سکونتگاه‌های غیررسمی

دسترسی آزاد مقاله

1 - تحليلي بر سياست هاي ساماندهی بافت‌های فرسوده در سکونتگاه‌های غیررسمی (مطالعه موردی: شهر پارس آباد)
یوسف زیادی دمیرچی درسی آزاده اربابی سبزواری

امروزه یکی از چالش¬های عمده نا¬پایدار کننده شهرهای کشور، گونه¬ای شهرنشینی با مشکلات حاد موسوم به اسکان غیر¬رسمی یا حاشیه‌نشینی و بافت‌های فرسوده داخل این سکونتگاه می¬باشد. وضعیت عمومی زندگی شهری در کشور¬های رو به توسعه، اوضاع نگران‌کننده‌ای را طی دهه¬های گذشته، به وجود چکیده کامل

امروزه یکی از چالش¬های عمده نا¬پایدار کننده شهرهای کشور، گونه¬ای شهرنشینی با مشکلات حاد موسوم به اسکان غیر¬رسمی یا حاشیه‌نشینی و بافت‌های فرسوده داخل این سکونتگاه می¬باشد. وضعیت عمومی زندگی شهری در کشور¬های رو به توسعه، اوضاع نگران‌کننده‌ای را طی دهه¬های گذشته، به وجود آورده است. این پژوهش با هدف تحليل سياست¬هاي ساماندهی بافت‌های فرسوده در سکونتگاه‌های غیررسمی شهر پارس آباد انجام گرفته است. این پژوهش از لحاظ هدف¬گذاری، کاربردی و از لحاظ روش، توصیفی- تحلیلی است. جهت جمع‌آوری داده‌ها و اطلاعات از دو روش کتابخانه‌ای - اسنادی و روش میدانی از راه پیمایش استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق حاضر 384 نفر از ساکنان شهر پارس آباد می¬باشد. جهت تحلیل داده¬ها و اطلاعات به دست آمده از آزمون آزمون اسپیرمن در نرم افزار Spss استفاده گردیده است. یافته¬ها نشان داد که سیاست‌های ساماندهی در بافت‌های فرسوده سکونتگاه‌های غیررسمی شهر پارس‌آباد مغان در وضعیت مناسبی قرار ندارد و هر 4 سیاست ساماندهی (نوسازی، بهسازی، حفاظت و جلوگیری از انحطاط، هویت بخشی) و شاخص‌ها و میزان موفقیت آن‌ها در وضعیت مناسبی نیستند، نتایج حاصل از ارزیابی پرسشنامه از طریق آزمون اسپیرمن نشان داد که بین سیاست های ساماندهی و حکمرانی خوب شهری رابطه معناداری وجود دارد به گونه ای که شاخص¬های مختلف سیاست ساماندهی از قبیل نوسازی، بهسازی، سیاست حفاظت و جلوگیری از انحطاط، سیاست هویت¬بخشی و گویه¬های مربط به آن از قبیل اثربخشی سیاست، کارایی سیاست،تناسب سیاست، پذیرش عمومی و آموزش عمومی، هویت بخشی به مکان، توجه به عدالت توزیعی و اطلاعاتی در سطح بافت و توجه به مسئله فقر در سطح محلات غیر رسمی همگی در میزان حکمرانی تاثیر بالایی دارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2 - آسیب شناسی امنیت کلانشهرها با تأکید بر مدیریت سکونتگاه‌های غیررسمی کلانشهر تهران
مهدی پروین علیرضا استعلاجی

زمینه و هدف: در دهه های اخیر با افزایش جمعیت و تغییر نسل ها و فرهنگ های مختلف در کلانشهرها و تغییر شیوه زندگی، امنیت به چالش بسیار مهم تبدیل شده است. امنیت با رضایت‌مندی، آسایش شهروندان و مطلوبیت زندگی در قالب توسعه پایدار انسانی و شاخصی برای کیفیت زندگی ارتباط پیدا می چکیده کامل

زمینه و هدف: در دهه های اخیر با افزایش جمعیت و تغییر نسل ها و فرهنگ های مختلف در کلانشهرها و تغییر شیوه زندگی، امنیت به چالش بسیار مهم تبدیل شده است. امنیت با رضایت‌مندی، آسایش شهروندان و مطلوبیت زندگی در قالب توسعه پایدار انسانی و شاخصی برای کیفیت زندگی ارتباط پیدا می کند. احساس ناامنی موجب تهدید حضور پذیری افراد در فضای شهری می گردد، نشاط و سلامتی را مختل می کرده و مشارکت عمومی را به حدال می رساند. بر این اساس پژوهش حاضر با هدف آسیب شناسی امنیت کلانشهرها با تأکید بر مدیریت سکونتگاه‌های غیررسمی تهران و تعیین عوامل مؤثر بر ناامنی پایتخت صورت گرفته است. روش شناسی: این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ ماهیت توصیفی و پیمایشی و از نوع تحلیلی است. با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده و بر اساس فرمول کوکران، حجم نمونه 383 نفر برآورد شده است و برای شناسائی مؤلفه ها و متغیرهای امنیت از ابزار پرسشنامه استفاده شده در قالب 5 مؤلفه ساختاری، مدیریتی، محتوایی، قانونی و اقتصادی-اجتماعی مورد مطالعه قرار گرفته است. یافته ها: یافته بیانگر این است که، در عامل اول نگرش یکپارچه در مدیریت امنیتی و نبود ائتلاف بین متخصصان حوزه های امنیتی، در عامل دوم، سنتی بودن برنامه ریزی های امنیتی و تعدد نگرش و دیدگاه های سیاسی در سکونتگاه‌های غیررسمی پایتخت، عامل سوم، رواج فرهنگ قانون گریزی، اختلافات فرهنگی و تراکم جمعیت، عامل چهارم، عدم امنیت و ایمنی کافی در رفت و آمد شب، عامل پنجم، ضعف ضوابط، طرح ها و برنامه های مصوب و عامل ششم، شفافیت پایین قوانین دارای بیشترین تأثیر در آسیب پذیری سکونتگاه‌های غیررسمی پایتخت می باشند. نتایج: ضعف ضوابط، طرح ها و برنامه های مصوب و کمبود بودجه و تجهیزات امنیتی از متغیرهای تأثیرگذار بر امنیت سکونتگاه‌های غیررسمی پایتخت است و در این زمینه باید گفت آسیب پذیری مدیریتی، قانونی و ساختاری سبب ناامنی، قانون گریزی، اختلافات فرهنگی و عدم امنیت و ایمنی در قبال سکونتگاه‌های غیررسمی کلانشهر تهران می گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

3 - ارتقا نشاط اجتماعی با رویکرد اجتماع محور در سکونتگاه‌های غیررسمی (نمونه موردی: محله کشتارگاه-ارومیه)
رسول درسخوان نیما بایرام زاده

مقدمه و هدف پژوهش: هدف اصلی این پژوهش، شناسایی رابطه میان متغیرهای توصیفی و نشاط اجتماعی در سکونتگاه‌های غیررسمی می‌باشد که در نهایت در راستای ارتقا نشاط اجتماعی با رویکرد اجتماع محور و با استفاده از پتانسیل‌های محله‌ای و فرامحله‌ای به ارائه راهبردهای پیشنهادی می‌پردازد چکیده کامل

مقدمه و هدف پژوهش: هدف اصلی این پژوهش، شناسایی رابطه میان متغیرهای توصیفی و نشاط اجتماعی در سکونتگاه‌های غیررسمی می‌باشد که در نهایت در راستای ارتقا نشاط اجتماعی با رویکرد اجتماع محور و با استفاده از پتانسیل‌های محله‌ای و فرامحله‌ای به ارائه راهبردهای پیشنهادی می‌پردازد. روش پژوهش: روش تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی-تحلیلی می‌باشد. مطالب مورد استفاده به دو صورت برداشت اسنادی و میدانی گردآوری شده است. ابزار گردآوری داده‌ها به چند صورت: مشاهده، پرسشنامه، مصاحبه و فیش‌برداری می‌باشد. جامعه آماری پژوهش، ساکنین محله کشتارگاه بوده و براساس فرمول کوکران حجم نمونه 372 نفر بدست می‌آید. تجزیه‌ و تحلیل اطلاعات به دو صورت کمی و کیفی انجام گرفته است. در بعد کمی از روش‌های آماری و در بعد کیفی، نتایج حاصل از بررسی‌های آماری و پرسش‌نامه‌ها تجزیه ‌و تحلیل می‌گردد. یافته‌ها: با توجه به آزمون اسپیرمن و یومن-ویتنی نتایج این پژوهش نشانگر وجود رابطه متوسط مستقیم بین متغیرهای وضعیت تأهل، میزان تحصیلات، وضعیت اشتغال، میزان درآمد و نشاط اجتماعی بوده و میان سن و نشاط اجتماعی نیز رابطه کم عکس برقرار است همچنین با توجه به مقدار میانگین رتبه‌ای، زنان نسبت به مردان دارای نشاط اجتماعی بالاتری هستند. نتیجه گیری: در راستای توانمندسازی و ارتقای نشاط اجتماعی براساس پتانسیل‌ها، دارایی‌های محله و رویکرد اجتماع محور در محله کشتارگاه چهار نوع راهبرد: راهبردهای تهاجمی، تنوع، بازنگری، تدافعی تدوین و برای محله ارائه گردیده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

4 - تحلیلی بر نابرابری‌های فضایی-کالبدی و تاثیرآن بر رضایتمندی ساکنان مطالعه موردی: سکونتگاه غیررسمی شهر همدان (کوی ولیعصر)
محمدعلی محمدی مجید شمس

چکیده تفاوت‌های فضایی موجود در ساختار شهرها و فقر شدید گروه‌های اجتماعی و درنهایت انتقال پدیده‌ی فقر روستایی به فقر شهری موجب ایجاد سکونتگاه‌های غیر رسمی در درون یا مجاور شهرها به شکل خودرو و فاقد مجوز توسط اقشار کم‌درآمد شده است. این شرایط باعث نابرابری‌ و عدم انطباق چکیده کامل

چکیده تفاوت‌های فضایی موجود در ساختار شهرها و فقر شدید گروه‌های اجتماعی و درنهایت انتقال پدیده‌ی فقر روستایی به فقر شهری موجب ایجاد سکونتگاه‌های غیر رسمی در درون یا مجاور شهرها به شکل خودرو و فاقد مجوز توسط اقشار کم‌درآمد شده است. این شرایط باعث نابرابری‌ و عدم انطباق در ابعاد مختلف گردیده است. نابرابری فضایی به معنای وجود تفاوت بین ویژگی‌های اجتماعی، اقتصادی و کالبدی نواحی مسکونی یک شهر و بررسی عوامل مؤثر در ایجاد و تشدید آن می‌باشد. از بازتاب‌های این انطباق ‌نیافتگی می توان به اغتشاش در ساختار فضایی، بروز پدیده جدایی اجتماعی، ایجاد تفاوت فضایی در ساختار شهرها، فقر شدید گروه‌های اجتماعی و درنهایت بروز پدیده‌ی فقر شهری اشاره کرد. در پژوهش حاضر از روش پرسشنامه برای مقایسه ویژگی‌های کالبدی منطقه کوی ولیعصر در شهر همدان با استفاده از نرم‌افزار SPSS مورد تجزیه‌ وتحلیل قرار گرفت. آزمون رگرسیون و پیدا کردن رابطه‌ی بین رضایتمندی کلی و هریک از شاخص‌های چهارگانه‌ی دیگر حاکی از آن است که طبق مدل نهایی بدست آمده شاخص ایمنی رابطه‌ی قویتری با رضایتمندی کلی داشته که مؤکد آن است که به منظور ارتقا رضایتمندی ساکنان لازم است بیشترین اقدامات در بخش ایمنی صورت گیرد. مقاله حاضر برگرفته از رساله‌ی دکتری نگارنده با عنوان بازآفرینی سکونتگاه‌های غیررسمی در راستای تحقق بخشی سازمان فضایی شهر همدان تدوین گردیده و هدف اصلی آن بررسی مناطق برخوردار و غیر برخوردار در شهر همدان و ارائه راهکارهای مناسب جهت توانمندسازی، ساماندهی و بازآفرینی آن مناطق می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

5 - تحلیل عوامل موثر برگسترش اسکان غیررسمی‌در شهرهای استان خوزستان و ارائه راهبرد توان‌مندسازی و ساماندهی
محمدعلی فیروزی رضا زارعی مسعود ظفری

چکیده یکی از زمینه های ناپایداری توسعه شهری به ویژه در کشورهای در حال توسعه، گونه‌ای از سکونت با مشکلات حاد موسوم به اسکان غیررسمی‌است. این نوع سکونت، نیازمند اتخاذ تدابیر ویژه برای ساماندهی وضعیت کنونی و جلوگیری از گسترش آن در آینده است. از آنجا که اسکان غیررسمی‌از عو چکیده کامل

چکیده یکی از زمینه های ناپایداری توسعه شهری به ویژه در کشورهای در حال توسعه، گونه‌ای از سکونت با مشکلات حاد موسوم به اسکان غیررسمی‌است. این نوع سکونت، نیازمند اتخاذ تدابیر ویژه برای ساماندهی وضعیت کنونی و جلوگیری از گسترش آن در آینده است. از آنجا که اسکان غیررسمی‌از عواملی فراتر از مکان آن، تشکیل و گسترش یافته و متقابلاً بر محیطی فراتر از آن تاثیر می‌گذارد، لذا راه حل این مسئله به سیاست‌گذاری و اقداماتی نه فقط در سطح محلی، که در سطح ملی نیاز دارد. این مقاله که با روش توصیفی– تحلیلی و با ماهیت کاربردی نگاشته شده است، به بررسی اسکان غیررسمی‌در استان خوزستان و ارایه مهم‌ترین زمینه‌های توان‌مندسازی این سکونتگاه‌ها خواهد پرداخت. همچنین داده‌ها و اطلاعات مورد نیاز از طریق آمارهای سرشماری سال1385مرکز آمار ایران و سایر طرح‌های شهری جمع‌آوری شده است. در پایان، نتیجه گرفته است که شهرداری شهرهای استان خوزستان به عنوان نهادی غیردولتی و عالی‌ترین و عمده‌ترین مرجع مدیریت شهری، اصلی‌ترین نقش را در روند توان‌مندسازی خواهند داشت. از این رو شهرداری‌ها باید با ابتکاراتی متفاوت‌تر از گذشته، برای به‌کارگیری بهینه مشارکت و منابع درونی این اجتماعات اقدام کنند تا توان‌مندسازی این سکونتگاه‌ها محقق شود و شاهد شهرنشینی واقعی در استان خوزستان باشیم پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

6 - ارزیابی میزان موفقیت طرح های ساماندهی و توانمندسازی سکونتگاه های غیررسمی زاهدان
فرشته شیبانی مقدم رحیم سرور فریده اسدیان

چکیده کمیابی و گرانی زمین و مسکن در کالبد اصلی شهر زاهدان موجب گردیده تا جمع کثیری از مهاجرین این شهر به حاشیه رانده شوند. هدف از این پژوهش پاسخ به این سؤال است که پس از گذشت چند دهه از اجرای طرح‌های ساماندهی و توانمندسازی در بافت‌های غیررسمی شهر زاهدان تا چه میزان این چکیده کامل

چکیده کمیابی و گرانی زمین و مسکن در کالبد اصلی شهر زاهدان موجب گردیده تا جمع کثیری از مهاجرین این شهر به حاشیه رانده شوند. هدف از این پژوهش پاسخ به این سؤال است که پس از گذشت چند دهه از اجرای طرح‌های ساماندهی و توانمندسازی در بافت‌های غیررسمی شهر زاهدان تا چه میزان این طرح‌ها موفق بوده است. روش پژوهش، توصیفی ـ تحلیلی و حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران، تعداد 383 پرسشنامه تهیه گردید، داده های به‌دست‌آمده در نرم افزار تحلیل آماری Spss مورد آزمون قرار گرفتند. نتایج حاصل نشان می دهد به دلیل غیر منعطف بودن، نبودن مدیریت جامع شهری، عدم تناسب مقیاس های طرح ها با جهت تجزیه و تحلیل فنی در محدوده بافت سکونتگاه های غیررسمی و دیدگاه سنتی، ناکافی بودن وام های نوسازی همچنین نبود نظم سلسله مراتبی در تهیه طرح های توسعه شهر، امکان تحقق پذیری در این سکونتگاه‌های شهر زاهدان را سخت و کم رنگ کرده است. Abstract Both the rarity and expensive price of land and housings in the main city proper of Zahedan has pushed a great deal of immigrant population to slumdogs and marginal parts of the city. This study tries to answer this questions that how successful have been organizing and empowerment projects in the informal textures of Zahedan after several decades of their implementation? The research method was descriptive-analytic and the sample’s size, using Cochran formula, determined 383 questionnaires. The collected data were analyzed using SPSS software. Because of lack of flexibility, lack of urban inclusive management, lack of fitness between scales of empowerment projects for technical analysis across the informal habitats’ texture and traditional and biased viewpoint of authorities to such textures, decreased urban executive and development credits, insufficient renovation loans and lack of hierarchical discipline in preparing urban development projects, we see that the realizability of such projects in habitats of Zahedan City has become difficult and pale. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

7 - سیاست‌گذاری ارتقای نشاط اجتماعی در سکونتگاه‌های غیررسمی (نمونه موردی: محله کشتارگاه- ارومیه)
رسول درسخوان نیما بایرام‌زاده

هدف اصلی این پژوهش سیاست‌گذاری برای ارتقای نشاط اجتماعی در محله ‌کشتارگاه می‌باشد. روش تحقیق ازنظر هدف کاربردی و ازنظر ماهیت توصیفی-تحلیلی می‌باشد. روش جمع‌آوری اطلاعات به دو صورت اسنادی و میدانی می‌باشد. ابزار گردآوری داده‌ها شامل: مشاهده، پرسشنامه، مصاحبه و فیش‌برداری چکیده کامل

هدف اصلی این پژوهش سیاست‌گذاری برای ارتقای نشاط اجتماعی در محله ‌کشتارگاه می‌باشد. روش تحقیق ازنظر هدف کاربردی و ازنظر ماهیت توصیفی-تحلیلی می‌باشد. روش جمع‌آوری اطلاعات به دو صورت اسنادی و میدانی می‌باشد. ابزار گردآوری داده‌ها شامل: مشاهده، پرسشنامه، مصاحبه و فیش‌برداری می‌باشد. جامعه آماری پژوهش ساکنین محله کشتارگاه بوده و روش نمونه‌گیری به‌صورت نمونه‌گیری غیراحتمالاتی و در دسترس است. برای نمونه‌گیری از فرمول کوکران استفاده‌شده است که حجم نمونه 372 نفر به‌دست‌آمده است. روایی پرسشنامه توسط متخصصین امر و پایایی توسط آزمون آلفای کرونباخ و با مقدار 724/0 تایید شده است. تجزیه‌وتحلیل اطلاعات به‌صورت کمی و با استفاده روش آماری آزمون t تک نمونه‌ای و سیاست‌گذاری با استفاده از مدل SWOT و ماتریس QSPM صورت گرفته است. نتایج این پژوهش نشانگر این است که ابعاد اجتماعی، اقتصادی و کالبدی نشاط اجتماعی، تفاوت معناداری با سطح متوسط ندارند و این موضوع نشانگر متوسط بودن سطح نشاط در محله کشتارگاه می‌باشد. با توجه به وضعیت سرانه‌های محله و همچنین نتایج آزمون t تک نمونه‌ای می‌توان نتیجه گرفت وضعیت نشاط در سطح پایینی قرار دارد که نیازمند تدوین برنامه‌ریزی خاص در جهت سیاست‌گذاری ارتقای نشاط در این محله می‌باشد. همچنین با توجه به نتایج حاصل از ماتریس درونی و بیرونی، نشاط اجتماعی در محله کشتارگاه به لحاظ موقعیت استراتژیک در منطقه استراتژی محافظه‌کارانه قرار دارد که نیازمند این است که از مزیت‌های موجود در فرصت‌ها برای جبران نقاط ضعف استفاده شود. در این راستا و با استفاده بهینه از پتانسیل‌های موجود در محله، راهبردهایی تدوین و اولویت‌بندی شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

8 - سیاست‌گذاری راهبردی بر کاهش میزان وقوع جرایم شهری در سکونتگاه‌های غیررسمی شهر یاسوج نمونه موردی (مادوان سفلی، بلهزار و مهریان)
سام حجازی نیا مجید رحیمی علی شمس الدینی

شهر یاسوج در سال‌های اخیر رشد زیادی از جنبه کالبدی و اقتصادی داشته و مهاجرپذیر بوده است، بیشترین توسعه در سکونتگاه‌های پیرامونی شهر یاسوج بوده و افزایش پدیده حاشیه‌نشینی مشهود می‌باشد، از طرفی امنیت شهر یاسوج را این سکونتگاه‌ها مورد تأثیر خود قرار داده‌اند. از دیگر اهدا چکیده کامل

شهر یاسوج در سال‌های اخیر رشد زیادی از جنبه کالبدی و اقتصادی داشته و مهاجرپذیر بوده است، بیشترین توسعه در سکونتگاه‌های پیرامونی شهر یاسوج بوده و افزایش پدیده حاشیه‌نشینی مشهود می‌باشد، از طرفی امنیت شهر یاسوج را این سکونتگاه‌ها مورد تأثیر خود قرار داده‌اند. از دیگر اهداف این پژوهش شناسایی عوامل تأثیرگذار بر جرم در نواحی پیرامونی شهر یاسوج و تأثیر آن بر برنامه‌ریزی جرم‌خیزی می‌باشد تا از طریق مهندسی اجتماعی و توانمندسازی فرهنگی ساکنین همراه با مشارکت مردمی با رویکرد محلی نسبت به کاهش و حل جرائم شهری اقدام کرد. پژوهش حاضر برحسب ماهیت، توصیفی - استنباطی و برحسب هدف تحقیق دانش‌پژوهی (توسعه‌ای–کاربردی) است و با محور قراردادن سیاست‌گذاری اجتماع‌محور بر کاهش میزان وقوع جرایم شهری در سکونتگاه‌های پیرامونی شهر یاسوج به بررسی این اثرات می پردازد. یافته‌های این پژوهش، رابطه مستقیم با درصد بالایی را بین برنامه‌ریزی جرم‌خیزی با عوامل جرم از جمله: فقر، بی‌سوادی، بیکاری، مدیریت ناکارآمد، اختلافات قومی و کاهش آن‌ها از طریق توانمندسازی اجتماع‌محور با تأکید بر مهندسی اجتماعی، آگاهی‌بخشی، بسترسازی و ریل‌گذاری توسط مقامات محلی از طریق مشارکت همه‌جانبه ساکنین محلی را نشان می‌دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

9 - تبیین دلایل نهادی- مدیریتی در شکل‌گیری سکونتگاه‌های غیر‌رسمی در ایران
منیژه لاله پور پوران کرباسی فروش هوشنگ سرور

در توسعه‌ى فزآینده کنونی شهرها، اداره و ساماندهی برخی از مسائل و پیچیدگی‌های بوجود آمده، ناشی از تبلور ناکامی‌ها در حوزه‌ى مدیریت‌شهری است. یکی از مسائلی که به انبوه مشکلات مدیریت شهری اضافه شده و با توجه به روند کنونی شهری شدن دنیا، وخیمتر شده و حساسیت‌های خاص خود را ب چکیده کامل

در توسعه‌ى فزآینده کنونی شهرها، اداره و ساماندهی برخی از مسائل و پیچیدگی‌های بوجود آمده، ناشی از تبلور ناکامی‌ها در حوزه‌ى مدیریت‌شهری است. یکی از مسائلی که به انبوه مشکلات مدیریت شهری اضافه شده و با توجه به روند کنونی شهری شدن دنیا، وخیمتر شده و حساسیت‌های خاص خود را برانگیخته، مسأله سکونتگاه‌های غیررسمی می‌باشد. با توجه به این موضوع هدف کلی پژوهش حاضر، تبیین دلایل نهادی- مدیریتی تأثیرگذار در شکل‌گیری سکونتگاه‌های غیررسمی در ایران می‌باشد. روش پژوهش در این تحقیق علّی و پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش شامل نخبگان و محققینی است که در حوزه سکونتگاهای غیررسمی در ایران مطالعات تجربی انجام داده اند. با توجه به عنوان و ماهیت این پژوهش، اطلاعات لازم از اسناد و منابع مکتوب به صورت توصیفی سازماندهی شد و دلایل نهادی‌- مدیریتی در شکل‌گیری سکونتگاه‌های غیررسمی استخراج گردید. با طبقه بندی و تحلیل نتایج حاصل از پرسشنامه نخبگان و استفاده از آزمون تی تک نمونه ای و مدل تحلیل مسیر (اثرمستقیم و غیرمستقیم) متغیرهای تعریف شده مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان می‌دهد نظام مدیریت و برنامه‌ریزی منطقه‌ای در ایران با مجموع اثر مستقیم و غیر مستقیم (622/0) در رتبه 1، مدیریت-های محلی (515/0) در رتبه 2، ضوابط و مقررات تعیین شده در طرح‌های توسعه شهری (384/0) در رتبه 3، برنامه‌ها و مقررات ناظر بر ساخت و سازها در محدوده قانونی و حریم شهرها (309/0) در رتبه 4، سیاست‌گذاری‌های کلان اجتماعی- اقتصادی- زیست محیطی (261/0) در رتبه 5، سیاست‌ها و برنامه‌های مسکن کم درآمدها (179/0) در رتبه 6، مقررات ناظر بر روند تفکیک و قطعه‌بندی رسمی زمین در ایران (168/0) در رتبه 7، نهادهای جامعه مدنی و بخش خصوصی (158/0) در رتبه 8 و ضعف فرهنگ شهرنشینی (114/0) رتبه 9 را در شکل گیری سکونتگاههای غیررسمی به خود اختصاص داده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

10 - تحلیل تأثیر شاخص‌های کنش عقلائی بر مشارکت شهروندان در طرح‌های توانمندسازی سکونتگاه‌های غیر‌رسمی (نمونه موردی: محلات وکیل‌آباد و اسلام‌آباد 2 ارومیه)
لیلا رحیمی حدیث بردبار روناک جمشیدی

در کشور های در حال توسعه از جمله ایران، افزایش روزافزون جمعیت شهرنشین سبب بروز معضلات عمده‌ای نظیر ازدیاد سکونتگاه های غیر رسمی شده است. در همین راستا رویکردها و طرح‌های مختلفی مطرح گردید که ناکارآمدی آن‌ها، منجر به ظهور رویکرد توانمندسازی شد. لازم به ذکر است که مشارکت چکیده کامل

در کشور های در حال توسعه از جمله ایران، افزایش روزافزون جمعیت شهرنشین سبب بروز معضلات عمده‌ای نظیر ازدیاد سکونتگاه های غیر رسمی شده است. در همین راستا رویکردها و طرح‌های مختلفی مطرح گردید که ناکارآمدی آن‌ها، منجر به ظهور رویکرد توانمندسازی شد. لازم به ذکر است که مشارکت ساکنان در توانمند‌سازی سکونتگاه ‌های غیر رسمی از جمله راهبردهای مورد تأیید پژوهشگران شهری می‌باشد؛ زیرا در این صورت می‌توان از قابلیت‌‌های افراد جامعه در جهت بهبود شرایط بهره گرفت. هدف پژوهش حاضر، ارزیابی تأثیرگذاری شاخص های رویکرد کنش عقلائی (هزینه-منفعت) در ارتقاء مشارکت مردم جهت اجرایی شدن طرح های توانمندسازی سکونتگاه‌های غیر رسمی است. پژوهش حاضر به لحاظ هدف، کاربردی و از نظر ماهیت و روش، تحلیلی و میدانی به شیوه آمیخته می‌باشد، همچنین برای گردآوری داده‌های پژوهش از مطالعات کتابخانه‌ای و میدانی (پرسش‌نامه) استفاده شده است؛ به‌طوری ‌که داده‌های کمی با پرسش‌نامه پژوهشگرساخته گردآوری شد و برای تحلیل‌های پژوهش نیز از آزمون‌های آماری پیرسون و رگرسیون خطی استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد با ارتقاء سطح شاخص های کنش عقلائی، میزان مشارکت ساکنان محدوده در اجرایی شدن طرح های توانمندسازی افزایش می یابد. همچنین نتایج تحلیل مدل مسیر نشان داد که شاخص‌های اثرپذیری توصیه های دولت در زمینه طرح های توانمندسازی با امتیاز (0.490) و سپس سودمندی انجام طرح های توانمندسازی با امتیاز (0.445) بیشترین میزان اثرگذاری؛ و شاخص‌های سودمندی تخریب واحدهای مسکونی و تجمیع آن ها با امتیاز (0.128) و انجام به موقع طرح ها توسط شهرداری با امتیاز (0.292)، کمترین میزان تأثیرگذاری بر مشارکت مردمی را دارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

11 - تحلیلی بر نابرابری‌های فضایی-کالبدی و تاثیرآن بر رضایتمندی ساکنان مطالعه موردی: سکونتگاه غیررسمی شهر همدان (کوی ولیعصر)
محمدعلی محمدی مجید شمس

چکیده تفاوت‌های فضایی موجود در ساختار شهرها و فقر شدید گروه‌های اجتماعی و درنهایت انتقال پدیده‌ی فقر روستایی به فقر شهری موجب ایجاد سکونتگاه‌های غیر رسمی در درون یا مجاور شهرها به شکل خودرو و فاقد مجوز توسط اقشار کم‌درآمد شده است. این شرایط باعث نابرابری‌ و عدم انطباق چکیده کامل

چکیده تفاوت‌های فضایی موجود در ساختار شهرها و فقر شدید گروه‌های اجتماعی و درنهایت انتقال پدیده‌ی فقر روستایی به فقر شهری موجب ایجاد سکونتگاه‌های غیر رسمی در درون یا مجاور شهرها به شکل خودرو و فاقد مجوز توسط اقشار کم‌درآمد شده است. این شرایط باعث نابرابری‌ و عدم انطباق در ابعاد مختلف گردیده است. نابرابری فضایی به معنای وجود تفاوت بین ویژگی‌های اجتماعی، اقتصادی و کالبدی نواحی مسکونی یک شهر و بررسی عوامل مؤثر در ایجاد و تشدید آن می‌باشد. از بازتاب‌های این انطباق ‌نیافتگی می توان به اغتشاش در ساختار فضایی، بروز پدیده جدایی اجتماعی، ایجاد تفاوت فضایی در ساختار شهرها، فقر شدید گروه‌های اجتماعی و درنهایت بروز پدیده‌ی فقر شهری اشاره کرد. در پژوهش حاضر از روش پرسشنامه برای مقایسه ویژگی‌های کالبدی منطقه کوی ولیعصر در شهر همدان با استفاده از نرم‌افزار SPSS مورد تجزیه‌ وتحلیل قرار گرفت. آزمون رگرسیون و پیدا کردن رابطه‌ی بین رضایتمندی کلی و هریک از شاخص‌های چهارگانه‌ی دیگر حاکی از آن است که طبق مدل نهایی بدست آمده شاخص ایمنی رابطه‌ی قویتری با رضایتمندی کلی داشته که مؤکد آن است که به منظور ارتقا رضایتمندی ساکنان لازم است بیشترین اقدامات در بخش ایمنی صورت گیرد. مقاله حاضر برگرفته از رساله‌ی دکتری نگارنده با عنوان بازآفرینی سکونتگاه‌های غیررسمی در راستای تحقق بخشی سازمان فضایی شهر همدان تدوین گردیده و هدف اصلی آن بررسی مناطق برخوردار و غیر برخوردار در شهر همدان و ارائه راهکارهای مناسب جهت توانمندسازی، ساماندهی و بازآفرینی آن مناطق می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

12 - تحلیل عوامل موثر برگسترش اسکان غیررسمی‌در شهرهای استان خوزستان و ارائه راهبرد توان‌مندسازی و ساماندهی
محمدعلی فیروزی رضا زارعی مسعود ظفری

چکیده یکی از زمینه های ناپایداری توسعه شهری به ویژه در کشورهای در حال توسعه، گونه‌ای از سکونت با مشکلات حاد موسوم به اسکان غیررسمی‌است. این نوع سکونت، نیازمند اتخاذ تدابیر ویژه برای ساماندهی وضعیت کنونی و جلوگیری از گسترش آن در آینده است. از آنجا که اسکان غیررسمی‌از عو چکیده کامل

چکیده یکی از زمینه های ناپایداری توسعه شهری به ویژه در کشورهای در حال توسعه، گونه‌ای از سکونت با مشکلات حاد موسوم به اسکان غیررسمی‌است. این نوع سکونت، نیازمند اتخاذ تدابیر ویژه برای ساماندهی وضعیت کنونی و جلوگیری از گسترش آن در آینده است. از آنجا که اسکان غیررسمی‌از عواملی فراتر از مکان آن، تشکیل و گسترش یافته و متقابلاً بر محیطی فراتر از آن تاثیر می‌گذارد، لذا راه حل این مسئله به سیاست‌گذاری و اقداماتی نه فقط در سطح محلی، که در سطح ملی نیاز دارد. این مقاله که با روش توصیفی– تحلیلی و با ماهیت کاربردی نگاشته شده است، به بررسی اسکان غیررسمی‌در استان خوزستان و ارایه مهم‌ترین زمینه‌های توان‌مندسازی این سکونتگاه‌ها خواهد پرداخت. همچنین داده‌ها و اطلاعات مورد نیاز از طریق آمارهای سرشماری سال1385مرکز آمار ایران و سایر طرح‌های شهری جمع‌آوری شده است. در پایان، نتیجه گرفته است که شهرداری شهرهای استان خوزستان به عنوان نهادی غیردولتی و عالی‌ترین و عمده‌ترین مرجع مدیریت شهری، اصلی‌ترین نقش را در روند توان‌مندسازی خواهند داشت. از این رو شهرداری‌ها باید با ابتکاراتی متفاوت‌تر از گذشته، برای به‌کارگیری بهینه مشارکت و منابع درونی این اجتماعات اقدام کنند تا توان‌مندسازی این سکونتگاه‌ها محقق شود و شاهد شهرنشینی واقعی در استان خوزستان باشیم پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

13 - ارزیابی میزان موفقیت طرح های ساماندهی و توانمندسازی سکونتگاه های غیررسمی زاهدان
فرشته شیبانی مقدم رحیم سرور فریده اسدیان

چکیده کمیابی و گرانی زمین و مسکن در کالبد اصلی شهر زاهدان موجب گردیده تا جمع کثیری از مهاجرین این شهر به حاشیه رانده شوند. هدف از این پژوهش پاسخ به این سؤال است که پس از گذشت چند دهه از اجرای طرح‌های ساماندهی و توانمندسازی در بافت‌های غیررسمی شهر زاهدان تا چه میزان این چکیده کامل

چکیده کمیابی و گرانی زمین و مسکن در کالبد اصلی شهر زاهدان موجب گردیده تا جمع کثیری از مهاجرین این شهر به حاشیه رانده شوند. هدف از این پژوهش پاسخ به این سؤال است که پس از گذشت چند دهه از اجرای طرح‌های ساماندهی و توانمندسازی در بافت‌های غیررسمی شهر زاهدان تا چه میزان این طرح‌ها موفق بوده است. روش پژوهش، توصیفی ـ تحلیلی و حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران، تعداد 383 پرسشنامه تهیه گردید، داده های به‌دست‌آمده در نرم افزار تحلیل آماری Spss مورد آزمون قرار گرفتند. نتایج حاصل نشان می دهد به دلیل غیر منعطف بودن، نبودن مدیریت جامع شهری، عدم تناسب مقیاس های طرح ها با جهت تجزیه و تحلیل فنی در محدوده بافت سکونتگاه های غیررسمی و دیدگاه سنتی، ناکافی بودن وام های نوسازی همچنین نبود نظم سلسله مراتبی در تهیه طرح های توسعه شهر، امکان تحقق پذیری در این سکونتگاه‌های شهر زاهدان را سخت و کم رنگ کرده است. Abstract Both the rarity and expensive price of land and housings in the main city proper of Zahedan has pushed a great deal of immigrant population to slumdogs and marginal parts of the city. This study tries to answer this questions that how successful have been organizing and empowerment projects in the informal textures of Zahedan after several decades of their implementation? The research method was descriptive-analytic and the sample’s size, using Cochran formula, determined 383 questionnaires. The collected data were analyzed using SPSS software. Because of lack of flexibility, lack of urban inclusive management, lack of fitness between scales of empowerment projects for technical analysis across the informal habitats’ texture and traditional and biased viewpoint of authorities to such textures, decreased urban executive and development credits, insufficient renovation loans and lack of hierarchical discipline in preparing urban development projects, we see that the realizability of such projects in habitats of Zahedan City has become difficult and pale. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

14 - ارزیابی پایداری ‌اجتماعی ذهنی در میان شهروندان سکونتگاه غیررسمی حصار امام شهر همدان
احد مؤمن پورعلی‌آباد کیانوش ذاکرحقیقی

نواحی شهری به عنوان مراکز اصلی رشد اقتصادی، اجتماعی و سیاسی در هر کشور با چالش‌های مهمی در زمینه های تخریب محیطی، محرومیت اجتماعی، ناامنی، بیکاری، کمبود مسکن، ترافیک و حاشیه نشینی روبرو هستند. بیشتر این کلان‌شهرها شاهد پدیده سکونتگاه‌های غیررسمی هستند که معلول فقر در هر چکیده کامل

نواحی شهری به عنوان مراکز اصلی رشد اقتصادی، اجتماعی و سیاسی در هر کشور با چالش‌های مهمی در زمینه های تخریب محیطی، محرومیت اجتماعی، ناامنی، بیکاری، کمبود مسکن، ترافیک و حاشیه نشینی روبرو هستند. بیشتر این کلان‌شهرها شاهد پدیده سکونتگاه‌های غیررسمی هستند که معلول فقر در هر کشور می‌باشد. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی پایداری اجتماعی سکونتگاه‌ غیررسمی حصار امام خمینی شهر همدان، با توجه به ادراک ساکنان آن ها، انجام پذیرفته است. روشمطالعه، توصیفیتحلیلی می باشد. و با مشاهدهومطالعهاسنادی در باب موضوع مورد پژوهش، از ابزار اندازه گیری پرسش نامه برای گردآوری اطلاعات تعداد 384 نفر به صورت تصادفی،و همچنین از مدل‌های معادلات ساختاری برای ارزیابی روابط میان متغیرها و تحلیل پرسش نامه‌ها استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می‌دهند مؤلفه "آموزش"، "بهداشت" و"کیفیت زندگی"دارای میزان پایداری اجتماعی بیشتری از نظر ساکنان هستند. همچنین حذف مؤلفه مشارکت، نشان می‌دهد که محدوده مورد بررسی نیازمند اقدامات مختلف در جهت توانمندسازی شهروندان به منظور استفاده از ظرفیت‌های موجود در محدوده در جهت ارتقا وضعیت این سکونتگاه است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

15 - نقشه برداری ذهنی از فضای سوم-زیسته شهر؛ مطالعه ای تطبیقی از ساکنان سکونتگاههای رسمی و غیررسمی شهر رشت
حمید رخساری مریم جعفری مهرآبادی حسین حاتمی نژاد

مقدمه: فضای سوم شهر همان فضای زیسته، اجتماعی یا جایگزین شهر است. این فضا در نقشه‌های ذهنی به‌عنوان فضای اجتماعی-فرهنگی شهر؛ سومین بعد در مطالعات نقشه‌های ذهنی است که موردتوجه پژوهشگران شهری قرارگرفته است. هدف: در این پژوهش با توجه به این رویکرد در مطالعات نقشه‌های ذهنی چکیده کامل

مقدمه: فضای سوم شهر همان فضای زیسته، اجتماعی یا جایگزین شهر است. این فضا در نقشه‌های ذهنی به‌عنوان فضای اجتماعی-فرهنگی شهر؛ سومین بعد در مطالعات نقشه‌های ذهنی است که موردتوجه پژوهشگران شهری قرارگرفته است. هدف: در این پژوهش با توجه به این رویکرد در مطالعات نقشه‌های ذهنی به بررسی فضایی سوم-زیسته شهر رشت نزد ساکنان سکونتگاه‌های رسمی منطقه یک و غیررسمی منطقه‌ی چهار شهری پرداخته‌شده است. روش شناسی تحقیق: در این پژوهش حجم نمونه 60 نفر از دو گروه ساکنان سکونتگاه‌ها با نمونه‌گیری نظری موردبررسی قرارگرفته‌اند. روش برداشت اطلاعات شامل مصاحبه و مشاهده بوده است؛ که نوع اطلاعات برداشتی شامل: نقشه‌های کروکی، یادداشت‌برداری و عکس‌برداری بوده است. برای تجزیه‌وتحلیل داده‌های پژوهش از روش های تجزیه‌وتحلیل نقشه برداری جی‌آی‌اس کیفی(QGIS) در زیر تحلیل فعالیت های فضای-زمانی پرداخته‌شده است. یافته ها و بحث: نتایج پژوهش حکایت از این است که، با توجه به نقشه‌های ذهنی این دو گروه ساکنان؛ گسترش نقش و جایگاه طبقه در تولید اجتماعی فضا مساله‌آفرین بوده است. آنچه از فضای سوم- زیسته شهر رشت در نقشه‌های ذهنی قابل بازنمایی است، تقسیم شهر به دو قطب فقیرنشین و ثروتمند نشین بوده است که دوگانگی سنت و مدرنیته در بسیاری از فعالیت های ساکنان در ارتباط با فضای آگاهی ذهنی آنان از شهر به چشم می‌خورد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

16 - نقش سرمایه اجتماعی بر توانمندسازی سکونتگاه های غیررسمی(مطالعه موردی: پیرامون محله استخر عینک رشت)
محمد مسعود فاطمه حق وردیان

پژوهش حاضر در محدودة استخر عینک شهر رشت انجام شده است. محله استخر عینک رشت در سمت جنوب غربی شهر رشت قرار گرفته و از ویژگی های بارز این محله، جذب افراد مهاجر از قومیت های مختلف، وجود زمین‌های با مالکیت بدون سند و سکونت افراد کم درآمد می باشد و مجموع این عوامل سبب ایجاد م چکیده کامل

پژوهش حاضر در محدودة استخر عینک شهر رشت انجام شده است. محله استخر عینک رشت در سمت جنوب غربی شهر رشت قرار گرفته و از ویژگی های بارز این محله، جذب افراد مهاجر از قومیت های مختلف، وجود زمین‌های با مالکیت بدون سند و سکونت افراد کم درآمد می باشد و مجموع این عوامل سبب ایجاد مساکن غیررسمی و محروم از زیرساخت های خدماتی نظیر: شبکه فاضلاب، آب آشامیدنی و ... گردیده است. در این مطالعه از مدل های کمی مبتنی بر شبکه هنجارها، معیارهای پیوند همسایگی و اعتماد و مشارکت مدنی به سنجش میزان سرمایة اجتماعی (تعاون، همکاری و اعتماد متقابل) پرداخته شده است؛ تحلیل آماری صورت گرفته توسط نرم افزار SPSS نشان داد محدوده مورد مطالعه از پتانسیل بالایی در زمینة همکاری و تعاون برخوردار است و بین سرمایه اجتماعی و توانمندسازی محدوده تحقیق رابطه معناداری وجود دارد؛ در صورت برنامه ریزی مناسب می‌توان از سرمایه اجتماعی به عنوان یک اهرم توانمند در بهسازی و احیای محله بهره جست. تحقیق حاضر در صدد است که به شناسایی راه های باز تولید سرمایه اجتماعی از قبیل: شناسایی شبکه‌های اجتماعی، شیوه‌های اعتماد سازی، درگیرکردن ساکنین در انجام امور و افزایش آگاهی در بین ساکنان... در سکونتگاه های غیررسمی و در محله استخر عینک رشت پرداخته وراه‌حل های علمی و واقع‌گرایانه برای افزایش کیفیت زندگی از طریق سرمایه اجتماعی در این نوع سکونتگاه ها و در محله مورد مطالعه ارایه دهد در پایان پیشنهاداتی نظیر بهره گیری از افراد بومی در مشاغل توسعه توریسم در استخر، ارائه تسهیلات جهت جذب سرمایه گذار و ... ارائه گردید. پرونده مقاله

فهرست مقالات سکونتگاه‌های غیررسمی

سکوی نشر دانش

پیوندهای سایت

مراکز مرتبط

پشتیبانی

صفحات رسمی