در صنایع نفت و گاز و در زمینه پالایش، خالص سازی و تولید محصولات با ارزش افزوده بیش تر از اهمیت بسیار زیادی برخوردارند. در این میان احیای کاتالیست های مستعمل و استفاده از آن ها می تواند کمک شایانی در رفع معضلات مربوط به نگهداری این نوع پس چکیده کامل

زمینه و هدف: فرایندهای کاتالیستی در صنایع نفت و گاز و در زمینه پالایش، خالص سازی و تولید محصولات با ارزش افزوده بیش تر از اهمیت بسیار زیادی برخوردارند. در این میان احیای کاتالیست های مستعمل و استفاده از آن ها می تواند کمک شایانی در رفع معضلات مربوط به نگهداری این نوع پسماندها در پالایشگاه های کشور نماید. در این تحقیق احیای کاتالیست های مستعمل کلاوس در واحد بازیافت گوگرد (واحد SRU) و استفاده از آن جهت تهیه کامپوزیت آلومینا/پلی پیرول به عنوان جاذب مناسب جهت حذف سرب از محلول های آبی مورد بررسی قرار گرفت. روش بررسی: احیای کاتالیست ها به دو روش استفاده از آب داغ و استفاده از محلول سود و سپس حذف کک به روش حرارتی انجام شد. شناسایی و آنالیز کاتالیست های احیا شده بوسیله تکنیک های XRD، XRF و FTIR و BET صورت گرفت. سنتز کامپوزیت آلومینا/پلی پیرول با استفاده از پلیمریزاسیون درجا روی بستر آلومینای احیا شده صورت گرفت و قابلیت آن جهت حذف سرب از محلول آبی درشرایط مختلف اعم از pH محلول، غلظت های مختلف سرب، دما و مقدار جاذب اندازه گیری شد. یافته ها: نتایج به دست آمده نشان داد که احیای کاتالیست ها موجب حذف ناخالصی ها و کاهش گوگرد به میزان قابل توجهی گردید و تأثیری بر ساختار کاتالیست نداشت. سطح ویژه کاتالیست از m2/g 84 در نمونه مستعمل به m2/g 186 افزایش و مقدار گوگرد از 53/2% به 007/0-005/0% کاهش یافت. بحث و نتیجه گیری: نتایج نشان داد که کامپوزیت ساخته شده توانایی بالایی در حذف یون های سرب از آب دارد. رفتار جذبی براساس هم دمای لانگمویر و سینتیک شبه مرتبه دوم تعیین گردید پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

9 - رفتار آب عبوری از ستون‌های حاوی لایه‌های رس مونتموریلونایت
رضا تقدیسی نقاب سهیلا ابراهیمی مهدی ذاکری‌نیا سید علیرضا موحدی نائینی

10.22034/jest.2020.26269.3524

زمینه و هدف: در مطالعات هیدرولوژی، حفاظت و مدیریت آب، اطلاع دقیق از میزان ظرفیت آبی خاک‌های مختلف و سرعت نفوذ آب به‌منظور اجرای پروژه‌های آبیاری و زهکشی و کنترل فرسایش خاک در حوضۀ آبخیز ضروری است. هدف از این آزمایش بررسی تاثیر لایه رسی در انتقال حجم آب عبوری در خاک شن‌ل چکیده کامل

زمینه و هدف: در مطالعات هیدرولوژی، حفاظت و مدیریت آب، اطلاع دقیق از میزان ظرفیت آبی خاک‌های مختلف و سرعت نفوذ آب به‌منظور اجرای پروژه‌های آبیاری و زهکشی و کنترل فرسایش خاک در حوضۀ آبخیز ضروری است. هدف از این آزمایش بررسی تاثیر لایه رسی در انتقال حجم آب عبوری در خاک شن‌لومی است روش بررسی: بدین‌منظور در ستون‌هایی به ارتفاع 150 سانتی‌متر و قطر 15 سانتی‌متر با بافت شن‌‌لومی که دارای لایه‌های رسی در داخل ستون به عمق‌های 13 و 20 سانتی‌متر گذاشته شد و تیمارهایی به‌عنوان شاهد بدون لایه رسی در نظر گرفته شد. حجم‌های آب مشخص و یکسانی با غلظت‌های مختلف نمک، به همه ستون‌ها داده شد و نمونه‌گیری حجم آب خروجی از ستون‌ها روزانه انجام شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد که لایه رسی به‌خوبی توانسته حجم آب عبوری از ستون را کاهش دهد و با افزایش ضخامت لایه رسی حجم آب عبوری هم به نسبت، کاهش بیش‌تر می‌یابد. نتایج نشان داد با افزایش عمق لایه رسی از شاهد به عمق 20 مقدار آب عبوری اولیه در غلظت 13 میلی اکی‌والان 16 درصد و در غلظت 20میلی اکی والان 35 درصد کاهش‌یافته است. بحث و نتیجه‌گیری: عملکرد متفاوت موجود به دلیل وجود لایه رس با ضخامت متفاوت و بوده است. بافت رس به‌دلیل ریز بودن و تراکم‌پذیری زیاد می‌تواند باعث تأخیر در حرکت آب در خاک شود که از این کند شدن انتقال می‌توان برای جلوگیری از حرکت شیرابه‌ها و آلودگی‌ها به اعماق خاک و آلوده‌کردن آب‌های زیر‌زمینی استفاده کرد. به‌نظر می‌رسد با تغییر عمق لایه رسی هدایت آب نفوذی به لایه‌های زیرین بخصوص در مناطق حساس و کاربردی را بتوان کنترل کرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

10 - بازیابی پساب کارخانه روغن نباتی ورامین به روش IFAS
غزاله منظمی تهرانی هستی برقعی پور علیرضا نظام پور

10.22034/jest.2018.35075.4216

زمینه و هدف: از آن جا که کشور ایران در منطقه خشک و نیمه خشک جهان قرار دارد، تامین آب جزء چالش های مهم حال و آینده می باشد. بنابراین تصفیه مناسب فاضلاب که یکی از مهمترین راه حل ها در جهت رفع چالش کمبود آب است ضروری به نظر می رسد. هدف اصلی تحقیق حاضر، بازیابی پساب صنعت رو چکیده کامل

زمینه و هدف: از آن جا که کشور ایران در منطقه خشک و نیمه خشک جهان قرار دارد، تامین آب جزء چالش های مهم حال و آینده می باشد. بنابراین تصفیه مناسب فاضلاب که یکی از مهمترین راه حل ها در جهت رفع چالش کمبود آب است ضروری به نظر می رسد. هدف اصلی تحقیق حاضر، بازیابی پساب صنعت روغن نباتی ورامین با رویکرد استحصال صنعتی و کشاورزی است. روش بررسی: در این راستا به منظور تصفیه فاضلاب کارخانه مورد مطالعه، اقدامات لازم جهت طراحی پایلوت آزمایشگاهی IFAS اتخاذ گردید و پساب خروجی جهت بررسی توانایی تصفیه فرآیند پیشنهادی، در زمان ماند های مختلف به پایلوت تزریق و مورد بررسی قرار گرفت. پارامتر های مهم جهت استفاده مجدد در صنعت و همچنین پارامتر های مهم در استاندارد تخلیه به محیط و آبیاری مورد آنالیز قرار گرفت. یافته ها: نتایج نشانگر آن است که مواد آلی و مواد مغذی مهمترین سهم را در آلودگی دارند. مشخصات پساب خروجی از پایلوت در تصفیه فاضلاب خام کارخانه، استاندارد مورد نیاز برای هیچ کدام از 4 گروه مصارف صنعتی را دارا نبود، در صورتی که مشخصات پساب خروجی از پایلوت در تصفیه پساب کارخانه، استاندارد مورد نیاز برای گروه های سوم و چهارم را دارد. بحث و نتیجه گیری: با توجه به هدف این پژوهش و رویکرد مصرف پساب در حیطه صنعتی، کشاورزی و آبیاری می توان بیان نمود که روش IFAS یا تلفیق دو روش IFAS و انعقاد و لخته سازی به علت راندمان مناسب و هزینه کم راهبری و انعطاف بالا در برابر شوک های هیدرولیکی و آلی، گزینه مناسبی برای تصفیه فاضلاب کارخانه روغن نباتی ورامین است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

11 - بررسی نگرش مردم محلی نسبت به اثرات اقتصادی– اجتماعی تغییر کاربری زمین در ذخیره‌گاه زیست‌کره ارسباران
وحید امینی پارسا احمدرضا یاوری اطهره نژادی

10.22034/jest.2020.26878.3582

زمینه و هدف: درک نگرش جوامع محلی به مناطق حفاظت‌شده به‌خصوص در مورد مدیریت کاربری زمین برای مدیریت و بقا و دست‌یابی به توسعه پایدار این مناطق امری ضروری هست. توجه به نگرش‌های مردم محلی می‌تواند سبب ارتقا مدیرت مناطق حفاظتی شده و به‌شناسایی مشکلات و تشخیص راه‌حل‌های بالق چکیده کامل

زمینه و هدف: درک نگرش جوامع محلی به مناطق حفاظت‌شده به‌خصوص در مورد مدیریت کاربری زمین برای مدیریت و بقا و دست‌یابی به توسعه پایدار این مناطق امری ضروری هست. توجه به نگرش‌های مردم محلی می‌تواند سبب ارتقا مدیرت مناطق حفاظتی شده و به‌شناسایی مشکلات و تشخیص راه‌حل‌های بالقوه یاری رساند. در این راستا تحقیق حاضر به بررسی نگرش و دیدگاه‌های مردم ذخیره‌گاه زیست‌کره ارسباران نسبت به اثرات اقتصادی اجتماعی تغییر کاربری زمین پرداخته است. روش بررسی: بدین منظور 367 پرسش‌نامه با تعداد 24 سؤال با استفاده از روش نمونه‌گیری طبقه‌ای تصادفی تعیین و در سه زون مرکزی، سپر و بینابینی ذخیره گاه از طریق مصاحبه حضوری با مردم تکمیل شد. روایی و پایایی پرسش‌نامه ارزیابی شد. یافته‌ها: بررسی پاسخ ها نشان داد که مردم در تصمیمات خود، مقیاس قابل‌لمس را در نظر دارند و به همین دلیل اثر اقتصادی اجتماعی تغییر کاربری زمین در سطح منطقه ای و محلی اهمیت بیش تری برایشان دارد. بحث و نتیجه‌گیری: اهالی منطقه ضرورت حفظ کاربری ها را درک کرده اما نشان دادند که اولویتشان توجه به مسایل اقتصادی اجتماعی و وضعیت معیشتی خود بر نحوه حفظ کاربری ها است. مردم در پاسخ‌هایشان، انتخاب خردگرا را به‌خوبی نشان دادند و با توجه به نیازهای کنونی و آتی خود، کاربری‌های مفید برای آینده منطقه را برشمردند. استفاده از نظرات مردم می‌تواند مدیران را در شناخت نیازهای آنان به‌عنوان نیروهای محرکه مستقیم تغییر کاربری زمین در منطقه آشنا کرده و به سمت تدوین برنامه‌های برد-برداز طریق مدیریت کاربری زمین پیش ببرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

12 - بررسی نقش گرمایش جهانی بر نوسانات فراسنجهای باد و فشار تراز دریا در منطقه سیستان
اسمعیل پودینه برومند صلاحی محمود خسروی محسن حمیدیان پور

10.22034/jest.2019.29479.3806

زمینه و هدف:تغییرپذیری زمانی بادهای محلی سیستان در دوره ی تشدید گرمایش جهانی موضوع پژوهش حاضر است. در دهه های اخیر، گرمایش جهانی سبب بروز تغییرات محسوس در دمای کره ی زمین و عاملی تأثیرگذار بر سایر فراسنج های جوی از جمله سرعت باد شده است. در مطالعه ی فراسنج های جوی، تخمی چکیده کامل

زمینه و هدف:تغییرپذیری زمانی بادهای محلی سیستان در دوره ی تشدید گرمایش جهانی موضوع پژوهش حاضر است. در دهه های اخیر، گرمایش جهانی سبب بروز تغییرات محسوس در دمای کره ی زمین و عاملی تأثیرگذار بر سایر فراسنج های جوی از جمله سرعت باد شده است. در مطالعه ی فراسنج های جوی، تخمین میزان تأثیرگذاری گرمایش جهانی بر روی این پارامترها از اهمیت زیادی برخوردار است. روش بررسی: تغییرات مقادیر سرعت باد محلی سیستان و فشار تراز دریا در منطقه مورد مطالعه تحت شرایط دو سناریو A2 و B2 خروجی مدل جهانی Hadcm3 ریزگردانی شده و برای سه دوره زمانی 30 ساله تا 2099 میزان تغییرات این دو فراسنج تولید و مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: یافته ها نشان دادند که به‌طور متوسط میزان سرعت باد محاسبه شده توسط سناریوی B2 برای دوره های زمانی 2010- 2039 و 2040-2069 و 2070-2099 میلادی به ترتیب به 67/0، 88/0 و 15/1 متر بر ثانیه نسبت به دوره پایه افزایش خواهد یافت. همچنین تغییرات متوسط سرعت باد تحت شرایط سناریوی A2 که یک سناریوی بدبینانه است به ترتیب 36/1 و 57/1 و 79/1 متر بر ثانیه برای دوره های زمانی 2010- 2039 و 2040-2069 و 2070-2099 میلادی نسبت به دوره پایه افزایش خواهد یافت. همچنین میزان فشار محاسبه شده توسط سناریوی B2 برای دوره های زمانی 2010- 2039 و 2040-2069 و 2070-2099 میلادی به ترتیب به 04/0، 10/0 و 16/0 نسبت به دوره پایه کاهش خواهد یافت. بحث و نتیجه گیری: نتایج نشان داد که کاهش فشار هوا و افزایش سرعت باد در منطقه مورد مطالعه در طی سال به‌صورت یکنواخت پراکنده نشده است به‌نحوی‌که طی فصول زمستان و بهار و تابستان افت فشار روند منظم تری نسبت به فصل پاییز دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

13 - بررسی اثر طرح سامان‌دهی خروج دام و جنگل‌نشینان بر تجدید حیات در جنگل-های فومن، استان گیلان
محمد نقی عادل علی نقی صدیقی چافجیری

10.22034/jest.2018.23633.3278

زمینه و هدف: چرای جانوران سم دار رایج ترین بهره وری از زمین در سراسر جهان است و یکی از مهم ترین اختلالات اثر گذار بر ترکیب گونه هاست که با نابودی زیستگاه همراه است. هدف از این تحقیق، بررسی اثر اجرای طرح سامان دهی خروج دام و جنگل نشینان بر تجدید حیات در جنگل های فومن در چکیده کامل

زمینه و هدف: چرای جانوران سم دار رایج ترین بهره وری از زمین در سراسر جهان است و یکی از مهم ترین اختلالات اثر گذار بر ترکیب گونه هاست که با نابودی زیستگاه همراه است. هدف از این تحقیق، بررسی اثر اجرای طرح سامان دهی خروج دام و جنگل نشینان بر تجدید حیات در جنگل های فومن در استان گیلان بود. روش بررسی: بدین منظور، 200 قطعه نمونه (100 قطعه نمونه در منطقه تحت چرا و 100 قطعه نمونه در منطقه بدون چرا) به روش تصادفی سیستماتیک با ابعاد 100 * 100 متر و به کمک قطعات نمونه دایره ای شکل 100 متر مربعی اندازه گیری شد. در هر قطعه نمونه، تراکم زادآوری و کیفیت و سلامت آن بررسی شد. با استفاده از تکمیل پرسشنامه توسط 100 دامدار، وضعیت جنگل نشینان نیز ارزیابی شد. یافته ها: نتایج نشان داد که بین دو منطقه از نظر زادآوری اختلاف معنی داری وجود داشت، به طوری که تراکم زادآوری در منطقه ساماندهی شده بیشتر از منطقه ساماندهی نشده بود. کیفیت زادآوری نیز در منطقه ساماندهی شده بهتر بود. این طرح نتوانست نیازهای جنگل نشینان را به طور مناسبی فراهم کند. بحث و نتیجه گیری: این نتایج نشان می دهد که ساماندهی خروج دام اثرات مثبتی در جنگل های فومن دارد و مدیران منابع طبیعی می توانند این طرح را در سایر جنگل های شمال ایران نیز با حفظ حقوق جنگل نشینان اجرا و مدیریت کنند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

14 - رفتار جریان ورودی به سد سیمره در مواجهه با اثرات تغییر اقلیم
محمدرضا گودرزی حامد واقعی میررحیم موسوی

10.22034/jest.2018.20468.2956

زمینه و هدف: اهمیت حفظ محیط‌زیست سبب شده‌است تا کشورهای مختلف از منابع تجدیدپذیر و پاک در تولید برق بهره ببرند. این امر توسعه‌ی نیروگاه‌های برق‌آبی در نقاط مختلف دنیا را به‌دنبال داشته‌است. در ایران هم طرح‌های برق‌آبی مختلفی وجود دارد که طرح سد و نیروگاه سیمره یکی از آ چکیده کامل

زمینه و هدف: اهمیت حفظ محیط‌زیست سبب شده‌است تا کشورهای مختلف از منابع تجدیدپذیر و پاک در تولید برق بهره ببرند. این امر توسعه‌ی نیروگاه‌های برق‌آبی در نقاط مختلف دنیا را به‌دنبال داشته‌است. در ایران هم طرح‌های برق‌آبی مختلفی وجود دارد که طرح سد و نیروگاه سیمره یکی از آن‌ها به‌شمار می‌آید. از آنجا که پدیده‌ی تغییر اقلیم می‌تواند سبب بروز تغییرات در شرایط هیدرولوژیکی مناطق مختلف و به تبع آن عملکرد طرح‌های آبی شود، این پژوهش تلاش می‌کند تا به بررسی اثرات این پدیده بر رفتار جریان ورودی به سد سیمره بپردازد. روش بررسی: شرایط اقلیمی در دوره‌ی آتی (2040 تا 2069) برای منطقه‌ی مورد مطالعه با استفاده از مدل HadCM3 تحت سناریوهای A2 و B2 و نیز مدل CanESM2 تحت سناریوهای RCP2.6، RCP4.5 و RCP8.5 به روش ریزمقیاس‌نمایی آماری (مدل SDSM) پیش‌بینی شده‌است. همچنین این پژوهش از مدل هیدرولوژیکی HEC-HMS جهت شبیه‌سازی جریان رودخانه استفاده می‌کند. یافته‌ها: نتایج پژوهش نشان‌دهنده‌ی افزایش دمای منطقه در دوره‌ی آتی برای سناریوهای مختلف است، به‌طوری‌که بیش‌ترین میزان افزایش دماهای بیشینه و کمینه مربوط به سناریوی RCP8.5 و به‌ترتیب در حدود 2/1 و 3/1 درجه‌ی سانتی‌گراد پیش‌بینی شده‌است. همچنین پیش‌بینی می‌شود میزان بارش متوسط سالانه‌ی منطقه کاهش یابد. ارزیابی جریان شبیه‌سازی‌شده‌ی رودخانه نیز نشان می‌دهد که میزان جریان ورودی به سد سیمره در دوره‌ی آتی حدود 2/5 تا 4/13 درصد کاهش خواهد داشت. بحث و نتیجه‌گیری: نتایج این پژوهش نشان‌دهنده‌ی اهمیت و ضرورت در نظر گرفتن اثرات تغییر اقلیم در طراحی سازه‌های آبی مهم، نظیر سد و نیروگاه‌های برق‌آبی می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

15 - کاربرد نوین ترکیب روشهای بیولوژیکی و فیزیکی برای حذف نیترات و نیتریت از آب
شبنم شهوه مهدی صدیقی مجید محمدی

10.22034/jest.2018.20545.2960

زمینه و هدف: وجود مقادیر بیش از حد مجاز نیترات و نیتریت در آب می تواند سبب بروز بیماری هایی در انسان و ایجاد مخاطراتی در چرخه رشد حیوانات و گیاهان گردد. هدف از این مقاله ساخت پایلوتی به منظور حذف یون نیترات و نیتریت موجود در آب نمونه ورودی (حاوی غلظت بالای نیترات) از طر چکیده کامل

زمینه و هدف: وجود مقادیر بیش از حد مجاز نیترات و نیتریت در آب می تواند سبب بروز بیماری هایی در انسان و ایجاد مخاطراتی در چرخه رشد حیوانات و گیاهان گردد. هدف از این مقاله ساخت پایلوتی به منظور حذف یون نیترات و نیتریت موجود در آب نمونه ورودی (حاوی غلظت بالای نیترات) از طریق ترکیب روش های بیولوژیکی و فیزیکی می باشد.لازم به ذکر است که امکان صنعتی شدن، ارزان و در دسترس بودن مواد مورد استفاده در این پایلوت از مزیت های این تحقیق محسوب می گردد. روش بررسی: پایلوت به شکل مکعب مستطیل دارای چهار کشو و یک محفظه شیشه ای در انتها طراحی و ساخته شد. کشوهای پایلوت به ترتیب با خاک اره، پساب فاضلاب(تصفیه خانه دانشگاه آزاد اسلامی، علوم تحقیقات تهران)، محلول دست ساز نیترات، خاک بنتونیت، شن و ماسه دو بار شسته شده پر شد. غلظت یون نیترات و نیتریت توسط نوعی اسپکتوفوتومتر به نام دستگاه هچ (HACH/DR5000) اندازه گیری و گزارش گردید. یافته ها: در کارکرد پایلوت به صورت سیستم جاری و با استفاده از سویه برداشتی از پساب فاضلاب (پس از هوادهی)، راندمان حذف نیترات و نیتریت موجود در آب نمونه ورودی به ترتیب، 84/74% و 8/99% در زمان ماند20 دقیقه گزارش گردید. همچنین در کارکرد پایلوت به صورت سیستم جاری و با استفاده از سویه برداشتی از لجن فاضلاب (قبل از هوادهی) و مخمر، راندمان حذف نیترات و نیتریت به ترتیب 63/72% و 33/56% در مدت زمان20 دقیقه گزارش گردید. بحث و نتیجه گیری: در طول انجام آزمایشات معین گردید که پایلوت ساخته شده علاوه بر حذف نیترات، نیتریت موجود در محیط را نیز حذف می نماید. در کارکرد پایلوت به صورت سیستم جاری و با استفاده از سویه برداشتی از پساب فاضلاب (پس از هوادهی) بیش ترین میزان یون نیترات و نیتریت حذف شد. در همه حالات روند تغییرات pHصعودی و دما نزولی بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

16 - طراحی مدل توسعه پایدار خوشه های صنعتی
احمد جعفرنژاد منصور مومنی علی مروتی شریف آبادی محمد کریمی زارچی

10.22034/jest.2020.27962.3705

زمینه و هدف: خوشه های صنعتی، گروهی از بنگاه های اقتصادی و سازمان های مرتبط در یک محدوده خاص هستند که از نظر جغرافیایی به هم نزدیک و در ارتباط با یکدیگر هستند. خوشه های صنعتی، نقش مهمی در توسعه اقتصادی در سطح منطقه ای و ملی دارند. هدف این پژوهش، ارایه یک مدل بومی برای تو چکیده کامل

زمینه و هدف: خوشه های صنعتی، گروهی از بنگاه های اقتصادی و سازمان های مرتبط در یک محدوده خاص هستند که از نظر جغرافیایی به هم نزدیک و در ارتباط با یکدیگر هستند. خوشه های صنعتی، نقش مهمی در توسعه اقتصادی در سطح منطقه ای و ملی دارند. هدف این پژوهش، ارایه یک مدل بومی برای توسعه پایدار خوشه های صنعتی می باشد. روش بررسی: در این پژوهش، از روش "نظریه داده بنیاد" استفاده شده است. داده های موردنیاز تحقیق، از طریق نمونه گیری نظری و مصاحبه با عاملین توسعه خوشه (CDA) گردآوری شده است. ضمنا، تعداد نمونه تحقیق، 18 نفر بوده است. یافته ها: نتایج این تحقیق، یک مدل بومی برای توسعه پایدار خوشه های صنعتی می باشد. پس از جمع آوری داده های تحقیق، 3 مرحله کدگذاری شامل کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری گزینشی انجام گرفته است. مدل ارایه شده، دارای 7 بعد اصلی و 25 بعد فرعی می باشد که روابط ان ها در مدل براساس روابط علی و معلولی می باشد. بحث و نتیجه گیری: نتایج تحقیق نشان می دهد که توسعه پایدار خوشه های صنعتی باید به صورت پیوسته و همه جانبه انجام گیرد و در فرآیند توسعه، علاوه بر عوامل اقتصادی، باید به عوامل زیست محیطی و اجتماعی نیز توجه شود. مدل ارایه شده، دارای رویکردی همه جانبه و چند بعدی به توسعه خوشه های صنعتی است و می تواند توسط عاملین توسعه به منظور تحقق توسعه پایدار به کار گرفته شود. در تدوین مدل حاضر، فضای کسب وکار و شرایط توسعه خوشه های صنعتی در ایران درنظرگرفته شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

17 - مطالعه سینتیک فروشویی نیکل از کاتالیست های مستعمل با اسید نیتریک
سعید گیتی پور فاطمه اکبرپور سراسکانرود سعید فیروزبخت

10.22034/jest.2019.26956.3592

زمینه و هدف : کاتالیست ها در صنایع مختلف از جمله پتروشیمی ها و صنعت نفت کاربرد فراوان دارد. این کاتالیست ها با گذشت زمان و پس از مصرف، قابلیت احیاء و استفاده مجدد را دارا هستند. در صورتی که احیاء و استفاده مجدد از آن امکان پذیر و اقتصادی نباشد، کاتالیست مستعمل به عنوان چکیده کامل

زمینه و هدف : کاتالیست ها در صنایع مختلف از جمله پتروشیمی ها و صنعت نفت کاربرد فراوان دارد. این کاتالیست ها با گذشت زمان و پس از مصرف، قابلیت احیاء و استفاده مجدد را دارا هستند. در صورتی که احیاء و استفاده مجدد از آن امکان پذیر و اقتصادی نباشد، کاتالیست مستعمل به عنوان پسماند مطرح شده و بازیابی آن ضمن کاهش تولید پسماند از آلودگی محیط زیست جلوگیری می کند. در این مطالعه، ضمن ارزیابی اثر پارامترهای موثر بر واکنش فروشویی نیکل از کاتالیست مستعمل NiO-Al2O3 مورد استفاده در پتروشیمی رازی، سینتیک واکنش نیز بررسی شد. روش بررسی: در این مطالعه اثر مثبت هر سه پارامتر زمان واکنش، دما و غلظت اسید نیتریک بر میزان استخراج نیکل از کاتالیست مستعمل مشاهده شد و مطالعه سنتیک، واکنش شیمیایی سطح ذرات را به عنوان عامل اصلی کنترل سرعت واکنش تعیین کرد. یافته ها: نتایج حاصل از XRD کاتالیست مستعمل میزان اکسید آلومینیوم را 43% و اکسید نیکل را 5/12% نشان داد و عدم واکنش اکسیدآلومینیوم با اسید نیتریک را نیز ثابت نمود. بحث و نتیجه گیری: اثر پارامترهای موثر بر فروشویی نیکل نظیر زمان واکنش (360- 60 دقیقه)، دما (°C 85°C, 35) و غلظت اسید نیتریک (30%، 20%، 10%) تعیین گردید. نتایج حاصل از استخراج نیکل نشان داد که حداکثر میزان استخراج نیکل تحت شرایط دمایی 360 دقیقه، غلظت اسید نیتریک 30% و دمای °C85 اتفاق می افتد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

18 - اولویت‌بندی معیارهای مؤثر در تاب‌آوری شهری با استفاده از نرم‌افزار PROMETHEE visual (نمونه موردی: شهر کرمانشاه)
محمدرئوف حیدری فر مهناز حسینی سیاه گلی اسماعیل سلیمانی راد

10.22034/jest.2020.32855.4067

زمینه و هدف: امروزه با تمام پیشرفت‌هایی که در علم صورت گرفته است باز بلاهایی مانند زلزله یا قابل پیش‌بینی نیستند، یا مانند بلاهای دیگر طبیعی تقریباً غیرقابل‌اجتناب هستند. شهر کرمانشاه نیز با توجه به موقعیت خود همواره ممکن است با خطراتی مانند سیل، زلزله و سایر بلاهای طبی چکیده کامل

زمینه و هدف: امروزه با تمام پیشرفت‌هایی که در علم صورت گرفته است باز بلاهایی مانند زلزله یا قابل پیش‌بینی نیستند، یا مانند بلاهای دیگر طبیعی تقریباً غیرقابل‌اجتناب هستند. شهر کرمانشاه نیز با توجه به موقعیت خود همواره ممکن است با خطراتی مانند سیل، زلزله و سایر بلاهای طبیعی مواجه شود. روش بررسی: مقاله حاضر با روش توصیفی - تحلیلی و هدف آن بررسی میزان تاب‌آوری کرمانشاه از طریق نرم‌افزار PROMETHEE visual است، تا اولویت‌بندی معیار های مؤثر در تاب‌آوری شهری مشخص شود، به‌طوری‌که از مؤلفه‌های مؤلفه نهادی- مدیریتی، زیر ساختاری، کالبدی مدیریتی، اجتماعی و اقتصادی در قالب پرسش‌نامه بررسی‌شده است. یافته‌ها: نتایج نشان داد؛ بر اساس نظرسنجی و مصاحبه با 42 کارشناس خبره به تعیین توابع برتری و وزن دهی به شاخص‌ها و درنهایت رتبه‌بندی آن‌ها با استفاده از مدل vp صورت گرفته است. بحث و نتیجه گیری: با توجه به رتبه‌بندی مؤلفه‌ها، منطقه 6 با 8333/0 ph+. بالاترین وزن را به خود اختصاص داده است و منطقه 1 و 2 با وزن2333/0 ph+ کم ترین امتیاز اولویت‌بندی معیارهای مؤثر تاب‌آوری شهر کرمانشاه را به خود اختصاص داده‌اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

19 - تعیین سن بهره برداری بهینه اقتصادی گونه کاج تدا (Pinus taeda) در شمال ایران
مصطفی ادیب نژاد سلیمان محمدی لیمائی

10.22034/jest.2020.22622.3168

زمینه و هدف: هدف مطالعه حاضر تعیین سن بهره‌برداری بهینه اقتصادی گونه کاج تدا (Pinus taeda) در استان گیلان می‌باشد. کاج تدا یکی از گونه های سریع الرشد است که رشد موفقیت آمیزی در جنگلکاری‌های استان گیلان داشته است.روش بررسی: برای این منظور داده‌های رویش و قیمت چوب سرپا کا چکیده کامل

زمینه و هدف: هدف مطالعه حاضر تعیین سن بهره‌برداری بهینه اقتصادی گونه کاج تدا (Pinus taeda) در استان گیلان می‌باشد. کاج تدا یکی از گونه های سریع الرشد است که رشد موفقیت آمیزی در جنگلکاری‌های استان گیلان داشته است.روش بررسی: برای این منظور داده‌های رویش و قیمت چوب سرپا کاج تدا مورد استفاده قرار گرفت. از آنالیز رگرسیونی برای تعیین بهترین مدل رویش کاج تدا استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد که بهترین رابطه بین رویش حجم در هکتار و سن یک مدل رویش چند جمله‌ای درجه سوم است. معادله قیمت چوب سرپای کاج تدا با استفاده از مدل خود کاهشی بدست آمد. به علت عدم معنی‌داری این رابطه در سطح 05/0، از متوسط قیمت چوب سرپا در سال‌های مختلف استفاده شد. با توجه به قیمت، رویش سالیانه و نرخ سود بانکی، سن بهینه کاج تدا با توجه به معیارهای فنی و اقتصادی به دست آمد. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که سن بهره‌برداری بهینه اقتصادی کاج تدا به ازای نرخ‌های مختلف سود بانکی تغییر می‌کند.یافته ها: نتایج نشان داد که بهترین رابطه بین رویش حجم در هکتار و سن یک مدل رویش چند جمله‌ای درجه سوم است. معادله قیمت چوب سرپای کاج تدا با استفاده از مدل خود کاهشی بدست آمد. به علت عدم معنی‌داری این رابطه در سطح 05/0، از متوسط قیمت چوب سرپا در سال‌های مختلف استفاده شد. با توجه به قیمت، رویش سالیانه و نرخ سود بانکی، سن بهینه کاج تدا با توجه به معیارهای فنی و اقتصادی به دست آمد. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که سن بهره‌برداری بهینه اقتصادی کاج تدا به ازای نرخ‌های مختلف سود بانکی تغییر می‌کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

20 - اثر پلاریزاسیون غلظتی در فرآیند شیرین‌سازی آب به روش اسمز مستقیم (مروری)
محسن باهوش اسلام کاشی سهیلا شکرالله زاده

10.22034/jest.2020.9910

زمینه و هدف: انرژی و آب دو عامل از مهم‌ترین عوامل چالش‌برانگیز هستند که بشر در هزاره سوم با آن‌ها مواجه است. در این میان روش‌های مختلفی برای نمک‌زدایی آب به‌کاربرده شده که ضمانت اجرایی و صنعتی شدن این روش‌ها، بهینه بودن آن‌ها ازلحاظ مصرف‌انرژی و داشتن بازده مناسب است. ی چکیده کامل

زمینه و هدف: انرژی و آب دو عامل از مهم‌ترین عوامل چالش‌برانگیز هستند که بشر در هزاره سوم با آن‌ها مواجه است. در این میان روش‌های مختلفی برای نمک‌زدایی آب به‌کاربرده شده که ضمانت اجرایی و صنعتی شدن این روش‌ها، بهینه بودن آن‌ها ازلحاظ مصرف‌انرژی و داشتن بازده مناسب است. یکی از این روش‌ها، استفاده از فرآیند اسمزی است که خود به دو بخش اسمز معکوس و اسمز مستقیم تقسیم می‌شود. در حال حاضر، فرآیند اسمز معکوس به صورت وسیع در مقیاس صنعتی به‌کاربرده می شود. فرآیند اسمز مستقیم طی‌دهه‌اخیر موردتوجه قرارگرفته و در راه تجاری شدن با چالش‌های جدی مواجه است. ازجمله عوامل تأثیرگذار در فرآیند اسمز مستقیم می‌توان به: خواص محلول خوراک و محلول کِشنده (اسمزی)، پلاریزاسیون غلظتی، جهت غشا، گزینش‌پذیری و توانایی غشا در عدم عبور حل‌شونده‌های موجود در محلول‌های دو طرف غشا، ایجاد اختلاف فشار اسمزی بالا و قابلیت بازیابی آسان محلول کشنده، اشاره کرد. روش بررسی: در این مقاله پدیده پلاریزاسیون غلظتی، مدل های ریاضی حاکم بر آن و روش‌های کاهش آن به‌صورت مروری مورد‌مطالعه قرارگرفته است. یافته‌ها: راهکارهای مهمی برای کاهش پلاریزاسیون غلظتی، تغییر ساختار غشاء و بهینه سازی شرایط فرایندی و محلول کشنده توسط پژوهش‌گران موردبررسی قرارگرفته‌اند. نتیجه‌گیری: با این‌که پلاریزاسیون غلظتی تأثیر مهمی بر کاهش شار آب عبوری از غشا دارد، به‌طوری‌که پلاریزاسیون غلظتی داخلی می‌تواند شار آب را تا حدود 80% شار آب عبوری اولیه کاهش دهد، ولی می‌توان با اتخاذ شرایط عملیاتی مناسب و بهینه‌سازی ساختار‌غشا آثار منفی آن ‌را کاهش داد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

21 - بررسی آنومالی آرسنیک و منشأ های احتمالی آن در آب زیرزمینی محدوده مطالعاتی مراغه
شهرام بیک پور زهرا ارغوان

10.22034/jest.2020.32651.4069

زمینه و هدف: آرسنیک به‌صورت طبیعی در خاک و آب یافت می شود و نیز در نگهدارنده های چوب، علف کش ها و سایر ترکیبات کشاورزی استفاده می شود. همچنین ممکن است در محیط، از معادن یا صنایع تصفیه ای آزاد شود، این ماده حداکثر خطر ایجاد سرطان را دارد. هدف از این تحقیق، ارزیابی خصوصیا چکیده کامل

زمینه و هدف: آرسنیک به‌صورت طبیعی در خاک و آب یافت می شود و نیز در نگهدارنده های چوب، علف کش ها و سایر ترکیبات کشاورزی استفاده می شود. همچنین ممکن است در محیط، از معادن یا صنایع تصفیه ای آزاد شود، این ماده حداکثر خطر ایجاد سرطان را دارد. هدف از این تحقیق، ارزیابی خصوصیات هیدروژئوشیمیایی سیستم آب زیرزمینی محدوده مطالعاتی مراغه شامل کاتیون‌ها، آنیون‌ها، کل مواد جامد محلول، هدایت الکتریکی، pH و فلزات سنگین (آرسنیک، آهن و منگنز) و بررسی روابط آماری بین پارامترهای یادشده و منابع احتمالی آلودگی است. روش بررسی: به‌منظور اجرای برنامه پایش منابع آب زیرزمینی و بررسی فرایندهای کنترل‌کننده و تعیین منشأ کاتیون‌ها و آنیون‌های آب زیرزمینی این آبخوان از 34 حلقه چاه در تیرماه 1393 و اردیبهشت‌ماه 1394 نمونه‌برداری شد و به آزمایشگاه مرکز پژوهش های کاربردی سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور (البرز) ارسال شد. درنهایت تجزیه‌وتحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار82 SPSS و آزمون ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل عاملی چند متغیره انجام یافت. یافته‌ها: نتایج نشان می‌دهد که فرایندهای انحلال کانی، افزایش تبخیر از آبخوان، نفوذ آب‌شور در دشت عجب شیر، آب برگشتی کشاورزی، وضعیت زمین‌شناسی منطقه و تأثیر پساب های صنعتی از عوامل کنترل‌کننده ترکیب شیمیایی آب سطحی و زیرزمینی در محدوده مطالعاتی می‌باشند. بحث و نتیجه‌گیری: غلظت آرسنیک در استاندارد سازمان بهداشت جهانی 10 میکروگرم در لیتر بیان‌شده درصورتی‌که بیشینه غلظت آرسنیک در محدوده مطالعاتی5/308 میکروگرم بر لیتر و میانگین غلظت آن 44 میکروگرم بر لیتر هست. با توجه به نتایج حاصل می توان گفت منشأهای احتمالی آرسنیک می تواند پساب صنایع واقع در شهرک‌های صنعتی مراغه و بناب، فعالیت‌های کشاورزی (استفاده از سموم و حشره‌کش‌ها) و عوامل زمین‌شناسی (وجود سازند شمشک)، سنگ‌ها و رسوبات حاصل از فرسایش این سنگ‌ها و معادن زغال‌سنگ (خرما زرد) باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

22 - بررسی اثر سد کرخه بر منابع آب زیرزمینی با استفاده از مدل GMS (مطالعه موردی: دشت عباس،دهلران)
محمدرضا رضایی شهلا پایمزد ایاد اعظمی

10.22034/jest.2020.37009.4342

زمینه و هدف: بارزترین اثر سدها، تغییر رژیم هیدرولوژیکی مناطق مجاور خود است که از جمله این تغییرات می‌توان به تغییر در سطح اساس آبخوان‌های مجاور اشاره نمود. در این تحقیق سد کرخه و تاثیر آن بر نوسانات سطح آب زیرزمینی دشت عباس مورد بررسی قرار‌گرفت است. روش بررسی: در این ت چکیده کامل

زمینه و هدف: بارزترین اثر سدها، تغییر رژیم هیدرولوژیکی مناطق مجاور خود است که از جمله این تغییرات می‌توان به تغییر در سطح اساس آبخوان‌های مجاور اشاره نمود. در این تحقیق سد کرخه و تاثیر آن بر نوسانات سطح آب زیرزمینی دشت عباس مورد بررسی قرار‌گرفت است. روش بررسی: در این تحقیق از آمار ایستگاه‌های مجاور منطقه و 192 چاه بهره‌برداری و 24 چاه پیزومتری استفاده شد. مدل سازی عددی آب‌های زیرزمینی به وسیله نرم افزار GMS در آبخوان دشت عباس در جنوب استان ایلام در سال آبی 90-89 انجام یافته است. این مدل در دو حالت ماندگار (سه ماه) و غیر ماندگار (12 ماه) برای یک و نیم سال واسنجی و سپس برای یک سال آبی صحت‌سنجی گردید. یافته ها: نتایج حاصل از واسنجی، حاکی از شبیه سازی مطلوب آبخوان دشت عباس و اختلاف اندک مقادیر مشاهده‌ای و محاسباتی تراز سطح ایستابی است. همچنین، نتایج بیلان آبی نشان داد که سطح آب زیرزمینی در سال‌های قبل از ورود آب سد کرخه 03/7- و بعد از تکمیل کانال‌های آبرسانی بیلان دشت مثبت و مقدار آن به 50/26 میلیون متر‌مکعب در سال آبی 90-89 افزایش یافته است. لذا سد کرخه اثر مثبتی بر بیلان آب زیرزمینی دشت دارد. بحث و نتیجه گیری: از بررسی بیلان آب زیرزمینی دشت عباس چنین نتیجه‌گیری می‌شود که مدل کالیبره شده در حالت پایدار و ناپایدار با دقت زیادی توانسته است، سطح ایستابی چاه‌های پیزومتری را شبیه‌سازی کند. هیدروگراف چاه‌های پیزومتری دشت عباس نشان داد که سطح ایستابی دشت عباس رو به افزایش است. نتایج مدل سازی بیلان آب زیر زمینی نشان داد که تغییرات ذخیره ناشی از بیلان آبی دشت عباس مثبت است و سیر صعودی هیدروگراف دشت، افزایش سطح ایستابی و بحران مناطق تبخیری بوجود آمده را نشان می‌دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

23 - شناسایی باکتری‌های بومی خاک‌های آلوده به ترکیبات نفتی در منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی ماهشهر
ثنا رسولی مرتضی کاشفی الاصل رضا مرندی مژگان امتیازجو مژگان زعیم دار

10.22034/jest.2020.35538.4246

زمینه و هدف : گسترش آلودگی های نفتی خاک در عصر حاضر به دلیل استفاده از سوخت های فسیلی در مناطق صنعتی اثرات نامطلوبی بر انسان و محیط زیست داشته است. در این مطالعه به شناسایی باکتری های بومی که از خاک های آلوده به ترکیبات نفتی پرداخته شده است، تا در جهت کاهش ترکیبات آلاین چکیده کامل

زمینه و هدف : گسترش آلودگی های نفتی خاک در عصر حاضر به دلیل استفاده از سوخت های فسیلی در مناطق صنعتی اثرات نامطلوبی بر انسان و محیط زیست داشته است. در این مطالعه به شناسایی باکتری های بومی که از خاک های آلوده به ترکیبات نفتی پرداخته شده است، تا در جهت کاهش ترکیبات آلاینده هیدروکربنی به کار گرفته شوند . روش بررسی: ابتدا به منظور شناسایی و جداسازی باکتری های بومی منطقه، نمونه برداری از خاک های آلوده به ترکیبات نفتی در شش ایستگاه واقع در منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی ماهشهر انجام یافت. رشد باکتری ها در محیط مایع نوترینت براث انجام یافت. جهت کشت باکتری و دستیابی به تک کلونی در محیط جامد، از محیط کشت نوترینت آگار استفاده شد. استخراج DNA جهت شناخت گونه های باکتری به روش واکنش زنجیره ای پلیمراز( PCR ) انجام یافت. خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک جهت برآورد شرایط منطقه طبق روش استاندارد اندازه گیری گردید. یافته ها : نتایج حاصل از آزمایش جداسازی و رشد باکتری و خالص سازی و در نهایت واکنش زنجیره ای پلیمراز( PCR ) و توالی یابی مبین حضور دو گونه باکتری در شش ایستگاه متفاوت با درصد شباهت بیش از 95 % طبق رتبه بندی جهانی می باشد. طبق نتایج حاصله درصد حذفTPH درخاک توسط باکتری های Peseudomons aeruginosa و Bacillus nakamurai به ترتیب50/33% و 05/33 % بود. بحث و نتیجه گیری : باتوجه به توانایی این گونه ها در حذف TPH می توان آنها را به عنوان گونه های مناسب بومی برای این منطقه، در حذف خاک های آلوده پیشنهاد کرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

24 - بهره‏ وری زیست‏محیطی و رابطه آن با درآمد در گروه کشورهای اسلامی (D8)
مهسا عیوض صحرا سامان ضیایی محمود احمدپور برازجانی علیرضا سرگزی

10.22034/jest.2018.22666.3174

زمینه و هدف: رشد اقتصادی هدف اصلی بسیاری از سیاست های اقتصادی دولت‌هاست. بااین‌حال، رشد اقتصادی سریع معمولاً باعث ایجاد زیآن های جدی به محیط‌زیست (به دلیل استفاده فزاینده از منابع طبیعی) می‌شود. از این رو، یک تضاد بالقوه بین سیاست های رشد اقتصادی و وضعیت محیط‌زیست وجود چکیده کامل

زمینه و هدف: رشد اقتصادی هدف اصلی بسیاری از سیاست های اقتصادی دولت‌هاست. بااین‌حال، رشد اقتصادی سریع معمولاً باعث ایجاد زیآن های جدی به محیط‌زیست (به دلیل استفاده فزاینده از منابع طبیعی) می‌شود. از این رو، یک تضاد بالقوه بین سیاست های رشد اقتصادی و وضعیت محیط‌زیست وجود دارد، بنابراین به تدریج موضوع تعارض میان رشد اقتصادی و کیفیت محیط‌زیست به یکی از موضوعات مورد بحث در حوزه اقتصاد محیط‌زیست تبدیل شد. روش بررسی: در این پژوهش، با استفاده از روش تحلیل پوششی داده ها (DEA) کارایی محیط زیست برای کشورهای اسلامی در حال توسعه (D8) طی دوره 2014-1980 محاسبه شد. آنگاه، با استفاده از روش داده‌های تابلویی به بررسی ارتباط بین کارایی محیط زیست و درآمد سرانه پرداخته شد. اطلاعات مربوط به این کشورها از سایت‌های مختلف اقتصادی مانند (Data world bank, Economy watch and …) جمع‌آوری گردید. یافته ها: نتایج نشان می دهد میانگین کارایی محیط‌زیست کشورهای D8 با نرخ 02/1 افزایش یافته است. این افزایش کارایی ناشی از افزایش کارایی تکنولوژی با نرخ 021/1 و نرخ 998/0 در کارایی فنی می باشد. کارایی فنی هم به خاطر افزایش در کارایی مدیریت (1) و کارایی مقیاس (998/0) است. بحث و نتیجه گیری: رشد کارایی محیط زیست در ایران 016/1 است که بعد از مالزی(053/1)، اندونزی(042/1)، نیجریه(036/1) و ترکیه(025/1) در درجه پنجم قرار دارد. براساس نتایج بدست آمده رابطه مستقیمی بین درآمد سرانه و آلودگی زیست محیطی وجود دارد در نتیجه قانون کوزنتس در این کشورها برقرار نیست. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

25 - بررسی خودپالایی و مدل‌سازی تغییرات نیتروژن و فسفر در طول رودخانه دز (بازه سد دز تا پل بند قیر)
امید بابامیری صفر معروفی آرش آذری

10.22034/jest.2020.31130.3948

زمینه و هدف: برای تعیین عکس العمل قابل انتظار رودخانه بر اثر ورود آلاینده، استفاده از مدل های ریاضی ضروری است. این مدل ها قادرند آثار بارگذاری های موجود و آینده را شبیه سازی نموده و مدیران و مسئولان را در تصمیم گیری های خود یاری نمایند. هدف از مطالعه حاضر شبیه سازی و آگ چکیده کامل

زمینه و هدف: برای تعیین عکس العمل قابل انتظار رودخانه بر اثر ورود آلاینده، استفاده از مدل های ریاضی ضروری است. این مدل ها قادرند آثار بارگذاری های موجود و آینده را شبیه سازی نموده و مدیران و مسئولان را در تصمیم گیری های خود یاری نمایند. هدف از مطالعه حاضر شبیه سازی و آگاهی از روند تغییرات نیتروژن و فسفر در طول رودخانه ذر (بازه سد دز تا پل بند قیر ) با مدل Qual2kw و همچنین محاسبه درصد خودپالایی رودخانه می باشد. روش بررسی: در این مطالعه با توجه به آمار و داده های اندازه گیری شده در مورد کیفیت آب رودخانه دز در سه ایستگاه دزفول، حرمله و بامدژ و مقایسه آنها با استانداردهای موجود، وضعیت این رودخانه مورد بررسی قرار گرفت. مدل شبیه ساز رودخانه با ورود مشخصات کمی و کیفی در ایستگاه های تعیین شده و پساب های ورودی به آن در فصل کم آب ساخته و کالیبره شد. یافته ها: نتایج نشان داد که قدرت خودپالایی رودخانه کم است، بیشترین مقدار خودپالایی مربوط به پارامتر N-NH4 در سال 2014 معادل 45% می باشد. میزان فسفر غیرآلی در طول رودخانه روند رو به رشدی داشته است. بحث و نتیجه گیری: میزان نیتروژن نیتراتی و نیتروژن آمونیاکی در بازه کیلومتر 173 تا 90 رودخانه، به علت هجوم فاضلاب ها روند افزایشی دارد. بهترین شبیه سازی برای پارامتر N-NH4 در سال 2016 می باشد که خطای استاندارد آن معادل 02/0 می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

26 - تأثیر آبیاری با فاضلاب تصفیه نشده شهری بر تجمع فلزات سنگین در خاک سطحی و زیرسطحی
عیسی سلگی مهدی شاهوردی نیک مهدی رمضانی

10.22034/jest.2018.22585.3165

زمینه و هدف: به دلیل کمبود آب شیرین برای آبیاری، فاضلاب به عنوان یک مکمل مهم و منبع آب جایگزین در دهه های اخیر در آبیاری زمین های کشاورزی های استفاده شده است. آبیاریمزارع با فاضلاب سبب آلودگی فلزات سنگین در خاک، محصولات کشاورزی و آب های زیرزمینی می شود، در نتیجه تهدیدی چکیده کامل

زمینه و هدف: به دلیل کمبود آب شیرین برای آبیاری، فاضلاب به عنوان یک مکمل مهم و منبع آب جایگزین در دهه های اخیر در آبیاری زمین های کشاورزی های استفاده شده است. آبیاریمزارع با فاضلاب سبب آلودگی فلزات سنگین در خاک، محصولات کشاورزی و آب های زیرزمینی می شود، در نتیجه تهدیدی برای سلامت انسان و امنیت غذایی است. هـدف از انجـام ایـن پژوهش بررسی اثر آبیاری با فاضلاب تصفیه نشده شهری بر تجمع سرب، کادمیوم مس و روی در خاک سطحی و زیرسطحی و ویژگی های خاک سطحی بود. روش بررسی :در تحقیق حاضر به منظور برداشت نمونه های خاک سطحی (0-20 سانتی متر) و زیر سطحی (20-40 سانتی متر) از اراضی کشاورزی جنوب شهر بروجرد، 13 مزرعه آبیاری شده با فاضلاب تصفیه نشده شهری و 7 مزرعه آبیاری شده با آب چاه که بافت خاک مشابهی داشتند انتخاب شدند. نمونه های خاک برای اندازه گیری سرب، کادمیوم، مس ، روی،pH ، EC و مواد آلی خاک طبق روش های استاندارد آنالیز شدند. یافته ها: نتایج بدست آمده نشان داد که میانگین غلظت همه فلزات سنگین در خاک سطحی (بجز مس) و زیرسطحی آبیاری شده با فاضلاب تصفیه نشده شهری در مقایسه با خاک آبیاری شده با آب چاه بیشتر بود. روند تغییرات عمقی فلزات در خاک آبیاری شده به این شکل بود: 1-با فاضلاب شهری: سرب و مس خاک زیرسطحی>خاک سطحی ؛ کادمیوم و روی خاک سطحی>خاک زیرسطحی و 2-با آب چاه: سرب و مس خاک سطحی>خاک زیرسطحی ؛ کادمیوم و روی خاک زیرسطحی > خاک سطحی. بحث و نتیجه گیری: به نظر می رسد بافت سبک خاک سبب انتقال این فلزات به لایه های پایین خاک شده است. به طور کلی، غلظت سرب، مس و روی پایین تر از استاندار FAO/WHO و کادمیوم بالاتر از آن بود. بنابراین، به منظور حصول اطمینان از ایمنی غذایی و استفاده از فاضلاب برای آبیاری، نظارت مستمر و کنترل آلودگی مورد نیاز است. در ضمن چنانچه تصفیه فاضلاب به طور مناسب انجام شود، تجمع فلزات سنگین در خاک و محصولات کشاورزی کمتر اتفاق خواهد افتاد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

27 - ارزش‌گذاری اقتصادی کارکردهای غیر مصرفی (ارزش حفاظتی، میراثی و وجودی) منابع زیست‌محیطی تالاب بین‌المللی خلیج گواتر و خور یاهو
محمود سینایی اشرفعلی حسینی سمانه دلیر بوستانسرایی

10.22034/jest.2020.23924.3303

زمینه و هدف: تالاب بین‌المللی گواتر و خور یاهو به خاطر ویژگی‌های پوشش گیاهی نظیر وجود جنگل‌های مانگرو و وضعیت آن جزو مهم‌ترین تالاب‌ها برای تعداد زیادی از پرندگان مهاجر، عبوری و تولیدمثل کننده و آبزیان است. مطالعه حاضر با هدف ارزش‌گذاری اقتصادی ارزش‌های غیر مصرفی منابع چکیده کامل

زمینه و هدف: تالاب بین‌المللی گواتر و خور یاهو به خاطر ویژگی‌های پوشش گیاهی نظیر وجود جنگل‌های مانگرو و وضعیت آن جزو مهم‌ترین تالاب‌ها برای تعداد زیادی از پرندگان مهاجر، عبوری و تولیدمثل کننده و آبزیان است. مطالعه حاضر با هدف ارزش‌گذاری اقتصادی ارزش‌های غیر مصرفی منابع زیست‌محیطی تالاب بین‌المللی خلیج گواتر و خور یاهو و حساس سازی منطقه‌ای و ملی نسبت به خدمات مناطق موردمطالعه به‌عنوان دارایی زیست‌محیطی و ارتقای جایگاه آن در سیاست‌گذاری توسعه‌ای انجام یافته است. روش بررسی: در این مطالعه ارزش‌های غیر استفاده‌ای (ارزش حفاظتی، میراثی و وجودی) تالاب و عوامل مؤثر بر میزان تمایل به پرداخت افراد جامعه برای حفاظت از آن با استفاده از روش ارزش‌گذاری مشروط و پرسشنامه انتخاب دوگانه در سال 1395 موردبررسی قرار گرفت. ارزش زیستی، ارزش فرهنگی، ارزش میزان علاقه‌مندی به شکار، ارزش کل منطقه ازنظر سه کارکرد حیات‌وحش تفرج و گردشگری و بهبود شرایط آب و هوایی، کل تمایل به پرداخت برای زیستگاه حیات‌وحش، کل تمایل به پرداخت برای بازدید چشم‌اندازها، ارزش وجودی، ارزش حفاظتی توسط دولت، ارزش ذاتی، ارزش اثرات مثبت تالاب بر کشاورزی منطقه و تمایل به پرداخت جهت کنترل آلودگی هوا از اجزا ارزش‌های غیر مصرفی هستند که در این تحقیق موردبررسی قرارگرفته است. به روش نمونه‌گیری تصادفی، تعداد 315 پرسشنامه از ساکنان منطقه جمع‌آوری شد. یافته ها:میانگین تمایل به پرداخت برای حفاظت از تالاب بین‌المللی گواتر و خور یاهو 48965ریال برآورد شده است. نتایج این بررسی نشان می‌دهد که مجموع ارزش اقتصادی کارکردهای غیر مصرفی تالاب بین‌المللی خلیج گواتر و خورباهو معادل 5/78285220701 ریال هست. نتیجه گیری: نتایج نشان می‌دهد که تالاب بین‌المللی گواتر و خور یاهو ارزش حفاظتی قابل‌توجهی دارد که این ارزش برای سیاست‌گذاران و تصمیم‌گیرندگان، توجیهی را فراهم می‌کند تا از کیفیت تالاب حمایت نمایند و از کم جلوه دادن منابع تالاب جلوگیری کنند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

28 - ارزیابی آسیب‌پذیری مناطق شهری در برابر سیل با منطق فازی (مطالعه موردی: منطقه 22 تهران)
الهام اسماعیلی علویجه سعید کریمی فاطمه سادات علوی پور

10.22034/jest.2020.10940

زمینه و هدف: به طور کلی در دهه‌های اخیر خسارت‌های ناشی از جاری شدن سیل در نتیجه شهرنشینی در حاشیه رودخانه‌ها همواره متوجه ساکنان این مناطق بوده است. هدف این پژوهش تعیین میزان آسیب‌پذیر بودن مناطق شهری نسبت به خطر سیل جهت کاهش خسارات جانی و مالی می‌باشد. روش بررسی: بدین چکیده کامل

زمینه و هدف: به طور کلی در دهه‌های اخیر خسارت‌های ناشی از جاری شدن سیل در نتیجه شهرنشینی در حاشیه رودخانه‌ها همواره متوجه ساکنان این مناطق بوده است. هدف این پژوهش تعیین میزان آسیب‌پذیر بودن مناطق شهری نسبت به خطر سیل جهت کاهش خسارات جانی و مالی می‌باشد. روش بررسی: بدین منظور از روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی فازی (AHP فازی) چانگ به دلیل بزرگ تر بودن درجه احتمال جهت وزن‌دهی به معیارهای شیب، خاک، فاصله از رود، زمین شناسی، ارتفاع، کاربری اراضی و جمعیت استفاده گردید. پس از وزن‌دهی، معیارهای آسیب‌پذیری در محیط ARCGIS فازی‌سازی گردیدند و در نهایت از عمل گرهای فازی جهت روی‌هم گذاری لایه‌ها استفاده شد. یافته‌ها:. برای تعدیل نقشه‌های به دست آمده از عمل گرهای ضرب جبری و جمع جبری، از عمل گرهای گاما 9/0، گاما 7/0 و گاما 5/0 استفاده شد که نقشه حاصل از عمل گر گاما 7/0 به دلیل دست یابی به نتیجه مناسب‌تر به عنوان نقشه ‌نهایی آسیب‌پذیری انتخاب گردید. بحث و نتیجه گیری: بنابراین با توجه به نقشه نهایی و این که درصد تراکم جمعیت در شمال شرقی منطقه، نزدیک رودخانه‌کن از 07/1 درصد بیش تر است. احتمال آسیب‌پذیری در آن منطقه بالا پیش‌بینی می‌گردد. هم چنین ممکن است ساخت و سازهای غیر مجاز در حریم رود خانه‌های‌کن و وردآورد باعث تجمع آب و رهاسازی یک‌باره آن در منطقه شود و اگر روند ساخت و سازهای غیر مجاز و افزایش جمعیت در منطقه ادامه یابد می‌توان نتیجه گرفت احتمال آسیب‌پذیری در برابر سیل در منطقه 22 تهران می‌تواند زیاد باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

29 - بررسی مولفه های موثر بر حس مکان در توسعه طبیعت گردی ساحلی جزایر جنوبی ایران (مطالعه موردی: جزیره هندورابی)
محمد محمدقلیان حسین مدی

10.22034/jest.2020.35313.4234

زمینه و هدف: پتانسیل گردشگری در جزایر جنوبی ایران، کیش و قشم و اخیرا هندورابی، باعث افزایش مجبوبیت در بین گردشگران و توجه بیشتر سرمایه گذاران شده است. جزایر مرجانی ایران، به استثنای کیش و قشم، توسعه کافی نیاقته اند و با این حال با دو مشکل تغییرات اقلیمی و میل به حضور گر چکیده کامل

زمینه و هدف: پتانسیل گردشگری در جزایر جنوبی ایران، کیش و قشم و اخیرا هندورابی، باعث افزایش مجبوبیت در بین گردشگران و توجه بیشتر سرمایه گذاران شده است. جزایر مرجانی ایران، به استثنای کیش و قشم، توسعه کافی نیاقته اند و با این حال با دو مشکل تغییرات اقلیمی و میل به حضور گردشگران مواجه هستند. فقدان برنامه ریزی مناسب، مدیریت ناکارآمد و عدم آگاهی کافی از اکوسیستم مناطق ساحلی، به این میراث طبیعی جهانی به شدت آسیب رسانده است. این مطالعه با هدف تعیین مولفه های موثر بر حس مکان در توسعه طبیعت گردی ساحلی جزایر جنوبی ایران، نمونه موردی: جزیره هندورابی انجام گرفته است. روش بررسی: این مقاله از طریق یک پژوهش کیفی با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی، بر مبنای مطالعات کتابخانه ای و بررسی میدانی، به بررسی مولفه های موثر بر حس مکان گردشگران (عینی- ذهنی) متشکل از سه مولفه کالبدی، ادراکی و عملکردی بر توسعه اکوتوریسم در جزیره هندورابی پرداخته است. جامعه آماری شامل 150 نفر از گردشگران جزیره کیش است که علاقمند سفر به جزیره هندورابی بوده اند و با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. اطلاعات جمع آوری شده در نرم افزار SPSS و با استفاده آزمون های آماری تک نمونه ای T و آزمون فریدمن تحلیل شده است. یافته ها: با استفاده از روش تحلیل عاملی و شاخص های برازش مدل از طریق نرم افزارAMOS ، مؤلفه دسترسی به تسهیلات و خدمات با ضریب 759/0، کیفیت زیست محیطی با ضریب 659/0 و ملاحظات اقلیمی با ضریب 693/0 که هر سه جزء شاخص های عینی محسوب می شود، بیشترین بار عاملی را داراست و همچنین طبق مدل تحلیلی بیشترین واریانس تبیین شده را دارد. بحث و نتیجه گیری: نتایج نشان داد که عوامل عینی نسبت به عوامل ذهنی از تاثیرگذاری بیشتری در توسعه اکوتوریسم ساحلی جزیره هندورابی برخوردار است. در نهایت براساس نتایج حاصل از آزمون t تک نمونه ای، در تمامی مؤلفه های حس مکان گردشگران معناداری متناظر با آزمون T در همه مؤلفه ها معنادار بوده است. در نتیجه می توان گفت رضایت مندی گردشگران از مجموعه اقامتی هندورابی به طرز معناداری بالاتر از متوسط بوده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

30 - پایش تغییرات پوشش اراضی با استفاده از سنجش از دور و سامانه اطلاعات جغرافیایی (مطالعه موردی: حوضه آبخیز خوجین خلخال)
مهسا صفری پور داریوش ناصری

10.22034/jest.2020.22762.3182

زمینه و هدف: مطالعه میزان تغییرات و تخریب منابع در سال های گذشته می تواند در برنامه ریزی و استفادة بهینه از منابع و کنترل و مهار تغییرات غیر اصولی در آینده گام مهمی باشد و از آنجا که این تغییرات در سطوح وسیع و گسترده اتفاق می افتد، تکنولوژی سنجش از دور می تواند ابزاری ض چکیده کامل

زمینه و هدف: مطالعه میزان تغییرات و تخریب منابع در سال های گذشته می تواند در برنامه ریزی و استفادة بهینه از منابع و کنترل و مهار تغییرات غیر اصولی در آینده گام مهمی باشد و از آنجا که این تغییرات در سطوح وسیع و گسترده اتفاق می افتد، تکنولوژی سنجش از دور می تواند ابزاری ضروری و ارزش مند جهت پایش تغییرات باشد. هدف از تحقیق حاضر، پایش تغییرات پوشش اراضی در حوضه آبخیز خوجین خلخال در جنوب استان اردبیل با تکنیک سنجش از دور می باشد. روش بررسی: ابتدا تصاویر ماهواره لندست مربوط به تیر ماه سال های 1365، 1380 و 1395 تهیه و پس از تصحیح هندسی و ارتفاعی، طبقه بندی تصاویر به روش نظارت شده یا خوارزمیک حداکثر احتمال انجام پذیرفت. به منظور افزایش دقت طبقه بندی تصاویر نیز از شاخص NDVI، لایه مدل رقومی ارتفاعی و لایه شیب استفاده شد و دقت طبقه بندی نیز با شاخص کاپا و صحت کلی بررسی گردید. یافته ها: بر اساس نتایج در دوره اول (1380-1365) 36/22 درصد، در دوره دوم (1395-1380) 73/20 و در دوره آخر یعنی (1395-1365) 08/28 درصد از منطقه دچار تغییر کاربری شده است که در هر سه دوره، تبدیل کاربری مرتع به زراعت دیم بیش ترین تغییرات را دارد. بحث و نتیجه گیری: نتایج تحقیق حاضر نشان دهنده این امر است که علی رغم بالا بودن قدرت تصاویر لندست در تهیه نقشه کاربری اراضی، می توان با استفاده از شاخص ها و لایه های جانبی نظیر NDVI، ارتفاع و درصد شیب، قدرت تفکیک کاربری ها از یکدیگر را بهبود بخشید. پرونده مقاله

XML

فهرست مقالات