-
حرية الوصول المقاله
1 - آرابسک و تبار نبطی آن
نگار ذیلابی هادی عالم زادهآرابسک (نقوش استیلیزه گیاهی و هندسی) گاه به عنوان شاخصه هنر اسلامی و از ابداعات تمدن اسلامی شمرده میشود؛ در مقابل این نظر، برخی از مورخان هنر، افزون بر خصوصیات دوره اسلامی، بر مآخذ پیش از اسلام آن، به ویژه مآخذ ساسانی و بیزانسی و انتقال سنتهای فرهنگی پیشین هم اشاره ک أکثرآرابسک (نقوش استیلیزه گیاهی و هندسی) گاه به عنوان شاخصه هنر اسلامی و از ابداعات تمدن اسلامی شمرده میشود؛ در مقابل این نظر، برخی از مورخان هنر، افزون بر خصوصیات دوره اسلامی، بر مآخذ پیش از اسلام آن، به ویژه مآخذ ساسانی و بیزانسی و انتقال سنتهای فرهنگی پیشین هم اشاره کردهاند. در این پژوهش، علاوه بر این دو مأخذ، فرهنگ نَبَطی هم بهمثابه گنجینهای غنی از مضامین کهنِ تصویری، به عنوان مأخذی دیگر در زمینه نقشمایههای گیاهی آرابسک اسلامی لحاظ شدهاست. پرسش اصلی این پژوهش این است که بنمایهها و نقوش گیاهی در آثار نَبَطی چه بوده و بر اساس شباهتهای نقوش نبطی و اسلامی تا چه حد میتوان نقوش نبطی را به عنوان مأخذی برای آرابسک اسلامی بهشمار آورد؟ در این پژوهش با رویکردی بر پایه تاریخ فرهنگی و شواهد متنوع، بهویژه آثار مادی و گزارشهای باستانشناسان و شباهتهاى آشکار فرهنگى موجود، نشان دادهایم که نقشمایههای نبطی را هم میتوان در شمار خاستگاههاى آرابسک بهشمار آورد و بر این اساس و باتوجه به تعدد تبارهای تاریخی آرابسک، دیدگاههای ذاتگرایانه و قدسىمدارانه سنتگرایان در محدود ساختن دامنه تفسیری این نقوش به هنر اسلامی، بازنگری جدی شدهاست. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
2 - ادبیات تعلیمی در اندیشه رودکی و بشار
فاطمه مشکیادبیات تطبیقی نوعی فعالیت در حوزه نقد ادبی به حساب میآید، که در آن ادبیات در مفهوم کلی مقایسه، و درباره تلاقی آن در دو یا چند فرهنگ و زبان مختلف پژوهش میشود. به تعبیری دیگر موضوع آن بحث درباره "روابط و تأثیرات ادبی" دو ملت است. در واقع ادبیات تطبیقی بهطور اساسی از زم أکثرادبیات تطبیقی نوعی فعالیت در حوزه نقد ادبی به حساب میآید، که در آن ادبیات در مفهوم کلی مقایسه، و درباره تلاقی آن در دو یا چند فرهنگ و زبان مختلف پژوهش میشود. به تعبیری دیگر موضوع آن بحث درباره "روابط و تأثیرات ادبی" دو ملت است. در واقع ادبیات تطبیقی بهطور اساسی از زمانی مطرح شد که ارتباط بین ملتها گسترش یافت و آثار ادبی هر ملت در سایر ملل ترجمه و استفاده شد. در مقاله حاضر ابتدا از مفاهیم، مبانی و اهمیت این شاخه جدید ادبیات سخن به میان آمده، و سپس در راستای بررسی تطبیقی زندگینامه، زبان شعری و پارهای از مضامین مشترک رودکی و بشار را بررسی کردهایم. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
3 - شخصیتشناسی و مضمونشناسی در داستان «امیرارسلان نامدار» و نمایشنامه «اسکریکر»
زهرا خزاعی راوریمطالعه حاضر به بررسی تطبیقی مفاهیم شخصیتشناسی و مضمونشناسی در داستان امیرارسلان نامدار اثر محمدعلی نقیب الممالک، نویسنده ایرانی قرن نوزدهم و اسکریکر اثر کریل چرچیل، نمایشنامهنویس انگلیسی قرن بیستم اختصاص یافته است. پژوهشگران با استفاده از روش کیفی و تحلیل محتوا، ابتد أکثرمطالعه حاضر به بررسی تطبیقی مفاهیم شخصیتشناسی و مضمونشناسی در داستان امیرارسلان نامدار اثر محمدعلی نقیب الممالک، نویسنده ایرانی قرن نوزدهم و اسکریکر اثر کریل چرچیل، نمایشنامهنویس انگلیسی قرن بیستم اختصاص یافته است. پژوهشگران با استفاده از روش کیفی و تحلیل محتوا، ابتدا به بررسی نوع ادبی هر کدام از آثار ادبی پرداخته و سپس شخصیتهای اسطورهای، مضمونشناسی ادبی و در نهایت مفاهیم فرهنگ عامه را در دو اثر مورد بررسی تطبیقی قرار داده است. نتیجه این تحلیلها نشان میدهدکه شخصیتهای دو اثر از لحاظ تبدیلشوندگی، خردمندی و زودباوری در دو فرهنگ عامه مجزا قابل تطبیق هستند. بنمایهها، درونمایهها و تصاویر نیز از دیگر موارد قابل انطباق محسوب میشوند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
4 - موتی فهاى مشترک راست نمایى در اشعار سعدى و والت ویتمن
منیره احمدسلطانىراست نمایى نوعى نظریة ادبى است، که در آن، به اشعارى که شاعران آنها واقعیت هاىاجتماعى را عنوان م ىکنند، اطلاق می شود. سعدى و والت ویتمن ازنظر هدف شاعرى باتوجه به فاصلة زمانى ازنظر قدمت کاملاً متفاوت اند، اما هر دو شاعر، در پرداخت مضامینمشترک اجتماعى و بازگوکردن این مسائل أکثرراست نمایى نوعى نظریة ادبى است، که در آن، به اشعارى که شاعران آنها واقعیت هاىاجتماعى را عنوان م ىکنند، اطلاق می شود. سعدى و والت ویتمن ازنظر هدف شاعرى باتوجه به فاصلة زمانى ازنظر قدمت کاملاً متفاوت اند، اما هر دو شاعر، در پرداخت مضامینمشترک اجتماعى و بازگوکردن این مسائل بسیار موفق بوده اند؛ مسائلى مانند همدلى ، ترویج عدالت، ترسیم کردن سعادت ، گذر عمر و غنیمت شمردن آ ن، توجیه زندگى ومسائل آن که کاملاً شبیه هم اند و در این پژوهش به آنها اشاره مى شود. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
5 - موتیف البحر والشاطئ فی دیوان ردّ الطلاسم لمحمد جواد الجزایری
نفیسه حاجی رجبی حسن عبدالهیالموتیف(Motif) تعنی فی الأدب، الفکرة الرئیسیة أو الموضوع الذی یتکرر فی النتاج الأدبی أو المفردة المکرّرة أو الحافز والباعث. والموتیفات فی العمل الأدبی تحمل دلالات وایحاءات رمزیة وثیقة الصلة بنفسیة الشاعر وتوجهاته وآرائه. قد ظهرت الموتیفات فی شعر الشاعر العراقی محمد جواد أکثرالموتیف(Motif) تعنی فی الأدب، الفکرة الرئیسیة أو الموضوع الذی یتکرر فی النتاج الأدبی أو المفردة المکرّرة أو الحافز والباعث. والموتیفات فی العمل الأدبی تحمل دلالات وایحاءات رمزیة وثیقة الصلة بنفسیة الشاعر وتوجهاته وآرائه. قد ظهرت الموتیفات فی شعر الشاعر العراقی محمد جواد الجزایری ضمن أشکال ومحاور مختلفة منها المضامین والمفردات والرموز. من أهم موتیفاته الرمزیة التی قد وظّف الجزایری لإبراز المسائل الفلسفیة وتحمل دلالات، موتیف "البحر" و"الشاطئ"وما یتعلّق بهما. فقد وردت هاتان المفردتان فی شعره بکثافة ولقد انزاحت عن معناها الحقیقی لتحمل دلالات ورؤی جدیدة، فللبحر تداعیات وتجلیات کثیرة فی لغة الجزایری التصویریة، فهو رمز الوجود العام الطبیعی المنبسط، وواجب الوجود لذاته وبذاته، وأحیاناً النفس الانسانی، کما یرمز للعالم الجسمانی والدنیا. "الشاطئ" رمز لحدّ وجود عام، وعالم المادة والدنیا، وأیضاً الزمان الماضی والمستقبل، وحدّ الموجودات الخاص الطبیعی وإعتباریة الماهیة. هذه الدراسة التی اعتمدت فی خطتها علی المنهج الوصفی- التحلیلی، ترصد هذه المفردات ودلالاتها فی تجربة الشاعر. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
6 - الاتجاه القومی فی مسرح علی عقلة عرسان
شهریار نیازی أعظم بیگدلی شیما فرجی فرلقد ظهرت اتجاهات عدیدة فی عالم المسرح العربی، فأحد أبرز هذه الاتجاهات هو الاتجاه القومی الذی واکب مسیرة الأمة العربیة فی صعودها و انتکاسها؛ فاهتم الأدباء المسرحیون بهذا الاتجاه و أفردوا له جزءً من نتاجاتهم. فعلی عقلة عرسان یعد بحق من طلیعة هولاء الأدباء إذ حمل الهم القو أکثرلقد ظهرت اتجاهات عدیدة فی عالم المسرح العربی، فأحد أبرز هذه الاتجاهات هو الاتجاه القومی الذی واکب مسیرة الأمة العربیة فی صعودها و انتکاسها؛ فاهتم الأدباء المسرحیون بهذا الاتجاه و أفردوا له جزءً من نتاجاتهم. فعلی عقلة عرسان یعد بحق من طلیعة هولاء الأدباء إذ حمل الهم القومی و الإنسانی. فبات مسرحه استجابة حقیقیة للأحداث المصیریة العاصفة التی هزّت الوجدان العربی فدعا عرسان إلی تفتح الإرادة العربیة و صیانة العمل القومی، و قد أفصح فیها عن إیمانه المطلق و مبدئیته الصارمة فی التصدی للموضوعات القومیة فی مسرحیاته؛ فأعماله المسرحیة صارت عنواناً صارخاً للوعی القومی الناهض علی وجه صریح و معلن. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
7 - الموتیف الرمزی للقدس فی شعر محمود درویش؛ دراسة إحصائیة ودلالیة
کبری روشنفکر حامد پورحشمتیلقد اعتُبرت المدینةموقعا جغرافیّا یخصّ الأدیب ویکشف عن علاقاته الوطیدة بموضع ترعرع فیه؛ فتتصل اتصالا وثیقا بصوره الشعریّة وبوصفها مسرحا حقیقیّا یصاغ فی مصهرتها جوهر الشعر ودلالاته، بحیث کان موتیفها فی شعر محمود درویش نسقا خاصّا یعکس نفسیّة الشاعر واتّجاهاته الملحّة. من أکثرلقد اعتُبرت المدینةموقعا جغرافیّا یخصّ الأدیب ویکشف عن علاقاته الوطیدة بموضع ترعرع فیه؛ فتتصل اتصالا وثیقا بصوره الشعریّة وبوصفها مسرحا حقیقیّا یصاغ فی مصهرتها جوهر الشعر ودلالاته، بحیث کان موتیفها فی شعر محمود درویش نسقا خاصّا یعکس نفسیّة الشاعر واتّجاهاته الملحّة. من هذه المدن موتیف مدینة القدس التی اتسعت مفاهیمها فی ذاکرة درویش وتحوی دلالات ورموز مغریة کایحاءها باسم الأرض الفلسطینیة تماما وحظوتها برموز للقداسة، والحضارة العربیّة، وتأریخ فلسطین العریق. تحاول هذه الدراسة تسلیط الضوء علی موتیف القدس فی شعر محمود درویش معتمدة علی المنهج الوصفی- التحلیلی الرافد علی تحلیل النصوص الأدبیّة وفکّ الرموز والدلالات فیها. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
8 - تحلیل بن مایه های داستانی منظومه عزیز و نگار
زهرا دری راضیه فقیهیپژوهش حاضر به تحلیل بن مایه های داستانی منظومهی عزیز و نگار می پردازد که جزو قصههای فلکلور و عامیانهای است که به صورت روایی و سینه به سینه و در منطقهای خاص نقل میشده است. منظومه ای که بن مایههای داستانی آن از انواع حماسی، عاشقانه، شگفت انگیز و کرامت است. این منظوم أکثرپژوهش حاضر به تحلیل بن مایه های داستانی منظومهی عزیز و نگار می پردازد که جزو قصههای فلکلور و عامیانهای است که به صورت روایی و سینه به سینه و در منطقهای خاص نقل میشده است. منظومه ای که بن مایههای داستانی آن از انواع حماسی، عاشقانه، شگفت انگیز و کرامت است. این منظومهی محلی و عامیانه در منطقهی طالقان، مورد هیچ گونه تحقیقی قرار نگرفته و معرفی آن در قدم اول از اهداف این پژوهش است. سیر این تحقیق با روش کتابخانهای انجام گرفته و معرفی کوتاه این قصه، پیش درآمدی برای ارائهی تحلیل بن مایههای آن است. از این اثر نگارشهای متعددی در زمانهای مختلف وجود دارد که هر یک در جزئیات با دیگر نگارشها متفاوت است. این نسخ از روی هم نگاشته نشدهاند و نقالان و مشتاقان پس از سالها، از حافظهی خویش و بنا بر سلیقهی خود و مخاطبانشان آن را به نگارش در آورده اند. نتیجهی تحقیقات و تحلیل در بن مایهها نشان میدهد که اکثر بن مایههای قصهی عزیز و نگار در ادبیات ایران و جهان دیده میشوند. از جمله: کوری، سفر، خوارق عادت، نبرد، جنون و رقابت عشاق، نامه و نامه بر، درویش، سیب و چشمه؛ که حضور این گونه موتیفها در این قصه از ارزشهای آن به شمار میآید. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
9 - دلائلیة الموتیف في شعر علي جعفر العلاق؛ موتیف العشب، والأغنیة، والریح أنموذجا
بیان قمری علی رضا محمد رضائی حسین الیاسیإن الموتیف هو الفکرة المرکزة أو النقطة الدلالیة النهائیة التي یقوم الشاعر عبر الإکثار منها والترکیز علیه بالتکرار المکثّف بشحن النص الشعري بالطاقات الدلالیة وأیضاً یکرّس فکرة نصیة رئیسة ویرسخ عبر الحالة الأثیریة الثابتة للموتیف أو النقطة المرکزة الفکرة أو المعاني التي ی أکثرإن الموتیف هو الفکرة المرکزة أو النقطة الدلالیة النهائیة التي یقوم الشاعر عبر الإکثار منها والترکیز علیه بالتکرار المکثّف بشحن النص الشعري بالطاقات الدلالیة وأیضاً یکرّس فکرة نصیة رئیسة ویرسخ عبر الحالة الأثیریة الثابتة للموتیف أو النقطة المرکزة الفکرة أو المعاني التي یحرص علی إیصالها. ویعدُّ مفتاح الولوج إلی العالم الشّعري للشاعر ومنظومته الفكريِّة وهو یمثّل عنصرا أساسيا من عناصر بناء الشّعريِّة عند العلاق وحضوره یعبّر من جهة عن إلحاح الشاعر علی فكرة خاصة ومن جهة أخری یعمل كعتاد هجومي یقدر به القارئ أن یقبض علی دلالات النص. أخذ هذا البحث علی عاتقه أن یعالج موضوع الموتیف عبر الاعتماد علی المنهج الوصفي _ التحلیلي ومن خلال اختیار موتیفات العشب، والریح، والأغنية من معجم العلاق الشّعري ومن ثم العکوف علیها بالمعالجة والمحاولة لتقویل هذه الموتیفات وتسلیط الضوء علیها بالرؤیة الدلالیة التي من مهامها دراسة نظام العلامات ومن الأسباب الدافعة لاختیار هذه الموتیفات هي الحضور المکثّف لها في جمیع إصداراتها الشعریة وجمیع قصائده وأیضاً الحضور المعرفي لهذه الموتیفات المکررة في مسعی لخلق المعرفة عند المتلقي بفاعلیة الموتیف في شعر العلاق مما یعتبر من الأهداف الأساسیة لسبر أغوار النص الشعري عند العلاق وأیضا من أهم عوامل وأسباب الجمع بین هذه الموتیفات في هذه الورقة البحثیة هي العلاقة الدلالیة بین الموتیفات المتکررة في الکثیر من الأحایین. تشیر النتائج إلی أنَّ هذه الموتیفات جزء لا یستهان به في التشكیل الشّعري وبعضها ذات الجذور الأسطوريِّة والمعرفيِّة، مثل: العشب أو لبناء المفارقة بین الماضي والحال والعشب هو عشبة الخلود الجلجامشي یركن إلیه الشاعر لتجسید زعزعة الواقع العربي أو خفوت الإرادة العربيِّة. وموتیف الأغنية والرّیح من الموتیفات المتكررة في شعر الشاعر وهما یحملان الدلالات المختلفة واستخدم الشاعر موتیف الأغنية في إطار ما یسمی بالتراسل بین الحواس لیجسّد بها ما آل إلیه المكان العربي من الموت والضیاع والشّتت أو یستخدمه رمزاً لإعادة الأرض إلی الزمن الأسطوري ذات الفاعلیة الحضاریة والأغنیة ذات الرصید الأسطوري وتقود إلی قیثارة أروفئوس والریح تأتی رمزاً للتوق إلی وتأتي في بعض الأحیان رمزاً للسلب والخراب والتدمیر علی وجه الأرض. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
10 - دراسة الدوالّ القصصیة فی سام نامه (رسالة سام)
زهرا دری بریسا ایمانی کورادلتعتبر دراسة الأعمال الملحمیة – البطولیة الشعریة الفارسیة المتأثرة بالشاهنامة والتقالید الروائیة، من المجالات التی یمکننا أن نخضعها للتحلیل معتمدین على وجهات نظر مختلفة. تعرف سامنامه بأنها آخر الملاحم الوطنیة للأدب الفارسی، ومن المعروف أنها نظمت فی أواخر القرن السا أکثرتعتبر دراسة الأعمال الملحمیة – البطولیة الشعریة الفارسیة المتأثرة بالشاهنامة والتقالید الروائیة، من المجالات التی یمکننا أن نخضعها للتحلیل معتمدین على وجهات نظر مختلفة. تعرف سامنامه بأنها آخر الملاحم الوطنیة للأدب الفارسی، ومن المعروف أنها نظمت فی أواخر القرن السابع وأوائل القرن الثامن الهجریین – ذلک إن قبلنا أنها من أعمال خواجوی کرمانی – وهی تنتمی إلى مجموعة هذه الأعمال التی تقترب من الشاهنامة بتأثرها بالتقالید الملحمیة من جهة، ومن جهة أخرى فهی تتضمن عنصری العشق والبطل الذی ینجو من الموت بحیل مختلفة لیصل إلى حبیبته، مما یجعل من هذا العمل الأدبی روایة بطولیة. سنحاول فی هذا البحث تحدید وتحلیل الدوالّ القصصیة فی هذا العمل الأدبی لمقارنته مع الأعمال القصصیة والروائیة الأخرى، حتی نتبین منزلته فی تطور الأنواع الأدبیة للغة الفارسیة بشکل أفضل. ونلاحظ فی هذا العمل أن الدوال الخیالیة و الدوال الملحمیة –وقصص الفتوات و الدوال الغرامیة ودوالّ الکرامة من أشهر الدوال الموجودة فی هذا العمل الأدبی حیث سنتطرق إلیها فی هذا البحث. وتتمثل المؤشرات الرئیسة لاختیار الدوال ودراستها فی هذا العمل الأدبی بعاملی التکرار والتحفیز، حیث قمنا بتقدیم جدول النتائج کمعیار مناسب لمقارنة هذا العمل بسائر القصائد الملحمیة أو الغرامیة فی الأدب الفارسی. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
11 - موتیف النخلة والزیتونة فی شعر سمیح القاسم
کبری روشنفکر حامد پورحشمتیتحتلّ بعض الأفکار والأحداث مکانة مرموقة فی معیشة البشر ومثلما تتحوّلان إلی جزء من هواجسه الّتی تدفعه إلی المزید من الإلحاح والتکریر، حتّی انّها تظلّ له میسما ذاتیّا ملازما قدیصوّرها متعمّدا أو عفوالخاطر، ولکن تکرار هذه الصورة المعبّرة عن الهواجس علی التوالی یدلّ علی أنّ أکثرتحتلّ بعض الأفکار والأحداث مکانة مرموقة فی معیشة البشر ومثلما تتحوّلان إلی جزء من هواجسه الّتی تدفعه إلی المزید من الإلحاح والتکریر، حتّی انّها تظلّ له میسما ذاتیّا ملازما قدیصوّرها متعمّدا أو عفوالخاطر، ولکن تکرار هذه الصورة المعبّرة عن الهواجس علی التوالی یدلّ علی أنّه ینهض بما لایُطّلع علی واقعه بحکم العادة؛ فقد یظهر هذا التکرار- بالرغم من أنّه ظاهرة نقدیّة لغویّة - موتیفا یعتبر عنصرا بنائیّا فی النص الشعریّ متجلّیا فی العلامات والدلالات اللتین یوظّف من خلالهما الشاعر الرموز والصور الشعریّة لیضفی علی شعره میسم الجمال والخلابیّة. إنّ الموتیف فی الشعر سمیح القاسم یحظی بأهمّیة بالغة ویمنح المتلقّی مفتاحا یفتح به الفکرة الکامنة فی نصّه وسواء أیکون اسما أو فعلا أو جملة، یتبدّل إلی نقطة مرکزیّة یحوم حولها شعره؛ ففی بعض الأحیان لینال رؤیة معیّنة یتمسّک بالتکرار الّذی یرافق الإلحاح علی هاجسته اللحظویّة مثل توظیفه موتیفی النخل والزیتون اللذین بلغ تکرارهما علی الترتیب 51 و69 مرّة فی أشعاره متناسبا مع الأهداف المقاومیّة الّتی یطالب بها المقتضی الشعریّ حیث یحمل الأول منهما رموزا للإستقامة، والنشاط، والحیاة الجدیدة ویوحی الثانی بالتجدّد، والعمران، وتراث الشاعر الدینیّ الّذی انعقد بأحاسیسه الوطنیّة. تحاول هذه الدراسة تسلیط الضوء علی توظیف موتیفی النخلة والزیتونة فی شعر سمیح القاسم مع الإشارة إلی المعطیات الإحصائیة من تکرارهما فی الأشعار، والإعتماد علی الطریقة الوصفیّة- التحلیلیّة الّتی تساعد علی تحلیل النصوص الأدبیّة وفکّ الرموز ودلالات فیها. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
12 - بن مایه های تمثیلی– عرفانی گنوسی در منظومة جمشید و خورشید سلمان ساوجی
زهرا رجبلو ماندانا علیمیمنظومة جمشید و خورشید سلمان ساوجی اثری رمزی و تمثیلی است که تمام اجزای آن از ساختاری واحد و منسجم برخوردار است. این اثر علاوه بر نشان دادن قدرت سلمان ساوجی در داستان سرایی و پیوستن مطالب متعدد، نشانة آشنایی سلمان ساوجی با میراث غنی ادبی، فرهنگی و عرفانی بازمانده از ادوا أکثرمنظومة جمشید و خورشید سلمان ساوجی اثری رمزی و تمثیلی است که تمام اجزای آن از ساختاری واحد و منسجم برخوردار است. این اثر علاوه بر نشان دادن قدرت سلمان ساوجی در داستان سرایی و پیوستن مطالب متعدد، نشانة آشنایی سلمان ساوجی با میراث غنی ادبی، فرهنگی و عرفانی بازمانده از ادوار پیشین است. بخشی از این میراث متعلق به اندیشه های گنوسی و مانوی و نیز حکمت هرمسی است. هدف از انجام این مقاله نشان دادن ردپای این اندیشه ها در منظومة جمشید و خورشید است. در این جستار پس از معرفی و تبیین اندیشه های گنوسی و ذکر پیشینه با تمدن ایرانیان، تأثیر مضامین گنوسی از جمله دوگانگی ماده و روح، عشق، خواب، سفر، واسطه و آزمایش در این منظومه نشان داده می شود. واکاوی این اثر در واقع ارائة تفسیری تازه از آن، هدف دیگر جستار است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
13 - بازشناسی و تحلیل فرهنگی نقوش سنگقبرهای استان گلستان از منظر انسانشناسی هنر (نمونه موردی: قبرستان امامزاده حبیب الله شهرستان بندرگز)
فاطمه رقیمی محمدعلی خبری محمد عارفیکی از قابل لمسترین بخشهای هنر آیینی، سنگقبرهاست که نقوش حکشده بر آنها نحوۀ تفکر، فرهنگ و جهانبینی مردم منطقه را بازتاب میدهد و زمینة مناسبی را برای نمایاندن افکار و نقوش نمادین فراهم مینماید. هدف این مقاله، تحلیل نقوش سنگقبرهای قبرستان امامزاده حبیب الله شهرست أکثریکی از قابل لمسترین بخشهای هنر آیینی، سنگقبرهاست که نقوش حکشده بر آنها نحوۀ تفکر، فرهنگ و جهانبینی مردم منطقه را بازتاب میدهد و زمینة مناسبی را برای نمایاندن افکار و نقوش نمادین فراهم مینماید. هدف این مقاله، تحلیل نقوش سنگقبرهای قبرستان امامزاده حبیب الله شهرستان بندرگز، واقع در استان گلستان، از دیدگاه فرهنگ جامعة آفرینندة آن است؛ با توجه به هدف، از بین 10 قبرستان استان گلستان که مورد مطالعه قرارگرفت، قبرستان امامزاده حبیب الله بندرگز، بهدلیل تعداد سنگقبرها و تنوع در نقوش، بهعنوان نمونه موردی انتخاب شدهاست. این مقاله در پی پاسخ به این پرسش است که چگونه میتوان بر اساس یافتههای مبتنی بر فرهنگ مردم منطقه به ویژگیهای معناشناختی، زیباییشناختی و کارکردشناختی نقوش سنگقبرها از منظر انسانشناسی هنر، پی برد. با وجهبه این رویکرد، در این مقاله، روش تحقیق بهصورت توصیفی-تحلیلی بوده و مشاهدههای میدانی و مطالعات کتابخانهای به عنوان روش گردآوری مطالب میباشد؛ از نتایج حاصل میتوان به تفسیر سه بُعد مهم معناشناختی، زیباییشناختی و کارکردشناختی این نقوش اشاره نمود که در قالب شاخصههایی، همچون بازنمایی و شکل و کارکرد، معنا پیدا میکند. این نقوش بر اساس مطالعة فرهنگی، بازنمود آداب و رسوم، اعتقادات و باورها و بهطورکلی بازنمود سطوح مختلفی از فرهنگ جامعه هستند تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
14 - ارزیابی توالی نوکلئوتیدی و پروتئینی آنزیمهای سیتوکرمP450 در قارچ بیمارگر حشرات Beauveria bassiana
مریم راشکی مجتبی مرتضویتوالی نوکلئوتیدی و پروتئینی و روابط فیلوژنتیکی بین ژن های کد کنندة هفت آنزیم سیتوکرمP450 متعلق به قارچ بیمارگر حشرات Beauveria bassiana جدایة ATCC90517 موجود در بانک ژن مورد ارزیابی قرار گرفت. براساس نتایج BLASTN، بیشترین میزان شباهت هفت توالی مورد بررسی با ژن های B. أکثرتوالی نوکلئوتیدی و پروتئینی و روابط فیلوژنتیکی بین ژن های کد کنندة هفت آنزیم سیتوکرمP450 متعلق به قارچ بیمارگر حشرات Beauveria bassiana جدایة ATCC90517 موجود در بانک ژن مورد ارزیابی قرار گرفت. براساس نتایج BLASTN، بیشترین میزان شباهت هفت توالی مورد بررسی با ژن های B. bassiana جدایة ARSEF (84-100درصد) و سپس قارچ های Cordyceps militaris و Isaria fumosorosea (76-89 درصد) مشاهده شد که مطابق نتایج BLASTP بود. محاسبة میزان درصد شباهت توالی ها با یکدیگر با استفاده از برنامه SIAS نشان داد که تنها توالی اسیدآمینه پروتئین های مربوط به دو ژن CYP52X1 وCYP52G11 بالای 47 درصد شباهت نشان دادند که در یک خانواده (CYP52) قرار گرفتند توالی های مرتبط با خانوادههای مختلف شباهت کمتر از 44 درصد داشتند. درخت های فیلوژنتیکی رسم شده با استفاده از نرمافزار IQ-tree v.1.6بر مبنای نوکلئوتید و اسید آمینه نشان دادند که CYP53A26 و CYP617N1 با بیشترین میزان شباهت به یکدیگر در یک گروه جداگانه قرار گرفتند. سایر ژن های P450 نیز با هم در یک گروه بودند. تعیین ویژگی های پروتئینی و نواحی حفاظت شده در هفت آنزیم سیتوکرم P450 در قارچ B. bassiana به دلیل نقش آن ها در اتصال به آهن بسیار مهم و ضروری است. حضور اسید آمینه های متنوع با خصوصیات مختلف در نواحی حفاظت شده توانسته دامنة میزبانی این قارچ را در کنترل حشرات آفت افزایش دهد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
15 - Investigation in permanence of the concept of Chalipa(cross) in Iranian Architectural patterns
Pooya Parvin Mona JadidiChalipa is known as one of the oldest ancient symbols, and also one of the most popular motifs in Iranian art. The application of this concept in not limited to pottery and artworks, but in many other fields of art such as painting and architecture. This concept can be أکثرChalipa is known as one of the oldest ancient symbols, and also one of the most popular motifs in Iranian art. The application of this concept in not limited to pottery and artworks, but in many other fields of art such as painting and architecture. This concept can be widely found in Iranian architectural patterns and decorative motifs during different periods of history, before and after Islam. The present article aims to investigate the meanings of the concept of Chalipa in different historical eras, and the reasons behind its durability in Iranian buildings and architecture. In this order, many historical evidences and materials had been studied with a critical approach. Several materials about ancient buildings such as plans and inscriptions had been studied in order to seek the evidences about Chalipa. Another important topic that has been investigated in this paper is the origins of this supernatural concept, and its effects on architectural geometry and formation during different historical periods. Consequently, an analogical approach has been taken based on the documentary studies with descriptive and analytical methods. The findings indicate that this concept has been a symbol of supernatural and sacred power in human life during different eras of history. As a result, the following concept can be found in geometric structures and ornamental elements of buildings in the template of four-square, dome house and pavilion, and also in valuable spiritual buildings such as tombs, houses of worship and mosques. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
16 - تحلیل بنمایۀ اسطورهای کوه آتشفشان در چهار منظومۀ غنایی همای و همایون، گل و نوروز، جمشید و خورشید و مهر و ماه
سمانه عباسی حسن طباطبایی عصمت اسماعیلیبنمایههای اسطورهای نامیرا و ماندگار، با ویژگی انعطافپذیری خود و با معانی گسترده، عمیق و شگرفی که در خود دارند، به مقتضای خصوصیات فکری و اجتماعی ادوار مختلف و همچنین متناسب با مضمون روایات گوناگون همواره در این روایات حضور مییابند و به جریانیافتن باورهایی که پایه و أکثربنمایههای اسطورهای نامیرا و ماندگار، با ویژگی انعطافپذیری خود و با معانی گسترده، عمیق و شگرفی که در خود دارند، به مقتضای خصوصیات فکری و اجتماعی ادوار مختلف و همچنین متناسب با مضمون روایات گوناگون همواره در این روایات حضور مییابند و به جریانیافتن باورهایی که پایه و اساس شکلگیری آنها محسوب میشوند، تداوم میبخشند. یکی از این بنمایههای ماندگار کوه آتشفشان است که چون اژدها یا اهریمنی جلوه میکند و مبارزۀ شخصیت اصلی روایت با آن در راستای اثبات شجاعت و لیاقت او برای رسیدن به مقصود و همچنین برکتبخشی برای دیگران تعبیر میشود. این بنمایۀ کهن، که قدمتش به اساطیر آریایی میرسد، فقط در روایات حماسی حضور نیافته است، بلکه نمونههای جابهجاشدۀ آن را میتوان در برخی از منظومههای غنایی نیز مشاهده کرد. در این مقاله، به روش توصیفی-تحلیلی به بررسی بنمایۀ اسطورهای کوه آتشفشان در چهار منظومۀ غنایی همای و همایون، گل و نوروز، جمشید و خورشید و مهر و ماه و همچنین شباهت و تفاوت آن با روایات حماسی پرداخته میشود و جریان پویای اساطیر در متونی غیر از حماسهها اثبات میگردد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
17 - بررسی بنمایهها در رُمان «خوف» اثر شیوا ارسطویی
آرام احمدی رضا فرصتی جویباری حسین پارساییدر آثار داستانی، بنمایه میتواند از عوامل سبکآفرین باشد و مضمون یا موضوعات مسلط بر سبک را برای خواننده آشکار سازد. زنان داستاننویس از این امکان زبانی زیاد استفاده میبرند و علاوه بر ایجاد حساسیت مداوم در خواننده، متن را به سمت نوعی زبان خاص هنری سوق میدهند. رمان خوف أکثردر آثار داستانی، بنمایه میتواند از عوامل سبکآفرین باشد و مضمون یا موضوعات مسلط بر سبک را برای خواننده آشکار سازد. زنان داستاننویس از این امکان زبانی زیاد استفاده میبرند و علاوه بر ایجاد حساسیت مداوم در خواننده، متن را به سمت نوعی زبان خاص هنری سوق میدهند. رمان خوف اثر شیوا ارسطویی، یکی از این نمونههاست که به تنهایی و ترس انسان در دوران مدرن میپردازد و روایتی زنانه از این تنهایی و ترس را بیان میدارد. در این مقاله برآنیم مهمترین بنمایههای موجود در رُمان خوف را مورد بررسی قرار دهیم و نشان دهیم که نویسنده از این طریق چه مفاهیمی را بیان کرده است. این بنمایهها از این لحاظ که بیانگر حساسیتهای یک نویسنده زن است، از ویژگیهای سبک زنانه نیز به شمار میآید. روش کار در این پژوهش، توصیفی- تحلیلی است؛ یعنی ابتدا دادههایی از رمان خوف توصیف میشود و سپس بر اساس آنها، تجزیه و تحلیل انجام میگیرد و به جمعبندی منتهی میشود. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
18 - بررسی مضمون آفرینی در غزلیات کلیم کاشانی
علی دهقان حبیبه زاهدیکیامضمون آفرینی، ایجاد و یا کشف رابطه و پیوند تازه میان امری ذهنی با عینی است که در ظاهر هیچ پیوندی میان آنها نیست. از این رو آن را نوعی تظاهر فرمیک ظرفیتهای زبانی و نوعی موضع گیری خاص در قبال امکانات زبان شعر دانسته اند. این هنر یکی از ویژگیهای سبک هندی است که غزل این سب أکثرمضمون آفرینی، ایجاد و یا کشف رابطه و پیوند تازه میان امری ذهنی با عینی است که در ظاهر هیچ پیوندی میان آنها نیست. از این رو آن را نوعی تظاهر فرمیک ظرفیتهای زبانی و نوعی موضع گیری خاص در قبال امکانات زبان شعر دانسته اند. این هنر یکی از ویژگیهای سبک هندی است که غزل این سبک را کلاً از ابتذال نگاه داشته است، زیرا شاعر حق نداشته یک مضمون کهنه را تکرار کند. بدین ترتیب یکی از امتیازات عمده ی شعر عصر صفوی به طور عام و سبک کلیم با دیگر شعرای قبل از او به طور اخص، تغییر جهت خلاقیتهای ادبی از تصویرسازی به مضمون آفرینی است. کلیم با خلق مضامین تازه در قالب غزل، نقش بسزایی در ادب فارسی ایفا کرد. برای همین است که در دیوان او همه جا مضمون تازه میجوشد و تصاویری نو در موضوعاتی جزئی به چشم میخورد. در مقاله ی حاضر سعی می شود پس از تعریف مضمون آفرینی، روش کلیم کاشانی در این هنر بررسی شود. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
19 - مضامین مشترک دینی در اشعار مستوره اردلان و عائشه تیمور
علی سلیمی فاروق نعمتیMastooreh Ardalan and Ayesheh Teimoor are contemporary poets and authors lived in the same period in Iran and Egypt. In spite of the fact that the complications of their time limited women's activity in literary and scientific fields, they found their ways to the Persi أکثرMastooreh Ardalan and Ayesheh Teimoor are contemporary poets and authors lived in the same period in Iran and Egypt. In spite of the fact that the complications of their time limited women's activity in literary and scientific fields, they found their ways to the Persian and Arabic poetic circle, and they composed the most delicate and stunning poems. Both poets were born from Kurd descendants provided their common concepts in religion. Obligation to Islamic creed and morality are common motifs in their poems. They both emphasize on Islamic cover (Hejab) for women and strongly believe in its dignity. Also, they both have allusions to characters from holy Quran in their poems. Mastooreh has continuously praised Islam's prophet's intimate family members in his poems. Similarly, mystical prays and using Quran lexicons are other association between these two poets. Using library and critical research, this paper aims at comparative study of common religious motifs in poems of these two less recognized poets. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
20 - توصیف و تحلیل نقوش صخرهای ظفرآباد دهگلان، کردستان
جمشید صمدی بگهجان علی بهنیانقوش صخرهای را شاید بتوان بهعنوان قدیمیترین جلوه هنری جامعه انسانی در نظر گرفت. سابقه این هنر را بیش از سی هزار سال تخمین زدهاند و در ایران نیز سابقه طولانی دارد. دشت میان کوهی دهگلان واقع در میان رشتهکوههای زاگرس به لحاظ دارا بودن شرایط زیستمحیطی مناسب در طول تا أکثرنقوش صخرهای را شاید بتوان بهعنوان قدیمیترین جلوه هنری جامعه انسانی در نظر گرفت. سابقه این هنر را بیش از سی هزار سال تخمین زدهاند و در ایران نیز سابقه طولانی دارد. دشت میان کوهی دهگلان واقع در میان رشتهکوههای زاگرس به لحاظ دارا بودن شرایط زیستمحیطی مناسب در طول تاریخ اقوام مختلفی را بهسوی خود جذب کرده و از کهنترین ایام بستر مناسبی را برای زیستن و تداوم حیات انسان فراهم آورده است؛ وجود آثار باستانی بسیار ازجمله سنگنگاره صخرهای ظفرآباد و تپههای باستانی مربوط به ادوار مختلف تاریخی و پیشازتاریخ گواهی بر این مدعاست. هرچند بهطور کلی تعیین قدمت نقوش صخرهای کاری دشوار به نظر میرسد، اما نحوه ترسیم نقوش صخرهای ظفرآباد و حیوانات منقوش در آن مجموعه این نقوش را به نقوش صخرهای پیشازتاریخ شبیه مینماید؛ لیکن وجود آثار سفالی دوران تاریخی بهخصوص دوره اشکانی در کنار این اثر نسبت دادن آن را به دوران پیشازتاریخ دچار شک و تردید نموده است. این گزارش به شرح و بررسی نقوش مذکور بر مبنای بازدید میدانی میپردازد و هدف از آن معرفی اثری است که شاید به دلیل دور از دسترس بودن کمتر شناختهشده است. این نقوش صخرهای در روستای ظفرآباد در قسمت جنوب شرقی استان کردستان و شمال شرقی شهرستان دهگلان در دامنه جنوب غربی کوهی موسوم به کوه شیدا واقع شده است. در این صخره نگاره میتوان صحنه شکار حیواناتی چون بز کوهی و گوزن را بهوسیله افرادی سوار بر اسب مشاهده نمود. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
21 - هنر صخرهای در زنجان: بررسی نقاشیهای صخرهای آقداش ماهنشان
ابوالفضل عالیبخش شرقی شهرستان ماه نشان در استان زنجان، منطقه ای کوهستانی با کوههای نسبتاً بلند و دره های میانکوهی است. در دامنه یکی از بلندیهای این ناحیه و در دیواره پناهگاههای صخره ای موجود در رشته صخره ای موسوم به آق داش، نگاره های جالب توجهی به تصویر درآمده است. نقاشیهای أکثربخش شرقی شهرستان ماه نشان در استان زنجان، منطقه ای کوهستانی با کوههای نسبتاً بلند و دره های میانکوهی است. در دامنه یکی از بلندیهای این ناحیه و در دیواره پناهگاههای صخره ای موجود در رشته صخره ای موسوم به آق داش، نگاره های جالب توجهی به تصویر درآمده است. نقاشیهای آق داش که تنها رنگین نگاره های شناسایی شده در استان زنجان و احتمالاً شمال غرب ایران است، از لحاظ تنوع موضوعات نقششده و تا حدودی تفاوت با سایر نقاشیهای صخره ای ایران، اهمیت زیادی در مطالعه نگاره های صخره ای ایران دارد. موضوع بیشتر نقوش آق داش نقشمایههای هندسی است که در اشکال گوناگونی نقاشی شده اند. علاوه بر آن، نگاره های انسانی، جانوری و گیاهی از دیگر موضوعات به تصویر درآمده در پناهگاههای آق داش است. با توجه به شباهت بسیاری از نگاره های هندسی آق داش با نقشمایههای سفالهای دوره مسسنگی غرب، شمال غرب و فلات مرکزی ایران، نیز وجود تعداد اندکی سفالهای مربوط به این دوره پیرامون پناهگاههای آق داش، انتساب نقاشیهای آق داش به این دوره پیش از تاریخی، بیش از هر دوره دیگری محتمل است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
22 - Aesthetics and investigation of mystical aspects of paintings and motifs in Islamic civilization
Leila Mahmoudi ChalbatanLight and color are effective factors in the creation of works of art, which, as the most immaterial element of nature, have always been influential in Iranian Islamic painting, and in fact, they represent the sublime world and spiritual atmosphere Also, the research ab أکثرLight and color are effective factors in the creation of works of art, which, as the most immaterial element of nature, have always been influential in Iranian Islamic painting, and in fact, they represent the sublime world and spiritual atmosphere Also, the research about light and color in painting and its impact on painters and its contribution to the scope of expressing the influence of mysticism in the whole Islamic culture and art is at the starting point certainly knowing and understanding the three words mysticism, light and color and finding their meaning and meaning in a symbolic way is not only effective in better understanding Iranian and Islamic painting, but also our insight in understanding the Islamic ideas that are rooted in mysticism and Sufism and It also makes the behavior smoother. Colors have a chemical aspect in art, and mixing them is an art similar to alchemy. The main concern of this research, which is presented in an analytical way, is aesthetics and investigating the mystical aspects of paintings and motifs in Islamic civilization in Iranian art and architecture. It seems that Islamic art and architecture tries to manifest God's unity among colors, forms, lights, and sounds. Each color has a special allegory and a relationship with one of the inner states of man and soul. Color is an important factor for spiritual use in the painting effects of Islamic architecture. Mosques in the Islamic world usually use turquoise green and blue colors. Blue and turquoise colors are the main background colors of walls, tiles, altars, domes, and courtyards and along with the golden color in Iranian Islamic paintings, among other colors, they have a special shine and effect. These colors are manifestations of the inner meanings of colors. The colors of turquoise, green and white, which are symbols of nature's sky and divine light, respectively, are mixed together and add to the majesty of the mosques. The colors that result from the radiation of light are a symbol of the manifestation of unity in multiplicity and the dependence of multiplicity on unity. The reflection of the existence of colors in Iranian art shows an extraterrestrial truth outside the world of the senses, rather than imitating the surrounding natural colors. Vigilance and accurate insight in the arrangement of colors and the correct selection of each color refers to a symbolic concept of colors and their mutual effects that permeate the human soul and spirit. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
23 - An investigation of Sassanian stamps in the National Museum of Iran
Mina KarimiAmong the archaeological documents, seals and seal impressions are of special importance because the symbols and designs therein represent much of a country's customs, practices, customs, and beliefs, as well as aspects of its history. It shows rituals, religion, philos أکثرAmong the archaeological documents, seals and seal impressions are of special importance because the symbols and designs therein represent much of a country's customs, practices, customs, and beliefs, as well as aspects of its history. It shows rituals, religion, philosophy, and art as well as administrative and social management over the centuries. This motif has its roots in the ancient civilization of Iran and is sometimes influenced by the neighboring nations. These portable data have caused the spread of culture and art to other lands for the sake of use in business exchanges, administrative letters, and political relations. The introduction of seals and the study of inscriptions carved and motifs on them can help us to know some of the unknown aspects of ancient Iranian culture and civilization and introduce us to the intellectual world of this period. The main goal of this article is related to the documentation of stamp seals of the Museum of Ancient Iran and the interpretation of the symbols engraved on them. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
24 - رنگ و نقش مایههای پارچههای ایرانی در هفت قرن اول تمدن اسلامی
افسانه حیدری امین مفتاحی سیامک ناظمینساجی از مهمترین هنر-صنعتهای راهبردی در میان فعالیتهای فرهنگی-اقتصادی اسلامی است. در طی دورانهای مختلف ترکیب زیبای هنر و صنعت سبب بافت و تولید منسوجات با کاربردهای مختلفی بوده و با ورود دین اسلام، تغییر و تحول فراوانی در شاخصههای منسوجات ایرانی اعم از رنگ و نقش مشا أکثرنساجی از مهمترین هنر-صنعتهای راهبردی در میان فعالیتهای فرهنگی-اقتصادی اسلامی است. در طی دورانهای مختلف ترکیب زیبای هنر و صنعت سبب بافت و تولید منسوجات با کاربردهای مختلفی بوده و با ورود دین اسلام، تغییر و تحول فراوانی در شاخصههای منسوجات ایرانی اعم از رنگ و نقش مشاهده میشود و بر همین اساس منسوجات هفت قرن اول قمری از جایگاه ویژهای برخوردار هستند. منسوجات ایرانی این دوران، تحت تأثیر مذاهب، عقاید و شرایط سیاسی، اجتماعی و اقتصادی از خصوصیات و شاخصههایی بهره مند شدهاند که آنها را منحصر به فرد کرده است. بر همین اساس استخراج و بررسی این شاخصهها در حوزههای رنگ و نقش میتواند ظرفیت بالایی را برای شناخت بهتر و عمیقتر از منسوجات ایرانی- اسلامی برای توسعه صنعت پوشاک و نساجی کشور فراهم آورد. بدین منظور این تحقیق که با روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است به بررسی و تحلیل رنگ و نقشمایههای پارچههای ایرانی از زمان ورود اسلام تا آخر قرن هفتم هجری قمری پرداخته تا مبانی نظری لازم از منظر عقاید اسلامی جهت طراحی و تولید منسوجات نوین ایرانی را فراهم نماید. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
25 - بررسی و تحلیل مضمون و درونمایه در ترانههای عاشقانۀ محلی ایرانی
غلامرضا ستوده علی اصغر باباصفری محمد امین محمدپورترانه اصطلاحی عام است که به انواع قالبهای شعری ملحون یا همراه موسیقی بهویژه فهلویات، دوبیتی، رباعی و تصنیف گفته میشود. بومی سرودهها شامل انواعی چون گرایلی در آذربایجان، گورانی در کردستان و کرمانشاه، شربه در جنوب، شرفشاهی در گیلان، سه خشتی در قوچان و دیهو در بشاگرد ه أکثرترانه اصطلاحی عام است که به انواع قالبهای شعری ملحون یا همراه موسیقی بهویژه فهلویات، دوبیتی، رباعی و تصنیف گفته میشود. بومی سرودهها شامل انواعی چون گرایلی در آذربایجان، گورانی در کردستان و کرمانشاه، شربه در جنوب، شرفشاهی در گیلان، سه خشتی در قوچان و دیهو در بشاگرد هستند که در این تحقیق نمونههایی از آنها ذکر شده است. در این جستار به شیوه توصیفی-تحلیلی مضامین ترانههای عاشقانه بررسی و طبقهبندی شدهاند. جامعۀ آماری نیز کتابهای پراکندۀ ترانههای بومی و آثار ضبطشدۀ موسیقی آوازخوانان ایرانی است. یافتههای پژوهش نشان میدهد که وابستگی به معشوق بیشترین نمود را در بین این ترانهها دارد. زبان آنها ساده و عامیانه است و از آن جایی که با کار و تلاش مردمی سادهزیست ارتباط دارند، در آنها کمتر به خیالپردازی توجه شده است، بیشتر این ترانهها با سازهای موسیقی همراه میشوند. نتیجه این که ترانهسرایان با آوردن مضامین متعددی همچون شکایت از دوری یار، سختی راه عشق، مخالفت بزرگان در وصلت دو یار، بوسهخواهی، وفاداری، وصف زیبایی معشوق، توجهطلبی و آرزوی وصال درصدد نشان دادن درونمایههای بیان حضور در محضر یار با زیرلایههای آرزو یا دوام آن و شکایت از فراق و هجران با زیرلایههای ترس از اتفاق افتادن آن و دعا برای رفعش بودهاند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
26 - تبیین هنر تصویر نگاری سکه های فرهاد سوم بر اساس مستندنگاری سکه ها
خدیجه باصری مجتبی منشی زاده امنه ظاهریاین مقاله شامل عصر تاریکی دوره پارتیان به شمار می آیدکه مسئله موسوم به عصر تاریک پارتی از نظر زمانی شامل دوره ای از اواخر دهه 90 تا اواسط دهه 50 قبل از میلاد، یعنی از آخرین سال های میترادات دوم تا سلطنت یا مرگ او تا به قدرت رسیدن ارودس دوم است.تعداداین پادشاهان از 5 تا أکثراین مقاله شامل عصر تاریکی دوره پارتیان به شمار می آیدکه مسئله موسوم به عصر تاریک پارتی از نظر زمانی شامل دوره ای از اواخر دهه 90 تا اواسط دهه 50 قبل از میلاد، یعنی از آخرین سال های میترادات دوم تا سلطنت یا مرگ او تا به قدرت رسیدن ارودس دوم است.تعداداین پادشاهان از 5 تا 9 نفر ذکر شده است.در این مقاله به این دوره زمانی بین پادشاهی گودرز اول تا فرهاد سوم بین سالهای 95-57 پیش از میلاد محسوب می شود بررسی شده است. فرهاد سوم پسر سنتروک بود . پس از درگذشت سناتروک پسرش فرهاد سوم (70-71پ.م تا سال 50-58 پ.م)معروف به تئوس (خداوند) به عنوان اشک جدید به پادشاهی رسید. در تبارشناسی اشکانیان وبراساس سفال نوشته های نسا می توان گفت که فرهاد سوم در سال 68 / 67 ق.م. به عنوان پادشاه در شمال پارت شناخته شده بود. . این دوره گیج کننده ترین دوره تاریخ اشکانیان از سالهای پایانی در زمان سلطنت مهرداد دوم 88پ.م تا پادشاهی ارد دوم 57 پ.م میباشد. زمانی که مهرداد دوم هنوز در قدرت بود، ما سکههایی از گودرز اول حدود 95 - 90 پ.م، همچنین ارداول حدود 90 - 80 پ.م داریم. و در دورهای که بلافاصله پس از سلطنت مهرداد دوم میبینیم که سکههای ارداول حدود90-80 پ.م با شاهزاده ناشناس اول80 پ.م و شاهزاده ناشناس دوم حدود80 -70پ.م و سناتروک77- 70پ.م و داریوش مادی از آترو پاتن70 پ.م با هم تداخل دارند تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
27 - شمایل نگاری نقوش گیاهی در هنر ایران باستان بر اساس نقوش مهرها و مسکوکات
منا منتظری هدشی بیتا سودایی حسین علیزاده حسن درخشیبررسی متون مذهبی نشان دهنده روایات و اساطیری است که نقش پر رنگی در شکلگیری فرهنگ تصویری جوامع دارند؛ که به شکل نماد در آثار هنری به نمایش گذاشته شده و منجر به انتقال پیام از طریق تصویر گردیده است. بدینگونه بررسی تصاویر نمادین در آثار هنری منجربه شناخت ایدئولوژی حاکم بر أکثربررسی متون مذهبی نشان دهنده روایات و اساطیری است که نقش پر رنگی در شکلگیری فرهنگ تصویری جوامع دارند؛ که به شکل نماد در آثار هنری به نمایش گذاشته شده و منجر به انتقال پیام از طریق تصویر گردیده است. بدینگونه بررسی تصاویر نمادین در آثار هنری منجربه شناخت ایدئولوژی حاکم بر جوامع میشود. یکی از تصاویر نمادین در هنر ایران باستان استفاده از نقشمایه های گیاهی است. هدف این پژوهش شناسایی، بازخوانی و تفسیر نگاره های گیاهی جهت شناسایی جایگاه آنها در باورهای مذهبی، اساطیری و تداوم و پیوستگی آنان در دوران ایران باستان است. این پژوهش کیفی با رویکرد توصیفی- تحلیلی و روش کتابخانهای - میدانی انجام شده است. جامعه آماری مورد مطالعه شامل هشتاد مهر هخامنشی، دویست و پنجاه سکه اشکانی و ششصد و نود سکه ساسانی است که با تاکید بر نقوش گیاهی مورد بررسی قرار گرفته اند. نتایج نشان میدهد بین نگاره های گیاهی بکار رفته در مهرها و مسکوکات ایران باستان با باورهای مذهبی و اسطوره های ایرانی پیوستگی قابل ملاحظه ای مشاهده میشود. نگاره های "نخل، رزت، زنبق، انار، بلوط و انگور " از نقوش پرتکرار هستند که در متون مذهبی زرتشتی به آنها پرداخته شده که نشان میدهد این نقوش از دیرباز مقدس بوده و در هنر کاربرد مذهبی داشته اند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
28 - فیل و بنمایههای اسطورهای ـ حماسی و آیینی آن در منظومههای حماسی ایران
مریم رضائی اول ابراهیم استاجیشاهنامة فردوسی اثری گرانسنگ در ادب حماسی ایران و مجموعهای از فرهنگها و باورهای قوم ایرانی از دورترین زمانها تا دورة فردوسی است. در شاهنامه همچنانکه فردوسی به ظاهر روایتگر داستان شاهان و پهلوانان ایرانی از دوران اساطیری تا تاریخی است، با مجموعهای از باورها، فرهنگ أکثرشاهنامة فردوسی اثری گرانسنگ در ادب حماسی ایران و مجموعهای از فرهنگها و باورهای قوم ایرانی از دورترین زمانها تا دورة فردوسی است. در شاهنامه همچنانکه فردوسی به ظاهر روایتگر داستان شاهان و پهلوانان ایرانی از دوران اساطیری تا تاریخی است، با مجموعهای از باورها، فرهنگها و آیینهای مختلف نیز روبهرو هستیم که نقشآفرین آنها، پهلوانان، شاهان، عناصر مختلف طبیعی و جانوران هستند. فیل از جملة این جانوران است که در قسمتهای مختلف شاهنامه دیده میشود؛ از آنجا که همة بنمایههای اسطورهای ـ حماسی و آیینی مرتبط با این حیوان در شاهنامهذکر نشده است، برای رسیدن به جامعیتی کلی دربارة این حیوان ناگزیر در کنار شاهنامه به بررسی دیگر منظومههای حماسی ایران که پس از شاهنامه و متاثر از آن سروده شدهاند نیز پرداختهایم. در این پژوهش نویسندگان با رویکرد تحلیلی ـ تطبیقی به بررسی بنمایههای مرتبط با فیل در شاهنامهو ده منظومة حماسی (بانوگشسبنامه، برزونامه، بهمننامه، جهانگیرنامه، سامنامه، شهریارنامه، فرامرزنامه، کک کوهزاد، کوشنامه و گرشاسپنامه) پرداخته و مهمترین بنمایههای مرتبط با این حیوان را استخراج، طبقهبندی و تحلیل نمودهاند. از مهمترین این بنمایهها میتوان به: اهورایی ـ اهریمنی بودن، توتم فیل، فیلاوژنی پهلوان، پیکرینگی به سیمای فیل، حضور در سپاه، نقش آن در بازیها، تعبیر خواب و... اشاره کرد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
29 - بررسی بنمایههای اساطیری در افسانۀ سیستانی نهنگ بور و شهزاده
سید مهدی رحیمی علی اکبر سامخانیانی ابراهیم محمدی محمد فاطمی منشداستان نهنگ بور و شهزاده از لحاظ بنمایهها و ریشههای اساطیری غنی است و میتوان بسیاری از بازنمودهای اسطورهای، علیالخصوص اسطورههای سکایی، یونانی، چینی و هندی را در آن مشاهده کرد. پژوهش حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی به بررسی بنمایههای اساطیری مطرح در این داستان همچو أکثرداستان نهنگ بور و شهزاده از لحاظ بنمایهها و ریشههای اساطیری غنی است و میتوان بسیاری از بازنمودهای اسطورهای، علیالخصوص اسطورههای سکایی، یونانی، چینی و هندی را در آن مشاهده کرد. پژوهش حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی به بررسی بنمایههای اساطیری مطرح در این داستان همچون خونخوردن، اژدهاکشی، آفرودیت، بنمایة عدد سه، گذر قهرمان از آب به همراه اسب، آزار نرساندن آتش به پاکان و رسیدن به جاودانگی، بیمرگی و پیروزی مرگ بپردازد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که داستان نهنگ بور و شهزاده به عنوان یکی از داستانهای عامیانۀ سیستانی، از لحاظ بنمایههای اساطیری از غنای بسیاری برخوردار است و این امر به نوبۀ خود، لزوم توجه بیشتر به فرهنگ بومی و داستانهای عامیانۀ سرزمین سیستان را نشان میدهد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
30 - تحلیل بنمایههای اسطورهای در آثار نویسندگان معاصر (رمان درخت انجیرمعابد، داستانهای کوتاه کاجهای مورّب، باغ اناری و جایی دیگر)
رقیه محمودی وند بختیاری پروانه عادل زاده کامران پاشایی فخریحیات و مرگ گیاهان و درختان از دیرباز موردتوجه بشر بوده است. بشر هر چهارفصل را با دوران زندگانی خود یکی دانسته و داستانهایی از پرستش و شفابخشی گیاهان ساخته است. او به درختان دخیل بسته و علاج درد خود را از آنها جُسته است. در پَسِ این نگاهِ بشر نخستین، حقیقتی نهفته است و أکثرحیات و مرگ گیاهان و درختان از دیرباز موردتوجه بشر بوده است. بشر هر چهارفصل را با دوران زندگانی خود یکی دانسته و داستانهایی از پرستش و شفابخشی گیاهان ساخته است. او به درختان دخیل بسته و علاج درد خود را از آنها جُسته است. در پَسِ این نگاهِ بشر نخستین، حقیقتی نهفته است و آن، استمداد از تجلّیِ شفابخشی است نه پرستش درخت! نیاکان ما در جستوجوی جوانی و جاودانگی محو پدیدههایی شدهاند که به گمان خود منبع جاودان این نیروها هستند؛ پس باید اسطورهها را کاوید تا به حقیقت آنها رسید. رمانها و داستانها بهترین مجال برای درخشش اسطورهها هستند. در این مقاله به بررسی بنمایههای گیاهپیکری در درخت انجیر معابد، باغاناری، جایی دیگر و کاجهای مورّب پرداختهایم. روش پژوهش ما به شیوۀ توصیفی ـ تحلیلی است و بعد از استخراج دادهها به تحلیل بنمایه‍ها پرداختهایم. هدف بررسی نحوۀ حضور بنمایههای گیاهپیکری در این آثار است؛ اینکه آیا آنها به شکلی نمادین حضور دارند یا بهصورت روایت اسطورهای؟ در آثار بررسیشده، این بنمایهها هم بهشکل نمادین و تلویحی حضور دارند و هم بهصورت روایت اسطورهای. ضروری است با نگاهی اسطورهپردازانه زوایای این داستانها را بکاویم تا بنمایههای اساطیری را در آنها برای تشخیص ابتذال و خرافه از حقیقت اسطورهای باز شناسیم. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
31 - اسطورة فریدون، نمادها، بنمایهها و تحولات آن
شهناز ولیپور هفشجانیدر این مقاله اسطورة فریدون و تغییر و تحولات آن در گذر زمان و زمینههای مختلف دینی با توجه به منابع قبل و بعد از اسلام بررسی شده استوضمن مقایسة فریدونو کارهای او با بعضی از شخصیتهای اسطورهای ودایی و آیین میترا و ارتباط آنها با نمادهای باروری، نشان داده میشود کهکارویژ أکثردر این مقاله اسطورة فریدون و تغییر و تحولات آن در گذر زمان و زمینههای مختلف دینی با توجه به منابع قبل و بعد از اسلام بررسی شده استوضمن مقایسة فریدونو کارهای او با بعضی از شخصیتهای اسطورهای ودایی و آیین میترا و ارتباط آنها با نمادهای باروری، نشان داده میشود کهکارویژة اینپهلوان اژدهاکش اوستا، کارویژة خدایان باروری و بارندگی است.در متون بعد ازاسلام گرچه فریدون کارویژه و چهرة خدایی خود را تا حد زیادی از دست داده است و به پادشاهی با قوای فوق طبیعی تنزل یافته است، همچنان بنمایههای اساطیریو قوای فوق طبیعی جایگاه خود را در این اسطورة تحریف شده، حفظ کردهاند و نشاندهندة ارتباط پنهانیآن با جهان پر رمز و راز اساطیریاند که از جملة آنها است: رازآموزی، گذر از آزمونهای دشوار برای اثبات قابلیتها، ارتباط رازآمیز اسم با ذات هر فرد، بهره داشتن از سحر و جادو و وضع جشنها و آیینهایی که غالباً با دربرداشتن عناصر نمادینی چون گاو به زایندگی و حاصلخیزی مربوط میشوند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
32 - مدل سازی و تعیین ساختار و ویژگیهای آنزیمهای سیتوکروم P450 در قارچ بیمارگر حشرات بووریا بازیانا
مریم راشکی مجتبی مرتضویسابقه و هدف: آنزیمهای سیتوکروم P450خانواده بزرگی از پروتینهای دارای آهن هستند و نقش مهمی در متابولیسم ترکیبات مختلف دارند.قارچ بیمارگر حشرات، بووریا بازیانا نیز حاوی این آنزیمها برای هدفگیری آلکانها در حشرات است. هدف از این پژوهش، بررسی ویژگیها و ساختار پروتینی هف أکثرسابقه و هدف: آنزیمهای سیتوکروم P450خانواده بزرگی از پروتینهای دارای آهن هستند و نقش مهمی در متابولیسم ترکیبات مختلف دارند.قارچ بیمارگر حشرات، بووریا بازیانا نیز حاوی این آنزیمها برای هدفگیری آلکانها در حشرات است. هدف از این پژوهش، بررسی ویژگیها و ساختار پروتینی هفت آنزیم سیتوکروم P450در این قارچ و پیشبینی ساختار سه بعدی این آنزیمها با روش مدلسازی هومولوژی بود.مواد و روشها: برای پیشبینی احتمال حضور و موقعیت سایتهای برشی پپتیدهای سیگنال در توالیهای اسیدآمینه از برنامه SignalP4.1 استفاده شد. برخی پارامترهای فیزیکی و شیمیایی پروتینهای مورد نظر با برنامه ProtParam و مدل سازی در پایگاه Modebase انجام شد.یافتهها: در تمامی توالیها یک ناحیة حفاظتشده با حدود 200 اسیدآمینه مرتبط با P450شناسایی شد. این ناحیة حفاظتشده در توالی 45-96 تا حدود 477-520 قرار داشت. پروتئینهای CYP539B5 و CYP52G11 پایدارند. CYP584Q1 بیشترین و CYP617N1 کمترین میزان اسیدآمینه آب دوست را داشت. از بین مدل های انتخاب شده مدلی که دارای کمترین ارزش e و بالاترین پوشش بود، به عنوان بهترین مدل انتخاب شد. CYP5337A1 و CYP52G11 فاقد مارپیچ و CYP617N1 دارای دو مارپیچ بود. تعداد اسیدهایآمینه تخمینزدهشده در مارپیچ، در تمام موارد به جز CYP584Q1، CYP5337A1 و CYP52G11 بیشتر از 18 بود. اما هیچ سیگنال پپتیدی شناسایی نشد.نتیجهگیری: در این تحقیق، برای اولین بار ساختارهای سه بعدی هفت آنزیم سیتوکروم P450در قارچ بووریا بازیانا مدل سازی شد. پایداری آنزیمها و مقاومت آنها در مقابل عوامل نامطلوب محیطی مانند دما و اشعة ماورای بنفش میتواند میزان بیمارگری قارچ را علیه آفات افزایش دهد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
33 - بررسی بنمایهها در رُمان «خوف» اثر شیوا ارسطویی
آرام احمدی رضا فرصتی جویباری حسین پارسائیدر آثار داستانی، بنمایه میتواند از عوامل سبکآفرین باشد و مضمون یا موضوعات مسلط بر سبک را برای خواننده آشکار سازد. زنان داستاننویس از این امکان زبانی زیاد استفاده میبرند و علاوه بر ایجاد حساسیت مداوم در خواننده، متن را به سمت نوعی زبان خاص هنری سوق میدهند. رمان خوف أکثردر آثار داستانی، بنمایه میتواند از عوامل سبکآفرین باشد و مضمون یا موضوعات مسلط بر سبک را برای خواننده آشکار سازد. زنان داستاننویس از این امکان زبانی زیاد استفاده میبرند و علاوه بر ایجاد حساسیت مداوم در خواننده، متن را به سمت نوعی زبان خاص هنری سوق میدهند. رمان خوف اثر شیوا ارسطویی، یکی از این نمونههاست که به مسئله تنهایی و ترس انسان در دوران مدرن میپردازد و روایتی زنانه از این تنهایی و ترس را بیان میدارد. در این مقاله برآنیم مهمترین بنمایههای موجود در رُمان خوف را مورد بررسی قرار دهیم و نشان دهیم که نویسنده از این طریق چه مفاهیمی را بیان کرده است. این بنمایهها از این لحاظ که بیانگر حساسیتهای یک نویسنده زن است، از ویژگیهای سبک زنانه نیز به شمار میآید. روش کار در این پژوهش، توصیفی- تحلیلی است؛ یعنی ابتدا دادههایی از رمان خوف توصیف میشود و سپس بر اساس آنها، تجزیه و تحلیل انجام میگیرد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
34 - موتیف شخصیتهای قرآنی در شعر پایداری سمیح القاسم
مسعود باوانپوری مریم دریانورد حدیثه متولی پروین خلیلیموتیف یکی از پدیدههایی است که جهت فهم متن ادبی به کار گرفته شده و در خدمت زیباسازی موضوع شعری است و نیز بیانگر تلاش شاعر در جهت کمک بیشتر به خوانندگان در جهت فهم شعر است. یکی از مهمترین موتیفها که دارای دلالتهای قوی و زیبا متناسب با زبان و روحیۀ شاعر است، بازخوانی شخ أکثرموتیف یکی از پدیدههایی است که جهت فهم متن ادبی به کار گرفته شده و در خدمت زیباسازی موضوع شعری است و نیز بیانگر تلاش شاعر در جهت کمک بیشتر به خوانندگان در جهت فهم شعر است. یکی از مهمترین موتیفها که دارای دلالتهای قوی و زیبا متناسب با زبان و روحیۀ شاعر است، بازخوانی شخصیتهای مختلف در شعر است؛ در واقع موتیفِ شخصیتها وسیلهای برای تعبیر احساسات شاعر است. شعر پایداری سرشار از رموز دینی و اسطورهای و تاریخی و .... است؛ رموز دینی، دارای اهمیت ویژهای در شعر پایداری فلسطین میباشد. شاعران فلسطینی در بسیاری از اشعار خود از شخصیتهای قرآنی برای تعبیر احساسات خویش به بهترین صورت بهره گرفتهاند. سمیح القاسم از شاعران بزرگ معاصر عرب بود. وی گاهی این رموز و شخصیتها را مطابق خوانش قرآنی آنها به کار گرفته و در پارهای دیگر از اشعار خود این رموز را مطابق میل خویش بکار گرفتهاست. اشعار وی سرشار از روح حماسه و مقاومت در برابر اسرائیل و ظلم آن است؛ شاعر به طرز زیرکانهای در اشعار خود از شخصیتهای قرآنی کمک گرفته و باعث غنا بخشیدن و عمیقتر ساختن مضامین شعری خود گردیدهاند. از مهمترین این شخصیتها میتوان به قابیل، آدم، نوح، موسی (علیهمالسلام) و ... نام برد که هریک نمادی برای مبارزه با ظلم و ... در شعر آنها هستند. نویسندگان این مقاله برآنند که با بررسی اشعار سمیح القاسم و با بهرهگیری از روش توصیفی ـ تحلیلی شخصیتهای قرآنیِ نمادینِ شعر وی و دلالتهای هریک را بیان کنند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
35 - بررسی شاخصههای تراژیکی داستان رستم فرّخزاد در نبرد قادسیّه بر مبنای شاهنامة فردوسی
نرگس اصغری گوار علی رمضانیچکیده در این نوشته سعی شده است ماجرای جنگ قادسیّه در شاهنامه فردوسی مورد بررسی قرار گیرد تا ویژگیها و شاخصههای تراژیکی آن آشکار شود. طرز روایت فردوسی از این واقعه، متفاوت با کتب تاریخی چون تاریخ طبری و تاریخ یعقوبی است. او با لحنی حماسی و وطن پرستانه به نقل داستان می أکثرچکیده در این نوشته سعی شده است ماجرای جنگ قادسیّه در شاهنامه فردوسی مورد بررسی قرار گیرد تا ویژگیها و شاخصههای تراژیکی آن آشکار شود. طرز روایت فردوسی از این واقعه، متفاوت با کتب تاریخی چون تاریخ طبری و تاریخ یعقوبی است. او با لحنی حماسی و وطن پرستانه به نقل داستان میپردازد و از این رو، عناصر تراژدی ساز همچون: براعت استهلال یا پیش درآمد غمانگیز، پیشگویی، نقش تقدیر، عنصر شخصیّت، تضادّ و کشمکش و در نهایت فاجعه، در ساختار داستان قابل مشاهده میباشد. با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی میتوان چنین نتیجه گرفت که فردوسی با استفاده از عوامل مذکور، وجه تراژیکی به نبرد قادسیّه بخشیده و بنمایههای مناسب، این امکان را فراهم میکند که داستان مذکور را به عنوان آخرین تراژدی سروده شده در شاهنامه محسوب کرد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
36 - بررسی مختصات سبکی و موتیفپردازی در غزلیات کلیم کاشانی (990-1061 ه. ق)
محمود صادق زادهکلیم کاشانی، شاعری خلاق، معتدل و پرسخن است که در همة انواع شعر، طبعآزمایی کرده، ولی شهرت اصلی وی در غزلسرایی است. غزلیات کلیم به جز ویژگیهای مشترک سبک هندی، به دلیل نیروی آفرینندگی شعری، تصرفات واژگانی و معنایی و گرایشهای غنایی و حکمی از مختصات زبانی، ادبی و فکری بر أکثرکلیم کاشانی، شاعری خلاق، معتدل و پرسخن است که در همة انواع شعر، طبعآزمایی کرده، ولی شهرت اصلی وی در غزلسرایی است. غزلیات کلیم به جز ویژگیهای مشترک سبک هندی، به دلیل نیروی آفرینندگی شعری، تصرفات واژگانی و معنایی و گرایشهای غنایی و حکمی از مختصات زبانی، ادبی و فکری برخوردار است. هنر کلیم در تصویرآفرینی، نازک خیالی و مضمونپردازی است و از تمام امکانات بیانی و بدیعی به صورت معتدل، ساده و روشن استفاده میکند و تصاویر شعری وی با وجود فشردگی، از ابهام و پیچیدگی بدور است. تشبیهات غزلیات کلیم را به سه دسته تقسیم کردهاند: گسترده، دور از ذهن و آفریدة ذوق شاعر. کلیم در غزلیات خود، بیشتر از استعارههای تشخیص حسی بهره میبرد و گاهی با قدرت ابداع و تصرّف در عناصر طبیعی حتّی از موضوعات غیرشاعرانه، تصاویر بدیع خلق میکند. هرچند اسلوب معادله، از اصلیترین صورت های شعری صائب است، اما وی را آغازگر این شیوه میدانند و یکی از شاخصهای شعر وی هم بشمار میرود. غزلیات کلیم به لحاظ فکری ـ انفسی بیانگر اندیشههای غنایی و فلسفی اوست. بسامد واژهها و موتیفهای خاص وی، نیز در بسیاری از موارد نشانگر اندیشههای مأیوسانه و شک آلود فلسفی است. یکی از مختصات اصلی غزلیات کلیم، همین کاربرد موتیفهای خاص است، که مرکز ثقل تخیّل است و نحوة نگرش وی را بیان میکند. موارد یاد شده، در این جستار با تجزیه و تحلیل غزلیات کلیم و بهره جستن از پیشینة تحقیق و با ذکر نمونههایی بررسی شده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
37 - نشانهشناسی نقوش سردرها در بافت تاریخی تهران، براساس رمزگان چندلر
سارا سادات میری فیروزه شیبانی رضوانیباتوجه به آنکه نقوش بهکاررفته در سردرهای دوران قاجار، دارای مضامینی است که ارزشهای بصری فراوان دارد؛ هدف این پژوهش، شناخت ویژگیهای تجسمی در نقوش سه سردر منتخب خیابان فروزش، خیابان مولوی و سردر وکیلالتجار در بافت تاریخی تهران که کمتر مورد مطالعه قرار گرفتهاست. عل أکثرباتوجه به آنکه نقوش بهکاررفته در سردرهای دوران قاجار، دارای مضامینی است که ارزشهای بصری فراوان دارد؛ هدف این پژوهش، شناخت ویژگیهای تجسمی در نقوش سه سردر منتخب خیابان فروزش، خیابان مولوی و سردر وکیلالتجار در بافت تاریخی تهران که کمتر مورد مطالعه قرار گرفتهاست. علت انتخاب این سه سردر از میان موارد مشابه، ظرفیت تحلیل نقوش آنها از منظر نشانهشناسی بهطور عام و از منظر رمزگان دنیل چندلر، یعنی رمزگانهای اجتماعی، متنی، تفسیری، ادراکی و واقعگرایی بهطور خاص بودهاست. این پژوهش به صورت کیفی و مبتنی بر دادههای برآمده از اطلاعات کتابخانهای و مشاهدة نمونههای موردی است که به توصیف و تحلیل نقوش باتکیه بر آرای نشانهشناسی دنیل چندلر میپردازد. با توجه وتدقیق در نقوش سردرهای مورد مطالعه و براساس تفسیر رمزگان چندلر در متن تصویری و نوشتاری، نتایج زیر حاصل میشود: از منظر رمزگان اجتماعی، وجود سبک تلفیقی بازتابدهندة تبادل فرهنگی میان حاکمان قاجار و غرب بودهاست. از منظر رمزگان متنی، سردرهای مورد مطالعه شامل نقوش آجرکاری، کاشیکاری در متن تجسمی عناصر اسلیمی، ختایی، پرندگان و گاهی آیات نوشتاری، تبیین میشود. در خوانش ارجح از رمزگان تفسیری این عناصر، جلوهای از اقتدار شاهانه و همچنین اهمیت زندگی در سایۀ ایمان به پروردگار یکتا و ثمرات ایمان فرد مسلمان را توضیح میدهد. رمزگان ادراکی، براساس مشابهت عناصر موجود در نقوش سه سردر تفسیر میشود. درنهایت از منظر رمزگان واقعگرایی بهصورت نمادین بینش هنرمند و مخاطب از عناصر طبیعی باغ و بوستان و مرغزار را نشان میدهد. تفاصيل المقالة