-
حرية الوصول المقاله
1 - بررسی تأثیر ابعاد عدالت سازمانی بر رفتارهای مبتنی بر عقلانیت الهی (مورد پژوهش: شرکت توزیع برق شیراز)
سعید خواجه فرد سنجر سلاجقه یاسر سالاری مهدی محمدباقرینقش عقلانیت و احساس در شکل دهی به رفتار افراد ثابت شده است، اما نقش عدالت سازمانی در رفتار کارکنان سازمان نیز از اهمیت ویژه¬ای برخوردار است. هدف از این تحقیق بررسی تأثیر ابعاد عدالت سازمانی بر رفتارهای مبتنی بر عقلانیت الهی و احساس است. روش تحقیق از نظر هدف، كاربردي و ا أکثرنقش عقلانیت و احساس در شکل دهی به رفتار افراد ثابت شده است، اما نقش عدالت سازمانی در رفتار کارکنان سازمان نیز از اهمیت ویژه¬ای برخوردار است. هدف از این تحقیق بررسی تأثیر ابعاد عدالت سازمانی بر رفتارهای مبتنی بر عقلانیت الهی و احساس است. روش تحقیق از نظر هدف، كاربردي و از نظر ماهیت و روش، توصیفی و همبستگی است. جامعه¬ی آماری پژوهش شامل 1477 نفر از کارکنان شرکت توزیع برق شیراز بوده که نمونه 313 نفری به روش تصادفی طبقه¬ای انتخاب گردید. تجزیه و تحلیل داده¬ها با استفاده از نرم افزارهای SPSS-23 و PLS-3 و با روش مدل¬سازی معادلات ساختاری انجام شد. نتایج یافته¬ها نشان داد علیرغم تایید رابطه ابعاد عدالت سازمانی بر اغلب رفتارهای مبتنی بر عقلانیت الهی و احساس، تأثیر عدالت توزیعی بر رفتار متعالی و تأثیر عدالت اطلاعاتی بر رفتارهای ناپسند و پَست تایید نشد. همچنین با بررسی ضرائب مسیر، مشخص شد عدالت رویه¬ای در شکل گیری رفتارهای پَست و ناپسند بیشترین نقش منفی و عدالت مراوده ای در بروز رفتارهای پسندیده و متعالی بیشترین تاثیر مثبت را دارند. در نهایت با بررسی ضرائب تعیین، پیشنهاداتی با هدف اصلاح سیاستهای رویه ای و توزیعی و همچنین تقویت عدالت مراوده ای جهت افزایش رفتار متعالی در سازمان ارائه گردید. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
2 - ارائه مدل عقلانیت در سیاست گذاری نظامِ آموزشِ دانشگاه آزاد اسلامی
محبوبه منتظرعطایی احمد اکبری مسلم چرابین محمد کریمیزمینه: با توجه به سهم بسیار بزرگ سیاستگذاری در اداره امور دولت در برابر پیچیدگی های محیطی، در نظر گرفتن یا مغفول ماندن شاخصهای یک سیاست می تواند آن را به بهترین شکل اجرا نماید یا اینکه آن را با شکست مواجه کند. هدف: پژوهش حاضر با هدف ارائه مدل عقلانیت در سیاستگذاری نظام أکثرزمینه: با توجه به سهم بسیار بزرگ سیاستگذاری در اداره امور دولت در برابر پیچیدگی های محیطی، در نظر گرفتن یا مغفول ماندن شاخصهای یک سیاست می تواند آن را به بهترین شکل اجرا نماید یا اینکه آن را با شکست مواجه کند. هدف: پژوهش حاضر با هدف ارائه مدل عقلانیت در سیاستگذاری نظام آموزش دانشگاه آزاد اسلامی میباشد. روش پژوهش: روش پژوهش در این تحقیق، روش دلفی می باشد. جهت شناسایی مولفه های تحقیق از مبانی نظری پژوهش و مولفه های پیشنهادی خبرگان استفاده شده است. خبرگان تحقیق، هیئت امنای دانشگاه آزاد اسلامی می باشند که به روش گلوله برفی انتخاب شدند. در تجزیه و تحلیل داده ها جهت رتبه بندی اهمیت مولفه ها، از تکنیک آنتروپی شانون استفاده شده است. یافته ها: یافته های تحقیق، 69 شاخص ، 13 مولفه و 3 مقوله در حوزه عقلانیت در سیاستگذاری میباشد. عقلانیت اقتصادی بعنوان بیشترین اهمیت و عقلانیت قانونی با کمترین ضریب اهمیت بدست آمده است. نتیجه گیری: مولفه های شناسایی شده برای سیاستگذاری در نظام آموزش میتواند مورد توجه قرار گیرد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
3 - بررسی تطبیقی دیدگاه عقلانیت انتقادی در اندیشه های پوپر و هابرماس
جهانگیر باقری ایلخچی مهناز نازلیاناندیشه سیاسی پوپر و هابرماس بر مبنای رابطه عقلانیت و انتقاد شکل گرفته است، ب هصورتی که عقلانیت و انتقاددو مفهوم کلیدی در اندیش ههای این دو فیلسوف سیاسی محسوب م یشود، اما با این حال تفاو تهایی نیز دارند.پوپر عقلانیت را ب هصورت کیپارچه م یبیند، غیری تسازی عقلانی و غیرعقلا أکثراندیشه سیاسی پوپر و هابرماس بر مبنای رابطه عقلانیت و انتقاد شکل گرفته است، ب هصورتی که عقلانیت و انتقاددو مفهوم کلیدی در اندیش ههای این دو فیلسوف سیاسی محسوب م یشود، اما با این حال تفاو تهایی نیز دارند.پوپر عقلانیت را ب هصورت کیپارچه م یبیند، غیری تسازی عقلانی و غیرعقلانی دارد و تاریخ یگری و ک لگراییهابرماس را رد میکند. از طرفی هابرماس کیی بودن رو شهای علمی را نقد کرده و ب هتفاو تهای معرفت شناختیتأ یکد میکند. سؤال مقاله حاضر این است که: با توجه ب هاینکه انتقاد و عقلانیت دو مؤلفه اصلی اندیشه پوپر وهابرماس م یباشد، نکات افتراق و تشاب ه تفکر آنها در کجاست؟فرضیه این است: وجود دو عنصر عقلانیت و انتقاد در اندیشه پوپر و هابرماس منجر ب هاین شده که با وجودتعلق آنها به دو سنت فکری متفاوت ب هنتایج مشابه برسند.هدف مقاله این است که نشان دهد چگونه با وجود تعلق پوپر و هابرماس ب هدو سنت و ایدئولوژی متفاوت ب هنتایجمشاب ه رسید هاند. روش ما در این مقاله مقایس های و تطبیقی است. مهمترین نتایج و کاربرد آن در محافل آکادمیکو سیاسی و نهادهای مدنی نظیر احزاب و جه تدهی ب هسیاستمداران م یباشد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
4 - آزمون فرضیه ناهمگنی عاملین بازار با استفاده از مدل STAR با تابع انتقال چند متغیره (مطالعه موردی بورس اوراق بهادار تهران)
حسن حیدری پریسا جوهری سلماسی سعید راسخی حمید رضا فعالجودر این مطالعه به منظور بررسی فرضیه ناهمگنی عاملین بازار در بورس اوراق بهادار تهران و به منظور بررسی تجربی اهمیت تحلیل گران بنیادی و تحلیل گران تکنیکی در بورس اوراق بهادار تهران و همچنین اثرات متغیرهای اقتصادکلان بر سهم این عاملین تصمیم گیرنده در بازار سهام از داده های ب أکثردر این مطالعه به منظور بررسی فرضیه ناهمگنی عاملین بازار در بورس اوراق بهادار تهران و به منظور بررسی تجربی اهمیت تحلیل گران بنیادی و تحلیل گران تکنیکی در بورس اوراق بهادار تهران و همچنین اثرات متغیرهای اقتصادکلان بر سهم این عاملین تصمیم گیرنده در بازار سهام از داده های بورس اوراق بهادار تهران و همچنین داده های سری زمانی اقتصاد کلان ایران برای تخمین مدل STAR با تابع انتقال چند متغیره طی دوره زمانی 1376 تا 1393و به صورت فصلی استفاده شده است. نتایج تخمین های مدل مورد بررسی حاکی از این است که سهم تحلیل گران بنیادگرای بازار در زمانی که ریسک در بازار بالاست و نوسانات شدید شاخص قیمت سهام وجود دارد، بیشتر از تحلیل گران تکنیکال است. همچنین در زمان رشد اقتصادی سهم بیشتری از تحلیل گران بازار از تحلیل های عاملین تکنیکال استفاده می کنند و در نتیجه قیمت های بازار از مقدار پایه ای شان واگرا می شوند. همچنین طی دوره هایی که تولید صنعتی در اقتصاد افزایش می یابد تحلیل گران بنیادگرا در بازار سهام غالب اند و تحلیل های آنها در تعیین جهت قیمت سهام مؤثرتر است و قیمت ها رفته رفته به سمت قیمت پایه ای همگرا می شوند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
5 - قاعده منع تبعیض در حقوق بین المللی بشر و امکان سنجی گذار از قوانین تمایزگذار حقوق اسلامی
علی اصغر افشاریقاعده منع تبعیض قاعدهای است که به عنوان یک قاعده حقوق بشری در حقوق بین الملل مورد شناسایی قرار گرفته و اسناد متعدد بر آن تأکید کرده است. ظهور قاعده منع تبعیض که مقبولیّت جهانی یافته و عقلانیت معاصر بر آن تأکید میکند میتواند نمایانگر تغییر عرف تمایزگذار عصر تشریع به ع أکثرقاعده منع تبعیض قاعدهای است که به عنوان یک قاعده حقوق بشری در حقوق بین الملل مورد شناسایی قرار گرفته و اسناد متعدد بر آن تأکید کرده است. ظهور قاعده منع تبعیض که مقبولیّت جهانی یافته و عقلانیت معاصر بر آن تأکید میکند میتواند نمایانگر تغییر عرف تمایزگذار عصر تشریع به عرف برابری طلبانه در عصر حاضر باشد. سؤالی که اینجا شکل می-گیرد این است که تغییر عرف تمایزگذار به عرف برابری طلبانه چه تأثیری بر قوانین تمایزگذار حقوق اسلامی میگذارد؟ آیا می-توان گفت عرف تمایزگذار عصر تشریع نسبت به موضوعات قوانین تمایزگذار حیثیت تقییدیه داشته است، در نتیجه با ظهور قاعده منع تبعیض که حکایت از انتفاء عرف تمایزگذار عصر تشریع و شکل گیری عرف جدید دارد، موضوعات قوانین تمایزگذار منتفی و در نتیجه قوانین تمایزگذار حقوق اسلامی سالبه به انتفاء موضوع میگردند؟ این مقاله کوششی است در جهت تبیین اینکه عرف تمایزگذار عصر تشریع نسبت به موضوعات قوانین تمایزگذار حیثیت تقییدیه داشته است و در نتیجه با شکل گیری قاعده منع تبعیض که حکایت از عرف مساوات طلبانه دارد، قوانین تمایزگذار حقوق اسلامی جای خود به قوانین مساوات طلبانه میدهند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
6 - جرمانگارىِ قرآن و عقلانیّت
وهاب دانش پژوهجرم انگاری، فرایندی است که به موجب آن، قانونگذار با درنظر گرفتن هنجارها و ارزش های اساسی جامعه و با تکیه بر مبانی خود، رفتارهایی را ممنوع نموده و برای آنها ضمانت اجرایِ کیفری تعیین می کند. قرآن کریم نیز احکامی را برای ادارۀ فرد و جامعه و حفظ ارزش های انسانی، ترسیم کرده أکثرجرم انگاری، فرایندی است که به موجب آن، قانونگذار با درنظر گرفتن هنجارها و ارزش های اساسی جامعه و با تکیه بر مبانی خود، رفتارهایی را ممنوع نموده و برای آنها ضمانت اجرایِ کیفری تعیین می کند. قرآن کریم نیز احکامی را برای ادارۀ فرد و جامعه و حفظ ارزش های انسانی، ترسیم کرده و رفتارهاى مضرّ به مصالح اساسى را جرم اعلام نموده است. جرم انگاریِ قرآن در راستای حمایت از ارزش های انسانی و مصالح اساسی جامعه، قابل ارزیابی است که از مطابقت آن با عقلانیت و همسویی با حقوق بشر حکایت دارد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
7 - الگوی حسابداری مدیریت بخش عمومی با رویکرد بهره وری مالی؛ بررسی نقش عقلانیت ، اثربخشی هزینه و کارایی مالی
کرماله دانشفردهدف پژوهش، شناسایی چیستی و چرایی الگوی حاکم بر تصمیم گیری و برنامه ریزی مالی بخش عمومی می باشد. نوع تحقیق، توصیفی و روش اجرای آن میدانی است که با استفاده از استراتژی پژوهش آمیخته کمی و کیفی اجرا گردیده است و برای گردآوری اطلاعات، از پرسشنامه استفاده شد. از آن جایی که یک أکثرهدف پژوهش، شناسایی چیستی و چرایی الگوی حاکم بر تصمیم گیری و برنامه ریزی مالی بخش عمومی می باشد. نوع تحقیق، توصیفی و روش اجرای آن میدانی است که با استفاده از استراتژی پژوهش آمیخته کمی و کیفی اجرا گردیده است و برای گردآوری اطلاعات، از پرسشنامه استفاده شد. از آن جایی که یکی از ابزارهای مهم در تعیین نوع و محتوای برنامه های مالی، بهره وری مالی است، به همین علت، در این مطالعه، الگوی شکل گیری برنامه ریزی مالی بخش عمومی، بر اساس بهره وری مالی؛ کارایی مالی، اثربخشی هزینه و عقلانیت به منظور تعیین ابعاد ستاده های فرآیند برنامه ریزی مالی بخش عمومی ارائه و آزمون شده است. این مدل براساس سه حوزه ادبیات مدیریت، یعنی ادبیات حسابداری مدیریت، ادبیات مرتبط با حوزه بهره وری و برنامه ریزی مالی ایجاد شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد بهره وری مالی به شکل گیری برنامه های دولت در بخش عمومی کمک می نماید و برنامه های مالی بخش عمومی بر برابری اجتماعی و تقاضای عمومی اثر مثبت دارد. نتایج به دست آمده از نمونه آماری، یافتهها را تایید نموده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
8 - بررسی تاثیر عوامل فرهنگی بر توسعه کارگروهی و فعالیت جمعی (مورد مطالعه: زنان 20 سال به بالای شهر تهران)
mansour haghighatianپژوهش حاضر به بررسی تاثیر عوامل فرهنگی موثر بر توسعه کار گروهی و فعالیت جمعی زنان پرداخته است. در این تحقیق هدف تعیین تاثیر عوامل فرهنگی با مولفه هایش بر توسعه کار گروهی و فعالیت جمعی با ابعاد ( هدف مشترک، احساس مشترک، ارزش مشترک، تعامل مشترک) می باشد. جامعه آماری پژوهش أکثرپژوهش حاضر به بررسی تاثیر عوامل فرهنگی موثر بر توسعه کار گروهی و فعالیت جمعی زنان پرداخته است. در این تحقیق هدف تعیین تاثیر عوامل فرهنگی با مولفه هایش بر توسعه کار گروهی و فعالیت جمعی با ابعاد ( هدف مشترک، احساس مشترک، ارزش مشترک، تعامل مشترک) می باشد. جامعه آماری پژوهش حاضر را زنان 20 سال به بالای شهر تهران در سال 1397 با جمعیت 2817308 نفر تشکیل داده است؛ اما با توجه به نوع محاسبه حجم نمونه با استفاده از نرم افزارSpss Sample Power حجم نمونه بدون نیاز به جمعیت آماری و تنها با در نظر گرفتن متغیرهای مستقل پژوهش با در نظر گرفتن وضعیت مطلوب 520 نفر برآورد شده است. نوع نمونه گیری مورد استفاده خوشه ای چندمرحله ای بوده است. یافته های بدست آمده از تحلیل داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزارSPSS و SMART PLSS حاکی از آن است که فرضیات مبنی بر تاثیر متغیرهای عقلانیت ابزاری، سرمایه فرهنگی و دینداری بر کارگروهی و فعالیت جمعی و ابعاد آن تایید ولی فرضیه تاثیر فردگرایی بر کارگروهی رد شده است؛ نقش تعدیلگری تعهد عام در رابطه تاثیر دینداری در افزایش کار گروهی و فعالیت جمعی موثر واقع شده است؛ به عبارتی تعهد عام تقویت کننده رابطه بین دو متغیر کارگروهی و دینداری است. واژگان کلیدی: کارگروهی و فعالیت جمعی، عقلانیت ابزاری، سرمایه فرهنگی، دینداری، تعهد عام. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
9 - مطالعه تاریخی نقش مناسبات نظام بازار در توسعه اجتماعی ایران (با تاکید دوران معاصر)
عادل ولی زاده رشید احمدرش ایرج ساعی ارسیچکیده :سرمایه گذاری هایی که در قالب راه بردها و برنامه های توسعه صورت گرفته است آنچنان که باید نتیجه بخش نبوده است و این دلیلی برای رفتن به سوی الگوهای جدیدتری چون الگوهای توسعه پایدار و درون زا که قرابت بیشتری با عدالت اجتماعی دارند، می باشد. برای آغاز چنین تحولی، هدف أکثرچکیده :سرمایه گذاری هایی که در قالب راه بردها و برنامه های توسعه صورت گرفته است آنچنان که باید نتیجه بخش نبوده است و این دلیلی برای رفتن به سوی الگوهای جدیدتری چون الگوهای توسعه پایدار و درون زا که قرابت بیشتری با عدالت اجتماعی دارند، می باشد. برای آغاز چنین تحولی، هدف ایجاد و ترکیب بهینه ای از نهادهای بازاری و نابازاری است. یا به زبان دیگر، کاهش نارسایی ها و ناقصی های بازاری و نابازاری. بدین جهت، نهادها و ترتیبات نهادی حوزه گسترده ای از خدمات را به وجود می آوردند و یا استفاده از فرصت ها و ظرفیت های بالقوه را ممکن می سازند .در این راستا ، تحقیق به صورت روش کیفی انجام می گیرد. و به جهت رویکرد نهادی خود قصد دارد مناسبات نظام بازار را در گفتمان های ایران معاصر از طریق گفتمان انتقادی مورد بررسی قرار دهد. از این نظر طبق یافته های تحقیق می توان گفت گرچه با گسترش امکانات زیربنایی کشور از دوران رضاشاه و پس از آن، شرایط بازارهای ملی فراهم آمد، و گرچه با اصلاحات ارضی کارکردهای سنتی اقتصاد به نفع سازکار بازار فروپاشید اما هنوز در این دوره موانع جدی برای پیدایش بازارهای گسترده ، شکل گیری و تشدید رقابت وجود دارد. حتی تحولات بعدی توزیع نیز چشم اندازهای امیدوار کننده ای پدیدار نکرده است. این مساله برای هر دو دوره پیش و پس از انقلاب اسلامی صادق است.کلید واژه ها : نهادگرایی، کنش جمعی ، شبکه روابط اجتماعی، عقلانیت بازاری ، توسعه اجتماعی تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
10 - بررسی تاثیر تحصیلات زنان برجهت گیری ارزشی آنان نسبت به توسعه
حسن سرایی سوسن سهامی -
حرية الوصول المقاله
11 - بررسی عوامل فرهنگی– اجتماعی موثر بر هویت اجتماعی جوانان (مطالعه موردی شهر هشتگرد)
غلامعباس توسلی مهدی اصل زعیم -
حرية الوصول المقاله
12 - پوزیتیویسم منطقی و موضع انتقادی هابرماس بر آن
ابراهیم متقی حسین عبداللهیوجه عمده تمایز هابرماس با سایر منتقدین پوزیتیویسم در باور او به ناتمامی مدرنیته قرار دارد. وضعیتی که در عمده مقولات نظری هابرماس جایی برجسته اشغال می‌کند. معارضه‌ای آشکار و پنهان با وجوهی از عناصر و باورهای بنیادین پارادایم پوزیتیویسم منطقی در اجزای درونی منظو أکثروجه عمده تمایز هابرماس با سایر منتقدین پوزیتیویسم در باور او به ناتمامی مدرنیته قرار دارد. وضعیتی که در عمده مقولات نظری هابرماس جایی برجسته اشغال می‌کند. معارضه‌ای آشکار و پنهان با وجوهی از عناصر و باورهای بنیادین پارادایم پوزیتیویسم منطقی در اجزای درونی منظومه نظریه‌ها و مفاهیم عام جامعه‌شناختیهابرماس نهفته است که موضع‌گیری او را نسبت به این پارادایم روشن می‌سازد. هابرماس پوزیتیویستم منطقی را محصول نوع خاص تکوّن روشنگری و مدرنیزه شدن جامعه در وجه سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دارانه آن می‌‌‌‌داند. او با طرح نظریه مدرنیته ناتمام، وسایر نظریه‌‌‌‌‌‌‌های خود، و هم‌‌‌‌‌‌چنین مطرح ساختن مفاهیم عام جامعه‌‌‌‌شناختی، چون دو وجهی بودن عقلانیت در جلوه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های عقلانیت ابزاری و عقلانیت ارتباطی، در پی آسیب‌‌‌‌‌‌‌شناسی پروژه روشنگری، و اصلاح آن است. برهمین اساس، به بسط نظریه عقلانیتِ غایت‌‌‌‌‌‌مندِ وبر می‌‌‌‌پردازد؛ عقلانیتی که به قول توماس مک‌‌‌‌‌‌‌‌کارتی، فیلسوف، مفسر و مترجم آثار هابرماس به زبان انگلیسی، به نحو ذاتی متوجه سروری بر جهان برای به خدمت گرفتن آن به نفع بشر است. همین عقل ابزاری است ‌‌‌‌که پوزیتیویسم منطقی بر آن می‌‌‌‌‌بالد، و نظام سرمایه‌‌‌‌‌‌داری آن‌‌‌‌را به خدمت می‌‌‌‌‌‌گیرد. عقلانیتی که از نظر هابرماس واجد بی‌‌ عقلی است؛ و لذا، نیازمند آسیب‌‌شناسی. آسیب‌‌‌‌‌شناسی هابرماس از عقلانیت ابزاری او را از وبر و اصحاب مکتب انتقادی، که زمانی پیش از آن او خود هم‌‌‌بسته آن‌‌‌‌‌‌‌‌ها بود، متمایز می‌‌‌‌‌‌‌کند. هابرماس عقلانیت ابزاری، و پارادایم حاصل از آن، پوزیتیویسم منطقی، را معطوف به سیستم می‌‌‌‌‌‌بیند؛ و در برابرِ آن عقلانیت متعلق به زیست‌‌‌‌‌‌جهان، عقلانیت ارتباطی، را طرح می‌‌‌‌کند. از همین‌‌‌‌‌‌‌جا مسیر او به سمت کامل کردن مدرنیته ناتمام، که پارادایم پوزیتیویسم منطقی برآمده از آن است، گشوده می‌‌‌‌‌‌‌شود. بدین ترتیب، اگر مدرنیته ناتمام به نظریه متفکر منفرد دکارتی متکی بود، مدرنیته تام‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌یافته بر نظریه متفکر اجتماعی هابرماس استوار می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود. در این نوشته تلاش می‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود تا با کنکاش در نظریه‌‌‌‌‌‌های هابرماس، زوایای پنهان و سطوح آشکار تعارض آن‌‌‌‌‌‌‌‌ها با پوزیتیویسم منطقی مشخص شود. وضعیتی که به نظر می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌رسد می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توان ردِ آن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌را در بسیاری از نظریه‌‌‌‌‌‌های مطرح او پی گرفت؛ البته این امر در نظریه شناخت و عُلقه‌‌‌‌‌‌های بشری به نحو بارزی هویدا می‌‌‌‌‌شود. اما پیش از توجه به هابرماس، نگاهی گذرا خواهد شد به موضع مارکس و برخی از مارکسیست‌‌‌‌های کلاسیک و فلسفی نسبت به پارادایم پوزیتیویسم؛ هم‌‌‌‌چنین اشاره‌‌‌‌‌ای خواهد شد به نگاه اصحاب مکتب انتقادی نسبت به این پارادایم. این امر از آن‌‌‌رو صورت می‌‌‌‌‌گیرد تا هم نوع رابطه برخی نگره‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های مارکسیستی با پوزیتیویسم مشخص شود و هم بستر شکوفایی اندیشه هابرماس، به‌‌‌‌مثابه فیلسوف نئومارکسیست که ابتدا به مکتب انتقادی وابسته بود و در دوره بعدی با آن فاصله گرفت، نشان داده شود. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
13 - مطالعه تاریخی نقش مناسبات نظام بازار در توسعه اجتماعی ایران (با تاکید دوران معاصر)
عادل ولی زاده رشید احمدرش ایرج ساعی ارسیسرمایه گذاری هایی که در قالب راه بردها و برنامه های توسعه صورت گرفته است آنچنان که باید نتیجه بخش نبوده است و این دلیلی برای رفتن به سوی الگوهای جدیدتری چون الگوهای توسعه پایدار و درون زا که قرابت بیشتری با عدالت اجتماعی دارند، می باشد. برای آغاز چنین تحولی، هدف ایجاد و أکثرسرمایه گذاری هایی که در قالب راه بردها و برنامه های توسعه صورت گرفته است آنچنان که باید نتیجه بخش نبوده است و این دلیلی برای رفتن به سوی الگوهای جدیدتری چون الگوهای توسعه پایدار و درون زا که قرابت بیشتری با عدالت اجتماعی دارند، می باشد. برای آغاز چنین تحولی، هدف ایجاد و ترکیب بهینه ای از نهادهای بازاری و نابازاری است. یا به زبان دیگر، کاهش نارسایی ها و ناقصی های بازاری و نابازاری. بدین جهت، نهادها و ترتیبات نهادی حوزه گسترده ای از خدمات را به وجود می آوردند و یا استفاده از فرصت ها و ظرفیت های بالقوه را ممکن می سازند. در این راستا ، تحقیق به صورت روش کیفی انجام می گیرد. و به جهت رویکرد نهادی خود قصد دارد مناسبات نظام بازار را در گفتمان های ایران معاصر از طریق گفتمان انتقادی مورد بررسی قرار دهد. از این نظر طبق یافته های تحقیق می توان گفت گرچه با گسترش امکانات زیربنایی کشور از دوران رضاشاه و پس از آن، شرایط بازارهای ملی فراهم آمد، و گرچه با اصلاحات ارضی کارکردهای سنتی اقتصاد به نفع سازکار بازار فروپاشید اما هنوز در این دوره موانع جدی برای پیدایش بازارهای گسترده، شکل گیری و تشدید رقابت وجود دارد. حتی تحولات بعدی توزیع نیز چشم اندازهای امیدوار کننده ای پدیدار نکرده است. این مساله برای هر دو دوره پیش و پس از انقلاب اسلامی صادق است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
14 - فهم درست جایگاه پرسش فلسفی در فرهنگ بشری
فروزان راسخیاز دیرباز شمار زیادی از فیلسوفان کوشیدهاند تا توضیح بدهند که چرا پرسیدن مهمتر از پاسخدادن است و از این رهگذر با به دست دادن تعریف ماهیت پرسش فلسفی، انواع آن، انگیزههای طرح اینگونه پرسشها، و فوایدی که مترتب بر این پرسشها تمایز فلسفه، شأن و اهمیت آن، و رابطه آن دیگ أکثراز دیرباز شمار زیادی از فیلسوفان کوشیدهاند تا توضیح بدهند که چرا پرسیدن مهمتر از پاسخدادن است و از این رهگذر با به دست دادن تعریف ماهیت پرسش فلسفی، انواع آن، انگیزههای طرح اینگونه پرسشها، و فوایدی که مترتب بر این پرسشها تمایز فلسفه، شأن و اهمیت آن، و رابطه آن دیگر گونههای دانش را گوشزد کردهاند میتوان مدعی شد که پرسش فلسفی پرسشی که نتوان از طریق تجربی و یا تاریخی به آن پاسخ گفت یا صحت و سقم پاسخهای داده شده به آن را نتوان از طریق تجربی و تاریخی معلوم کرد. لااقل هفت دسته پرسشهای ذیل پرسش فلسفی است: پرسش از ارزشیابی غایی، علل غایی، معنای زندگی، کیفیت امور، امور فرجامین، طبقهبندی موجودات و امور مربوط به خودِ معرفت. چهار انگیزه برای طرح پرسشهای فلسفی ذکر کرد که، از آن میان، دو انگیزه ، یعنی کنجکاوی و حقیقتطلبی، اختصاص به پرسشهای فلسفی ندارند، بلکه انگیزههای طرح هر پرسشی (اعم از پرسش فلسفی و تجربی، تاریخی، دینی و مذهبی و...) اند و دو انگیزهی دیگر، یعنی برخی از پرسشهای فلسفی و نیاز سایر علوم به فلسفه، به پرسشهای فلسفی اختصاص دارند. چند فایدهی روانیـاخلاقی نیز بر طرح پرسشهای فلسفی و کوشش برای پاسخدادن به آنها مترتّب است یعنی عقلانیت، استقلال فکری، برابریگرایی و مدارا. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
15 - بررسی مهمترین چالشهای اصاله الظهور
رامین پورسعیدفقها آشکارا، عمل به ظن را حرام می دانند، مگر آنکه ظن، مبتنی بر دلی لی قطعی باشد .آنها در مورد ظن حاصل از ظواهر، به بنا ء عقلا تمسک کرده اند و معتقدند : عقلا به احتمالاتمقابل آنچه از ظاهر فهمیده م یشود، اعتنا نم یکنند.در صورتی که نظریات رقیب، چه در آثار و چه در روش، چالش أکثرفقها آشکارا، عمل به ظن را حرام می دانند، مگر آنکه ظن، مبتنی بر دلی لی قطعی باشد .آنها در مورد ظن حاصل از ظواهر، به بنا ء عقلا تمسک کرده اند و معتقدند : عقلا به احتمالاتمقابل آنچه از ظاهر فهمیده م یشود، اعتنا نم یکنند.در صورتی که نظریات رقیب، چه در آثار و چه در روش، چالشهایی را در بحث ظهوراتمطرح کرده اند که مهم ترین آنها ، نظر میرزای قمی و آرای دانشمندان معاصر مسلمان به تبعهرمنوتیک حقوقی است.نگارنده در این مقاله، مقاصد شارع را، به خصوص در امضائیات، در جهت عدالت وعقلانیت می داند و بر آن است که شارع هرگز به تعطیلی مقاصد حقیق ی اش راضی نم یشود .این تصور که عقلا در محاورتشان به ظاهر کلام تمسک م ی کنند، مربوط به تمام احوال وزمینه ها نیست . عقلا مادام که با مخاطب در یک زمینه قرار دارند، به ظواهر اعتماد م ی کنند،اما اگر زمینه عوض شود، هیچگاه به آنچه از ظاهر برداشت م ی شود، قصد مؤلف یا متکلمنمی گویند. چه، گاهی مقاصد مولف یا متکلمی که در زمینه دیگر قرار دارد، در جهت عکسظهورات کلامش قرار م ی گیرد، و چون قرائنی بین او و هم عصر ی هایش بوده که در دست مانیست، لازم است پیشنهادات شیو ه های رقیب را جدی بگیریم . ضرورت این مهم در جاییبیشتر است که علم به مفقود شدن قرائن داشته باشیم تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
16 - مک اینتایر در مقابل عقل گرایی و نسبی گرایی
هادی صمدیمک اینتایر، فیلسوف معاصر اسکاتلندی، در فصل پانزدهم کتاب عدالت چه کسی؟ کدام عقلانیت؟(1988 ) نظریه ای درباره عقلانیت ارائه می دهد که مطابق آن سنت ها نه تنها تهدیدی برای عقلانیتنیستند بلکه عقلانیت اساساً وابسته به سنت است. وی در آن جا از یک سو استدلال هایی بر علیهنسبی گرای أکثرمک اینتایر، فیلسوف معاصر اسکاتلندی، در فصل پانزدهم کتاب عدالت چه کسی؟ کدام عقلانیت؟(1988 ) نظریه ای درباره عقلانیت ارائه می دهد که مطابق آن سنت ها نه تنها تهدیدی برای عقلانیتنیستند بلکه عقلانیت اساساً وابسته به سنت است. وی در آن جا از یک سو استدلال هایی بر علیهنسبی گرایی و منظرگرایی مطرح می کند و از سوی دیگر روی خوشی به عق لگرایی مرسوم نشاننمی دهد. چنین موضعی او را در حالتی برزخی قرار م یدهد. حیوانات عقلانی وابسته ( 1999 ) کتابیاست از او که در آن مواضع م کاینتایر در باب عقلانیت به اردوگاه عقل گرایان نزدیک تر م یشود، هرچند که کماکان فاصله خود را با عقل گرایان سنتی حفظ می کند. مقاله حاضر نگاهی دارد به اینتغییر موضع وی در مورد عقلانیت تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
17 - سیرتحولات فلسفه ی علم از دیدگاه واقع گرایی انتقادی یک ارزیابی شتابزده
علی پایادر مقالهی حاضر، پس از ارائهی شماری از "تعاریف" دربارهی فلسفه ی علم ، و ارائه ی "تعریف "مختار نگارنده، به اجمال و اختصار هرچه تمامتر به برخی از مهمترین تحولات فلسفه ی علم از آغازتاکنون پرداخته می شود. هرچند هدف اصلی آشنا ساختن خوانندگان با یک چشم انداز کلی ازمسائل و موضو أکثردر مقالهی حاضر، پس از ارائهی شماری از "تعاریف" دربارهی فلسفه ی علم ، و ارائه ی "تعریف "مختار نگارنده، به اجمال و اختصار هرچه تمامتر به برخی از مهمترین تحولات فلسفه ی علم از آغازتاکنون پرداخته می شود. هرچند هدف اصلی آشنا ساختن خوانندگان با یک چشم انداز کلی ازمسائل و موضوعات و راه حل های پیشنهادی است اما در مواردی نیز نقدها و ارزیابی هایی درخصوص موضوعات مطروحه، از یک دیدگاه واقع گرایانه متکی به عقلانیت نقاد مطرح شده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
18 - منطق موقعیت و کاربرد آن در نقد و نظریه ی ادبی
رهبر اشنوئی محمودزادهدر مباحث نقد ادبی از جایگاه نویسنده و خواننده در تعین نوع خوانش ها و نوع دعاوی موجود درنقادی ها، سخن بسیار به میان آمده است. ولی مشکل اینجا است که هویات نویسندگان و خوانندگانمتون مختلف، هویاتی دقیقاً شناخته شده و متعین نیستند که ما بخواهیم دعاوی نقادانه مان را بااستفاده أکثردر مباحث نقد ادبی از جایگاه نویسنده و خواننده در تعین نوع خوانش ها و نوع دعاوی موجود درنقادی ها، سخن بسیار به میان آمده است. ولی مشکل اینجا است که هویات نویسندگان و خوانندگانمتون مختلف، هویاتی دقیقاً شناخته شده و متعین نیستند که ما بخواهیم دعاوی نقادانه مان را بااستفاده از آن ها متعین کنیم. چگونه می توان با این مشکل کنار آمد و راه برون رفتی برای آن جست؟برای حل مشکل فوق از مفاهیمی مانند فرد واقعی و فرد نوعی و مفهوم کلان تر منطق موقعیترولان بارت مرگ مؤلف استفاده شده است و همه ی این بحث ها مقدمه ی ورود به مبحث نظریه یشده اند. و همین جاست که آرای بارت را می توان به چالش گرفت. اگر نظریه ی بارت را از نگاه مفهوممنطق موقعیتی مورد بررسی قرار دهیم، می توان به نتایجی رسید که با نتایجی که خود بارت به آنهارسید، در تضاد قرار دارد. در حقیقت کاری که در این مقاله صورت گرفته است، این است کهنظریه ی مرگ مؤلف بر خود آن نظریه اعمال شده است؛ یعنی تبعات نظریه ی بارت فارغ از خواست هیخود وی بررسی شده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
19 - غلبه بر توجیه گرایی
دیوید میلراین یک اشتباه ساده اما قدیمی در نظریه ی معرفت است که گمان کنیم توجیه، در هر حدّو اندازه ای، محور عقلانیت و یا حتی برای آن مهم است. ما باید برای همیشه از اتکای فکریبه این عقیده که مدام به ما امنیت خاطری دروغین و غیرضروری تعارف می کند، د ستبشوییم، همان که مسأله ی حلّ ناشد أکثراین یک اشتباه ساده اما قدیمی در نظریه ی معرفت است که گمان کنیم توجیه، در هر حدّو اندازه ای، محور عقلانیت و یا حتی برای آن مهم است. ما باید برای همیشه از اتکای فکریبه این عقیده که مدام به ما امنیت خاطری دروغین و غیرضروری تعارف می کند، د ستبشوییم، همان که مسأله ی حلّ ناشدنی ناظر به مبنای نظریه ها را با این مسأله ی قابل حلّجایگزین می کند که چگونه نقائص نظریه ها را برملا کنیم . این مقاله (هرچند نه براینخستین بار ) با نظر به برخی نقدهای جدید خطوط کلی عقل گرایی انتقادی پوپر را ترسیممی کند . در این مقاله به عنوان نمونه ای از قدرت رویکرد انتقادی، بحثی اجمالی راجع بهجایگاه قوانین منطق مطرح می شود. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
20 - ارایه الگوی رفتاری تصمیم گیری سرمایه گذاران حقیقی در بورس اوراق بهادارتهران
محمد حسین عبدالرحیمیان تقی ترابی سیدجلال صادفی شریف رویا دارابیمطابق با اهداف تعیین شده، تحقیق ترکیبی در بخشهای کیفی و کمی تحقیق عملیاتی شد. در مرحله کیفی ضمن اتخاذ استراتژی پدیدارنگاری، مصاحبههای نیمه ساختاریافته عمیق با خبرگان بازار سرمایه انجام و با استفاده از روش تحلیل محتوا مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند، که هیجده مولفه شناسا أکثرمطابق با اهداف تعیین شده، تحقیق ترکیبی در بخشهای کیفی و کمی تحقیق عملیاتی شد. در مرحله کیفی ضمن اتخاذ استراتژی پدیدارنگاری، مصاحبههای نیمه ساختاریافته عمیق با خبرگان بازار سرمایه انجام و با استفاده از روش تحلیل محتوا مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند، که هیجده مولفه شناسایی شد. بر اساس این مولفهها پرسشنامه بخش کمی تحقیق طراحی گردید. تعداد 400 پرسشنامه به صورت نمونه گیری غیر تصادفی در دسترس توزیع شد که 275 پرسشنامه تکمیل و جمع آوری گردید . دادههای حاصل از پرسشنامه با استفاده از تحلیل عاملی بررسی و مقولههای اصلی تحقیق از قبیل عوامل فرهنگی ، شناختی، احساسی و شخصیت شناسایی شدند. همچنین دادهها از طریق نرم افزارهای SPSS و Amos Graphic و با استفاده از روش تحلیل مسیر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج تحقیق بیانگر این است که زیربنایی ترین عامل در رفتار سرمایه گذاران همانا عامل فرهنگ میباشد. تورشهای شناختی مقدم بر تورشهای عاطفی هستند(نظریه ساخت واره) که در کنار تاثیر عامل شخصیت، موجب بروز رفتارهای توده وار در تصمیم گیری سرمایه گذاران حقیقی میشود.. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
21 - نگرشی بر جامعیت قرآن از روزنه تربیت عقلانی
علیرضا زکیزاده رنانی فاطمه طائبی اصفهانینوشتار حاضر با روش توصیفی- تحلیلی و با هدف تبیین تربیت عقلانی قرآنی و بیان نظر قرآن در جمع کردن میان دین و عقل به مبحث جامعیت نگاه نموده است. در حقیقت قرآن با روشهای متعدد به پرورش اندیشه در مخاطبین ذوی العقول توجه نموده است. این کتاب سراسر حکمت، نه عقلگرایی افراطی را أکثرنوشتار حاضر با روش توصیفی- تحلیلی و با هدف تبیین تربیت عقلانی قرآنی و بیان نظر قرآن در جمع کردن میان دین و عقل به مبحث جامعیت نگاه نموده است. در حقیقت قرآن با روشهای متعدد به پرورش اندیشه در مخاطبین ذوی العقول توجه نموده است. این کتاب سراسر حکمت، نه عقلگرایی افراطی را میپذیرد و نه عقلستیزی را؛ تربیت عقلانی قرآنی معطوف به وسیعترین مخاطبان و با تمام جوانب عقلانیت میباشد. در این پژوهش تربیت عقلانی در هر سه بعد عقلانیت مورد بررسی قرار گرفته است. به نظر میرسد در قرآن همه این اقسام مورد تربیت واقع شده است. عقلانیت بنیادین با استدلالات و براهین قرآنی و عقلانیت ارزشها با انتقادات به بینشها و روشهای نادرست و ارائه نمونههای اخلاقی والگوهای عملی و عقلانیت ابزاری با شرایط خاص خود مورد توجه تربیت قرآنی بوده است؛ که این مسأله مصداق بارز جامعیت این کتاب شریف میباشد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
22 - بررسی تحلیلی مبانی تربیت اخلاقی هابرماس و نقد آن از دیدگاه اخلاق قرآنی
عادل رمضانی مصطفی قادری محسن ایمانی نائینیهابرماس، فیلسوف نسل دوم مکتب انتقادی فرانکفورت، بر این باور است که عقل مدرن نتوانسته تمام ابعاد خویش را آشکار سازد و تنها عقل ابزاری بر جامعه مدرن مسلط شده است. وی با طرح نظریه کنش ارتباطی در پی بازسازی پروژه مدرنیته است که به زعم وی عقیم یا ناتوان مانده است. او در این أکثرهابرماس، فیلسوف نسل دوم مکتب انتقادی فرانکفورت، بر این باور است که عقل مدرن نتوانسته تمام ابعاد خویش را آشکار سازد و تنها عقل ابزاری بر جامعه مدرن مسلط شده است. وی با طرح نظریه کنش ارتباطی در پی بازسازی پروژه مدرنیته است که به زعم وی عقیم یا ناتوان مانده است. او در این نظریه که مهمترین دیدگاه او محسوب میشود، با استفاده از رویکردهای جدید زبانشناسی و فلسفه زبان سعی در ارائه مدلی از تربیت اخلاقی بر مبنای عقلانیت ارتباطی دارد. محقق در این مقاله با بهره گیری از رویکرد توصیفی- تحلیلی، ابتدا به مرور اجمالی نظریه کنش ارتباطی هابرماس، به عنوان مبنای نظریه تربیت اخلاقی وی، پرداخته سپس دیدگاه تربیت اخلاقی را استنتاج نموده و در ادامه به نقد این دیدگاه از سوی اخلاق قرآنی پرداخته است. نتیجه تحقیق نشان داد تأکید هابرماس بر عقلانیت ارتباطی و اخلاق گفتوگویی در نظریه کنش ارتباطی، در سطح فردی رشد و شکوفایی خرد مبتنی بر ارتباط متقابل هنجاری (عقل ارتباطی) و در سطح اجتماعی دستیابی به تفاهم مبتنی بر کنشهای اخلاقی را به عنوان اهداف تربیتی مطرح میسازد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
23 - رویکردهای مختلف در زمینه نسبت فرهنگ و تمدن
محمد ترابیاز دیر باز تعریف مفاهیمی نظیر جامعه،فرهنگ،تمدن، ملت و.... با دشواری های بسیار روبه رو بوده و آثار زیادی در باره این دو مفهوم به رشته تحریر در آمده است. اندیشمندان ونظریه پردازان با رویکردهای متفاوت واز زوایای گوناگون آن را مورد کاوش وباز بینی قرار داده اند و درمعرض تفسی أکثراز دیر باز تعریف مفاهیمی نظیر جامعه،فرهنگ،تمدن، ملت و.... با دشواری های بسیار روبه رو بوده و آثار زیادی در باره این دو مفهوم به رشته تحریر در آمده است. اندیشمندان ونظریه پردازان با رویکردهای متفاوت واز زوایای گوناگون آن را مورد کاوش وباز بینی قرار داده اند و درمعرض تفسیرهای گوناگون ومتنوع قرار داده اند.نویسندگان ومحققان مختلف هریک از منظر خود با آن دست وپنچه نرم کرده اندوتفسیری دلخواه ازآن داشته اند.به گونه ای که گاه ان را مترادف و گاه دو مفهوم جدا و مستقل فرض کرده اند. این تحقیق دراساس به دومفهوم فرهنگ وتمدن می پردازد و شناساندن وسنجش اندیشه های متفاوت وهمسو ومخالف را هدف می گیرد. پرسش اصلی این است که چه نوع رابطه یا نسبتی میان این دو مفهوم وجوددارد. فرضیه تحقیق براصل جدایی واستقلال این دو تاکید دارد واین استقلال را باتوجه به تحولات نظام جهانی مطلوب ومناسب می داند. در این مقاله با استفاده از روش اسنادی و کتابخانه ای به بررسی رابطه میان این دو مفهوم پرداخته ایم. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
24 - رابطۀ تعاملی عدالت، معنویت و عقلانیت در الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت و دستاوردهای آن
سیدکاظم سیدباقری محمود مختاربندهدف پژوهش حاضر جستجوی رابطۀ میان عدالت و معنویت و عقلانیت و دستاوردهای آن در الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و بر این فرضیه تاکید دارد که با رابطۀ تعاملی و تاثیرگذار عدالت و معنویت، در عرصۀ فردی، زمینه برای ریزش دستاوردهای فردی به عرصۀ سیا أکثرهدف پژوهش حاضر جستجوی رابطۀ میان عدالت و معنویت و عقلانیت و دستاوردهای آن در الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و بر این فرضیه تاکید دارد که با رابطۀ تعاملی و تاثیرگذار عدالت و معنویت، در عرصۀ فردی، زمینه برای ریزش دستاوردهای فردی به عرصۀ سیاسی- اجتماعی فراهم شده و مسیر را برای رسیدن به الگوی پیشرفت و سپس حیات طیبه فراهم میکند و همۀ این مراحل با عقلانیت و برنامهریزی عقلی و التزام به آموزههای شریعت انجام میشود. حضور این عناصر، در این الگو، حکایت از پیشرفتی متفاوت و همهسو نگرانه داشته و روشی دیگر برای پویایی جامعه اسلامی ترسیم میکند. توجه به این ابعاد است که دستیابی شهروندان به حقوق، آزادیها، فرصتهای برابر، توسعه و رفاه اقتصادی، کرامت نفس، منزلت و امنیت اجتماعی را برای جامعه فراهم خواهد کرد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
25 - بررسی سلوک عقلی و شهودی سهروردی بر اساس عقلانیت ارتباطی هابرماس
حسین حاتم وند حسین فلسفی علی فتح الهیدر پژوهش حاضر سلوک عقلی و شهودی سهروردی بررسی و نظریههای فلسفی هابرماس بهویژه با محوریت نظام ارزشها و اخلاقیات، عقلانیت ابزاری و عقلانیت ارتباطی با اندیشههای وی ارزیابیشده است. هدف از این پژوهش این بوده است که نشان دهد سهروردی حتی در سلوک شهودی خویش از سلوک عقلی غا أکثردر پژوهش حاضر سلوک عقلی و شهودی سهروردی بررسی و نظریههای فلسفی هابرماس بهویژه با محوریت نظام ارزشها و اخلاقیات، عقلانیت ابزاری و عقلانیت ارتباطی با اندیشههای وی ارزیابیشده است. هدف از این پژوهش این بوده است که نشان دهد سهروردی حتی در سلوک شهودی خویش از سلوک عقلی غافل نمانده است و عقلانیت فلسفی را برای رسیدن به حقیقت سعادت انسانی و نائل شدن به علم حضوری (شهود ـ اشراق) لازم و عقل و شهود را مکمل یکدیگر میداند. بر این اساس سهروردی بهنوعی مکتب تلفیق را که آمیزهای از عقل، نقل و شهود است بنیاد نهاده است. میان نظریات و اندیشههای سهروردی و هابرماس در حوزه نظام ارزشها و عقلانیت ابزاری و کنش ارتباطی مشابهتها و تفاوتهایی وجود دارد که در این مقاله به بررسی و تحلیل آنها پرداختهشده است. هابرماس و سهروردی هر دو برآنند که با گسترش حیطه ادراکات عقل میتوان به حقایقی که بهظاهر فوق عقلانی مینمایند رسید. سهروردی بر این باور است که مکاشفههای عرفا را هم باعقل میتوان درک کرد. هابرماس نیز بر این باور است که به حقایق ارزشی با عقلانیت میتوان رسید اما از راه کنش ارتباطی و تفاهم. در نظر شیخ اشراق، عقل مکمل شهود است و شهود مکمل عقل؛ ولی از دیدگاه هابرماس عقل درصدد اثبات ادعا است. عقلانیتی که سهروردی برای توسعه آن کوشیده است عقلانیت فلسفی برای رسیدن به حقیقت و سعادت انسانی بود آنهم با رشد و توسعه علم حضوری. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
26 - نقش عقلانیت دینی در فقه سیاسی میرزا محمد حسین نائینی
علیرضا بهشتیفقه سیاسی شیعی در ایران اسلامی متناسب با شرایط متفاوت زمانی و تغییر و تحولات سیاسی و اجتماعی همواره در حال تغییر بوده است. این تغییرات در آرای مجتهدین و علمای مختلف و نوع رویکرد آنان به ارتباط دین با سیاست و متغیرهای مؤثر بر آن در دورههای مختلف وجود داشته است.در دوره م أکثرفقه سیاسی شیعی در ایران اسلامی متناسب با شرایط متفاوت زمانی و تغییر و تحولات سیاسی و اجتماعی همواره در حال تغییر بوده است. این تغییرات در آرای مجتهدین و علمای مختلف و نوع رویکرد آنان به ارتباط دین با سیاست و متغیرهای مؤثر بر آن در دورههای مختلف وجود داشته است.در دوره مشروطه به دلیل ورود نهاد پارلمان به ایران به دلیل تغییر در ساختار حکومت وتوزیع قدرت، فقه سیاسی نیز در مجتهدین اصولی مانند محمد حسن نائینی از نظر سیاسی وارد عرصه جدیدی تازه شد. عامل عقلانیت دینی در چارچوب اصولیگری در اندیشه سیاسی محمد حسن نائینی در چارچوب فقه سیاسی شیعی و بررسی آرا و نظریات وی در این زمینه در کتاب تنبیه الامه و تنزیه المله موضوع اصلی این پژوهش است. همچنین نگارنده در این پژوهش عقلانیت دینی و نقش و جایگاه آن در فقه سیاسی نائینی را با روشی توصیفی- تحلیلی مورد بررسی قرار داده و شاخصهای آن در رابطه با لزوم تاسیس و ثبات نهاد پارلمان را تببین کرده است. هدف از این پژوهش رسیدن به فهم آرا و عقلانیت دینی مورد نظر نائینی در کتاب تنبیهالامه و تنزیهالمله متناسب با شرایط زمان و جامعه و استفاده از ادله عقلی و نقلی در کنار هم برای اثبات حقانیت پارلمان در پارادایم فقه سیاسی تشیع و تطبیق آن با آموزههای اسلامی است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
27 - «بررسی تطبیقی مفهوم عقلانیت در اندیشه های ماکس وبر و شهید مطهری و تبعات سیاسی آن»
سید امین تقوی فر حامد عامری گلستانی شیوا جلال پور حامد محقق نیاهسته پایدار اندیشه های ماکس وبر و شهید مطهری عقلانیت است. عقلانیت در اندیشه های وبر با عبور از خوانش پارسونزی، بر اساس سوبژکتویسم کانتی امری برساخته است. یعنی انسان واقعیت را نه در مطابقت با واقع بلکه باید آن را جعل و اعتبار کند؛ چون در حوزه های اندیشه و اخلاقیات هیچ پد أکثرهسته پایدار اندیشه های ماکس وبر و شهید مطهری عقلانیت است. عقلانیت در اندیشه های وبر با عبور از خوانش پارسونزی، بر اساس سوبژکتویسم کانتی امری برساخته است. یعنی انسان واقعیت را نه در مطابقت با واقع بلکه باید آن را جعل و اعتبار کند؛ چون در حوزه های اندیشه و اخلاقیات هیچ پدیده فرهنگی پیشینی وجود ندارد؛ همچنین عقلانیت در تفکرات شهید مطهری، جنبه های وسیعی چون وحیانی و قرین شرع بودن را در بر می گیرد که از ابزارهای گوناگونی همچون تجربه، وحی، نقل و عقل بهره می برد و از انجا که توانسته است به ابعاد مختلف اجتماعی انقلاب جامعیت بخشد مبنای ایدئولوژیک انقلاب اسلامی است. در این مقاله از روش تحقیق کیفی استفاده شده و روش تجزیه داده ها بصورت توصیفی است. نتیجه ای که به دست آمد این است که عقلانیت در اندیشه های وبر بر اساس ادراکات اعتباری و نه ادراکات حقیقی در منظومه فکری شهید مطهری قابل فهم و تحلیل می باشد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
28 - هویت و عقلانیت گرایی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران (دوره ریاست جمهوری حسن روحانی)
حسین کریمیفرداز دیدگاه پژوهشگران سیاست خارجی ایران منابع و مولفه های هویت نخبگان فکری و اجرایی و عقلانیت گرایی از عناصر اساسی و تعیین کننده در تعریف منفعت ملی و جهت گیری سیاست خارجی می باشد. تجربه سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران با تاکید بر دوره ریاست جمهوری روحانی حاکی از این است ا أکثراز دیدگاه پژوهشگران سیاست خارجی ایران منابع و مولفه های هویت نخبگان فکری و اجرایی و عقلانیت گرایی از عناصر اساسی و تعیین کننده در تعریف منفعت ملی و جهت گیری سیاست خارجی می باشد. تجربه سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران با تاکید بر دوره ریاست جمهوری روحانی حاکی از این است اسلام گرایی با قرائت عملگرایانه،تجددگرایی با تمرکز بر توسعه اقتصادی،دولت گرایی و تاکید بر نقش دولت_ ملت در سیاست خارجی،تنش زدایی با آمریکا و کشورهای جهان اسلام خصوصا با کشورهای منطقه خلیج فارس عناصری تعیین کننده در تعریف منفعت ملی بودند. در این مقاله تلاش می شود به بررسی رابطه هویت و عقلانیت در تدوین و اجرای سیاست خارجی دولت آقای روحانی پرداخته شود.پرسش اصلی که این مقاله درصدد پاسخ به آن هست، عبارتست از: مولفه های هویتی نخبگان فکری و اجرایی و عنصر عقلانیت چه نقشی در سیاست خارجی دولت روحانی داشتند.؟فرضیه این پژوهش که با روش تحلیلی و تبیینی مورد آزمون قرار می گیرد عبارتست از:رابطه دیالکتیک و تاثیر و تاثر عناصر هویت ملی نخبگان فکری و اجرایی دولت روحانی و عنصر عقلانیت در تنش زدایی و تعامل با غرب و کشورهای همسایه،فراهم نمودن زمینه لازم جهت سرمایه گذاری اقتصادی و ارائه تصویری صلح طلبانه موثر بوده اند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
29 - بررسی مفهوم عقلانیت مدرن در اندیشه سید جواد طباطبایی
معصومه دستمرد ادریس بهشتی نیا ایرج رنجبردر این پژوهش بر آنیم بدین پرسش پاسخ دهیم که چه نسبتی میان مفهوم سنت و عقلانیت مدرن در اندیشه سید جواد طباطبایی برقرار است و ایشان چگونه فهمی در مواجهه با عنصر عقل مدرن که از مؤلفه های مهم مدرنیته می باشد، داشتند. طباطبایی از متفکرین متجدد است که درصدد ارائه تفسیری نو از أکثردر این پژوهش بر آنیم بدین پرسش پاسخ دهیم که چه نسبتی میان مفهوم سنت و عقلانیت مدرن در اندیشه سید جواد طباطبایی برقرار است و ایشان چگونه فهمی در مواجهه با عنصر عقل مدرن که از مؤلفه های مهم مدرنیته می باشد، داشتند. طباطبایی از متفکرین متجدد است که درصدد ارائه تفسیری نو از سنت می باشد. تفسیری که بر پایه عقل و علم نوین قرار می گیرد. در این پژوهش سعی بر آن بوده که بر پایه دیدگاههای دکارت و کانت در مورد عقلانیت مدرن به واکاوی دیدگاه طباطبایی بپردازیم. به نظر می رسد، سید جواد طباطبایی با نگرشی غیرذات باورانه و غیرقوم مدارانه از مدرنیته بر آن است که تلقی کانتی از عقل مدرن برخلاف تلقی دکارتی، ماهیتی نه فراتاریخی و ذات گرایانه بلکه حیثیتی تاریخی و اقتضائی دارد و بنابراین، چنین تلقی از عقل مدرن با سنت جوامع، غیرقابل جمع نیست بلکه با اتکاء بر این خوانش از عقل، میتوان به فهم بخش های پویای سنت و زدودن بخشهای متصلب و آلوده به خرافات و ایدئولوژی مبادرت نمود. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
30 - تفسیر حیات انسانی و نقد عقل مدرن از منظر ایمانوئل کانت و اقبال لاهوری
محمد نصیری گارینه کشیشیان سیرکی سید علی مرتضویان فارسانیکانت از مهمترین فیلسوفان غرب است که با بیان محدودیتهای تفکر عقلانی ضمن منضبط نشان دادن عقل، مبناگرایی را که مدتی بر تفکر فلسفی غرب حکمفرما شده بود، به چالش میکشد. او معتقد است عقل از دخالت در تمامی حوزهها عاجز است.در فلسفه کانت، عقل عالیترین قوه نفس و معرفت عقلانی أکثرکانت از مهمترین فیلسوفان غرب است که با بیان محدودیتهای تفکر عقلانی ضمن منضبط نشان دادن عقل، مبناگرایی را که مدتی بر تفکر فلسفی غرب حکمفرما شده بود، به چالش میکشد. او معتقد است عقل از دخالت در تمامی حوزهها عاجز است.در فلسفه کانت، عقل عالیترین قوه نفس و معرفت عقلانی بالاترین مرحله شناخت است. پس اساسیترین ویژگی بشر عقلانیت یا خردورزی است که مبنای سخاوت و شرافت ذاتی او میباشد. اما اقبال عقل را نعمت الهی دانسته و قصد دارد برپایه نظام اندیشهای دینی منسجم و متشکل ازمنابع سهگانه شناخت یعنی طبیعت، تاریخ وتجربه، جهان را تفسیرکرده و معنای زندگی را دریابد. دراین مقاله سعی شد با بررسی شبکهمعنایی هرمتفکر وجوه اشتراک و افتراق اندیشه آنان درمورد تفسیرحیات انسانی مشخصگردد. یافتهها حاکی از آن استکه کانت با جدا سازی عقل عملی از عقل نظری در گام اول آن را توانمند در تشخیص اخلاق و عمل به اخلاق ارزیابی میکند و این امکان را به بشر میدهد که اخلاقی جهانشمول و معتبر وضع کند و از اینکه اخلاق به امری نسبی تبدیل شود ممانعت میکند و برای اینکه عقل در تشخیص اخلاق دچار اشتباه نشود، معیارهایی معرفی میکند که براساس آن امکان تشخیص رفتار اخلاقی از رفتار غیراخلاقی ممکن میشود. از دیگر سو مهمترین ویژگی اندیشهی اقبال وجه انتقادی و سنتشکنی اوست. او عقل انسانرا بهتنهایی قادربه فهم صیرورت هستی نمیداند و برای تفسیر جهان نیاز بهپیوند انسان با حیات را لازم و بیشترین سطح-آگاهی و اندیشهورزی فیلسوفان را ناشیاز غرایزنهانی آنها میداند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
31 - عقلانیت و مدرنیسم در اندیشه و آثار محمدعلی فروغی
محمدعلی نوبخت مقصود رنجبر علی محسنیناکارآمدی و عقب ماندگی ساختار نظام سیاسی حاکم بر ایران دوران قاجار دستاوردهایی جز فقر، بیماری و تحقیر برای ملت ایران به ارمغان نیاورد. از اینرو نخبگان سعی کردند تا با تلفیق عقلانیت و مدرنیسم تغییری در پارادایم اندیشه حاکم بر نظام سنتی ایران و تحولی مهم در فضای فکری ایرا أکثرناکارآمدی و عقب ماندگی ساختار نظام سیاسی حاکم بر ایران دوران قاجار دستاوردهایی جز فقر، بیماری و تحقیر برای ملت ایران به ارمغان نیاورد. از اینرو نخبگان سعی کردند تا با تلفیق عقلانیت و مدرنیسم تغییری در پارادایم اندیشه حاکم بر نظام سنتی ایران و تحولی مهم در فضای فکری ایرانیان ایجاد کنند. هدف پژوهش حاضر سنجش و نسبت بررسی عقلانیت و مدرنیسم در آثار و اندیشههای محمدعلی فروغی "ذکاءالملک"است. فروغی با ژرف اندیشی و پرهیز از گرایش افراط گونه و بررسی اندیشه های فلسفی و سیاسی جدید غرب که تا زمان وی در بین نخبگان سیاسی بی سابقه بود؛ درک عمیق و سنجیدهای از کالبد سیاسی ایران داشت. وی با بینشی واقع گرایانه و متمرکز نمودن توان خود بر روشنگری سیاسی و ترجمه، تألیف متون کلاسیک فرهنگ غربی، سخنرانی و مقاله نویسی؛ اندیشه های فلسفی، اقتصادی و سیاسی مدرن را به ایرانیان معرفی نمود. سوأل اصلی پژوهش این است که؛ عقلانیت و مدرنیسم در اندیشه و آثار محمد علی فروغی تا چه میزان تأثیر داشته است؟ و فرضیه مقاله حاضر این میباشد که محمدعلی فروغی نسبت به نخبگان نوگرای همروزگار خود درک بهتری از عقلانیت و مدرنیسم داشته و تلاش وی این بوده تا با خلق تألیفات منسجم و سنجیده در تحول فکری، نضج عقلانی و ایجاد نهادهای مدرن نقش نظری و عملی بهتری ایفا نماید. از اینرو آثار و نظام اندیشگی وی براساس اسناد و منابع تاریخی به روش توصیفی، تحلیلی بررسی و نقش و سامانه فکری وی از مفهوم عقلانیت و مدرنیسم مورد واکاوی قرار گرفته است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
32 - تأثیر نظام مالکیت ارضی بر تحولات علمی و فرهنگی دورۀ تیموری
فاطمه السادات فیروزی عبدالرسول عمادی علیرضا منصوریچکیده: تأثیر نظام مالکیت ارضی بر تحولات علمی و فرهنگی دورۀ تیموری شکوفایی علمی و فرهنگی دورۀ تیموری که گاهی از آن با عنوان رنسانس تیموری یاد می شود ، نیازمند حمایت های اقتصادی بود ، و نمی توان آن را تنها بر اساس علایق فردی برخی از سلاطین تیموری به علم و دانش تبیین ک أکثرچکیده: تأثیر نظام مالکیت ارضی بر تحولات علمی و فرهنگی دورۀ تیموری شکوفایی علمی و فرهنگی دورۀ تیموری که گاهی از آن با عنوان رنسانس تیموری یاد می شود ، نیازمند حمایت های اقتصادی بود ، و نمی توان آن را تنها بر اساس علایق فردی برخی از سلاطین تیموری به علم و دانش تبیین کرد . در مقالۀ حاضر با رویکرد تاریخ نگارانۀ عقلانیت نقاد توضیح می دهیم که نظام اقتصادی و مالیاتی و زمین داری دورۀ تیموری ، که نمونۀ شاخص آن با نام سیورغال شناخته میشود ، گرچه از طرف حکومت مرکزی متناسب با زیست بوم سیاسی و اجتماعی آن دوره و در راستای اهداف اقتصادی و سیاسی حکام اعمال شد ، ولی تبعات پیشبینی نشده ای داشت که یکی از آنها ایجاد زمینۀ مناسبی برای حمایت از نهادهای علمی و فرهنگی آن دوره بود. کلمات کلیدی : علم دورۀ تیموری ، سیورغال ، اقتصاد دورۀ تیموری، عقلانیت نقاد، تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
33 - بررسی تحلیلی اخلاق مدنی در جهان مدرن (با تأکید بر آراء و اندیشههای جامعهشناسان انتقادی وپست مدرن)
صمد صباغ فیروز راد میترا رهنمایاناین مقاله به بررسی تحلیلی اخلاق مدنی در جهان مدرن اختصاص دارد که براساس آراء و اندیشههای جامعهشناسان مکتب فرانکفورت و پست مدرن تدوین شده است. در این بررسی جهت دستیابی به دیدگاههای این متفکران، به پارهای از آثار تعدادی از این اندیشمندان مراجعه شده است، که عبارتند از أکثراین مقاله به بررسی تحلیلی اخلاق مدنی در جهان مدرن اختصاص دارد که براساس آراء و اندیشههای جامعهشناسان مکتب فرانکفورت و پست مدرن تدوین شده است. در این بررسی جهت دستیابی به دیدگاههای این متفکران، به پارهای از آثار تعدادی از این اندیشمندان مراجعه شده است، که عبارتند از: آدورنو، هورکهایمر، مارکوزه، هابرماس، بودریار، لیوتار و دریدا. بررسی حاضر یک پژوهش کیفی است که بر اساس رویکرد تفسیری- تفهمی به مطالعه تطبیقی و انتقادی نظرات ارائه شده میپردازد. نتایج به دست آمده از این یافتهها حاکی است که میان آراء جامعهشناسان در دو نحله فکری، تفاوتها و شباهتهای قابل تأملی وجود دارد. براساس نکاتی که کم و بیش مورد اتفاق نظر این اندیشمندان است، میتوان تصویری کلی از وضعیت اخلاق مدنی در جهان مدرن ترسیم نمود. این تصویر حاکی از وجود معضلات و بحرانهایی در حیات جمعی انسانها در جوامع مدرن میباشد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
34 - ظهور خانواده مدرن در ایران با تکیه بر تغییرات اجتماعی دوره ی قاجار و پهلوی
سمیرامیس شاه اسماعیلی نژاد خراسانی تقی آزاد ارمکیمقاله ی حاضر به بررسی تاریخی سیر تکوین نهاد خانواده در بستر تغییرات اجتماعی ایران، طی صد سال اخیر پرداخته است تا مسیر متفاوت تکوین خانواده در ایران را به طور متمایز از خانواده ی غربی توضیح دهد. این مقاله با رویکرد کیفی و روش بررسی تاریخی به بازآفرینی رخدادهای مهم تاری أکثرمقاله ی حاضر به بررسی تاریخی سیر تکوین نهاد خانواده در بستر تغییرات اجتماعی ایران، طی صد سال اخیر پرداخته است تا مسیر متفاوت تکوین خانواده در ایران را به طور متمایز از خانواده ی غربی توضیح دهد. این مقاله با رویکرد کیفی و روش بررسی تاریخی به بازآفرینی رخدادهای مهم تاریخی، با سبکهای توصیفی- روایتی و تحلیل وقایع و روابط میان آن ها پرداخته است تا با بهره گیری از مفاهیم نظری تقسیم کار، عقلانی سازی و ازجاکندگی، سیر تکوین خانواده در ایران معاصر را توضیح دهد. نتایج پژوهش نشان می دهد در جامعه ی ایران، تغییر خانواده سنتی به خانواده هسته ای تحت تاثیر مدرنیزاسیون و در فقدان جامعه مدنی قدرتمند رخ داده و مدرنیته ی آمرانه، این روند را متأثر ساخته است و در نتیجه ی کیفیت تغییرات اجتماعی و لهجه ی ایرانی مدرنیته، خانواده هسته ای با ویژگی های متمایز حفظ ریشه های سنتی و خصلت های نهادی خود تکوین یافته است، به نحوی که هنوز ریشه های سنتی این نوع خانواده به طور کامل گسسته نشده است. پیامد چنین روند تاریخی در ایران، ظهور خانواده ی هسته ای وابسته است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
35 - درنیته محل تضارب آراء
قدرت احمدیان مختار نوریمدرنیته با گسستی معرفت شناسانه از قرون وسطی، جهانبینی جدیدی برای نوع بشر فراهم ساخت. در همین راستا این نوشتار به دنبال بررسی پارادایم مدرنیته بر اساس چند تحول اساسی است که از جمله میتوان به رنسانس، پروتستانیسم، انقلاب روشنگری، انقلاب فرانسه و انقلاب صنعتی اشاره کرد. پ أکثرمدرنیته با گسستی معرفت شناسانه از قرون وسطی، جهانبینی جدیدی برای نوع بشر فراهم ساخت. در همین راستا این نوشتار به دنبال بررسی پارادایم مدرنیته بر اساس چند تحول اساسی است که از جمله میتوان به رنسانس، پروتستانیسم، انقلاب روشنگری، انقلاب فرانسه و انقلاب صنعتی اشاره کرد. پارادایم مدرنیته بر مبنای این تحولات اساسی، درصدد ایجاد شیوه زیست جدیدی برای نوع بشر بود. به گونهای که این شیوه زیست جدید بتواند، سعادت، رفاه و رهایی انسان را تضمین کند. اما علیرغم دستاوردهای مثبت آن، بعضی از اندیشمندان پارادایم مدرنیته را به شیوههای مختلف نقد کردهاند. در راستای بررسی این انتقادات، مقاله حاضر دو نکته مهم را مطرح مینماید: نکته اول اینکه، ایده منتقدین مدرنیته را از متفکرین کلاسیک تا مکتب فرانکفورت و منتقدین پست مدرن مورد تجزیه و تحلیل قرار میدهد. در نکته دوم نیز، تلاش میشود تا باورهای آن دسته از اندیشمندان را که به گذار از مدرنیته، و متفکران باز اندیشی چون هابرماس، گیدنز و جیمسون را که به تداوم در مدرنیته اعتقاد دارند مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
36 - طراحی و تبیین مدل رفتاری مبتنی بر عقلانیت الهی و احساس با در نظر گرفتن نقش میانجی عدالت سازمانی (مورد پژوهش: شرکت توزیع برق شیراز)
سعید خواجه فرد یاسر سالاری سنجر سلاجقه مهدی محمد باقریرفتار کارکنان، با توجه به عقلانیت و احساسِ افراد متفاوت بوده و با میزان عدالت سازمانی تغییر می پذیرد. هدف از این تحقیق طراحی و تبیین مدل رفتاری مبتنی بر عقلانیت الهی و احساس با در نظر گرفتن نقش میانجی عدالت سازمانی در شرکت توزیع برق شیراز میباشد. روش تحقیق از نظر هدف، أکثررفتار کارکنان، با توجه به عقلانیت و احساسِ افراد متفاوت بوده و با میزان عدالت سازمانی تغییر می پذیرد. هدف از این تحقیق طراحی و تبیین مدل رفتاری مبتنی بر عقلانیت الهی و احساس با در نظر گرفتن نقش میانجی عدالت سازمانی در شرکت توزیع برق شیراز میباشد. روش تحقیق از نظر هدف، توسعهای- کاربردی و از نظر ماهیت و روش، توصیفی و همبستگی است. راهبرد این تحقیق کیفی و کمی میباشد که در مرحله کیفی از روش فرایند چرخهای تحلیل استفاده شد. جامعهی آماری تحقیق شامل 1477 نفر از کارکنان شرکت توزیع برق شیراز میباشد که نمونه 313 نفری به روش تصادفی از آن انتخاب گردید. در طراحی و تایید مدل از نظر 14 نفر از خبرگان آگاه به موضوع بهره گرفته شد و روایی محتوایی ابزار گردآوری داده ها تایید گردید. تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از نرم افزارهای SPSS-23 و PLS-3 و با روش مدلسازی معادلات ساختاری انجام شد. نتایج یافتهها نشان داد عوامل مرتبط با رفتار بر رفتارهای مبتنی بر عقلانیت الهی و احساس با نقش میانجی عدالت سازمانی بطور معناداری اثرگذار است. همچنین بر اساس یافتهها تأثیر عقلانیت الهی و احساس بر رفتارهای متعالی، پسندیده، ناپسند و پَست در کارکنان تایید گردید. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
37 - خروج آمریکا از برجام و لزوم بازخوانی مفاد آن و محظورات طرفین در توافق هستهای با کاربست نظریه عقلانیت محصور
علی اکبر یاری القار احمد بخشی سمیه حمیدیپس از توافق هستهای دو انگاره تثبیتی و تنقیدی نزد افکار عمومی مشهود بود که با یکجانبهگرایی ترامپ، انگاره دوم قوت یافت. مساله نوشتار حاضر ایناست که با خروج آمریکا از برجام، ایران چه باید بکند و بر چه اساسی میتوان خروج گامبهگام ایران را از لحاظ حقوقی و سیاسی منطقی و أکثرپس از توافق هستهای دو انگاره تثبیتی و تنقیدی نزد افکار عمومی مشهود بود که با یکجانبهگرایی ترامپ، انگاره دوم قوت یافت. مساله نوشتار حاضر ایناست که با خروج آمریکا از برجام، ایران چه باید بکند و بر چه اساسی میتوان خروج گامبهگام ایران را از لحاظ حقوقی و سیاسی منطقی و قانونی عنوان کرد؟ دیگر اینکه طرفین با چه محظوراتی مواجه بودند که توافقی را امضا کردند که در هر دو سو منتقدان فراوانی داشت؟ دو دستاورد پژوهش ایناست که اولا طرفین بهویژه ایران با محظورات فراوانی هنگام عقد قرارداد مواجه بودند که بهرغم مخالفت با آن از هر دو طرف، با کاربست نظریه عقلانیت محصور هربرت سایمون این قرار داد چند جانبه را امضا نمودند. و انگهی با خروج آمریکا از برجام، اگر جمهوری اسلامی ایران تعهد به قرارداد را بر خلاف منافع ملی خود تلقی نماید؛ مطابق مکانیزم ماشه که یک سیستم خود بسنده است؛ قابلیت حقوقی و سیاسی تقلیل تعهدات یا برگشت به وضعیت پیشا برجامی را دارد. روش تحقیق در این مقاله تحلیلی – توصیفی با تاکید بر تحلیل تصمیمگیری مستند بر نظریه های هربرت سایمون و جک اسنایدر است.ابزار گردآوری داده ها نیز مبتنی بر منابع کتابخانه ای و اینترنتی می باشد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
38 - بررسی جامعه شناختی میزان شهرگرایی و عوامل مؤثر بر آن (مورد مطالعه: شهر ساری)
علی رحمانی فیروزجاه سیده اکرم اصحابی حکیمه کبیری نسبشهرگرایی برخلاف شهرنشینی یک فرآیند رشد شهری نیست بلکه مرحله ی نهایی و نتیجه ی شهرنشینی محسوب می شود. هدف مقاله ی حاضر این است که با توجه به روند افزایش شهرنشینی، شهرنشینان تا چه حد شهرگرا هستند و میزان شهرگرایی آنها از چه عواملی تأثیر می پذیرد. براساس عوامل مؤثر بر شیوه أکثرشهرگرایی برخلاف شهرنشینی یک فرآیند رشد شهری نیست بلکه مرحله ی نهایی و نتیجه ی شهرنشینی محسوب می شود. هدف مقاله ی حاضر این است که با توجه به روند افزایش شهرنشینی، شهرنشینان تا چه حد شهرگرا هستند و میزان شهرگرایی آنها از چه عواملی تأثیر می پذیرد. براساس عوامل مؤثر بر شیوه ی زندگی شهری از دیدگاه ترکیب گرایی و خرده فرهنگی، ده فرضیه مبتنی بر متغیرهای مستقل سن، جنسیت، تحصیلات، وضعیت تأهل، وضعیت اشتغال، درآمد، سابقه ی زندگی در شهر، منشأ شهری یا روستایی، نوع محله و تعداد فرزندان در رابطه با میزان شهرگرایی شهرنشینان تدوین شد. برای بررسی تجربی فرضیات تحقیق از روش پیمایش و تکنیک پرسشنامه ی مبتنی بر مصاحبه استفاده شده است. جامعه ی آماری این تحقیق افراد 30 تا 65 ساله شهرنشین شهر ساری و حجم نمونه 340 نفر بوده که نمونه ها به روش طبقه ای تصادفی ساده انتخاب شده اند. در سطح تحلیل تبیینی، از ضریب همبستگی پیرسون و اسپیرمن، آزمون من وایتنی و آزمون کروسکال والیس استفاده شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد میزان شهرگرایی شهرنشینان ساری در سطح بالایی قرار دارد و تعداد کمی از افراد از نظر میزان شهرگرایی در حالت متوسطی قرار دارند. نتایج مربوط به آزمون فرضیات حاکی از آن است که، نه متغیر مذکور با شهرگرایی رابطه ب معناداری دارد و نه متغیر درآمد با متغیر شهرگرایی. می توان گفت میزان بالای شهرگرایی افراد قابل تبیین در رویکرد جبرگرایی است و شیوه ی زندگی مردم شهر ساری حاصل جبر محیط شهری می باشد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
39 - مفهوم تجدّد و رویکرد نئوکلاسیک در دیوان پروین اعتصامی
مریم مشرّفپروین اعتصامی از پیشروان شعر عصر تجدّد در ایران است. او با مبانی خردگرایانة شعر خود نیازهای عصر روشنگری مشروطه را پاسخ داد و نوعی شعر نئوکلاسیک فارسی را بنا نهاد. واقعگرایی و تکیه بر خرد و اراده و مسؤولیت انسان در قبال سرنوشت خود، شالودة نگاه اجتماعی او را تشکیل میدهد أکثرپروین اعتصامی از پیشروان شعر عصر تجدّد در ایران است. او با مبانی خردگرایانة شعر خود نیازهای عصر روشنگری مشروطه را پاسخ داد و نوعی شعر نئوکلاسیک فارسی را بنا نهاد. واقعگرایی و تکیه بر خرد و اراده و مسؤولیت انسان در قبال سرنوشت خود، شالودة نگاه اجتماعی او را تشکیل میدهد. پرهیز از اوهام و تکیه بر کار و تلاش در شعر او درونمایهای است که به خوبی با نیازهای عصر تجدّد هماهنگ است. در زمینة زبان و سبک نیز پیروی از وضوح و تعادل، استفاده از زبان فاخر و واقعگرایی و معنیسنجی، به ویژه در قالب مناظره و تمثیل از شاخصههای نئوکلاسیک شعر اوست که مجموعاً موجب شده منتقدان عصرش او را در شمار نوگرایان به حساب آورند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
40 - Syrian Crisis: An Analysis of Political and Security Strategies of Involved Actors
احسان تقی زاده سالاریIn one of the bloodiest developments in the Middle East, a severe crisis has gripped Syria and the region since 2011. In the meantime, each of the regional actors or supra-regional powers, according to their weight and position and based on their interests and considera أکثرIn one of the bloodiest developments in the Middle East, a severe crisis has gripped Syria and the region since 2011. In the meantime, each of the regional actors or supra-regional powers, according to their weight and position and based on their interests and considerations, have intervened, played a role or at least taken a stance in this crisis. This article seeks to identify the reasons and factors affecting these policies by examining the political and security strategies of regional and supra-regional actors vis-à-vis the Syrian crisis and study the approaches and tactics adopted by these actors. To this end, three theories of “structuralism”, “Copenhagen School” and “defensive realism” have been used as the theoretical framework. Moreover, by using filing tools, library and internet documents and existing writings, this hypothesis has been substantiated that due to the existence of three types of parallel, mutual and overlapping interests, the behavioral pattern of the actors involved in the Syrian crisis shows three levels of cooperation, competition and confrontation in the Syrian political and military scenes. In this respect, each of the parties involved attempts to have the upper hand by increasing their power and influence, while maintaining and promoting their national interests and controlling and limiting the influence and presence of the other parties تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
41 - اصل عدالت بعنوان یکی از اصول فقهی حقوقی خانواده
زکیه محمدی فهیمه ملک زاده یونس واحد یاریجانویژگی های منحصر به فرد نهاد خانواده، اقتضای آن را دارد که دارای یک نظام حقوقی معین باشد. لازمه یک نظام کارآ در عرصه حقوق این است که دارای مبانی عقلانی و عقلائی باشد. به طوری که کارایی نظام حقوقی به وجود عقلانی و عقلائی این اصول و مبانی بستگی دارد. گرفته میشوند. اصول فقه أکثرویژگی های منحصر به فرد نهاد خانواده، اقتضای آن را دارد که دارای یک نظام حقوقی معین باشد. لازمه یک نظام کارآ در عرصه حقوق این است که دارای مبانی عقلانی و عقلائی باشد. به طوری که کارایی نظام حقوقی به وجود عقلانی و عقلائی این اصول و مبانی بستگی دارد. گرفته میشوند. اصول فقهی حقوقی در حقیقت ادلهای هستند که قواعد فقهی و احکام جزئی فرعی دیگر بر اساس آنها تشکیل شده اند. هر کدام از این اصول دارای مستندات شرعی مناسب و معتبر هستند. این اصول را با توجه به کلیت و همه شمولی آنها، میتوان در سه سطح دستهبندی نمود. سطح اول اصل عدالت است که باید آن را اصل الاصول نامید. سطح دوم اصول همه گیر دیگری مثل آزادی و یا تناسب تکوین و تشریع هستند. سطح سوم اصولی مانند قوامیت مرد و یا استقلال مالی زوجین هستند که هر کدام متفرع بر سطوح قبلی خود هستند. مستنبط باید در جریان استنباط خود به نحوی حرکت کند که این اصول را نقض نکند. با این حال تعارضاتی بین اصول ممکن است پدیدار شود که میبایست بر اساس مصلحتسنجی این تعارضات حل شوند. اصول حاکم بر نظام فقهی خانواده است که از طریق منابع نقلی و عقلی استنتاج و استخراج شده و کاربرد آنها در مسیر پویای فقه واقع شدهاند.کلید واژهها: اصل، اصل فقهی_حقوقی، خانواده، نظام فقهی خانواده، عدالت، عقلانیت تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
42 - جایگاه عقلانیت در نظریههای اقتصاد خرد از منظر جرمشناسی
عباس کریمنژاد مهدی اسماعیلی حسن حاجیتبار فیروزجاییزمینه و هدف: اگرچه نظریه پردازان انتخاب منطقی این را پذیرفتهاند که مجرمان همیشه در ارزیابی موقعیت برای مرتکب جرم شدن به بهترین شکل عمل نمیکنند اما ایدههای آنها به خصوص وقتی میخواهد برای پیشگیری از جرم به مرحله عمل درآید، دقیقا بر این فرض استوار است که مجرمان تصمیما أکثرزمینه و هدف: اگرچه نظریه پردازان انتخاب منطقی این را پذیرفتهاند که مجرمان همیشه در ارزیابی موقعیت برای مرتکب جرم شدن به بهترین شکل عمل نمیکنند اما ایدههای آنها به خصوص وقتی میخواهد برای پیشگیری از جرم به مرحله عمل درآید، دقیقا بر این فرض استوار است که مجرمان تصمیمات منطقی میگیرند. هدف تحقیق حاضر، مطالعه مبانی جایگاه عقلانیت از جوانب متعددی همچون فلسفی و پوزیتیویستی در نظریه های اقتصاد خرد از منظر جرم شناسی با استناد به ریشه ها و پیشینه های نظریه انتخاب منطقی است.روش: روش انجام تحقیق باتوجه به ماهیت موضوع، اهداف و شیوه گردآوری اطلاعات، کتابخانه ای و به صورت توصیفی تحلیلی می باشد.یافته ها و نتایج: عقلانیت به عنوان پیش فرضی اساسی در بررسی رفتار عاملان اقتصادی در اقتصاد متعارف در نظر گرفته میشود. این عقلانیت یا علم انتخاب عقلایی که از مبانی انسان شناسی غربی پس از دوره رنسانس شکل گرفت دارای تعابیر مختلفی است. در اقتصاد کلاسیک از عقلانیت به عنوان ابزاری برای حداکثر کردن مطلوبیت و سود استفاده میشود که از اندیشههای فلسفی دانشمندانی مانند بنتام سرچشمه گرفته است. پیروان نظریه نظریه انتخاب عقلانی در جرم شناسی معتقدند که مجرمان بالقوه زیادی در جامعه وجود دارند و از وجود شرایط خاصی که باعث می شود مرتکب تصمیم به ارتکاب جرم بگیرد می گویند و عقیده دارند که با شناسایی این شرایط و فرصت ها و کاهش آنان، می توان دزدی و به طور کلی جرایم را برای این افراد به یک امر غیرعقلانی تبدیل کرد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
43 - معیارهای ارزیابی عقلانیت باورهای دینی در رویکرد جامعنگر
قدرت الله قربانیارزیابی عقلانیت نظری و عملی نظام باورهای دینی از مهمترین وظایف و کارکردهای فلسفه دین است که موجب فهم مشترک عقلانی ما از ادیان میشود. در این زمینه، در این تحقیق، رویکرد جامعنگر انتخاب شده است که در آن به روش استقرایی معیارهای متفاوتی برای سنجش عقلانیت باورهای دینی است أکثرارزیابی عقلانیت نظری و عملی نظام باورهای دینی از مهمترین وظایف و کارکردهای فلسفه دین است که موجب فهم مشترک عقلانی ما از ادیان میشود. در این زمینه، در این تحقیق، رویکرد جامعنگر انتخاب شده است که در آن به روش استقرایی معیارهای متفاوتی برای سنجش عقلانیت باورهای دینی استفاده میشود؛ معیارهایی مانند امکان اثبات برهانی، کلیت و جهانشمولی، ثبات و تغییرپذیری، انسجام درونی، بساطت و پیچیدگی، داشتن نتیجه عملی مناسب، استقلال از حجیت متون دینی، میزان تاثیرپذیری از عوامل معرفتی و غیرمعرفتی دارای اهمیت خاص خود هستند. بکارگیری این معیارها در رویکرد جامعنگر نشان میدهد که مجموعه باورهای دینی دارای سطوح مختلفی از عقلانیت نظری و عملی هستند. براین اساس میتوان نظام باورهای دینی را به سه گروه عمده باورهای بنیادی، باورهای میانی و باورهای حاشیهای تقسیم کرد که در این تقسیم، باورهای بنیادی دارای عالیترین سطح عقلانیت، باورهای حاشیهای دارای نازلترین سطح عقلانیت و باورهای میانی هم در جایگاه بین آن دو هستند. حال بانظر به اهمیت محوری باورهای بنیادی در درجه اول و باورهای میانی در درجه دوم، برای بسط گفتگوی پیروان ادیان الهی و مذاهب اسلامی و گسترش صلح و همزیستی بشری، توصیه میشود عمدتا بر باورهای بنیادی تمرکز شود، زیرا عموم پیروان ادیان و بعضا دیگر خداباوران درباره آنها اتفاق نظر دارند. البته در گفتگوی مذاهب اسلامی، تلاش برای گسترش فهم مشترک از باورهای میانی هم مهم است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
44 - «هدفِ بهینه برای علم» در فلسفۀ علم جان واتکینز
سید ناصر افضلی فر علی حقّیپرسش از چیستی هدفِ علم از دیر باز پرسش دانشمندان وفلاسفۀ علم بودهاست و میتواند صورتی ایدئولوژیک، اخلاقی، وتکنولوژیک داشته باشد. در این مقاله برآنیم که در ضمن اشاره به دیدگاههای مختلف دربارۀ هدفِ علم؛ به دیدگاهِ جان واتکینز خلف کارل پوپر از طرفداران عقلانیت علمی بپردا أکثرپرسش از چیستی هدفِ علم از دیر باز پرسش دانشمندان وفلاسفۀ علم بودهاست و میتواند صورتی ایدئولوژیک، اخلاقی، وتکنولوژیک داشته باشد. در این مقاله برآنیم که در ضمن اشاره به دیدگاههای مختلف دربارۀ هدفِ علم؛ به دیدگاهِ جان واتکینز خلف کارل پوپر از طرفداران عقلانیت علمی بپردازیم وروششناسی او را در معرفی هدفِ بهینۀ علم مورد ارزیابی قرار دهیم و شک گرایی او را در علم از دو منظرِ شکگرایی بر مبنای عقلانیت و شکگرایی برمبنای احتمال درچالش معرفی هدفِ بهینۀ علم مورد بررسی قراردهیم و عقلانیتِ علمی او در گزینش نظریههای رقیب علمی را ارزیابی نماییم. واتکینز مدعی است که با شکگرایی مبتنی بر احتمال میتوان قطعیت برای علم را رها نموده درحالیکه هنوز خواهانِ حقیقت تأیید شده میباشیم و براین باور است که این مورد به دانشمندان کمک میکند تا بر روی هر موضوعی که دوست دارند کار کنند ولی آنها را از اتخاذ نظریههایی که تشخیص میدهند غلط است بازمیدارد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
45 - مسئلۀ عینیت: کانت و ویتگنشتاین از سوبژکتیویته تا اینترسوبژکتیویته
محمدرضا اسمخانیدر این مقاله می کوشم پس از توصیفِ مسئلۀ عینیت، راه حل های دو فیلسوفِ برجسته، کانت و ویتگنشتاین، را دربارۀ آن بازسازی کنم، و سپس در بخشِ دوّم به پیامدهای متفاوت این دو نگرش دربابِ برخی از مهمترین مقولاتِ معرفتی-معناشناختی مان بپردازم. مسئلۀ عینیت ناظر به این است که چه عا أکثردر این مقاله می کوشم پس از توصیفِ مسئلۀ عینیت، راه حل های دو فیلسوفِ برجسته، کانت و ویتگنشتاین، را دربارۀ آن بازسازی کنم، و سپس در بخشِ دوّم به پیامدهای متفاوت این دو نگرش دربابِ برخی از مهمترین مقولاتِ معرفتی-معناشناختی مان بپردازم. مسئلۀ عینیت ناظر به این است که چه عامل یا منبعی باورها یا بازنمودهای ذهنی یا زبانی مان را از حالتِ دلبخواهی و پدیدارِ صرف بودن خارج می کند و بدان ها نوعی اعتبار عینی یا واقعیت عینی می بخشد. پاسخِ کانت به این پرسش، ارجاع و اتّکاء به ساختارِ استعلاییِ ذهن بویژه مقولاتِ محضِ فاهمه، به منزلۀ شرایطِ امکانِ تجربۀ سوژه، است، و پاسخِ ویتگنشتاین به این مسئله، ارجاع و اتّکاء به ساختار هنجاریِ یک نهادِ اجتماعی؛ به عبارت دیگر، رجوع به سوبژکتیویته و اینترسوبژکتیویته برای توضیحِ عینیتِ بازنمودها و باورها. در ادامه، و در بخش سوّم، می کوشم نشان دهم که این دو پاسخِ متفاوت، تصویرهای کاملاً متفاوتی از مقولاتِ صدق، کاربست مفاهیم، شاکلۀ مفهومی، عقلانیت و درنهایت، شکلِ مقتضیِ فلسفۀ علم، به بار می نشانند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
46 - تبیین عقلانیت دینی ونقد عقلانیت سکولاری با تأکید بر اندیشه صدراالمتآلهین
حسن یعقوبی داود خوش باورتبیین عقلانیت دینی با تأکید بر اندیشه صدراالمتآلهین ونقد عقلانیت سکولاری چکیدهبحث عقلانیت، یکی از پیچیدهترین و مهمترین مباحث معرفتشناسی است. با توجه به بررسی تحلیلی- منطقی در حوزه دین وسکولاریسم وایضاح تفاوت ورابطه عقلانیت دراین دو حوزه که هدف این مقاله می باشد وبراس أکثرتبیین عقلانیت دینی با تأکید بر اندیشه صدراالمتآلهین ونقد عقلانیت سکولاری چکیدهبحث عقلانیت، یکی از پیچیدهترین و مهمترین مباحث معرفتشناسی است. با توجه به بررسی تحلیلی- منطقی در حوزه دین وسکولاریسم وایضاح تفاوت ورابطه عقلانیت دراین دو حوزه که هدف این مقاله می باشد وبراساس مطالب بررسی شده به این نتیجه خواهیم رسید عقلانیت در سکولاریسم یک عقلانیت ابزاری است که با فطرت ، معنویت وعقلانیت عملی وارزشی در تضاد است که در زندگی روزمره بازتاب دیدگاهی صرفاً عملگرایانه و خودسرانه دارد وسکولاریسم با عقلانیت ابزاری و نفوذ در همة عرصههای زندگی اجتماعی بشر غربی، جهان اجتماعی او را شکل داده و سیاستگذاری کرده است. اما در اندیشة دینی، عقلانیت همراه فطرت سالم ،ملازم معنویت ،کنترل کننده، تعدیل کننده واصلاح کننده قدرت وسیاست است؛و با تأکید بر اصول و قواعد علمی دینی برای خردورزی به برخی اصول نظیر عقل، ایمان، قدسی بودن، حکمت، حریت، تهذیب واخلاق برگرفته از شریعت ؛نیازمند است. کلید واژه ها: عقلانیت دینی،سکولاریسم،انسان محوری،قدسی بودن،اخلاق،حکمت،حریت،فطرت،معنویت،خرد ورزی،خدامحوری،صدراالمتآلهین تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
47 - مبانی معرفت شناسی اصلاح شده و میزان تأثیرات توماس رید بر آن
عباس یزدانی حسینعلی نصراللهیمعرفت شناسی اصلاح شده به عنوان مکتبی نوپا در فلسفۀ دین با انتقاد از مبناگروی کلاسیک و مدرن در باب معیار معقولیت باورهای دینی مدعی است باور به وجود خداوند، با صرف نظر از موفقیت یا عدم موفقیت براهینی که برای اثبات وجود خداوند ارائه شده اند؛ همچنان می تواند معقول باشد. ادع أکثرمعرفت شناسی اصلاح شده به عنوان مکتبی نوپا در فلسفۀ دین با انتقاد از مبناگروی کلاسیک و مدرن در باب معیار معقولیت باورهای دینی مدعی است باور به وجود خداوند، با صرف نظر از موفقیت یا عدم موفقیت براهینی که برای اثبات وجود خداوند ارائه شده اند؛ همچنان می تواند معقول باشد. ادعا شده است که معرفت شناسان اصلاح شده به میزان قابل توجهی از توماس رید (1796-1710) فیلسوف اسکاتلندی قرن هجدهم متأثر بوده اند. هدف این نوشتار این است که میزان صحت این ادعا را با پرداختن به مبانی معرفت شناسی اصلاح شده در آثار پلنتینگا، ولترستورف و آلستون، و نیز مطالعۀ مکتوبات رید و مقالات و کتبی که دربارۀ او نوشته شده است از یک سو، و تحلیل و تطبیق میان آنها از سوی دیگر بررسی کند. نتیجه این بررسی این است که هر چند معرفت شناسی اصلاح شده در مبانی معرفت شناسی عام از رید متأثر بوده است، اما به عنوان یک معرفت شناسی دینی نمی توان ادعای اصلی این مدرسه یعنی پایه بودن باور به خداوند را به راحتی به رید منسوب کرد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
48 - نقدی بر معرفت شناسی مطالعات مربوط به آینده، با تأکید بر عقلانیت آینده نگاری راهبردی
مسلم شیروانی ناغانی محمد رحیم عیوضیسرعت بالای تغییرات و افزایش عدم اطمینان و پیچیدگی در شرایط محیطی هزاره جدید، موجب پرهیز از برنامه ریزی و تصمیم گیری با پیش فرض خطی بودن تغییر در پارامترهای مختلف و روی آوردن هرچه بیشتر به آینده پژوهی در سطوح و حوزه های گوناگون شده است. اما مطالعات مربوط به آینده، همواره أکثرسرعت بالای تغییرات و افزایش عدم اطمینان و پیچیدگی در شرایط محیطی هزاره جدید، موجب پرهیز از برنامه ریزی و تصمیم گیری با پیش فرض خطی بودن تغییر در پارامترهای مختلف و روی آوردن هرچه بیشتر به آینده پژوهی در سطوح و حوزه های گوناگون شده است. اما مطالعات مربوط به آینده، همواره با چالش های معرفت شناسی مواجه بوده اند. در این پژوهش، ابتدا به نقد نظریه وندل بِل در معرفت شناسی آینده پژوهی، به عنوان یکی از شهیرترین نظریه پردازان در این عرصه، پرداخته شده و سپس عقلانیت آینده نگاری راهبردی به عنوان رویکردی عملگرا در آینده پژوهی، مورد واکاوی قرار گرفته است؛ بدین معنا که گزاره هایی که با رویکرد آینده نگاری راهبردی از مطالعات مربوط به آینده مستخرج می شوند، چقدر عقلانی هستند. یافته های پژوهش، ضمن احصاء مهم ترین ایرادات وارد بر نظریه بِل، نشان می دهند که حلّ مسئله نمودن، دقت در پیش بینی، توازن بین موضوعات، سادگی، گستردگی و سازگاری در کنار ارزش گرایی معیارهایی هستند که آینده نگاری راهبردی را به عنوان رویکردی موجّه و معقول معرفی می نمایند که می تواند به موفقیت دراز مدت مطالعات مربوط به آینده کمک شایانی نماید. بر این اساس، پیشنهاداتی در راستای توسعه و بکارگیری آینده نگاری راهبردی به متصدیان امر در دانشگاه ها و صنایع و متولیان دولتی ارائه شده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
49 - ضرورت گسترش سطح افشاء و توسعه گزارشهای مالی در بستر حسابداری اسلامی
محسن حسینی الاصل آزیتا جهانشادگزارشگری مالی مرسوم در برگیرنده همه آن چیزی نیست که بتوان بر اساس آن ارزیابی درستی از رعایت آموزههای اخلاقی، دینی و ایفای مسئولیتهای اجتماعی در کسبوکار واحد تجاری را به عمل آورد. این پژوهش به بررسی لزوم ارتقای سطح گزارشگری مالی از دیدگاه متخصصین حرفهای و دانشگاهی پر أکثرگزارشگری مالی مرسوم در برگیرنده همه آن چیزی نیست که بتوان بر اساس آن ارزیابی درستی از رعایت آموزههای اخلاقی، دینی و ایفای مسئولیتهای اجتماعی در کسبوکار واحد تجاری را به عمل آورد. این پژوهش به بررسی لزوم ارتقای سطح گزارشگری مالی از دیدگاه متخصصین حرفهای و دانشگاهی پرداخته است. روش تحقیق در این مطالعه ترکیبی (کیفی و کمی) میباشد. در بخش کیفی به شیوه تحلیل محتوا؛ با توجه به نتایج پژوهشهای قبلی، ضرورت ارتقای سطح گزارشگری مالی متناسب با اهداف حسابداری اسلامی و اصول شریعت تبیین و در بخش کمی از طریق پرسشنامه نظر 73 نفر از متخصصین علوم مالی در این زمینه دریافت و با نرمافزار SPSS تحلیل گردید. سال انجام پژوهش 1397 و جامعه آماری اعضای هیئتعلمی دانشگاهها، حسابداران رسمی و کارشناسان بورس اوراق بهادار بوده است. نتایج پژوهش نشان داد بین متخصصین حرفهای و دانشگاهی در مورد کافی نبودن سطح افشاء در گزارشگری مرسوم و لزوم ارتقای آن با توجه به اهداف اسلامی موافقت و اجماع وجود دارد. بر این اساس، برخی تغییرات محتوایی و شکلی در صورتهای مالی واحدهای تجاری که در بستر اقتصاد اسلامی فعالیت میکنند، پیشنهاد شده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
50 - تحلیل معنا شناختی تعبیر قرآنی «أولوا الألباب»
محمود میرزایی الحسینی فریبا مرادپوریکی از موضوعات مهم و مورد تأکید قرآن کریم عقلانیت یا خردورزی است. این کتاب آسمانی 267 مرتبه در آیات متعدد از ضرورت عقل وخرد سخن به میان آورده است. در این میان یکی از تعبیرهای قرآنی، تعبیر أولوا الألباب(خردمندان یا صاحبان خرد) می باشد. واژه ی لبّ به معنی خرد ناب و اصیل 1 أکثریکی از موضوعات مهم و مورد تأکید قرآن کریم عقلانیت یا خردورزی است. این کتاب آسمانی 267 مرتبه در آیات متعدد از ضرورت عقل وخرد سخن به میان آورده است. در این میان یکی از تعبیرهای قرآنی، تعبیر أولوا الألباب(خردمندان یا صاحبان خرد) می باشد. واژه ی لبّ به معنی خرد ناب و اصیل 16 مرتبه به صورت جمع (الألباب) به کار رفته است. این مقاله در صدد است ابتدا به بررسی معنای لغوی واصطلاحی لبّ و عقل و تفاوت معنایی این دو واژه بپردازد. پس از شرح این واژگان، حوزه ها یا محورهای معنایی خردورزی در قرآن کریم با تأکید بر تعبیرأولوا الألباب بررسی شده است. در این پژوهش براساس دیدگاه های مفسّران قرآن کریم و پژوهشگران علوم قرآنی به تحلیل معنایی تعبیر مذکور پرداخته شده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
51 - کاربست نظریه جامعه شناسی تاریخی اسکاچپول برآثار حضور امام رضا (ع) در ایران
بهراد اسدی معصومه قره داغی جعفر آقازاده منیژه صدریاین پژوهش با هدف تبیین تأثیرات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی حضور امام رضا (ع) در ایران انجام گرفته است. تهجیر امام رضا (ع) به ایران و حضور روشنگرانه و نواندیشانه دینی ایشان علیرغم فضای سراسر خفقان و بسته دوران مأمون به رشد و گسترش حوزههای نوگرایی دینی و عقلانیت وبری در جدل أکثراین پژوهش با هدف تبیین تأثیرات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی حضور امام رضا (ع) در ایران انجام گرفته است. تهجیر امام رضا (ع) به ایران و حضور روشنگرانه و نواندیشانه دینی ایشان علیرغم فضای سراسر خفقان و بسته دوران مأمون به رشد و گسترش حوزههای نوگرایی دینی و عقلانیت وبری در جدلهای علمی معتزله و اشاعره انجامید. انبساط فضای فکری ایجاد شده در پرتو نظریه جامعهشناسی تاریخی اسکاچپول، مبتنی بر کنشهای معنیدار و هدفمند و بسترهای ساختی، پرسش بنیادین این پژوهش میباشد. این پژوهش برآن است تا با روش کیفی از نوع جامعهشناسی تاریخی، آثار حضور امام رضا (ع) در ایران را تبیین کند. تکنیک گردآوری دادههای این پژوهش اسنادی و کتابخانهای است. در این پژوهش با رویکرد روششناسی تاریخی چنین استنباط میشود که آثار فکرتهای نرمگرایانه امام رضا (ع) در مواجهه با پرسشگران، مخالفان و معاندان سبب برون رفت انجمادگرایی در جامعه شده و ظهور کنشهای معنیدار اجتماعی اسکاچپولی را به ارمغان آورده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
52 - بررسی میزان جهت گیریهای عقلائی در زندگی روزمره و عوامل مؤثر بر آن در بین معلمان در مقایسه با دانشجویان شهر زنجان
محبوبه بابائی بهروز حیدریاین پژوهش به منظور بررسی میزان جهت گیریهای عقلائی در زندگی روزمره و عوامل مؤثر بر آن در بین فرهنگیان در مقایسه با دانشجویان شهر زنجان انجام شده است. چارچوب نظری، تلفیقی از تئوری -های ماکس وبر، جان هرسانی، جیمز کلمن، ریمون بودون، جان الستر، یورگن هابرماس و تئوری أکثراین پژوهش به منظور بررسی میزان جهت گیریهای عقلائی در زندگی روزمره و عوامل مؤثر بر آن در بین فرهنگیان در مقایسه با دانشجویان شهر زنجان انجام شده است. چارچوب نظری، تلفیقی از تئوری -های ماکس وبر، جان هرسانی، جیمز کلمن، ریمون بودون، جان الستر، یورگن هابرماس و تئوری انتخاب عقلانی است، جامعه آماری شامل فرهنگیان آموزش و پرورش و دانشجویان شهر زنجان و حجم نمونه به ترتیب شامل تعداد 260 نفر و 353 نفر که به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شده، این تحقیق از نوع پیمایش تحلیلی است که با استفاده از پرسشنامه محقق ساخت،و 78 سئوال در جامعه نمونه اجرا شده است. یافتهها نشان میدهد که، در جامعه نمونه مورد مطالعه تفاوت میانگین بین دو گروه از نظر میزان جهت گیری عقلائی برحسب مؤلفههای پایگاه اجتماعی (جنسیت، تحصیلات، شغل، درآمد، دارایی) تنها مؤلفه جنسیت تفاوت معنیداری داشته که آمارهها نشانگر تفاوت میانگین بالای جهتگیریهای عقلائی مردان نسبت به زنان است و سایر مؤلفهها با میانگین یکسان میباشند. در خصوص متغیرهای مستقل (میزان گرایش به دینداری، تقدیر گرایی، قانون گریزی، گرایش به مدرنیسم، احساس محرومیت نسبی) نتایج نشانگر اثبات رابطه معنادار این متغیرها با متغیر وابسته میباشد که ضریب تعیین (R2)متغیرهای مستقل اثر گذار 93/0 میباشد به عبارت دیگر متغیرهای مستقل 93 درصد واریانس متغیر وابسته را تبیین می کند و در مورد فرضیه اصلی تحقیق، مقایسه میانگین جهتگیریهای عقلائی فرهنگیان با دانشجویان، نتایج بدست آمده نشانگر اثبات این فرضیه است، یعنی دانشجویان در مقایسه با فرهنگیان از جهت گیریهای عقلائی بالاتری برخوردار میباشند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
53 - مطالعه جامعهشناختی رویکرد جوانان به همباشی و همزیستیهای نوپدید (مورد مطالعه: شهر تهران)
ناهید حسینی سیدمحمد سیدمیرزایی باقر ساروخانیهمزیستیهای نوپدید یا همباشی، شیوهای از زندگی مشترک بدون عقد و پیوند رسمی ازدواج است و در سالهای اخیر در ایران مطرح شده و پژوهشهای پراکندهای در مورد آن صورت گرفته است. این تحقیق با هدف واکاوی رویکرد معنایی جوانان نسبت به همباشی و با روش کیفی از نوع تحلیل تماتیک انجا أکثرهمزیستیهای نوپدید یا همباشی، شیوهای از زندگی مشترک بدون عقد و پیوند رسمی ازدواج است و در سالهای اخیر در ایران مطرح شده و پژوهشهای پراکندهای در مورد آن صورت گرفته است. این تحقیق با هدف واکاوی رویکرد معنایی جوانان نسبت به همباشی و با روش کیفی از نوع تحلیل تماتیک انجام شده است. ابزار گردآوری دادهها مصاحبه نیمه ساختاریافته به صورت فردی و گروههای کانونی است. نمونهگیری هدفمند با حداکثر تنوع تا اشباع داده به تعداد 28 نفر دختر و پسر ساکن در مناطق مختلف شهر تهران بوده است. تجزیه و تحلیل دادههای متنی با تکنیک کدگذاری روشهای کیفی انجام و اعتبار تحقیق با مثلث توافق کدگذاران و بر پایه رویه تحقیق برلکات مورد دقت قرار گرفت. دو رویکرد اصلی خوش بینانه و منفی نگر حاصل این واکاوی است که هر دو مبتنی بر نوعی از عقلانیت وبری است. به این معنا که افراد با رویکرد منفی نگر این پدیده را به دلیل مغایرت مذهبی، فرهنگی، قانونی، هنجاری و در نهایت غیرعقلانی بودن آن، بر اساس عقلانیت معطوف به ارزش، رد و کنش ناظر به ارزشها را برمیگزینند. دسته دوم اگرچه بر اساس دلایلی همچون بازی نقش و گریز از مواجهه با مشکلات ازدواج و احتمالاً تجربه تلخ طلاق آن را انتخابی عقلانی میدانند. منتهی عقلانیتی صوری و ناظر به جنسیت است. اما استراتژی این گروه هوشمندانه و کنش موکول به بازتولید فرهنگی پدیده و فرهنگسازی آن در جامعه است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
54 - وجوه دموکراتیک نظام سیاسی مطلوب در نظریه سیاسی ایمانوئل کانت و یورگن هابرماس
حسینعلی نوذری علی ایمانیمفهوم نظام سیاسی مطلوب و تعیین نظام سیاسی با کارکردهای مناسب مقولهای است دارای قدمت بسیار در فلسفهی سیاسی که دیرینه و خاستگاه آن در نظریهی سیاسی دست کم در آرای افلاطون به ویژه رسالهی جمهور و رسالهی سیاست ارسطو و طبقه بندی مشهور او در زمینه ِ نظام های سیاسی مشهود می أکثرمفهوم نظام سیاسی مطلوب و تعیین نظام سیاسی با کارکردهای مناسب مقولهای است دارای قدمت بسیار در فلسفهی سیاسی که دیرینه و خاستگاه آن در نظریهی سیاسی دست کم در آرای افلاطون به ویژه رسالهی جمهور و رسالهی سیاست ارسطو و طبقه بندی مشهور او در زمینه ِ نظام های سیاسی مشهود می باشد . دو نفر از اندیشمندانی که در این زمینه به طرح نظریه پرداخته اند ایمانوئل کانت و یورگن هابرماس می باشند . حکومت مطلوب کانت برآمده از قانون و اراده ی مردم است و قوانین آن بر اساس مفهوم حق و با عنایت بر اصول پیشینی خرد مانند آزادی ، برابری و استقلال می باشد و علاوه بر این بر اساس نظام نمایندگی و تفکیک میان قوا اداره می شود و از آن با عنوان نظام جمهوری یاد میکند . در عصر حاضر نیز یورگن هابرماس فیلسوف و نظریه پرداز آلمانی تلاش کرد تا ضمن وفاداری به مفهوم دموکراسی لیبرالی با بازسازی آن به نحوه ی منحصر به فرد خویش علاجی برای ناکامی این سنخ از دموکراسی در نیل به اهدافش پیدا کند، بنابراین او نوعی از دموکراسی با عنوان دموکراسی مشورتی را معرفی میکند که در این نوع از دموکراسی کنش ارتباطی و استدلال های عقلانی و حاکمیت عقلانیت ارتباطی عناصر تعیین کننده می باشند. پژوهش حاضر می کوشد به تبیین آرای این دو متفکر در مورد نظام سیاسی مناسب جامعه بپردازد . تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
55 - تاثیرتوسعه روانشناختی بر کیفیت سیاست گذاری عمومی
میثم اسماعیل زاده علی اشرف نظری رضا رستمی سید مصطفی ابطحیمقاله حاضر به جایگاه توسعه روانشناختی در سیاست گذاری عمومی ایران می پردازد. ضرورت این موضوع ازآنجاست که تبیین یکسری عوامل روان شناختی، موجبات تحقق سیاست گذاری توسعه را رقم خواهند زد. هدف تبیین شاخص های توسعه روان شناختی و در سیاستگذاری عمومی توسعه است. در اهمیت بحث حاضر أکثرمقاله حاضر به جایگاه توسعه روانشناختی در سیاست گذاری عمومی ایران می پردازد. ضرورت این موضوع ازآنجاست که تبیین یکسری عوامل روان شناختی، موجبات تحقق سیاست گذاری توسعه را رقم خواهند زد. هدف تبیین شاخص های توسعه روان شناختی و در سیاستگذاری عمومی توسعه است. در اهمیت بحث حاضر باید گفت در بررسی نتایج حاصله از فرایند سیاستگذاری عمومی در ایران، ارزش، باور، هنجار، رفتار وعقلانیت نقش اساسی دارد. سوال اینجاست جایگاه توسعه روانشناختی در سیاست گذاری عمومی چیست؟ فرضیه بیانگر است که توسعه روانشناختی با نهادینه نمودن شاخص هایی نظیر ارزش، باور، هنجار، رفتار و عقلانیت در ایران می تواند موجبات توسعه پایدار کشور را رقم می زند. چارچوب نظری با الهام از نظریات نوسازی روانی، درصدد تحکیم اثبات فرضیه است. لذا با استعانت از روش توصیفی و تحلیلی به تبیین شاخص های مورد نظر پرداخته شده است. نتایج نشان داد توسعه شاخص های روانشناختی و حکمرانی خوب سبب تحقق سیاست گذاری عمومی توسعه در ایران می شود. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
56 - مطالعه دیدگاه استاد مطهری در نسبت عقل و ایمان، با تأکید بر نظریه فطرت
محسن حاکمی انشاءالله رحمتیمطالعه نسبت عقل و ایمان هماره مورد نظر اندیشمندان ادیان مختلف بوده است و نوع خوانش از نسبت عقل و ایمان موجب پدیدار شدن جهان های فکری مختلفی در میان پیروان ادیان توحیدی شده است. در دین توحیدی اسلام نیز اندیشمندان مختلف به این مسئله مهم پرداخته و از ایمان گرایی تا عقل گ أکثرمطالعه نسبت عقل و ایمان هماره مورد نظر اندیشمندان ادیان مختلف بوده است و نوع خوانش از نسبت عقل و ایمان موجب پدیدار شدن جهان های فکری مختلفی در میان پیروان ادیان توحیدی شده است. در دین توحیدی اسلام نیز اندیشمندان مختلف به این مسئله مهم پرداخته و از ایمان گرایی تا عقل گرایی در قالب نظام های فکری اشاعره، معتزله، اهل حدیث، اخباریون و شیعی و خوانشِ عرفانی و فلسفی و قشری از نسبت عقل و ایمان امتداد داشته است. مرتضی مطهری بعنوان اندیشمند صاحب سبک در جهان اسلام، برآمده از نظام فکری اسلامی هر چند مستقلاً به این مسئله نپرداخته، اما پرداختن وی به تعریف و تقسیم و بیان حقیقت ایمان و عقل؛ و کاربست این دو وادی در ماهیت دین؛ می تواند راهنمای محققین برای تبیین نسبت عقل و ایمان باشد. در این پژوهش با مراجعه به آثار دست اول از مرتضی مطهری، پس از فیش برداری و بیان ماهیت عقل و ماهیت ایمان به نسبت عقل و ایمان در اندیشه استاد مطهری پرداخته شده است. در اندیشه مطهری ثبوت اهلیت عقل برای کشف واقعیت، برآمده از نصوص دینی از طریق استشهاد به نصوص دینی است وی معتقد است نه تنها ایمان، مانع عقل نیست بلکه عقل گروی به ایمان دینی در درک باورها بسیار کمک می کند. مطهری در تعارض ایمان و عقل جانب عقل را دارد.همچنین طبق دستگاه معرفتی مطهری در بیان نظریه فطرت، ایشان با اثبات و دفاع از این نظریه، ایمان را عقلانی و عقل را ایمانی قلمداد می کند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
57 - پیام مولانا برای جهان امروز و انسان معاصر
حسین قریبجهان امروز دارای تفاوتهایی بسیار با دوران گذشته است. عنصر اصلی تفاوتهای مربوط را میتوان در کیفیت عقلانیت و نوع خردورزی خلاصه کرد. عقلانیت نوین و مدرن، با وجود قابلیتها و تواناییها، کاستیهایی نیز دارد که محتاج بازاندیشیهای گسترده است. از آنجا که مولانا جلالالدین أکثرجهان امروز دارای تفاوتهایی بسیار با دوران گذشته است. عنصر اصلی تفاوتهای مربوط را میتوان در کیفیت عقلانیت و نوع خردورزی خلاصه کرد. عقلانیت نوین و مدرن، با وجود قابلیتها و تواناییها، کاستیهایی نیز دارد که محتاج بازاندیشیهای گسترده است. از آنجا که مولانا جلالالدین محمد بلخی، دارای دیدگاههای بدیع، جامع و انتقادی نسبت به عقلانیت است، در این مقاله با الهام از اندیشهها و افکار بلند وی، به شرح مباحث مربوط به عقلانیت پرداخته و تبیین اجمالی حلقه مفقوده عقلانیت مدرن در عصر کنونی پرداخته شده است. مقاله درصدد پاسخگویی به دو سؤال اساسی است: 1- مؤلفههای بهرهگیری مناسب از عقل چیست؟ 2- آثار بهرهگیری مناسب از عقل چیست؟ در پاسخ به سؤال اول، به تجزیه و تحلیل ابعاد گوناگون و ملزومات بنیانی شکوفایی عقل همچون یادگیری و همبستگی عقل و قلب پرداخته شده و در پاسخ به سؤال دوم، نسبت به ریشهیابی روابط تنگاتنگ دانایی و عقلانیت با توانایی و قدرت که از آثار اصلی و اساسی بهرهگیری مناسب از عقل محسوب میشود، اقدام گردیده است. تفاصيل المقالة