برخورداری انسان از قوة تخیل و تلاش او برای فرار از محدودیتهای بشری، او را به تفکری ماورایی واداشته است که یکی از مجاری به روز این تفکر خلق سفرنامههای روحانی و آن جهانی است که ادبیات جهان به هر رنگ و زبانی، نمونهای از آن را بروز داده است. در ادبیات اسلامی نیز از این چکیده کامل
برخورداری انسان از قوة تخیل و تلاش او برای فرار از محدودیتهای بشری، او را به تفکری ماورایی واداشته است که یکی از مجاری به روز این تفکر خلق سفرنامههای روحانی و آن جهانی است که ادبیات جهان به هر رنگ و زبانی، نمونهای از آن را بروز داده است. در ادبیات اسلامی نیز از این مقوله شاهکارهایی وجود دارد که خود در شکلگیری و حتی روند این سیر و سیاحت در ادب اروپا بسیار تأثیرگذار بوده است؛ همچنانکه پیشینة کمدی الهی دانته را در آثاری چون ارداویرافنامه و فتوحات مکیه و... جستجو کردهاند. البته، بیهیچ گمانی باید تمامی این آثار را برگرفته از معراج حضرت رسول (صلیاللهعلیهوسلم) دانست. در میان سفرنامههای روحانی ـ اسلامی دو شاهکار ادبی؛ یعنی سیرالعباد الیالمعاد سنایی و رسالة الغفران ابوالعلاء معری با نگاهی متفاوت از دیگران گزارش شده است که هر دو به لحاظ دشواریهایی که در ارائه اندیشة مؤلفان داشتهاند، آنچنان که میبایست تحلیل و بررسی نشدهاند. لذا در این نوشتار، تلاش شده است ضمن معرفی و نمودن بسترهای مشترک هر دو سفر، به هدف غایی و باز هم مشترک این دو ادیب پرداخته شود. به همین جهت، ضمن معرفی اجمالی مؤلفان و احوال ایشان در زمان تألیف اثر، با نگاهی انتقادی تشابهات و تمایزات هر دو اثر ارائه و جایگاه هر یک در گسترة سفرنامههای روحانی بررسی شده است.
پرونده مقاله