ضربالمثلها آینة فرهنگعامه هستند که سینهبهسینه از نسلی به نسل دیگر انتقال مییابند و میتوان با بررسی آنها به شیوة تفکر و روح عامة یک سرزمین دست یافت. مضامین تعلیمی ضربالمثلها بر عوام و خواص جامعه تأثیری بسزا دارد و شاید همین یکی از عوامل مهم ماندگاری آن طی قرون چکیده کامل
ضربالمثلها آینة فرهنگعامه هستند که سینهبهسینه از نسلی به نسل دیگر انتقال مییابند و میتوان با بررسی آنها به شیوة تفکر و روح عامة یک سرزمین دست یافت. مضامین تعلیمی ضربالمثلها بر عوام و خواص جامعه تأثیری بسزا دارد و شاید همین یکی از عوامل مهم ماندگاری آن طی قرون متمادی باشد. غزلیات حافظ سرشار از تمثیلات است. ایجاز زبان اشعار او سبب شده است مقبول طبع مردم صاحبنظر شود و هفت سده، در اذهان و زبان این مرزوبوم باقی بماند. در شعر معاصر چه از نوع نیمایی باشد یا غزل معاصر، الگوبرداری از زبان و اندیشة حافظ دیده میشود. در این پژوهش با مطالعة آثار هجده شاعر معاصر، انواع تأثیرپذیری و اقتباس از ضربالمثلهای غزلیات حافظ در اشعار آنان، کشف و استخراج شده است؛ نیز وامگیری صریح و غیرصریح از 110 ضربالمثل غزلیات حافظ در اشعار آنان دیده میشود. نتایج بهدستآمده نشان میدهد که مضامین اندرزگونه، توصیههای شاعرانه، تشویق، نهی و تحذیر ضربالمثلهای دیوان حافظ در شعر معاصر بازآفرینی شده است. شاعر معاصر چه در محور فرم و صورت و چه از جنبة مضمون و محتوا، گاه بهصورت نقلقولی شاعرانه برای بیان تأثرات و گاه بهمنظور نقد شرایط روزگار، از آموزههای نهفته در محتوای ضربالمثلهای اشعار خواجه وام میگیرد و میکوشد با افزودن و یا اندک تغییراتی در واژگان، تمثیلات اشعار او را بازآفرینی کند.
پرونده مقاله