اکوفیتوشیمی گیاهان دارویی: 4 (3)

دسترسی آزاد مقاله

1 - مقایسه فیتوشیمیایی اسانس در اکوتیپ‌های مختلف گیاه دارویی Teucrium polium subsp. polium در استان فارس
وحید روشن فرانه زارعیان عاطفه بهمن زادگان جهرمی احمد حاتمی

20.1001.1.23223235.1398.7.3.1.8

مریم نخودی گیاهی است بومی ایران که در طب سنتی مورد استفاده قرار می گیرد. پژوهشی به منظور مقایسه کمیت و کیفیت مواد موثره اسانس Teucrium polium subsp. Polium در هفت منطقه مختلف استان فارس با محدوده ارتفاعی 800 تا 2500 به اجرادرآمد. سرشاخه های گلدار و هوایی نمونه ها بعد از چکیده کامل

مریم نخودی گیاهی است بومی ایران که در طب سنتی مورد استفاده قرار می گیرد. پژوهشی به منظور مقایسه کمیت و کیفیت مواد موثره اسانس Teucrium polium subsp. Polium در هفت منطقه مختلف استان فارس با محدوده ارتفاعی 800 تا 2500 به اجرادرآمد. سرشاخه های گلدار و هوایی نمونه ها بعد از خشک شدن، به روش تقطیر با آب (طرح کلونجر) اسانس گیری و سپس ترکیبات اسانس با دستگاه‌های GC وMS/GC شناسایی شدند. نتایج نشان داد مهمترین ترکیبات اسانس در رویشگاههای مختلف متغیر بوده و به ترتیب در این هفت منطقه عبارتند از: ژرماکرن-دی (7/6 – 6/22 دررصد)، بی-‌سیکلوژرماکرن (4/4 – 1/15 درصد)،آلفا-پینن(8/0 – 6/16 درصد)، بتا-پینن (8/0 – 2/9 درصد)، میریسن (7/1 – 5/9 درصد) وای-کاریوفیلن (2/4 – 9/13 درصد). مقایسه ترکیبات عمده اسانس هانشان داد که اکوتیپ هایی که از مناطقی با ارتفاع بالاتر جمع آوری شده بودند، نسبت سزکوئی ترپن های اسانس بیشتر از مونوترپن های آن بود. ‌نتایج حاصل از آنالیز داده های مربوط به ترکیبات اصلی اسانس، با نرم افزار Minitab به تشخیص 3 گروه متمایز منجر شد که نشان دهنده‌ وجود تنوع فیتوشیمیایی درون گونه‌ای در این گیاه است. . پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2 - بررسی اثر روش‌های مختلف خشک کردن بر فعالیت آنتی‌اکسیدانی، فیتوشیمیایی و ترکیبات موثره اسانس گیاه دارویی Origanum vulgare L. Subsp. gracile
امیر رحیمی الهام فرخی

20.1001.1.23223235.1398.7.3.2.9

خشک کردن رایج ترین روش نگهداری از گیاهان دارویی و معطر و حفاظت از ترکیبات بیوشیمیایی آنها است. آنتی‌اکسیدان‌ها ترکیباتی هستند که از بدن در برابر خسارات ناشی از رادیکال های آزاد محافظت می کنند. به‌منظور بررسی اثر روش‌های مختلف خشک کردن بر فعالیت آنتی اکسیدانی و فیتوشیمی چکیده کامل

خشک کردن رایج ترین روش نگهداری از گیاهان دارویی و معطر و حفاظت از ترکیبات بیوشیمیایی آنها است. آنتی‌اکسیدان‌ها ترکیباتی هستند که از بدن در برابر خسارات ناشی از رادیکال های آزاد محافظت می کنند. به‌منظور بررسی اثر روش‌های مختلف خشک کردن بر فعالیت آنتی اکسیدانی و فیتوشیمیایی اسانس سرشاخه های گلدار مرزنجوش در مرحله 50 درصد گلدهی، آزمایشی بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تیمار و سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه ارومیه (ارتفاع 1365 متر از سطح دریا) در سال 1396 اجرا شد. اندام هوایی گیاه با استفاده از چهار نوع روش خشک کردن از جمله، دمای اتاق (20-23 درجه سانتی‌گراد)، هوای آزاد (نور مستقیم خورشید)، هوای آزاد (سایه) و دمای آون (40 درجه سانتی‌گراد) خشک شدند. اسانس گیری به روش تقطیر با آب (طرح کلونجر) انجام گرفت. اجزاء اسانس با استفاده از دستگاه کروماتوگرافی گازی مورد شناسایی قرار گرفت. میزان فنل فلاونوئید کل، فعالیت آنتی‌اکسیدانی (DPPH)، فعالیت جمع‌کنندگی رادیکال سوپراکسید و فعالیت جمع کنندگی رادیکال نیتریک اکسید به ترتیب با استفاده از معرف فولین سیوکالتو، کلرید آلومینیوم، 2و2 دی فنیل-1- پیکریل هیدرازیل، بافر Tris-HCLو واکنش Illosvoy Griess اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد تفاوت معنی داری بین روش های مختلف خشک کردن وجود دارد. بیشترین مقدار اسانس، محتوای فنل کل، فلاونوئید کل، فعالیت جمع کنندگی رادیکال DPPH و فعالیت جمع کنندگی رادیکال سوپراکسید در روش خشک کردن در سایه مشاهده شد. با این حال کارواکرول و تیمول به‌عنوان ترکیبات اصلی اسانس دارای بیشترین مقدار در شرایط خشک کردن در هوای آزاد تحت نور مستقیم آفتاب بودند. بیشترین مقدار ترکیباتی نظیر بتا-مرسین، آلفا-ترپینن، گاما-ترپینن و ام-سیمول که بعد از کارواکرول و تیمول دارای بالاترین مقادیر بودند در روش خشک کردن در سایه بدست آمدند. می توان نتیجه گرفت ترکیبات اسانس و فعالیت آنتی اکسیدانی مرزنجوش به شدت تحت تاثیر روش خشک کردن قرار می گیرد و در بین روش‌های خشک کردن، خشک کردن در سایه بهترین روش برای گیاه مرزنجوش بود تا ترکیب شیمیایی اش را حفظ کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

3 - بررسی تاثیر روش استخراج بر کمیت، کیفیت، ترکیبات شیمیایی و ماهیت آنتی‌اکسیدانی اسانس گیاه دارویی(Ferulago angulata (Schlechat) Boiss
روح الله جعفرآزاد بهاره صادقی محمد حسین مسلمین

20.1001.1.23223235.1398.7.3.3.0

هدف از این پژوهش بررسی تاثیر دو روش استخراج کلونجر و مایکروویو بر کمیت، کیفیت، ترکیبات شیمیایی و ماهیت آنتی‌اکسیدانی اسانس گیاه دارویی چویل(Ferulago angulata (Schlechat) Boiss.) بود. در روش کلونجر و مایکروویو نسبت گیاه به آب 1:10 و 1:20، توان‌های مایکروویو 330، 660 و 99 چکیده کامل

هدف از این پژوهش بررسی تاثیر دو روش استخراج کلونجر و مایکروویو بر کمیت، کیفیت، ترکیبات شیمیایی و ماهیت آنتی‌اکسیدانی اسانس گیاه دارویی چویل(Ferulago angulata (Schlechat) Boiss.) بود. در روش کلونجر و مایکروویو نسبت گیاه به آب 1:10 و 1:20، توان‌های مایکروویو 330، 660 و 990 وات (30، 60 و 90 درصد) به عنوان متغیرهای مستقل و پیش تیمار غیرمستقیم مافوق صوت (در دماهای 20 و 45 درجه سانتی‌گراد) به‌عنوان فاکتور موثر بر استخراج اسانس گیاه چویل استفاده گردید. برای شناسایی ترکیبات شیمیایی از کروماتوگرافی گازی/طیف‌سنجی استفاده شد و سایر پارامترها مانند راندمان، وزن مخصوص، رنگ، ضریب شکست و خاصیت آنتی‌اکسیدانی اسانس چویل نیز مورد بررسی قرار گرفت. استفاده از مایکروویو و افزایش توان آن منجر به کاهش زمان آغاز استخراج، کاهش زمان مورد نیاز جهت تکمیل استخراج و همچنین زمان مورد نیاز جهت تثبیت منحنی استخراج از چهار ساعت به یک ساعت گردید.در هر دو روشمجموعاً 25 ترکیب در روغن اسانسی گیاه چویل شناسایی گردید که بیش‌ترین ترکیب موجود در اسانس چویل ترکیب بتا فلاندرن (35 درصد) بود که مقدار آن نسبت به سایر ترکیبات بسیار بیشتر و در هر دو روش تقریبا یکسان بود. زمان آغاز استخراج در روش مایکروویو به طور معنی داری (05/0>P) کمتر از روش کلونجر بود. پیش تیمار مافوق صوت در دماهای مختلف و استفاده از روش‌های مختلف استخراج به وسیله کلونجر و استخراج به کمک مایکروویو در توان‌های مختلف و همچنین تغییر نسبت گیاه به آب، تأثیر چندانی بر روی ضریب شکست اسانس، فعالیت آنتی اکسیدانی، وزن مخصوص گیاه چویل نداشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

4 - ارزیابی فیتوشیمیایی و آنتی ‏اکسیدانی اندام‏های مختلف گیاه دارویی Citrullus colocynthis L. در رویشگاه‏های مختلف جنوب شرقی ایران
صدیقه اسمعیل زاده بهابادی فروغ یوسف زایی

20.1001.1.23223235.1398.7.3.4.1

گیاه هندوانه ابوجهل (Citrullus colocynthis) متعلق به تیره کدوئیان است که برای درمان بیماری های متعددی نظیر التهاب، روماتیسم و دیابت مورد استفاده قرار می گیرد. هدف از این تحقیق بررسی مقدار ترکیبات فنولی و فلاونوئیدی و فعالیت آنتی اکسیدانی اندام های مختلف گیاه هندوانه ابو چکیده کامل

گیاه هندوانه ابوجهل (Citrullus colocynthis) متعلق به تیره کدوئیان است که برای درمان بیماری های متعددی نظیر التهاب، روماتیسم و دیابت مورد استفاده قرار می گیرد. هدف از این تحقیق بررسی مقدار ترکیبات فنولی و فلاونوئیدی و فعالیت آنتی اکسیدانی اندام های مختلف گیاه هندوانه ابوجهل (برگ، پوست میوه، گوشت میوه و دانه) در سه رویشگاه زابل، ایرانشهر و کرمان بود. نمونه های گیاهی از سه رویشگاه طبیعی در تیرماه سال 1396 جمع آوری گردید. محتوای کل ترکیبات فنولی و فلاونوئیدی با استفاده از روش طیف سنجی بررسی گردید. میزان توانایی آنتی اکسیدانی عصاره ها با استفاده از روش DPPH، جمع آوری رادیکال های پراکسیدهیدروژن و میزان قدرت احیاء عصاره ها توسط آزمون FRAP تعیین گردید. نتایج نشان داد بیشترین میزان فنل در برگ هندوانه ابوجهل کرمان و ایرانشهر (19/52 و 86/44 میلی گرم بر گرم وزن خشک) مشاهده شد. بیشترین میزان ترکیبات فلاونوئیدی در برگ هندوانه ابوجهل کرمان مشاهده شد. همچنین برگ هندوانه ابوجهل رویشگاه کرمان دارای بیشترین فعالیت آنتی اکسیدانی بود. به طور کلی برگ هندوانه ابوجهل رویشگاه کرمان جهت انجام مطالعات بیشتر به منظورمصارف دارویی پیشنهاد می گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

5 - بررسی اثر شدت‌های نوری بر صفات رشدی، میزان فتوسنتز و هیپریسین کل در رقم توپاز و اکوتیپ میشو گیاه داروییHypericum perforatum
جاوید عمارت پرداز سجاد محرم نژاد جابر پناهنده مسعود چمنی محمدرضا زاده اسفهلان حسین کربلایی خیاوی

20.1001.1.23223235.1398.7.3.5.2

گل‌‌راعی‌ (Hypericum perforatum L.) یک گیاه علفی دائمی با متابولیت‌هائی مانند هیپریسین، سودوهیپریسین و هیپرفورین، بطور گسترده برای درمان افسردگی مورد استفاده قرار می‌گیرد. به منظور ارزیابی شدت نور (سه سطح نوری شامل شدت نور کامل، 75 درصد و 50 درصد) روی ارتفاع بوته، تعداد چکیده کامل

گل‌‌راعی‌ (Hypericum perforatum L.) یک گیاه علفی دائمی با متابولیت‌هائی مانند هیپریسین، سودوهیپریسین و هیپرفورین، بطور گسترده برای درمان افسردگی مورد استفاده قرار می‌گیرد. به منظور ارزیابی شدت نور (سه سطح نوری شامل شدت نور کامل، 75 درصد و 50 درصد) روی ارتفاع بوته، تعداد روزنه برگی، غلظت کلروفیل، فتوسنتز، تعداد غده برگی، وزن تر و خشک گل راعی و تولید هیپریسین کل آن در رقم توپاز و اکوتیپ میشو در سیستم هیدروپونیک با بستر ماسه‌ای، آزمایشی بصورت کرت‌های خرد شده در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در گلخانه دانشگاه تبریز در سال 1396 اجرا شد. میزان غلظت کلروفیل و هیپریسین کل گل راعی با استفاده از دستگاه اسپکتروفتومتری اندازه‌گیری شد. نتایج حاصل نشان داد که اثر تیمار نوری روی صفات وزن تر و خشک بوته‌، ارتفاع، تعداد غده برگی‌، کلروفیلa ‌،‌ کلروفیل ‌b‌‌، روزنه برگی،‌ فتوسنتز و میزان هیپریسین کل در بین رقم توپاز و اکوتیپ میشو اختلاف معنی‌دار بود. بیشترین وزن تر و خشک، تعداد غده برگی، فتوسنتز و هیپریسین کل مربوط به تیمار نوری کامل (100 درصد) بود. همچنین بیشترین میزان ارتفاع بوته، کلروفیل ‌ a‌و کلروفیل ‌b مربوط به تیمار 50 درصد نور بود. در تمام صفات اندازه‌گیری شده رقم توپاز نسبت به اکوتیپ میشو برتری نشان داد. براساس نتایج حاصل می‌توان با مدیریت مناسب شدت نور میزان هیپریسین گل راعی را افزایش داد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

6 - بررسی اثر ضدقارچی اسانس چهار گیاه دارویی، آنالیز و شناسایی ملکولی باکتری آنتاگونیست علیه قارچ عامل پوسیدگی بعد از برداشت پرتقال Penicillium digitatum
شروین هادیان نادر حسن زاده محمدعلی آقاجانی حمیدرضا پردلی گابریلا سیرولری

20.1001.1.23223235.1398.7.3.6.3

کپک سبز مرکبات Penicillium digitatumازمهم&lrm;ترین بیماری‌های بعد از برداشت می‌باشد. به کارگیری مداوم سموم شیمیایی تاثیر ماندگار روی سلامتی انسان و آلودگی محیط زیست دارد و سبب بروز مقاومت در سویه‌های بیماری&lrm;زا می گردد. در این تحقیق فعالیت ضدقارچی غلظت‌های مختلف (100 چکیده کامل

کپک سبز مرکبات Penicillium digitatumازمهم&lrm;ترین بیماری‌های بعد از برداشت می‌باشد. به کارگیری مداوم سموم شیمیایی تاثیر ماندگار روی سلامتی انسان و آلودگی محیط زیست دارد و سبب بروز مقاومت در سویه‌های بیماری&lrm;زا می گردد. در این تحقیق فعالیت ضدقارچی غلظت‌های مختلف (100، 200، 300 و 400 پی‌پی‌ام) اسانس چهار گیاه دارویی آویشن شیرازی (Thymus vulgaris)، آلوورا (Aloe vera)، سیر (Allium sativum) و زیره سبز (Cuminum cyminum) جمع‌آوری شده از منطقه قرق استان گلستان مورد بررسی قرار گرفت. اسانس‌ها با استفاده از روش تقطیر؛ بخار آب و با استفاده از دستگاه کلونجر تهیه و سپس مهمترین مواد موثره اسانسی که بیشترین عملکرد آنتاگونیستی را داشتند توسط دستگاه GC/MS آنالیز گردید. همچنین فعالیت آنتاگونیستی باکتری‌های جداسازی شده از اپی&lrm;فیت پرتقال شامل sp. Bacillus، Pseudomonassp.، Streptomycess sp. علیه قارچ پنی سیلیوم در قالب طرح فاکتوریل مورد بررسی قرار گرفت. بیشترین درصد ممانعت کنندگی (95/99 درصد)، توسط اسانس آویشن علیه پنی سیلیوم در غلظت 400 پی&lrm;پی&lrm;ام مشاهده گردید. آنالیز رگرسیونی تاثیر اسانس‌ها نشان داد با افزایش غلظت اسانس درصد بازدارندگی آن روی قارچ افزایش می‌یابد. بر اساس نتایج به دست آمده، اسانس آویشن با داشتن مهمترین ترکیبات موثره در اسانس‌ها (کارواکرول - 5/45 درصد)، آلفا- ترپینئول (-9/22 درصد) و اندو- بورنئول (3/14 درصد) بیشترین فعالیت ممانعت کنندگی (3/22 میلی‌متر) را علیه پنی سیلیوم از خود نشان داد. در بین 23 جدایه باکتریایی، یک جدایه به نام H7 بیشترین فعالیت ممانعت کنندگی را علیه قارچ داشت. با استفاده از PCR و تعیین توالی DNA ژنوم 16S rRNA، H7 به‌عنوان Bacillus cereus شناسایی گردید. بنابراین اسانس آویشن و جدایه (Bacillus cereus (H7 جایگزین‌های مناسبی برای کنترل شیمیایی پوسیدگی بعد از برداشت پرتقال می باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

7 - بررسی امکان افزایش عملکرد فیزیولوژیکی گیاه دارویی Lippia citriodora L. با استفاده از محرک‌های زیستی در شرایط تنش شوری
رضا دهقانی بیدگلی

20.1001.1.23223235.1398.7.3.7.4

تنش‌های محیطی جزء مهم‌ترین عوامل کاهش عملکرد گیاهان دارویی به‌شمار می‌روند و استفاده از مواد تنظیم‌کننده رشد گیاهان نظیر باکتری‌های محرک رشد می‌تواند راهکاری برای کاهش اثرات تنش شوری باشد. عوامل محیطی از یک سو باعث تغییراتی در رشد گیاهان دارویی و از طرف دیگر موجب تغییر چکیده کامل

تنش‌های محیطی جزء مهم‌ترین عوامل کاهش عملکرد گیاهان دارویی به‌شمار می‌روند و استفاده از مواد تنظیم‌کننده رشد گیاهان نظیر باکتری‌های محرک رشد می‌تواند راهکاری برای کاهش اثرات تنش شوری باشد. عوامل محیطی از یک سو باعث تغییراتی در رشد گیاهان دارویی و از طرف دیگر موجب تغییر در مقدار و کیفیت مواد موثره آن‌ها نظیر آلکالوئیدها، گلیکوزیدها، استروئیدها و روغن‌های فرار (اسانس‌ها) می‌گردند. این آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک کامل تصادفی با 12 تیمار در 4 تکرار در گلخانه دانشگاه کاشان انجام شد. عامل اول تنش شوری بود 3 سطح شوری 25، 50 و 100 میلی مولار بود که تیمارهای شوری پس از اسقرار کامل پایه‌های کشت شده انجام گرفت. عامل دوم سویه باکتری محرک رشد در چهار سطح شامل شاهد (صفر) و افزودن 10-10، 8-10 و 6-10 مولار به خاک گلدان‌ها به‌صورت محلول قبل از اعمال تنش شوری بود. از نتایج بدست آمده مشخص شد که استفاده از ماده تنظیم‌کننده رشد گیاهی (باکتری محرک رشد) برای حفظ عملکرد اقتصادی گیاهان تحت تنش ضروری و قابل توجیه است. نتایج نشان داد که افزایش تنش شوری تاثیر معنی‌داری در کاهش پارامترهای رشد شامل وزن خشک، طول ریشه، ارتفاع گیاه و عملکرد اسانس داشت. براساس نتایج، درصد اسانس با افزایش سطح شوری، افزایش معنی‌داری را در سطح یک درصد نشان داد؛ به‌طوری‌که درصد اسانس از 45/0 در تیمار شوری 25 میلی مولار به 96/0 در تیمار 100 میلی مولار و استفاده از غلظت 8-10 مولار باکتری رسید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

8 - (مقاله کوتاه علمی) استخراج، جداسازی و تعیین ساختار شیمیایی گلیکوزید قلبی دیگوکسین از عصارۀ گیاهLeonurus cardiaca L.
محبوبه طاهرخانی شبنم ارجمندی مجید قربانی نهوجی

20.1001.1.23223235.1398.7.3.8.5

گیاه دارویی دم شیر با نام علمی Leonurus cardiaca L. گیاهی علفی و چند ساله متعلق به تیرۀ نعنائیان (Lamiaceae) است که بطور گسترده ای در طب سنتی ایران و دیگر کشورها به عنوان گیاهی آرام بخش، خواب آور، مدر، کاهنده فشار خون و بویژه به عنوان درمان بیماری‌های قلبی شناخته می‌شود چکیده کامل

گیاه دارویی دم شیر با نام علمی Leonurus cardiaca L. گیاهی علفی و چند ساله متعلق به تیرۀ نعنائیان (Lamiaceae) است که بطور گسترده ای در طب سنتی ایران و دیگر کشورها به عنوان گیاهی آرام بخش، خواب آور، مدر، کاهنده فشار خون و بویژه به عنوان درمان بیماری‌های قلبی شناخته می‌شود. از این گیاه ترکیبات فیتوشیمیایی مهمی نظیر آلکالوییدها، ایریدوییدها، ساپونین‌ها، فلاونوییدها، کاردنولیدها و دی ترپنوییدها استخراج و شناسایی شده است. با توجه به اهمیت و پراکندگی این گیاه در ایران، هدف از این پژوهش بررسی فیتوشیمیایی عصارۀ گیاهL. cardiaca در جهت ارزیابی و شناسایی ترکیبات طبیعی موجود در آن می‌باشد. در راستای این تحقیق، ابتدا اندام‌های هوایی گیاه مذکور در مرحلۀ گلدهی از دامنه‌های کوه دماوند در مردادماه 1395 جمع آوری و به روش خیساندن در حلال عصاره گیری گردید. سپس به منظور جداسازی چربی‌ها و ترکیبات اشباع با زنجیره‌های بلند، عمل چربی‌گیری توسط حلال هگزان و در قیف جداکننده انجام شد. در مرحله بعد به منظور جداسازی فراکسیون‌های مختلف، بر روی ستون کروماتوگرافی برده و نهایتاً از میان 32 فراکسیون بدست آمده، از فراکسیون 8+9+10 بلور مربوط به ترکیبی طبیعی ظاهر گردید. برای اولین بار در دنیا از گیاه دم شیر ترکیب طبیعی یک گلیکوزید قلبی با نام دیگوکسین استخراج، جداسازی و خالص سازی شده و با استفاده از روش‌های طیف سنجی 13C-NMR، 1H-NMR، DEPT و IR ساختمان شیمیایی آن شناسایی و معرفی گردید. پرونده مقاله

XML

فهرست مقالات