فهرس المقالات رؤیا

• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  1 - بررسی «اعیان ثابته» با «کهن‌الگوها» در اندیشۀ ابن‌عربی و یونگ از منظر کارکردها
  روشنک جهانی علی سنایی عظیم حمزئیان حبیب الله نادری
  اعیان ثابته و کهن الگوها دو اصطلاح بنیادی در دو نظام فکری متفاوت می باشند. ابن عربی با اصطلاح اعیان ثابته از منظر عرفان و یونگ نیز با اصطلاح کهن الگوها از منظر روان شناسی تحلیلی خصوصیات و کارکردهایی را برای آن‌ها بیان کرده اند. هدف این مقاله، یافتن پاسخ پرسشی درباره ی ت أکثر

  اعیان ثابته و کهن الگوها دو اصطلاح بنیادی در دو نظام فکری متفاوت می باشند. ابن عربی با اصطلاح اعیان ثابته از منظر عرفان و یونگ نیز با اصطلاح کهن الگوها از منظر روان شناسی تحلیلی خصوصیات و کارکردهایی را برای آن‌ها بیان کرده اند. هدف این مقاله، یافتن پاسخ پرسشی درباره ی تفاوت ها و شباهت های خصوصیات و کارکردهای اعیان ثابته و کهن الگوها در دیدگاه ابن عربی و یونگ است. این پژوهش نظری که به روش کتابخانه ای انجام شده، نشان می دهد که هر دو متفکر قائل به وجود تصورات اوّلیه در قوۀ شناخت هستند و نفس/روان را هم‌چون لوحی سپید نمی دانند. ابن عربی منشأ این تصورات را اعیان ثابته، معقولاتی در علم الهی، و دارای قابلیت وجودبخشی می‌داند که با تخیّل خلّاق تجلّی می یابند؛ ولی یونگ منشأ کهن الگوها از جمله کهن الگوی خود یا خدا را غریزه می داند و بازتاب این کهن الگوها را در نمادهای اساطیری و دینی جستجو می‌کند. بر این اساس، ابن عربی در نظام فکری اش به خدا و یونگ به انگارۀ خدا می‌پردازد. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  2 - چیستی و کارکرد رؤیاها در آثار عرفان اسلامی
  وحید محمودی امیرعلی مازندرانی
  10.30495/jrs.2022.19947
  صوفیان رؤیا را یکی از راه‌های ارتباط با عالم غیب تلقی می‌کردند؛ از این رو، برای رؤیاها اهمیت زیادی قائل بودند. آن‌ها ضمن بیان دیدگاه‌های مختلف درباره منشأ رؤیاها، تأثیرات و کارکردهای تجربۀ رؤیا در زندگی معنوی را نیز تبیین کرده‌اند. در این مقاله با مطالعۀ دقیق 34 اثر اصی أکثر

  صوفیان رؤیا را یکی از راه‌های ارتباط با عالم غیب تلقی می‌کردند؛ از این رو، برای رؤیاها اهمیت زیادی قائل بودند. آن‌ها ضمن بیان دیدگاه‌های مختلف درباره منشأ رؤیاها، تأثیرات و کارکردهای تجربۀ رؤیا در زندگی معنوی را نیز تبیین کرده‌اند. در این مقاله با مطالعۀ دقیق 34 اثر اصیل عرفانی قرون 4 تا 9 هجری قمری و تحلیل محتوای 387 گزارش رؤیا در این آثار، به بررسی و تحلیل چیستی و کارکرد رؤیا در تصوف پرداخته شد. از نگاه عارفان، رؤیا یا به عوامل بیرونی یا به انفعالات درونی آدمی مربوط می‌شود. برخی از عارفان، فرشتگان و برخی نیز رفتار، گفتار و اندیشۀ انسان در بیداری را عامل رؤیا می‌دانند. سرانجام، برخی دیگر، اتصال خیال مقید آدمی به خیال مطلق یا عالم مثال را سرمنشأ رؤیا می‌دانند. تحلیل محتوای گزارش‌های رؤیا در آثار عرفانی نشان می‌دهد که رؤیاها برای عارفان سه کارکرد اصلی داشته‌اند: 1. راه ارتباطی با غیب و کسب معرفت؛ 2. وسیلۀ اعتباربخشی؛ 3. بازخورد و نشان دهندۀ عاقبت امور و اعمال جوارحی و جوانحی. پژوهش حاضر می‌تواند چارچوب منسجمی را برای درک ماهیت و کارکرد رؤیاها از نگاه عرفان اسلامی فراهم آورد. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  3 - مقایسه تطبیقی رمزیابی و طلسم گشایی آغازگر بزم‌ها در شاهنامه و هفت پیکر
  لیلا ساعی ناصر ناصری تازه شهری شهریار حسن زاده
  10.30495/clq.2021.683760
  یکی از ویژگی‌های برجسته تمامی آثار داستانی با بن‌مایه‌های ذهنی، رمزآمیز بودن آن‌هاست به طوری که این ویژگی در شاهنامه و هفت پیکر، جلوه و برجستگی خاصی دارد از آنجایی که شهریاران و پهلوانان برای گشودن رمزهای پیچیده و طلسمات، به مدد نیروی اهورایی و خردورزی به مبارزه با نیرو أکثر

  یکی از ویژگی‌های برجسته تمامی آثار داستانی با بن‌مایه‌های ذهنی، رمزآمیز بودن آن‌هاست به طوری که این ویژگی در شاهنامه و هفت پیکر، جلوه و برجستگی خاصی دارد از آنجایی که شهریاران و پهلوانان برای گشودن رمزهای پیچیده و طلسمات، به مدد نیروی اهورایی و خردورزی به مبارزه با نیروهای اهریمنی می‌پرداختند و گاه برای گشودن گره‌های فرو بسته و دشوار به کردارهای رمزآمیز روی می‌آوردند و به میمنت رمزگشایی به شادخواری و بزم می‌پرداختند. قهرمانان داستان‌ها جهت گشودن رمزها و اسرار نهفته از ابزارهایی چون اخترشناسی و پیش بینی تقدیر الهی، و مشورت با موبدان و روحانیون و خوابگزاران سخن می‌گویند، و گاه برای نایل شدن به پیروزی، به طالع بینی و شناختن حالات سعد و نحس اختران سپهری روی می‌آورند. در این مقاله، به شیوه توصیفی- تحلیلی و مقایسه‌ای علت یابی علمی به عمل آمده است و نتیجه تحقیق نشان می‌دهد اغلب جشن‌ها ریشه در گشایش رمزها و طلسم‌ها داشته است. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  4 - بررسی تطبیقی خواب و رؤیا در اندیشه های قرآنی و مثنوی مولانا
  محمدرضا اسعد
  خواب و رؤیا، یکی از داد ههای الهی است که همواره در پرده ای از رمز و راز نهفته شده وذهن آدمی را به خود مشغول ساخته است. پدیده ای که همیشه حیرت انگیز و شگفتی سازبوده و گاه همین حیرت و سرگردانی، شناخت دادار یکتا را برای ما ب ههمراه داشته است:نی چنان حیران که پشتش سوی اوست أکثر

  خواب و رؤیا، یکی از داد ههای الهی است که همواره در پرده ای از رمز و راز نهفته شده وذهن آدمی را به خود مشغول ساخته است. پدیده ای که همیشه حیرت انگیز و شگفتی سازبوده و گاه همین حیرت و سرگردانی، شناخت دادار یکتا را برای ما ب ههمراه داشته است:نی چنان حیران که پشتش سوی اوست بل چنین حیران و غرق و مست دوست (139 : (مولوی، 1382هر گروه با جها نبینی متفاوت خویش به این قلمرو نگریسته، فرضی ههایی را برای پاسخ بهپرس شهای خویش طرح کرده اند؛ به گونه ای که از هر زاویه ای که به رؤیا نگریسته شود،تعریف متفاوتی پیدا م یکند. بدین روی، تعریف رؤیا از دیدگاه ادیان گوناگون، روا نشناسان،فیلسوفان و عرفا یکسان نخواهد بود و تاکنون نیز نتوانسته اند درمورد چگونگی رؤیا و چندو چون آن به یک اندیشة یکسان برسند و شاید هرگز نتوان در این زمینه به پاسخی روشنو آشکار رسید. بنابراین، ارائة پاسخی دقیقی و روشن درمورد ماهیت و چگونگی خواب ورؤیا، کاری بسیار سخت و دشوار است. عرفا این روش ندلان آگاه که از آبشخورهای نابفرهنگ ایرانی و اندیش ههای اسلامی بهره جسته اند از رؤیا به فراوانی در آثار خود استفادهکرده اند و این پدیده، نمود ویژه ای در آثار ایشان داشته است. در این پژوهش برآنیم تابا توجه به اندیش ههای قرآنی در زمینة خواب و رؤیا، زمین ههای پیوند آن را درمیان اشعارمولانا با تأکید بر کتاب مثنوی معنوی بسنجیم. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  5 - بررسی و مقایسة دو سفر روحانی زرتشتی و یهودی به دنیای پس از مرگ (ارداویرفنامه و رؤیای خنوخ)
  گردآفرین محمدی مهدی ممتحن
  آنچه در این مقاله مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است، کیفیت و چگونگی دو سفرنامة جهان آخریت یا معراج‌نامة زرتشتی و یهودی است. ضمن بررسیارداویرافنامه و نیز رؤیای خنوخ، این دو اثر با هم مقایسه شده و نکات مشترک و افتراقات آن دو بیان شده است.شخصیت‌های اصلی ـ ویراف و أکثر

  آنچه در این مقاله مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است، کیفیت و چگونگی دو سفرنامة جهان آخریت یا معراج‌نامة زرتشتی و یهودی است. ضمن بررسیارداویرافنامه و نیز رؤیای خنوخ، این دو اثر با هم مقایسه شده و نکات مشترک و افتراقات آن دو بیان شده است.شخصیت‌های اصلی ـ ویراف و خنوخ ـ در هر دو اثر از بزرگان قوم زمان خود هستند که قدم به این سفر روحانی می‌گذارند و از بهشت و دوزخ دیدار می‌کنند؛ با خالق جهان همپرسه می‌شوند و سپس با کوله‌باری ازتجربه و نصیحت به نزد مردم بازمی‌گردند و آنان را نیز در جریان اتفاقاتی قرار می‌دهند که خود به‌عینه مشاهده کرده‌اند. البته در رؤیای خنوخ، علاوه بر توصیف بهشت و جهنم، چگونگی آفرینش و نظام هماهنگ‌کنندة امور جهان نیز کاملاً توضیح داده شده است، ولی به‌دلیل اینکه منظور ما از این مقاله، بیشتر بررسی و مقایسة بهشت و جهنم این دو اثر است، ازبیان اضافات خودداری شده است. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  6 - بررسی کاربرد رنگ در دیوان یدالله رؤیایی بر مبنای نظریه روان‌شناسی ماکس لوشر
  هدی پژهان
  نگرش روان‌شناسانه به رنگ و بررسی تأثیر آن بر روح و روان آدمی یکی از شاخه‌‌های نوین روان‌شناسی است که مورد توجه علم روان‌شناسی و فیزیولوژی قرار گرفته است. روان‌شناسی رنگ ماکس لوشر شیوه جدیدی است که بر مبنای آزمون انتخاب رنگ‌ها به شناخت روانی انسان منجر می‌شود. یدالله رؤی أکثر

  نگرش روان‌شناسانه به رنگ و بررسی تأثیر آن بر روح و روان آدمی یکی از شاخه‌‌های نوین روان‌شناسی است که مورد توجه علم روان‌شناسی و فیزیولوژی قرار گرفته است. روان‌شناسی رنگ ماکس لوشر شیوه جدیدی است که بر مبنای آزمون انتخاب رنگ‌ها به شناخت روانی انسان منجر می‌شود. یدالله رؤیایی از جمله شاعران معاصر است که در شعر خود، از رنگ‌ها در خلق تصویرها و خیال‌های شاعرانه سود جسته است. در این پژوهش سعی شده است با بهره‌گیری از نظریه روان‌شناسی رنگ ماکس لوشر و جایگاه رنگ‌ها در اشعار رؤیایی بر مبنای بسآمد آن‌ها تحلیل شود و به یاری روشی علمی و کاربردی، تصویری از اندیشه‌ها و نگرش وی ارائه گردد. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  7 - نقد و بررسی درون دینی مدعای رؤیایی بودن زبان قرآن کریم
  علی غضنفری ریحانه پورخلیلی
  اگر با دیدی موشکافانه به تحقیق در مطالعات و مباحث قرآنی پرداخته شود، می‌توان به این مهم دست یافت که غالب مطالعات، متمرکز بر مسأله‌ وحی و نزول قرآن کریم در جهت اثبات الهی و یا غیرالهی و بشری بودن منبع قرآن کریم بوده است. برخی در این رهگذر بر آن‌اند تا با ایجاد شک و تردید أکثر

  اگر با دیدی موشکافانه به تحقیق در مطالعات و مباحث قرآنی پرداخته شود، می‌توان به این مهم دست یافت که غالب مطالعات، متمرکز بر مسأله‌ وحی و نزول قرآن کریم در جهت اثبات الهی و یا غیرالهی و بشری بودن منبع قرآن کریم بوده است. برخی در این رهگذر بر آن‌اند تا با ایجاد شک و تردید در اطمینان به صحت الهی بودن زبان قرآن بر جنبه وحیانی بودن قرآن و حفاظت آن از خطا و ناراستی پرده بپوشانند. در این مقاله که به روش تحلیلی ـ توصیفی انجام شده است، با مدّ نظر قرار دادن این سؤال که شیوه انتقال معنا در قرآن کریم چگونه می‌باشد و خداوند متعال در قرآن کریم به چه زبانی با مردم سخن گفته است در جهت اثبات واقعی بودن زبان قرآن کریم، به نقد و بررسی تناقض‌آلود بودن آیات قرآن کریم به عنوان یکی از ادله درون‌دینی مدعای رؤیایی بودن زبان قرآن کریم پرداخته شده است. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  8 - بازخوانی انواع وحی
  نهله غروی نایینی
  واژه وحی در قرآن کریم در بیش از 75 آیه به صورت‌ها و مشتقات مختلف آمده است. از امیرالمؤمنین(ع)- اولین مفسر و مبین علوم قرآن پس از رسول الله- بیانی در معانی انواع وحی رسیده است. پس از آن حضرت، علمای اسلامی مانند اصحاب لغت، مفسران و علمای علوم قرآنی، معانی آن را ذکر کرده أکثر

  واژه وحی در قرآن کریم در بیش از 75 آیه به صورت‌ها و مشتقات مختلف آمده است. از امیرالمؤمنین(ع)- اولین مفسر و مبین علوم قرآن پس از رسول الله- بیانی در معانی انواع وحی رسیده است. پس از آن حضرت، علمای اسلامی مانند اصحاب لغت، مفسران و علمای علوم قرآنی، معانی آن را ذکر کرده و گونه ها و انواعی برای آن قائل شده اند. در میان این تعریف‌ها همسانی و غیر همسانی مشاهده می شود. حاصل مشترک این تعریف‌ها و دسته بندی‌ها، این است که هر وحی به معنای پیام یا اشاره مخفی و سرّی دارای یک منبع صدور و یک دریافت کننده است. با دقت در همه آیات قرآن کریم که حاوی واژه وحی هستند، می توان گفت که منبع صادر کننده وحی- به معنای لغوی یعنی پیام رمزی- عبارت‌اند از الله حق تعالی، انسان، فرشته، و شیطان. این مقاله با استفاده از معنای لغوی و اصطلاحی وحی و به کمک آیات کریمه قرآن به بررسی انواع وحی بر انسان پرداخته است و آن را به وحی رسالی و غیر رسالی تقسیم نموده و چگونگی وحی رسالی را به وحی بی واسطه و با واسطه تقسیم کرده و به نقد برخی تعریف‌های دانشمندان علوم قرآن پرداخته و معتقد است که واژه وحی با الهام و رؤیا درباره انسان‌های برگزیده و انبیا تفاوت دارد. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  9 - مقارنة آراء حسن وحید دستگردی و ید الله رؤیایی حول عناصر الشعر المعاصر
  غلامرضا خانمحمدی علی صباغی حسن حیدری طاهره میرهاشمي
  10.30495/cls.2022.687761
  كانت هناك مواجهة بين النظرة التقليدية والحديثة في مجال الشعر بشكل أكثر وضوحاً من ذي قبل. سنتطرق في هذا المقال إلی مقارنة آراء حسن وحيد دستگردي(1879-1942م) كناقد للشعر التقليدي وید الله رؤیایی(1932م) بصفته مؤيداً للحداثة في الشعر الفارسي، في مجال الشعر. باستخدام المنهج ا أکثر

  كانت هناك مواجهة بين النظرة التقليدية والحديثة في مجال الشعر بشكل أكثر وضوحاً من ذي قبل. سنتطرق في هذا المقال إلی مقارنة آراء حسن وحيد دستگردي(1879-1942م) كناقد للشعر التقليدي وید الله رؤیایی(1932م) بصفته مؤيداً للحداثة في الشعر الفارسي، في مجال الشعر. باستخدام المنهج الاستقرائي، يتطرق المقال الحالي لدراسة مقالات وحيد دستگردي في مجلة أرمغان ومقابلات ورسائل ومقالات يد الله رؤيايي. تظهر نتائج البحث أن وحيد دستگردي، من خلال التمسك بالتقاليد، يری بأن الشعر هو وسيلة لنقل المفاهيم الأخلاقية والعرفانية الرفيعة، وهو شاعر مفكر ذو قريحة إلهية يستخدم عناصر الشعر للتعبير عن المفاهيم الأخلاقية العالية والعرفانية. بينما يؤكد يدالله رؤيايي علی الاستخدام الذكي للصورة واللغة والانسجام بين جميع العناصر وانسجامها في الشكل. الشكل في وجهة نظره عبارة عن تصميم يوحد العناصر الأخری. بالنسبة لوحيد دستگردي، من المهم الاستمتاع بالوزن والقافية، ولكن الأمر ليس كذلك بالنسبة لرؤيايي. وتعتبر كل منهما القصيدة فناً لغوياً. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  10 - العطار النیسابوری والرؤى السریالیة فی تذکرة الأولیاء
  فاطمه امامی
  السریالیة (الفوق واقعیة)، هی مدرسة فنیة وأدبیة نشأت فی العقد الثالث من القرن العشرین فی فرنسا. تحمل الرؤى والأفکار اللاشعوریة (اللاوعی) والذاتیة والتجرید والخیال فأصبحت عناصر واقعیة فی ساحة الفن والأدب، کما أنها أمور لها مکانة خاصة وممیزة فی ساحة التصوف. وعلى الرغم من م أکثر

  السریالیة (الفوق واقعیة)، هی مدرسة فنیة وأدبیة نشأت فی العقد الثالث من القرن العشرین فی فرنسا. تحمل الرؤى والأفکار اللاشعوریة (اللاوعی) والذاتیة والتجرید والخیال فأصبحت عناصر واقعیة فی ساحة الفن والأدب، کما أنها أمور لها مکانة خاصة وممیزة فی ساحة التصوف. وعلى الرغم من معرفتنا بأن المبادئ والنماذج التی تتمیز بها الأعمال الأدبیة والصوفیة لدى أدبائنا لا تنطبق تماماً مع السریالیة کمکتب ومذهب، ولکنّ هناک دلالات متقاربة ورموزاً متشابهة لمکوّنات المدرسة السریالیة مثل السخریة، والسحر، والحالات الغریبة، والرؤیا (الحلم)، والکتابة التلقائیة، والجنون والتهور والمصادفة، تُمکّننا من دراسة الرؤیا فی تذکرة الأولیاء للشاعر العطار النیسابوری. ومن هذا المنطلق یقوم البحث على أساس المنهج التحلیلی المقارن. ومن خلال هذه الدراسة، توصّل البحث إلى أن الرؤیا فی تذکرة الأولیاء برزت کأحد الأدوات والوسائل التی استعان بها الشاعر لعرض أفکارٍ استقاها من عالمٍ یتفوق الواقع إلى أبعد الحدود انفتح إلیه من خلال مراتب الشهود الحاصلة لدیه ضمن تجربته الصوفیة. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  11 - واکاوی تمثیل رؤیا در رمان‌های «عطرگل یاس» حسن پور منصوری و «مادر» محمود گلاب دره‌ای با تکیه بر نظریه کنشگرای گرماس
  حوریه کیخا فرزانه احمد رضا کیخافرزانه مصطفی سالاری
  رؤیا گونگی؛ سفر به عالم ماوراء؛ بازگشت به جهان بیداری؛ واگویی داستان سفر و تحقق عینی تمایل‌های روحانی و معنوی عناصر اصلی شکل گیری داسستان هایی با رویکرد تمثیل رؤیاست. سیطره این نوع ادبی و گستره آن از یک سو با اسطوره‌های کهن و از سوی دیگر با مفاهیم کشف و ششهود و دست یابی أکثر

  رؤیا گونگی؛ سفر به عالم ماوراء؛ بازگشت به جهان بیداری؛ واگویی داستان سفر و تحقق عینی تمایل‌های روحانی و معنوی عناصر اصلی شکل گیری داسستان هایی با رویکرد تمثیل رؤیاست. سیطره این نوع ادبی و گستره آن از یک سو با اسطوره‌های کهن و از سوی دیگر با مفاهیم کشف و ششهود و دست یابی به معارف معنوی و الهی پیوند می‌خورد. در بازتاب این نوع ادبی با عنوان تشبیه تمثیل شخصیت اصلی یا کنشگر روایت برانگیخته می‌شود تا با گام گذاشتن به عالم رؤیا فراتر از بیداری به حقیقت و شناخت دست یابد و در راه بازگشت با شناختی عمیق و موشکافانه از رمزهای گشوده شده به عالم بیداری بازگردد؛ در این سفر روحانی راهنما و مرشد راهبر و راهنما و ضد قهرمان بازدارنده و علائق معنوی یاریگر و استمداد کننده هستند. اشتراک در ساختار و همگونی در بن مایه‌های شکل گیری روایت در نوع ادبی تمثیل و الگوی ساختاری کنشگرای گرماس موجب شد تا با الگو پذیری از این نظریه به تبیین مسیر حرکت شخصیت اصلی روایت‌های (عطرگل یاس از حسن پور منصوری و مادر محمود گلاب دره‌ای بپردازیم و جنبه‌های مختلف روایت را در سه محور میل انتقال و قدرت مورد تحلیل و بررسی قرار دهیم تا جنبه‌های تمثیل رؤیا به دقت روشن و آشگار گردد. در هر دو روایت رؤیا محقق می‌شود و در نهایت حضور در عالم بالا و ماورا شکل می‌گیرد به نحوی که در روایت اول با پدر مائده و در روایت دوم با فرزند زینب السادات وصال معنوی صورت می‌گیرد و پس از تبادل گفتگو و کشمکش تعلقات معنوی و روحانی مائده و مادر حاصل می‌شود و پس از بازگشت از عالم رؤیا رمز گونگی موجود در روایت مکشوف می‌گردد که همان زندگی جاویدان در محضر خداوند و اتصال با حق تعالی است که واگویی مراحل تمثیل رؤیا در این دو روایت است. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  12 - خواب و رؤیا ابزاری برای بیان کشف و شهودات عرفانی
  خاور قربانی شایسته محمودی
  این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی جایگاه و نقش کشف در خواب‌های عرفا پرداخته است. در این بررسی، معنای عام و خاص کشف؛ یعنی رؤیت خدا و درک معانی دنیوی و اخروی مبنا قرار گرفته است. برای نیل به این هدف، خواب‌های عرفا با مضمون کشف، در دو بخش حلّ مسأله و رفع حجاب از دغد أکثر

  این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی جایگاه و نقش کشف در خواب‌های عرفا پرداخته است. در این بررسی، معنای عام و خاص کشف؛ یعنی رؤیت خدا و درک معانی دنیوی و اخروی مبنا قرار گرفته است. برای نیل به این هدف، خواب‌های عرفا با مضمون کشف، در دو بخش حلّ مسأله و رفع حجاب از دغدغههای ذهنی و کشف وقایع آینده، مطرح و بررسی شدهاند. این بررسی نشان میدهد که یکی از مهمترین کارکردهای خواب عرفا حلّ بسیاری از مسائل و دغدغههای ذهنی آنان بوده است که بیشتر در حوزۀ مسائل دینی و عرفانی هستند. آنها علاوه بر این که این مسائل را از طریق خواب بیان میکردند، از این طریق بر تأثیر گذاری آن بر مخاطبان هم میافزودند؛ چون حل این مسائل در خواب از زبان خدا، پیامبر و مشایخ صوفیه انجام میشده است. علاوه بر حل مسائل در خواب عرفا، مکاشفاتی از نوع الهام مشاهده میشود که از وقایعی که هنوز در واقعیّت اتفاق نیفتاده، خبرمی دهند. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  13 - گزارة «خواب»؛ سلطة تخیّل یا کارکرد عقل
  صدیقه سلیمانی یوسف عالی عباس آباد
  خواب و رؤیا، ملازم همیشگی انسان، به عنوان ابزاری توانمند، برای کشف رمزهای هستی یا واکاوی دربارة امور جهان است. اتفاقاتی که در اعماق تاریخ افتاده و متن­هایی از آن به دست رسیده، نشان می­دهد که از دیرباز، همراه انسان در تمام جنبه­های مدنی و فردی بوده است. هریک از جوامع انس أکثر

  خواب و رؤیا، ملازم همیشگی انسان، به عنوان ابزاری توانمند، برای کشف رمزهای هستی یا واکاوی دربارة امور جهان است. اتفاقاتی که در اعماق تاریخ افتاده و متن­هایی از آن به دست رسیده، نشان می­دهد که از دیرباز، همراه انسان در تمام جنبه­های مدنی و فردی بوده است. هریک از جوامع انسانی براساس قوانین جامعه­شناسی و قبلیه­ای، تعریف­های خاصی از آن دارند و در موقعیت­ها و مقاطع خاصی از آن بهره برده­اند. در دانش بشری تئولوژی و خداشناسی، هم تعریف­های مستقلی و هم کارکردهای خاصی دارد. رؤیا در زندگی انسان در تمام عصرها، ابزار شگرفی برای تصویرسازی­های تمایلات انسان و زبانی­کردن مفاهیم خاصی است که بنا به دلایلی قادر به گفتار واضح آن نیستند. جای شگفتی این است که با مفهومِ رؤیا که خود نیاز به زبانی­کردن دارد، به­مفهوم­سازی و ایماژپردازی دست زده­اند تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  14 - تحلیلی بر خواب‌ها و رؤیاهای عرفانی از منظر مولانا در مثنوی معنوی
  حسین آریان مهدی رضا کمالی بانیانی
  معانی والایی که از حضرت حق فرود می‌آیند صورتی جسمانی مانند صورت خیال ما می‌پذیرند و سپس به عالم ملک فرود می‌آیند. انواع خواب‌ها مربوط به این عالم است و دنیای خواب و رؤیا، جهانی است پهناور و سرشار از شگفتی‌ها و عجایب و غرایب که با چشم بر هم زدنی حادث و نمایان می‌شوند. چر أکثر

  معانی والایی که از حضرت حق فرود می‌آیند صورتی جسمانی مانند صورت خیال ما می‌پذیرند و سپس به عالم ملک فرود می‌آیند. انواع خواب‌ها مربوط به این عالم است و دنیای خواب و رؤیا، جهانی است پهناور و سرشار از شگفتی‌ها و عجایب و غرایب که با چشم بر هم زدنی حادث و نمایان می‌شوند. چرا که محدودیتی در آن عالم خیال نیست و روح والاست که در آن عالم سیر می‌کند. پدیده خواب و رؤیا از فرهنگ عامه فراتر رفته و در کلام و اندیشه عرفا و متصوفه و حتی شعرا و نویسندگان مورد توجه و کاربرد ویژه قرار گرفته است و مولانا جلال‌الدین بلخی در کنار بزرگانی چون ابن عربی و... بینشی اندیشمندانه و خداگونه به مقوله خواب و رؤیا دارند و آن را یکی از راه‌های رهایی روح از قفس تن و اتصال به عالم ملکوت می‌دانند. با عنایت به کارکردهای گوناگون خواب و رویا در مثنوی معنوی، در این مقاله پس از مختصری در باب رویا، ویژگی‌ها و خصایص آن، چگونگی آن در قرآن و احادیث، به بررسی شاخصه‌های خواب و رویا در اشعار مثنوی پرداخته شده است. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  15 - دیدگاه ابن‌عربی بر وحیانی‌بودن قران و پاسخ به شبهات آن
  مرتضی ملکیان عبدالرضا مظاهری خسرو ظفرنوایی
  معانیی که از حضرت الهی فرودمی آیند یک صورت جسمانی مانند صورت خیال ما می پذیرند و سپس به عالم ملک فرودمی آیند. بدین لحاظ جهان مثال را خیال منفصل نیز می نامند. و ارواح کلی انسانی پیش از ظهورشان در بدن با آن صورت ها ظاهرند و اکثر مکاشفات در این عالم است که آن را خیال مق أکثر

  معانیی که از حضرت الهی فرودمی آیند یک صورت جسمانی مانند صورت خیال ما می پذیرند و سپس به عالم ملک فرودمی آیند. بدین لحاظ جهان مثال را خیال منفصل نیز می نامند. و ارواح کلی انسانی پیش از ظهورشان در بدن با آن صورت ها ظاهرند و اکثر مکاشفات در این عالم است که آن را خیال مقید می نامند انواع خواب ها مربوط به این عالم است و معبر نیز خواب را با توجه به این عالم تعبیرمی کند. پیامبر (ص) در مورد دو خواب فرموده : یوسف (ع) وقتی که برادرانش در برابر او سجده کردند صورت خارجیه حسیه را حق قرارداد و گفت خوابم تعبیر شد و آن را خیال اندر خیال دانست نه حقیقت و در مورد ابراهیم (ع) بایست خوابش را تأویل می کرد اما چون انبیاء امور را در عالم مثال مطلق مشاهد ه می کنند که مطابق با واقع است و نیازی به تعبیر ندارد آن را تأویل نکرد و به ذبح فرزندش پرداخت و این فدیه مربوط به آن چیزی بود که در ذهن ابراهیم (ع) بود نه آنچه در نفس الامر بود. به این دلیل خداوند فرمود: ان یا ابراهیم قد صدقت الرویا نفرمود در رویا صادق بودی. دکتر عبدالکریم سروش نیز به پدیدارشناسی قرآن پرداخته و در موردِ ماهیت رویا ، قرآن و وحی الهی نق. طه نظراتی دارد؛ از این‌رو ، هر دوی این مطالب را بررسی می کنیم زیرا بر این اعتقادیم که تضاربِ آراء نه تنها جمودِ فکری دینی را ازبین می‌برد بلکه بیش از آن ، باعثِ رشدِ و ارتقاء معرفتی نیز می‌ گردد. این مقاله ‌، از ره‌آوردِ چالش‌های میانِ ادعای سروش و نقد‌های بر آن است که می‌تواند به درک و فهمی عمیق‌تر از مسائلِ مهم و تأثیرگذار در زندگی دینی‌ راه یابد. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  16 - تحلیل رؤیا از منظر ابن‌عربی و علاءالدوله سمنانی
  عظیم حمزئیان طناز رشیدی نسب
  پژوهش حاضر به بررسی دیدگاه های ابن عربی و علاءالدوله سمنانی دربارة مسألة رؤیا پرداخته است. ابن عربی که کاشف عالم خیال بوده، با ارتباط دادن عالم خیال- خیال منفصل- و رؤیا- خیال متصل- به این مسأله پرداخته است. از سوی دیگر علاءالدوله سمنانی، قائل به اهمیت رویا در سلوک بوده أکثر

  پژوهش حاضر به بررسی دیدگاه های ابن عربی و علاءالدوله سمنانی دربارة مسألة رؤیا پرداخته است. ابن عربی که کاشف عالم خیال بوده، با ارتباط دادن عالم خیال- خیال منفصل- و رؤیا- خیال متصل- به این مسأله پرداخته است. از سوی دیگر علاءالدوله سمنانی، قائل به اهمیت رویا در سلوک بوده و به نقش و اهمیت شیخ در ارتباط با آن معتقد بوده است و رؤیا را به لطایف سبعه که از مهم ترین مسائل در تفکر وی بوده، ربط داده است. دو عارف در بحث رؤیا دربارة بینندة رؤیا، خود رؤیا و اضغاث احلام دیدگاه هایی را مطرح کرده اند. علل تفاوت دیدگاه های آن دو عارف را می توان در سطح عمیق تری ناشی از تفاوت نگرش آنان در حوزه های عملی و نظری و دیدگاه های معرفت شناختی و هستی شناختی دانست که تأثیر آن در رویکرد آن دو و تحلیل هایشان در باب رویا دیده می شود. این پژوهش به شیوة تحلیلی به مقایسة اقوال و نظرات این دو عارف بزرگ و با هدف فهم شباهت و تفاوت دیدگاه این دو، در مسألة رؤیا صورت گرفته است. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  17 - بررسی کرامات امام علی(ع) و تصویر ایشان در خواب‌ها و رویاهای صوفیه در متون عرفانی
  وحیده داداش‌زاده غلامعلی آریا علیرضا ابراهیم
  در این مقاله به روش توصیفی- تحلیلی به بررسی کرامات امام علی (ع) که در متون صوفیه باقی مانده اند وتصورمی شود که بخشی از تصور ایشان از حضرت بر پایه همین کرامات شکل گرفته باشد و تصویر امام علی(ع) و جایگاه و نقش خواب و رویا در کشف و شهود عرفا پرداخته شده است. این بررسی نشان أکثر

  در این مقاله به روش توصیفی- تحلیلی به بررسی کرامات امام علی (ع) که در متون صوفیه باقی مانده اند وتصورمی شود که بخشی از تصور ایشان از حضرت بر پایه همین کرامات شکل گرفته باشد و تصویر امام علی(ع) و جایگاه و نقش خواب و رویا در کشف و شهود عرفا پرداخته شده است. این بررسی نشان می‌دهد که یکی از مهمترین کارکردهای خواب عرفا حل بسیاری از مسائل و دغدغه‌های ذهنی آنان بوده است که بیشتر در حوزه مسائل دینی و عرفانی هستند. آن ها علاوه بر این که این مسائل را از طریق خواب بیان می‌کردند، از این طریق بر تاثیرگزاری آن بر مخاطبان هم می‌افزودند؛ چون حل این مسائل در خواب از زبان خدا، پیامبر(ص) و مشایخ صوفیه انجام می‌شده است. علاوه بر حل مسائل در خواب عرفا، مکاشفاتی از نوع الهام مشاهده می‌شود که از وقایعی که هنوز در واقعیت اتفاق نیفتاده، خبرمی دهند. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  18 - تخیل، رؤیت و رویا در اشعار عارفانه ملک الشعرای بهار
  حمیده جمالزهی بهروز رومیانی مصطفی سالاری
  ملک الشعرای بهار، از شاعران برجستة دوران مشروطیت و از نخستین شاعران اجتماعی‌سرا است که توانست نگرش اعتراضی را وارد شعر پارسی زمانه‌اش کند. در میان اشعار بیشمار بهار، بخش قابل توجهی به شعر عرفانی اختصاص داده شده که عمدتاً با موضوع عشق و شهود و مکاشفه سروده شده است. ارزش أکثر

  ملک الشعرای بهار، از شاعران برجستة دوران مشروطیت و از نخستین شاعران اجتماعی‌سرا است که توانست نگرش اعتراضی را وارد شعر پارسی زمانه‌اش کند. در میان اشعار بیشمار بهار، بخش قابل توجهی به شعر عرفانی اختصاص داده شده که عمدتاً با موضوع عشق و شهود و مکاشفه سروده شده است. ارزش اشعار عرفانی بهار به این خاطر است که آرایه‌های ادبی و رمزگرای عرفانی را در آن برهه از تاریخ ادبی که گرایش به سبک خراسانی تحت عنوان بازگشت ادبی به فراموشی سپرده شده بود، به ادب معاصر منتقل کرد و از طرفی محتوای عرفانی از جمله رؤیا و مکاشفه را به بستر شعر جدید معرفی کرد. در این پژوهش با رویکرد توصیفی -تحلیلی و به شیوه کتابخانه‌ای به بررسی دو شاخصه تخیل و رؤیا در شعر بهار می‌پردازیم. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  19 - تحلیل رؤیای جریره و کتایون در شاهنامه با تکیه بر نظریات یونگ
  معصومه رمضانی
  اسطوره  روایت گر سرگذشتی مقدس و مینوی  است و  رؤیا پدیدة طبیعی ناخودآگاهی است که در خودآگاه تجلی می یابد. اسطوره و رؤیا باهم درپیوندند؛ آن  دو بهره مند از زبانی نمادین  و نیازمند به تعبیراند. این جستار برآن است تا رؤیای جریره و کتایون را در شاهنامة فردوسی با تکیه بر نظر أکثر

  اسطوره  روایت گر سرگذشتی مقدس و مینوی  است و  رؤیا پدیدة طبیعی ناخودآگاهی است که در خودآگاه تجلی می یابد. اسطوره و رؤیا باهم درپیوندند؛ آن  دو بهره مند از زبانی نمادین  و نیازمند به تعبیراند. این جستار برآن است تا رؤیای جریره و کتایون را در شاهنامة فردوسی با تکیه بر نظریات یونگ مورد بررسی قرار دهد. با بررسی و تحلیل رؤیاها در می یابیم؛ رؤیاها  در برگیرندة تصاویر کهن الگویی از ناخودآگاه جمعی اند و در پیشبرد داستان های شاهنامه نقش بسزایی دارند. رؤیای جریره، رؤیایی بزرگ است که باتوجه به سرشت  جمعی- اسطوره ای  خود مرگ و نابودی ساکنان کلات را به دنبال دارد. ولیکن رؤیای بزرگ کتایون، نوید بخش جشن و سروری  است که در عالم خودآگاه با ازدواج کتایون و گُشتاسپ به وقوع می پیوندد تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  20 - بررسی هنجارگریزی در شعر معاصر فارسی (با تکیه‌بر شاعرحجم‌گرا یدالله رؤیایی)
  حجت اله اورک مسعود پاکدل منصوره تدینی سیما منصوری
  10.30495/rpcl.2023.699230
  شاعران با خروج از هنجارهای متعارف، شگردهای شگفتانه در زبان و مضمون جهت رستاخیر سخن خویش از رهگذر آشنایی‌زدایی ابداع می‌کنند تا در طیفی تازه و وسیع با مخاطب خود ارتباط برقرار سازند و دریافت‌های عادی او را تغییر دهند که به این هنر رستاخیز سخن، تکنیک ادبی می گویند، هنجارگر أکثر

  شاعران با خروج از هنجارهای متعارف، شگردهای شگفتانه در زبان و مضمون جهت رستاخیر سخن خویش از رهگذر آشنایی‌زدایی ابداع می‌کنند تا در طیفی تازه و وسیع با مخاطب خود ارتباط برقرار سازند و دریافت‌های عادی او را تغییر دهند که به این هنر رستاخیز سخن، تکنیک ادبی می گویند، هنجارگریزی از راهکارهای مهم تبدیل زبان به‌عنوان ماده ادبیات به شعر است که البته در گرو ذهن خلاق است تا آن جا که اصل رسانی آسیب نبیند لیچ زبان شناس انگلیسی هنجارگریزی را ابزار شعر آفرینی می‌داند مقاله حاضر با هدف بررسی و تحلیل انواع هنجارگریزی در شعر یدالله رؤیایی سعی دارد تا بر اساس الگوی هشت‌گانه‌ی لیچ (هنجارگریزی نحوی، زمانی، معنایی، واژگانی، سبکی، نوشتاری، گویشی، آوایی) و به روش تحلیلی ـ توصیفی مؤلفه‌های هنجارگریزی اشعار یدالله رؤیایی ازشاعران حجم‌گرا، بپردازد. نتایج یافته‌ها نشان می‌دهد یدالله رؤیایی، شاعر و منتقد معاصر از روش‌ها و ترفندهایی در این راه سود جسته که عبارتند از: توازن (موسیقی شعر): انواع فرا هنجاری‌ها: فرا هنجاری معنایی و آشنایی‌زدایی. وجه غالب در هر مجموعه از اشعار رؤیایی نسبت به مجموعه دیگر متفاوت است و رؤیایی در هر مجموعه شعری خود به فراخور زمان سرایش آن و تکامل تجربه‌های زبانی‌اش از بخشی از این ترفندها بیشتر سود جسته است. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  21 - رؤیانگاری در کتاب عالم آرای صفوی
  سعید نجفی نژاد
  ظهور صفویان تحول مهمی در تاریخ نگاری بوجود آورد. ترویج مذهب تشیع اثناعشری و حمایت از صفویان به عنوان مروّجان پرشور این مذهب، مهمترین موضوعی بوده است که مورخان این دوره در آثارشان بر آن تأکید داشته اند. این تاریخ نگاران برای نشان دادن وجود پیوند بین خاندان صفوی و اهل بیت أکثر

  ظهور صفویان تحول مهمی در تاریخ نگاری بوجود آورد. ترویج مذهب تشیع اثناعشری و حمایت از صفویان به عنوان مروّجان پرشور این مذهب، مهمترین موضوعی بوده است که مورخان این دوره در آثارشان بر آن تأکید داشته اند. این تاریخ نگاران برای نشان دادن وجود پیوند بین خاندان صفوی و اهل بیت علیهم السلام، روی به نقل رؤیاهایی در آثارشان آورده اند که عموماً به ارتباط پادشاهان صفوی و بخصوص شاه اسماعیل و شاه طهماسب با ائمه معصومین علیهم السلام تأکید دارند. یکی از این تاریخ نگاران، مؤلف ناشناخته کتاب عالم آرای صفوی است که بیشترین رؤیانگاری های دوره صفوی در کتاب او دیده می شود. در این پژوهش تلاش بر این خواهد بود با استفاده از داده های کتابخانه ای و با روش توصیفی تحلیلی به درک صحیحی از انگیزه و اهداف این مورخ از رؤیانگاری گسترده اش در کتاب عالم آرای صفوی برسیم. ضمن آنکه گونه شناسی از انواع رؤیاها نیز انجام خواهد شد تا در مجموع، ابعاد مختلف موضوع رؤیانگاری در این کتاب مشخص گردد. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  22 - وحی قرآنی و پدیدارشناسی وحی بر اساس نظریۀ رؤیای رسولانه (داوری میان نظریه‌های وحیانی بودن الفاظ قرآن و رؤیاانگاری وحی بر مبنای پاره‌ای از آیات قرآن)
  سکینه چمن پیما عباس همامی ابراهیم کلانتری
  نظریۀ وحیانی بودن الفاظ و ساختار کلامی قرآن نظریه‌ای غالب در میان اندیشمندان اسلامی در مسئلۀ چیستی و چگونگی وحی قرآنی از آغاز نزول وحی و پدیدار شدن تفسیر و مباحث علوم قرآنی تا کنون بوده است. با این وجود برخی از نویسندگان معاصر در یک نگاه نادر بر این باورند که قرآن محصول أکثر

  نظریۀ وحیانی بودن الفاظ و ساختار کلامی قرآن نظریه‌ای غالب در میان اندیشمندان اسلامی در مسئلۀ چیستی و چگونگی وحی قرآنی از آغاز نزول وحی و پدیدار شدن تفسیر و مباحث علوم قرآنی تا کنون بوده است. با این وجود برخی از نویسندگان معاصر در یک نگاه نادر بر این باورند که قرآن محصول نوعی مواجهۀ روحانی حضرت محمد (ص) در عالم رؤیا ست که طی آن حقایقی بر آن حضرت مکشوف و توسط ایشان به لباس الفاظ و ساختار عربی درآمده و عرضه گردیده است. این پژوهش کتابخانه‌ای که با روش توصیفی، تحلیلی به انجام رسید با تکیه بر پنج گروه از آیات قرآن که به نص یا ظواهر خود الفاظ و ساختار کلامی قرآن را نیز همانند محتوای آن از ناحیه خداوند دانسته‌اند، این نتیجه را به دست داد که نظریۀ وحیانی بودن الفاظ قرآن نظریه‌ای استوار و برآمده از آیات از قرآن کریم است و دیدگاه رؤیاانگاری وحی با جمع بزرگی از آیات ناسازگار است. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  23 - تحلیل کهن‌الگویی رؤیای یوسف (ع) بر پایۀ نمادها و اسطوره‌های اقوام سامی
  زهرا محققیان
  یکی از مهم‌‌ترین زمینه‌های تحلیلی در بررسی متن ادبی قرآن کریم تحلیل کهن‌الگویی است که با رویکردی تاریخی ـ تطبیقی، مضامین و مفاهیم این متن مقدس را در ارتباط با ساختارهای روانی و فرهنگی مخاطبانش تفسیر و تأویل می‌کند. این رویکرد بیش‌ترین تأثیرات را از نظریات کارل گوستاو یو أکثر

  یکی از مهم‌‌ترین زمینه‌های تحلیلی در بررسی متن ادبی قرآن کریم تحلیل کهن‌الگویی است که با رویکردی تاریخی ـ تطبیقی، مضامین و مفاهیم این متن مقدس را در ارتباط با ساختارهای روانی و فرهنگی مخاطبانش تفسیر و تأویل می‌کند. این رویکرد بیش‌ترین تأثیرات را از نظریات کارل گوستاو یونگ دربارۀ ناخودآگاه جمعی و کهن‌الگوها پذیرفته است و به‌مثابۀ یکی از رویکردهای مهم در نقد ادبی معاصر به‌شمار می‌آید. مطالعۀ حاضر با این هدف صورت می‌گیرد که با کمک این رویکرد به بررسی رؤیای یوسف (ع) بپردازیم و زوایای کهن‌الگویی آن را به بحث و بررسی بگذاریم. سؤال اصلی در این پژوهش آن است که آیا می‌توان رؤیای یوسف (ع) را ــ چنان‌که در قرآن یاد شده است ــ از نظرگاه روان‌‌شناسی تحلیلی و رویکرد نقد کهن‌الگویی مطالعه کرد یا نه؛ و آیا می‌توان از این منظر، نمادهای بازتابیده در این رؤیا را تفسیر نمود و دریافت هریک چرا کاربسته شده‌اند یا نه. می‌توان چنین محتمل دانست که سجدۀ خورشید و ماه و ستارگان از هستۀ مرکزی کهن‌الگویی ناشی می‌شود که بازتاب آن را می‌توان در اساطیر دید. هرگاه چنین باشد، آنچه این آیه بازمی‌نمایاند، گرچه حکایت از رؤیا ست، به‌حقیقت روانِ جمعیِ قوم یوسف (ع) را آشکار می‌کند. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  24 - تحلیلها از پدیدۀ رؤیا در قرآن کریم و فرهنگ اسلامی
  محمد رضا حاجی اسماعیلی زهرا کریمی
  پدیدۀ رؤیا حقیقتی است که انسان در حیات خویش دایم آن را تجربه می‌کند. خواب دیدن، رویارویی مداوم انسان با مناظری است گاه فرح بخش و گاه جان‌سوز. بدین سان، در فرهنگهای مختلف از دیرباز بحثهای مختلفی در تحلیل ماهیت آن پی گرفته شده است؛ همچنان که از دیرباز، برخی تطابق رؤیا با أکثر

  پدیدۀ رؤیا حقیقتی است که انسان در حیات خویش دایم آن را تجربه می‌کند. خواب دیدن، رویارویی مداوم انسان با مناظری است گاه فرح بخش و گاه جان‌سوز. بدین سان، در فرهنگهای مختلف از دیرباز بحثهای مختلفی در تحلیل ماهیت آن پی گرفته شده است؛ همچنان که از دیرباز، برخی تطابق رؤیا با واقع را موضوعی شایان تأمل شناخته، و برخی دیگر نیز، واقع‌نمایی رؤیا را انکار نموده‌اند. بحث در بارۀ رؤیا در فرهنگ اسلامی هم سابقه‌ای کهن دارد. قرآن کریم به‌روشنی در بارۀ اقسام این پدیده بحث نموده، و میان رؤیاهای صادقه و خوابهای پریشان تمایز نهاده است. به همین ترتیب، ضمن یادکرد برخی کارکردهای رؤیا و حکمت الاهی از خَلق آن، از رؤیا به مثابۀ نشانۀ خدا، و از رؤیای انبیای الاهی همچون گونه‌ای از وحی و دریافت پیام از خداوند یاد نموده است. پابه‌پای این اشارات و تصریحات قرآنی، عالمان مسلمان هم از دیرباز به تحلیل این پدیده توجه نشان داده، و در بارۀ آن از جهات و زوایای مختلف بحثهایی مطرح کرده‌اند. بناست که در این مطالعه، نگرشهای رایج به رؤیا در فرهنگ اسلامی و جایگاه آن در متون بنیادین این فرهنگ، بازکاوی شود. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  25 - تأثیر سیاست های دونالد ترامپ بر جایگاه رؤیای آمریکایی
  محمدرضا اصل جوادیان ارسلان قربانی سید علی طباطبائی پناه
  10.30495/pir.2022.1949115.3431
  با روی کار آمدن دونالد ترامپ رویکرد سیاست خارجی آمریکا عصر جدیدی را تجربه کرد و فضای گفتمانی دولت آمریکا، رویکردی را در پیش گرفت که به‌زعم محققان، بنیادهایی را که سیاست خارجی آمریکا برای هژمونی در جهان بر مبنای آن پی‌ریزی شده بود را با چالش روبه‌رو کرد. هدف این مقاله، ت أکثر

  با روی کار آمدن دونالد ترامپ رویکرد سیاست خارجی آمریکا عصر جدیدی را تجربه کرد و فضای گفتمانی دولت آمریکا، رویکردی را در پیش گرفت که به‌زعم محققان، بنیادهایی را که سیاست خارجی آمریکا برای هژمونی در جهان بر مبنای آن پی‌ریزی شده بود را با چالش روبه‌رو کرد. هدف این مقاله، تبیین اثرات اقدامات ترامپ بر رؤیای آمریکایی در سطح جهانی است و با روش تکوینی-تبیینی به این سؤال پاسخ می‌دهد که سیاست‌های ترامپ از سال 2017 تا 2020 چه تأثیری بر تحقق رویکرد رؤیای آمریکایی در نظام بین‌الملل گذاشته است؟ در پاسخ فرض بر این است که عدم توجه به نظام چندقطبی حاکم بر روابط بین‌الملل و خروج آمریکا از پیمان‌ها و تعهدات بین‌المللی، نظریه رؤیای آمریکایی را تضعیف و منجر به کم‌رنگ شدن جایگاه آمریکا در نظام بین‌الملل شده است. نتایج نشان می‌دهد دولت ترامپ در ابعاد چندجانبه‌گرایی شامل؛‌کنار گذاشتن حقوق بین‌الملل و پی‌ریزی یک‌جانبه‌گرایی، اصلاح نفتا، ‌خروج از توافق‌نامه آب‌وهوایی پاریس، توافقنامه ترانس پاسیفیک و برجام، بازبینی در ائتلاف، اتحادها و تعهدات نظامی، بی‌اعتنای به ارزش-های اقتصادی لیبرال، بازبینی در تعهدات امنیتی هند و اقیانوس آرام و... رویای آمریکایی را تضعیف کرد. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  26 - جستجوى حماسه در غنا
  زهرا درّى
  پیشینه طبقه بندى ادبیات از حیث محتوایى و ساختارى وپدید آمدن شاخه اى از مطالعات ادبى تحت عنوان "انواع ادبى" به روزگار ارسطو و هوراس برمى گردد. هرچند که در نظریه پردازى هاى کهن بر تغییر ناپذیرى ویژگى هاى انواع ادبى تاکید مى شده است ولى در تئورى هاى جدید اعتقاد بر این است أکثر

  پیشینه طبقه بندى ادبیات از حیث محتوایى و ساختارى وپدید آمدن شاخه اى از مطالعات ادبى تحت عنوان "انواع ادبى" به روزگار ارسطو و هوراس برمى گردد. هرچند که در نظریه پردازى هاى کهن بر تغییر ناپذیرى ویژگى هاى انواع ادبى تاکید مى شده است ولى در تئورى هاى جدید اعتقاد بر این است که انواع ادبى مى توانند دگرگون شوند، بر یکدیگر اثر بگذارند و یا با هم درآمیزند؛ و اساسا تاریخ ادبیات یعنى تاریخ تحول ژانرهاى ادبى. "حماسه" یکى از انواع ادبى است که بر دیگر ژانرهاى ادبى از جمله منظومه هاى غنایى زبان فارسى مثل "گل و نوروز" خواجوى کرمانى اثر گذاشته است. با بررسى بن مایه هاى داستانى چنین به نظر مى رسد که در این اثر، حماسه پهلوانى به حماسه عاشقانه اى متناسب با جامعه هم عصر خواجو تبدیل شده است، (با اذعان بدین امر که پیشینه کهن این نوع ادبى را نیز نمى توان نادیده گرفت). بر این اساس در این جُستار به جستجوى عناصر حماسه، (روایت گرى، خرق عادت، رویا، ...) در اثرى غنایى، پرداخته شده است تا دیباچه اى بر بحث "از حماسه تا رمانس" باشد تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  27 - رتبه‌بندی عوامل شکل‌گیری رؤیاپردازی مطلوب مدیران سازمان‌های ورزشی با استفاده از رویکرد ترکیبی دیمتل و تحلیل شبکه‌ای
  غلامرضا امانی شلمزاری پریوش نوربخش علی زارعی مهوش نوربخش
  هدف از این پژوهش رتبه بندی عوامل شکل گیری رؤیاپردازی مطلوب مدیران سازمان های ورزشی با استفاده از رویکرد ترکیبی دیمتل و تحلیل شبکه ای می باشد. روش پژوهش حاضر آمیخته (کیفی-کمی) بود. جامعة آماری شامل نخبگان در حوزة پژوهش بودند که بدین منظور تعداد 13 نفر بر حسب روش نمونه گ أکثر

  هدف از این پژوهش رتبه بندی عوامل شکل گیری رؤیاپردازی مطلوب مدیران سازمان های ورزشی با استفاده از رویکرد ترکیبی دیمتل و تحلیل شبکه ای می باشد. روش پژوهش حاضر آمیخته (کیفی-کمی) بود. جامعة آماری شامل نخبگان در حوزة پژوهش بودند که بدین منظور تعداد 13 نفر بر حسب روش نمونه گیری هدفمند به عنوان نمونه مشخص گردیدند. این افراد در بخش های کیفی و کمی مورد بررسی قرار گرفتند. ابزار گردآوری شامل پرسشنامة محقق ساخته و مصاحبة نیمه ساختاریافته بود. روایی پرسشنامه با توجه به نظر خبرگان مورد بررسی قرار گرفت. همچنین پایایی این پرسشنامه با استفاده از روش محاسبةآلفای کرونباخ مورد بررسی قرار گرفت (83/0= α). در قسمت تجزیه و تحلیل کمی پژوهش، از روش دیمتل و همچنین روش تحلیل شبکه ای استفاده شد. کلیة فرآیند تجزیه و تحلیل داده های پژوهش در نرم افزار سوپردسیژن انجام شد. نتایج نشان داد که هشت عامل شامل هدف گذاری مناسب، قدرت تجسم، کنترل احساسات، شناخت محیط، تسلط بر قوانین، ارزش ها و استانداردها، عملیاتی نمودن اهداف، شناخت فرصت های جدید و توان مدیریتی شناسایی گردید. نتایج همچنین نشان داد که عامل تسلط بر قوانین، ارز ها و استانداردها با وزن 237/0 مهم ترین عامل شکل گیری رؤیاپردازی مطلوب مدیران سازمان های ورزشی مشخص گردید. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  28 - خواب، رؤیا و وحی از دیدگاه ابن‌عربی
  سیدمهدی موسوی عبدالرضا مظاهری بخشعلی قنبری
  در تفکر ابن‌عربی خواب و رؤیا دارای اهمیت بوده و مستقیماً با درک او از عالم خیال ارتباط دارد. ایشان بین خیال متصل و منفصل فرق قائل شده و مکان خواب و رؤیا را در عالم خیال متصل و وحی را در عالم خیال منفصل آورده است. وی تعبیر خواب را مربوط به عالم خیال متصل می‌داند، در حالی أکثر

  در تفکر ابن‌عربی خواب و رؤیا دارای اهمیت بوده و مستقیماً با درک او از عالم خیال ارتباط دارد. ایشان بین خیال متصل و منفصل فرق قائل شده و مکان خواب و رؤیا را در عالم خیال متصل و وحی را در عالم خیال منفصل آورده است. وی تعبیر خواب را مربوط به عالم خیال متصل می‌داند، در حالی که وحی در عالمی بالاتر از خیال متصل اتفاق می‌افتد. پس قرآن نمی‌تواند تنها خواب و رؤیا باشد چون فاقد شریعت بوده و دیگر احکام آن جنبه دستوری نداشته و مخاطب ندارند. رؤیا از مبشرات الهی است و رؤیاى صادقه جزئى از وحى می‌باشد. ابن‌عربی مخیله را قوه‌ای از قوای دل می‌شمارد و عشق از افراط محبت است که ظهورش در درون دل است. دل را هفت مرحله بمثابت هفت طبق آسمان است که در مرحله‌ای معدن محبت، عشق و مهربانی بر خلق و در مرحله بالاتر معدن محبت حضرت الوهیت و در نهایت معدن تجلی نور‌ و تابش صفات الوهیّت می‌باشد. لذا با بیان جایگاه خواب و رؤیا و نسبت آن با وحی، به سخنی پیرامون خواب نامه خواندن قرآن و رابطه خواب، رؤیا و عشق به روش توصیفی‌تحلیلی می‌پردازیم تا سرّ برتری انسان بر سایر مخلوقات مشخص گردد. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  29 - خاستگاه و منشاء خواب‌های مشایخ در تذکرةالاولیا
  عیسی نجفی قدرت الله علیرضایی
  یکی از معماهایی که از دیرباز ذهن بشر را به خود مشغول کرده، مسأله خواب بوده است. این امر بر بسیاری از علوم چون ادیان، اساطیر، روان‌شناسی، ادبیات، عرفان و تصوّف تأثیر گذاشته است. عرفا و متصوّفه از خواب به عنوان منبع الهام، برای حلّ بسیاری از مسائل خود استفاده می‌کردند و ب أکثر

  یکی از معماهایی که از دیرباز ذهن بشر را به خود مشغول کرده، مسأله خواب بوده است. این امر بر بسیاری از علوم چون ادیان، اساطیر، روان‌شناسی، ادبیات، عرفان و تصوّف تأثیر گذاشته است. عرفا و متصوّفه از خواب به عنوان منبع الهام، برای حلّ بسیاری از مسائل خود استفاده می‌کردند و برای آن ارزش زیادی قائل بودند. عطار در تذکرةالاولیا بسیاری از خواب‌های مشایخ و اولیا را بدون هیچ تردید و تزلزلی نقل کرده است. به دلیل اهمیت موضوع خواب از گذشته تعریف و تقسیم‌بندی‌‌هایی برای آن ذکر شده است، مانند: خواب‌های صادقه، صالحه و... . در این پژوهش با روش توصیفی ـ تحلیلی نخست خواب‌های نقل شده در تذکرةالاولیا را از لحاظ کمی و موضوع مطرح در آن‌ها یا شخصیت‌های اصلی آن‌ها تقسیم‌بندی و در پایان ارتباط خواب‌های تعریف شده را با واقعیات زندگی شخصیت‌ها مورد بررسی و تطبیق قرار می‌گیرد. نتیجۀ پژوهش آن است که بسیاری از خواب‌ها ریشه در زندگی واقعی مشایخ و عرفا داشته و همچنین هدف مشایخ از تعریف و بیان خواب‌ها و تأثیرگذاری آن‌ها به این دلیل بوده که خواب جزئی از نبوّت و پیامی از فراسوی عالم ماده تلقی می‌شده‌ است. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  30 - دو مدل ریاضی برای بررسی کنشهای مغز در زمینه بازسازی خاطره‌ها، فراموشی و نقش عواطف در شناخت
  مسعود نوروزیان شادمان شکروی
  در این مقاله دو مدل ریاضی برای بررسی کنش‌وریهای مغز در بازسازی خاطره‌ها، فراموشی و برخی از نارسا کنش‌وریهای مغز مانند الزهایمر و روان گسیختگی ارائه شد. همچنین تلاش شد تا بر مبنای این مدلها، مکانیزمی برای تبیین رؤیاها ارائه شود و چگونگی تعامل بین هیجان و شناخت و همچنین م أکثر

  در این مقاله دو مدل ریاضی برای بررسی کنش‌وریهای مغز در بازسازی خاطره‌ها، فراموشی و برخی از نارسا کنش‌وریهای مغز مانند الزهایمر و روان گسیختگی ارائه شد. همچنین تلاش شد تا بر مبنای این مدلها، مکانیزمی برای تبیین رؤیاها ارائه شود و چگونگی تعامل بین هیجان و شناخت و همچنین مسائلی مانند هشیاری و ناهشیاری با توجه به نظرات پیاژه (1972) توصیف شدند. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  31 - تحلیل ادبی و هنری رؤیا در متن و نگاره داستان «خواب دیدن توس سیاوش را» از منظر نقد تخیلی گاستون باشلار
  حمیده حرمتی رویا رضاپور مقدم
  تحلیل ادبی و هنری رؤیا درمتن و نگارۀ داستان خواب دیدن توس سیاوش را از منظر نقد تخیلی گاستون باشلار حمیده حرمتی* استادیار زبان و ادبیات فارسی، هیأت علمی دانش گاه هنر اسلامی تبریز، ایران. رویا رضاپور مقدم** هیأت علمی دانش کدۀ هنرهای اسلامی، دانش گاه هنر اسلامی تبریز، أکثر

  تحلیل ادبی و هنری رؤیا درمتن و نگارۀ داستان خواب دیدن توس سیاوش را از منظر نقد تخیلی گاستون باشلار حمیده حرمتی* استادیار زبان و ادبیات فارسی، هیأت علمی دانش گاه هنر اسلامی تبریز، ایران. رویا رضاپور مقدم** هیأت علمی دانش کدۀ هنرهای اسلامی، دانش گاه هنر اسلامی تبریز، ایران. تاریخ دریافت: 27/8/1396 تاریخ پذیرش: 19/10/1397 چکیده گاستون باشلار معرفت شناس، فیلسوف منتقد و از ساختارگرایان نخست فرانسه، شیوۀ نقدی تازه را بر پایۀ تحلیل و تفسیر تصاویر ادبی و هنری پایه گذاری کرد. باشلار که مبنای نقد خویش را بر پایۀ عناصر چهارگانه قرار داده بود، برای تخیل مادی شاعر و رابطۀ آن با ضمیر ناخودآگاه و مسائل پدیدار شناسی نقشی گسترده قائل بود. از دیدگاه معرفت شناسانه وی، خیال و رؤیای شاعرانه به واسطۀ عناصر چهرگانه و در قالب کهن الگوهای اسطوره ای با دلالت های آشکار و پنهان جلوۀ مادی می یابند و برای پذیرش نقش ادبی و برانگیختن احساسات مخاطب با تصاویری دوگانه جلوه می‌نمایند که تحلیل تخیل مادی و تفسیر این دوگانگی‌ها، سبب گشودن عقدۀ متن می‌شود. داستان خواب دیدن توس سیاوش را یکی از ده ها روایت رؤیا در شاهنامه است که در یکی از نگاره های شاهنامه شاه طهماسبی به عنوان نمونۀ بی بدیلی از به تصویر کشیده شدن عالم رؤیا و خیال شاعر در نقاشی ایرانی نمود یافته است. این مقاله کوششی در جهت بازنمایی پیوند دیرینه ادبیات و هنر به‌ویژه نگارگری از دریچۀ تخیل مادی با روی کردی بر آرای باشلار در باب تخیل مادی شاعر در شعر و تطابق آن ها با نگاره است تا آشکار نماید که عناصر چهارگانه در تخیل فردوسی در این داستان چه جای گاهی داشته و چگونه در قالب کلمات و تصویرسازی ها نمود پیدا کرده و تا چه اندازه با نقد تخیلی باشلاری در شعر و نگاره قابل تطبیق است. به استناد موارد یافت شده می‌توان گفت شاعر و نگارگر از تخیل مادی و دوگانگی دیالکتیکی مورد نظر باشلار در خلق اثر خود بهره مند گردیده‌اند. * . hormati@tabriziau.ac.ir ** . rezapour@tabriziau.ac.ir تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  32 - نمادشناسی رؤیای بزرگ ضحّاک و افراسیاب در شاهنامۀ فردوسی
  معصومه رمضانی
  چکیده اسطوره روایتیست که به مردم در فهم جریان‌های معمول روانی و راه های رشد انسان در مسیر زندگی کمک می کند. رؤیا نیز پدیدۀ طبیعی و برون فکنی خاصِّ ناخودآگاه است که در خودآگاه ظهور می یابد. اسطوره و رؤیا دارای زبانیست که با شناخت نماد ها به رمز و راز آن ها پی‌خواهیم بُرد أکثر

  چکیده اسطوره روایتیست که به مردم در فهم جریان‌های معمول روانی و راه های رشد انسان در مسیر زندگی کمک می کند. رؤیا نیز پدیدۀ طبیعی و برون فکنی خاصِّ ناخودآگاه است که در خودآگاه ظهور می یابد. اسطوره و رؤیا دارای زبانیست که با شناخت نماد ها به رمز و راز آن ها پی‌خواهیم بُرد. بر مبنای این پژوهش، شاهنامۀ فردوسی در برگیرندۀ رؤیاهایی با سرشت جمعی- اسطوره ایست که با زبانی نمادین شخصیّت ِ رؤیابین را از رخ‌دادهایی آگاه می سازد که در آینده رخ خواهد داد تا چاره‌ای بیندیشد و از وقوع آن در عالم خودآگاه پیش گیری کند. رؤیای ضحّاک و افراسیاب، دو پادشاه اهریمنی شاهنامه، رؤیاهایی بزرگ و دربرگیرندۀ تصویر‌های کهن الگویی ناخودآگاه جمعیست. رؤیای هراس‌ناک ضحّاک بیان گر نابودی او به‌دست فریدونِ قهرمان است که با قیام کاوۀ آهن‌گر در عالم خودآگاه بوقوع می پیوندد و فریدون، به فرمان سروش او را در کوهِ دماوند زندانی می کند. رؤیای رازآمیز افراسیابِ پیمان شکن نیز پیامدش مرگ و نابودی اوست، به این معنا که پس از سال ها جنگ و خون ریزی به کین سیاوش، کی‌خسرو به زندگی اهریمنِ پیمان شکن پایان می بخشد. تفاصيل المقالة