ادب حماسی در تربیت اخلاقی جامعه، نقش مهمی بر عهده دارد و شاهنامۀ حکیم فردوسی، بزرگترین حماسۀ ملی ایران و جهان، در پرورش فضایل اخلاقی ـ بهویژه در بین ایرانیان ـ همواره نقشآفرین بوده است. یکی از این فضایل، خرد و خردورزی است. نمودهای فضیلت خردورزی در شاهنامه، ذیل دو عنو چکیده کامل
ادب حماسی در تربیت اخلاقی جامعه، نقش مهمی بر عهده دارد و شاهنامۀ حکیم فردوسی، بزرگترین حماسۀ ملی ایران و جهان، در پرورش فضایل اخلاقی ـ بهویژه در بین ایرانیان ـ همواره نقشآفرین بوده است. یکی از این فضایل، خرد و خردورزی است. نمودهای فضیلت خردورزی در شاهنامه، ذیل دو عنوان تقسیم شده است: خرد فطری و غریزی؛ خرد اکتسابی. برای شرح و تبیین این دو خرد، از چارچوبی فلسفی و تئوریک استفاده شد که نظریۀ فضیلت اخلاقی ارسطو یا سهگانۀ دانش و عاطفه و اراده است؛ برای هرکدام از مواردِ سهگانه نیز شاهد و مثال از شاهنامه نقل شده است. نگارنده در این پژوهش بهشیوۀ توصیفی ـ تحلیلی و روش کتابخانهای به واکاوی فضیلت خرد و فرزانگی در شاهنامه براساس نظریۀ فضیلت ارسطو میپردازد. نتایج پژوهش بیانگر آن است که مفهوم خرد و خردورزی در هر دو حیطۀ بیانشده در شاهنامه به کار رفته است؛ بدین معنا که فردوسی در تعالیم اخلاقی و تعلیمی خود با آگاهی دادن، ایجاد انگیزه و نمود خرد و خردورزی، زمینه را در عمل برای ترویج و پرورش خردورزی، بهمثابۀ کنشی اخلاقی، فراهم کرده است و کار او در این باره مبنایی فلسفی و تربیتی دارد.
پرونده مقاله