تحلیل رؤیای جریره و کتایون در شاهنامه با تکیه بر نظریات یونگ
الموضوعات :
معصومه رمضانی
1
(کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد دزفول، دزفول، ایران.)
الکلمات المفتاحية: اسطوره, شاهنامه, یونگ, رؤیا, dream, Myth, Shahnameh, Jung, جریره, کتایون, Jrireh, Katayun,
ملخص المقالة :
اسطوره روایت گر سرگذشتی مقدس و مینوی است و رؤیا پدیدة طبیعی ناخودآگاهی است که در خودآگاه تجلی می یابد. اسطوره و رؤیا باهم درپیوندند؛ آن دو بهره مند از زبانی نمادین و نیازمند به تعبیراند. این جستار برآن است تا رؤیای جریره و کتایون را در شاهنامة فردوسی با تکیه بر نظریات یونگ مورد بررسی قرار دهد. با بررسی و تحلیل رؤیاها در می یابیم؛ رؤیاها در برگیرندة تصاویر کهن الگویی از ناخودآگاه جمعی اند و در پیشبرد داستان های شاهنامه نقش بسزایی دارند. رؤیای جریره، رؤیایی بزرگ است که باتوجه به سرشت جمعی- اسطوره ای خود مرگ و نابودی ساکنان کلات را به دنبال دارد. ولیکن رؤیای بزرگ کتایون، نوید بخش جشن و سروری است که در عالم خودآگاه با ازدواج کتایون و گُشتاسپ به وقوع می پیوندد
اسماعیل پور، ابوالقاسم، (1382). زیر آسمانه های نور، تهران: پژوهشکدة مردم شناسی (معاونت پژوهشی) و افکار، چ اول.
- اسلامی ندوشن، محمّد علی، (1376). زندگی و مرگ پهلوانان، تهران: آثار،چ هفتم.
- اسلامی ندوشن، محمّد علی ، (1365). «زنان در شاهنامه»، فردوسی، زن و تراژدی، به کوشش ناصر حریری، بابل: کتاب سرای بابل،چ اول، صص13-12.
- اسنودن، روت، (2006). خودآموز یونگ، ترجمة نورالدین رحمانیان، (1388). تهران: آشیان،چ دوم.
- الیاده، میرچا، (1959). اسطوره، رؤیا، راز، ترجمة رویا منجم، (1382). تهران: علم، چ سوم.
- الیاده، میرچا، (1991). تصاویر و نمادها، ترجمة محمد کاظم مهاجری، (1391). تهران: بنگاه ترجمه و نشر پارسه، چ اول.
- ثعالبی، عبدالملک بن محمد، (1385). شاهنامه ثعالبی در شرح احوال سلاطین ایران، ترجمة محمود هدایت، تهران: اساطیر، چ اول.
- ستاری، جلال، (1389). «اسطوره و قصه از منظر عالم المثال»، جهان اسطوره شناسی،ج 9، تهران: مرکز، چ دوم، ص105.
- شلهود، ژوزف، (1964). «ساختارهای اندیشة اسطوره ای اعراب»، جهان اسطوره شناسی، ج9، ترجمة جلال ستاری، (1389). تهران: مرکز، چ دوم، ص30.
- شولتز، دوان. پی و سیدنی اِلِن شولتز، (2005). نظریه های شخصیت، ترجمة یحیی سید محمّدی، (1387). تهران: ویرایش، چ دوازدهم.
- شوالیه، ژان و آلن گربران، ( 1969). فرهنگ نمادها، ج1، ترجمة سودابه فضایلی، (1384). تهران: جیحون، چ دوم.
- شوالیه، ژان و آلن گربران، (1969). فرهنگ نمادها، ج3، ترجمة سودابه فضایلی، ( 1382).تهران: جیحون، چ اول.
- شوالیه، ژان و آلن گربران، (1969). فرهنگ نمادها، ج4، ترجمة سودابه فضایلی، (1385). تهران: جیحون، چ اول.
- فردوسی، ابوالقاسم، (1389). شاهنامه، ج3و5و7، به تصحیح جلال خالقی مطلق، تهران: مرکز، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، چ سوم.
- فروید، زیگموند، (1900). تفسیر خواب، ترجمة شیوا رویگریان،(1382). تهران: مرکز، چ ششم.
- کمپبل، جوزف، (1949). قهرمان هزار چهره، ترجمة شادی خسرو پناه، ( 1389الف؛). مشهد: گل آفتاب، چ چهارم.
- کمپبل، جوزف ، (بی تا). اساطیر مشرق زمین، ترجمة علی اصغر بهرامی، (1389ب؛). تهران: جوانه رشد، چ دوم.
- لوییز فون فرانتس، ماری، (1964). « فرایند فردیّت»، انسان و سمبول هایش، ترجمة محمود سلطانیه، (1389). تهران: جامی، چ هفتم، ص344.
- مهرگان، آروین، (1390). رؤیا، آئین، اسطوره، اصفهان: فردا،چ اول.
- یاوری، حورا، (1382). « روان کاوی و اسطوره»، گسترة اسطوره، گفتگوهای محمّدرضا ارشاد، تهران: هرمس، مرکز بین المللی گفتگوی تمدن ها، چ اول، صص359-351.
- یونگ، کارل گوستاو، (1929). تحلیل رؤیا: تعبیر و تفسیر رؤیا، ترجمة رضا رضایی، (1382). تهران: افکار، چ دوم.
- یونگ، کارل گوستاو، (1964). به سوی شناخت ناخودآگاه انسان و سمبول هایش، ترجمة حسن اکبریان طبری، ( 1387). تهران: دایره، چ سوم.
-یونگ، کارل گوستاو ، (1954). روح و زندگی، ترجمة لطیف صدقیانی، (1389 الف؛ ). تهران: جامی، چ چهارم.
- یونگ، کارل گوستاو، (1964). « کند و کاو در ناخودآگاه»، انسان و سمبول هایش، ترجمة محمود سلطانیه، (1389 ب؛). تهران: جامی، چ هفتم، صص19-15.
- یونگ، کارل گوستاو، (1989). خاطرات، خواب ها، تفکرات، ترجمة بهروز ذکا، (1390 الف؛ ). تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه، چ اول.
- یونگ، کارل گوستاو، (1996). رؤیاها، ترجمة ابوالقاسم اسماعیل پور، (1390 ب؛). تهران: قطره، چ پنجم.
- یونگ، کارل گوستاو، (1931). انسان امروزی در جستجوی روح خود، ترجمة فریدون فرامرزی و لیلا فرامرزی، (1390 پ؛). مشهد: آستان قدس رضوی، چ دوم.
- یونگ، کارل گوستاو، (1944). روان شناسی و کیمیاگری، ترجمة محمود بهفروزی، (1390 ت؛). تهران: جامی، چ اول.
