لعل کوهستان (Oliveria decumbens Vent.) یکی از گیاهان با ارزش دارویی در مناطق غربی ایران است که برداشت بی‎رویه آن از رویشگاه‎های طبیعی سبب افزایش خطر انقراض این گونه منحصر به فرد شده است. از این روی بهمنظور بررسی تنوع 25 جمعیت لعل کوهستان، آزمایشی با استفاده از چکیده کامل
لعل کوهستان (Oliveria decumbens Vent.) یکی از گیاهان با ارزش دارویی در مناطق غربی ایران است که برداشت بی‎رویه آن از رویشگاه‎های طبیعی سبب افزایش خطر انقراض این گونه منحصر به فرد شده است. از این روی بهمنظور بررسی تنوع 25 جمعیت لعل کوهستان، آزمایشی با استفاده از 18 صفت مورفوفیزیولوژیکی و درصد اسانس در قالب طرح آماری بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در یک مزرعه تحقیقاتی در دزفول اجرا شد. نمونه‎ها در اواسط خرداد ماه 1395 در زمان گلدهی کامل از سطح مزرعه جمع‎آوری شد. سپس صفات مورفوفیزیولوژیکی آنها اندازهگیری و استخراج اسانس به روش تقطیر با آب و توسط دستگاه کلونجر انجام شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد بین جمعیت‎ها از نظر این صفات، تنوع وجود دارد. با محاسبه‎ واریانس ژنتیکی و محیطی مشخص شد که تغییرات اغلب صفات به غیر از طول، عرض و نسبت عرض به طول برگ، قطر چترک، نسبت وزن خشک به تر و نسبت کلروفیل a به b، تحت تاثیر عوامل ژنتیکی بود. سپس توارث‎پذیری عمومی صفات عملکردی لعل کوهستان اندازهگیری شد و میزان اسانس، تعداد چترک در بوته و وزن خشک یکصد چترک بهترتیب مقادیر 91/0، 50/0 و 77/0 را به خود اختصاص دادند. نتایج همبستگی صفات و رگرسیون گام به گام نشان داد بافت گل و میوه در لعل کوهستان، بیشترین تاثیر مستقیم را در افزایش درصد اسانس و وزن خشک یک صد چترک داشت. براساس نتایج تجزیه عاملی، سه مولفه اصلی که در مجموع 6/78 درصد از کل تنوع بین صفات را توجیه کردند، عبارت بودند از مولفه بیوماس گیاه به عنوان عامل اول و درصد اسانس و وزن گل بهترتیب مولفه دوم و سوم. نتایج تجزیه خوشه‎ای (کلاستر) نشان داد که جمعیت‎ها در 5 گروه قرار گرفتند. گروه سوم و پنجم بهترتیب با بیشترین میانگین میزان اسانس و حداکثر وزن خشک یکصد چترک در بوته، پتانسیل کشت و کار و تبدیل شدن به رقم را دارا بودند. همچنین جمعیت‎های موجود در کلاسترهای 1 و 4 بهدلیل وجود بیشترین فاصله ژنتیکی از یکدیگر می‎توانند جهت تلاقی و تولید بذور سینتتیک مورد استفاده قرار گیرند.
پرونده مقاله
گیاهان معطر بعنوان با ارزش ترین منبع آنتی اکسیدانی در طبیعت محسوب می شوند. در این تحقیق اکوتیپ های مختلف گیاه لعل کوهستان (Oliveria decumbens Vent.) در مرحله گلدهی کامل، از سه رویشگاه مهم در استان خوزستان شامل بهبهان، شوشتر و مسجد سلیمان جمع آوری گردید. اسانس گیاهان جمع چکیده کامل
گیاهان معطر بعنوان با ارزش ترین منبع آنتی اکسیدانی در طبیعت محسوب می شوند. در این تحقیق اکوتیپ های مختلف گیاه لعل کوهستان (Oliveria decumbens Vent.) در مرحله گلدهی کامل، از سه رویشگاه مهم در استان خوزستان شامل بهبهان، شوشتر و مسجد سلیمان جمع آوری گردید. اسانس گیاهان جمع آوری شده، به روش تقطیر با آب توسط دستگاه کلونجر استخراج گردید و ترکیبات آن توسط دستگاه گازکروماتوگرافی با طیف سنج جرمی(GC-Mass)، شناسایی شد. نتایج حاصل نشاندهنده غالب بودن تیمول و کارواکرول بود، که بیشترین مقدار آنها به ترتیب با 67/29 و 88/27 درصد از گیاهان برداشت شده از منطقه بهبهان حاصل شد. درصد تخریب رادیکالهای آزاد DPPH در غلظت های مختلف اسانس شامل 50، 100، 200، 300 و 400 میکرولیتر(µl) جهت تعیین فعالیت آنتی اکسیدانی اسانس، محاسبه شد. تست آنتی اکسیدانی، لعل کوهستان را از نظر خواص آنتی اکسیدانی، گیاهی پر اهمیت نشان داد. در این تحقیق میزان IC50 لعل کوهستان بومی منطقه شوشتر، مسجد سلیمان و بهبهان به ترتیب21/34 ،85/26 و 23/21 بدست آمد. درنهایت می توان گفت اکوتیپ بهبهان با بیشترین خاصیت آنتی رادیکالی می تواند بعنوان منبع طبیعی جدیدی جهت تامین آنتی اکسیدان، در نظر گرفته شود.
پرونده مقاله